Dijital Kütüphane, Arşivcilik, Kadın tarihi araştırmaları

İslamın ilk dönemlerinde Hz. Peygamber’in ve onun öğretisinde yetişen ashabının uygulamaları, dinin yanlış yorumlanmasının önüne geçmiştir. Bu nedenle İslamın ilk dönemindeki yaşanmışlıklar, onun öğretilerini idrak etmek için önemlidir. Hz. Peygamber dönemi ev kadınlarının yaşamlarını okumak, bugünkü hayatımızla kıyaslama yapıp örnek almak açısından önemlidir.

In the first ages of Islam the practices of Prophet and his companions have precluded the misinterpretation of religion. For this reason, the livings in the first ages of Islam contain significant examples which can help in perceiving of the Islamic precepts. To read the lifes of housewifes of Prophet age is significant, because they set an example for our lifes.

Yazımızın başlığı kapsam itibariyle oldukça geniştir; ancak konu belli anekdotlar çevresinde ele alınmaya çalışılmıştır. Türkiye'de 2000'li yıllardan itibaren basın yayın alanında önemli atılımlarla bir hayli gelişme yaşanmıştır. Matbaa ve yayın evi sayısının artması, yayınlanan gazete, dergi ve kitap verileri, Türkiye'de yayıncılığın artan oranda gelişme gösterdiğini işaret etmektedir. Yayınlanan kitapların önemli bir bölümü "hikâye-roman" vb. bütün okuyucu çevrelerine hitap eden türde eserlerdir. Bu bağlamda yazımızda öncelikle kütüphaneler ve kitaplar üzerinden istatistiki bilgiler verilmiş olup sonrasında çeşitli değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Modern sporlar hem benliğin bedensel olarak algılanışının ve kimliğin inşasında bireyler üzerindeki etkileri açısından hem de nüfus bilgisi ve düzenlemelerine sunduğu katkı açısından modern yönetimlerin önemli araçlarından biridir. Türkiye'de de modernleşmenin ilk yıllarından itibaren, modern sporlar modern yönetim biçiminin ve yeni yaşam tarzlarının gelişimine paralel olarak yaygınlaşmıştır. Ayrıca, pek çok feminist araştırmacının da işaret ettiği gibi, spor toplumsal cinsiyet normlarının en katı olduğu ve titizlikle işlediği alanlardan biridir. Bu çalışma, sporu bütün bu yönleriyle irdelemek amacıyla, Türkiye modernleşme tarihinde spor ve kadın ilişkisinin Erken Cumhuriyet dönemi basınında nasıl kurulduğunu analiz etmektedir. Bu doğrultuda önemli bir günlük gazete olan Hürriyet'in spor sayfaları dışında, dönemin spor dergileri incelenmiştir. Böylece, Cumhuriyet elitinin beden politikalarının tek partili rejimden çok partili rejime doğru nasıl dönüştüğü bu yayınlarda spor ve kadın ilişkisi üzerine olan egemen eril söylemler sorgulanarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kadın, spor, modernleşme, basın Women ABSTRACT

Yeğitek e-dergimizin bu sayısında dosya konusu olarak "Okuma Kültürümüz" ü ele aldık. "Toplum olarak okuma alışkanlığımızı nasıl geliştirebiliriz?", "Çocuklarımızın daha fazla kitap okuması için neler yapabiliriz?" sorularına cevap aradık. Gelişen teknolojiyle birlikte hayatımıza giren "e-kitap (elektronik kitap), sesli kitap, z-kitap (zenginleştirilmiş kitap) ve z-kütüphanelerin okuma alışkanlığımız üzerindeki etkisini araştırdık. Bu sayımızda: edebî eserlerin dizi filmler aracılığıyla ekranlara taşınmasında okuma oranlarımızdaki artışın veya azalmanın etkisini değerlendirdik. Bugünlerde konuşulmaya başlanan "yaratıcı okurluk" kavramını, okul kütüphanecisinin taşıması gereken özellikleri, kitap okuma istatistiklerini, hızlı ve etkin okumanın faydalarını, yurt dışında okumaya teşvik için yapılan projeleri bulacaksınız. Dergimizde, her okurun merak edebileceği yazarların okumaya nasıl başladığı, kitap okuma tarzları, şimdi hangi kitapları okudukları gibi soruların cevaplarını kendi anlatımlarından öğreneceksiniz. Kültür-Sanat bölümümüzde; yazar İhsan Oktay Anar'ın yeni romanı Galiz Kahraman üzerine bir incelemeyi ve 1929 yılından bu yana Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından verilen Oscar Ödüllerinin değerlendirmesini okuyacaksınız. Portre bölümümüzde; kendisini, "Yazar ve hocayım. Başlıca işim düşünmek ve düşündüklerimi cemiyete sunmaktır" diye tanımlayan özgün fikir adamı Cemil Meriç' e yer verdik. Yeğitek Haber bölümümüzde; kurumumuzun katıldığı fuar etkinlikleriyle, Eğitimde Fatih Projesi'ndeki son gelişmeleri okuyacaksınız. Yeni sayılarda buluşmak dileğiyle… Esra BALLIM [email protected] 12 32 66 30 62 38 74 Adres Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü 06500 Teknikokullar -ANKARA İletişim http://yegitek.meb.gov.tr/ Tel :0 (312) 296 94 00 Faks:0 (312) 223 87 36 YEĞİTEK e-dergide yayınlanan tüm yazılar, kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.

Tarih 11 Kasım 1938… Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatının üzerinden sadece bir gün geçmiş; Türkiye Büyük Millet Meclisi yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere acil olarak toplantıya çağrılmıştı. 399 milletvekilinin 348'inin katıldığı bu toplantıda oybirliği ile ikinci tura gerek duymaksızın ilk turdan Çankaya'ya oturacak isim belirlenmiş; İsmet İnönü cumhurbaşkanı olarak seçmişti. Bu sırada yetim kalmış genç Türkiye Cumhuriyeti; Atatürk'ün ölümü ile sarsılmış; tüm ülkede büyük bir üzüntüye sebep olan bu olay dünya medyasında da büyük yankı uyandırmıştı. O sırada İsviçre'nin Bern şehrindeki bir hastane odasında bu haberi alan, Atatürk'ün hayatının 2.5 yılına yakinen şahitlik eden eski eşi Latife Hanım (Uşaklı), bu üzücü haber karşısında yeni cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye tebrik ve taziye içeren bir mektup yazmıştı. Kendi arşivimde bir kopyası bulunan bu mektupta şunlar yazmaktadır:

Bu çalışmada, Türkiye bağlamında işletme tarihi yazımında arşiv kullanımının imkân(sızlık)ları incelenecektir. Çalışmada, Türkiye’de işletme arşivlerinin kullanımının eleştirel bir değerlendirmesi yapılarak işletme tarihi yazımı bağlamında eleştirel ve analitik bir yaklaşım benimsenmiştir. Türkiye'de işletme arşivlerine dayalı işletme tarihi çalışmalarının oldukça sınırlı olduğu ve işletme arşivleri konusunda akademik bir farkındalığın olmadığı görülmektedir. Çalışmanın bulguları, işletme tarihi yazımı için yararlanılabilecek alternatif arşiv kaynaklarının önemini, kapsamını ve zenginliğini ortaya koymaktadır. Çalışma, özellikle işletme tarihi gibi iktisadi kurumları odağına alan ve özel arşivler ile aile arşivlerine kaynak olarak ihtiyaç duyan bir disiplin bağlamında önem arz etmektedir. Çalışma, işletme tarihi yazımı için özel arşivlerin taşıdığı önemi gösteren ilk girişim olması sebebiyle kıymetlidir.

Bu yazı İngiltere/Londra'da bulunan Britanya Milli Arşivleri'nde (The National Archives-TNA) 1910-1919 yılları arası İngiliz Dışişleri Bakanlığı (Foreign Office-FO) kayıtları hakkında çalışma yürütecek araştırmacıların çalışmalarını zenginleştirmelerine yardımcı olması maksadıyla hazırlanmıştır. Bu yazıyı okuduğunuz zaman FO kart indekslerinden sizleri istediğiniz dokümana ulaştıracak olan katalog numarasının nasıl bulunduğunu öğrenmiş olacaksınız. Kart indekslerinin nasıl bulunduğu aşamalı olarak resimlerle desteklenerek anlatılmıştır.

This paper written in Turkish explains British Foreign Office (FO) Registers and Indexes of 1910-1919 kept in the National Archives. The author aims to explain the steps of how to reach card indexes and how to read them to find reference number for researchers in Turkey.

Arşiv kurumları, uluslararası literatürde güvenilir bilimsel ve kültürel belleğin ileticileri olarak kabul görmekteyken, özel arşivlerin bahsedilen süreçte, resmi arşiv kurumlarını bütünleyecek unsurlar olarak yeterince ele alınmadığı gözlemlenmiştir. Antik çağdan günümüze dek arşivlerin tarihsel misyonunun süregeldiği, yönetim süreçlerinde gerçekleşen yapısal dönüşümlerle birlikte hedef kitlesinin ve koleksiyon içeriğinin nicelik olarak artmaya devam ettiği, hizmet anlayışında ise yeni paradigmaların ortaya çıkmaya başladığı görülmektedir. Ülkemiz gibi zengin içeriğe sahip kamu arşivleri ve özel arşivlerde yapılandırma çalışmalarının devam ediyor oluşu, birinci dereceden kanıt niteliği taşıyan bu içeriklerin birlikte ele alınması çerçevesinde konuyu daha önemli hale getirmektedir. Çalışmada, arşivcilik alanında küresel ölçekte başarılı çalışmalar yürütmekte olduğu bilinen ülkelerden Avustralya'nın, özel arşivler konusundaki yaklaşımı irdelenmiş, ülkemizin mevcut sosyal ve idari yapısını da ele alarak bu yaklaşım ekseninde öneriler sunulması amaçlanmıştır.

Bu bibliyografya, 1928 Harf Devrimi’nden başlayarak 1996 yılına kadar çıkmış, kadınlarla ilgili yeni harflerle basılmış 195 süreli yayının bibliyografik künyelerini, koleksiyon kayıtlarını ve çıkış yazılarını içeren bir rehberdir. Amacı, 1928-1996 yılları arasında, kadın okur kitlesine yönelen gazete, dergi ve bültenlerin bir panoramasının ortaya çıkmasına yardımcı olmak, bu alanda çalışmak isteyenlere bir altyapı hazırlamak ve bir rehber sağlamaktır. Ayrıca, bir yandan geçmişin izini sürerken, hızla geçmişe ait belgelere dönüşen bugünün belgelerini de gözden kaçırmamak, toplumsal ve ideolojik bir ürün olarak kadın dergilerinin kendi dillerini okumak ve evrimini takip etmek (“Süreli Yayınların Kendi Dilleriyle Kadına Bakış Açılarının Gelişimi” bkz. s. 52) ve bibliyografyaların, özellikle yaşadığımız bilgi çağında, özel konulu araştırmalar için oluşturduğu faydaları bir kez daha ortaya koymak amaçlarını taşır. Çalışma İstanbul, Ankara ve İzmir kütüphanelerinin koleksiyonlarıyla sınırlı tutulduğu için ülke çapında hazırlanacak bir rehberin ilk adımı sayılabilir.

*Bu kitap, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı ile Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı’nın ortak yayını olarak yayımlanmıştır.

Bibliyografyanın tamamına http://kadineserleri.org/bibliyografyalar/ adresi üzerinden erişebilirsiniz.

The collection of documents Necile Tevfik accumulated during her lifetime are thus transformed into documentation that describes her and the period in which she lived. In trying to achieve this goal, I put herself forward as an acting female subject with a historical responsibility. Furthermore, this book offers up new fields of study for researchers and academicians.

One of the primary reasons I prepared this study as an annotated archive catalog was to show what kinds of knowledge production can be made based on a small archive such as Necile Tevfik’s collection. In doing so, I employed a feminist methodology to render visible documents of women’s history, the struggles undertaken by the women’s movement, and the figures involved in that struggle. Another driving factor was my desire to make the Necile Tevfik Archive, which I have been working on at various intervals over the years, more accessible, and to introduce the documents it contains to researchers and increase general interest in the archive itself. I hoped that researchers consulting the archive might be able to discover new areas of research and produce new knowledge based on those documents and the information contained in them.

Along with the above mentioned reasons, several other major factors influenced my decision to undertake this study, such as a lack of resources available to researchers of women’s history and others working in the field and the scarcity of catalog studies on special archives of women. Given that the Necile Tevfik Archive is small, I tried to bring to light the historical background of the documents and the Tevfik family network, as well as provide additional information about the documents and the archive by making use of secondary sources.

I provide a general evaluation of the archival documents with the help of secondary sources in the section “Subjects Covered by the Fonds: Documents in the Necile Tevfik Archive (1924-1954)” in which I include a detailed introductory text for each document. As mentioned earlier, the reason I developed that method was to make the archive visible by giving researchers more information, emphasizing the relationships among the archival documents, lending impetus to women’s history studies, and opening up new fields of research. At this point, I would like to clarify what I mean by the latter: Most of the documents pertaining to Necile Tevfik’s life under the headings “Cinema and Scripts,” “Literary Writings/Speeches,” “Family,” “The International Alliance of Women,” and “The 12th International Alliance of Women’s Congress” cover a period between 1924 and 1935, when Necile Tevfik was active in the Union of Turkish Women (UTW), and after 1949 when the UTW was re-established. However, the Union, which is still active today, does not have archives available for the period 1924-1980. Therefore, my emphasis on the UTW’s “lost archives” might play a role as effective as highlighting the existence of the UTW documents in the Necile Tevfik Archive in helping researchers and archivists interested in women’s history locate the rest of the documents.

This book was written through a feminist perspective that considered all the issues discussed above. The main goal, of course, was to create an archive catalogue that presented a collection of materials. However, the aim was also to present a different means and methodology for the development of women’s history, and thereby offer a novel framework for examining and evaluating women’s private collections, as well as propose a fresh outlook on how we can approach archival collections.

****
Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı "Özel Arşivler Katalog Dizisi"nin 3. katalog çalışması olarak hazırlanan Bir Kadın Arşivini Okuma Denemesi: Necile Tevfik Arşivi Açıklamalı Kataloğu (1924-1954) başlıklı çalışma, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı ve İş Bankası Kültür Yayınları ortak yayını olarak yayımlandı. Açıklamalı katalog olarak hazırlanan bu çalışma ile arşivi oluşturan 132 belgenin tanımlarına, kısa anlatımlarına, belgelerde geçen kadın adlarına erişebilirsiniz. Ayrıca kitabın sonunda yer alan tablolar ile, tarihi, dili, türü, konusu, yazı türü, yazarı ve numarasına göre sıralanan belgeleri inceleyebilirsiniz.

Sinema ve Senaryolar, Edebiyat Yazıları, Konuşmaları ve Yazıları, Necile Tevfik ve Ailesi, Türk Kadın Birliği, Uluslararası Kadınlar Birliği, Uluslararası Kadınlar Birliği 12. Kongresi, Türk Kadınlar Birliği ve Diğer Belgeler başlıkları altında sınıflandırılan Necile Tevfik Arşivi, kadın hareketi tarihi yanı sıra sinema tarihi, düşünce tarihi ve siyasi tarih konusunda çalışacak araştırmacılar için de önemli bilgiler içeriyor.

Bu açıklamalı katalogla, Necile Tevfik Arşivi gibi küçük bir arşivden hareketle nasıl bir bilgi üretiminin söz konusu olabileceğini göstermek; kadın tarihinin belgelerini, kadın hareketi mücadelesini ve bu mücadeleyi yürüten isimleri görünür kılmak; arşivin daha erişilebilir olmasını sağlamak ve içerdiği belgeleri araştırmacıya tanıtmak amaçlandı. Böylece arşive başvuran araştırmacı, kataloğun ürettiği bilginin yanı sıra bu belgelerden hareketle yeni araştırma alanları keşfedecek ve yeni bilgilerin üretilmesi sağlanacaktır.

Uzaktan öğrenim öğrenen, öğreten ve öğrenme kaynakları arasında yer alan sınırlılıkları ortadan kaldırabilmek için pragmatist bir yaklaşımla güncel teknolojileri işe koşan disiplinler arası bir alandır. Bir öğrenme malzemesi olarak hem basılı hem de dijital kitaplar en etkili öğrenme malzemesidir. Bu bağlamda gelişmiş bir dijital kitap formatı olan EPUB3 ele alınmış, teknolojik özellikleri, yeterlilikleri, üstünlükleri ve sınırlılıkları uzaktan eğitim çerçevesinde açıklanmıştır. Çalışma, Türkiye Elektronik Yayıncılık Tasarım ve Araştırma Grubu (TEYTAG) ve alan uzmanlarının tecrübe ve birikimlerini ele almakta; e-yayıncılık ve e-kitap alanyazınına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Bu e-kitabı hangi cihazda okurum?

IDPF standartlarına göre hazırlanmış ve testten başarı ile geçmiş bu e-kitabı mobil cihazlar ve desktop bilgisayarlarda okuyabilirsiniz. Öncelikle her bir platformlara göre seçenekler halinde sunduğumuz okuma sistemlerinde uyarak okuma yapmanızı tavsiye ediyoruz.

Tarayıcıda okumak istiyorsanız:
Windows ve OSX sisteme sahip desktop veya laptoplarınızdaki Chrome tarayıcınız içerisine ücretsiz Readium uygulamasını indirip; okuma yapabilirsiniz. Veya Firefox kullanıcısı iseniz tarayıcı içerisine ücretsiz EPUBReader uygulamasını ekleyip okuma yapabilirsiniz.

Android cihazınızda okumak istiyorsanız:
EPUB3 format okuma sistemi olan ücretsiz Gitden Reader uygulamasını indirip; bu e-kitabı sorunsuzca okuyabilirsiniz.

iPad, iPhone, iPod Touch ile okumak istiyorsanız:
EPUB3 format e-kitapları mükemmel şekilde görüntüleyen, OS sistem içerisinde hazır bulunan iBooks uygulamasını ile bu e-kitabı rahatlıkla ve sorunsuzca dilediğiniz yerde okuyabilirsiniz. Safari tarayıcı ile bu e-kitabın bulunduğu web sayfasına gidiniz ve oradan indirdikten sonra e-kitabın iBooks içerisinde açılması için çıkan menüdeki butona dokununuz.

Mac bilgisayarlarda okumak istiyorsanız:
OS X sistem içerisinde hazır bulunan iBooks uygulaması ile bu e-kitabı MacBook veya iMac cihazlarında okuyabilirsiniz.

Amaç: IDPF standartlarına uygun olarak hazırlanmış EPUB-3 format dijital belgeleri en iyi şekilde görüntüleyen okuma sistemlerini, performanslarına göre listelemek ve uzaktan eğitim gibi “kendinde öğren” projelerinde bu okuma sistemlerinden faydalanmak amacıyla oluşturulmuş teknik bir test kitabıdır.

This article in Turkish aims to evaluate women's relations to the public sphere in the last centuries of the Ottoman Empire and throughout the history of the Turkish Republic. The specific translations of the public sphere in Turkish and its association with state practices will also be a point of reference in this evaluation that aims to contextualize the changes in women's lives in the history of the public sphere.
An analysis of Ottoman and Turkish politics of education demonstrates that women's roles were central in the emergence and maintenance of the public sphere. Yet as in its European definitions, the abstraction in public sphere definitions set the public sphere closer to the state while getting further away from women and public spaces in the Ottoman and Turkish experience as well. This problem was crystallized in the headscarf debates where the notion of a public sphere shaped by the modern state was taken to its most absurd ends.

Bu makale kamusallık kavramını On dokuzuncu ve Yirminci yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye'de eğitim politikalarındaki dönüşüm süreçlerine bakarak inceliyor. Böylece kamusallığın ne ölçüde dışarıda bıraktıkları üzerinden tanımlandığına dair fikir yürütüyor. Özellikle dışarıda kalanlardan küçük bir kısmı olan ama farklı olarak kamusallığın oluşum süreçlerinde merkezde duran şehirli ve eğitimli kadınları odağına alıyor. Böylece, kamusallığın oluşumunda kadınların dışarıda bırakılmalarının da bu katkının bir boyutu olduğunu savunuyor. Bu süreçte hamiyetli dernekler, öksüz kızların eğitimi gibi mekanizmaların amme hizmetine dönüşümü anlatılıyor. Cumhuriyet döneminde gelişen ve kadınların katkısı olmadan ete kemiğe bürünemeyecek olan kamusallık tipine, görünmese de sadece gündelik hayatın çetrefilli işlerini değil gündelik siyaseti de sürdüren kadınların, bu kavramın soyut niteliğine olan katkısı sorgulanıyor.

2001-2004 yılları arasında Türkiye'de Medeni Kanun ve Ceza Kanunu'nda kadınların lehine önemli değişiklikler gerçekleştirildi. Kadın hareketi bu değişimde önemli rol oynadı. Bu nedenle doktora tezimi bu konuya ayırmış, tüm bu yasal değişim süreçlerindeki unsurlara bakmış, özellikle Türkiye'deki kadın kuruluşlarının yürüttüğü faaliyetleri ve eylemleri göstermeye çalışmıştım. Yararlandığım kaynakların yanı sıra kadın hareketinden temsilcilerle sözlü tarih görüşmeleri yaparak başta Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi olmak üzere çeşitli arşivlerde araştırmalar yaptım. Türkiye'deki demokratikleşmeyi, STK'lar ve onların talepleri bağlamında değerlendirmeye çalıştım.

Kadın mezarında bulunan alet çantasına dayanarak, arkeologlar, avcının kırmızı toprak boyası ile tabaklanmış özel deri kıyafetler giymiş olabileceğine inanıyorlar. Araştırmalar genellikle sadece erkeklerin tarih öncesinde avlandıklarını düşündürttü, peki ya bu fikri çürüten kanıtlar onlarca yıldır açıkça görülüyorsa? Davis'teki California Üniversitesi'nden bir arkeolog olan Randall Haas, araştırmacı ekibinin Peru'daki And Dağları'nda 9.000 yıl önce dinlenmek için bir gömünün kazılmış cenazesinin etrafında toplandığı 2018 yılına dönüyor. Yetişkin bir insan gibi görünen kemiklerin yanı sıra, eski bir avcının, avla uğraşmaktan deriyi hazırlamaya kadar büyük bir oyunu alt etmek için ihtiyaç duyacağı etkileyici ve kapsamlı bir taş aletleri seti vardı. "Gerçekten harika bir avcı olmalı, toplumda gerçekten önemli bir kişi"-Haas, kendisinin ve ekibinin o sırada düşündüğü şeyin bu olduğunu söylüyor. Ancak kazıda yapılan daha fazla analiz, bir sürprizi (!) ortaya çıkardı: alet setinin yanında bulunan kalıntılar biyolojik bir kadına aitti.

"Arşiv ilkin, söylenebilen şeyin ilkesi, ifadelerin bireysel olaylar olarak ortaya çıkışını yöneten sistemdir." Foucault Yıl dönümleri, aradan geçen bir yıl içinde, kaybettiklerimiz adına yaptığımız çalışmaları yeniden gözden geçirmemize vesile oluyor. Yaşama veda edenlerin, arkasında bıraktıkları kültürel mirasa sahip çıkabildiğimiz ve sürekliliğini devam ettirebildiğimiz zaman, bizim varlığımız da anlam kazanıyor. Parçalanmış bir geçmişi, bütün halinde tutabilmenin mücadelesi, yaşam direncimizi ayakta tutuyor.

Disasters are the events which have negative effects on the life. They might be resulted from natural causes or people’s activities. İt is possible to prepare people for the disasters before their occurrence. The work which should be done before and after a disaster is examined in “Disaster Managernent System”. Libraries are used by number of the people. Therefore, they should provide safety requirements. This paper aims to take an attention to the importance of prepare the library buildings for the possible disasters and the responsibilities of the people who are involved in the life of the building during the design, construction and use stages. During the design stage of a library building topographic characteristics, structural system, materials, workmanship and several systems are considered in terms of safety. The construction of the building should be done in accordance with the design. During the use stage of the building the responsibilities of all users from staff to readers should be determined and distributed in written form. Thus, every library building should have a disaster management plan in advance. İn this paper, first the types of the disasters are briefly mentioned, then the actions before and after a disaster are examined in general, the characteristics of a disaster’ plan for a library building are identifled, and the necessary precautions to avoid the negative effects of the disaster are reconımended. Although the ali types of disasters are generaliy mentioned at the beginning of the paper, the subject is taken into consideration in terms of earthquake because of being risk in every region of Turkey. As a result, it is stated that the awareness of personal and institutional responsibilities and the application of the determined disaster plan are effective to increase the productivity of the library staffbecause of having a feeling that they work in a safe environment.
Turkish abstract

Afetler tüm canlıların yaşamını olumsuz yönde etkileyen olaylardır. Oluşum nedenleri doğadan ya da insan eylemlerinden kaynaklanabilir. Gerek doğal afetlerin oluşumuna, gerekse insan kaynaklı olanlara karşı önceden hazırlıklı olunabilir. Afet öncesi ve sonrası yapılacak tüm çalışmalar “Afet Yönetim Sistemi” adı altında toplanır. Kütüphanelerin kamunun tamamına ya da bir kısmının kullanımına açık binalarda yer alması nedeniyle, sorumluluk alanı da geniştir. Buna bağlı olarak, bu çalışmada kütüphane binalarının afetlere hazırlıklı olmalarının önemine ve binanın tasarım, üretim ve kullanım evrelerinde çeşitli kişi ve kurumların bu konulardaki sorumluluklarına dikkat çekmek amaçlanmıştır. Ayrıca, hazırlıklarn nasıl olması gerektiğine dair öneriler de ortaya konulmuştur. Tasarımında arazi/zemin, iklim, taşıyıcı sistem, altyapı sistemleri, malzeme, işçilik ve çeşitli güvenlik önlemleri öncelikli olarak değerlendirilir. Binanın üretimi de tasarıma uygun yapılmalıdır. Kullanım evresinde ise binanın yöneticisinden kütüphane çalışanlarına kadar pek çok kişinin afet öncesinde ve sonrasında sorumlulukları yazılı olarak önceden belirlenmelidir. Bu nedenle her kütüphane kendisine özel hazırlanmış bir afet planına sahip olmalıdır. Bu çalışmada önce afetlerin neler olduğundan bahsedilmiş, afet öncesi ve sonrasında yapılabilecek çalışma genel hatları ile ele alınarak kütüphaneler için oluşturulacak bir afet planının özellikleri ortaya konulmuş, binanın tasarım, üretim ve kullanım evrelerinde yapılması gerekenler saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın başında tüm doğal ve insan kaynaklı afetlere aynı oranda yer verilmesi düşünülmüşse de, kaynakların incelenmesi ve kişisel gözlemler sonucunda Türkiye’nin her bölgesi için sürekli gündemde olan deprem konusuna ağırlık verilmesine karar verilmiştir. Sonuçta, kişi ve kurumların sorumluluklarının farkında olmaları ve bunu uygulamaya geçirmelerinin önemi ortaya çıkmış, güvenli bir ortamda çalıştıklarım hisseden kullanıcıların çalışma veriminin artacağı belirtilmiştir.