Χρόνος· Σημασία, παράχρηση και καλή χρήση του

ΧΡΟΝΟΣ˙ ΣΗΜΑΣΙΑ, ΠΑΡΑΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ

Εν Πειραιεί  2-1-2013 

Πρωτοπρεσβ. π. Άγγελος Αγγελακόπουλος εφημέριος Ιερού Παρεκκλησίου Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Χατζηκυριακείου Ιδρύματος Πειραιώς

Ο Όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης[1] αναφερόμενος στη σημασία του χρόνου, του καιρού και πως μπορούμε να τον εκμεταλλευτούμε όσο το δυνατόν καλύτερα για την σωτηρία μας, επισημαίνει ότι δεν υπάρχει άλλο πράγμα ακριβότερο από τον καιρό (τον χρόνο)˙ και πάλι δεν υπάρχει άλλο πράγμα σημαντικότερο από τον καιρό.

Δεν υπάρχει άλλο πράγμα ακριβότερο, πρώτον διότι όσα πράγματα κι αν χάσει κάποιος, είτε χρυσό και άργυρο, είτε τιμές και δόξες, είτε ηδονές του σώματος, πάλι είναι δυνατόν να τα αποκτήσει και δεύτερη φορά.

Αλλά τον καιρό, όταν μία φορά τον χάσει κανένας, δεν είναι δυνατόν για δεύτερη φορά να τον βάλει στα χέρια του ποτέ, καθώς είπε ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ˙ «ο αυτός αγών καλεί πάντας προς τούτον αποδύεσθαι προθύμως... και μη μέλειν, μηδέ προΐεσθαι τον καιρόν, ου πάλιν τυχείν αμήχανον»[2]. Ομοίως και ο θείος Χρυσόστομος˙ «παντός μάλλον αφειδείν χρή η χρόνου˙ χρυσίον αν αναλώσης δυνήση πάλιν ανακτήσασθαι˙ χρόνον δε αν απολέσης, δυσκόλως αυτόν αναλήψη»[3]. Και το αίτιο είναι, διότι όλα μεν τα άλλα έχουν το είναι και την ύπαρξή τους σε κάποια στάση και διαμονή, ο δε χρόνος έχει το είναι του, την ύπαρξή του σε μια ακατάπαυστη κίνηση και ροή, μαζί και απορροή, ώστε εκεί που μόλις φθάνει να έλθει στο είναι, στην ύπαρξη, εκεί ευθύς φθείρεται και πηγαίνει στο μη ον, στην ανυπαρξία.

Δεύτερον, δεν υπάρχει άλλο πράγμα ακριβότερο από τον καιρό, διότι με τον καιρό μπορεί κανείς να εξαγοράσει όλο τον ουρανό και την εν ουρανώ Βασιλεία, μπορεί να απολαύσει την Χάριν του Θεού, να γίνει υιος του Θεού κατά Χάριν και να ενωθεί κατά Χάριν με τον Θεό και εν συντομία μπορεί να γίνει ο θνητός άνθρωπος κατά Χάριν και θέσιν θεός.

Δεν υπάρχει σήμερα άλλο πράγμα σημαντικότερο από τον καιρό, διότι οι σημερινοί χριστιανοί λυπούνται για όλα τ’άλλα και με μεγάλη δυσκολία τ’αφήνουν από τα χέρια τους. Μά, τον καιρό, που είναι τόσο ακριβός και πολύτιμος, τον έχουν τόσο ασήμαντο, ώστε τον ξοδεύουν αλύπητα σε κενά και μάταια πράγματα, όπως τα χαρτιά, τα ιπποδρόμια, τα καζίνο, τα τυχερά παιχνίδια (προπό, λόττο, τζόκερ, κίνο), την τηλεόραση κ.α. παράμοια παιχνίδια, ώστε παρομοιάζουν και αυτοί με εκείνον τον ανόητο Γερμανό, ο οποίος, όπως γράφει η ιστορία, βρίσκοντας τον πολύτιμο λίθο «Αδάμαντα», που είχε ο Κάρολος Δούκας της Βουργουντίας, ο οποίος, εξαιτίας του υπερβολικού μεγέθους του, ήταν ένας μεγάλος και περιληπτικός θησαυρός, που ξεπερνούσε κάθε τιμή, δεν γνώρισε τι αξίζει, αλλά, καταφρονώντας τον σαν ένα απλό λίθο, τον πούλησε για ένα ασκί κρασί. Περισσότερο οι σημερινοί χριστιανοί, που δεν γνωρίζουν πόσο πολύτιμος είναι ο καιρός, που τους χάρισε ο Θεός, είναι παρόμοιοι με τον άλογο εκείνο πετεινό, που γράφει ο Αίσωπος, ο οποίος, σκαλίζοντας σε μια κοπριά και βρίσκοντας ένα πολύτιμο διαμάντι, είπε ότι ήταν καλύτερο να έβρισκε ένα σπειρί κριθάρι, παρά ένα τέτοιο πολύτιμο λιθάρι, αλλάζοντας δηλ. ένα πολύτιμο πράγμα με ένα ευτελές και ένα ακριβό με ένα φθηνό.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ακούν από τον προφήτη Ησαΐα ότι ο Κύριος «ταχύ έρχεται και ου χρονιεί»[4]˙ και από τον προφήτη Αββακούμ ότι «ερχόμενος ήξει και ου μη χρονίσει»[5]˙ και παρ’ όλ’αυτά αυτοί, νομίζοντας το ακριβώς αντίθετο, ότι ο Κύριος αργοπορεί να έλθει, ξοδεύουν τον καιρό της ζωής τους στο να βλέπουν πως παίζουν οι άλλοι τα παιχνίδια. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ακούν τον σοφό Σειράχ, που παραγγέλλει και λέει˙ «ενθυμήσου, άνθρωπε, ότι ο θάνατος δεν αργεί να έλθει»˙ «μνήσθητι ότι ο θάνατος ου χρονιεί» ˙ «ενθυμήσου ότι η οργή του Θεού είναι κοντά, για να σε καταφθάσει»˙ «μνήσθητι ότι οργή ου χρονιεί»[6], και παρ’όλ’αυτά αυτοί κλείνουν τα αυτιά τους σαν την ασπίδα (είδος φιδιού) και δεν ακούν τις παραγγελίες αυτές, που τους κάνει το Πνεύμα το Άγιον, αλλά νομίζουν πως ο θάνατος είναι πολύ μακρυά απ’αυτούς και πως η οργή του Θεού αργοπορεί να έλθει επάνω τους και έτσι καταναλώνουν χωρίς καμμιά λεπτομερή εξέταση τον χρυσό καιρό, που τους χάρισε ο Θεός, για να μετανοήσουν και να λυτρωθούν από την θεία οργή, στα ψυχοβλαβή παιχνίδια, που είπαμε.

Τον καιρό αυτόν της ζωής μας τον χάρισε ο Θεός, αγαπητοί, α) για να θυμόμασθε τις αμαρτίες, που κάναμε και Τον λυπήσαμε, να μετανοούμε γι’αυτές και να ζητάμε συγχώρηση˙ β) για να στοχαζόμασθε την φοβερά ώρα του θανάτου και τον βίαιο αποχωρισμό, που θα λάβουν οι ψυχές από τα σώματά μας, να κλαίμε και να οδυρώμασθε, παρακαλώντας τον Θεό να μας λυτρώσει από τα χέρια των δαιμόνων εκείνη την φρικτή ώρα˙ γ) για να θυμόμασθε την φοβερά κρίση του Θεού και την απολογία, που έχουμε να δώσουμε σ’αυτή για όλους τους λογισμούς, όλα τα λόγια και όλα τα έργα μας˙ δ) για να θυμόμασθε την μέλλουσα κόλαση, που θα λάβουν οι αμετανόητοι αμαρτωλοί στο πυρ το αιώνιο, από το οποίο δεν θα λυτρωθούν ποτέ και ε) για να θυμόμασθε την μέλλουσα μακαριότητα και Βασιλεία, που θα απολαύσουν οι μετανοημένοι δίκαιοι στους Ουρανούς εις αιώνα αιώνος.

Αυτά ας στοχαζόμασθε, αυτά ας θυμόμασθε, αυτά ας μελετούμε, που είναι ωφέλιμα για την ψυχή μας, για να περάσει ο καιρός και η ώρα.

Όταν θέλεις να περάσει ο καιρός και η ώρα, πάρε στα χέρια σου κανένα ψυχωφελές βιβλίο και διάβασε, αν ξέρεις γράμματα˙ αν δεν ξέρεις, παρακάλεσε κάποιον αδελφό, που ξέρει, να διαβάζει εκείνος κι εσύ ν’ακούς. Θέλεις να περάσει ο καιρός και η ώρα; Εργάσου κάποια εντολή του Χριστού, πήγαινε να δεις κανένα άρρωστο, για να τον παρηγορήσεις με τον λόγο, αν μπορείς να τον βοηθήσεις και με το έργο. Πήγαινε μέσα στην αγία Εκκλησία κι εκεί δές με περιέργεια τις άγιες Εικόνες και προσκύνησέ τες με ευλάβεια˙ ρίξε μια ματιά ευλαβείας στο άγιο Βήμα και στοχάσου πως εκεί μέσα θυσιάζεται ο Υιος του Θεού κάθε μέρα μυστηριωδώς, για να σε θρέψει και να σε αγιάσει με την θεία Κοινωνία. Συλλογίσου πως ο επίγειος Ναός είναι τύπος του Ουρανού, στον οποίο βρίσκονται αοράτως οι τάξεις των ουρανίων αγγέλων και των αγίων. Εκεί ευρισκόμενος, προσευχήσου στον Θεό για να σε ελεήσει˙ φώναζε εκ βάθους καρδίας και λέγε το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιε του Θεού, ελέησόν με»˙ κάνε και κάμποσες μετάνοιες στρωτές η προσκυνητές, όσες μπορέσεις. Θέλεις να περάσει ο καιρός και η ώρα; Δές τα ποιήματα του Θεού, τον ουρανό, τον ήλιο, την σελήνη, τα άστρα, την γη, τα δένδρα, τα ζώα, την θάλασσα, τα ψάρια και όλα τα άλλα πόσο όμορφα είναι, πόσο καλά, πόσο δυνατά! και δόξασε και ευχαρίστησε τον ποιητή Θεό, που τα δημιούργησε, εξαιτίας της αγαθότητάς Του και της δικής σου αγάπης.
Αυτά είναι τα άγια παιχνίδια, στα οποία πρέπει να καταγίνεσαι, αγαπητέ μου, για να περάσει ο καιρός. Αυτά είναι τα επαινετά και ιερά θέατρα, τα αρμόδια και οικεία στους χριστιανούς, τα οποία πρέπει να βλέπεις, για να περάσει η ώρα και όχι τα σατανικά, μιαρά και ακάθαρτα παιχνίδια.


[1] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ,  Χρηστοήθεια των Χριστιανών, εκδ. Β. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1999, σσ. 101, 102, 110.
[2] Λόγος εις τόν εξισωτήν.
[3] Ομιλία νη΄ εις τόν Ιωάννην.
[4] Ησ. 14, 1.
[5] Αβ. 2, 8.
[6] Σειρ. 14, 12 καί 7, 17.
 http://www.impantokratoros.gr/842F2E17.el.aspx