Türkiye sosyalizmi

Türkiye’deki Kurumsal Sosyoloji ile yaşıt Prof. Dr. Cahit Tanyol’a farklı açılardan bakarak, Türkiye’deki düşünce hayatı ve sosyoloji üzerine kapsamlı yaklaşımlar geliştirmek mümkündür. 100 yılı aşan uzun bir ömrün sahibi Cahit Tanyol’u; “Hayatı”, “Yazın Hayatı”, “Türkiye Sosyolojisindeki Yeri”, “Düşünce Hayatının Dönemlendirilmesi” ve “Değerlendirme” başlıkları ile beş bölümde inceleyeceğim.

Osmanlı sosyalist hareketinin farklı bileşenlerinin teorik öncülleri ve benimsedikleri siyasal stratejiyi oluşturan temel ilkeler durağan olmaktan ziyade sürekli olarak değişen ve evrilen bir biçime sahiptir. Bu bileşenler hem kendi fikrî ve örgütsel pratikleri hem Osmanlı sosyalizminin diğer bileşenleriyle olan etkileşimleri hem de uluslararası sosyalist ve işçi hareketindeki fikrî arayış ve stratejik yönelimlerden beslenmişler ve kendi yapılarını buna uygun biçimde dönüştürmüşlerdir. Gazete ve dergilerden sendikalara, işçi örgütlerinden tiyatro sahnelerine uzanan bir performansla...
Son dönem Osmanlı sosyalist ve işçi hareketi üzerine çalışan akademisyenlerin çabalarıyla biçimlenen Osmanlı’da Marksizm ve Sosyalizm, hem imparatorluk “tebaası”nın sosyalizm ve Marksizmle kurduğu ilişkilerin ayrıntılarına yöneliyor hem de tarihyazımı açısından alanın katettiği mesafeyi tartışıyor. Y. Doğan Çetinkaya’nın editörlüğünde İ. Arda Odabaşı, Stefo Benlisoy, Yaşar Tolga Cora, Bilge Seçkin Çetinkaya, Erol Ülker ve Mehmet Ö. Alkan’ın katkılarıyla...

Bu çalışma, 1960'ların sonlarında Türkiye'nin siyasal ve toplumsal hayatında önemli bir yeri bulunan sosyalist öğrenci hareketinin, Fransa'daki Mayıs '68 ayaklanmasını başlatan öğrenci hareketinden farklı yönlerini ortaya koymayı hedefleyen bir karşılaştırma denemesidir. Bu iki ülkedeki öğrenci hareketlerinin tarihsel nedenleri ve hedefleri üzerinde durulduğunda görülmektedir ki, Türkiye'deki öğrenci hareketinde Fransa'daki öğrenci hareketinde olduğu gibi devlete ve topluma karşı kategorik bir karşıtlık yoktur. Fransız öğrenciler burjuva devletine ve tüketim toplumuna başkaldırırken, Türk öğrenciler ülkenin sorunlarını emperyalizme ve azgelişmişliğe bağlamaktadır. Ayrıca, Türk öğrenciler, Fransız öğrencilerden farklı olarak, yeni tanıştığı Marksist-Leninist teoriden beslenmekte, karşı-kültür akımları ve Marksizme eleştirel yaklaşan teorilerden etkilenmemekte, aksine bu tür yaklaşımlara karşı olumsuz bir tavır geliştirmektedir. Öğrenci hareketlerinin Fransa'da Mayıs '68 süresince hayatı felç eden genel grev ve Türkiye'de yeni gelişmekte olan işçi hareketiyle ilişkisi üzerinde de durulmuş ve Türkiye'de Fransa'daki kadar güçlü bir işçi hareketi bulunmadığı için öğrencilerin genç aydınlar olarak, kendilerini işçilere sınıf bilinci kazanmaları ve örgütlenmeleri için yardımcı olmakla yükümlü gördüğü ortaya konmuştur.

Türkiye’de sol, 1961 Anayasası’nın kabulünden sonra sınırları oldukça genişlemiş yasal bir çerçeve içinde hareket ederek görünür olmaya ve yaklaşık yarım asırlık bir tarihinden sonra kitlesellik kazanmaya başlamıştır. Bu gelişme ile birbirini besler bir biçimde aynı süreçte uluslararası Marksist yazın gerek doğrudan gerekse çevirilerle daha ulaşılabilir olmuş, sol bakış açısına sahip çeşitli telif eserler ortaya konmuş, çeşitli süreli yayınlar çıkarılmıştır. Öncesinde ortamı olmadığından gündeme ve belki akıllara bile gelemeyen birçok konu, dikkate değer ölçüde akademisyenin katılımıyla ama saf bir akademik veya entelektüel ilginin ötesinde, mevcut toplumsal yapıyı köklü bir dönüşüme uğratma amacına sahip bir siyasi konumlanış ekseninde tartışılmaya başlanmıştır.

Bu eksende tartışmalara yol açan, özellikle sosyolog ve iktisatçıların katılım gösterdiği, önemli konulardan birisi de Osmanlı toplum yapısının tanımlanması olmuştur. Bu tartışmalarda katılımcıların bazıları söz konusu yapının özgünlüğüne vurgu yapmış, daha çoğu ise evrensel olduğu iddia edilen feodalite ve yaygın ele alınışında feodalitenin evrensel olmadığı varsayımına sahip olan Asya tipi üretim tarzı (ATÜT) kavramlarına başvurmuştur.

Bu kitapta profesyonel tarihçi olmayan sol siyasi aktivistlerin yürütmüş olduğu Osmanlı toplum yapısı tartışmalarının sol hareketlerin siyasi gündemleriyle eş zamanlı takip edilmesi, başka bir ifadeyle tarihselleştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda; tartışmaların solda niçin ve nasıl başladığı, hangi dinamiklerle sürdüğü ve dönüşümlere uğradığı, solun gündeminden nasıl çıktığı sorgulanmıştır.

Edebiyatımızda “A. Kadir” imzasıyla tanınan Abdülkadir Meriçboyu, “1940
Kuşağı” şairlerindendir. Şair, askerî lise ve hukuk yükseköğrenimi görmesinin yanında ömrü boyunca edebiyatla alakasını kesmez, çeviriler yapar ve antolojiler hazırlar. Eserlerinde “Toplumcu Gerçekçi” anlayışı öne çıkaran sanatçı, hem bu anlayışından dolayı hem de Nâzım Hikmet propagandası yaptığı gerekçesiyle 1943-1947 yılları arasında sürgün cezasına çarptırılır. Şairin son sürgün yeri Kırşehir’dir ve yaklaşık iki yıl burada kalır. Kırşehir’deyken yazdığı şiirlerini “Ali Karasu” takma adıyla çeşitli dergilerde yayımlar. Bu şiirlerin en bilinenlerinden biri “Bir Kayısı Ağacı”dır. “Hikâye-şiir” türündeki bu eserde mekân Kırşehir’in Dinekbağı Mahallesi’dir. Söyleyicisi kayısı ağacı olan şiirde, küçük bir ailenin sıradan ve yoksul hayatı anlatılır. Bu çalışmada A. Kadir’in hayatı, sanatı ve Kırşehir sürgününe değinildikten sonra Kırşehir’deyken yazdığı “Bir Kayısı Ağacı” adlı şiiri “biyografik eleştiri kuramına” göre incelenmiş; şiirdeki kişiler ve mekân, şairin hayatından yola çıkılarak elde edilen gerçek verilerle yorumlanmıştır. Şiirin kişiler kadrosunu oluşturan İbrahim ile Fatma ve onların çocukları Ahmet’in gerçek kimlikleri belgelerle açıklanmıştır. Ayrıca şiirin mekânı durumundaki ve bugün hâlâ ayakta kalan kerpiç ev hakkında da bilgi verilmiştir. Böylelikle Kırşehir kültürüne, Türk edebiyatı tarihine dair yeni bir bilgiye ulaşmanın yanı sıra biyografik unsurların şair hassasiyeti ile edebî metne dönüştürülmesi incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Abdülkadir Meriçboyu, A. Kadir, Bir Kayısı Ağacı, Kırşehir, Dinekbağı.

Abstract
Abdülkadir Meriçboyu, also known as “A. Kadir”, is one of our poets from the “1940 Generation”. Throughout his life, and despite attending a military high school and studying law afterwards, A. Kadir always had an interest in literature and poetry. A. Kadir worked in literature translation and prepared anthologies. Throughout his work A. Kadir is seen as a “Socialist Realist”. This, in addition to his collaboration with Nâzım Hikmet, led to his exile in 1943 until 1947. Kırşehir was his last place of exile where he stayed there for about two years. While staying in Kırşehir, he published his poems in magazines under the pseudonym “Ali Karasu”. One of his best known poems is “An Apricot Tree”. In this work of narrative poetry, Dinekbağı district of Kırşehir has been chosen as an venue. After adressing A. Kadir’s life , art and his exile to Kırşehir, the poem “An Apricot Tree” that was writtien while he was in Kırşehir is examained in this study in the context of “biyographical criticism theory”. The people and the place in the poem have been decrypted with the data obtained from the life of the poet.The real identities of Ibrahim and Fatma and their child, Ahmet, who constitute the protagonist of the poem, are explained by documents. Additional information was
given about the adobe house which was mentioned in the poem and is still standing today. Thus, a detailed knowledge of the history of Kırşehir culture, the history of Turkish literature, and the transformation of biographical elements into literary text with poet sensitivity have been clarified.
Key words: Abdülkadir Meriçboyu, A. Kadir, An Apricot Tree, Kırşehir,
Dinekbağı.

12 Eylül 1980 darbesinin ve ardından yaşanan sürecin belirleyici özelliği, kontrgerillanın hükümet olması ve Türkiye’nin, uzun bir süre, güdülen hükümetler yerine Özal ve Çiller gibi Amerika’ya memur düzeyinde bağlı hükümetler tarafından yönetilmesiydi. Turgut Özal, polis içindeki Gladyo’yu kurarak kontrgerillaya hükümet koltuklarını açtı. Türkiye Cumhuriyeti’nin yıkımı projesi bizzat Turgut Özal ve daha sonra Tansu Çiller hükümetleri tarafından yürütüldü.

Yazının ikinci bölümünde, Amerika’nın Türkiye Cumhuriyeti’ne indirmek istediği yıkıcı darbeleri ve buna karşı Türk Devlet ve ordu birikiminin direnişini, köşe taşlarıyla özetlemeye çalışacağız. Böylece 15 Temmuz 2016 gecesi Amerika’nın elindeki bütün Gladyo örgütlenmesini kullanarak Türkiye’ye karşı giriştiği tertibin nedenlerini anlamaya çalışacak, Amerika’nın saldırısına karşı Millet-Ordu-Devlet birlikteliğinin büyük direncine ve bunun sonuçlarına değineceğiz.

MEKANIN ALEVİLİĞİ

Mekanda Alevilik adlı yüksek lisans tezimi ve bu konudaki bütün derdimi bu kitaba yazmış olduğum "Mekanın Aleviliği" başlığı altındaki bölümde büyük ölçüde özetlemiş olmaktan mutluluk duyuyorum. Mekânda Alevilik çalışılmadan Alevilikte mekan çalışılamayacağı, kentlerde özellikle politik mahallelerdeki Aleviliğin kentsel mekansal pratiklerin bir üretimi olduğu konusu tezin temel problemini oluşturuyor.İlgililere iyi okumalar

ÖZ

Kurucusunun Nurettin Topçu olduğu Hareket dergisi, 1939 yılından 1982 yılına kadar yedi farklı dönemde yayımlanmıştır. Son üç döneminde (1966-1982) Türkiye’nin siyasal ve toplumsal devingenlik içinde olduğu, İslam coğrafyasında ve dünyada önemli siyasal gelişmelerin yaşandığı bir tarihsel sürece eşlik etmiştir. Bu da bir toplum düzeni tahayyülü eden derginin çeşitli pratiklerle sınanmasına neden olmuş ve kimi etkileşimlere girmesini sağlamıştır. Derginin toplum düzeni tahayyülünün en önemli kavramları olan sosyalizme, milliyetçiliğe, İslam’ın siyasal yansımalarına yönelik vurgularında farklılıklara yol açmıştır. Arşiv çalışmasına dayalı bu araştırma makalesinde Hareket dergisinin son üç döneminin bütün sayıları incelenmiş ve söz konusu farklılıklara odaklanılmıştır. Sonuç olarak Hareket’in ilgili dönemlerinde konjonktüre bağlı olarak üç farklı vurguyu öne çıkardığı gözlemlenmiştir: Söylem olarak önce toplumculuğu sonra sosyalizmi öne çıkardığı dönem; Anadolucu milliyetçiliği öne çıkardığı dönem; İslam dünyasına dönük ilgisinin yoğunlaştığı dönem.

ABSTRACT

Hareket (Movement) journal, whose founder was Nurettin Topçu, was published in seven different periods from 1939 to 1982. During its last three periods (1966-1982), political and social mobility occurred in Turkey, important political developments took place in Islamic geography
and the world. This caused the journal, which imagined a social order, to be tested with various practices, to engage into some interactions. This
also led to differences in the journal’s emphasis on socialism, nationalism, and the political reflections of Islam, which are the most
important concepts of its social order imagination. In this research article based on archival work, all issues of the last three periods
of the Hareket journal were examined and focused on the differences mentioned above. As a result, it has been observed that the Hareket
highlights three different stresses depending on the conjuncture in its related periods: the period when it highlights socialism first as a discourse; the period when it highlights Anatolian nationalism; the period when its interest in the Islamic world is concentrated.

13 Şubat 1961’de kurulan Türkiye İşçi Partisi, Türkiye siyasal tarihinin en önemli olaylarından biridir. TİP’in gelişip güçlenmesinde parti sözcülerinin efsanevi radyo konuşmalarının çok önemli bir yeri vardır. Türkiye proletaryasının sözcüleri, 1961-1971 döneminde,  bambaşka bir dile, bambaşka bir seslenişe ve bambaşka bir içeriğe sahip konuşmalarıyla o zamana kadar devletin ağzı olan radyoyu ‘proletaryanın büyülü kutusu’na çevirmişlerdi.

Proletaryanın Büyülü Kutusu, TİP sözcülerinin  altı seçim için yaptıkları efsanevi radyo konuşmalarının metinlerini içermekle kalmıyor. Mehmet Ali Aybar’dan Yaşar Kemal’e, Kemal Türkler’den Can Yücel’e, Rıza Kuas’tan Hamdoş’a, Tarık Ziya Ekinci’den Çetin Altan’a TİP’in çok etkili hatiplerinin radyoda yaptığı konuşmaların ses kayıtlarını da içinde barındırıyor. Bu tarihî konuşmalar karekodlar aracılığıyla dinlenebiliyor.

Proletaryanın Büyülü Kutusu’nun sayfalarından dinlenebilen radyo konuşmaları, onları dinlemeseler hayatları normalde bambaşka yönde akabilecek gençleri, aydınları, işçileri ve köylüleri sosyalist mücadelenin içine çekmiş ve TİP bayrağı altında toplayabilmişti.  Proletaryanın Büyülü Kutusu sosyalistlerin devlet radyosundan yaptıkları konuşmalarla hayatı değişen insanların öykülerinı anlattığı gibi bu konuşmaları yapan kişilerin portrelerine de yer veriyor. Kitapta Şekibe Çelenk’ten Mehmet Ali Aybar’a, Behice Boran’dan Hamdoş’a, Nazife Cemgil’den Kemal Türkler’e, Yaşar Kemal’den Can Yücel’e, Hasan Hüseyin Korkmazgil’den Tarık Ziya Ekinci’ye tam 43 portre yer alıyor.

Proletaryanın Büyülü Kutusu’nun sayfalarında size Hamdoş’un masum ve cesur sesi, Abidin Dino’nun eşsiz desenleri, Moris Gabbay’ın  tarihî fotoğrafları ve titiz bir araştırmanın zengin bilgisi eşlik ediyor. Büyülü bir yolculuk sizi bekliyor...

Sosyalist feminizm, ataerkil sistemi cinsel politikanın adı olarak tanımlayan feminizm koludur. Ataerkillik kadının konumunun anlaşılması için kapitalist sistemle birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Sosyalist feministlere göre aile, üretimin ve dağıtımın yapıldığı yer, yani mücadelenin merkezidir.

TİP’in Dağılmasının 1979-80 Aşaması, her şeyden önce, bu dağılma sürecinin – en önde gelenlerinden olmasa da – sorumlularından birinin, bu süreci anlama ve hesap verme çabasıdır.
Üzerinden 40 yıl geçse de, TİP’te yaşananlar, bugün de soldaki birçok parti ya da hareket içinde tekrarlanıp durmaktadır. Dolayısıyla, politika ve yönetim anlayışı, stratejik açıklık, iç hukuka saygı … gibi bu kitapta tartışılan sorunlar alabildiğine günceldir. Buralardaki insan ilişkilerinin, yeni bir toplum ütopyasının, buna bağlı güven, dayanışma ve insanî ilişki biçimlerinin başlangıç tohumlarını taşımaktan uzak oluşu da, yine temel bir alan olarak gündemdedir.
Orhan Silier, Marksist hareketin sorun ve başarısızlıklarını yalnızca dış koşullara bağlamak yerine, içimize de dönmek, yaralarımızı tımar etmek gerektiğini savunuyor. Kültürel şartlanmalarımız, eksiklerimiz, yol ayrımlarında yaptığımız ters patika seçimleri üzerinde durmayı, bunları sistemli bir biçimde tartışmayı, böylece onarımın, değişimin yollarını arayarak yeni bir yükselişe hazırlanmayı öneriyor. 
TÜSTAV’a ve Tarih Vakfı’na bağışlanan, dönemle ilgili, elde başka kopyası kalmamış yüzlerce belgeye dayanılarak hazırlanmış olan bu çalışma,  genç kuşakların sekterlikten, keskinliği marifet saymaktan uzak durma ve mücadelenin her adımında asıl hedefleri gözardı etmeme açısından geçmiş kuşaklardan çok daha başarılı olacağı umuduna destek olmayı amaçlıyor.

ÖZ
1950’lerin ortasından itibaren Demokrat Parti iktidarını devirmek için Türk Silahlı Kuvvetleri içerisinde çeşitli cuntacı örgütlenmeler oluşmaya başlamıştır. Bunların önemli bir kısmı birleşerek 27 Mayıs 1960 tarihinde iktidarı devirmiş ve Millî Birlik Komitesi’ni (MBK) oluşturarak ülke idaresini üstlenmiştir. Ancak MBK üyelerinin 27 Mayıs Müdahalesi sonrası için ortak ve açık bir programının olmaması, üyelerin kimi anlaşmazlıklar yaşamasını beraberinde getirmiştir. Bu duruma MBK içerisindeki kimi kişi veya gruplara kendisini yakın hissetsin hissetmesin, Müdahale’den memnun ama sonrası gelişmelerden memnun olmayan kesimler ile MBK içerisinde yer bulamayan kişilerin varlığı da eklenince, yeni bir mücadele ortamı doğmuştur. Çeşitli öbekler, daha ziyade Müdahale sonrası ara dönemin sonlandığına işaret eden ve ülkede gidişatın tam olarak değilse bile ana hatlarıyla hangi yönde olacağına dair bir tablo yaratan 15 Ekim 1961 seçimleri sonrasında çeşitli araçlarla seslerini duyurmak için harekete geçmiştir. Millî Yol, bu öbeklerden birisi olarak 1962 yılının hemen başlarında yayına başlamıştır. MBK üyelerinden olup sonradan tasfiye edilen, Alparslan Türkeş’in yanında yer almıştır. 27 Mayıs Müdahalesi’nin ana amacından saptırıldığı düşüncesiyle kimi kişilere ve tutumlara eleştiriler yöneltmiş; sahiplenmiş olduğu Türkçü kimlik doğrultusunda sürece bir yön kazandırmaya çalışmıştır. Sürecin başka yöne evirilmesi yönünde hareket ettiğini düşündüğü ve Türklüğün varlığına karşı tehlike olarak gördüğü komünizmi, komünist ülkeleri, Türkiye’deki komünistleri ve onlarla ilişki içerisinde gördüğü kesimleri karşısına almıştır. Bu aynı zamanda onun siyasi, tarihî, iktisadi bütün değerlendirmelerinde antikomünist bakışı temel almasını ve Soğuk Savaş döneminin ikiliği içerisinde Amerika Birleşik Devletleri’nin tarafını seçmesini beraberinde getirmiştir.

Anahtar Kelimeler: 27 Mayıs Müdahalesi, Alparslan Türkeş, Türkçülük, Irkçılık-Turancılık, Antikomünizm.

ABSTRACT
An Analysis on the Nationalist and Anticommunist Magazine ‘Millî Yol (The National Path)’ (1962)
As from the mid-1950s, various junta organizations began to form within the Turkish Army to overthrow the ruling Democratic Party. A significant part of these merged together and overthrew the power on May 27, 1960, and formed the National Unity Committee (NUC) and took over the country's administration. However, the fact that the NUC members did not have a common and open program for the post-Intervention of May 27 created some disagreements among them. In addition to this, the presence of people who were content with the Intervention, some of which were close to some individuals or groups within the NUC, but who were not content with the post-developments, and those who cannot find a place in the NUC, had created a new challenge. After the elections of October 15, 1961, which signaled that NUC era ended and created a picture of the direction of the route in the country, some clusters took action to make their voices heard by various means. Milli Yol started publishing in early 1962 as one of these clusters. It was sided with Alparslan Turkes, who was one of the members of the NUC and was later discharged. With the thought that the Intervention was diverted from its main purpose, it criticized some people and attitudes; it tried to give direction to the process in line with the Turkism identity it owned. It confronted communism, the communist countries, the communists in Turkey and the segments it saw in relation to them, which he thought were trying to divert the process and which it saw as a danger to the existence of Turkishness. This also led it to base the anticommunist view on all his political, historical and economic evaluations and to choose the side of the United States in the bipolarity of the Cold War period.

Keywords: Intervention of 27 May 1960, Alparslan Türkeş, Turkism, Racism-Panturanism, Anticommunism.

ABSTRACT
Tekinalp is an intellectual of Jewish origin, who lived in the period of
transition from empire to nation state with radical social, economic
and political changes. Tekinalp was, for a certain period of time,
a fervid advocate of the Ottomanism ideal, which envisaged the
Ottomanization of Jews and their adaptation to the society they lived
in. Tekinalp also expressed his opinions on such modern ideologies as
Zionism and socialism on various platforms. In the political arena of the
period, Tekinalp took an explicit position as an antagonist of socialism.
Nevertheless, a significant proportion of the Jewish intellectuals living in
Europe at that time gathered around socialism and it was to such extent
that the most prominent socialist theoreticians stood out among Jewish
intellectuals. In this paper, Tekinalp’s negative stance against socialism
was outlined and the underlying reasons for the dissenting between European Jewish intellectuals and Tekinalp, an Ottoman Jew, during the early 20th century were discussed. In this context, such discussion hopefully aims to introduce an unassuming contribution to the
understanding of the relation between Judaism and socialism.

ÖZ " Milli iktisat " kavramı, 2. Meşrutiyet döneminde Türk düşünce hayatına dahil olmuştur. Dönemin siyasal iktidarının ülke yönetiminin geleceği açısından aldığı kararlar da " Milli iktisat " kavramının Türk düşünce hayatındaki gelişimi açısından oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Osmanlı Devleti'nin kurtuluşu için bir reçete olarak sunulan " Milli iktisat " modeli, Cumhuriyet Türkiyesi'nin inşa sürecinin de temel niteliklerinden birisi olmuştur. Milli bağımsızlık ile milli ekonominin içiçe geçtiği bu dönemdeki iktisadi düşünce, büyük ölçüde Osmanlı Devleti'nin son dönemindeki tartışmaların etkisi altında şekillenmiştir. Cumhuriyetin gelişim sürecinde farklı bir içeriğe sahip olan iktisadi düşünce, 27 Mayıs sonrası dönemde de Cumhuriyetin kuruluş sürecindeki ekonomik gelişmeleri merkeze alan bir anlayış üzerinde ancak farklı bir içerikle yeniden ortaya çıkmıştır. Bağımsız bir ulusal ekonomi kurma düşüncesi, 2. Meşrutiyet'ten 27 Mayıs sonrası döneme kadar temel tartışma konularından birisi olmuştur. Bahsedilen her üç dönemde de gündemde olan " Milli iktisat " kavramı, benzer hareket noktalarına sahip olmasına rağmen içerik olarak kendi döneminin şartlarını yansıtacak ölçüde farklılıklar da içermektedir. ABSTRACT The concept National Economy has been included to the Turkish thought life during the Second Constitutional era. The decisions taken by the political power of the period also play an important role in terms of the development of the concept "national economy" in Turkish thought life. The "national economy" model presented as a recipe for the emancipation of the Ottoman State has become one of the basic properties of the construction period of the Republican Turkey.In this period, when the national independence and the national economy were intertwined, the economic thought was shaped largely under the influence of the recent discussions of the Ottoman State. Economic thought, which has a different content in the development process of the Republic, reappears with a different content on an understanding that centered on the economic developments in the foundation period of the Republic in the aftermath of the 27th of May. It was one of the main topics of discussion from the 2nd Constitutional Monarchy until the return of May 27, in the thought of establishing an independent national economy. The concept of "national economy" on the agenda in all three mentioned periods, although it has similar points of action, also contains the extent to reflect the conditions of its period as content.

The Communist Manifesto written by Karl Marx along with Friedrich Engels in 1848, influenced humanity and world of thought deeply within a short period of time by means of a frame of mind which explains historical development of societies through political and economic developments.
This frame of mind being mostly called as Marxism has been systemized and turned into a thought method and scientific preliminary acceptance by influencing many science fields such as history, philosophy, anthropology, archeology apart from politics and economy. This frame of mind has constituted the mother lode in artistic works of the men of literature who advocate Social Reality in Turkish Literature; such as Orhan Kemal, being in the first place, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Sabahattin Ali, Hasan Hüseyin. Orhan Kemal is an author who narrated corruption, financial hardship and depressions of people who migrate from rural to big cities and make effort to hold on to the life in suburbs of city in almost each of his works. Thanks to his successful psychological analyses, realist observations, pictures reflecting the street life, the author mirrors the years of transition to modern life. Devlet Kuşu keeps up-to-date as a novel which discusses economic unbalance, being in the first place, cultural and social conflicts being experienced frequently in Turkey during 60s.
This paper aims to reveal sociological and psychological dimensions of class conflict which stands forefront in the novel Devlet Kuşu within the consideration of the conditions of the related period. 
The reflections of this frame of mind into Turkish Novel will be assessed as well.

“Yani Taha’nın tezinde zekat İslam’ın asıl emirlerinden değil geçiş sürecindeki ilga edilecek emirlerdendir. Zekat emrinin ilga ettiği ayet ise şudur: “Size ne vereceğinizi sorduklarında ihtiyacınızdan fazlasını cevabını verin. (Bakara, 2/219)” Taha'nın, zekat ve mülkiyetle ilgili fikirlerini dayandırdığı bu ayet asıl mesajı barındırmaktadır ve bu ayet sosyalizmin mülkiyet konusundaki tarifidir.”

Berger ve Luckmann'ın toplum teorisinde insanların, sosyo-kültürel düzenin meşrulaştırılması, korunması ve aktarılması için sembolik evrenler olarak anlam sistemleri kurduğu iddia edilmektedir. Anlam sistemleri toplumsal hayatı, gerçekliğin belirsizliğine ve olağan dışı durumlara karşı korur. Olağan dışı durumlar genel kabulleri yıkarak insanı belirsizliğe iter ve onu kaosa sürükler. Berger ve Luckmann olağan dışı durumların en tehditkâr olanının ölüm olduğunu ifade ederler. Antropolog Malinowski kabile hayatına yönelik saha araştırmaları sonucunda her dinde tanrı fikrinin olmadığını ancak her dinin ölümden sonraki hayata dair kaygıları cevapladığını belirtmektedir. Bu yönüyle dinler varoluşsal güvenliğin kaynağıdır. Modern öncesi dönemde insan toplumlarının ölüm fikriyle mücadelesinde dinler önemli işlevler görmekteydi. Modern ideolojiler de kamusal dinlerin bazı rollerini üstelenerek ölüm fikrini evcilleştirmenin stratejilerini kurmuştur. Modern ideolojiler birer anlam sistemi olarak toplumsal hayatın sürdürülebilir kılınması adına tıpkı geleneksel dinler gibi olağan dışı durumlara karşı mücadele stratejileri geliştirmiştir. Sosyalist rejim ve hareketler cenaze törenleri, anmalar ve ölenlerin kültleştirilmesi yoluyla ölüm fikriyle mücadele etmektedir. Bu araştırmanın temel amacı sosyalist hareketlerin ölüm fikriyle hangi yollarla mücadele ettiğini betimlemektir. Araştırmada nitel yöntemlerden söylem analizi deseni kullanılacaktır. Çalışma kapsamında güncel Türkiye siyasal hayatında sosyalist sol adına aktif faaliyet yürüttüğü tespit edilen otuz grup arasından AKA-DER grubu örnek olarak seçilmiştir. Bu tercihin sebepleri ilgili grubun Türkiye sosyalist solculuğunun farklı geleneklerini sahiplenmesi, pek çok gruba kıyasla yaygın bir faaliyet alanının olması ve yayınlarının araştırmacılara açık olmasıdır. Bu grubun aylık yayın organı Kaldıraç Dergisi'nin Eylül 2015 tarihinde basılan 170. sayısı ile Ekim 2019 basılan 219. sayısı arasındaki 50 sayı incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda oluşturulan temalarda ölüm olayıyla mücadelede izlenen stratejiler, uygulanan yöntemler ve kurulan anlam dünyası analiz edilecektir. Cenaze törenleri, mezarlık ziyaretleri, anma programları ve ölen sosyalistlerin kültleştirilmesi yoluyla sosyalist solun ölümsüzlük iddiası öne çıkartılacaktır. Araştırma kapsamında hedeflenen çıktı ölüm fikriyle mücadele gibi tarihsel olarak dinlerin üstlendiği bir dizi toplumsal işlevin modern ideolojiler tarafından örnek alındığını gösterebilmektir.

Hareket, ismini, kurucusu olan Nurettin Topçu’nun sahiplendiği felsefeden almış; kendisini bu felsefenin İslam’la ve milliyetçilikle buluşturulduğu zemin üzerinde bir toplum düzeni inşa etmeye vakfetmiş bir dergidir. Düşün, kültür, sanat ve bilim dünyamızdan birçok önemli isimden yararlanmış, birçok önemli ismin de yetişmesine olanak tanıyan bir okul işlevi görmüştür. Yedi farklı zaman diliminde de olsa, 1939’dan 1982’ye kadar varlık göstererek Cumhuriyet tarihimizin uzun soluklu süreli yayınlarından birisi olmuştur.
Hareket’in Topçu’nun sağlığında yayınlanan son dönemi, beşincisidir. Bu dönem, derginin on üç yıllık bir aradan sonra 1966 yılında aylık olarak yayınlanmasıyla başlamış; Topçu’nun vefat ettiği 1975 yılında derginin yayınına son verilmesiyle tamamlanmıştır. Bununla birlikte Topçu’nun takipçileri, kısmen düzensiz devirlerle, 1976-1977 ile 1979-1982 yılları arasında dergiyi iki dönem daha yayınlamışlardır. Bu haliyle Hareket, 1961 Anayasası’nın göreli özgürlük ortamında sosyalizmin Türkiye’de bir süredir alternatif sistem olarak dillendirilmekte olduğu bir ortama doğmuş; gençlik hareketlerinin silahlı mücadele yoluna evirildiği bir aşamadan sonraki 12 Mart Ara Dönemi’ni atlatmış; ancak arada kurucusunu yitirmiştir. Bu büyük kayba rağmen yayın mücadelesini sürdürmeye gayreti göstermişse de 12 Eylül Darbesi’yle büyük yara almış ve Darbe’den sonra yayınlanan birkaç sayının ardından yayınını nihayete erdirmiştir.
Görüldüğü üzere, Hareket’in son üç dönemi Türkiye’nin siyasal ve toplumsal devingenlik içinde olduğu bir tarihsel sürece eşlik etmiştir. Bu da bir toplum düzeni tahayyülü olan derginin çeşitli pratiklerle sınanmasına neden olmuş ve kimi etkileşimlere girmesini sağlamıştır. Bu çalışmada, Hareket’in söz konusu tahayyülünün en önemli kavramları olan İslam ve milliyetçilik ile bir biçimde bu tahayyül içerisinde yerini almış olan sosyalizmin, derginin son üç dönemi temelinde incelenmesi ve bunların yukarıda kabaca tablosu çizilmeye çalışılan Türkiye’nin siyasal ve derginin yayın hayatındaki akış ve kırılmalarla bağlantılı olarak analiz edilmesi amaçlanmaktadır.

Attilâ İlhan'ın Batı medeniyetine bakışı diyalektiktir; "ya/ya da" mantığı yerine, "hem/hem de" mantığına dayanır. 1 Bunun anlamı, Batı medeniyetini belirli bir olgu ya da değerle açıklamak yerine karşıt unsurların "diyalektik sentezi" içinde ele almaktır. Nitekim, İlhan'a göre Batı medeniyeti, hem Rönesans'ı gerçekleştirmiş, hem hümanizmi yaratmış, hem insanı yüceltmiş, hem özgürlükçü bir ortamda bilim ve sanatın gelişmesinin önünü açmış, hem eşitlik ve özgürlük idealini ortaya koymuş; Leonardo, Bach, Rousseau, vd. isimlerle insanlığa büyük katkılar yapmıştır. 2 Bununla birlikte Batı medeniyeti, aynı zamanda da "beyaz ve emperyalist" bir sistemdir 3 ; Batılı ülkeler, emperyalist ve zengin ülkelerdir 4 ve "bütün politikaları bizi güçlendirmemek, dilencilikten kurtarmamak üzerine" 5 kurulmuştur. Yalnızca Türkiye için değil, dünyânın diğer bölgeleri için de aynı durum geçerlidir; "Batılının yeryüzünde çok defâ sömürgeci anlamına geldiğini unutmamak gerek"ir. 6

The freedom atmosphere provided by the 1961 Constitution enhanced the life of thought in Turkey, and especially the leftist movement gained great vitality. In 1960s Turkey, when the leftists were divided into many factions, it was Yön Magazine that drew the boundaries of the discourses of leftist way of thinking. In other words, Yön declared a discourse that set the agenda, and was at the center of leftist way of thinking. So much so that the magazine believed that it could found a reformist socialism in Turkey, as it was in England; and for this purpose, inspired by the Fabianists, started a process similar to theirs. This process included the Turkish Workers' Party (TWP), the Socialist Cultural Association (SCA) and Yön Publications. Each of these aimed to make socialism more understandable and visible by moving forward the mission of Yön, which tried to make socialism become ordinary in Turkey in 1960s. Yön believed that it could start a process that would lead the leftist movement to power in this way, just like the Fabians did in the past. However, this belief did not last during 1961-67, when Yön was published, and even if the magazine continued its socialist understanding, it was separated from the democratic line of struggle.

Yeşile büründü gece, âşıklar tekkesinde umutlar nöbette. Son ışık da söndü taşlı yollardan süzülen. Silâhlar çatıldı, helâllikler alındı. Bir vakit sonra, bir ışık huzmesi içinde, gözlerimdeki bu sâhici dokunuş, takıldı yağmur kanatlarına. Acıların getirdiği mutlu hüner bu. Taş koymak olmaz, sağlam dur bakalım! Yârının gölgesinde bir sarhoşluk; işte, cesâret budur, andan cehenneme gider.

Bu çalışmada esas olarak Rusya'da Türk komünistlerinin teşkilatlanma süreci verilmeye çalışılmıştır. 1918-1921 yılları arasını kapsayan bir dönemde, Türk komünistlerinin teşkilatlanması, Türkiye Komünist Teşkilatının gelişimi, parti haline dönüştürülmesi ve Türkiye'ye yönelik faaliyetleri ele alınmıştır.

Bir büyük edebî eserin, bir senfoninin, gerçek bir sanat yapıtı olarak yapılmış bir filmin olduğu gibi, tarihin sarsıntılı dönemlerinin de birden fazla doruk noktası vardır. 1960'lı yılların büyük sınıf mücadeleleri o kadar büyük bir tarihî ağırlığa sahiptir ki bu sürecin de birden fazla doruğundan söz etmek olanaklıdır. İşçi sınıfının tarihe doğrudan müdahalesi ve dönemin gerçek özünü ortaya koyması bakımından aşılamaz doruk 15-16 Haziran'dır. Bu dev yükselişin eski, tarihî düzen solu açısından doruğu 9 Mart'tır. Türkiye solunun yeni devrimci damarı açısından ise ardı ardına gelen bir çifte doruk söz konusudur: önce Kızıldere, ardından Deniz'lerin idamı. 1960'lı yılların mücadelesinin dip noktası ya da ters doruğu (Batı dillerinde edebî analiz için kullanılan terimle "anti-climax" yani "anti-doruk") ise 12 Mart.