Γιατί η Βρετανία θέλει τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Χρήστος Ιακώβου

Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Η κίνηση του Βρετανικού Μουσείου να δανείσει ένα μέρος των μαρμάρων του Παρθενώνα σε μουσείο της Ρωσίας έφερε εκ νέου στην επιφάνεια το γνωστό θέμα της επιστροφής των μαρμάρων στην Ελλάδα. Τα Γλυπτά μετεφέρθησαν στο Βρετανικό Μουσείο στις αρχές του 19^ου αιώνα από τον τότε πρέσβη της Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετήθησαν ως μουσειακό έκθεμα το 1936. Η στερεότυπη απάντηση που δίδει κατά καιρούς το Βρετανικό Μουσείο ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών στο Ελληνικό κράτος, πέραν της πολιτικής διάστασης του θέματος που δημιουργείται, αποκαλύπτει ένα βαθύτερο φιλοσοφικό πρόβλημα σε σχέση με τον ρόλο που παίζει το Βρετανικό Μουσείο τόσο για τον τρόπο που αποδίδει ταυτότητα στην Βρετανία όσο και για τον τρόπο που χρησιμοποιείται το «άλλο» για να προσδιορίζει την Βρετανική «υπεροχή».

Το Βρετανικό Μουσείο αποκρυσταλλώνει και συμπυκνώνει, με πολιτιστική διάσταση, ό,τι ήταν η Βρετανία στο απόγειό της ως αποικιοκρατική δύναμη. Πολλές από τις αρχαιότητες που εκτίθενται δεν δωρίστηκαν αλλά εκλάπησαν για να εκτεθούν αργότερα στο Μουσείο και να αποτελούν σήμερα εργαλεία υπόμνησης και προβολής της δυτικής «ανωτερότητας», μία αντίληψη η οποία εξυφάνθη στους αιώνες της αυτοκρατορικής αποικιοκρατίας. Από αυτή την άποψη το Βρετανικό Μουσείο ως τρόπος σκέψης και ως θεσμός πολιτιστικής έκφανσης αποτελεί συστατικό στοιχείο του αυτοκρατορικού τρόπου όρασης του υπολοίπου κόσμου και των αυτοκρατορικών – αποικιοκρατικών μηχανισμών εξουσίας. Με άλλα λόγια το Μουσείο προσφέρει ένα πλαίσιο αξιών, ανάμεσα στις οποίες η αυτοκρατορική ισχύς και εξουσία είναι οι πιο εμφανείς. Ένας απλός επισκέπτης στο Μουσείο δεν θαυμάζει πρωτίστως τα Γλυπτά ως μέρος του κλασσικού Ελληνικού πολιτισμού αλλά θαυμάζει την ικανότητα της Βρετανίας να τα κατέχει, να τα διασώζει και να τα μελετά.        

Η ουσία της Βρετανικής άρνησης να επιστρέψει τα Γλυπτά του Παρθενώνα αναλύεται εντός του άνωθεν πλαισίου ως εξής: η σύγχρονη Ελλάδα δεν μπορεί να εκπροσωπήσει την κλασικό εαυτό της γι’ αυτό πρέπει να εκπροσωπηθεί. Το Βρετανικό Μουσείο θεωρεί ότι διεκδικεί το προνόμιο να διατηρεί στη σύγχρονη ευρωπαϊκή μνήμη, μέσω της αυτοκρατορικής - αποικιακής κληρονομιάς και το «φυσικό» ρόλο της πρώην Μεγάλης Βρετανίας, την τεράστια συμβολή στην διατήρηση της κλασικής ευρωπαϊκής κληρονομιάς και να αυτοναγορεύεται σε θεσμό με «συμβολή στην σύγχρονη μάθηση», κάτι που δεν μπορεί να κάνει η σύγχρονη Ελλάδα. Αυτό καλλιεργεί την εντύπωση ότι το Μουσείο, ως δυτικός πολιτιστικός θεσμός ευρίσκεται μονίμως στην υπηρεσία, σχεδόν στις προσταγές, της κλασικής ιστορίας και αρχαιολογίας, του χρόνου και της γεωγραφίας, μετασχηματίζοντας ακατάπαυστα την ζωντανή πραγματικότητα των Γλυπτών σε όργανο ικανοποίησης αυτοκρατορικών συνδρόμων.

Η κλασική Ελλάδα σε αντιδιαστολή προς την Βυζαντινή και νεώτερη εκδοχή του ελληνισμού αποτελεί δυτικοευρωπαϊκή επινόηση και από την εποχή της αποικιοκρατίας ο αρχαιοελληνικός πλούτος υπήρξε πάντα ένα θέλγητρο  ρομαντισμού και σημείο αναφοράς για την Ευρωπαϊκή κουλτούρα.

Η κλασσική Ελλάδα στην δυτική πνευματική παράδοση ερευνάται, διδάσκεται και εκφράζεται έτσι με ορισμένους διακριτούς και αναγνωρίσιμους τρόπους ούτως ώστε να δίδει νόημα και αξία στη Δύση. Η κλασσική Ελλάδα, η οποία εμφανίζεται στο Βρετανικό Μουσείο είναι ουσιαστικά ένα σύστημα αναπαραστάσεων προσδιοριζόμενο από ένα σύνολο  δυνάμεων οι οποίες την φέρνουν μέσα τα όρια της δυτικής γνώσης, της δυτικής συνείδησης και αργότερα της δυτικής αυτοκρατορίας.

Η Βρετανία έχει ανάγκη την κλασική Ελλάδα γιατί την παρουσιάζει περισσότερο ως ένα εταίρο που ελευθερώνει το πνεύμα από τη στείρα εξειδίκευση και ανακουφίζει την κατάθλιψη ενός μονομερούς πνευματικού λόγου και μιας εθνικιστικής αυτοεπικέντρωσης. Κατά βάθος, μέσα από την βρετανική πολιτική άρνηση επιστροφής των Γλυπτών προβάλλει η ισχυρή αίσθηση ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι περισσότερο μέρος της Βρετανικής αυτοκρατορικής ταυτότητάς παρά της σύγχρονης Ελλάδας.

Πραγματικά αναρωτιέμαι, πόσο πολιτιστικό δυναμισμό μπορεί να διαθέτει ένα κράτος όταν προσπαθεί με πολιτικά μέσα να διατηρεί την χαμένη αυτοκρατορική του αξιοπιστία διεθνώς μέσω των μαγικών εικόνων που παρέχει ο σφετερισμός αρχαιοτήτων, οι οποίες ανήκουν σε ένα άλλο πολιτισμό. Η Βρετανία μπορεί να παραμένει όσο θέλει ιδιοκτήτης των Γλυπτών του Παρθενώνα, ποτέ όμως δεν θα μπορέσει να γίνει η πατρίδα τους. Οι Βρετανοί μπορεί να θαυμάζουν τα Γλυπτά του Παρθενώνα, πότε όμως δεν θα δακρύσουν από υπερηφάνεια, όπως κάνουμε εμείς οι Έλληνες όταν τα αντικρίζουμε.   

 

Διαβάστε περισσότερα...

Η «Ρεπούσικη» προσπάθεια Μ. Δρουσιώτη απο-ενοχοποίησης Λονδίνου μέσω Ουάσιγκτον και Μόσχας

Για τον ένοχο  ρόλο του το 1974...

«... Η Βρετανία έχει συνεχείς ιστορικούς δεσμούς με την Κύπρο και ομολογουμένως δίχως να μας τιμούν οι περισσότεροι. Ακόμα περισσότερο, η λύση διχοτόμησης - η γνωστή βρετανική προσέγγιση του «διαίρει και βασίλευε» για λύση στα προβλήματα των ιθαγενών στις πρώην αποικίες - έχει το μειονέκτημα να οχυρώνει και να θεσμοθετεί εθνικούς διαχωρισμούς και να τους προικίζει με κακόβουλες εδαφικές διαστάσεις...»

(Βρετανική εφημερίδα « Evening Standard»  Λονδίνο, 15 Αυγούστου 1996)

Οι Τούρκοι ένα και πλέον αιώνα από την βάρβαρη Γενοκτονία των Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων στη Μικρά Ασία αρνούνται το έγκλημά τους. Βρίσκονται και δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί που διαστρεβλώνουν ιστορικά γεγονότα με σκοπό την απο-ενοχοποίηση της Τουρκίας. Περιπτώσεις σαν την κα Ρεπούση η οποία αποφάνθηκε ότι όλα τα έφταιγε ο ... συνωστισμός στην παραλία της Σμύρνης.

Στο  νέο του  βιβλίο ο κ. Μακάριος Δρουσιώτης  «Κύπρος 1974 - 1977 - Η εισβολή και οι μεγάλες δυνάμεις - η realpolitic και το διπλό παιχνίδι της ΕΣΣΔ» ισχυρίζεται ότι εμβαθύνει στο ρόλο και των τριών δυνάμεων, ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Βρετανίας, όμως μια λεπτομερής ανάγνωσή του φανερώνει ότι ο κύριος στόχος είναι η  απο-ενοχοποίηση του ρόλου του Λονδίνου! Αφενός αλλά πρωτίστως για το ρόλο του και την συνεργασία του με τη Τουρκία στη σφαγή της Κύπρου με τις δύο εισβολές  το 1974 και αφετέρου για την υιοθέτηση και προώθηση με  πεισματική εμμονή της ρατσιστικής τουρκικής Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας από τον Αύγουστο του 1974. Στα πλαίσια αυτά, αφού αυτο-αναιρεί και τα όσα έγγραψε σε προηγούμενα βιβλία του, αποπροσανατολίζει προσπαθώντας να ρίξει τα βάρη πάνω στην πρώην Σοβιετική Ένωση παράλληλα αφαιρώντας και ευθύνες από τους Αμερικανούς (Δρ. Χ. Κίσσιγκερ).

Ο Ετσεβίτ, όμως,  στο Λονδίνο έτρεξε για να πάρει έγκριση για την εισβολή και όχι στην Ουάσιγκτον ή την Μόσχα γιατί α) το Κυπριακό ήταν και παραμένει θέμα Λονδίνου και β) γιατί η Βρετανία είναι η εγγυήτρια μαζί με την Ελλάδα και την Τουρκία στην Συνθήκη Εγγυήσεως του 1960 και όχι οι ΗΠΑ ή Ρωσία.  Η Συνθήκη Εγγυήσεως είχε ειδικά σχεδιαστεί από τους ίδιους τους ΒΡΕΤΑΝΟΥΣ για να έδιδε, όταν ερχόταν η κατάλληλη στιγμή, το δικαίωμα της Τουρκίας να επέμβει... (Βλέπε «Από την ΄Ενωση στην Κατοχή» Λευκωσία 1995, ξεκινώντας από το εξώφυλλο).

Προτού ξεκινήσω την κριτική μου για το βιβλίο να σημειώσω εδώ ότι από την ανάληψη της προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας από τον Νίκο Αναστασιάδη, ξεκίνησε μια προσπάθεια καλυτέρευσης (πέραν των σχέσεων με τις ΗΠΑ) των σχέσεων Κύπρου-Βρετανίας με οποιοδήποτε τρόπο.  Αυτό,  όμως,  δεν μπορεί να γίνει εις βάρος της ιστορίας με διαγραφή ευθυνών και γεγονότων και παραγνώριση όσων οι ίδιοι οι Βρετανοί παραδέχονται ότι έκαναν ή δεν έκαναν με τα ιστορικά αποδεσμευμένα έγγραφά τους..

Διαβάστε ολόκληρη την κριτική πλαισιωμένη  από φωτογραφίες, συνδέσμους και χάρτες, στο σύνδεσμο εδώ:

http://tanea-london.net/SCOOPS/Apocalypsis14-54.html

Φανούλα Αργυρού

Λονδίνο

4.8.2014

Διαβάστε περισσότερα...

Ο χάρτης «Χ» του Kώστα Μαυρίδη

http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/124534

09 Μάιος 2014, 06:59 | Σημερινή

Οφείλει να αποκαλύψει την πηγή του. Δεν αρκεί να καλύπτεται λέγοντας αόριστα, ο χάρτης προετοιμάστηκε από αρμόδιες Αρχές αγγλικές, ή ότι είναι επιστημονικά κέντρα ερευνών και ότι μέσω μιας οδού έφτασε και στα χέρια κάποιων δικών μας

Ο κ. Κώστας Μαυρίδης, υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΔΗΚΟ, επέλεξε ένα μήνα πριν από τις Ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014 να αναφερθεί στο σχέδιο Ανάν και ότι μέσω αυτού οι Βρετανοί με ύπουλο τρόπο θα άρπαζαν τον θαλάσσιο πλούτο της Κύπρου. Το σχέδιο Ανάν απερρίφθη από τον λαό, ο οποίος είχε καταλάβει το κυριότερο: Ότι δηλαδή αν το δεχόμασταν, οι Τούρκοι με τη βοήθεια των Βρετανών (όπως πάντα) θα μας άρπαζαν ολόκληρη την Κύπρο και θα ήταν το ελάχιστό μας πρόβλημα αν θα εξασφάλιζαν ή όχι ΑΟΖ οι βρετανικές βάσεις. Και το νέο στοιχείο που παρουσίασε για τεκμηρίωση ο κ. Μαυρίδης είναι ένας χάρτης, του οποίου την πηγή επίμονα αρνείται να αποκαλύψει. Ξεκίνησε από το «Ράδιο Πρώτο» Παρασκευή 25.4.2014. Συνέχισε το μεσημέρι της ίδιας ημέρας παρουσιάζοντας τον χάρτη από το «Μέγα» (πρόγραμμα Παύλου Μυλωνά) και με άρθρο στον «Φιλελεύθερο» και «Σημερινή», «Η τεράστια συνωμοσία κρύφτηκε στις... λεπτομέρειες».

Μέσω τρίτου προσώπου ζήτησα να δώσει ο κ. Μαυρίδης την πηγή του χάρτη, γιατί το θέμα χρήζει περαιτέρω έρευνας για πολλούς λόγους. Το Σάββατο 3.5.2014 δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή» σημείωμά μου με τίτλο «Να αποκαλύψει την πηγή του ο κ. Μαυρίδης». Την ίδια ημέρα ο κ. Μαυρίδης, αποφεύγοντας και πάλιν να δώσει την πηγή του, δημοσίευσε δεύτερο άρθρο στον «Φιλελεύθερο» (3.5.2014), με τίτλο «Ποια η ρίζα του κακού;» («Σημερινή» 4.4.2014). Στο δεύτερο άρθρο, όμως, εντοπίζεται μια διαφοροποιημένη παρουσίαση.

1) Στο πρώτο του άρθρο έγραψε «ο χάρτης δείχνει ότι η ''αγγλική ΑΟΖ'' ξεκινούσε από τις ακτές των δύο στρατιωτικών αγγλικών βάσεων και προεκτεινόταν ώς...». Το ίδιο δήλωσε και από αέρος από το πρόγραμμα στο «Ράδιο Πρώτο» το πρωί της Παρασκευής 25.4.2014, όταν είπε «ο χάρτης είναι αυτούσιος, όπως τον έχουμε παραλάβει, και δείχνει το εξής πράγμα, ότι ξεκινώντας από τις δύο αγγλικές βάσεις...». Ο χάρτης όμως που προέβαλε δεν δείχνει καθόλου κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, προβάλλει με ένα τρίγωνο «ΑΟΖ» μόνο για τη βρετανική βάση Ακρωτηρίου και καθόλου δεν αναφέρεται στην πιο σοβαρή, τη βάση Δεκέλειας. Εκτός δε τούτου, είναι αξιοπερίεργο:

Πώς οι ειδικοί και τεχνοκράτες, που επικαλείται ο κ. Μαυρίδης, σχεδίασαν τον χάρτη δίχως «ΑΟΖ» για τη Δεκέλεια, που ίσως είναι σημαντικότερη της ΑΟΖ Ακρωτηρίου, έχοντας υπόψη τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των ερευνών! Στο άρθρο «Ποια η ρίζα του κακού;» αντικρούοντας τα όσα έγραψε στο πρώτο άρθρο και δήλωσε από αέρος, παραδέχεται γράφοντας: «Πάντως ο χάρτης έχει ιδιομορφίες που απαιτούν εξειδίκευση... στον χάρτη καταγράφεται η αγγλική ΑΟΖ με αφετηρία μόνο τη μία στρατιωτική βάση των Εγγλέζων στο Ακρωτήρι» (σημείωση γράφουσας: Αναλυτής από την Αμερική είχε διερωτηθεί γιατί ο εν λόγω χάρτης να καλύπτει μόνο τη βάση Ακρωτηρίου).

Ούτε στο δεύτερο άρθρο δεν ονομάζει πηγή για τον χάρτη, γιατί ήδη από το «Ράδιο Πρώτο» (25.4.2014), όταν του ζητήθηκε από τον Λ. Μαύρο να ονομάσει από πού τον βρήκε και ποιοι οι σχεδιαστές του, τόνισε κατηγορηματικά ότι δεν θα δώσει την πηγή του: «Θα απαντήσω ποιανού είναι αυτός ο χάρτης. Ποιος τον προετοίμασε. Το πώς τον βρήκαμε δεν θα το απαντήσω. Αυτός ο χάρτης προετοιμάστηκε από αρμόδιες Αρχές, αγγλικές, οι οποίες έχουν να κάνουν με θέματα εξειδίκευσης γύρω από τη ρύθμιση των θαλάσσιων ζωνών σε σχέση με την αποκλειστική οικονομική ζώνη και ειδικότερα, και το τονίζω αυτό, είναι επιστημονικά κέντρα ερευνών γύρω από τον εντοπισμό ενέργειας και συγκεκριμένα πετρελαίου ή φυσικού αερίου. Αυτός ο χάρτης ήταν στα χέρια και φυσικά των αγγλικών Αρχών, αλλά και προφανώς ορισμένων δικών μας, γιατί έφτασε μέσω μιας οδού και στα χέρια ορισμένων εδώ στην Κύπρο». Εξάλλου, οι πρόνοιες του Σχεδίου Ανάν, όσον αφορά τις θαλάσσιες περιοχές που καλύπτονται από την ΑΟΖ της Κύπρου ήσαν από το 2004 γνωστές. Ελέχθη από αέρος από τρίτο πρόσωπο (Ρ. Π. 5.5.2014) ότι ο χάρτης είναι του κ. Ν. Λυγερού. Ας αποφασίσει ο κ. Μαυρίδης ποιου είναι, των «αρμοδίων Αρχών αγγλικών» ή του κ. Ν. Λυγερού.

Ο κ. Κώστας Μαυρίδης οφείλει να αποκαλύψει την πηγή του. Δεν αρκεί να καλύπτεται λέγοντας αόριστα, ο χάρτης προετοιμάστηκε από αρμόδιες Αρχές αγγλικές ή ότι είναι επιστημονικά κέντρα ερευνών και ότι μέσω μιας οδού έφτασε και στα χέρια κάποιων δικών μας. Τόσο η οδός όσο και τ' όνομα της «αρμόδιας αγγλικής Αρχής», κέντρου ή εταιρείας προκειμένου που τον σχεδίασε, πρέπει να δημοσιοποιηθούν μαζί με το ποιος του τον έδωσε. Δύο σημεία δηλαδή: Ποιες αγγλικές Αρχές σχεδίασαν τον χάρτη και ποία οδό πήρε ο χάρτης για να φθάσει στο κ. Μαυρίδη. Η δήλωση Μαυρίδη από το «Ράδιο Πρώτο» 5.5.2014, ότι δεν έχει την έγκριση να αποκαλύψει τη πηγή του, τον αφήνει εκτεθειμένο. Η παρουσίαση του εν λόγω χάρτου, με την αγνώστου προς το παρόν πατρότητα, η άρνησή του να αποκαλύψει την πηγή του, όπως επίσης και οι αδυναμίες του ιδίου του χάρτου που «αποκάλυψε» εν καιρώ προεκλογικής περιόδου, τον καθιστά (χάρτη) αναξιόπιστο.

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/ δημοσιογράφος

Διαβάστε περισσότερα...

Βρετανοί και υδρογονάνθρακες

Σημερινή, 25 Φεβρουάριος 2014, | ΤΗΣ ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ

Στο επίκεντρο οι σχέσεις Κυπριακής Δημοκρατίας-Ηνωμένου Βασιλείου
Το μόνο ιδανικό σημείο για έρευνα στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα φαίνεται αδιαμφισβήτητα να βρίσκεται στην ε/κ πλευρά οποιασδήποτε γραμμής, εκτιμούσαν οι Βρετανοί το 1977

Μέρος β'
Το πρώτο μέρος των βρετανικών αποδεσμευμένων εγγράφων για το 1981, που αναφέρονται σε θαλάσσιες έρευνες, δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή» στις 10 Φεβρουαρίου 2014, με τίτλο «Βρετανικό ενδιαφέρον για υδρογονάνθρακες στο Αιγαίο;», σχετικά με έντονη βρετανική δραστηριότητα για «επιστημονικές» έρευνες στα ελληνικά και τουρκικά χωρικά ύδατα. Στο δεύτερο μέρος γίνεται λόγος για επέκταση των θαλάσσιων υδάτων στα 12 μίλια και τις σκέψεις που υπήρχαν επί του θέματος.

Στόχοι κοντά στη θάλασσα
Τον Οκτώβριο του 1981, το Υπουργείο Άμυνας της Βρετανίας και το Τμήμα Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας συζητούσαν την αναγκαιότητα πλέον να επεκτείνονταν τα θαλάσσια ύδατα που παράκεινται στις βάσεις από τα τρία μίλια στα 12. Αυτό, έλεγαν, ήταν αναγκαίο για την άμυνα των αεροδιαδρόμων τους, σε περίπτωση τρομοκρατικών επιθέσεων εναντίον της βάσεως Ακρωτηρίου και θα βοηθούσε και τις θαλάσσιες περιπόλους τους να είναι εντός του νόμου. «Οι περισσότεροι στόχοι στις βρετανικές βάσεις βρίσκονται βεβαίως κοντά στη θάλασσα», σημείωνε επιστολή ημερ. 1 Οκτωβρίου 1981, από το Υπ. Άμυνας προς το Φόρεϊν Όφις.

Το θέμα συζητήθηκε ευρέως καθ΄όλον το 1981, και ετοιμάστηκαν και χάρτες, όπως μας φανερώνουν περαιτέρω έγγραφα. Όμως τελικά επικράτησε η σοφότερη θέση του κ. D.J. Plumbly του Νοτίου Τμήματος Ευρώπης στο Φόρεϊν Όφις, (τουλάχιστον με όσα έγγραφα αποδεσμεύθηκαν μέχρι σήμερα), ο οποίος ήταν αντίθετος με τη θέση του Υπ. Άμυνας. Ο κ. Plumbly διατηρούσε την ισχυρή γνώμη ότι δεν έπρεπε να διασαλευτούν οι σχέσεις τους με την Κυπριακή Δημοκρατία, εφόσον η ύπαρξή τους στις βάσεις βασίζεται στην καλή θέληση των Κυπρίων, πέραν των άλλων περαιτέρω δυσκολιών και προβλημάτων που θα δημιουργούσε. Υποστήριζε όπως τα ύδατα υπό τη δικαιοδοσία των βάσεων παραμείνουν στα 3 μίλια, και ότι οποιαδήποτε πρόταση για πιθανές έρευνες για πετρέλαιο στα ύδατα αυτά πρέπει να μελετηθεί σε συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία και που θα λαμβάνει υπόψη τις στρατιωτικές τους ανάγκες και την ασφάλεια.

Απειλή οι έρευνες;
Ο εν λόγω αξιωματούχος παρέπεμψε τους συναδέλφους του στην εμπεριστατωμένη έκθεση που είχε ετοιμάσει τον προηγούμενο χρόνο το Αρχηγείο των βρετανικών βάσεων στην Επισκοπή, και είχε σταλεί στο Υπ. Άμυνας στο Λονδίνο με αντίγραφο στο Φόρεϊν Όφις, ημερομηνίας 22 Ιανουαρίου 1980, με τίτλο «Έρευνες πετρελαίου στα χωρικά ύδατα». (Η έκθεση εκείνη είχε ετοιμαστεί σε σχέση με το ενδιαφέρον Αμερικανών και καλύψαμε το θέμα στη «Σημερινή» στις 7 Δεκεμβρίου 2010).

Στην εν λόγω έκθεση αναλύονταν οι υποχρεώσεις της Βρετανίας έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και οι οποίες κάνουν αδύνατη την πιθανότητα έκδοσης άδειας σε τέτοιες εταιρείες για εξερεύνηση πετρελαίου, στα θαλάσσια ύδατα των βάσεων. Τονίζεται στην έκθεση αυτή ότι, σε τέτοια περίπτωση,

1. Η διοίκηση των βάσεων δεν μπορεί να παραχωρήσει δικαιώματα/άδειες σε εταιρείες πετρελαίου στα ύδατα των βάσεων, τέτοιες αιτήσεις θα πρέπει να σταλούν στην Κυπριακή Δημοκρατία.
2. Η Δημοκρατία θα συντονίζει οποιεσδήποτε τέτοιες προσεγγίσεις από εταιρείες πετρελαίου και, αν δοθεί άδεια, τότε η Δημοκρατία θα επικοινωνήσει με τη Διοίκηση των βάσεων.
3. Η Διοίκηση τότε θα διεξαγάγει τις δικές τις διαβουλεύσεις με το Αρχηγείο των Δυνάμεών της ως προς το αν μπορούν τέτοιες έρευνες να γίνουν χωρίς να επηρεάζουν τις στρατιωτικές απαιτήσεις και τις ανάγκες ασφάλειες, και να συμβουλεύσει τη Δημοκρατία αναλόγως.
4. Οι όροι οποιασδήποτε άδειας από τη Δημοκρατία θα πρέπει να κάνουν ξεκάθαρο ότι η Διοίκηση έχει απόλυτη δύναμη να ελέγχει ή να σταματά τέτοιες επιχειρήσεις, αν ενοχλούν τις υπηρεσίες της ή ιδιωτικά δικαιώματα.
5. Όλα τα δικαιώματα και φόροι πληρώνονται και δίδονται στη Δημοκρατία.

Στην πραγματικότητα, έστω και περιορισμένη έρευνα θα απειλεί τη λειτουργία των στρατιωτικών μας επιχειρήσεων στις βάσεις, αν τοποθετηθούν πλατφόρμες και γίνονται σεισμικές εκρήξεις για γεωφυσικές έρευνες. Μεγάλης κλίμακας εξερευνήσεις για πετρέλαιο στα χωρικά ύδατα των βάσεων θα μας αλλάξουν όλως διόλου την ταυτότητά μας...».

Έρευνες και στην Ανατολική Μεσόγειο
Οι βρετανικές έρευνες επεκτείνονταν και στην Ανατολική Μεσόγειο, και κάλυπταν και την περιοχή της κυπριακής υφαλοκρηπίδας. Σημείωμα υπογραμμένο από τον κ. D.J. Plumbly του Νοτίου Τμήματος Ευρώπης του Φόρεϊν Όφις, με τίτλο «Προτεινόμενη έρευνα του NERC (Natural Environment Research Council) στην Ανατολική Μεσόγειο», έγραφε:

«Τα έγγραφα για τα έτη 1977/78 μας παρουσιάζουν τις δυσκολίες τέτοιων ερευνών στην περιοχή της κυπριακής υφαλοκρηπίδας. Το μόνο ιδανικό σημείο για έρευνα στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα φαίνεται αδιαμφισβήτητα να βρίσκεται στην ε/κ πλευρά οποιασδήποτε γραμμής. Όμως, αν το NERC προτίθεται να προβεί σε έρευνες στο σημείο αυτό, πρέπει να του λεχθεί ότι δεν πρέπει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες να περάσουν στην περιοχή όπου η Κυπριακή Δημοκρατία και η «Turkish Federated State of Cyprus» φιλονικούν. Δηλαδή, να μείνουν σε ασφαλή μεριά, ουσιαστικά βόρεια του 35ου. Επίσης, θα πρέπει να προειδοποιηθούν ότι δεν πρέπει να πάρουν μαζί τους Τούρκους επιστήμονες, γιατί θα είναι αδύνατο να τους κατεβάσουν πριν το πλοίο μπει στα νερά της Κύπρου.

Οι Κύπριοι θα έχουν νόμιμο λόγο να παραπονεθούν, αν ανακαλύψουν ότι επιστήμονες «εχθρικής» δύναμης έκαναν έρευνες στα νερά τους υπό την αιγίδα μας. Το ίδιο, προφανώς, θα συμβεί αν οι Κύπριοι επιμένουν να έχουν τους δικούς των επιστήμονες στο πλοίο, αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα αλλού με τους Τούρκους. Αν το NERC πιστεύει ότι μπορεί να αντιμετωπίσει αυτές τις δύο περιπτώσεις, τότε δεν βλέπω να υπάρχει αντίρρηση για το Shackleton να κάνει έρευνες στη περιοχή της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, όπως καταγράφεται στον χάρτη: αν όχι, τότε δεν μπορεί να μετατοπισθεί από τη δικαιοδοσία της Κύπρου το ιδανικότερο σημείο για έρευνα».

Απάντηση Βαρώνης Warsi
Σε ερώτηση του φιλότουρκου λόρδου Kilclooney, κατά πόσο «η κυβέρνηση της Α. Μεγαλειότητας έχει προβεί σε εκτιμήσεις για πιθανά κέρδη από εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου στα χωρικά ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου πλησίον των ακτών της Κύπρου», η βαρώνη Warsi, η οποία εκπροσωπεί το Φόρεϊν Όφις στη Βουλή των Λόρδων, απάντησε: «Η κυβέρνηση δεν προέβη σε καμία εκτίμηση για πιθανά κέρδη, ως αποτέλεσμα εκμετάλλευσης αποθεμάτων αερίου ή πετρελαίου στα χωρικά ύδατα των κυρίαρχων περιοχών των βάσεων στη Κύπρο. Η δήλωση που έκανε η κυβέρνηση το 1960 κάνει ξεκάθαρες τις προθέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου να μη χρησιμοποιήσει τις κυρίαρχες περιοχές των βάσεων για οτιδήποτε άλλο, εκτός από στρατιωτικούς σκοπούς».

Χωρικά ύδατα
Σε ερώτηση του βουλευτή Andrew Rosindell, κατά πόσο το Φόρεϊν Όφις έχει εκτιμήσει αν οι κυρίαρχες περιοχές των βάσεων έχουν χωρικά ύδατα και δικαιούνται υφαλοκρηπίδα... ο Υφυπουργός απάντησε: «Τα συνοριακά χωρικά ύδατα μεταξύ των δύο κυρίαρχων περιοχών των βάσεων και της Δημοκρατίας της Κύπρου καθορίστηκαν στο ANNEX A της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Δημοκρατίας της Κύπρου στις 19 Αυγούστου 1960. Σήμερα, αμφότερες οι κυρίαρχες περιοχές των βάσεων επικαλούνται χωρικά ύδατα τριών ναυτικών μιλίων, όμως διατηρούμε τα δικαιώματά μας να ζητήσουμε μέχρι και 12 ναυτικά μίλια γι' αυτές, όπως προνοείται από τη Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θαλάσσης (UNCLOS).
Επισημαίνεται ότι με βάση το Δίκαιο της Θαλάσσης, χωρικά ύδατα δικαιούνται μόνο τα κράτη. Οι Βάσεις δεν είναι κράτος, δεν είναι κυρίαρχες και αποτελούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις.

Διαβάστε περισσότερα...

Η Συμφωνία Κύπρου - Βρετανίας για τις βάσεις

18 Ιανουάριος 2014, 07:00 | Της Φανούλας Αργυρού

Η κίνηση είναι καλή και εξουδετερώνει πλέον και το περιβόητο Μνημόνιο Χριστόφια /Γκόρντον Μπράουν του 2008

Τα πρώτα συμπεράσματα για την υπογραφείσα συμφωνία στο Λονδίνο στις 15 Ιανουαρίου 2014 μεταξύ Κύπρου και Βρετανίας (υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας κ. Γουίλιαμ Χέιγκ και υπ. Εξωτερικών κ. Ιωάννη Κασουλίδη) είναι θετικά για πολλούς λόγους. Κατ΄ αρχήν το γεγονός ότι η συμφωνία έγινε σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών, κατά την άποψή μου, έχει σημασία και εξηγούμαι. Οι βρετανικές βάσεις το 1960 με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης υπάγονταν στο υπ. Αεροπορίας της Βρετανίας και μετά στο υπ. Άμυνας μέχρι σήμερα.

Η εξήγηση ήταν γιατί, σύμφωνα με έγγραφο του Φόρεϊν Όφις 1960: «Οι κυρίαρχες βρετανικές βάσεις, σύμφωνα με τη Συνθήκη, παραμένουν βρετανικό έδαφος, και για λόγους διεθνών καταστάσεων θα είναι σαν ''αποικίες'', αν και εσωτερικά η Δημοκρατία θα εφαρμόζει πολλές από τις κυβερνητικές αρμοδιότητές της. Για πολιτικούς λόγους, όμως, θα αποφεύγεται η λέξη ''αποικία''. Για τους ίδιους λόγους, το υπεύθυνο τμήμα στο Whitehall δεν θα είναι το Γραφείο Αποικιών αλλά το Υπουργείο Αεροπορίας». («Η Κύπρος στο Σφυρί», Φανούλας Αργυρού και Ανδρέα Παπακωνσταντίνου, έκδοση Λονδίνο 1991).

Όπως επισήμανε ο δικηγόρος και πρώην Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ. Στέλιος Θεοδούλου στην εκπομπή του αγαπητού Λάζαρου Μαύρου το πρωί της 16ης Ιανουαρίου 2014, σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1960 η περιοχή της Δημοκρατίας της Κύπρου καλύπτει τη νήσο Κύπρο, μαζί με τις νησίδες πέριξ αυτής, με εξαίρεση των δύο περιοχών που αναφέρονται στη Συνθήκη ως οι βρετανικές βάσεις. Ονομαστικώς, οι κυρίαρχες βάσεις Ακρωτηρίου και Δεκέλειας. Επομένως οι περιοχές αυτές παρέμειναν έκτοτε αποικιακό έδαφος.

Σήμερα, όμως, η συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Βρετανίας, μετά από 53 χρόνια, έγινε στο υπ. Εξωτερικών στο Whitehall και όχι στο υπ. Άμυνας. Δεύτερον, σε όλες τις ανακοινώσεις, και εδώ το λέω με επιφύλαξη εφόσον ακόμα δεν είδα αυτούσια την εν λόγω συμφωνία, δεν υπάρχει η λέξη «κυρίαρχες» σε σχέση με τις βρετανικές βάσεις. Αναφέρονται ως β.β. ή περιοχές των β.β. Πιστεύω υπάρχει κάποια σημασία στην απουσία της.

Το 1959-60, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, οι ίδιοι οι Βρετανοί γνώριζαν πολύ καλά ότι οι βάσεις δεν είναι κυρίαρχες, αλλά ο λόγος που προστέθηκε η λέξη «κυρίαρχες» ήταν για την καλύτερη δική τους ασφάλεια διατήρησής τους, εξουδετερώνοντας έτσι αντιδράσεις των Ελληνοκυπρίων όσο μπορούσε, καθώς γνώριζαν ότι η παραμονή τους εξαρτιόταν αποκλειστικά από την καλή θέληση των Κυπρίων. Πράγμα που κατάφεραν για πολλές δεκαετίες, με τις σχέσεις τους στη Λευκωσία, το κυπριακό κατεστημένο να μην αποφασίζει ποτέ να τους ενοχλήσει και να τους υπερασπίζεται μάλιστα, κάθε φορά που δικοί μας προέβαιναν σε διαμαρτυρίες κατά καιρούς εναντίον της παρουσίας των βάσεων στο νησί, καταστέλλοντας τις αντιδράσεις.

Το φράγμα της «κυριαρχίας»

Για πρώτη φορά μετά από 53 χρόνια έσπασε το φράγμα της τάχατες «κυριαρχίας» και η Βρετανία διαπραγματεύτηκε με την Κυπριακή Δημοκρατία για ένα έδαφος που δεν της ανήκει προ πολλού. Θέλει να το επιστρέψει στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπως είναι υποχρεωμένη σύμφωνα με τις δεσμευτικές επιστολές που περιλαμβάνονται ως APPENDIX P της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Κ.Δ,, όμως την εμποδίζουν κάποιες άλλες υποσχέσεις που έδωσε παλαιότερα στη σύμμαχό της Τουρκία.

Σύμφωνα με τα βρετανικά αποδεσμευμένα έγγραφα, οι Τούρκοι σε πολλές περιπτώσεις τη δεκαετία του 1960 και έκτοτε απαιτούσαν, μία από τις βάσεις σε περίπτωση επιστροφής τους, να δοθεί σ' αυτούς. Και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ρωτούσε τους Βρετανούς κατ' επανάληψη την ίδια περίοδο κατά πόσον αλήθευε ότι σκόπευαν να δώσουν τη Δεκέλεια στους Τούρκους, η οποία από τότε τους περίσσευε (εξαιρουμένου του κατασκοπευτικού σταθμού Αγ. Νικολάου) και του αρνούνταν ότι είχαν τέτοιες διαθέσεις.

Παρόλο ότι εκείνες οι υποσχέσεις προς τους Τούρκους εξουδετερώθηκαν με την ανταλλαγή των δεσμευτικών επιστολών του 1960 που ανταλλάχτηκαν μεταξύ Αρχ. Μακαρίου - Δρ Φ. Κουτσιούκ αφενός και αντιπροσώπων του Ηνωμένου Βασιλείου αφετέρου. Αξίζει να σημειώσουμε τι έλεγε η επιστολή εκ μέρους της Κ.Δ. προς το Ην. Βασίλειο:«Επιθυμούμε εκ μέρους της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας να σας διαβεβαιώσουμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα απαιτήσει από το Ηνωμένο Βασίλειο να παραιτηθεί της κυριαρχίας ή του αποτελεσματικού ελέγχου των κυρίαρχων περιοχών των βάσεων.

Σε τέτοια περίπτωση, όμως, που η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, που λόγω αλλαγών στις στρατιωτικές της ανάγκες θα μπορεί, σε οποιαδήποτε ώρα αποφασίσει, να εκχωρήσει την προαναφερθείσα κυριαρχία, ή τον αποτελεσματικό έλεγχο των κυρίαρχων περιοχών των βάσεων, ή μέρος αυτών, συνεπάγεται ότι τέτοια κυριαρχία ή έλεγχος θα μεταφερθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία».

Σημαντική ανατροπή

 Κατά την άποψή μου σήμερα η συμφωνία μεταξύ Χέιγκ - Κασουλίδη έγινε σύμφωνα με τις πρόνοιες της πιο πάνω δέσμευσης. Δίχως να μεταφέρεται ακόμα πλήρως το 78% του εδάφους των βάσεων στην Κ.Δ. που οι Βρετανοί δεν χρειάζονται και δεν το χρειάζονταν προ πολλού, μεταφέρεται στην Κ.Δ. ο αποτελεσματικός του έλεγχος. Υπενθυμίζω ότι η πρόταση των Βρετανών να μας επιστρέψουν κάπου 50 τετραγωνικά μίλια βάσεων αν δεχόμασταν τη λύση Ανάν το 2004, δεν ήταν νέα πρόταση, αλλά προ πολλού μετά το 1974 οι Βρετανοί στα έγγραφά τους αναφέρονταν στην ιδέα να μας δελεάσουν με επιστροφή περιοχών των βάσεων για να δεχτούμε λύση. Και αξίζει να σημειώσω εδώ ότι οι ίδιοι έγραφαν ταυτόχρονα πως είναι αστείο να μας προτείνουν κάτι τέτοιο όταν τα εδάφη που θα μας πρότειναν, ήδη μας ανήκαν!

Η συμφωνία λοιπόν αποτελεί μια σημαντική ανατροπή μετά από 53 χρόνια. Δεν ξέρουμε αν η βρετανική ευελιξία ήταν αποτέλεσμα των νέων γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με τη Δύση έντονα ενοχλημένη από την τουρκική πολιτική επί πολλών θεμάτων. Παρέμβαση της Κ.Κ. λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Κύπρος ή αν συνέτεινε και η συμπαράσταση που προσέφερε η Κυπριακή Κυβέρνηση στον Πρωθυπουργό Κάμερον στα σχέδιά του για ένα νέο σύστημα, με το οποίο εθνικά κοινοβούλια χωρών-μελών να μπορούν να απορρίπτουν ευρωπαϊκές νομοθεσίες και επαναφορά μεγαλύτερου ρόλου σ' αυτά.

Μια στρατηγική που επιδιώκει η βρετανική κυβέρνηση να κατορθώσει πριν από το δημοψήφισμα το 2017 στη Βρετανία για παραμονή ή όχι στην Ε.Ε. Ή αν όλα μαζί έπαιξαν τον ρόλο τους. Όπως και να έχουν όμως τα πράγματα η κίνηση είναι καλή και εξουδετερώνει πλέον και το περιβόητο ΜνημόνιοΧριστόφια - Γκόρντον Μπράουν του 2008. Επιβεβαιώνει το χιλιοειπωμένο ότι τίποτα δεν είναι στατικό στην πολιτική· θέληση, γνώση και επιμονή χρειάζεται. Οι ξένοι πορεύονται μόνο όταν βρίσκουν ελεύθερο έδαφος και δικούς μας προσκυνητές.

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ

 Ερευνήτρια,

Συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα...

Ο Sir Pissarides, το Φόρειν ΄Οφις, η Τουρκία και ο Μπράιζα

Ο Sir Christopher Antoniou Pissarides πήρε τον τίτλο του (Sir)  από την Αυτού Μεγαλειότητα Βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ με την ευκαιρία των τελευταίων γενεθλίων της, για τις υπηρεσίες του στα οικονομικά.

Με την τελευταία νέα επιτυχία μεγατόνων του,  στο κατάπτυστο φιλμάκι του περιβόητου ΚΕΒΕ, που αν δεν ονόμαζαν τους «εμπνευστές» τους θα δυσκολευόμασταν να πιστέψουμε ότι δεν βγήκε έτοιμο σε CD, από το μαγειρείο του βρετανικού  Φόρειν ΄Οφις,  θα πρέπει να αναμένει να τιμηθεί και από την Τουρκία! Για  τις υπηρεσίες του στα τουρκικά συμφέροντα με κανένα βραβείο Ατατούρκ. Έχουν υποχρέωση οι του ΚΕΒΕ και οι στα κατεχόμενα μας εδάφη «αντίστοιχοί» τους να τον προτείνουν τον άνθρωπο για όσα βραβεία προσφέρουν οι Ερτογάν και Νταβούτογλου, γιατί το αξίζει και με το παραπάνω.

Συνήθως η Τουρκία ξοδεύει εκατομμύρια για τέτοια προπαγάνδα και εδώ ο άνθρωπος με ένα νόμπελ και ένα Sir τους έβγαλε από τα έξοδα. Ξέχασε συνεχιζόμενη τουρκική εισβολή, και ποίος την έκανε, ότι τα όμορφα μέρη της Κύπρου που στερούνται ανάπτυξης είναι δικές μας κατεχόμενες, κλεμμένες περιουσίες, ότι υπάρχει Κυπριακή Δημοκρατία (και όχι ελληνική κοινότητα), ότι δεν είναι το εμπόριο με την Τουρκία που είναι το πρόβλημα της Κύπρου αλλά η κατοχή και για να υπάρξει κύριε Sir και λοιποί fair and just λύση, θα έπρεπε να αποτείνεστε στην βάρβαρη Τουρκία και όχι στα θύματα.

Ο Sir Pissarides λοιπόν, μου θύμισε  μια επιστολή που είχε στείλει το Φόρειν ΄Οφις στις 26 Φεβρουαρίου 1996 στον πρόεδρο της Ελληνικής Κυπριακής Αδελφότητας στο Λονδίνο Χάρη Σοφοκλείδη και τον καλούσε να βοηθήσει χρησιμοποιώντας την Αδελφότητα να πείσει όλους τους Κύπριους για συμβιβασμό και θα αποζημιωνόμασταν από τα κέρδη!  “…. Organisations such as your own can help pave the way in persuading all Cypriots that the price of compromise inherent in any settlement will be vastly recompensed by the gains”. ( Η υπογράμμιση του all  από το Φόρειν ΄Οφις).

Ακολούθησε το 2008 η «μελέτη» της Πραξούλας Αντωνιάδου μαζί με την Fiona Mullen και την τουρκάλα (έποικο- “Σ» 1.10.2011)  Ozlem Oguz Cilsal «The day after I: commercial opportunities following a solution to the Cyprus problem”. Στην «μελέτη» εκείνη η Κυπριακή Δημοκρατία αναφερόταν απλώς ως «νότιο τμήμα του νησιού» (προσέξετε, στο φιλμάκι ο Sir Pissarides την αναφέρει ως «ελληνική κοινότητα»). Η πρώην υπουργός του Χριστόφια επιχειρηματολογούσε ότι μετά τη λύση του Κυπριακού, το διζωνικό κρατικό μόρφωμα που θα προκύψει θα επωφεληθεί από την ύπαρξη αγωγών στο έδαφος της Τουρκίας. Η «μελέτη» της Πραξούλας δημοσιεύθηκε από το γνωστό εντολοδοχικό ΠΡΙΟ Νορβηγίας, (που είχε αναλάβει καταρχήν τα σεμινάρια πλύσης εγκεφάλου Ελληνοκυπρίων και μετά την εκστρατεία υπέρ της επιβολής του Σχεδίου Ανάν) και ήταν μέρος μιας σειράς εκδόσεων.  Βραβεύθηκε δε από άλλο Sir της Αυτού Μεγαλειότητας, τον επιχειρηματία Στέλιο Χατζηιωάννου με πρόλογο από ποίο άλλο, τον Αλεξάντερ Ντάουνερ. Την δεύτερη «μελέτη», περιμένετε,   με τίτλο «The day after II: Reconstructing a reunited Cyprus”, την συγχρηματοδότησε η Υπάτη Αρμοστεία της Βρετανίας στην Κύπρο!

Ξέχασα,  μας υπόσχονταν ότι με τη λύση τους θα είχαμε στη τσέπη και από  5,000 ευρώ ο καθένας…

Ο Μάθιου Μπράιζα

Τις μέρες αυτές επανήλθε ο πρώην Αμερικανός διπλωμάτης Μάθιου Μπράιζα με νέες δηλώσεις υπερ αγωγού μέσω Τουρκίας,  για τις οποίες εκφράζονται ανησυχίες (Σημερινή 13.12.2013). . Μα ο Μπράιζα από τότε που απέτυχε να γίνει δεκτός ως πρέσβης στο Αζερμπαιτζάν λόγω της καμπάνιας του επιτυχούς Αρμενικού λόμπυ στις ΗΠΑ, εγκατέλειψε την διπλωματική υπηρεσία, ζει στην Κωνσταντινούπολη, εργάζεται για τουρκική εταιρία παντρεμένος με τουρκάλα. Άξιον απορίας γιατί δεν αποδίδονται από δικούς μας  οι ίδιες ανησυχίες αλλά και επικρίσεις στα όσα προώθησε ο «δικός» μας Σερ Πισσαρίδης  (που προεδρεύει και του Συμβουλίου Εθνικής Οικονομίας της Κ.Δ) στο διαβόητο φιλμάκι του ΚΕΒΕ υπέρ της Τουρκίας, που δεν βρίσκω να διαφέρουν ποσώς σε στόχο με όσα προωθεί ο εργοδοτούμενος από τους Τούρκους Μπράιζα.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης όχι μόνο δεν είχε διπλώματα, αλλά  ούτε καν γράμματα ήξερε, αγράμματος ήταν. Αλλά πατριώτης, παλικάρι, ΄Ελληνας αγωνιστής και ήρωας. Σήμερα οι …ηρωισμοί, πατριωτισμοί, παλληκαρισμοί, μετρούνται με όσο μεγαλύτερη βλακεία, διγλωσσία, αθυροστομία, προδοσία, μειοδοσία, ανοησία, ψευτιά, πνευματική μαλακία και κοροιδία μπορέσει ένας να πουλήσει και κάποτε και κατ΄εντολή…

Η Φανούλα Αργυρού είναι ερευνήτρια-συγγραφέας με έδρα το Λονδίνο

Διαβάστε περισσότερα...

Ένα γράμμα από τον μελλοθάνατο Έλληνα Ανδρέα Παναγίδη

Χρήστος Ιακώβου

Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Τα χαράματα της Παρασκευής, 21 Σεπτεμβρίου 1956, οδηγήθηκε στην αγχόνη από το Βρετανικό αποικιακό καθεστώς ο 22χρονος αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Ανδρέας Παναγίδης, μαζί με τους Μιχαήλ Κουτσόφτα και Στέλιο Μαυρομμάτη. Ο Παναγίδης καταγόταν από το Παλιομέτοχο και καταδικάσθηκε για τη εκτέλεση του Βρετανού σμηναγού Πάτρικ Χέιλ. Είχε προηγηθεί ένα περιστατικό όταν Βρετανός στρατιώτης σε έλεγχο στο χώρο εργασίας του Παναγίδη στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, λίγο μετά τον απαγχονισμό των Καραολή και Δημητρίου, βρήκε στη τσάντα του την Ελληνική σημαία και ζήτησε από τον Παναγίδη να του σκουπίσει τα παπούτσια. Η Ελληνική σημαία αποτελούσε το σύμβολο εθνικής αξιοπρέπειας και αγώνα για τον Παναγίδη και η προσβολή της είχε ως αποτέλεσμα να αντιδράσει και να κτυπήσει άγρια τον Βρετανό.  Ήταν ο μοναδικός από τους απαγχονισθέντες ο οποίος ήταν παντρεμένος και άφηνε πίσω του τρία παιδιά και μία σύζυγο. Συγκλονιστικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε το θάνατο και αποτυπώνεται στο γράμμα το οποίο έγραψε αμέσως μετά την ειδοποίηση για την εκτέλεση της θανατικής ποινής.

Το γράμμα είναι το ακόλουθο: «Aξιολάτρευτά μου παιδιά, πολυαγαπημένη μου γυναίκα, χαίρετε. Αυτήν την στιγμήν που σας γράφω είναι Τρίτη, 10 η ώρα βράδυ. Ακριβώς πριν τρία λεπτά μας ειδοποίησαν ότι χαράματα της Παρασκευής 21.9.1956, θα εκτελεσθούμε. Ίσως, όταν διαβάζετε αυτό το γράμμα, εγώ να μην υπάρχω αναμεταξύ στους ζωντανούς. Λατρευτά μου παιδιά, σας αφήνω για πάντα, στην τόσο νεαρή μου ηλικία. Στα 22 μου χρόνια πεθαίνω για χάρη μιας μεγάλης ιδέας. Σας εύχομαι, αγαπημένα μου παιδιά, να γινήτε καλοί Χριστιανοί και καλοί Έλληνες Κύπριοι. Ακολουθήστε πάντα τον δρόμο της αρετής. Να είσθε πάντα βέβαιοι ότι σας αγάπησα τόσο θερμά και με μια απέραντη πατρική αγάπη. Αλλά δυστυχώς σας αφήνω, χωρίς να σας δω να μεγαλώνετε, όπως το ονειρευόμουν… …Κι εσύ, πολυαγαπημένη μου Γιαννούλα, σου ζητώ για τελευταία χάρη να περνάς καλά με τα παιδιά μας. Αγάπα τα θερμά, τόσο πολύ, και για μένα. Και εγώ από ψηλά θα σας στέλλω τις πιο θερμές μου ευχές. Και να σεβαστής και το δικό μου όνομα. Βλέπεις ότι η μοίρα θέλησε να μας πικράνει στα πρώτα χρόνια του γάμου μας. Αυτή τη στιγμή που σου γράφω, ένα χαμόγελο γλυκύ στολίζει τα χείλη μου, γιατί είμαι ευτυχισμένος που αφήνω τα παιδιά μου σε μια καλή μητέρα. Η ψυχή μου είναι γεμάτη μια αληθινή χαρά, γιατί είμαι υπερήφανος για σένα. Μη δώσεις καμιά ματιά στο παρελθόν, αλλά κοίταζε το παρόν. Σου ζητώ συγγνώμη και συγχώρεση για ό, τι σου έφταιξα Γιαννούλα. …’Έχετε γεια, μια και για πάντα, αγαπημένες μου υπάρξεις. Με φιλιά και αγάπη, ο σύζυγος σου και ο αγαπητός σας πατέρα Ανδρέας Παναγίδης».

Το γράμμα του μελλοθανάτου Ανδρέα Παναγίδη δεν αποτελεί πλέον μία ατομική επαφή του ήρωα με την οικογένειά του, αλλά μέρος της εθνικής κληρονομιάς που άφησε διηνεκώς ο εθνικοαπελευρωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ στις μεταγενέστερες γενεές. Αυτό είναι το αθέατο μεγαλείο των ηρώων του αγώνα για την Ένωση με την Ελλάδα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι ήρωες, αλλά και η πλειοψηφία των όσων στελέχωσαν την ΕΟΚΑ, προήλθαν από τις παραδοσιακές αγροτικές ελληνικές κοινότητες της Κύπρου και κατ’ επέκταση εξέφρασαν εκείνη την εθελούσια ηθική αυτοθυσίας εν ονόματι των αρχών μέσα στις οποίες κοινωνικοποιήθηκαν.

Κατά τους Pleiss και Feldhusen, (Mentors, Role Models, and Heroes in

the Lives of Gifted Children. 1995), ήρωας εκλαμβάνεται ο άνθρωπος που εκφράζει πάνω από όλα μία ευρέως αποδεκτή ηθική και ο οποίος ξεπερνά τον εαυτό του, υπερβαίνει δηλαδή τα όρια του προσωπικού συμφέροντος παραμένοντας σταθερός στις ηθικές του δεσμεύσεις. Ήρωας μπορεί να είναι κάποιος επώνυμος θεσμικός αντιπρόσωπος ή κάποιος απλός πολίτης, ο οποίος επιδεικνύει μία απαράμιλλη επιμονή να πράττει το ηθικά σωστό. Στον ήρωα ευδιακρίτως αναγνωρίζονται στις πράξεις του χαρακτηριστικά συμπεριφοράς όπως η ιεράρχηση σε ανώτατο επίπεδο του κοινού συμφέροντος, η ευαισθησία στις συλλογικές ανάγκες, η γενναιότητα, η αυτοθυσία. Στον εννοιολογικό ορισμό του ήρωα, πέραν των αξιών που εκφράζει, είναι αναγκαία και η αναφορά στην ιδιότητα του ως φορέα αλλαγής, πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής.

Σε κάθε εποχή η ηθική αποτελεί μία σημαντική κατάκτηση του πολιτισμού. Η ανάπτυξή της στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητα των ανθρώπων να αντιλαμβάνονται και να αξιολογούν ηθικά τόσο τη συμπεριφορά τους όσο και τη συμπεριφορά των άλλων. Συνεπώς, η ηθική προϋποθέτει αναφορά σε ένα σύστημα αξιολόγησης των ανθρωπίνων πράξεων και σε ποιό βαθμό κάποιος κατανοεί, ασπάζεται και εφαρμόζει τις συγκεκριμένες ηθικές αξίες, δηλαδή τι είναι ωφέλιμο και τι όχι, αποδεκτό ή κατακριτέο, είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο, με όλες τις ενδιάμεσες διαβαθμίσεις. Με άλλα λόγια η ανάπτυξη της ηθικής σχετίζεται πάντοτε με κάποιο σύστημα αξιών.

Σε κάθε κοινωνία, τα ηρωικά πρότυπα τα οποία επικρατούν είναι εκείνα τα οποία αποδέχεται το μεγαλύτερο μέρος της, και πιο ειδικά οι νέοι. Αυτά τα πρότυπα συνδέονται με την έννοια της ηθικής της κοινωνίας μέσα από την οποία εκφράζονται. Στην εποχή μέσα στην οποία μεγάλωσε ο Ανδρέας Παναγίδης, τα πρότυπα ανεδύοντο μέσα από την ελληνική ιστορία ή ήσαν ζώσες μαρτυρίες μέσα από την ελληνική παράδοση, του κληρονομικού δηλαδή πολιτισμού που μετεβιβάζετο από γενιά σε γενιά μέσω του παραδείγματος. Ήταν οι γονείς, οι δάσκαλοι, οι ενάρετοι άθρωποι της κοινότητας ή ακόμη, για τον Ανδρέα Παναγίδη, οι Μιχαήλ Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου, που απηγχονίσθησαν λίγους μήνες πριν από αυτόν.  

Καθώς η κοινωνία αλλάζει, αναδιαμορφωμένη και μεταμορφωμένη, αλλάζουν και οι αξίες και κατ’ επέκταση το πρότυπο και το πάνθεο των ηρώων. Αλλάζει το νόημα και οι ιδιότητες που οι κοινωνία, και ιδιαίτερα οι νέοι, αποδίδουν στην έννοια του ήρωα. Έτσι σήμερα οι ήρωες για τους νέους, με τους οποίους προθύμως ταυτίζονται, είναι οι εφήμερες διασημότητες, τα πρόσωπα ή τα δημιουργήματα δηλαδή που ευρίσκονται στο επίκεντρο της δημοσιότητας, τα επονομαζόμενα είδωλα ή stars, έστω κι αν αυτά έχουν ημερομηνία λήξεως.

Σήμερα για τους νέους υπάρχουν οι υπερεθνικοί και πολυπολιτισμικοί ήρωες, ο Σούπερμαν, ο Σπάιντερμαν, ο Μπάντμαν, ο Μπεν Τεν, ο Ράμπο και τόσοι άλλοι υπεράνθρωποι των μαζών (κατά τον εύστοχο χαρακτηρισμό του Ουμέρτο Έκο) νιτσεϊκών ιδιοτήτων, υπερήρωες της μαζικής παγκοσμιοποιημένης κουλτούρας και του εθνομηδενισμού. Το ερώτημα που προβάλλει είναι ποιές αξίες και ποιούς στόχους προβάλλουν και, ακόμη περισσότερο, ποιάν αλλαγή ενθαρρύνουν και εκφράζουν, καθότι οι ήρωες είναι πρόσωπα εμπνευστές, των οποίων μια κοινωνία αξίζει να θαυμάζει και να μιμείται τις πράξεις τους. 

Στην εξέλιξη των ανθρωπίνων κοινωνιών, ο χρόνος καταξιώνει τους ήρωες στη συλλογική συνείδηση ενώ αφήνει τις εφήμερες διασημότητες να εξατμιστούν. Οι κοινωνικοπολιτικές κρίσεις είναι ταυτοχρόνως και κρίση ηθικής και ως εκ τούτου οι διανοητικές μας συνήθειες αναζητούν αξίες δοκιμασμένες στο χρόνο. Η γοητεία των αξιών που εκφράζει ο Ανδρέας Παναγίδης παραμένει αναλλοίωτη, έστω και αν κάποτε ξεχνιούνται … έστω και αν διάφοροι προσπαθούν ματαίως να επιβάλουν τη θέση ότι η επιδίωξη της Αυτοδιάθεσης-Ένωσης από τους Έλληνες της Κύπρου ήταν άδικη και λανθασμένη.

Διαβάστε περισσότερα...

Οι Βρετανοί ομολόγησαν ότι απέτυχαν να νικήσουν την ΕΟΚΑ. Κενό πληροφόρησης

ΤΗΣ ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ

Οι Βρετανοί ομολόγησαν ότι απέτυχαν να νικήσουν την ΕΟΚΑ
Πλήρωναν τα άτομα που τους έδιναν πληροφορίες μεγάλα ποσά, καθώς επίσης και τις μηνιαίες δόσεις, ενώ όταν διαπίστωναν ότι κινδύνευε η ζωή τους, τους μετέφεραν στο Ηνωμένο Βασίλειο

Mέρος A’
Η τελευταία δόση των «ξεχασμένων εγγράφων», που αποδεσμεύτηκε σήμερα, περιλαμβάνει μια ποικιλία θεμάτων, πολλά εκ των οποίων -όπως και τα προηγούμενα- είναι αντίγραφα άλλων που ήδη έχουν αποδεσμευθεί πριν από δύο και πλέον δεκαετίες, γι΄ αυτό ξεχωρίσαμε να παρουσιάσουμε όσα ενδιαφέρουν και περιέχουν νέα στοιχεία. Υπενθυμίζεται ότι τα έγγραφα αυτά τυχαίως αποδεσμεύθηκαν, λόγω της εκστρατείας των Κενυατών πρώην Μάου Μάου για δικαίωση για τα βασανιστήρια που υπέστησαν από την αποικιακή διοίκηση. Αλλιώς, μάλλον θα καταστρέφονταν. Η υπόθεση των Κενυατών τώρα έχει κλείσει, αφού κέρδισαν το αίτημά τους, η Βρετανία πλήρωσε τις χρηματικές αποζημιώσεις που ζητούσαν.

Κακή κατασκοπία
Σε έκθεση του Υπ. Εξωτερικών της Βρετανίας (Φόρειν Όφις) ημερ. 11 Ιουνίου 1960, όπου εξετάστηκε λεπτομερώς το πώς εργάστηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες της αποικιακής κυβέρνησης και οι μυστικές της υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης στην Κύπρο, προς αντιμετώπιση της ΕΟΚΑ, αναγνώρισαν ότι απέτυχαν να καταστρέψουν την ΕΟΚΑ. Γράφει συγκεκριμένα η εν λόγω έκθεση:

«Το πιο φανερό μάθημα από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Κύπρο (Emergency) είναι το γεγονός ότι σχεδόν τα πάντα βασίζονταν στην κατασκοπία και ότι, σε οποιαδήποτε μελλοντική κατάσταση, όπου η κύρια απειλή για την ασφάλεια έρχεται από ένα παράνομο κίνημα, η μεγαλύτερη προτεραιότητα θα πρέπει να δίδεται εξ αρχής στην οργάνωση μιας άρτιας υπηρεσίας μυστικών πληροφοριών, να παίρνονται όλα τα δυνατά μέτρα, ούτως ώστε να ετοιμάζονται η στρατηγική και οι τακτικές για την καταστολή του παράνομου κινήματος. Η αποτυχία να καταστραφεί η ΕΟΚΑ κατά μεγάλο βαθμό οφειλόταν στην αποτυχία των πληροφοριών (Intelligence). Ήταν (πλέον) στις αρχές του 1959 που φάνηκαν οι πρώτες ενδείξεις μιας πρώτης τάξεως οργάνωσης κατασκοπίας στην Κύπρο...».

Η έκθεση βρήκε ότι οι μυστικές και στρατιωτικές υπηρεσίες θα πρέπει να συνεργάζονται άψογα με τις πολιτικές δυνάμεις, οι αδιάκριτες ενέργειες, όπως μαζικές συλλήψεις, έφοδοι, μαζικές τιμωρίες, όλα αυτά τείνουν να προκαλούν περισσότερη ζημιά παρά καλό, και ότι είναι με επιλεκτική επίθεση εναντίον της ηγεσίας των τρομοκρατών από μικρό αριθμό έμπειρων δυνάμεων, βασισμένων σε ασφαλείς πληροφορίες, που ένα παράνομο κίνημα μπορεί να καταστραφεί.

Ακόμη καλύπτουν τους πληροφοριοδότες τους
Πριν από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας και κατά τη διάρκεια του 1959, η αποικιακή κυβέρνηση στην Κύπρο μετέφερε στη Βρετανία όλους τους πληροφοριοδότες της, η δράση των οποίων έγινε γνωστή και κινδύνευε η ζωή τους. Όσοι και όσες είχαν οικογένειες, φρόντισαν να μεταφερθεί ολόκληρη η οικογένεια. Στα νέα έγγραφα, ως αποτέλεσμα ερωτήσεων που υπέβαλε Βρετανός βουλευτής στη Βουλή των Κοινοτήτων, καταγράφονται τουλάχιστον 35 τέτοιες περιπτώσεις, και δίδονται λεπτομέρειες για αρκετές από αυτές, αν και τα ονόματα είναι μαυρισμένα, εκτός από δύο. Παρόλα ταύτα, με τις περιγραφές που δίδονται, πιστεύεται ότι μπορούν να αναγνωριστούν και άλλοι/άλλες.

Επίσης, καταγράφονται οι αποζημιώσεις που πληρώθηκαν στους εν λόγω πληροφοριοδότες (μεταξύ των οποίων και γυναίκες) π.χ. £13.000, £10.000 λίρες, £3.000, £1.800 κατά περίπτωση, καθώς επίσης και τις μηνιαίες πληρωμές που ακολούθησαν για κάποιο χρονικό διάστημα. Να σημειωθεί ότι έγγραφα με λεπτομέρειες για πολλές άλλες υποθέσεις αποφασίστηκε όπως κρατηθούν δεσμευμένες μέχρι το έτος 2085!

Συνεργάτης από την Τσεχοσλοβακία
Στα έγγραφα γίνεται αναφορά και σε κάποιο άτομο δίχως ταυτότητα, από την Μπρατισλάβα της Τσεχοσλοβακίας, που διέμενε στην Αμμόχωστο. Το άτομο αυτό είχε βοηθήσει τις Αρχές της αποικιοκρατίας εναντίον της ΕΟΚΑ για τριάμισι χρόνια τόσο πιστά και τόσο πολύ, που παρ' όλον ότι είχε και ποινικό μητρώο, λόγω της μεγάλης και σημαντικής βοήθειας που τους προσέφερε, μπορούσαν να παραβλέψουν το μητρώο του. Με επιστολή του ιδίου του Επικεφαλής της Ιντέλιτζεντς J. V. Prendergrast, ημερ. 30 Ιουνίου 1959, ζητήθηκε από τον Υπ. Άμυνας στη Βρετανία να του δοθεί Πιστοποιητικό Ταυτότητας και το Υπ. Εσωτερικών της Βρετανίας να του εκδώσει και βίζα για είσοδο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θεωρούσαν ότι κινδύνευε η ζωή του, μετά από απόπειρα εναντίον του τον Απρίλιο του 1959.

Τα έγγραφα Γρίβα στο «Πανόραμα» του BBC 
Στις 24 Σεπτεμβρίου 1956, ο Υπ. Αποικιών ενημέρωσε τον κυβερνήτη στην Κύπρο ότι το Μπι Μπι Σι θα παρουσίαζε το ημερολόγιο του Γρίβα από το πρόγραμμά του «Πανόραμα» τη Δευτέρα, 1 Οκτωβρίου 1956. Το Γραφείο Αποικιών θα βοηθούσε όσο μπορούσε, χρησιμοποιώντας αυτούσια έγγραφα από το ημερολόγιο του Γρίβα που είχε βρεθεί και ο Υπουργός Αποικιών ζήτησε από τον κυβερνήτη να σταλεί επειγόντως στο Λονδίνο οτιδήποτε είχαν στη διάθεσή τους για τον Γρίβα, απ' όσα είχαν ανακαλυφθεί στο Τρόοδος.

Τι μετέφερε ο Ηρακλής Μιχαηλίδης 
Από το τμήμα Ασφαλείας της Γραμματείας στη Λευκωσία ενημερώθηκε ο Αποικιακός Γραμματέας ότι επιστρέφοντας από την Αθήνα, ο Ηρακλής Μιχαηλίδης, γαμβρός του Ζήνωνα Ρωσσίδη, έδωσε ευαίσθητες πληροφορίες σε άτομο που γνώριζε ότι είχε στενές σχέσεις με τους Βρετανούς. «Πιθανόν να το έκανε με σκοπό να φτάσουν οι πληροφορίες σ' εμάς», σημείωσε ο γράφων την έκθεση, T. P. Aubrey, Security Liaison Officer. Οι πληροφορίες είχαν ως ακολούθως:

«Σύμφωνα με τον Μιχαηλίδη, ο Μακάριος ήταν απαισιόδοξος για τις προοπτικές επανασύνταξης της ΕΟΚΑ, καθώς οι εθελοντές που έρχονταν θεωρούνταν κίνδυνος και έτοιμοι να μιλήσουν με την πρώτη δοκιμασία. Ο Μιχαηλίδης είπε, επίσης, ότι ο Γρίβας ήταν άρρωστος και ισχυρίστηκε ότι ο Μακάριος είπε στον Γρίβα πως «μπορούμε να βασιστούμε μόνον πάνω στα παιδιά για διαμαρτυρίες, τίποτα άλλο δεν είναι δυνατόν αυτήν τη στιγμή». Ο Μιχαηλίδης ισχυρίζεται ότι έμαθε είτε από τον Μακάριο… (ακολουθεί μαύρισμα) ότι είναι Βρετανός πράκτορας και πρόδωσε πολλούς πατριώτες. Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα είναι χάλια, η αντιπολίτευση ζητεί από τον Μακάριο να αποκηρύξει την κυβέρνηση... Η κυβέρνηση προειδοποίησε τον Μακάριο να προσέχει από την αντιπολίτευση, η οποία δίνει πληροφορίες στους Βρετανούς για καθαρά πολιτικούς λόγους και η αντιπολίτευση συνεχώς τού υπενθυμίζει το λάθος του Αβέρωφ στα Ηνωμένα Έθνη και ότι είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την Ένωση.

Οι σχέσεις με τον Κυρηνείας 
Για τις σχέσεις του με τον Μητροπολίτη Κυρηνείας ο Μακάριος είπε ότι γνωρίζει πόσο θανάσιμα τον μισεί (ο Κυρηνείας), αλλά δεν τον λάμβανε υπόψη, καθώς είχε πολλά εναντίον του να τον σιωπήσει για πάντα. Ο Κυρηνείας είχε κυκλοφορήσει αναφορές πως ο Κρανιδιώτης ήταν Βρετανός πράκτορας και είχε το θράσος να το πει στον ίδιο (Μακάριο) και να απαιτήσει να τον ξεφορτωθεί. Φυσικά ο Μακάριος δεν έλαβε υπόψη τις κατηγορίες και κράτησε τον Κρανιδιώτη στην Αθήνα σχεδόν διά της βίας, καθώς ήθελε (ο Κρανιδιώτης) να επιστρέψει στην Κύπρο... Ο Μιχαηλίδης ισχυρίστηκε ότι τόσον ο ίδιος όσο και ο Ρωσσίδης συμβούλεψαν τον Μακάριο ότι η δημοσιογραφική διάσκεψη που έδωσε για τους βασανισμούς δεν θα βοηθούσαν τον σκοπό… και ότι όλοι στην Κύπρο ήθελαν να σταματήσουν οι μάχες εντελώς...».
(Σε άλλη αναφορά βρίσκουμε ότι ο Ηρακλής Μιχαηλίδης ήταν και μέλος του Εθναρχικού Συμβουλίου).

Διαβάστε περισσότερα...

Ο Νάσερ και η αγγλική βάση του Σουέζ

Ενας συνδυασμός παραγόντων στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου συνέβαλε στην αποχώρηση των Βρετανών από την Αίγυπτο 59 χρόνια πρινΤου Γιαννη Σακκα* Η Βρετανία έκανε αισθητή για πρώτη φορά την παρουσία της στην Αίγυπτο επί βασιλείας του Ισμαήλ πασά (1863-79), όταν το 1875 αγόρασε αιγυπτιακές μετοχές της Εταιρείας της Διώρυγας του Σουέζ, τις οποίες το αιγυπτιακό κράτος αναγκάστηκε να εκποιήσει για να καλύψει τους τόκους των δανείων που είχε συνάψει κυρίως με γαλλικές τράπεζες. Την ίδια περίοδο η Βρετανία ανέλαβε τον έλεγχο του νεοσυσταθέντος Ταμείου Δημοσίου Χρέους και διόρισε ελεγκτή για να εποπτεύει τα έσοδα και τα έξοδα της αιγυπτιακής κυβέρνησης. Τον Σεπτέμβριο του 1882 επενέβη στρατιωτικά για να καταστείλει μια εθνικιστική και αντιμοναρχική εξέγερση, κατέλαβε τη χώρα και το 1914 τη μετέτρεψε σε προτεκτοράτο, που διατηρήθηκε ώς το 1922. Η κατάργηση του ισχύοντος καθεστώτος το 1922 δεν σήμανε και το τέλος της βρετανικής επιρροής. Οι Βρετανοί διατήρησαν το δικαίωμα να χειρίζονται κατά την απόλυτη κρίση τους και μέχρι την επίτευξη σχετικής συμφωνίας τα ακόλουθα ζητήματα: τη διώρυγα του Σουέζ, την εθνική άμυνα, την προστασία των ξένων συμφερόντων και των μειονοτήτων και τον έλεγχο του Σουδάν. Κύριος στόχος τους ήταν να διασφαλίσουν έναν ειδικό πολιτικό ρόλο στην Αίγυπτο, που θα τους επέτρεπε να εξυπηρετήσουν άμεσα τα στρατηγικά τους συμφέροντα στη Μέση Ανατολή και την Ινδία. Τον Αύγουστο του 1936, αντιμέτωποι με την αυξανόμενη απειλή από τις δυνάμεις του Αξονα στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή και στη Βορειοανατολική Αφρική, υπέγραψαν εσπευσμένα με την Αίγυπτο συμφωνία, η οποία, ανάμεσα στα άλλα, προέβλεπε τη στάθμευση βρετανικών στρατευμάτων στη ζώνη της διώρυγας του Σουέζ για την προάσπιση του συγκοινωνιακού δικτύου της αυτοκρατορίας. Από την πλευρά της, η αιγυπτιακή κυβέρνηση επανέκτησε τον πλήρη διοικητικό έλεγχο των στρατιωτικών της δυνάμεων και το επόμενο έτος ενίσχυσε την ανεξαρτησία της με την κατάργηση του καθεστώτος των διομολογήσεων και την ένταξή της στην Κοινωνία των Εθνών. Τα βρετανικά συμφέροντα, η διώρυγα και η Αίγυπτος Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οι Αιγύπτιοι επανέφεραν στο διπλωματικό προσκήνιο το θέμα της αναθεώρησης της αγγλοαιγυπτιακής συνθήκης του 1936. Ακολούθησαν εντατικές διαπραγματεύσεις, το θέμα συζητήθηκε στον ΟΗΕ, οι Βρετανοί αποχώρησαν από το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια αλλά παρέμειναν στη ζώνη της διώρυγας του Σουέζ. Η διώρυγα του Σουέζ βρισκόταν στον πυρήνα του αμυντικού συστήματος της Βρετανίας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Μετά την απώλεια της Παλαιστίνης, το 1948, καθώς οι σχέσεις της Δύσης με τη Σοβιετική Ενωση επιδεινώνονταν ραγδαία, η γεωπολιτική της σημασία για τη Βρετανία αυξήθηκε. Από τη στιγμή που οι Αμερικανοί δεν είχαν ακόμα δεσμευτεί να εμπλακούν ενεργά στα μεσανατολικά θέματα, οι βρετανικές βάσεις στο Σουέζ έπρεπε να διατηρηθούν πάση θυσία ως ανάχωμα στη σοβιετική επιρροή σε καιρό ειρήνης και ως εφαλτήριο για αντεπίθεση σε καιρό πολέμου. O Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Ιντεν τόνισε τη σημασία της Μέσης Ανατολής και του Σουέζ για τη χώρα του, σε υπόμνημά του προς το υπουργικό συμβούλιο τον Απρίλιο του 1945: «Η Μέση Ανατολή είναι περιοχή συνάντησης δύο ηπείρων και αν προστεθεί η Τουρκία, τριών ηπείρων. Είναι λοιπόν μία από τις πιο σημαντικές στρατηγικές περιοχές του κόσμου... ζήτημα ζωής ή θανάτου για τη βρετανική αυτοκρατορία... Συνεπώς, είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε στη Μέση Ανατολή μια άκρως υψηλή προτεραιότητα... δεν μπορούμε να απορρίψουμε την ιδιάζουσα θέση μας στην περιοχή... Δεύτερον, η Μέση Ανατολή είναι η μοναδική μεγάλη πηγή πετρελαίου έξω από την Αμερική, που μας είναι διαθέσιμη. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι σε δέκα χρόνια ούτε η βρετανική αυτοκρατορία ούτε καν οι ΗΠΑ θα είναι ικανές να εμπλακούν σε πόλεμο χωρίς όλες τις προμήθειες πετρελαίου του Περσικού Κόλπου... Η θέση των ΗΠΑ στη διώρυγα του Παναμά είναι παρόμοια με τη δική μας στο Σουέζ και με τη θέση της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη... Εκφράζω λοιπόν την άποψη στους συναδέλφους μου ότι η κυβέρνηση της Μεγαλειοτάτης πρέπει να εξασφαλίσει τα ζωτικά συμφέροντα της βρετανικής αυτοκρατορίας και Κοινοπολιτείας στη Μέση Ανατολή με τα δικά της μέσα». Αρχικά οι Βρετανοί επιδίωκαν να εντάξουν την Αίγυπτο σ’ ένα παναραβικό σύστημα ασφάλειας στη Μέση Ανατολή που θα λειτουργούσε ως ανάχωμα στη Σοβιετική Ενωση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 συγκρότησαν πρώτα τη Διοίκηση Μέσης Ανατολής και έπειτα τον Οργανισμό Αμυνας Μέσης Ανατολής. Ομως, όταν τον Μάιο του 1953 ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Φόστερ Ντάλες περιόδευσε στη Μέση Ανατολή, διαπίστωσε ότι οι Αραβες δεν θεωρούσαν μείζον πρόβλημά τους τη σοβιετική απειλή αλλά την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας τους και την αντιμετώπιση του Ισραήλ. Ο Ντάλες έκρινε ότι η πιο ευνοϊκή για τα δυτικά συμφέροντα λύση ήταν η συγκρότηση της λεγόμενης «βόρειας διάταξης του ΝΑΤΟ» (northern tier) από την Τουρκία ώς το Πακιστάν, με την υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων. Tον Απρίλιο του 1954 η Τουρκία σύναψε αμυντική συμφωνία με το Πακιστάν και τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους με το υπό βρετανική κηδεμονία Ιράκ. Λίγο αργότερα η Βρετανία προχώρησε στην ίδρυση του Συμφώνου της Βαγδάτης με τη συμμετοχή του Ιράκ και τριών μη αραβικών χωρών, της Τουρκίας, του Ιράν και του Πακιστάν. Η αγγλοαιγυπτιακή συμφωνία του 1954 Ενας από τους κυριότερους στόχους των Ελεύθερων Αξιωματικών, που κατέλαβαν πραξικοπηματικά την εξουσία στην Αίγυπτο τον Ιούλιο του 1952, ήταν η απομάκρυνση των βρετανικών δυνάμεων από τη χώρα, χωρίς όμως να διαρρήξουν τις σχέσεις τους με τη Δύση, από την οποία ήλπιζαν να λάβουν μεγάλη οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Η αταλάντευτη θέση τους ήταν ότι η Αίγυπτος δεν έπρεπε να ενταχθεί σ’ ένα αμυντικό σύμφωνο για τη Μέση Ανατολή στο οποίο θα συμμετείχαν οι ΗΠΑ ή η Βρετανία, αφού στην αραβική κοινή γνώμη αυτό θα φαινόταν ως διαιώνιση της δυτικής κυριαρχίας. Η συνεργασία των Αράβων με τη Δύση ήταν αναγκαία για την αντιμετώπιση του κομμουνισμού, αλλά οι ίδιοι οι Αραβες θα καθόριζαν τον χρόνο και τον χαρακτήρα αυτής της συνεργασίας. Μάλιστα ο ηγέτης της αιγυπτιακής επανάστασης, Τζαμάλ Αμπντ αλ Νάσερ, σχεδίαζε να συγκροτήσει ένα αμυντικό σύστημα που θα βασιζόταν στο Αραβικό Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας του 1950. Σ’ ένα τέτοιο σύστημα προσδοκούσε να εξασφαλίσει δυτική στρατιωτική βοήθεια και την ηγεσία στον αραβικό κόσμο χωρίς να κατηγορηθεί για συνεργασία με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Τον Οκτώβριο του 1954 η νέα ηγεσία της Αιγύπτου, ύστερα από μακρές συνομιλίες με τους Βρετανούς, υπέγραψε συμφωνία που προέβλεπε την ακύρωση της αγγλοαιγυπτιακής συνθήκης του 1936, την απομάκρυνση των βρετανικών στρατευμάτων εντός είκοσι μηνών και την εκχώρηση στη Βρετανία του δικαιώματος να επέμβει στρατιωτικά στην περίπτωση που εκδηλωνόταν επίθεση από ξένες δυνάμεις (ουσιαστικά από τη Σοβιετική Ενωση) εναντίον κράτους-μέλους του Αραβικού Συνδέσμου ή της Τουρκίας. Με την ίδια συμφωνία, επικυρώθηκε η σύμβαση του 1888 που διασφάλιζε την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στη διώρυγα του Σουέζ και αναγνωρίστηκε η θαλάσσια αυτή οδός ως αναπόσπαστο τμήμα της Αιγύπτου. Η αποχώρηση της Βρετανίας από την Αίγυπτο εκείνη τη συγκεκριμένη περίοδο ήταν αποτέλεσμα ενός συνδυασμού παραγόντων. Η άμυνα της Μέσης Ανατολής είχε ενισχυθεί μετά την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, το 1952, και τη δημιουργία δυτικού αμυντικού μετώπου ώς το Πακιστάν. Επιπλέον, η άλλοτε αυτοκρατορική υπερδύναμη αντιμετώπιζε μεγάλα οικονομικά προβλήματα στο εσωτερικό της, ενώ υπήρχε ανάγκη να μεταφέρει δυνάμεις σε πιο «ταραχώδεις» περιοχές (Μαλαισία, Κορέα, Κένυα, Κύπρο – το στρατηγείο της για τη Μέση Ανατολή μεταφέρθηκε από το Κάιρο στη Μεγαλόνησο). Η αποχώρησή της οφειλόταν κυρίως στη συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι στη νέα θερμοπυρηνική εποχή συγκεντρώσεις στρατευμάτων σε μια περιοχή, όπως στο Σουέζ, ήταν ιδιαίτερα ευάλωτες. Για τον Νάσερ η απομάκρυνση των βρετανικών στρατευμάτων από το Σουέζ αποτέλεσε την πρώτη διπλωματική του επιτυχία. Η Αίγυπτος φαινόταν να ξεφεύγει από τα δεσμά του βρετανικού ιμπεριαλισμού χωρίς παράλληλα να αποκόπτεται από τη στρατηγική πολιτική της Δύσης, καθώς η ασφάλειά της συνδεόταν με την ασφάλεια της Τουρκίας. Σύντομα όμως αυτή η διπλωματική εξισορρόπηση θα αποδειχθεί επισφαλής καθώς οι μεγάλες αποικιοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης, η Βρετανία και η Γαλλία, δεν ήταν διατεθειμένες να ανεχθούν την ισχυροποίηση του Νάσερ στη Μέση Ανατολή και τα ανοίγματά του τόσο προς το Κίνημα των Αδεσμεύτων όσο και προς τις σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η τελική αναμέτρηση της Δύσης με τον δυναμικό και φιλόδοξο Αιγύπτιο ηγέτη ήταν πια ζήτημα χρόνου. * Ο κ. Γιάννης Σακκάς είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Διαβάστε περισσότερα...

Βρετανία: Δεν θα επαναφέρει το θέμα επέμβασης στη Συρία στο Κοινοβούλιο

Η κυβέρνηση δεν θα επαναφέρει το θέμα της επέμβασης στη Συρία στο κοινοβούλιο, βεβαιώνει εκπρόσωπος του πρωθυπουργού.

Η βρετανική κυβέρνηση δεν σκοπεύει να συγκαλέσει για δεύτερη φορά το κοινοβούλιο για το θέμα της Συρίας, μετά την άρνηση, την περασμένη εβδομάδα, των βουλευτών να εγκρίνουν τη συμμετοχή της χώρας σε μια ενδεχόμενη στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του συριακού καθεστώτος, ανέφερε σήμερα ένας εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ. "Το κοινοβούλιο εκφράστηκε και για αυτό η κυβέρνηση δεν έχει απολύτως καμία πρόθεση να επαναφέρει» το θέμα, δήλωσε ο εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, απαντώντας στις πιεστικές εκκλήσεις πολλών βουλευτών που ήθελαν να ξανασυζητηθεί η υπόθεση της Συρίας. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Νικ Κλεγκ από την πλευρά του είπε ότι δεν βλέπει πώς θα μπορούσε να τεθεί για δεύτερη φορά «το ίδιο ερώτημα για το ίδιο θέμα» στη Βουλή των Κοινοτήτων. Την περασμένη Πέμπτη, το κοινοβούλιο με ψήφους 285 κατά έναντι 272 υπέρ απέρριψε τη συμμετοχή του Λονδίνου σε μια στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Συρίας, η οποία κατηγορείται από τη Δύση ότι έκανε χρήση χημικών όπλων. Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας ο πρωθυπουργός Κάμερον δεσμεύτηκε ότι θα σεβαστεί την απόφαση του κοινοβουλίου. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του ινστιτούτου ICM Research που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα πάνω από 7 στους 10 Βρετανούς (ποσοστό 71%) εγκρίνουν την απόφαση των βουλευτών. Ωστόσο το σαββατοκύριακο πολλοί πολιτικοί επανήλθαν στο θέμα, ιδίως μετά την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα να ζητήσει από το Κογκρέσο την έγκρισή του για μια επέμβαση στη Συρία. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών σερ Μάλκολμ Ρίφκιντ εκτίμησε ότι η «καθυστέρηση» που προκαλείται από την απόφαση του Ομπάμα παρέχει στη Βουλή των Κοινοτήτων μια ευκαιρία να «ξανασκεφτεί» το θέμα. Ο δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον, στην εβδομαδιαία στήλη του στην εφημερίδα Ντέιλι Τέλεγκραφ, υποστήριξε σήμερα ότι μια επαναφορά του ζητήματος στο κοινοβούλιο ίσως να αποδειχθεί χρήσιμη, εάν υπάρχουν «νέες και καλύτερες αποδείξεις που να ενοχοποιούν τον (πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ) Άσαντ». Ο υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Χέιγκ δήλωσε την Κυριακή στο BBC πως δεν πιστεύει ότι τυχόν «καινούριες πληροφορίες» για την επίθεση με χημικά όπλα «θα αλλάξουν την άποψη των βουλευτών οι οποίοι δεν στήριξαν τα σχέδια της κυβέρνησης». Πηγή: AMΠE

Διαβάστε περισσότερα...

Σενάριο βρετανο-αμερικανικού διζωνικού αλαλούμ λύσης...

27/08/2013 | Σημερινή

Την τουρκική διζωνική δεν επέβαλε ο Δρ Χ. Κίσινγκερ, αλλά οι Βρετανοί με τον τότε Υπ. Εξωτερικών Τζέιμς Κάλαχαν

Διαβάσαμε διάφορα τις τελευταίες μέρες για επαναφορά των Αμερικανών στο Κυπριακό. Κατ΄ αρχήν μας ενημέρωσε ο κ. Π. Παπανικολάου (πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Ομοσπονδίας Αμερικής) με την παρουσία του στο συνέδριο των Αποδήμων στη Λευκωσία, «να είμαστε προετοιμασμένοι για μια λύση USA» και ότι «αυτήν τη φορά οι Αμερικανοί διπλωμάτες δηλώνουν ότι στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού θα έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων και όχι οι Βρετανοί και ότι αυτό εξηγεί ότι έχει ριφθεί ο κύβος και η Αμερική θα βάλει το βάρος της για λύση...» (Φιλελεύθερος/Νέα Λονδίνου, 20.8.2013).

Στις 23 Αυγούστου 2013, ο Αμερικανός Πρέσβης στη Κύπρο, εξοχότατος John Koenig, δήλωσε ότι η «λύση είναι εφικτή», τόνισε την υποστήριξή του στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, και παράλληλα δεν ξέχασε να εισηγηθεί όπως η εκμετάλλευση των κυπριακών υδρογονανθράκων συνεχιστεί παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις ενώ ο διαμοιρασμός των κερδών να γίνει δίκαια ανάμεσα σε όλους τους Κυπρίους μετά τη λύση. Στις δε 25 Αυγούστου 2013, ο «Φιλελεύθερος» (Νέα Λονδίνου), με τίτλο «Σενάριο ενδιάμεσης συμφωνίας για λύση του Κυπριακού», πρόβαλε σκέψεις για προώθηση πλαισίου λύσης από τις ΗΠΑ. «Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ φαίνεται να εξετάζουν το ενδεχόμενο να σπρώξουν τις εξελίξεις προς την κατεύθυνση ενδιάμεσης συμφωνίας στα πρότυπα των Ιδεών Γκάλι».

Μια γνήσια πρωτοβουλία
Η θέση του κ. Παπανικολάου θα ήταν ευχή όλων αν αναλάμβαναν, πράγματι, μια γνήσια πρωτοβουλία οι Αμερικανοί στο Κυπριακό. Όμως, εξανεμίζεται η ευχή αυτή με την εμμονή τους στην τουρκο-βρετανική διζωνική και στα βρετανικά σχέδια εφόσον οι «Ιδέες Γκάλι» ήσαν βρετανικές κατά 200%. To είχαν ακόμα επιβεβαιώσει τη δεκαετία του 1990 με δηλώσεις τους και οι Γλ. Κληρίδης και Γ. Μάτσης... Άρα πώς μπορούν σήμερα οι βρετανικές «Ιδέες Γκάλι» να αποτελέσουν πρότυπο σεναρίου για μάλιστα όχι τελική λύση αλλά «ενδιάμεση», δηλαδή προσωρινή, δηλαδή περιπαίξιμο του χρόνου; Ούτως ώστε να εξασφαλίσουν οι Αμερικανοί τα οικονομικά τους συμφέροντα λόγω του φυσικού αερίου μας...

Το ελληνικό «διαλυμένο» λόμπι στις ΗΠΑ (βλέπε Σημερινή, 23.8.2013, Ποιοι διέλυσαν το ελληνικό λόμπι...) θα εξυπηρετούσε καλύτερα την Κύπρο μας αν, τώρα που τελικά συνεργάζεται με το εβραϊκό λόμπι, α) αποδεσμευόταν το ίδιο από τις τουρκο-βρετανικές διζωνικές και απαιτούσε από τις ΗΠΑ μια γνήσια διαρκή λύση που μόνο η απελευθερωτική λύση προσφέρεται για το νησί μας και β) να αποδεσμευόταν και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ από τη δική του βρετανική εξάρτηση όσον αφορά το Κυπριακό.

Ο Αμερικανός Πρέσβης είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικός για την πραγματική θέση του ως προς τη λύση, όταν μιλά για δίκαιο διαμοιρασμό των κερδών ανάμεσα σε όλους τους Κυπρίους μετά τη λύση. Δηλαδή το 50% -50% με τα δύο «κράτη», όπως απαιτεί η Τουρκία και το παράνομο καθεστώς της στα κατεχόμενα!

Ορθότατα έγραψε ο αγαπητός Σ. Ιακωβίδης στη «Σημερινή» (22.8.2013) τα ακόλουθα για την τουρκική διζωνική. Η μόνη παράλειψη ήταν ότι το άρθρο γράφτηκε μια μέρα νωρίτερα από τη συνέντευξη του Αμερικανού Πρέσβη, αλλιώς θα έπρεπε να περιληφθεί και ο κ. John Koenig στο ίδιο καλάθι. «Είναι γνωστές, διαχρονικά, και αταλάντευτες οι τουρκικές θέσεις στο Κυπριακό. Εκ προοιμίου υποβάλλουν ότι, και νέα διαδικασία στο πρόβλημα, θα οδηγηθεί σε αποτυχία. Τι να εννοήσουμε, λοιπόν; Ότι στον βωμό της μη αποτυχίας των συνομιλιών, η ελληνική πλευρά θα ήταν διατεθειμένη να αποδεχτεί μια κάποια λύση; Όχι, λένε όλα τα κόμματα. Τότε, ας εξηγήσουν στους εμβρόντητους αποδήμους πώς συνδυάζεται αυτό το πολιτικό μνήμα του Αγίου Νεοφύτου, όπου όλα συμφύρονται, κυρίως η ρατσιστική, τουρκοφρενής, αντιδημοκρατική διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, με την ευρωπαϊκή ιδιότητα του κράτους, που πάμε να δημιουργήσουμε.

Αντί να παρατίθενται όλα αυτά τα ακαταλαβίστικα, πρωτοφανή, νεοφανή και κυρίως κενοφανή, γιατί δεν λέγεται στους αποδήμους μας πως η Κύπρος, ως ευρωπαϊκό κράτος, δεν αποδέχεται τίποτε λιγότερο από την εφαρμογή και στην περίπτωσή της του κοινοτικού κεκτημένου, του κοινοτικού και διεθνούς δικαίου, με σεβασμό θεμελιωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων, αρχές στις οποίες και ο Ερντογάν ισχυρίζεται ότι αποβλέπει; Οι απόδημοι απαιτούν ξεκάθαρες θέσεις, όχι αυτόν τον λαβύρινθο αντι-θέσεων, που ούτε και οι διαπρύσιοι εκφραστές τους δεν αντιλαμβάνονται».

Επέβαλαν τη Διζωνική 
Να σημειώσω εδώ, για ιστορικούς λόγους, ότι την τουρκική διζωνική δεν επέβαλε ο Δρ Χ. Κίσινγκερ, αλλά οι Βρετανοί με τον τότε Υπ. Εξωτερικών Τζέιμς Κάλαχαν. Ο Κίσινγκερ τη δέχθηκε κατόπιν πιέσεων των Βρετανών και οι ιστορικές μαρτυρίες βρίσκονται στα βρετανικά έγγραφα μεταξύ Αυγούστου 1974 και Δεκεμβρίου 1974 με επιστολές Κίσινγκερ προς Κάλαχαν, που έχουμε ήδη δημοσιεύσει και δεν αποδέχονται αμφισβήτηση. Γι' αυτό και ο Μακάριος, μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου 1974, βασιζόταν πάνω στον Κίσινγκερ για πολυ-περιφερειακή. Όμως, οι Βρετανοί έπεισαν τον Κίσινγκερ και τον ευθυγράμμισαν να την υιοθετήσει και να την προωθεί προς τη δική μας πλευρά, βοηθώντας τους στην πολιτική τους...

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια, συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα...

Τα… κλειδωμένα έγγραφα

ΤΗΣ ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ

Ποιους προστατεύει η Βρετανία για να σφραγίσει έγγραφα μέχρι το 2080; 
Οι Βρετανοί δεν άνοιξαν τους φακέλους για το ΑΚΕΛ, όχι για λόγους εθνικής ασφάλειας, που χρησιμοποιούν συνήθως, αλλά για λόγους… υγείας

μέρος στ΄

Αποδεσμεύθηκε την Τρίτη 30 Αυγούστου 2013 και έκτη δόση των «ξεχασμένων εγγράφων» της αποικιοκρατίας, με έγγραφα που αναφέρονται σε διάφορα θέματα, τα πλείστα διαδικαστικά, που καλύπτουν φακέλους από το 1938 - 1966. Όμως, η είδηση αυτήν τη φορά δεν βρίσκεται τόσο στο περιεχόμενο των εγγράφων όσο στην ενημέρωση ότι συγκεκριμένος φάκελος με τίτλο «Κύπρος: Κομμουνισμός: σχέσεις μεταξύ ΑΚΕΛ (Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζομένου Λαού) και ΕΟΚΑ» ξανάκλεισε πριν ανοίξει, μέχρι την 1 Ιανουαρίου 2080! Τα δε δικαιολογητικά για τη διατήρησή του: 
1. Υγεία και Ασφάλεια.
2. Προσωπικές πληροφορίες με εμπλοκή τρίτου προσώπου (ή τρίτων).

Γιατί το έκαναν;
Και διερωτόμαστε ποιον ή ποιους προστατεύει η Βρετανία για να αποφασίσουν κάποιοι στο Φόρεϊν Όφις το 2012/2013, και ενώ τα έγγραφα αυτά είχε αποφασιστεί να αποδεσμευθούν, να τα ξανα-αμπαρώσουν μέχρι το 2080; Τι περιέχει ο φάκελος αυτός που μπορεί να επηρεάσει την υγεία και την ασφάλειά μας και που σχετίζεται με τις σχέσεις ΑΚΕΛ και ΕΟΚΑ; Εδώ οι δικαιολογίες είναι ξεκάθαρες και δεν αναφέρονται π.χ. στην «Εθνική Ασφάλεια» (National Security) της Βρετανίας, η οποία συνήθως χρησιμοποιείται για πολλές κατακρατήσεις εγγράφων, και που θα το δεχόμασταν. Να προστεθεί ότι, παράλληλα, πάρα πολλές σελίδες σε φακέλους που άνοιξαν, έχουν και αυτά κρατηθεί απόρρητα με το ίδιο δικαιολογητικό, άλλα για 120 χρόνια, άλλα για 117 και άλλα για 80 χρόνια.

Παράλληλα, προσέξαμε ότι και σε φάκελο με τίτλο «Δραστηριότητες Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τις 2 Αυγούστου 1954 1954-56», ο οποίος είναι αποδεσμευμένος, πάρα πολλά έγγραφα είτε αφαιρέθηκαν με σημείωση ότι και αυτά παραμένουν απόρρητα για 120 χρόνια, δηλαδή μέχρι το 2080, είτε ότι απλά διατηρούνται απόρρητα είτε έχουν ορισμένες παραγράφους μαυρισμένες. 

Τα βασικά ζητήματα
Τα κυριότερα στοιχεία στα νέα «ξεχασμένα έγγραφα» είναι η στάση του Εζεκία Παπαϊωάννου και του ΑΚΕΛ έναντι του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου το 1954, οι ένοπλες ομάδες που είχε οργανώσει το ΑΚΕΛ, η συνεργασία του με το ΚΚ Αγγλίας, μια δημοσίευση για «μυστική συμφωνία» μεταξύ του Αρχ. Μακαρίου και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σπυρίδωνος το 1952, συνεντεύξεις του Μακαρίου, κατάλογος απωλειών μεταξύ 1 Απριλίου 1955 και 31 Δεκεμβρίου 1958, καταγγελίες εναντίον των βρετανικών σωμάτων ασφαλείας, ότι ο Μακάριος γνώριζε εκ των προτέρων για την εξορία του, δηλώσεις του για την ΕΟΚΑ, μια εντολή του Κυριάκου Μάτση, η ίδρυση των Κυπριακών Αερογραμμών, η ίδρυση της Κεντρικής Αρχής Ηλεκτρισμού, και πάρα πολλά άλλα θέματα τα οποία, όμως, καλύφθηκαν ήδη σε άλλες σειρές που ήδη αποδεσμεύθηκαν προ 20ετίας, γι΄ αυτό και τα παρακάμπτουμε προς το παρόν.

«Είμαι εναντίον της βίας, αλλά...»
Σε έγγραφο με τίτλο «Περίληψη του Κυπριακού Τύπου ημερ. 11 Σεπτεμβρίου 1955», σημειώνεται ότι στην εφημερίδα της Κύπρου «Ελευθερία», σύμφωνα με τον εν Λονδίνω ανταποκριτή της, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος δήλωσε τα εξής στον ειδικό ανταποκριτή της Daily Express στην Κύπρο: «Δεν μπορώ να σταματήσω τη βία. Δεν μπορώ να αποκηρύξω την ΕΟΚΑ από τον άμβωνα. Την υποστηρίζουν οι περισσότεροι Κύπριοι. Είμαι εναντίον της βίας, έστω και αν δεν μπορώ να τη σταματήσω».

Δημοσίευμα ημερ. 27 Μαΐου 1955 φέρει τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο -καθώς βρισκόταν στο Κάιρο επιστρέφοντας από το Bandung όπου είδε τον πρωθυπουργό της Αιγύπτου Abdel Nasser και άλλους ηγέτες της Αιγύπτου- να δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι «καταδικάζω τη βία με οποιαδήποτε μορφή» και ότι είχε σκοπό να επαναφέρει το Κυπριακό στα Ηνωμένα Έθνη ως το μόνο μέσο για λύση του κυπριακού προβλήματος. 

Αναμένοντας την εξορία 
Αναφορά των μυστικών υπηρεσιών των Βρετανών στην Κύπρο ημερ. 26 Οκτωβρίου, 1955 γράφει για τους φόβους του Αρχιεπισκόπου για το μέλλον του. Πηγή πλησίον του Αρχιεπισκόπου ανέφερε ότι ο Αρχιεπίσκοπος αναμένει ότι θα σταλεί σε εξορία ανά πάσα στιγμή και ανησυχεί για την προοπτική. Σημειώνεται ότι το Λονδίνο είχε, τουλάχιστον από τον Σεπτέμβριο του 1955, αρχίσει προετοιμασία για εξορία του Μακάριου και βρισκόταν σε αλληλογραφία με τον Κυβερνήτη των Σεϋχελλών. 

«Ανυποχώρητος Αρχιεπίσκοπος»
Στις 18 Ιανουαρίου 1955 η Cyprus Mail, με τίτλο «Uncompromising Prelate», αναφέρθηκε σε δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου με επίκεντρο κυριακάτικο κήρυγμα του Αρχ. Μακαρίου, γράφοντας ότι ο Αρχιεπίσκοπος δεν μάσησε τα λόγια του όταν ξεκάθαρα δήλωσε ότι όποιος Ελληνοκύπριος πιστεύει ότι ένα σύνταγμα δεν θα ήταν και κακό πράγμα για την Κύπρο, θα θεωρηθεί ως προδότης και θα υπόκειται στη δημόσια περιφρόνηση και ύβριν. Η εφημερίδα ήταν επικριτική των δηλώσεων Μακαρίου.

Σε άλλη ομιλία του, ο Αρχ. Μακάριος, στις 8.9.1955 στο μοναστήρι του Κύκκου, είπε μεταξύ άλλων τα ακόλουθα, γράφει άλλη αναφορά, καθώς αναφέρθηκε στην αυτοδιάθεση: «... Άγγλοι, να το έχετε υπόψη. Δεν θα παραμείνουμε σκλάβοι. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα αλύγιστοι παρ΄ όλες τις δυσκολίες... Ίσως να μας επιβάλετε και πιο σκληρούς νόμους για να μας καταπιέσετε τη θέλησή μας. Όμως δεν φοβόμαστε τις φυλακές και τις εξορίες, γιατί η ελευθερία δεν φυλακίζεται ούτε εξορίζεται. Ο θάνατος δεν μας φοβίζει, γιατί η λευτεριά δεν πεθαίνει. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα μέχρι που η ελληνική σημαία να κυματίζει στην Ελληνική Κύπρο».

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος, Λονδίνο

Διαβάστε περισσότερα...