Πώς το Κουρδικό επηρεάζει το Κυπριακό

Χρήστος Ιακώβου Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Όταν πριν από δέκα χρόνια, οι ΗΠΑ έσπευσαν να βοηθήσουν τις τουρκικές δυνάμεις να συλλάβουν τον ηγέτη του Εργατικού Kόμματος του Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλλάχ Οτσαλάν, πολλοί μίλησαν για το τέλος του Κουρδικού ζητήματος, ελάχιστοι όμως μπόρεσαν να αναλύσουν το γεγονός εκείνο μέσα από ένα διαφορετικό στρατηγικό πρίσμα. Το θέμα αυτό ήρθε στην επιφάνεια μετά την επίσκεψη του Ομπάμα στην Τουρκία τον περασμένο Απρίλιο και τις έκτοτε εξελίξεις γύρω από τη Μεσανατολική διάσταση του Κουρδικού. Μέσα σε λιγότερο από εκατό χρόνια, αφότου το Κουρδικό άρχισε να άρχισε να σχηματοποιείται ως γεωπολιτικό ζήτημα στην Μέση Ανατολή, δεν είχε πάρει τέτοια περιφερειακή διάσταση όπως τη σημερινή.

Η κίνηση των αμερικανών, το 1999, ήταν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου το οποίο αποσκοπούσε στο να εξουδετερωθεί ο Οτσαλάν, ως πιθανός αντίπαλος των δύο Κούρδων ηγετών του Βορείου Ιράκ, του Μασούντ Μπαρζανί και του Τζαλάλ Ταλαμπανί. Aν ο Οτσαλάν, ετίθετο εκτός τροχιάς των εξελίξεων θα ενίσχυαν την σταθερότητα στην Τουρκία και οι δύο Κούρδοι ηγέτες του Ιράκ θα αποκτούσαν μεγαλύτερο περιθώριο χειρισμών και θα αυξανόταν η εξάρτησή τους από την Ουάσιγκτον. Το δεύτερο θα τους εξασφάλιζε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στην προσπάθειά τους να κατευθύνουν τις εσωτερικές δυνάμεις που μπορούσαν να λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά κατά του Σαντάμ Χουσείν.

Σήμερα, με την σταδιακή αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ, η προοπτική δημιουργίας ενός Κουρδικού κράτους στο Βόρειο Ιράκ καθίσταται ολοένα και πιο ορατή. Το ζήτημα όμως της επιβίωσης της Κουρδικής οντότητας αποτελεί βασικό στρατηγικό στόχο και τίθεται πλέον επιτακτικά η ανάγκη περιφερειακής συνεργασίας των Κούρδων. Αυτό επιβάλλεται από το ότι προϋπόθεση για την επιβίωση του Κουρδικού κράτους είναι η ικανότητά του να εξασφαλίσει διέξοδο προς τη θάλασσα για να μπορέσει να διαθέσει τον υπόγειό του πλούτο στις διεθνείς αγορές. Πιθανή διέξοδος προς τη θάλασσα μέσω Ιράν και Συρίας αποκλείεται υπό τις παρούσες γεωπολιτικές συνθήκες αφού το πολιτικό εγχείρημα δημιουργίας Κουρδικής οντότητας στο Βόρειο Ιράκ τυγχάνει της ένθερμης και ανοικτής υποστήριξης των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Αφού η έξοδος μέσω «εχθρικών χωρών» είναι απαγορευτική, επομένως, η επιλογή που μένει είναι η διέξοδος στην θάλασσα μέσω Τουρκίας, επιλογή μονομερής και μονοσήμαντη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξηγείται και η επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα στην Τουρκία τον περασμένο Απρίλιο. Έκτοτε, η αμερικανική διπλωματία για να εξασφαλίσει τη στήριξη της Τουρκίας έχει διαπραγματευτεί με το ΡΚΚ και με την Κουρδική ηγεσία του Ιράκ (Ταλαμπανί – Μπαρζανί) ούτως ώστε να εξασφαλίσει παρασκηνιακά τις ρυθμίσεις που απαιτεί η Άγκυρα. Η βραχυπρόθεσμη φάση αυτής της διαπραγμάτευσης είναι η αναμενόμενη διακήρυξη από τον φυλακισμένο Οτσαλάν της εγκατάλειψης της στρατιωτικής δράσης από το ΡΚΚ με αντιπαροχή κάποια πολιτικά ανταλλάγματα για τους Κούρδους της Τουρκίας καθώς επίσης και η συμμετοχή τουρκικών εταιριών στην βιομηχανία εκμετάλλευσης των ενεργειακών αποθεμάτων του Βορείου Ιράκ. Οι αναφορές, τον τελευταίο καιρό, από μέρος της Τουρκικής ηγεσίας για «Κουρδική Ομόσπονδη Διοίκηση» στο Β. Ιράκ αποτελεί μία έμμεση δημόσια αναφορά για το τι τεκταίνεται υπογείως.

Τα διαφαινόμενα οφέλη για την Τουρκία, την Κουρδική οντότητα του Β. Ιράκ, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ είναι ευδιάκριτα και μεγάλα. Το εγχείρημα της διεξόδου προς τη θάλασσα μέσω Τουρκίας δημιουργεί μία δυναμική για το ΡΚΚ αφού η διέξοδος θα συντελείται μέσω των Κουρδικών περιοχών της Τουρκίας. Επομένως, το ΡΚΚ γίνεται εκ των πραγμάτων μέρος της διαμόρφωσης της ασφάλειας αλλά και της βιωσιμότητας τόσο της διεξόδου προς την θάλασσα όσο και της διάρκειας αυτής της διαφαινόμενης περιφερειακής συνεργασίας καθώς επίσης και της ουσιαστικής επιβίωσης του υπό εκκόλαψη Κουρδικού κράτους στο Β. Ιράκ. Μέσα σε αυτή τη γεωπολιτική λογική εγγράφεται και η στροφή που κάνει τον τελευταίο καιρό η κυβέρνηση Ερντογάν προς το Κουρδικό καθώς και η αναμενόμενη πολιτική εξαγγελία του φυλακισμένου Οτσαλάν για πολιτική λύση του Κουρδικού.
Είναι προφανές ότι οι προοπτικές για νέο γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας διευρύνονται ενώ ταυτόχρονα και παράλληλα ο ρόλος των Κούρδων στην περιοχή αναβαθμίζεται, ιδιαίτερα των Κούρδων της Τουρκίας. Αυτά τα δύο θέματα θα επηρεάσουν σε στρατηγικό επίπεδο τις εξελίξεις στην περιοχή αλλά και την πορεία της Τουρκίας μέχρι τουλάχιστον το πρώτο ήμισυ του 21ου αιώνος. Θα επαναπροσδιορίσουν επίσης ισορροπίες σε μία σειρά γεωπολιτικών ζητημάτων της περιοχής συμπεριλαμβανομένων των Ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού. Καθοριστικής σημασίας για την υλοποίηση αυτών των σχεδιασμών είναι να διασφαλισθεί η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας γι’ αυτό και Αμερικανοί σήμερα επιχειρούν να απεγκλωβίσουν την Άγκυρα από τις υποχρεώσεις που ανέλαβε, μεταξύ άλλων, και έναντι του Κυπριακού ούτως ώστε να μην λειτουργήσουν πιέσεις προς αυτή για σοβαρές υποχωρήσεις, και επιπλέον να μην τις επιρριφθούν ευθύνες εάν οι συνομιλίες αποτύχουν. Το κλασικό πλέον ερώτημα στρατηγικής που τίθεται για την Ελληνική πλευρά είναι το εξής: Μπορούν οι συντελεστές ισχύος που επηρεάζουν σήμερα την κατεύθυνση λύσης του Κυπριακού να ευνοήσουν την Ελληνική πλευρά στις συνομιλίες ούτως ώστε να εξασφαλίσει ικανοποιητικούς όρους σε κρίσιμα κεφάλαια, όπως η ασφάλεια; Η απάντηση θα πρέπει να θεωρείται ευκρινώς αρνητική. Διαβάστε περισσότερα...

Οι κλιματικές αλλαγές απειλή κατά της ασφάλειας

Του John M. Broder

The New York Times

Ευρύ είναι το φάσμα των προκλήσεων που δημιουργεί για τον αμερικανικό στρατό το κλίμα της Γης, αφού πολλές σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ είναι τρωτές στις θύελλες και στην άνοδο της στάθμης των υδάτων. Η αεροπορική βάση της Φλόριδας ουσιαστικά καταστράφηκε από τον τυφώνα Άντριου το 1992, ενώ ο τυφώνας Ιβάν προκάλεσε σοβαρές ζημιές σε ναυτική βάση της Πενσακόλα το 2004. Οι επιτελείς του στρατού μελετούν τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να προστατευτούν οι μεγάλες βάσεις του ναυτικού στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια και στο Σαν Ντιέγκο από την άνοδο της στάθμης των υδάτων λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και από τις ολέθριες καταιγίδες.

Μια άλλη ευάλωτη εγκατάσταση είναι αυτή στην ατόλη Ντιέγκο Γκαρσία στον Ινδικό Ωκεανό που χρησιμεύει ως βάση προσωπικού για τις αμερικανικές και βρετανικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή και έχει χτιστεί λίγα μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας.

Η τήξη των πάγων στην Αρκτική δημιουργεί επίσης προβλήματα για τον στρατό. Η συρρίκνωση της έκτασης των πάγων, που εξελίσσεται με ταχύτερους ρυθμούς απ’ ό,τι είχε προβλεφθεί πριν από λίγα χρόνια, ανοίγει μια θαλάσσια οδό που πρέπει να προστατευτεί και εκθέτει υποθαλάσσιες πηγές που ήδη αποτελούν αντικείμενο διεθνούς ανταγωνισμού. Η αρμόδια για το κλίμα αξιωματούχος του Πενταγώνου, κ. Ντόρι, η οποία κατείχε κορυφαίες θέσεις στο υπουργείο από την εποχή της διακυβέρνησης Κλίντον, περιέγραψε ότι τους τελευταίους μήνες συντελούνται «ριζικές αλλαγές» στον τρόπο σκέψης των στρατιωτικών σε ό,τι αφορά την αλλαγή του κλίματος. «Αυτά τα προβλήματα πρέπει τώρα να αναγνωριστούν και να αντιμετωπιστούν» στο πλαίσιο της στρατηγικής της εθνικής ασφάλειας, δήλωσε η κ. Ντόρι. Το Συμβούλιο των Εθνικών Μυστικών Υπηρεσιών, που αναλαμβάνει έρευνες για λογαριασμό της κυβέρνησης, έκανε την πρώτη αξιολόγηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην εθνική ασφάλεια μόλις πέρυσι.

Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αλλαγή του κλίματος από μόνη της μπορεί να έχει σημαντικές γεωπολιτικές επιπτώσεις σε όλον τον κόσμο και μπορεί να επιδεινώσει σειρά προβλημάτων, περιλαμβανομένων της φτώχειας, της καταστροφής των οικοσυστημάτων και της αποδυνάμωσης των εθνικών κυβερνήσεων. Οι συντάκτες της σχετικής έκθεσης προειδοποίησαν ότι οι τυφώνες, η ξηρασία, η έλλειψη τροφίμων, που θα προκύψουν ενδεχομένως από την υπερθέρμανση του πλανήτη μέσα στις ερχόμενες δεκαετίες, απειλούν να δημιουργήσουν πολυάριθμες εστίες ανθρωπιστικών κρίσεων. «Οι αποστολές που θα χρειαστούν για την αντιμετώπιση αυτών των κρίσεων ενδέχεται να επιβάλουν υψηλούς φόρους στις μεταφορές του στρατού, πλήττοντας τη στρατιωτική ετοιμότητα», ανέφερε η έκθεση. «Θα πληρώσουμε για το φαινόμενο του θερμοκηπίου με τον έναν ή τον άλλον τρόπο», δήλωσε ο στρατηγός Αντονι Ζίνι, πρώην επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης, ο οποίος έγραψε πρόσφατα μια αναφορά για το κλίμα, με την ιδιότητα του μέλους του συμβουλευτικού σώματος CNA του στρατού αρμόδιου για το κλίμα και την ενέργεια, μιας ιδιωτικής ομάδας που διεξάγει έρευνες για το Ναυτικό. «Θα πληρώσουμε για να μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου σήμερα, ή θα πληρώσουμε το τίμημα αργότερα με στρατιωτικούς όρους», προειδοποίησε. «Και στο τίμημα αυτό θα περιληφθούν ανθρώπινες ζωές». Διαβάστε περισσότερα...

Η CIA μετά την ολέθρια εμπειρία των ανακρίσεων

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

«Αντε να τελειώνουμε!». Το απόφθεγμα ήταν σήμα κατατεθέν του Ρίτσαρντ Χελμς, του πρώην διευθυντή της CIA και επιφανέστερου αρχηγού κατασκόπων που γέννησε η χώρα αυτή. Σήμερα μοιάζει με την ιδανική προτροπή προς την υπηρεσία πληροφοριών, που διέρχεται περίοδο επαναπροσδιορισμού των στόχων και της αποστολής της, μετά την ολέθρια εμπειρία με τους κρατούμενους της Αλ Κάιντα. Οι αξιωματικοί της CIA δεν είναι ηλίθιοι. Γνώριζαν ότι θα πέσουν στα βαθιά νερά –από νομική και ηθική άποψη– όταν συναίνεσαν στο ανακριτικό πρόγραμμα. Αυτός, όμως, είναι ο κώδικας ηθικής της υπηρεσίας· να κάνει τις δύσκολες δουλειές που δεν θέλουν να κάνουν οι άλλες υπηρεσίες. Οι άνθρωποι της CIA έλπιζαν ότι οι προϊστάμενοί τους θα τους προστατέψουν από επιπλήξεις και τιμωρίες στο μέλλον. Οι γηραιότεροι, όμως, ήταν πάντα δύσπιστοι προς τις υποσχέσεις των πολιτικών.

Οπως συχνά συμβαίνει στη χώρα αυτή, οι κυνικοί δικαιώθηκαν. Σε πείσμα του προέδρου Ομπάμα και της ρήσης του «Κοιτάμε μπροστά και όχι πίσω», ο υπουργός Δικαιοσύνης Ερικ Χόλντερ αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα ότι οι ανακριτές της CIA πρέπει να υποβληθούν σε μια ακόμη ακροαματική δοκιμασία λόγω «εγκληματικής συμπεριφοράς» για πράξεις «απολύτως νόμιμες», όπως τους διαβεβαίωνε η κυβέρνηση Μπους. Αδιάφορο εάν τα ίδια αποδεικτικά στοιχεία είχαν τεθεί στην κρίση των εισαγγελέων, που είχαν αρνηθεί να απαγγείλουν κατηγορίες. Τουλάχιστον αυτή η άθλια περίοδος στην ιστορία της CIA πλησιάζει στο τέλος της. Μιλώντας με βετεράνους της υπηρεσίας την περασμένη εβδομάδα, αισθάνθηκα πραγματική ανακούφιση που έστω στιγματισμένη και αποθαρρυμένη από τη «νεκροψία επί των ανακρίσεων», η CIA επιστρέφει στο κατ’ εξοχήν πεδίο της, την κατασκοπεία.

«Η υπηρεσία χαίρεται που βγήκε πέρα απ’ όλα αυτά», ομολογεί ένας ανώτερος αξιωματούχος. Τώρα τις ανακρίσεις τις έχει αναλάβει το FBI υπό την υψηλή καθοδήγηση αξιωματικών της CIA, που θα συμβουλεύουν εάν κάποιος κρατούμενος έχει την αξία του «διπλού πράκτορα» ή πρέπει να εκδοθεί σε τρίτη χώρα ή να ανακριθεί στις ΗΠΑ.

Διαβάζοντας την έκθεση του γενικού επιθεωρητή της CIA για το 2004, δημιουργείται η εντύπωση ότι η ηγεσία της υπηρεσίας ανησυχούσε εξαρχής. «Ενας αξιωματικός εξέφρασε τον φόβο ότι κάποια ημέρα κάποιοι συνάδελφοί του θα είναι καταχωρισμένοι στον κατάλογο των καταζητούμενων του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για Εγκλήματα Πολέμου», αναφέρεται στην έκθεση του γενικού επιθεωρητή. «Υστερα από 10 χρόνια θα λυπόμαστε γι’ αυτά που κάνουμε τώρα, αλλά δυστυχώς πρέπει να γίνουν», λέει κάποιος άλλος.

Αρα, οι αξιωματικοί της CIA έπρεπε να αρνηθούν αποστολές που θα τους καταδίωκαν στο μέλλον σαν τις Ερινύες, θα έλεγε κανείς κοιτώντας πίσω στο παρελθόν. Ομως η δουλειά τους δεν είναι να αμφισβητούν τις προεδρικές εντολές, ιδιαίτερα όταν αυτές έχουν ως νομικό έρεισμα τις εκτιμήσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Τι θα γίνει, όμως, την επόμενη φορά που ο Λευκός Οίκος θα ζητήσει από τη CIA κάτι «δυνάμει επιλήψιμο»; Η απάντηση είναι εύκολη. Οι αξιωματικοί της υπηρεσίας θα προσφύγουν στους δικηγόρους τους, ενδεχομένως και στους δικηγόρους του κόμματος που βρίσκεται εκτός εξουσίας.

Η CIA ενεπλάκη απροετοίμαστη στο ανακριτικό πρόγραμμα, εν μέρει επειδή κάποιοι αξιωματικοί της «είχαν καεί» σε σκάνδαλα βασανιστηρίων, μεταξύ άλλων την παροχή «φιλικών υπηρεσιών» στη Λατινική Αμερική και τη Μέση Ανατολή. Οντως, ανώτερος αξιωματούχος της υπηρεσίας απαγόρευσε για κάποιο διάστημα στους αξιωματικούς του να χρησιμοποιούν τη λέξη «ανάκριση» για «λόγους πολιτικής ευαισθησίας».

Επειδή η ανάκριση ήταν από πολιτική άποψη «απαγορευμένη ζώνη», η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 βρήκε τη CIA με μηδενική εσωτερική εμπειρία. Ετσι, όταν συνελήφθησαν διάφοροι της Αλ Κάιντα, επικράτησε σύγχυση ως προς τον τύπο της ανάκρισης, στην οποία θα τους υπέβαλαν. Καμία άλλη κυβερνητική υπηρεσία δεν ήθελε αυτόν τον πονοκέφαλο κι έτσι η CIA εφάρμοσε την κλασική γραφειοκρατική τακτική σε περίοδο κρίσης, κατέφυγε δηλαδή σε εξωτερικούς συνεργάτες, ειδικευμένους σε τέτοιου είδους υποθέσεις. Εν προκειμένω κάποιον που γνώριζε πώς να κατευθύνει έναν εικονικό πνιγμό στο πλαίσιο προγράμματος της Πολεμικής Αεροπορίας.

Η καθοδήγηση της CIA ήταν αρχικώς «αναποτελεσματική», έπειτα όμως «βελτιώθηκε σημαντικά», επισημαίνεται στην προαναφερθείσα έκθεση. Κάποιοι εσωτερικοί έλεγχοι φέρνουν στον νου το περίφημο σχόλιο της Χάνα Αρεντ περί «κοινοτοπίας του κακού». «Δένουν ένα πανί γύρω από το κεφάλι, σκεπάζοντας το μέτωπο και τα μάτια. Επειτα βρέχουν σταδιακά και ελεγχόμενα το πανί με νερό και ενόσω συμβαίνει αυτό κατεβάζουν το πανί έως ό του καλύψει τη μύτη και το στόμα»...», λέει το εγχειρίδιο του εικονικού πνιγμού. Από τα πλέον ανατριχιαστικά έγγραφα που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα είναι αυτό που είχε ζητήσει ο αντιπρόεδρος Τσένι, για να δείξει πόσο καλά λειτουργούσε το ανακριτικό πρόγραμμα. Βάσει των αναγραφόμενων υπολογισμών, το 2004 σε σύνολο 6.600 εκθέσεων που αφορούσαν πληροφορίες προερχόμενες από ανθρώπους, οι 3.800 προέρχονταν από «πληροφορίες κρατουμένων».

Αυτού του είδους η στατιστική περιέχει ένα μήνυμα, που λέει ότι «απλώς πρόκειται για παιχνίδι αριθμών». Δικαιολογημένα, λοιπόν, η CIA χαίρεται που απηλλάγη από το χρέος των ανακρίσεων.

Πηγή : ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Διαβάστε περισσότερα...

Πως οι Ταλιμπάν αντιμετωπίζουν τος Αμερικανούς

Των Jane Perlez και Pir Zubair Shah The New York Times

Πάνω από 20.000 –επιπλέον– Αμερικανούς στρατιώτες έστειλε ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα στο Αφγανιστάν, για τις νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις που αποτελούν πραγματικό «τεστ κοπώσεως» της συμμαχικής εκστρατείας στην ταραγμένη χώρα.
Αν τα σχέδια των «επιτελών» των Ταλιμπάν ευοδωθούν, οι συμμαχικές αυτές δυνάμεις θα αντιμετωπίσουν σθεναρή αντίσταση, κυρίως χάρη σε ένα σημαντικό πλεονέκτημα που απολαμβάνουν οι ισλαμιστές αντάρτες: τα σύνορα μεταξύ Αφγανιστάν και Πακιστάν είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα για τους Ταλιμπάν, που υπολογίζουν στο ότι οι Αμερικανοί δεν μπορούν να τους φθάσουν στα κρησφύγετά τους εντός του πακιστανικού εδάφους.

Ένας από τους επιτελείς αυτούς του αντάρτικου, 28χρονος κάτοικος των Φυλετικών Περιοχών, σε σειρά συνεντεύξεων που παραχώρησε στους «New York Times», περιέγραψε επιχειρησιακή τακτική που βασίζεται στην απρόσκοπτη διασυνοριακή κίνηση, στην εύκολη στρατολόγηση μαχητών από το Πακιστάν και στη συνεχιζόμενη στήριξη που απολαμβάνει το αντάρτικο μεταξύ των Αφγανών χωρικών. Η περιγραφή του προσφέρει ρεαλιστική εικόνα των αντιπάλων του ΝΑΤΟ, καθώς και των μεθόδων δράσης και των φιλοδοξιών των Ταλιμπάν, στην προετοιμασία τους να αντιμετωπίσουν τις αμερικανικές στρατιωτικές ενισχύσεις. Την ίδια στιγμή, τα λόγια του 28χρονου αντάρτη ερμηνεύουν πώς οι Πακιστανοί Ταλιμπάν έχουν αναλάβει την πρωτοκαθεδρία του «αντιαποικιοκρατικού αγώνα».

Αμφιβολίες
Ο 28χρονος εμφανίσθηκε να μην ανησυχεί για τα σχέδια του Αμερικανού διοικητή στρατηγού Ντέιβιντ Πετρέους, που επιδιώκει να εφαρμόσει στο Αφγανιστάν ορισμένες από τις τεχνικές που αποδείχθηκαν αποτελεσματικές στο Ιράκ για την αντιμετώπιση των επιθέσεων σουνιτών κατά αμερικανικών δυνάμεων. «Ξέρω ότι ο Πετρέους πειραματίσθηκε στο Ιράκ. Γνωρίζω, όμως, τους Αφγανούς. Θα πάρουν τα χρήματα του Πετρέους, αλλά δεν θα πάνε με το μέρος του. Χιλιάδες Αφγανοί, που εργάζονται για τους Αμερικανούς, μας δίνουν πληροφορίες και μας πουλούν τα όπλα τους. Οι Αμερικανοί δεν θα μπορέσουν ποτέ να ελέγξουν τα χωριά. Για να μας διώξουν από αυτά θα πρέπει να καταφύγουν σε από αέρος βομβαρδισμούς, που θα προκαλέσουν κι άλλα θύματα μεταξύ των αμάχων», είπε ο 28χρονος γενειοφόρος ισλαμιστής.

Ένα πράγμα που τον εντυπωσίασε ήταν οι βομβαρδισμοί με μη-επανδρωμένα αεροσκάφη: «Τα μη-επανδρωμένα είναι πολύ αποτελεσματικά. Έχουν μειώσει σημαντικά τα ανώτατα κλιμάκια της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν στη συνοριακή ζώνη. Είκοσι εννέα φίλοι μου έχουν σκοτωθεί σε τέτοιες επιθέσεις».

Οι βομβαρδισμοί με μη-επανδρωμένα αεροσκάφη στην πακιστανική πλευρά των συνόρων, όμως, ώθησε απλά τους Ταλιμπάν να περνούν περισσότερο χρόνο στο Αφγανιστάν ή να μετακινηθούν πιο βαθιά εντός του πακιστανικού εδάφους.

Συνειδητοί στόχοι
Στις μάχες που διεξάγονται αυτές τις ημέρες στις περιοχές Μπούνερ και Ντιρ, στην πακιστανική επαρχία των Βορειοδυτικών Συνόρων, οι Πακιστανοί Ταλιμπάν αντιμετωπίζουν με επιτυχία τον στρατό της χώρας. Την ίδια ώρα, στο Αφγανιστάν οι τοπικοί Ταλιμπάν, επικουρούμενοι από τους Πακιστανούς αδελφούς τους επιλέγουν συνειδητά αμερικανικούς στόχους. Παρότι για τους Ταλιμπάν οι πόλεμοι σε Πακιστάν και Αφγανιστάν αποτελούν μέρος ενιαίου ιερού πολέμου, τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών αποτελούν απροσπέλαστο εμπόδιο για τον αμερικανικό στρατό.

Αν το Πακιστάν είναι επίσημα σύμμαχος των ΗΠΑ, οι Πακιστανοί δεν επιτρέπουν στον αμερικανικό στρατό να διασχίσει τα σύνορά τους, ενώ η πρόσφατη πρωτοβουλία ίδρυσης κοινών συνοριακών σταθμών μεταξύ Αφγανιστάν και Πακιστάν, με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών και την ενίσχυση της φύλαξης, δεν έχουν αποδώσει ακόμη τους αναμενόμενους καρπούς. Παρά τα επανειλημμένα αιτήματα Αμερικανών και ΝΑΤΟϊκών αξιωματούχων προς το Πακιστάν, ώστε αυτό να περιορίσει τη διείσδυση των Ταλιμπάν, ο 28χρονος «επιτελής» των ανταρτών αποκαλύπτει ότι το πέρασμα των συνόρων από τους ένοπλους μαχητές του δεν αποτελεί πρόβλημα, καθώς οι Πακιστανοί φρουροί, μέλη του παραστρατιωτικού Συνοριακού Σώματος, είναι πολύ απασχολημένοι με τη δική τους επιβίωση. Ο 28χρονος Ταλιμπάν λέει ότι τον τελευταίο μήνα οργάνωσε τη μετακίνηση από το Αφγανιστάν στο Πακιστάν 80 μαχητών, σε τέσσερις ομάδες. Ο νέος «επιτελής» λέει ότι διατάζει τους άνδρες του να στρατοπεδεύσουν σε «φιλικά διακείμενα» αφγανικά χωριά, όπου θα ζήσουν τέσσερις με έξι μήνες, χάρη στη στήριξη που τους προσφέρουν οι κάτοικοι.

Δέος απέναντι στην Αλ Κάιντα
Τον Μάρτιο, ο 28χρονος «επιτελής» των Ταλιμπάν πραγματοποίησε «αναγνωριστικό» ταξίδι με μοτοσικλέτα στην επαρχία Πάκτικα του Αφγανιστάν, από την Ουάνα, τη μεγαλύτερη πόλη του Νότιου Ουαζιριστάν, στις φυλετικές περιοχές του Πακιστάν, για να βεβαιωθεί ότι ο δρόμος ήταν ασφαλής για τους άνδρες του. Ο δρόμος ήταν όντως ασφαλής.

Κύρια αποστολή των δύο πρώτων ομάδων μαχητών που απέστειλε ο 28χρονος στο Αφγανιστάν, ήταν να πραγματοποιήσουν ενέδρα σε πομπή οχημάτων που μεταφέρει εφόδια για το ΝΑΤΟ, στον αυτοκινητόδρομο Κανταχάρ-Καμπούλ. «Επιδιώκουμε να προκαλέσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή ζημιά, να καταρρακώσουμε το ηθικό τους και να τους αποσταθεροποιήσουμε», λέει.

Οι αντάρτες του, ηλικίας μέχρι είκοσι ετών, έχουν επιλεγεί για την αντοχή και την ιδεολογική τους καθαρότητα. Ορισμένοι, όπως και ο ίδιος ο 28χρονος, εκπαιδεύτηκαν από τον πακιστανικό στρατό ως πολιτοφύλακες στις συνοριακές περιοχές με την Ινδία στο Κασμίρ, προτού ασπασθούν τον αγώνα των Ταλιμπάν. Ολοένα και πιο συχνά, οι Ταλιμπάν χρησιμοποιούν δικούς τους εικονολήπτες, που εξασφαλίζουν εικόνες από επιθέσεις εναντίον του ΝΑΤΟ, τις οποίες διακινούν μετά σε παράνομα προπαγανδιστικά DVD. Ο 28χρονος «επιτελής» λέει ότι… πάχυνε τα τελευταία δύο χρόνια και είναι σήμερα πολύ χοντρός και πολύ γέρος για να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή, ενώ λέει ότι ανήκει στην «τάση» του πολέμαρχου Μουλά Μανσούρ, ο οποίος με τη σειρά του δραστηριοποιείται υπό την αιγίδα του Σιράζ Χακανί, υιού του βετεράνου ηγέτη των Αφγανών μουτζαχεντίν Τζαλαλουντίν Χακανί.

Άλλαξε η ζωή
Ο 28χρονος είχε τη βάση του στην Ουάνα, όπου είναι ιδιοκτήτης μικρής επιχείρησης εκεί όπου οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί ανέτρεψαν ριζικά τη ζωή του. Η απειλή των μη-επανδρωμένων αεροσκαφών έκανε τους κατοίκους να αποφεύγουν τις παραδοσιακές συναθροίσεις 10 με 20 ανδρών, που συζητούν τα θέματα της ημέρας. «Το κουτσομπολιό έληξε», λέει ο 28χρονος.

Οι σχέσεις μεταξύ των Πακιστανών Ταλιμπάν και των στελεχών της Αλ Κάιντα, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι Άραβες, διακρίνονται από αμοιβαίο σεβασμό, αλλά και καχυποψία. Οι Άραβες επισκέπτονται συχνά το παζάρι της Ουάνα, αλλά αποφεύγουν να πιάσουν φιλίες με ντόπιους και εμφανίζονται ιδιαίτερα μυστικοπαθείς σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητές τους. Οι Ταλιμπάν, όμως, εκφράζουν δέος απέναντι στις παγκόσμιες επιδιώξεις της Αλ Κάιντα. «Έχουν παγκόσμια ατζέντα και μεγάλα σχέδια. Εμείς οι Ταλιμπάν το μόνο που θέλουμε είναι να καταλάβουμε το Αφγανιστάν και να διώξουμε από αυτό τους Αμερικανούς απίστους». Διαβάστε περισσότερα...

ΝΕΑ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ

Τουρκικό μη επανδρωμένο κατασκοπευτικό αεροσκάφος (UAV), πιθανότατα I-GNAT ή GNAT 750 ή το ισραηλινής κατασκευής Heron, πέταξε πριν από τρία εικοσιτετράωρα σε αποστολή συλλογής πληροφοριών επάνω από τη Χίο!

Το αξιοσημείωτο είναι ότι το μη επανδρωμένο κατασκοπευτικό αεροσκάφος δεν εντοπίστηκε από τα ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και κατ'αυτό τον τρόπο δεν κατέστη δυνατή η αναχαίτισή του.
Εντοπίστηκε από φυλάκιο του Στρατού στη Χίο το οποίο έσπευσε να μεταδώσει την πληροφορία, αλλά ήταν αργά για οποιαδήποτε ελληνική αντίδραση, καθώς το κατασκοπευτικό αεροσκάφος, απομακρύνθηκε με κατεύθυνση τη θαλάσσια περιοχή νότια της Χίου.
Μόλις το φυλάκιο ενημέρωσε τη διοίκηση για τη πτήση του αεροσκάφους, σηκώθηκαν δύο αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά μέχρι να σπεύσουν στην περιοχή το UAV, είχε προλάβει να απομακρυνθεί.
Είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται πτήση UAV επάνω από ελληνικό νησί και μάλιστα όχι μικρό νησί, αλλά ένα από τα μεγαλύτερα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Υπολογίζεται ότι το μη επανδρωμένο αεροσκάφος παρέμεινε αρκετή ώρα επάνω από το νησί, μέχρις ότου απομακρυνθεί νότια.
Η εισαγωγή στο τουρκικό οπλοστάσιο των μη επανδρωμένων αεροσκαφων UAV αποτελεί συνέχεια συγκεκριμένου προγράμματος και εκτιμάται ότι διαφοροποιεί την τουρκική απειλή για την χώρα μας

Το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα σε συνεργασία και με οπλικά συστήματα τα οποία έχουν ήδη ενταθεί στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις όπως τα Harpy και τα UAV Heron (Shoval) αναμένεται να αυξήσουν σημαντικά τις πιθανότητες αιφνιδιασμού των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στο πλαίσιο της στρατηγικής πρώτου πλήγματος προσβάλλοντας ζωτικούς στόχους στα νησιά του Αιγαίου

Όσον αφορά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Heron η σχετική σύμβαση ύψους $190 εκατ δολ. υπεγράφη το 2004 προβλέποντας την προμήθεια 10 συστημάτων Μέσου Ύψους, Μακράς Διάρκειας πτήσης Heron από το Ισραήλ.

Με 8,5m μήκος και 16,6m εκπέτασμα πτερύγων με μέγιστη ταχύτητα 250 κόμβων οροφή 30.000 πόδια διάρκεια πτήσης 50 ώρες και εμβέλεια 200km το Heron αποτελεί ένα θαυμάσιο σύστημα αναγνώρισης στόχων στο Αιγαίο σε πραγματικό χρόνο.

Ο μη εντοπισμός του από τα ραντάρ εναέριας επιτήρησης, η ευκολία με την οποία εισήλθε και εξήλθε του ελληνικού εναέριου χώρου, καταγράφοντας φυσικά πολύτιμα δεδομένα, αλλά και το χρονικό σημείο στο οποίο επέλεξαν οι Τούρκοι να κάνουν κάτι τέτοιο, είναι τα σημεία που προβληματίζουν περισσότερο το ΓΕΕΘΑ.
Ένα άλλο ζήτημα είναι το "Γιατί;". Γιατί η Τουρκία άρχισε να χρησιμοποιεί τέτοια συστήματα συλλογής πληροφοριών που συνήθως χρησιμοποιούνται στις επιχειρήσεις στα τελευταία στάδια προετοιμασίας τους;

Χρήστος Κουτσογιαννόπουλος

Ταξίαρχος(ε.α) Διαβάστε περισσότερα...

Στροφή στη στρατηγική του Πακιστάν

Le Monde Diplomatique Του Najam Sethi
Aρχισυντάκτης των «Daily Times», Λαχόρη (Πακιστάν)

Μια κίνηση όπως η απομάκρυνση ενός στρατηγού ενώ υπηρετεί στο μέτωπο -του διοικητή των αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν- δεν έχει πολλά προηγούμενα στην ιστορία των ΗΠΑ. Πιστοποιεί την σημασία που προσδίδει η κυβέρνηση Ομπάμα σε αυτό που ονομάζεται πλέον «Αφπάκ», το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Σε αυτή τη χώρα, ο στρατός εξαπέλυσε μείζονα αντεπίθεση κατά των Ταλιμπάν, με κορυφαίο σημείο τον παραλίγο θάνατο του ηγέτη των Ταλιμπάν, Μπαϊτουλάχ Μεσούντ στις 7 Αυγούστου, αντεπίθεση που αποτελεί προοίμιο μιας στρατηγικής στροφής με πολλαπλές συνέπειες.

Σε μια περίοδο κατά την οποία εξαπλώνονται οι επιθέσεις στα προπύργια των Ταλιμπάν στις βορειοδυτικές συνοριακές επαρχίες, οι κάτοικοι της κοιλάδας του Σουάτ και των γειτονικών διαμερισμάτων εξακολουθούν να δραπετεύουν από τις εμπόλεμες ζώνες. Από την έναρξη των επιχειρήσεων στις 26 Απριλίου, ο στρατός και οι παραστρατιωτικές δυνάμεις έχουν ξεδιπλώσει ένα κολοσσιαίο εξοπλισμό-άρματα, βαρύ πυροβολικό, πολεμικά αεροπλάνα και ελικόπτερα- για να εντοπίσουν και να καταδιώξουν τους αντάρτες. Και ενώ η διοίκηση υπερηφανεύεται καθημερινά για τον θάνατο χιλιάδων Ταλιμπάν, ελαχιστοποιώντας τις απώλειες στρατιωτών και αμάχων, οι διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με μια επερχόμενη μεγάλη ανθρωπιστική κρίση.

Μαζική έξοδος

Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν ήδη εγκαταλείψει την κοιλάδα. Η μαζική έξοδος συνιστά έναν από τους μεγαλύτερους εκτοπισμούς πληθυσμών στην ιστορία της χώρας.

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι Ταλιμπάν, οι οποίοι σπέρνουν τον τρόμο στον ντόπιο πληθυσμό και αψηφούν την εξουσία της Ισλαμαμπάντ, σημειώνουν συνεχώς προόδους και κατοχυρώνουν την εξουσία τους στις περιοχές των φυλών που βρίσκονται υπό τη διοίκηση του ομοσπονδιακού κράτους (FATA). Ο πρόεδρος Ασίφ Ζαρντάρι και η κυβέρνησή του, όταν στις 28 Φεβρουαρίου του 2009 υπέγραφαν μια «ειρηνευτική συμφωνία» που επέτρεπε την εφαρμογή της σαρία -του ισλαμικού νόμου-, νόμιζαν ότι έτσι εξαγόραζαν την κοινωνική ειρήνη. Η συμφωνία, η οποία χαρακτηρίστηκε επισφαλής από πολλούς παρατηρητές, επέφερε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα (1).

Με το που ξεκίνησε η εκεχειρία, οι Ταλιμπάν ένιωσαν ότι είχαν το ελεύθερο να διεκδικήσουν και άλλα εδάφη. Στρατολόγησαν κόσμο και κυρίευσαν τα γειτονικά διαμερίσματα του Μπουνέρ και του Κάτω Ντιρ. Η προέλασή τους στα εκατό μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα και την στρατηγικής σημασίας λεωφόρο του Καρακορούμ, η οποία βρίσκεται παραπλεύρως του αρχαίου δρόμου του μεταξιού που οδηγούσε στην Κίνα, είχε τέτοια ορμητικότητα ώστε προκάλεσε σοκ στην εγχώρια και διεθνή κοινή γνώμη.

Πιέσεις από ΗΠΑ

Η Ουάσινγκτον, η οποία, πάνω στη βιασύνη της να προσδιορίσει μια νέα στρατηγική για την περιοχή, πίεζε για μήνες την Ισλαμαμπάντ να τακτοποιήσει την κατάσταση με τη χρήση βίας, δεν έκρυψε τον θυμό της. Πολλές μεγάλες ξένες πρωτεύουσες φοβούνται ότι μια πιθανή ανατροπή της κυβέρνησης θα βυθίσει τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο και θα επιφέρει ανάμεσα σε άλλες ολέθριες συνέπειες την απώλεια ελέγχου των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, καθώς και των συμβατικών και πυρηνικών όπλων.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι κακόβουλοι δεν θα παραλείψουν να σημειώσουν ότι η όψιμη αντεπίθεση του στρατού ήρθε τη στιγμή που ο Ζαρντάρι, ο οποίος βρισκόταν σε επίσημο ταξίδι στην Ουάσινγκτον, διαπραγματευόταν τους όρους μιας οικονομικής βοήθειας και ζητούσε την ανανέωση της αμερικανικής υποστήριξης. Στο τέλος της επίσκεψης, οι ΗΠΑ δεσμεύονταν να αποδεσμεύσουν μέσα στα δυο επόμενα χρόνια 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια στο όνομα του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, της ανθρωπιστικής βοήθειας και της οικονομικής ανάπτυξης. Άλλα 600 εκατομμύρια δολάρια επρόκειτο να συνεισφέρουν στις στρατιωτικές δαπάνες.

Τα παζάρια του Μουσάραφ
Είχε παρέλθει ο καιρός όπου ο στρατηγός Περβέζ Μουσάραφ, ο οποίος κυβέρνησε το Πακιστάν από το 1999 ως το 2008, πήγαινε στην Ουάσινγκτον και με αντάλλαγμα ουσιαστική βοήθεια προσέφερε ελάχιστες παραχωρήσεις, όπως την σύλληψη κάποιου ηγετικού στελέχους της Αλ Κάιντα ή μια στρατιωτική επιχείρηση ήσσονος σημασίας κατά των ανταρτών στις πλέον απομακρυσμένες περιοχές των φυλών.

Απέναντι στην επέλαση των Ταλιμπάν στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν, ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, η υπουργός εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου ενόπλων δυνάμεων, ναύαρχος Μάικ Μιούλεν, ο επικεφαλής της κεντρικής διοίκησης (Centcom), στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους, ο υπουργός άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, ο διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) Λίον Πανέτα και αρκετά μέλη του Κογκρέσου κατέστησαν με σαφήνεια στον πακιστανό πρόεδρο και στον αφγανό ομόλογό του, Χαμίντ Καρζάι, στα πλαίσια της επίσκεψής τους στις ΗΠΑ, ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει.



Η Ουάσινγκτον αναμένει από την Ισλαμαμπάντ και την Καμπούλ συγκεκριμένες προόδους στον πόλεμο κατά της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν σε αντάλλαγμα για τη βοήθειά της. Η αμερικανική ηγεσία υπέδειξε μια λίστα κοινών στόχων και ζήτησε να δίδεται αναφορά για την πορεία των επιχειρήσεων. Απηύθυναν έτσι έκκληση στην κοινή λογική και των δύο ηγετών, η υπόληψη των οποίων έχει αμαυρωθεί από τις φήμες περί διαφθοράς και αποτυχημένης διαχείρισης (2). «Ξαναπάρτε τα ηνία στις χώρες σας», τους τόνισαν με στόμφο. «Δώστε στους λαούς σας την καλή διακυβέρνηση που αναμένουν και κυρίως, σχηματίστε κοινό μέτωπο με τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατά της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν που είναι οι κοινοί μας εχθροί και απειλούν να βυθίσουν τον τόπο σας στην τρέλα και στον πόλεμο».

Όψιμη αντίδραση

Η όψιμη συνειδητοποίηση στο Πακιστάν για τον κίνδυνο που αποτελούν οι ακραίοι ισλαμιστές εξηγείται εν μέρει από τις εκστρατείες εξισλαμισμού που έλαβαν χώρα τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, οι οποίες σφυρηλάτησαν το πνεύμα μιας ολόκληρης γενιάς γύρω από ένα κρατικό δόγμα που συνδύαζε θρησκεία και εθνικισμό. Έτσι, η «ισλαμική τζιχάντ στο κατεχόμενο από την Ινδία Κασμίρ» ή η «θεωρία των δύο εθνών» -στερεότυπα που τροφοδοτούνται από το μίσος μεταξύ Ινδουιστών και Μουσουλμάνων- είναι οι βασικές έννοιες που προβάλλονται στα σχολικά βιβλία και διαμορφώνουν καθημερινά το δημόσιο λόγο.

Όσο για τον αντιαμερικανισμό, έχει τη βάση του σε πολιτικές που χαρακτηρίζονται άδικες απέναντι στους Μουσουλμάνους γενικότερα και στο Πακιστάν ειδικότερα. Η Ισλαμαμπάντ, αφού υπήρξε προνομιακός εταίρος της Ουάσινγκτον στη στρατηγική της κατά της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν, ένιωσε εγκαταλειμμένη το 1989, μόλις, αφού πέτυχαν τον στόχο τους, οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν αμέσως από την περιοχή, αφήνοντάς στον σύμμαχό τους τη φροντίδα να χειριστεί τις δραματικές συνέπειες της σύγκρουσης.

Η χώρα, επιπλέον, δεν είχε αποδεχτεί τις σοβαρές διεθνείς κυρώσεις που της επιβλήθηκαν μετά την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος. Τέλος, στο Πακιστάν, όπως και αλλού, χάρη στο CNN και στις δορυφορικές τηλεοράσεις, οι δυο πόλεμοι στο Ιράκ και οι παλαιστινιακές Ιντιφάντα μπήκαν σε όλα τα σπίτια, εξάπτοντας τα πνεύματα και αμαυρώνοντας την εικόνα της Ουάσινγκτον.
Ενάντια στον «πόλεμο της Ουάσινγκτον»

Ήδη το 2007, όταν ένοπλοι ισλαμιστές οχυρώθηκαν στο Κόκκινο Τζαμί στην καρδιά της Ισλαμαμπάντ, ορισμένα μέσα ενημέρωσης είχαν ασπαστεί τα αιτήματα των τρομοκρατών και είχαν ξεσηκώσει κύμα συμπάθειας στην κοινή γνώμη σκιαγραφώντας τους ως μεσαιωνικούς ήρωες που αψηφούσαν τις ΗΠΑ και τον στρατό. Επαναλαμβάνοντας διαρκώς ότι ο αγώνας κατά του ισλαμισμού και της τρομοκρατίας είναι ο «πόλεμος της Ουάσινγκτον», τα συγκεκριμένα μέσα διέδωσαν την εσφαλμένη αντίληψη ότι εάν οι ΗΠΑ εγκαταλείψουν την περιοχή, θα εξαφανιστούν οι Ταλιμπάν και η Αλ Κάιντα.

Διάφορα πρόσφατα γεγονότα δηλώνουν μια αντίστροφη τάση. Στις αρχές Μαρτίου, το δημόσιο μαστίγωμα ενός νεαρού κοριτσιού στο Σουάτ, το οποίο μεταδόθηκε από όλα τα τηλεοπτικά δίκτυα και χαρακτηρίστηκε από τους ταλιμπάν ως «ισλαμική πρακτική», ξεσήκωσε αντιδράσεις αποστροφής σε ολόκληρη τη χώρα, ακόμα και στις τάξεις των ουλεμάδων, των θρησκευτικών ηγετών. Μια τέτοια ερμηνεία της σαρία εμφανίστηκε ως διαστρέβλωση του Ισλάμ που έχει ως στόχο να δικαιολογήσει τις πρακτικές των τοπικών φυλών. Εξάλλου, οι εκπρόσωποι των Ταλιμπάν κήρυξαν αντι-ισλαμικούς, θεσμούς και αξίες ιερούς στα μάτια της πλειοψηφίας των Πακιστανών, όπως το Σύνταγμα, το κράτος δικαίου, η «κοινωνία των πολιτών», η δημοκρατία, ή ακόμα και οι θεσμικές και ατομικές ελευθερίες.
Μεταστροφή της κοινής γνώμης

Οι απειλές που εκφράζουν κατά των μέσων ενημέρωσης ανάγκασαν επίσης ουκ ολίγους δημοσιογράφους να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους. Πέρυσι, δέκα από αυτούς πέθαναν στις περιοχές των φυλών, είτε στα χέρια των Ταλιμπάν, είτε από διασταυρούμενα πυρά με τον στρατό.

Να ακόμα ένα στοιχείο που ίσως οδηγήσει στην ολοκληρωτική στροφή της κοινής γνώμης: οι μαρτυρίες των πληθυσμών που διέφυγαν από τους περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν είναι εμποτισμένες με τόση οργή, ώστε ο τύπος θα δυσκολευτεί να τις αποσιωπήσει.

Τρομοκρατημένοι, οι πρόσφυγες καταγγέλλουν με μένος την κυβέρνηση και τον στρατό ότι τους εγκατέλειψαν για μήνες και δεν έκαναν τίποτα για να εγγυηθούν την προστασία τους πριν την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Σε κρίσιμη καμπή

Το Πακιστάν μοιάζει να έχει φτάσει σε μια από τις πιο κρίσιμες καμπές στην ιστορία του. Οι επιλογές που κάνει, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο θέμα της ασφάλειας στην περιοχή, θα δεσμεύσουν το μέλλον του και ενδεχομένως θα αποφανθούν για την ίδια του την επιβίωση. Απέναντι σε τόσο σοβαρά διακυβεύματα, ποιός θα μπορούσε να είναι ο σωστός οδικός χάρτης;

Για το γενικό συμφέρον, ο πρωταρχικός στόχος θα ήταν ο σχηματισμός ενός κοινού μετώπου που να περιλαμβάνει το σύνολο της πολιτικής τάξης, την κυβέρνηση, το στρατό και τα μέσα ενημέρωσης. Κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό παρά μόνο αν το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, η Μουσουλμανική Λίγκα (Pakistan Muslim League) με ηγέτη τον πρώην πρωθυπουργό Ναουάζ Σαρίφ, δεχτεί να ενωθεί με τις ομοσπονδιακές αρχές και να αναλάβει μερίδιο ευθύνης στο κυνήγι και τον πόλεμο κατά της Αλ Κάιντα και των Ταλιμπάν.

Αυτή είναι η λύση που προτιμούν και οι ΗΠΑ, οι οποίες πιέζουν τον Σαρίφ να συνεισφέρει στο σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Μέχρι στιγμής, αυτός παραμένει ανένδοτος και θέτει ως προϋπόθεση διάφορες συνταγματικές τροποποιήσεις που έχουν ως στόχο να αποδυναμώσουν τις εξουσίες του προέδρου Ζαρντάρι και να επιτρέψουν τη διεξαγωγή εκλογών στα μισά της θητείας. Στο μεταξύ, προτείνει να συζητηθούν αυτά τα θέματα στο πλαίσιο μιας διάσκεψης όλων των κομμάτων. Αυτή η πρωτοβουλία πάντως δεν φαίνεται να είναι σε θέση να δημιουργήσει την συναίνεση διότι πολλά μικρά κόμματα θρησκευτικού προσανατολισμού αντιτίθενται σε οποιαδήποτε στρατιωτική δράση κατά των Ταλιμπάν.

Καταλυτικός ο ρόλος των ΗΠΑ

Είναι επίσης απαραίτητο να δώσει η αμερικανική ηγεσία στον αφγανό πρόεδρο Καρζάι να καταλάβει ότι είναι προς το δικό του συμφέρον να εντάξει στο πολιτικό δυναμικό του τους μετριοπαθείς και φιλοπακιστανούς Παστούν και να καταστείλει τα ένοπλα κινήματα στα σύνορα.

Για να μπορέσει η Ισλαμαμπάντ να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στον εσωτερικό εχθρό, θα πρέπει επίσης να διαλυθεί και ο φόβος της για τη γειτονική Ινδία. Για αυτό, θα πρέπει η Ινδία και το Πακιστάν να δράσουν από κοινού και χωρίς ενδοιασμούς για την επίλυση των συγκρούσεων που τις φέρνουν αντιμέτωπες εδώ και δεκαετίες. Αυτή η συνεργασία προαναγγέλλεται ιδιαίτερα λεπτή καθώς το Νέο Δελχί θέτει ως προϋπόθεση για κάθε ειρηνευτική συμφωνία να σταματήσει η εξαγωγή τρομοκρατίας από το έδαφος του Πακιστάν, μια εγγύηση την οποία η Ισλαμαμπάντ αδυνατεί να προσφέρει, αφού και η ίδια είναι θύμα της μάστιγας. Κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες, ο πακιστανικός στρατός δυσανασχετεί στην ιδέα να μεταφέρει τα στρατεύματα που είναι σταθμευμένα στα ανατολικά σύνορα με την Ινδία σε ένα νέο θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων κατά των Ταλιμπάν στα σύνορα με το Αφγανιστάν. Πρέπει να αναμένουμε ότι η νίκη του Κόμματος του Κογκρέσου στις εκλογές του Απριλίου-Μαΐου στην Ινδία θα επιτρέψει και μια αλλαγή στις θέσεις του Νέου Δελχί υπέρ μιας συμμαχίας για την ειρήνη με την Ισλαμαμπάντ.

Το πρόβλημα των προσφύγων

Τέλος, η φροντίδα για τους εσωτερικούς πρόσφυγες θα πρέπει να ανακηρυχθεί εθνική προτεραιότητα. Οι άμαχοι, όταν δέχτηκαν να εκκενώσουν τις περιοχές υπό τον έλεγχο των Ταλιμπάν για να αφήσουν το πεδίο ελεύθερο στο στρατό, όπως τους είχε ζητήσει η κυβέρνηση, δεν περίμεναν πόσο τραυματική θα ήταν η εμπειρία της άφιξής τους σε καταυλισμούς που στήθηκαν στο πόδι ή σε άλλους που στο παρελθόν είχαν στεγάσει τους πρόσφυγες από το Αφγανιστάν. Η ανοργανωσιά βγάζει μάτι και οι πρώτες αφηγήσεις που φτάνουν από τους καταυλισμούς του Σουάμπι και του Μαντάν μιλούν από μόνες τους. Εκατοντάδες οικογένειες περιμένουν καθημερινά να τους δοθεί «κάρτα εισόδου» για να φτάσουν στις τέντες που έχουν στηθεί στο κέντρο του καταυλισμού οι οποίες δεν προσφέρουν καμία προστασία από τον ήλιο, δεν υπάρχει πόσιμο νερό, ούτε ιατρικός εξοπλισμός. Οι συνθήκες διαβίωσης γίνονται ακόμα πιο σκληρές καθώς οι πληθυσμοί προέρχονται από ψυχρά μέρη και υποφέρουν πολύ με τη ζέστη. Εκείνα που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα προβλήματα είναι τα παιδιά και μπορούμε ήδη να μιλάμε για κίνδυνο επιδημιών. Μόνο μέχρι τα τέλη Μαΐου είχαν καταγραφεί 200.000 πρόσφυγες. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί...

Η στρατιωτική επέμβαση θα έπρεπε να συνοδεύεται από σχέδιο ανθρωπιστικής δράσης, όμως τίποτα δεν είχε προγραμματιστεί και το ένα δισεκατομμύριο ρουπίες (10 εκατομμύρια ευρώ) που μετέφερε η Ισλαμαμπάντ στις τοπικές κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, φαντάζει γελοίο. Περισσότερο κι από το χρήμα, εκείνο που λείπει είναι η ικανότητα. Κανένας δεν πήρε το μάθημά του από τον σεισμό που ερήμωσε το 2005 τμήμα του Αζάντ Κασμίρ και της συνοριακής βορειοδυτικής επαρχίας, ούτε από τα τριάντα χρόνια υποδοχής αφγανών προσφύγων.

Μακροπρόθεσμα, η Ισλαμαμπάντ προβλέπει ότι ο πόλεμος στη Σουάτ, τον οποίο ο πρωθυπουργός Γιουσούφ Ρεζά Γκιλάνι έχει χαρακτηρίσει αγώνα «για την επιβίωση του Πακιστάν», θα επιφέρει ενάμιση εκατομμύριο εκτοπισμένους. Κι ενώ η πολιτική τάξη μοιάζει αποφασισμένη να σφίξει τα λουριά για να ασκήσει πίεση στους Ταλιμπάν, οι αρχές θα πρέπει να μην αμελήσουν για την τύχη των προσφύγων, γιατί κινδυνεύουν να χάσουν σε συναισθηματικό και ηθικό επίπεδο τον πόλεμο που έχουν κερδίσει στο πεδίο της μάχης, τινάζοντας έτσι στον αέρα την εύθραυστη εθνική συναίνεση που σχηματίζεται σιγά -σιγά. Τα πολιτικά κόμματα, η «κοινωνία των πολιτών» και η «διεθνής κοινότητα» τώρα μόλις αρχίζουν να προσμετρούν την σοβαρότητα της πολιτικής κατάστασης και το μέγεθος της ανθρώπινης τραγωδίας. Οι επόμενοι μήνες θα είναι αποφασιστικοί, δήλωσε ο αρχηγός του πακιστανικού στρατού, ο στρατηγός Ασφάκ Καγιάνι, στα πλαίσια συνάντησης στα μέσα Μαΐου με τους βασικούς πολιτικούς ιθύνοντες της χώρας. Οι οποίοι υιοθέτησαν μια διακήρυξη υποστήριξης στην επιχείρηση κατά των ενόπλων, χωρίς όμως να κατονομάσουν τους Ταλιμπάν...

Υποσημειώσεις

(1)Διαβάστε Jean-Luc Racine, «Au Pakistan, un president sous influence», «Le Monde Diplomatique», Νοέμβριος 2008, http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article220.

(2) Σχετικά με τον ρόλο του πακιστανικού στρατού στην οικονομία, διαβάστε Ayesha Siddiqa, «Mainmise des militaires sur les richesses de Pakistan», «Le Monde Diplomatique», Ιανουάριος 2008. Διαβάστε περισσότερα...

ΟΙ ΣΤΡΑΤΟΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΓΙΑ ΝΑ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ

του Ανδρέα Πενταρά*

Το τελευταίο διάστημα, με πρόσχημα το ζήτημα της φυγοστρατίας, έχουν δει το φως της δημοσιότητας, άρθρα, ρεπορτάζ, και άλλα δημοσιεύματα με τα οποία οι συντάκτες επιχειρούν να απαξιώσουν πλήρως το θεσμό των Ενόπλων Δυνάμεων ως αχρείαστες πλέον στο σημερινό κόσμο. Και στα πλαίσια αυτά εισηγούνται και τη κατάργηση της ΕΦ, με το επιχείρημα ότι ένας μικρός στρατός όπως είναι η ΕΦ, δεν μπορεί να τα βάλει με μια πανίσχυρη Τουρκία σε περίπτωση μιας νέας σύρραξης. Και βεβαίως σε μια δημοκρατία όπου υπάρχει η ελευθερία έκφρασης είναι δικαίωμα του κάθε πολίτη, να εκφράζει τις όποιες απόψεις έχει, ακόμα και αν αυτές στρέφονται εναντίον των θεσμών που του διασφαλίζουν αυτό το δικαίωμα. Είναι όμως δικαίωμα και ημών να υπερασπισθούμε με επιχειρήματα την ύπαρξη του θεσμού των ΕΔ ιδιαίτερα όταν η πατρίδα βρίσκεται κατά το ήμισυ υπό Τουρκική κατοχή.

Και πρώτα απ όλα θα έπρεπε να γνωρίζουν όλοι αυτοί, ότι η σημερινή μορφή (δομή, οργάνωση. λειτουργία, πολιτικός έλεγχος κλπ) των ΕΔ στα ελεύθερα και δημοκρατικά κράτη, διαμορφώθηκε ύστερα από τεράστιες προσπάθειες και αγώνες ξεκινώντας από τις αξίες του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού και καταλήγοντας στις αρχές του σύγχρονου διεθνούς δικαίου και του καταστατικού χάρτη των ΗΕ, ο οποίος υποχρεώνει τα κράτη (άρθρο 51 και αλλού) να διατηρούν ΕΔ για την υπεράσπιση της δικής τους ασφάλειας, αφήνοντας στις δικές του αρμοδιότητες την υπεράσπιση της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης. Αποστολή λοιπόν των ΕΔ στα ελεύθερα και δημοκρατικά κράτη δεν είναι η διεξαγωγή πολέμου όπως από άγνοια ή εσκεμμένα αφήνουν να εννοηθεί οι αρθρογράφοι που υποστηρίζουν τη κατάργησή τους. Αποστολή των ΕΔ είναι η διατήρηση της ειρήνης και αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται μέσω της αποτροπής του πολέμου η οποία –αποτροπή- δημιουργείται με τη προβολή της ισχύος των ΕΔ, έτσι ώστε ο αντίπαλος να υπολογίσει το κόστος (πολιτικό και στρατιωτικό) της όποιας ενέργειας του και να το σκεφθεί δεύτερη φορά. Ακόμα και αν οι ΕΔ φέρουν εις πέρας ένα νικηφόρο πόλεμο που θα τους επιβληθεί, η επιτυχία αυτή είναι μόνο κατά το ήμισυ διότι και η νίκη έχει τεράστιες επιπτώσεις σε ανθρώπινες απώλειες, καταστροφές περιουσιών κλπ. Η πλήρης και ολοκληρωτική επιτυχία των ΕΔ δεν είναι ένας νικηφόρος πόλεμος αλλά η διατήρηση της εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας μέσω της αποτροπής του πολέμου. Δηλαδή της διατήρησης της ειρήνης.

Όλα τα παραπάνω βέβαια ισχύουν για χώρες που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα ξένης κατοχής όπως συμβαίνει με τη δική μας πατρίδα. Στη περίπτωση αυτή, οι ΕΔ θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες και για απελευθερωτικό αγώνα εφόσον οι δημοκρατικά εκλελεγμένες κυβερνήσεις αποφασίσουν κάτι τέτοιο. Στη περίπτωση της Κύπρου όμως - καλώς ή κακώς δεν είναι του παρόντος- υπάρχει ομόφωνη διαχρονική απόφαση όλων των πολιτικών ηγεσιών, ότι το Κυπριακό θα επιλυθεί με ειρηνικά μέσα και ότι η στρατηγική του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα έχει αποκλεισθεί. Η δε αποστολή που δόθηκε στην ΕΦ από τη Κυπριακή Πολιτεία μετά το 1974, είναι η διατήρηση της ειρήνης στα ελεύθερα εδάφη. Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι στα πλαίσια ενός πολέμου που θα μας επιβληθεί, η ΕΦ δεν έχει σχέδια απελευθέρωσης των κατεχομένων εδαφών εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα που δεν αφορά το παρόν άρθρο.

Κατά συνέπεια με βάση όσα ανωτέρω εξέθεσα, η ΕΦ κατόρθωσε από το 1974 μέχρι σήμερα να διατηρήσει της ειρήνη στα ελεύθερα εδάφη και αυτό σημαίνει ότι πέτυχε πλήρως την αποστολή που η πολιτική ηγεσία της ανέθεσε. Απέτρεψε ένα ενδεχόμενο πόλεμο για κατάληψη και άλλων ελεύθερων εδαφών, ή και ολόκληρης της Κύπρου κάτι που επανειλημμένα η Τουρκική και Τ/Κ ηγεσία υπαινίχθηκε στο παρελθόν. Να θυμίσω, ότι αμέσως μετά το Ελσίνκι το Δεκέμβριο του 99 όταν η Κύπρος απέκτησε την ιδιότητα του υποψήφιου για ένταξη κράτους, η Τουρκία και το ψευδοκράτος απειλούσαν ευθέως με πόλεμο και κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου. Είναι γνωστές οι δηλώσεις ΄΄ο δρόμος για τη Πάφο είναι ανοικτός΄΄, τα τουρκικά αεροπλάνα κάνουν μόνο 6 λεπτά για τη Κύπρο΄΄, ΄΄ σε περίπτωση ένταξης της Κύπρου θα αναφλεγεί η ανατολική Μεσόγειος΄΄ κλπ. Και βεβαίως τίποτε από όλα αυτά η Τουρκία δεν έπραξε γιατί η ΕΦ μέσω των στρατηγικών εξοπλισμών που έκαμε τη συγκεκριμένη περίοδο και της προβολής της αμυντικής ισχύος με τις παρελάσεις της 1^ης Οκτωβρίου, και τις ασκήσεις ΄΄ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ΄΄, ΄΄ΤΟΞΟΤΗΣ΄΄ ΄΄ΒΕΡΓΙΝΑ΄΄ και άλλων δραστηριοτήτων στα πλαίσια του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, έκανε τη Τουρκία να αλλάξει στάση και να σκεφθεί πολύ σοβαρά τι θα σήμαινε γι αυτή μια τυχοδιωκτική ενέργεια κατά των ελευθέρων εδαφών.

Όσοι λοιπόν πυροβολούν την ΕΦ και γενικά το θεσμό των ΕΔ, θα κάνουν καλά να ενδιατρίψουν λίγο περισσότερο πάνω στα θέματα άμυνας και ασφάλειας, έτσι ώστε να κατανοήσουν καλύτερα το ρόλο των ΕΔ στα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη. Εκεί θα καταλάβουν ότι σκέψεις για κατάργηση των ΕΔ είναι βαθύτατα ανελεύθερες και αντιδημοκρατικές και αντιστρατεύονται το σύγχρονο Ευρωπαϊκό πολιτισμό, το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το ότι η ΕΦ αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα όπως αυτό της φυγοστρατίας, κανείς δεν το αμφισβητεί. Η λογική όμως του ΄΄πονάει κεφάλι κόβει κεφάλι΄΄ δεν είναι η κατάλληλη για τη προκειμένη περίπτωση. Λύσεις υπάρχουν για όλα τα ζητήματα ακόμα και γι αυτό της φυγοστρατίας για το οποίο θα επανέλθουμε με άλλο άρθρο.

* υποστράτηγος ε.α.

Διαβάστε περισσότερα...

Lords of the Sea

John R. Hale

Lords of the Sea

Viking Adult, 2009

Του Dwight Garner

The New York Times Book Review

Το 1969, στο Πανεπιστήμιο του Γέηλ, ο κ. Hale παρακολουθούσε το μάθημα «Εισαγωγή στην Ελληνική Ιστορία» του θρυλικού καθηγητή Kagan. Όταν ο τελευταίος έμαθε ότι ο μαθητής του ήταν μέλος της ομάδας κωπηλασίας απάντησε: «Χα! Ένας κωπηλάτης», και ακολούθως έκανε μια εισήγηση. «Μου είπε να ερευνήσω την Αθηναϊκή ιστορία από τη θέση του κωπηλάτη» μας λέει ο Hale. «Είχα βρει μια αποστολή ζωής».

Δεκαετίες αργότερα έχει γράψει το πρώτο του βιβλίο «Lords of the Sea: The Epic Story of the Athenian Navy and the Birth of Democracy». Εν πολλοίς, είναι ένα βιβλίο για τον πόλεμο. Περιγράφει μια σειρά μαχών σε θάλασσα και ξηρά μεταξύ της Αθήνας και των εχθρών της.

«Την αυγή, όταν η θάλασσα του Αιγαίου ήταν ομαλή σαν μια γυαλισμένη ασπίδα, θα μπορούσατε να ακούσετε μια τριήρη από την Αθήνα ενώ ήταν ακόμη πολύ μακριά» γράφει. «Αρχικά άκουγες μαλακά μετρημένα κτυπήματα όπως το σφυροκόπημα ενός απόμακρου τυμπάνου. Σταδιακά, μέσα από κάθε κτύπημα διέκρινες δύο ήχους: το βαθύ κρουστικό χτύπημα του ξύλου που χτυπούσε το νερό και μετά εκείνο του ωστικού κύματος. Αυτοί οι ήχοι ήταν τόσο έντονα μέρος του κόσμου των Ελλήνων που τους έδωσαν μάλιστα και ονόματα. Το κρουστικό χτύπημα του ξύλου το έλεγαν «πίτυλος» και το κύμα «ρόθιος».

“Αυτό το τρομακτικό φαινόμενο, μαύρο με πίσσα, ασφυκτικά γεμάτο με άνδρες και κουπιά ήταν ένα έμβλημα ελευθερίας και δημοκρατίας όπως επίσης και ιμπεριαλιστικών βλέψεων. Ήταν ένα θωρηκτό της Αθήνας, ένα σκάφος σε ένα ναυτικό εκατοντάδων σκαφών που εξυπηρετούσε τη θέληση των του Αθηναϊκού λαού».

Η θέση του Hale στο «Lords of the Sea» είναι ότι η κατασκευή του ισχυρού Αθηναϊκού ναυτικού, κατά ένα μεγάλο μέρος αποτελούμενου από τα ελαφριά θωρηκτά γνωστά ως τριήρεις, οδήγησε άμεσα στη Χρυσή Εποχή της Αθήνας και την προοδευτική μορφή της δημοκρατίας της. «Χωρίς το Αθηναϊκό ναυτικό δεν θα υπήρχε κανένας Παρθενώνας, καμία τραγωδία του Σοφοκλή ή του Ευριπίδη, καμία Πολιτεία του Πλάτωνα ή τα Πολιτικά του Αριστοτέλη» γράφει. «Πριν από τους Περσικούς Πολέμους, η Αθήνα δεν παρήγαγε καμία μεγάλη παράδοση: ούτε φιλοσοφική ούτε αρχιτεκτονική, μηδέν δραματική ή της πολιτικής επιστήμης ή Ιστορική. Όλα αυτά τα πράγματα ήρθαν στις αρχές του πέμπτου αιώνα π.Χ αφότου οι Αθηναίοι ψήφισαν την δημιουργία ενός στόλου και μετασχηματίστηκαν σε μια ναυτική δύναμη». Η ναυτική επιτυχία όμως που έχτισε την Αθήνα, στο τέλος, βοήθησε να την καταστρέψει.

Όταν οι άνθρωποι συντηρούν ένα μεγάλο ναυτικό, μπαίνουν στον πειρασμό να το χρησιμοποιήσουν. Οι ανήσυχοι Αθηναίοι εξεστράτευσαν ενάντια στους συμμάχους τους και συχνά ενήργησαν επιθετικά και απρόσεκτα, προκαλώντας επικίνδυνους εχθρούς σε πόλεμο. Η «τρέλα» και «ύβρις» είναι λέξεις που ο κ. Hale υιοθετεί περισσότερο από μία φορά. Ο Πλάτωνας ήταν μεταξύ των επικριτών του ακόρεστου ναυτικού της Αθήνας όπως επίσης και ο Αριστοτέλης, ο οποίος είπε ότι η «δημοκρατία των τριήρεων» ήταν ένα κακό τόσο στο εαυτό της όσο και στους άλλους.

Η Χρυσή Εποχή της Αθήνας τελείωσε το 322 Π.Χ. όταν το ναυτικό της υπέστη μια ταπεινωτική ήττα από τους Μακεδόνες.. Η εποχή τέλειωσε, «τόσο απότομα όσο σβήνει το φώς» γράφει ο Hale.

Το βιβλίο « Lords of the Sea» έχει μονάχα μικρά προβλήματα. Ένα από αυτά είναι ότι υπερτονίζει την σημασία του ναυτικού της Αθήνας στην πολιτική εξέλιξη της Δημοκρατίας. Αλλά το βιβλίο του Hale είναι τόσο καλό ώστε κάποιος να εύχεται να ακούσει περισσότερα από αυτόν.

Διαβάστε περισσότερα...

«Ρατσιστικές» απεργίες στη Βρετανία;

Le Monde Diplomatique

Του Seumas Milne

Δημοσιογράφου του «Guardian», Λονδίνο

Τον περασμένο Μάιο, άγριες απεργίες ξέσπασαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον ενεργειακό κλάδο. Οι διαδηλωτές κατήγγελλαν την πρόσληψη ανειδίκευτων εργατών από άλλες χώρες της Ευρώπης με συνέπεια τον αποκλεισμό των ειδικευμένων ντόπιων εργατών, κατά παράβαση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Η ιστορία δυστυχώς επαναλαμβάνεται, αφού και τον Φεβρουάριο υπήρξαν παρόμοιες κινητοποιήσεις. Μέσα ενημέρωσης και πολιτικοί ιθύνοντες καταδίκαζαν τότε τον «εθνικισμό» και την «ξενοφοβία». Η ερμηνεία αυτή τελικά επιβεβαιώθηκε από τα γεγονότα.

«Η απόπειρα επιβολής διακρίσεων είναι απαράδεκτη!» δηλώνει ο πορτογάλος υπουργός Εξωτερικών Λουίς Αμάντο στις 2 Φεβρουαρίου. «Οι κυβερνήσεις πρέπει να αποφύγουν οποιαδήποτε τάση προστατευτισμού, ξενοφοβίας και εθνικισμού, η οποία (...) μπορεί να μας παρασύρει σε πιο σοβαρή κρίση»(1). Ο ιταλός ομόλογός του, Φράνκο Φρατίνι, νιώθει την ίδια οργή γι’ αυτό το «αδικαιολόγητο» κοινωνικό κίνημα που λαμβάνει χώρα... στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Παραβιάζοντας τις συλλογικές συμβάσεις

Όλα άρχισαν στις 28 Ιανουαρίου: Η σικελική εταιρεία IREM αναλαμβάνει ως υπεργολάβος συμβόλαιο ύψους 200 εκατ. λιρών (231 εκατ. ευρώ περίπου) για την εγκατάσταση μιας μονάδας αποθείωσης στο διυλιστήριο της Total, στο Λίντσεϊ του Λίνκολνσαϊρ. Η IREM έσπευσε να αντικαταστήσει τους βρετανούς εργάτες με 200 ιταλούς και πορτογάλους –τους οποίους ακολούθησαν άλλοι 100– που δεν ανήκαν σε σωματείο. «Φιλοξενούμενοι» σε ένα ποταμόπλοιο στον ποταμό Χάμπερ, οι συγκεκριμένοι εργάτες κρατήθηκαν επιμελώς μακριά από τους άλλους εργαζόμενους, οι οποίοι γρήγορα αντελήφθησαν ότι ο ανάδοχος μείωσε το κόστος παραβιάζοντας τις συλλογικές συμβάσεις και αδιαφορώντας για τις συνθήκες εργασίας. Η διαπίστωση, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια.

Δυτικοί ιθύνοντες και ειδικοί, ωστόσο, επέμεναν: μόνο μέσω του ανταγωνισμού που βασίζεται στις ελεύθερες συναλλαγές, δηλαδή στην εκμετάλλευση των ανισοτήτων μεταξύ των συστημάτων παραγωγής, θα μπορούσε να επανέλθει η ανάπτυξη και να συγκρατηθούν τα «εθνικιστικά πάθη». Αυτή την επωδό θα αναμασήσουν μέσα ενημέρωσης και κυβέρνηση στη Βρετανία όσον αφορά την απεργία, που εκτείνεται από την Ουαλία μέχρι τη βορειοδυτική Σκοτία, σε χιλιάδες άτομα τα οποία κυρίως προσλαμβάνονται από υπεργολάβους για την κατασκευή διυλιστηρίων και σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Μέσα σε λίγες μέρες, το κίνημα κατάφερε να σταματήσει τη λειτουργία είκοσι εγκαταστάσεων σε όλη τη χώρα.

Δουλειές για Βρετανούς εργάτες

Το γεγονός ότι κάποιοι απεργοί σήκωσαν πανό απαιτώντας «βρετανικές δουλειές για βρετανούς εργάτες» φαινόταν να επιβεβαιώνει τις πιο ολέθριες προβλέψεις: αναμφίβολα επρόκειτο για μια οξεία έκρηξη σοβινισμού απέναντι σε μετανάστες εργάτες – απόδειξη, αν είναι απαραίτητη, ότι η ακύρωση των κανόνων της αγοράς οδηγεί μοιραία στην ακύρωση του άλλου. Ένας άνεμος αγανάκτησης ξεσηκώνει λοιπόν τις βρετανικές ελίτ. Την ώρα ο πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν κρίνει και αυτός τις απεργίες «αδικαιολόγητες», ο υπουργός Εμπορίου Πίτερ Μέντελσον –πρώην επίτροπος της Ε.Ε.– προειδοποιεί για τις βλαβερές συνέπειες της ξενοφοβίας. Αρπάζοντας την ευκαιρία, οι πιο αντιδραστικές σκανδαλοθηρικές εφημερίδες ξεχειλίζουν ξαφνικά από «κατανόηση» για τους απεργούς, τους οποίους σε άλλη περίπτωση χαρακτηρίζουν το λιγότερο βάνδαλους και εγωιστές.

Αυτή η αμιγώς ηθικής τάξεως αναταραχή εξαπλώνεται σύντομα σε όλη την Ευρώπη. Στην Ιταλία, η Έμα Μαρτσεγκάλια, πρόεδρος του Συνδέσμου Ιταλών Βιομηχάνων (Confindustria), επικαλείται τη Μάργκαρετ Θάτσερ, καλώντας το Ηνωμένο Βασίλειο να «μην υποκύψει» στις ελεύθερες συναλλαγές και να μείνει σταθερό απέναντι «στα κατώτερα εθνικιστικά ένστικτα». Στη Γαλλία, η εφημερίδα «Le Figaro» (3 Φεβρουαρίου 2009) κυκλοφορεί με τίτλο «Μεγάλη Βρετανία: απεργία ενάντια στους ξένους». Ακόμη και οι συνήθεις υποστηρικτές των αιτημάτων των εργατών παρασύρονται, όπως ο εκπρόσωπος του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος (NPA), Ολιβιέ Μπεζανσνό, ο οποίος εκφράζει την ανησυχία του για τα «ξενοφοβικά κινήματα που γεννά η κρίση, κυρίως στην Αγγλία».

Αν λάβουμε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκε η κόντρα στην κοινή γνώμη, είτε στο Ηνωμένο Βασίλειο είτε αλλού, δεν πρέπει να μας προκαλούν έκπληξη οι συγκεκριμένες αντιδράσεις (2). Δείχνουν πόσο λανθασμένα εκτιμήθηκε αυτό που πραγματικά συνέβη, και που θα μπορούσε να επαναληφθεί. Οι αντιδράσεις αυτές μαρτυρούν επίσης μια αντιμετώπιση της κρίσης, η οποία, αντί να ξορκίσει τις αντιδράσεις κατά των μεταναστών στην Ευρώπη, κινδυνεύει να τις τροφοδοτεί.

«Πάλη των τάξεων»

Όπως τόνισε ο Ντέρεκ Σίμσον, ένας από τους υπεύθυνους του μεγαλύτερου βρετανικού συνδικάτου, του Unite, οι απεργίες στον κατασκευαστικό κλάδο «δεν είχαν καμιά σχέση με τη μετανάστευση». Επρόκειτο, ούτε λίγο ούτε πολύ, για «πάλη των τάξεων».

Ο ιταλικός όμιλος IREM (υπεργολάβος του αμερικανικού Jacobs), ο οποίος πρωταγωνίστησε στο σκάνδαλο, διαψεύδει οποιαδήποτε παραβίαση συλλογικών συμβάσεων. Όμως, στο σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Στέιθορπ στο Νότιγχαμσαϊρ, που κατασκευάστηκε από τη γαλλική Alstom, όπως και του Γκρέιν στο Κεντ, ιδιοκτησία της γερμανικής εταιρείας παραγωγής ενέργειας ΕΟΝ –όπου μεταφέρθηκαν Πολωνοί και Ισπανοί εργάτες– υπήρξαν πολλά κρούσματα χαμηλών αμοιβών και αποκλεισμού των ντόπιων εργατών.

Εξαπολύοντας την απεργία, οι εργάτες αυτών των εταιρειών ξέρουν ότι αυτομάτως βγαίνουν εκτός νόμου. Εξαιτίας της αντισυνδικαλιστικής νομοθεσίας που υιοθέτησε πρώτη η Θάτσερ, αλλά συνέχισαν και οι Νέοι Εργατικοί, οι πράξεις αλληλεγγύης σε απεργούς κρίνονται αξιόποινες. Θα χρειαστεί να ενεργοποιήσουν οι απεργοί όλη τη δύναμη της πειθούς τους καθώς και την αποτελεσματικότητα της οργάνωσής τους για να αποτρέψουν τους εργοδότες από το να σύρουν στα δικαστήρια τις δύο εμπλεκόμενες συνδικαλιστικές ομοσπονδίες, την Unite και την GMB. Οι ομοσπονδίες, εν πάση περιπτώσει, δεν μπορούσαν να αναλάβουν δημόσια την ευθύνη των απεργιών, χωρίς να εκτεθούν σε βαρύτατα πρόστιμα ή στην κατάσχεση τμήματος των περιουσιακών τους στοιχείων. Η αναποφασιστικότητα οδήγησε κάποιους απεργούς στο να χρησιμοποιήσουν το σύνθημα «βρετανικές δουλειές για βρετανούς εργάτες», με σκοπό να χλευάσουν τον πρωθυπουργό, ο οποίος δεν είχε διστάσει να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο σύνθημα της άκρας δεξιάς στο συνέδριο των Εργατικών το 2007.

Στην πραγματικότητα, το εν λόγω σύνθημα δεν ανήκε ποτέ στα αιτήματα της επιτροπής των απεργών, η οποία αντιθέτως απαιτούσε την τήρηση των ίδιων κανόνων για όλους τους εργαζόμενους στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάθε εθνικότητας, όπως και την αυστηρή εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων σε όλα τα εργοτάξια. Μόλις δύο ή τρεις μέρες μετά την εμφάνισή τους, τα εθνικιστικά συνθήματα εξαφανίζονται από το Λίντσεϊ για να δώσουν τη θέση τους σε αφίσες γραμμένες στα ιταλικά που καλούσαν τους μετανάστες να συμμετάσχουν στην κινητοποίηση. Συνθήματα όπως «Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε» καλύπτουν τα πλακάτ των απεργών. Ο κίνδυνος, υπαρκτός εντούτοις, να πάρει η διαμάχη ξενοφοβική χροιά αποσοβήθηκε εντελώς. Οι αγωνιστές των συνδικάτων είχαν την προσοχή τους τεταμένη.

Αποφυγή ρατσιστικών συνθημάτων

Η επαγρύπνησή τους εκμηδένισε και τις απόπειρες διείσδυσης της άκρας δεξιάς, αυτές κυρίως του Εθνικού Βρετανικού Κόμματος, που τελικά έφυγε άπρακτο. Ποτέ οι απεργοί δεν στοχοποίησαν τους ξένους εργάτες: μόνο οι εργοδότες και η κυβέρνηση ήταν ο στόχος. Η αληθινή φύση του κινήματος, εξάλλου, έγινε κατανοητή και από τους εκατοντάδες πολωνούς εργάτες που συμμετείχαν στην απεργία στο σταθμό του Λάνγκατζ, στο Πλίμουθ. Κατάλαβαν ότι δεν επρόκειτο για την υπεράσπιση των δήθεν προνομίων των αυτοχθόνων, αλλά για την καταγγελία της χρησιμοποίησης μιας κατηγορίας εργαζομένων για τον αποκλεισμό μιας άλλης.

Εν πάση περιπτώσει, τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης γοητεύτηκαν τόσο πολύ από το κλισέ της απειλής του προστατευτισμού και του ρατσισμού των εργατών, που προσάρμοσαν την πραγματικότητα στη δική τους κοσμοθεωρία. Στις 2 Φεβρουαρίου, στο βραδινό δελτίο «News at Ten» του BBC, βλέπουμε έναν απεργό να δηλώνει για τους ιταλούς και πορτογάλους εργάτες: «Δεν μπορούμε να δουλεύουμε μαζί τους». Το δεύτερο σκέλος της φράσης του –«εξαιτίας των διακρίσεων που μας χωρίζουν»– κόπηκε στο μοντάζ, έτσι ώστε να δημιουργείται η εντύπωση ότι οι ντόπιοι εργάτες αρνούνται να συναναστρέφονται τους μετανάστες συναδέλφους τους. Την ίδια στιγμή, δημοσιογράφοι που είχαν σταλεί επιτόπου από τα ταμπλόιντ προσπαθούσαν να πείσουν τους απεργούς να ποζάρουν πίσω από μια βρετανική σημαία.

Νικηφόρο τέλος

«Η παρουσίαση των απεργιών από τα μέσα ενημέρωσης (3) βασιζόταν σε μια ψευδή ιδέα», δηλώνει ο Πολ ΜακΝτόουαλ, εκπρόσωπος του συνδικάτου Unite στο Λίντσεϊ. «Ο αληθινός στόχος της δράσης μας ήταν απλούστατα να υπερασπιστούμε τις συμβάσεις, τους μισθούς, την κοινωνική προστασία και ασφάλιση που κατακτήσαμε ύστερα από χρόνια – και αυτό παραμένει το ζητούμενο».

Τελικά, η απεργιακή κινητοποίηση στο διυλιστήριο του Λίντσεϊ έληξε, στις 4 Φεβρουαρίου, με μια συμφωνία που εγγυόταν 102 θέσεις εργασίας στους ντόπιους εργάτες –χωρίς επιπτώσεις για τους ιταλούς και πορτογάλους εργάτες– όπως και την αναγνώριση του δικαιώματος των συνδικάτων να ελέγχουν τις συνθήκες εργασίας και αμοιβής και των μεν και των δε. Η νικηφόρα εξέλιξη έβαλε επίσης τέλος στην καραντίνα που είχε επιβληθεί στους μετανάστες. Αντί να οξύνει τις εντάσεις μεταξύ βρετανών και ξένων εργατών, η απεργία τούς έφερε σε επαφή. Οι εργοδότες στο εξής θα δυσκολευτούν πιο πολύ να φέρουν τους μεν σε αντιπαράθεση με τους δε.
Διάτρητη η Ευρωπαϊκή οδηγία

Στο Λίντσεϊ, είναι φανερό ότι η IREM προσέλαβε ανειδίκευτους και κακοπληρωμένους εργάτες στη θέση των ειδικευμένων, κατά παράβαση των συλλογικών συμβάσεων. Στις 19 Μαΐου, νέες άγριες στάσεις εργασίας, συνοδευόμενες από απεργίες αλληλεγγύης, ξέσπασαν σε πολλές περιοχές. Η κινητοποίηση θα μπορούσε να φτάσει στα εργοτάξια του Ολυμπιακού Χωριού στο ανατολικό Λονδίνο. Δεν είναι μόνο η άνοδος της ανεργίας που ανησυχεί τους απεργούς, αλλά η συνεχής διάβρωση του φημισμένου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Καταγγέλλουν το γεγονός ότι η οδηγία των Βρυξελλών για την ελεύθερη διακίνηση εργατών (4), που έχει στόχο να προστατεύει τους ξένους εργάτες από το κοινωνικό ντάμπινγκ (5) είναι διάτρητη –δηλαδή τις ίδιες πρακτικές που άναψαν φιτίλια στο Λίντσεϊ, το Στέιθορπ και το Γκρέιν.

Σε πολλές άλλες περιπτώσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οδηγία εφαρμόστηκε με τον πιο περιοριστικό τρόπο, ώστε να εκχωρήσει μόνο στοιχειώδη δικαιώματα στους ξένους εργάτες από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πόσω μάλλον που τρεις πρόσφατες αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων –υποθέσεις Laval, Viking και Rüffert– εξασθένισαν περαιτέρω την ισχύ του κειμένου και το εργατικό δίκαιο των κρατών-μελών, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να μην πληρούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, τις μισθολογικές και κοινωνικές υποχρεώσεις τους (6). Παρότι ο Γκόρντον Μπράουν ορκίστηκε ότι «γύρισε την πλάτη» στην απορυθμισμένη αγορά, η κυβέρνησή του εναντιώθηκε τους τελευταίους μήνες σε κάθε απόπειρα ελάφρυνσης των επιπτώσεων της ευρωπαϊκής νομολογίας.

Η κληρονομιά του Θατσερισμού

Η διατήρηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου –κληρονομιά του θατσερισμού– και οι εργαζόμενοι μιας χρήσης που αυτό δημιουργεί εξηγούν εν μέρει γιατί ο θυμός εκφράστηκε πιο έντονα στο Ηνωμένο Βασίλειο απ’ ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Όταν οι ουρές μπροστά στα ταμεία ανεργίας μακραίνουν και όταν η κρίση που ξεσπάει οφείλεται στην απορύθμιση είναι ακόμα πιο δύσκολο να δεχθούμε την ιδέα της ενθάρρυνσης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων να αποσπούν απ’ όλη την ήπειρο ομάδες εργατών και να τους «παρκάρουν» σε μεγάλα ποταμόπλοια ή σε άθλιες εστίες εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά απ’ τα σπίτια τους, την ώρα που πετούν στο δρόμο άλλους, με την προοπτική να «ξαναβρούμε την ανάπτυξη» και να βγάλουμε την Ευρώπη από την ύφεση.

Αυτό, λοιπόν, το πρόβλημα βρίσκεται στο επίκεντρο των απεργιών του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, και όχι η ξενοφοβία ή ο ρατσισμός. Σε μια χώρα όπου κάθε μήνα χάνονται 100.000 θέσεις εργασίας, εργάτες σε αδιέξοδο είδαν να γίνεται καπνός η εγγύηση μιας δουλειάς στον κλάδο της κατασκευής βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Οι εργάτες κατάλαβαν ότι η άνοδος της ανεργίας και της κοινωνικής ανασφάλειας επιτρέπει στους εργοδότες να επωφελούνται από τους κανόνες του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού και από τους αδιαφανείς όρους της υπεργολαβίας για να μειώνουν περαιτέρω το κόστος.

Τα τελευταία χρόνια, η ανικανότητα των κεντροαριστερών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να εκπροσωπήσουν την εργατική τάξη άνοιξε μια λεωφόρο για τη δεξιά. Με τον ίδιο τρόπο, η επιμονή των ελίτ των μέσων ενημέρωσης και της πολιτικής να υποβιβάσουν τους εργαζόμενους που υπερασπίζονται τις δουλειές τους στο επίπεδο της ξενοφοβίας θα μπορούσε τελικά να μετατρέψει το ψέμα σε αλήθεια.

(1) «Le Monde», 4 Φεβρουαρίου 2009. (2) Επί παραδείγματι: «Οι ξένοι σαν αποδιοπομπαίοι τράγοι», αναγγέλλει η «La Repubblica», αναδημοσιεύοντας από το «Courrier International», αρ. φ. 953, Παρίσι, 5 Φεβρουαρίου 2009. «Απεργία ενάντια στην πρόσληψη ξένων εργατών», βάζει τίτλο η «Lutte Ouvrière» (αρ. φ. 2114, 4 Φεβρουαρίου 2009), η οποία καταγγέλλει «το γεγονός ότι η ηγεσία των συνδικάτων Unite και GMB επέλεξε να τοποθετήσει την κινητοποίηση στο επίπεδο του ανταγωνισμού». Σύμφωνα με το www.marianne2.fr, «Η εθνική προτίμηση εισχωρεί στην κρίση» (3 Φεβρουαρίου 2009) και «υπάρχουν φήμες ότι κάποιοι εξτρεμιστές θα έδιωχναν τους Ιταλούς από τα μπαρ της πόλης». (3) (Σ.τ.Μ.) Médiatisation: Υπάρχουν διάφορες αποδόσεις του όρου στα ελληνικά στα διάφορα συγγράμματα – μιντιοποίηση, διαμεσολάβηση, μεσοποίηση, τηλεοπτικοποίηση. Εδώ προτιμήσαμε την περιφραστική απόδοση της παρουσίασης από τα μέσα ενημέρωσης. (4) Οδηγία 96/71/CE του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 1996, «Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», σειρά L. 18, Λουξεμβούργο, 21 Ιανουαρίου 1997. (5) (Σ.τ.Μ.) Κοινωνικό ντάμπινγκ: Πρακτική κατά την οποία μια χώρα παράγει και πωλεί προϊόντα σε χαμηλές τιμές, λόγω του μικρού κόστους εργασίας και της έλλειψης κοινωνικής προστασίας. (6) Βλ. Anne-Cécile Robert, «Η κρίση εκθέτει το Ευρωκοινοβούλιο», «Le Monde diplomatique»-«ΚΕ», 15-3-09, www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article219. Διαβάστε περισσότερα...

Θρακικός Ελληνισμός. Ιστορική ταυτότητα και γενοκτονία

Φάνης Μαλκίδης

Δίγλωσση έκδοση, στα ελληνικά και αγγλικά, της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων και του Θρακικού Περιοδικού Ενδοχώρα. Θράκη-Αύγουστος 2009

Είναι διαπιστωμένο πλέον ότι ο Θρακικός Ελληνισμός και γενικότερα ο Ελληνισμός του Πόντου, της Μικράς Ασίας- Ιωνίας, της Καππαδοκίας, ο οποίος ζούσε στο οθωμανικό κράτος μέχρι το 1922-1923, παρότι έπαιξε σημαντικότατο αν όχι κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη του ελληνικού λαού, αμέσως μετά την έλευσή του ως ακρωτηριασμένο προσφυγικό σώμα στον ελλαδικό χώρο, μπήκε στο περιθώριο.

Η μεταπολίτευση άνοιξε έναν άλλο κύκλο ο οποίος όμως, κατά τη γνώμη μας, ήταν πολύ περιορισμένος πολιτισμικά και πολιτικά. Οι Θρακιώτες είχαν επιπλέον λόγους για να αναδείξουν και τα υπόλοιπα κομμάτια της ιστορίας τους, αφού μία σειρά από αιτίες δεν άφηναν το Θρακικό πολιτισμό να αναπνεύσει. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι μουσουλμανικές μειονότητες, η μετανάστευση της δεκαετίας του 1960 προς τη δυτική Ευρώπη -κυρίως προς την τότε δυτική Γερμανία- αλλά και προς το εσωτερικό της Ελλάδας, δημιούργησαν καταστάσεις ασφυξίας. Η Θρακική παράδοση και ιστορία περιοριζόταν σε δύο- τρεις χορούς και τραγούδια, και η Θράκη ήταν γνωστή ως τόπος εξορίας για ανεπιθύμητους δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς. Η πολιτική αυτή ήθελε τη Θράκη παραμεθόρια περιοχή, τόπο συνόρων και εξορίας. Το «θα σε στείλω στον Έβρο» πέρασε από τον κινηματογράφο μέχρι τη λογοτεχνία.

Αυτός ο κύκλος συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν οι Θρακιώτες, κατανόησαν ότι δεν μπορούσε να κινηθεί ένας σύγχρονος άνθρωπος μόνο με ένα μικρό μέρος του πολιτισμού τους και Θρακιώτες πέρασαν στο στάδιο της αυτογνωσίας στις αρχές του 1990, όταν διοργάνωσαν τα πρώτα παγκόσμια συνέδρια, τα οποία εκτός των άλλων ανέδειξαν πτυχές του μαζικού διωγμού των προγόνων τους. Στη συνέχεια αποφάσισαν την θέσπιση της 6ης Απριλίου ως ημέρας μνήμης της γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού, μέρος της Γενοκτονίας των Ελλήνων.

Το βιβλίο αποτελεί μία σύντομη αλλά περιεκτική αναφορά στην ιστορική ταυτότητα του Θρακικού Ελληνισμού, επικεντρώνοντας την ανάλυση στη γενοκτονία και τελικά στην εκδίωξη των Ελλήνων. Αποτελεί επίσης μία συμβολή στην προσπάθεια ανάδειξης του Θρακικού Ελληνισμού, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό και στην τεκμηρίωση της γενοκτονίας που υπέστησαν οι Έλληνες.

http://malkidis.blogspot.com e-mail: [email protected] Διαβάστε περισσότερα...

«Φθινοπωρινός Πόνος» και Τουρκική μειονοτική πολιτική

Χρήστος Ιακώβου

Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Εσχάτως, η προβολή της Τουρκικής ταινίας «Φθινοπωρινός Πόνος» (Guz Sancisi) η οποία πραγματεύεται, πίσω από μία ιστορία αγάπης ενός Τούρκου μεγαλοαστού και μιας Ρωμιάς ιερόδουλης, τα βίαια και κατευθυνόμενα γεγονότα εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης του Σεπτεμβρίου του 1955, έχει προκαλέσει μία σειρά δημοσιευμάτων στον Ελληνικό Τύπο μέσα από τα οποία δυσκολεύεται κάποιος να ξεχωρίσει το ρομαντισμό από την πολιτική ανάλυση.

Σίγουρα, η ταινία δείχνει μία τάση μέσα στην Τουρκική κοινωνία που θέλει να δώσει την δική της εκδοχή για το παρελθόν. Αυτό που δεν πρέπει όμως να συγχέεται, και όντως συγχέεται, είναι η τάση αυτή με την συνεχιζόμενη επίσημη μειονοτική πολιτική της Τουρκίας έναντι της Ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινούπολης και του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Είναι καλό να μάθουν, όσοι σπεύδουν να δουν με περισσό ρομαντισμό μέσω μιας ταινίας, που αργά η γρήγορα θα αντικατασταθεί από μία άλλη κινηματογραφική εμπορική επιτυχία, ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα για τη μειονότητα, την ίδια ώρα που προβάλλεται η ταινία.

Στις 20 Φεβρουαρίου του 2008, η Τουρκική εθνοσυνέλευση ψήφισε το νόμο 5555, γνωστό ως Νόμο περί των Μειονοτικών Ιδρυμάτων (Βακουφίων). Το πάγιο αίτημα των μειονοτικών ιδρυμάτων στην Τουρκία, στο πλαίσιο εναρμόνισης της χώρας με το κοινοτικό κεκτημένο, είναι η επιστροφή των ακινήτων περιουσιακών τους στοιχείων, τα οποία στο παρελθόν κατεσχέθησαν από το τουρκικό κράτος.

Σήμερα, 161 μειονοτικά ιδρύματα στην Τουρκία (η πλειοψηφία ελληνικά, 75 στον αριθμό), υπέβαλαν αιτήσεις για την επιστροφή 2.252 ακινήτων που, κατά το παρελθόν, μεταβιβάσθηκαν σε τούρκους ιδιώτες ή περιήλθαν στην κυριότητα του τουρκικού δημοσίου. Το ζήτημα αυτό ήρθε στην επιφάνεια στα μέσα του 2002, όταν στα πλαίσια εκπλήρωσης των κριτηρίων της ΕΕ αναφορικά με το σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων, οι τουρκικές κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να επιτρέψουν στα μειονοτικά ιδρύματα να πάρουν τίτλους ιδιοκτησίας για την ακίνητη περιουσία τους, παρέχοντας σε αυτά το δικαίωμα να την διαχειριστούν, όπως ακριβώς προβλέπει και η συνθήκη της Λωζάννης.

Το πρόβλημα με τους τίτλους ιδιοκτησίας των μειονοτικών ιδρυμάτων, όπως προέκυψε σήμερα, πάει πολύ πίσω χρονικώς. Συγκεκριμένα, το 1936 η τότε τουρκική κυβέρνηση του Κεμάλ Ατατούρκ ζήτησε από τις ενορίες και τα μειονοτικά ιδρύματα να υποβάλουν αναλυτικές δηλώσεις με τα ακίνητα που κατείχαν. Η Διεύθυνση Μειονοτικών Ιδρυμάτων θεώρησε ως τελικές και αμετάκλητες τις δηλώσεις αυτές και δεκαετίες αργότερα, με αυθαίρετες αποφάσεις, αφαίρεσε από τα ιδρύματα την κυριότητα όλων των ακινήτων που είτε από παράλειψη δεν δηλώθησαν, είτε απεκτήθησαν, μέσω δωρεάς, αγοράς και διαθήκης, μετά το 1936.

Οι κατασχεμένες περιουσίες των ελληνικών ιδρυμάτων χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: α) οι περιουσίες που κατεσχέθησαν από το τουρκικό κράτος, β) τα μοναστήρια που υφαρπάχθησαν από τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου, και γ) τα ελληνικά νεκροταφεία, τα οποία υφαρπάχθησαν από τους Δήμους ή κατελήφθησαν παράνομα από ιδιώτες.

Ο νόμος 5555, όπως προηγουμένως και οι δύο εκτελεστικοί κανονισμοί του 2003 και 2004, αν και καλεί τα μειονοτικά ιδρύματα να υποβάλουν αιτήσεις για να παραλάβουν τίτλους ιδιοκτησίας για τις ακίνητες περιουσίες τους, στην ουσία αποκλείει ότι δεν εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου του 1936. Επιπλέον, με τον νόμο αυτό, τα ελληνικά ιδρύματα, όπως και άλλα μη-μουσουλμανικά, δεν μπορούν να διεκδικήσουν την επιστροφή των κατασχεμένων περιουσιών (τα καλούμενα τουρκιστί mazbut) που ήδη έγιναν αντικείμενο αρπαγής από το τουρκικό δημόσιο ή μεταβιβάσθηκαν σε τούρκους ιδιώτες. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να ζητήσουν τίτλους ιδιοκτησίας γι’ αυτά που δεν κατεσχέθησαν.

Η συζήτηση αυτή δεν αφορά το σύνολο των κατασχεμένων ελληνικών περιουσιών στην Τουρκία, αλλά μόνο ένα μικρό τμήμα. Δεν περιλαμβάνει δηλαδή τις ιδιωτικές περιουσίες που δημεύθησαν κατά καιρούς. Σύμφωνα με υπολογισμούς της ελληνικής κοινότητας της Πόλης, περίπου 11.900 τίτλοι ιδιοκτησίας ακινήτων στην Τουρκία ανήκουν σε Έλληνες, ένα μεγάλο μέρος των οποίων ανήκει στους απελαθέντες από το 1964. Πολλά από τα ακίνητα αυτά βρίσκονται σε περιοχές με μεγάλη εμπορική δραστηριότητα και ως εκ τούτου, προσήλκυαν και προσελκύουν μεγάλο ενδιαφέρον από επιτήδειους που συστηματικά συνεργάζονται με το κεμαλικό κατεστημένο. Η εμπορική αξία της ακίνητης κατασχεμένης περιουσίας που ανήκει σε Έλληνες της Πόλης, με τουρκική ιθαγένεια, ξεπερνά το 11 δισ. ευρώ, ενώ το αντίστοιχο ποσό για τις περιουσίες των απελαθέντων προσεγγίζει το 2,5 δις. ευρώ. Μέχρι το 2000, 70% της περιουσίας της ελληνικής μειονότητας περιήλθε στην κατοχή του τουρκικού κράτους. Αυτές οι περιουσίες θεωρούνται οριστικά χαμένες αφού ο νέος νόμος δεν προβλέπει τίποτα γι’ αυτές.

Τελικά ο νόμος 5555 επιβεβαίωσε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τις επιφυλάξεις πολλών που διέβλεπαν σκοπιμότητα και προσπάθεια εντυπωσιασμού πίσω από τη συζήτηση για τα μειονοτικά ιδρύματα, όπου στο τέλος αντί να αποκαθιστά την αδικία, την νομιμοποιεί και καθιστά τον νόμο αυτό ασυμβίβαστο με το κοινοτικό κεκτημένο. Επομένως, καλός ο ρομαντισμός αλλά ακόμη πιο καλό να ξέρεις την πραγματικότητα.

Διαβάστε περισσότερα...

Σχέδιο παρεμπόδισης του χρονοδιαγράμματος του Σχεδίου Ανάν το 2004

Milliyet

(21/8/2009)

Στις προσθήκες του κατηγορητηρίου Εργκενεκόν, συμπεριελήφθη και η ομιλία από την οποία προκύπτει ο μυστικός δίαυλος διαλόγου μεταξύ του στρατηγού ε.α Ερουιγούρ, και του τότε «πρέσβη» της ''ΤΔΒΚ'' στην Άγκυρα Μπουλούντς, για την παρεμπόδιση του χρονοδιαγράμματος «Σχεδίου Ανάν».

Καταγραφή που εξασφαλίστηκε από τον πρώην αρχηγό της Στρατοχωροφυλακής στρατηγό ε.α. Σενέρ Ερουιγούρ, έφερε στο φως τις μυστικές δραστηριότητες μεταξύ Ερουιγούρ και «πρέσβη» της ''ΤΔΒΚ'' Ζεκί Μπουλούντς στο χρονοδιάγραμμα του Σχεδίου Ανάν, που προέβλεπε λύση στο Κυπριακό.

Στην καταγραφή της συνδιάλεξης ο Μπουλούντς μεταφέρει στον Ερουιγούρ μυστικά, ορισμένα στοιχεία όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα διαπραγματεύσεων στα Η.Ε. και τον τρόπο με τον οποίο θα μπλόκαρε ο Ραούφ Ντενκτάς το χρονοδιάγραμμα. Ο Μπουλούντς για να μπορέσει να διαβιβάσει τότε στον Ερουιγούρ τις σημειώσεις από τις συνομιλίες σχετικά με ο Σχέδιο Ανάν που εστέλνοντο στο Γενικό Επιτελείο, τόνιζε πως είχε δημιουργήσει ένα μηχανισμό μέσω κάποιου συνταγματάρχη στο Σώμα Στρατού. Για το θέμα αυτό ο Μπουλούντς έλεγε ότι εξασφάλισε την έγκριση του Ντενκτάς και ότι ο διοικητής του Σώματος Στρατού δεν γνώριζε για την κατάσταση. Ο Μπουλούντς προκύπτει ότι έλεγε «Στην περίπτωση που ο Πρόεδρος στη σημείωση που θα στείλει, αναφέρει ότι θα ήθελε αυτή να διαβιβαστεί και στον πρέσβη (δηλαδή στον ίδιο) εγώ τότε, θα φέρω τις σημειώσεις σε εσάς (στον Ερουιγούρ)».

Αυτά προκύπτουν από την κατάθεση του πρώην Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων Χιλμί Οζγκιόκ, των 18 σελίδων, που συμπεριελήφθη στις προσθήκες του 3^ου κατηγορητηρίου της Εργκενεκόν και γίνεται αντιληπτό πως ο αρχηγός της Στρατοχωροφυλακής της περιόδου εκείνης, επενέβη στο Σχέδιο Ανάν και στις συνομιλίες Κύπρου. Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι ο Μπουλούντς έπαιζε ρόλο αγγελιοφόρου, μεταξύ Ντενκτάς και Ερουιγούρ.

Διαβάστε περισσότερα...

Όνειδος για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια

Der Spiegel

Έντονα απασχολoύν τους Ευρωπαίους οι συνθήκες της εξαφάνισης του «πλοίου φάντασμα» Arctic Sea, που χάθηκε αιφνιδίως ενώ έπλεε σε Ευρωπαϊκά νερά ενωρίτερα αυτό τον μήνα. Το εμπορικό πλοίο εντοπίστηκε τελικά από το Ρωσικό ναυτικό στα ανοικτά του Πράσινου Ακρωτηρίου, στην Αφρική.

Την Τρίτη, ο Υπουργός Άμυνας της Μόσχας, επιβεβαίωσε την σύλληψη οκτώ ανδρών οι οποίοι κατηγορούνται για απαγωγή του 4.000 τόνων εμπορικού σκάφους, το οποίο είχε χαθεί από τις αρχές Αυγούστου. Η ομάδα, η οποία περιλαμβάνει Ρώσους, Εσθονούς και Λεττονούς, προφανώς απήγαγε το Arctic Sea, έθεσε εκτός λειτουργίας τα συστήματα εντοπισμού του και τον ανάγκασε να ακολουθήσει διαφορετική πορεία.

Όπως δήλωσε ο Ανατόλι Σερντιούκοφ, οι οκτώ συλληφθέντες, με το πρόσχημα ότι η βάρκα τους είχε παρουσιάσει βλάβη, επιβιβάστηκαν στο Arctic Sea, και με την χρήση όπλων, απαίτησαν από το πλήρωμα να ακολουθήσει χωρίς όρους τις οδηγίες τους. Ο Ρώσος Υπουργός Άμυνας πρόσθεσε ότι στη συνέχεια, το Arctic Sea αναγκάστηκε να ακολουθήσει πορεία προς την Αφρική, η οποία δόθηκε στον καπετάνιο από τους απαγωγείς.

Σύμφωνα ωστόσο με τις νεότερες εξελίξεις, το Arctic Sea δεν τελούσε υπό κατάληψη και μάλιστα με την χρήση όπλων, αφού όταν διενεργήθηκε η επιχείρηση ανακατάληψης του από το Ρωσικό ναυτικό, δεν ρίφθηκε ούτε μία σφαίρα.

Σε καλή κατάσταση οι ναύτες

Την Δευτέρα, η Ρωσική κυβέρνηση ανακοίνωσε μάλιστα ότι το πλήρωμα του Arctic Sea έχαιρε άκρας υγείας, και είχε μεταφερθεί στην Ρωσική φρεγάτα Ladny. Σύμφωνα δε με πρακτορεία ειδήσεων στη Μόσχα, Ρώσοι ανακριτές δήλωσαν ότι οι απαγωγείς απήγαγαν το Arctic Sea με την χρήση ταχύπλοου σκάφους στις 24 Ιουλίου. Το συμβάν, πρόσθεσαν συνέβη στις 11 το βράδυ στα Σουηδικά χωρικά ύδατα, και ως αποτέλεσμα το σκάφος εξαναγκάστηκε να ακολουθήσει διαφορετική πορεία.

Οι πληροφορίες για την απαγωγή του Arctic Sea εξακολουθούν μέχρι σήμερα να είναι αντιφατικές. Την περασμένη εβδομάδα τα μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι το σκάφος είχε καταληφθεί στις 24 Ιουλίου από οκτώ άνδρες οι οποίοι ισχυρίστηκαν ότι θα διενεργούσαν έρευνες για ναρκωτικά. Οι ύποπτοι πειρατές έθεσαν επίσης υπό ομηρία το Ρωσικό πλήρωμα, ωστόσο εγκατέλειψαν το πλοίο μετά από 12 ώρες, και χωρίς να έχουν αποσπάσει οτιδήποτε. Στη συνέχεια το Arctic Sea συνέχισε κανονικά την πορεία του με τελικό προορισμό την Αλγερία, και μεταφέροντας, όπως υποστηρίζεται, ξυλεία αξίας 1,3 εκατομμυρίων Ευρώ.

Παράλογες Θεωρίες

Η Βρετανική Ακτοφυλακή, έχασε επαφή με το Arctic Sea στις 28 Ιουλίου, καθώς διήρχετο από τα Βρετανικά χωρικά ύδατα. Μέχρι αυτό το Σαββατοκυρίακο, το δρομολόγιο και οι συνθήκες εξαφάνισης του, παραμένουν ένα μυστήριο. Όσο το πλοίο δεν εντοπιζόταν, τόσο πλήθυναν και οι θεωρίες σχετικά με τους λόγους της εξαφάνισης του. Μεταξύ των θεωριών περιλαμβάνονται η πειρατεία, η ανταρσία, η πολιτική δολοπλοκία, μέχρι και το λαθρεμπόριο επικίνδυνων και πολυτιμότερων προϊόντων από τα ναρκωτικά – όπως οπλισμός ή πυρηνικός εξοπλισμός.

Σύμφωνα εξάλλου με άλλες πληροφορίες, είχε υποβληθεί αίτημα για λύτρα ύψους $1,5 εκατομμυρίων, ενώ ακολούθησε και δεύτερη επίθεση εναντίον του πλοίου στα ανοικτά της Πορτογαλίας. Η κατάσταση είχε μάλιστα καταστεί ιδιαίτερα ανησυχητική, γεγονός που ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες να ασχοληθεί με το όλο ζήτημα.

Στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας, αεροναυτικές ομάδες έρευνας και διάσωσης από τουλάχιστον 20 χώρες, ενέτειναν τις προσπάθειες τους ώστε να εντοπίσουν το εξαφανισθέν πλοίο, το οποίο κατευθυνόταν στον Ατλαντικό ωκεανό. Η Ρωσία διέθεσε δύο πυρηνικά υποβρύχια και αρκετές φρεγάτες προς εντοπισμό του υπό σημαία της Μάλτας Arctic Sea, το οποίο ανήκει σε Φινλανδική ναυτιλιακή εταιρεία με Ρωσικές διασυνδέσεις. Το πλήρωμα του αποτελείται από 15 Ρώσους.

Ωστόσο το περασμένο Σαββατοκυρίακο, το Ρωσικό ναυτικό ανακοίνωσε ότι εντόπισε το πλοίο στα ανοικτά της Δυτικής Αφρικής, κοντά στο Πράσινο Ακρωτήριο. Παρά τις προσπάθειες διάσωσης του πληρώματος και της σύλληψης των απαγωγέων, η Ρωσική κυβέρνηση δεν έχει δώσει οποιεσδήποτε άλλες πληροφορίες όσον αφορά τον τρόπο και τον λόγο για τους οποίους απήχθη. Ο Ρώσος Υπουργός Άμυνας προανήγγειλε μάλιστα ότι όλες οι λεπτομέρειες της υπόθεσης, θα αποκαλυφθούν αργότερα.

The New York Times Syndicate

Διαβάστε περισσότερα...

Ο Ναπολέοντας νικήθηκε από μερικές...ψείρες

Του Frank Thadeusz

Der Spiegel

Η εκστρατεία του Μεγάλου Στρατού του Ναπολέοντα στην Ρωσία ήταν καταδικασμένη πολύ πριν πέσει η πρώτη τουφεκιά. Την άνοιξη του 1812, περισσότεροι από 600,000 στρατιώτες βάδιζαν προς τη Ρωσία, υπό τις εντολές του Ναπολέοντα. Ο στρατός, ο οποίος ήταν μεγαλύτερος και από τον πληθυσμό του Παρισιού, είχε στόχο την ανατροπή του Ρώσου Τσάρου Αλεξάνδρου Α’. Πολύ πριν από τη μάχη όμως, και καθώς τα στρατεύματα του Ναπολέοντα πορεύονταν προς την Μόσχα, ορισμένοι στρατιώτες άρχισαν να παραπατούν και να καταρρέουν στην άκρη του δρόμου. Ήταν όντως μεθύστακες, όπως ειπώθηκε τότε, ή κάτι άλλο είχε συμβεί;

Λόγω του μεγάλου αριθμού στρατιωτών, κανένας δεν έδωσε σημασία σε μερικούς «αλκοολικούς», όπως τους χαρακτήρισε τότε ο διοικητής του στρατού. Ωστόσο, πριν από μερικά χρόνια, έρευνες έφεραν στο φως στοιχεία που δείχνουν ότι οι συγκεκριμένοι στρατιώτες δεν ήταν μεθυσμένοι αλλά τα πρώτα θύματα της μεγάλης εκστρατείας του Ναπολέοντα που σηματοδότησαν την αρχή της ήττας του στρατού. Σε πρόσφατη μελέτη του, ο Αμερικανός ιστορικός και συγγραφέας, Στέφαν Τάλτι (Stephan Talty), ο οποίος «ξέθαψε» το ιατρικό ιστορικό της τραγικής Ρωσικής εκστρατείας του Ναπολέοντα, τεκμηριώνει λεπτομερώς τον λόγο για τον οποίο 400,000 στρατιώτες δεν επέστρεψαν ποτέ στα σπίτια τους, δίνοντας έμφαση στον κρίσιμο ρόλο που διεδραμάτισε ένας μικροσκοπικός εχθρός: η ψείρα.

Το συμπέρασμα είναι ότι ο στρατός δεν υπέκυψε ούτε στους Ρώσους ούτε και στον βαρύ χειμώνα της Ρωσίας, αλλά μάλλον υποτάχθηκε σε σωματικά εξανθήματα που προκλήθηκαν από μερικά παράσιτα και ψείρες. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε έρευνα εμπειρογνωμόνων που άρχισε το 2001 με αφορμή την ανακάλυψη μαζικού τάφου, που περιείχε 2,000 πτώματα, στο Βίλνιους, πρωτεύουσα της Λιθουανίας.

Αρχικά, οι εκσκαφείς υπέθεσαν ότι τα πτώματα ανήκαν σε θύματα της KGB, ή ήταν Εβραίοι που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Γερμανών. Εξετάζοντας όμως τα ζωνάρια και τα κουμπιά στα ρούχα των νεκρών, οι αρχαιολόγοι διαλεύκαναν το μυστήριο. Τα πτώματα, όπως αποδείχθηκε αργότερα, ήταν στρατιώτες του Μεγάλου Στρατού του Ναπολέοντα. Οι ερευνητές, μετά από ανάλυση δειγμάτων DNA που πήραν από τα δόντια των νεκρών, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πολλοί από αυτούς έφεραν συμπτώματα της γνωστής τότε ως «πανούκλας πολέμου».

Στην μελέτη του, ο Τάλτι εξηγεί πως η ανικανότητα, η κακοδιαχείρηση και η άγνοια του διοικητή του στρατού του Ναπολέοντα έπληξαν έναν πανίσχυρο στρατό. Από την πρώτη κιόλας βδομάδα της εκστρατείας, 6,000 άτομα υπέφεραν από την αρρώστια. «Οι αριθμοί των αρρώστων αυξάνονταν συνεχώς. Οι στρατιώτες σέρνονταν κατά μήκος του δρόμου, όπου εγκαταλελειμμένοι πέθαναν», εξήγησε ο Βέλγος φυσικός J.L.R. de Kerckhove. «Ο Ναπολέων δεν νοιάζεται καθόλου για το πόσοι από τους στρατιώτες του καταρρέουν στο δρόμο», έγραφε στη σύζυγο του ο διοικητής Friedrich Wilhelm.

Οι επιστήμονες, παθολόγοι και φυσικοί που πλαισίωναν τον Ναπολέοντα φαίνεται να πιάστηκαν εξαπίνης από τους γρήγορους ρυθμούς μετάδοσης της «πανούκλας». Κανένας μέχρι τότε δεν είχε προβλέψει ότι μια ασθένεια μπορεί να μεταδίδεται από σώμα σε σώμα με μικρόβια, παράσιτα και ψείρες. Η άθλια υγιεινή των στρατιωτών προετοίμαζε το έδαφος για τα ξεσπάσματα των ψειρών. Μέσα σε δυο βδομάδες άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια της μόλυνσης – υψηλός πυρετός και πονοκέφαλοι. Οι στρατιώτες – θύματα της «πανούκλας» ήταν τόσο αδύναμοι από την ασθένεια που δεν μπορούσαν ούτε ένα ποτήρι νερό να σηκώσουν.

Σήμερα, οι γιατροί θεραπεύουν την συγκεκριμένη μόλυνση με αντιβιοτικά. Την εποχή του Ναπολέοντα όμως, οι γιατροί, εκτός από βότανα και ένα μίγμα από κρασί, νερό και λεμόνι, δεν γνώριζαν καμία άλλη θεραπεία για την ασθένεια. Ο προσωπικός γιατρός του Ναπολέοντα μάταια προσπαθούσε να εξηγήσει τους μαζικούς θανάτους των στρατιωτών. Στο τέλος αποφάνθηκε πως η ασθένεια προερχόταν από την βροχή και την φυσική εξουθένωση του οργανισμού.

Μέχρι να φθάσουν στην Μόσχα, τα στρατεύματα του Ναπολέοντα ήταν αποδυναμωμένα και, σε καμιά περίπτωση, δεν μπορούσαν να κατακτήσουν την πόλη. Στις 19 Οκτωβρίου, 1812, ο Ναπολέων γύρισε τον εξουθενωμένο στρατό πίσω στο Παρίσι. Στον δρόμο της επιστροφής, οι στρατιώτες λιμοκτονούσαν. Απελπισμένοι και πεινασμένοι, πολλοί από αυτούς έκλεβαν και έτρωγαν δείγματα φαρμάκων που κουβαλούσαν μαζί τους οι γιατροί. Λίγο πριν την επιστροφή στο Παρίσι, ο Ναπολέων εξέδωσε ανακοινωθέν που σκοπό είχε να καθησυχάσει το λαό από διαδώσεις για την περιβόητη «πανούκλα». Η ανακοίνωση έγραφε: «Η υγεία του Μεγαλειότατου δεν ήταν ποτέ καλύτερη».

The New York Times Syndicate

Διαβάστε περισσότερα...