Ἕνας ἀπό τούς τελευταίους-Γέροντας Εὐθύμιος Ἁγιορείτης

«ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ  ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ»
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ
(Ι.Μ. ΚΩΣΤΑΜΟΝΙΤΟΥ, ΒΙΓΛΑ, Ι.Μ. Μ. ΛΑΥΡΑΣ) 1915-2004

Μικρός πρόλογος
Ἦταν γύρω στά 1990 ὅταν γιά πρώτη φορά συναντήθηκα μέ τόν Γέροντα Εὐθύμιο. Τόν θυμᾶμαι ὄρθιο πίσω ἀπό τό μαγειρεῖο τῆς Μ. Λαύρας. Εἴμαστε μαζί μέ τόν Γέροντά μας π. Μάξιμο.
Μοῦ λέει ὁ Γέροντας:
«Ἔλα νά δεῖς ἕναν διά Χριστόν σαλό».
 Ἦταν ἕνας Μοναχός μικροκαμωμένος, ταπεινός. Εἶχε τά γένια του μαζεμένα μέ ἕνα λαστιχάκι καί τά μαλλιά του κομμένα. Φοροῦσε ἕνα φθαρμένο ζωστικό. Ἀργότερα ἔμαθα καί διαπίστωσα «ἰδίοις ὄμμασι» ὅτι πολλές φορές κυκλοφοροῦσε καί χωρίς αὐτό.

“Λέγε διαρκῶς τὴν εὐχή”.Γέρων Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης

Συστηματικὴ ἐνασχόληση μὲ τὴ νοερὰ προσευχὴ προϋποθέτει, κατὰ τὴ διδασκαλία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου, πρῶτον, ἔμπειρο Γέροντα ποὺ θὰ παρακολουθεῖ τὸν ἀσκούμενο, καὶ δεύτερον, ψυχὴ καθαρὴ ἀπὸ ἐγωισμό, μνησικακία, ἀντιπάθειες, θέλημα, κενοδοξία καὶ τὰ παρόμοια. Πολὺ τόνιζε τὴν ἀνάγκη γιὰ τὴν ἐκτέλεση τῶν παραδεδομένων ἀκολουθιῶν, γιὰ τὸ διάβασμα τῶν ὕμνων τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ὥστε ἡ συμβουλή του “Λέγε διαρκῶς τὴν εὐχὴ” ἰσχύει μὲν καὶ γιὰ ὅλους μας, ἀλλὰ μὲ διάκριση, χωρὶς κατάργηση τῶν ἀκολουθιῶν καὶ χωρὶς τὴν ἰδέα ὅτι ἐπειδὴ θὰ ποῦμε κάποιες φορὲς τὸ “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με”, φθάσαμε δῆθεν σὲ μέτρα.

Μάλιστα μερικούς, ποὺ ἔβλεπε ὁ Γέροντας ὅτι ἀπὸ ἐγωισμὸ ἤθελαν νὰ “μάθουν” νὰ λένε τὴν εὐχή, γιὰ νὰ καυχῶνται φανερὰ ἢ μυστικὰ ὅτι κάνουν ἀνώτερη προσευχή, τοὺς συμβούλευε νὰ μὴν ἀσχοληθοῦν μὲ τὴ νοερὰ προσευχή.

Ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας

Ἡ Ἐνορία, μοναστική ἤ κοσμική, εἶναι ὁ χῶρος ὅπου θεραπεύεται ἡ νοσοῦσα ἀνθρώπινη προσωπικότητα καί δημιουργεῖται ἡ ἀληθής κοινωνικότητα διά τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἑνώσεως τῶν μελῶν της.

«Ἡ Ἐνορία, ὡς ἀπηρτισμένη κοινότητα-κοινωνία, ὑπῆρξε πάντα στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τό Ἐκκλησιαστικό μοντέλο (πρότυπο) κοινωνικῆς διάρθωσης καί ζωῆς. Ὁ κοινοβιακός μοναχισμός, ὡς μοναστική ἀδελφότητα-ἐνορία, δέν εἶναι παρά ἡ δυναμική προσπάθεια διασώσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ὑπαρκτικοῦ προτύπου, ὅταν ἄρχισε ἡ ἐκκοσμίκευσή του, ἡ προσαρμογή του δηλαδή στό κοσμικό πρότυπο τῆς μή-χριστιανικῆς κοινωνίας. Γι’ αὐτό οἱ ἅγιοι Πατέρες ὅλων τῶν αἰώνων, μέ πρώτους τόν Μ. Βασίλειο καί τόν ἱερό Χρυσόστομο, ἐπέμειναν στή διάσωση τῆς ἑνότητας πνευματικότητας-κοινωνικότητας μέσα στό ἐνοριακό πλαίσιο, μέ τήν ὀργάνωση καί στερέωση τοῦ μοναστικοῦ κοινοβίου, ὥστε νά μή χαθεῖ ὁ ἀποκεκαλυμμένος θεοκεντρικός τρόπος ζωῆς τῶν Χριστιανῶν μέσα στόν κόσμο»¹.

Β1) Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Τά τέσσερα εἴδη τῆς λύπης-Τί εἶναι ἡ λύπη καί ἡ κατάθλιψη κατά τούς Ἁγίους Πατέρες

  

 ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

 

Β1) ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Τά τέσσερα εἴδη τῆς λύπης

Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό ὑπάρχουν τέσσερα εἴδη λύπης:

α) Τό ἄχος (θλίψη τῆς ψυχῆς-κατάθλιψη),

β) τό ἄχθος (βάρος τῆς ψυχῆς-στενοχώρια),

γ) ὁ φθόνος καί

δ) τό ἔλεος.

«Τό ἄχος εἶναι λύπη πού προξενεῖ ἀφωνία (κόβει τήν φωνή).

Τό ἄχθος εἶναι λύπη πού προξενεῖ βάρος στήν ψυχή.

Φθόνος εἶναι λύπη γιά τά ξένα ἀγαθά.

Ἔλεος (= συμπάθεια) εἶναι λύπη γιά τά ξένα κακά»⁵².

Τί εἶναι ἡ λύπη καί ἡ κατάθλιψη κατά τούς Ἁγίους Πατέρες

Πρέπει νά τονιστεῖ ὅτι ἡ λύπη εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ· μᾶς δόθηκε μετά τήν πτώση καί κατατάσσεται στά ἀδιάβλητα πάθη.

Ἀγνώστου συγγραφέως: Οἱ περιπέτειες ἑνός προσκυνητοῦ (μέρος 2ο-ε)

 

Άρχισα τον δρόμο μου πάλι, ευχαριστημένος. Είχα προχωρήσει δυό χιλιόμετρα, όταν εθυμήθηκα ότι είχα υποσχεθή εις τους λιποτάκτας ένα ρούβλι και να που το ρούβλι μου είχε έλθει, χωρίς να το ζητήσω από πουθενά.

Επρεπε να το δώσω ή όχι; Εις την αρχή εσκέφθηκα ότι αυτοί μ' εκτύπησαν και με ελήστευσαν. Έπειτα, σε τι θα τους εχρησίμευε το ρούβλι αυτό αφού ήσαν φυλακισμένοι; Αργότερα όμως έκανα άλλες σκέψεις, θυμήθηκα ότι είναι γραμμένο εις την Καινή Διαθήκη, «εάν πεινά ο εχθρός σου ψώμιζε αυτόν», θυμήθηκα ότι και ο ίδιος ο Χριστός είπε: «αγαπάτε τους εχθρούς υμών».

Εγύρισα πίσω και μόλις έφθασα εις το σπίτι του αξιωματικού όλοι οι κατάδικοι ήσαν έτοιμοι για να ξαναρχίσουν τον δρόμο τους. Επήγα γρήγορα κοντά σ αυτούς τους δυο στρατιώτες και τους έδωσα το ρούβλι λέγοντας:

Ὁ τακτικός ἐκκλησιασμός

Ο τακτικός εκκλησιασμός δεν αποτελεί για τον πιστό μιαν απλή συνήθεια, ένα τυπικό θρησκευτικό καθήκον, μια κοινωνική υποχρέωση ή έστω μια ψυχολογική διέξοδο από τον ασφυκτικό κλοιό της καθημερινότητος.

Αντίθετα, με την προσέλευσή του στο ναό εκφράζει μιαν υπαρξιακή του ανάγκη. Την ανάγκη να ζήσει αληθινά, αυθεντικά. Να συναντήσει την Πηγή της ζωής του, το Δημιουργό του, και να ενωθεί μαζί Του.

Να εκφράσει την αγάπη και την ευλάβειά του στην Παναγία μας και στους Αγίους, του φίλους του Θεού. Να νιώσει δίπλα του τους πνευματικούς του αδελφούς.

Ὁ μέγας Βασίλειος καί ἡ κοινοκτημοσύνη-κοινοχρησία

 Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

 

Μεταξύ των αγίων Πατέρων που καταφέρθηκαν εναντίον των αδίκων πλουσίων, που στηρίζονταν πάνω στα υλικά αγαθά, και περιφρονούσαν η αδιαφορούσαν για την αδικία και την πείνα που επικρατούσε στην κοινωνία, ήταν και ο Μέγας Βασίλειος. Πρέπει να σημειωθή ότι ο Μ. Βασίλειος μίλησε για τα καυτά κοινωνικά θέματα της εποχής του, αφού προηγουμένως ο ίδιος έδωσε το παράδειγμα. Μοίρασε στους πτωχούς την μεγάλη περιουσία που είχε και έπειτα έγινε ιερεύς και επίσκοπος της Καισαρείας της Καππαδοκίας. Έτσι δεν μιλούσε από το γραφείο θεωρητικά. Ο ίδιος πρώτα το έζησε και έπειτα δίδαξε, γι’ αυτό και ο λόγος του ήταν βροντή, αφού προηγουμένως ο βίος του ήταν αστραπή.Ο Μ. Βασίλειος εργάσθηκε ποιμαντικά. Δεν προσπάθησε να μεταστρέψη την αγανάκτηση των πτωχών εναντίον των πλουσίων και να δημιουργήση μίσος, αλλά προσπάθησε να θεραπεύση τόσο τους πτωχούς όσο και τους πλουσίους να βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Τα θέματα όταν αντιμετωπίζωνται επιφανειακά δημιουργούν μεγαλύτερα προβλήματα.

Βαθιά θλίψη καί συντριβή γιά τήν ἁμαρτία (Ἁγ. Ἰωάννης τῆς Κρονστάνδης)

ΒΑΘΙΑ ΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ

 «Ἄχ! Πῶς ἐμπλέκεται μερικὲς φορὲς ἡ ψυχή μας σὲ διάφορες ἁμαρτίες, ὅπως ἀκριβῶς μπερδεύεται ἕνα πουλάκι στὰ δίχτυα μιᾶς παγίδας! Μερικὲς φορὲς δὲν βλέπεις τρόπο διεξόδου ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες σου· κι αὐτὲς σὲ βασανίζουν.

Ἀπὸ τὸ βιβλίο
Ἁγ. Ἰωάννου τῆς Κρονστάνδης,
«Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ Η ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ»,

μετάφρ. Χαρ. Ἀσσιώτη
ἐκδ. «Τῆνος», ἔκδ. γ´, Ἀθῆναι
σελ. 41-46

Στοιχειοθεσία «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ»

ΒΑΘΙΑ ΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΡΙΒΗ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΑΡΤΙΑ

«Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον»
(Ψαλμ. Ν´ 19)

.             «Ἐνέβλεψεν Ἰησοῦς τῷ Πέτρῳ» «καὶ ἐξελθὼν ἔξω ὁ Πέτρος ἔκλαυσε πικρῶς» (Λουκ. κβ´  61-62, Ματθ. κϛ´ 75). Καὶ σήμερα, ὅταν μᾶς κοιτάζει κατὰ πρόσωπο ὁ Ἰησοῦς, κλαῖμε πικρὰ γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Ναί, τὰ δάκρυα ποὺ χύνουμε κατὰ τὴν προσευχή, σημαίνουν πὼς ὁ Κύριος μᾶς κοίταξε κατὰ πρόσωπο μὲ τὸ βλέμμα Του, πού ζωοποιεῖ τὰ πάντα καὶ «ἐτάζει καρδίας καὶ νεφρούς». Ἄχ! Πῶς ἐμπλέκεται μερικὲς φορὲς ἡ ψυχή μας σὲ διάφορες ἁμαρτίες, ὅπως ἀκριβῶς μπερδεύεται ἕνα πουλάκι στὰ δίχτυα μιᾶς παγίδας! Μερικὲς φορὲς δὲν βλέπεις τρόπο διεξόδου ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες σου· κι αὐτὲς σὲ βασανίζουνε. Εἶναι μερικὲς φορὲς φοβερὴ ἡ κατάθλιψη καὶ ἡ βαρυθυμία ποὺ βαραίνει τὴν καρδιὰ ἐξ αἰτίας τους·

Περί σωφροσύνης

ΠΕΡΙ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ

Κάποτε διηγήθηκε ο Αββάς Αρσένιος μία ιστορία: Καθόταν ένας γέροντας στο κελί του και άκουσε μία φωνή να του λέει « έλα, να σου δείξω τα έργα των ανθρώπων». Σηκώθηκε και βγήκε έξω. Τον πήγε λοιπόν σε κάποιο τόπο και του έδειξε έναν Αιθίοπα που έκοβε ξύλα από τα οποία είχε φτιάξει ένα μεγάλο φορτίο. Προσπαθούσε στη συνέχεια να σηκώσει το φορτίο αλλά δεν μπορούσε. Αντί όμως να αφαιρέσει βάρος, έκοβε ξύλα και τα πρόσθετε στο φορτίο.

Αυτό το έκανε συνέχεια. Προχωρώντας πιο πέρα του έδειξε άλλον άνθρωπο να στέκεται σ΄ ένα λάκκο και να βγάζει νερό, το οποίο το μετέφερνε σε μια δεξαμενή τρύπια, ώστε το νερό να ξαναγυρίζει στο λάκκο. Έλα του είπε να σου δείξω και άλλον. Τότε βλέπει ένα Ναό και δύο άνδρες πού κάθονταν πάνω στα άλογά τους και κρατούσαν ο καθένας πλαγιαστά ένα ραβδί. Ήθελαν όμως να περάσουν από τη πόρτα του Ναού αλλά δεν μπορούσαν εξ αιτίας του ραβδιού που κρατούσαν πλαγιαστά.

14 Μαρτίου Συναξαριστής. Βενεδίκτου Ὁσίου, Βασιλείου καὶ Εὐφρασίου Μαρτύρων, Φλωρεντίου Μάρτυρα, Εὐτυχίου καὶ τῶν σὺν αὐτῶ Μαρτύρων, Εὐσχήμονος Ὁμολογητοῦ, Ἀλεξάνδρου Μάρτυρος, Βονιφατίου Ἐπισκόπου, Πέτρου καὶ Ἀφροδισίου Μαρτύρων, Ροστισλάβου Πρίγκιπα, Θεογνώστου τοῦ Ἕλληνα, Ἰωάννου διὰ Χριστὸν Σαλοῦ, Ἀνδρέου Ὁσίου, Σύναξη Ὑπεραγίας Θεοτόκου τοῦ Θεοδώρου

Ὁ Ὅσιος Βενέδικτος ὁ ἐκ Νουρσίας

Ὁ Ὅσιος Βενέδικτος γεννήθηκε τὸ ἔτος 480 μ.Χ. στὴν ἐπαρχία Νουρσίας τῆς Οὐμβρίας. Οἱ γονεῖς του τὸν ἔστειλαν νὰ σπουδάσει στὴ Ρώμη, ἀλλὰ ἡ χλιδὴ τῆς πρωτεύουσας εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νὰ φουντώσει στὴν ψυχή του ἡ ἐπιθυμία τοῦ μοναχικοῦ βίου.

Ὅταν ἔχασε τοὺς γονεῖς του, ἡ τροφός του ἀνέλαβε τὴν κηδεμονία ἐκείνου καὶ τῆς ἀδελφῆς του Ἁγίας Σχολαστικῆς. Σὲ ἡλικία εἴκοσι ἐτῶν ἐγκατέλειψε τὴν οἰκογένειά του καὶ ἀφιερώθηκε στὸν Θεό.

Ἀρχικὰ ἀσκήτεψε στὸ Ἀφίλε, βορειοανατολικὰ τῆς Ρώμης καὶ κατόπιν σὲ δυσπρόσιτο σπήλαιο τοῦ Σουμπιάκο.

Ἐκεῖ ἔζησε τρία χρόνια αὐστηρῆς ἀσκήσεως καὶ μελέτης. Στὴν συνέχεια κλήθηκε ἡγούμενος τῆς γειτονικῆς μονῆς τοῦ Βικοβάρο, ἀλλὰ οἱ μοναχοὶ γρήγορα ἀντέδρασαν λόγω τῆς αὐστηρῆς ἀσκήσεως, στὴν ὁποία ὑπέβαλε αὐτοὺς ὁ νέος ἡγούμενος καὶ ζήτησαν νὰ τὸν δηλητηριάσουν.

Ὁ Ὅσιος, ἀφοῦ γλύτωσε μὲ θαυματουργικὸ τρόπο, ἐπέστρεψε στὸ ἐρημητήριό του στὸ Σουμπιάκο, ὅπου ἵδρυσε ἐπάνω στοὺς βράχους δώδεκα κοινόβια, τὸ καθένα μὲ δώδεκα μοναχούς, ἐκ τῶν ὁποίων προΐστατο ἕνας ὡς ἡγούμενος. Οἱ μαθητὲς γύρω του ἄρχισαν νὰ πληθαίνουν καὶ μεταξὺ αὐτῶν συγκαταλέγονταν καὶ νέοι εὐγενῶν οἰκογενειῶν.