Αντίποινα από το Ισραήλ στην Τουρκία

Vatan
(29/4/2009) 

Οι σχέσεις Ισραήλ – Τουρκίας, οι οποίες δέχτηκαν μεγάλο πλήγμα τους τελευταίους μήνες λόγω των επιθέσεων στη Γάζα και της έντονης συζήτησης στο Νταβός μεταξύ του Πρωθυπουργού Ερντογάν και του Ισραηλινού Προέδρου Πέρες, οδηγήθηκαν και πάλι σε κρίση. Η κοινή χερσαία άσκηση της Τουρκίας με τη Συρία, με την οποία το Ισραήλ στα χαρτιά βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση από το 1967, προκάλεσε μεγάλη ενόχληση στο Τελ Αβίβ.

Η υπογραφή συμφωνίας στρατηγικής σημασίας από τον Υπουργό Άμυνας της Τουρκίας Γκιονούλ και τον Υπουργό Άμυνας της Συρίας [στο περιθώριο της Έκθεσης IDEF ’09] οδήγησε σε νέα ένταση. Μετά από τη συμφωνία αυτή, η οποία προβλέπει ανταλλαγή τεχνικών πληροφοριών μεταξύ Συρίας και Τουρκίας στον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας, το Ισραήλ, με την αιτιολογία ότι «εχθρικά κράτη μπορεί να μάθουν τα στρατιωτικά μας μυστικά», αποφάσισε να επανεξετάσει την πώληση στην Τουρκία ευαίσθητων όπλων. Σύμφωνα με είδηση, που καταχωρήθηκε στην ιστοσελίδα Debka, που πρόσκειται στις Υπηρεσίες Πληροφοριών του Ισραήλ, το Τελ Αβίβ θα σταματήσει την πώληση στην Τουρκία των κατασκοπευτικών αεροσκαφών Heron, που έχουν μεγάλη σημασία για τον αγώνα εναντίον του ΡΚΚ. 

Η Τουρκία έχει παραλάβει από το Ισραήλ μέχρι τώρα τα δύο από τα δέκα Heron, που είχε αρχικά παραγγείλει. Τα υπόλοιπα αναμενόταν να παραδοθούν στα τέλη Απριλίου ή στις αρχές Μαΐου Διαβάστε περισσότερα...

Power Rules: How Common Sense Can Rescue

Leslie H. Gelb
Power Rules: How Common Sense Can Rescue 
American Foreign Policy 
Harper, 2009


Του Michael Benchloss
The New York Times Book Review 

Σε ένα σημαντικό σημείο του βιβλίου, ο Λέσλυ Γκελμπ αναφέρει μια συζήτηση του με τον Σάιρους Βανς, τότε προϊστάμενο του στο Υπουργείο Εξωτερικών της κυβέρνησης Κάρτερ. Όταν τον συμβούλευσε να ξεκαθαρίσει σε επικείμενη ομιλία του ότι «αυτή η κυβέρνηση έχει στρατηγική εξωτερική πολιτική», ο Βανς απάντησε ότι «η στρατηγική στην εξωτερική πολιτική είναι απλά αέρας κοπανιστός».

Η ιστορία μας διδάσκει ότι αν και οι πλείστοι πολιτικοί δεν θα το έθεταν ακριβώς έτσι, προσωπικά θα συμφωνούσαν με τον Βανς. Ακόμα και πρόεδροι που ξεκίνησαν τη θητεία τους με συγκεκριμένη στρατηγική, εκτροχιάστηκαν τελικά από τα γεγονότα ή και τις προσωπικές τους εμμονές. Όταν ο Λύντον Τζόνσον ανέλαβε την προεδρία το 1963, έλπιζε να φτάσει σε εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σοβιετική Ένωση, όμως η επιμονή του να συνεχίσει τον πόλεμο στο Βιετνάμ έφθειρε την διεθνή του αξιοπιστία. Ο Τζωρτζ Μπους εξήγγειλε το 2000 μια μετριοπαθή εξωτερική πολιτική, όμως μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου εισέβαλε στο Αφγανιστάν και έκανε δόγμα του την ιδέα της προληπτικής επίθεσης, εφαρμόζοντας το στον καθόλου δημοφιλή πόλεμο του Ιράκ.

Στην ανάλυση του για την έννοια της ισχύος στις διεθνείς σχέσεις ο Γκελμπ γράφει πως «την έχουν σφετεριστεί τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι συντηρητικοί», αναγκάζοντας ξανά και ξανά τους πολιτικούς να κάνουν υποσχέσεις που δεν μπορούν να κρατήσουν. Συνεχίζει πως η ισχύς παραμένει «η δυνατότητα να αναγκάσεις τον άλλο να κάνει κάτι που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έκανε, χρησιμοποιώντας τα μέσα στη διάθεση σου και τη θέση για σκοπούς πίεσης και εξαναγκασμού». Ακολούθως απορρίπτει την έννοια της ήπιας δύναμης, υποστηρίζοντας πως «η πειθώ, οι θετικές αξίες και οι ηγετικές ικανότητες δεν μπορούν από μόνες τους να πείσουν τους ξένους να κάνουν αυτό που θέλεις». Κι όμως, ήταν η υποστήριξη των Αμερικανών στη ρητορική αξιών όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία και η ελεύθερη οικονομία που έδωσε κίνητρο στην Ανατολική Ευρώπη να επαναστατήσει ενάντια στους Σοβιετικούς.

Ο συγγραφέας τείνει να υποτιμά τη σημασία της μαζικής ανάμιξης των πολιτών στην εξωτερική πολιτική, όμως αν ο Τζόνσον είχε εμπιστευθεί το πολιτικό του ένστικτο και άκουγε τους πολίτες έξω από τους επαγγελματικούς διπλωματικούς κύκλους, ίσως να αντιλαμβανόταν πως έπρεπε να κερδίσει τον πόλεμο στο Βιετνάμ γρήγορα και σχετικά ανέξοδα για να διατηρήσει την υποστήριξη του κόσμου. Επίσης, ο Γκελμπ καλύπτει επαρκώς τις δεξαμενές σκέψεις, την τηλεόραση και τα λόμπυ, όμως δεν αναφέρεται στην επιρροή του διαδικτύου. Ας μη ξεχνάμε πως ένας από τους κύριους παράγοντες της κινητοποίησης ενάντια στην εισβολή στο Ιράκ ήταν το δημοφιλές μπλογκ Daily Kos.

Όμως η έκκληση του βιβλίου για περισσότερη στρατηγική σκέψη στην εξωτερική πολιτική είναι σωστή. Η προεκλογική καμπάνια του 2008 χαρακτηρίστηκε από μια ισχυρή λαϊκή εντολή για τον νέο πρόεδρο, χωρίς όμως σοβαρό διάλογο για την εξωτερική πολιτική και έτσι χωρίς συγκεκριμένες απαιτήσεις. Όμως η καμπάνια έδειξε πως ο Ομπάμα προσεγγίζει τα προβλήματα με ηρεμία και με μακροχρόνια στρατηγική. Μάλλον ο νέος πρόεδρος συμφωνεί με τον Γκελμπ ότι στην εξωτερική πολιτική, η στρατηγική δεν είναι απλά αέρας κοπανιστός. Διαβάστε περισσότερα...

The Myth of American Exceptionalism

Godfrey Hodgson
The Myth of American Exceptionalism
Yale University Press, 2009


Του Roger Cohen
The New York Times Book Review


Αυτή είναι η χειρότερη εποχή για εκείνους που πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ έχουν μια ειδική αποστολή να συνεχίσουν την ηθική και πολιτική απελευθέρωση του κόσμου. Δύο αποτυχημένοι πόλεμοι και η κατάρρευση του εθνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος άφησαν μια πειστική εικόνα μια μεγάλης δύναμης εν το μέσω μιας πτωτικής πορείας. Η καταρράκωση των Αμερικανικών ιδεωδών από τον πρώην πρόεδρο Μπους έχει προκαλέσει τεράστια ζημιά, η οποία μπορεί να ανασταλεί μόνο από την επαναβεβαίωσή τους από το σημερινό Πρόεδρο. 

Από την γέννηση του αρχαιότερου τώρα δημοκρατικού κράτους, εκείνη η έμπνευση της έννοιας της «πόλης στον λόφο» συντηρείται κάπου βαθιά στην Αμερικανική ψυχή. Όπως είπε ο Τομ Πέιν «Ο σκοπός της Αμερικής είναι εν πολλοίς ο σκοπός όλης της ανθρωπότητας». Με άλλα λόγια, η Αμερική ήταν εξαιρετική, όχι μόνο για την ομοιότητα της με άλλα έθνη ως προς την επιθυμία της για εδάφη και πλούτο, αλλά για αυτό που ο Λίνκολν όρισε ως το κατ’ εξοχήν χαρακτηριστικό του πολιτεύματος: «μια δημοκρατία του λαού από τον λαό και για το λαό (η οποία) δεν θα εξαφανισθεί από τη γή». Στην καρδιά της Αμερικανικής υπόστασης υπάρχει μια μεσσιανική νότα, μια πίστη σε μια χώρα που καλείται να απαντήσει σε ένα παγκόσμιο κάλεσμα. 

Αυτή είναι η ιδέα η οποία ο Γκόντφρι Χόντγκσον, ένας Βρετανός συγγραφέας με μια ευρεία εμπειρία των ΗΠΑ και με μεγάλη αγάπη για την Αμερική, εξετάζει σε αυτό το νέο και προκλητικό βιβλίο με τίτλο «Ο Μύθος της Αμερικανικής Εξαίρεσης». Όπως υπονοεί και ο τίτλος, ο Γκόντφρι δεν είναι πεπεισμένος για αυτήν την παγκόσμια αποστολή των ΗΠΑ. Η Αμερική, γράφει, έχει καταλήξει «απλώς μια μεγάλη αλλά ατελής χώρα μεταξύ άλλων». Πέραν από σκεπτικιστής είναι θυμωμένος και απογοητευμένος για αυτό που θεωρεί ως θρησκευτική, αλαζονική και δεξιόφρων εκμετάλλευση μιας πρώην ευγενούς ιδέας. «Αυτό που ουσιαστικά αποτελούσε ένα απελευθερωτικό σετ ιδεών έχει διαφθαρεί τα τελευταία 30 περίπου χρόνια από την ύβρη και την ιδιοτέλεια και έχει καταλήξει να αποτελεί μια επικίνδυνη βάση τόσο για την εθνική πολιτική όσο και για το παγκόσμιο σύστημα».

Είναι αδύνατο να αρνηθείς την ύπαρξη μια τέτοιας διαφθοράς. Σε αυτήν την καθοριστική στιγμή λοιπόν, το βιβλίο του Χόντγκσον αποτελεί μια χρήσιμη – αν και συχνά υποπίπτει σε κουραστικές επαναλήψεις – εξέταση αυτού που αποκαλεί «διαστρέβλωση και επιλεκτική αφήγηση ενός εξαιρετικού ήθους». Παρά τις διαφορές τους «τόσο η Αμερική όσο και η Ευρώπη του 19ου αιώνα ήταν στην ουσία τα δύο μέρη του ίδιου προοδευτικού φιλελεύθερο-καπιταλιστικού πολιτισμού». Αυτό που ξεχωρίζει τις δύο είναι η απώλεια από τις ΗΠΑ των όποιων τίτλων ευγένειας και βασιλιάδων, η λαϊκή δημοκρατία και η απόδοση σε αυτή «μιας υφής αποπνέουσας θρησκευτικής μοιρολατρίας, ως βάσης του Αμερικανικού πατριωτισμού – κάτι που χαρακτηρίζει τους Αμερικανούς από το Λίνκολν στον Ουίλσον έως και τον Μπους.

Η ιστορία του Χόντγκσον ακολουθεί μια διττή πορεία: αυτήν του έθνους, με μια εξαιρετική υπόσταση που κατάντησε αυτοκρατορικό και αυτή του ιδίου: ενός νεαρού ανταποκριτή στη Ουάσινγκτον οποίος στην αρχή ήταν ονειροπαρμένος όμως κατέληξε απογοητευμένος. Συχνά το δεύτερο αυτό στοιχείο φαίνεται να καθοδηγεί το πρώτο όπως επίσης και να καθορίζει την πορεία. Εν κατακλείδι, η Αμερική γεννήθηκε ως ιδέα και ως τέτοια είναι που πρέπει να προχωρήσει. Επί τούτου, ο Ομπάμα θα πρέπει να αφήσει για λίγο το μεστό λόγο και να υιοθετήσει τον εξαιρετικό και μεσσιανικό: αυτό που ώθησε τον Λίνκολν να πει ότι η Αμερική «είναι η τελευταία και η καλύτερη ελπίδα στον κόσμο». Διαβάστε περισσότερα...

ΠΟΥΤΙΝ, ΝΑΜΠΟΥΚΟ ΚΑΙ Η "ΕΚΤΕΛΕΣΗ" ΕΝΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΗ

Δημήτρης Κωνσταντόπουλος

Οι Αμερικανοί ξανάρχονται, καταλαμβάνουν κυβέρνηση και τορπιλίζουν τον αγωγό.
"Μακαρθικές" τεχνικές στο Υπουργείο Εξωτερικών

Πριν τρία χρόνια, ο Πρόεδρος της ΓΚΑΖΠΡΟΜ Αλεξέι Μίλeρ ήρθε στην Αθήνα για να μας πει ότι, όταν τελειώσει η τωρινή σύμβαση για το αέριο, θα προμηθεύονται όλες τις ποσότητες μέσω Τουρκίας. Ο Μεσούτ Γιλμάζ, σε συμμαχία με την ιταλική ΕΝΙ, είχε φροντίσει να κατεβάσει έναν υποθαλάσσιο αγωγό μέσω Μαύρης Θάλασσας, ανακουφίζοντας τους Ρώσους από το ουκρανικό made in USA εμπόδιο. O Γιλμάζ πλήρωσε την «αποκοτιά» του, η Τουρκία όμως απέκτησε τον αγωγό. Οι ρωσοτουρκικές σχέσεις, και με τους ισλαμιστές και με τους κεμαλιστές, έπιαναν ιστορικό ζενίθ.

Μερικούς μήνες αργότερα, η Ντόρα Μπακογιάννη κουβέντιαζε με την παρέα της στο ξενοδοχείο Μεζντουναρόντναγια της Μόσχας. Κάποιος, γνώστης των συνομιλιών Μίλερ, τη ρώτησε: «Γιατί δεν φτιάχνετε έναν αγωγό αερίου παράλληλο του Μπουργκάς/Αλεξανδρούπολη?». Η Υπουργός έδειχνε τότε να ενδιαφέρεται κυρίως για το θαλασσίως μεταφερόμενο υγροποιημένο και πεπιεσμένο αέριο.

Η ιδέα όμως τράβηξε την προσοχή του Κώστα Καραμανλή και του Κάρολου Παπούλια. Το ίδιο και του δραστήριου Ρώσου Πρέσβη Αντρέι Βντόβιν, που αναζητούσε εκείνη την εποχή «υλικό» περιεχόμενο για τον τόσο παθιασμένο, πλην «πλατωνικό» έρωτα της Ελλάδας με τη Ρωσία, έψαχνε να μετασχηματίσει την ιδεολογική σε στρατηγική σχέση. Από όλα αυτά γεννήθηκε η ιδέα του αγωγού Σάουθστρημ, ενός από τους στρατηγικότερους στον κόσμο. Παρακάμπτει και την Ουκρανία και την Τουρκία, επιτρέποντας τον απευθείας εφοδιασμό της Ευρώπης με ρωσικό αέριο. Και φυσικά παρακάμπτει και τον υπόγειο αμερικανικό πόλεμο, δια του «τηλεχειρισμού» της Νέας Ευρώπης.
Εκτός του Σάουθστρημ, μπήκε στα σκαριά και ένα πρόγραμμα εξοπλιστικής συνεργασίας.

'Όταν έμαθαν τα νέα, στην Ουάσιγκτον χτύπησε συναγερμός σε Πεντάγωνο, Στέητ Ντηπάρτμεντ, CIA και NSC. Ο αμερικανός Πρέσβης στην Αθήνα Τσαρλς Ρις ήταν ο πρώτος που την πλήρωσε: Μετατέθηκε δυσμενώς στη Βαγδάτη, σε θέση αναντίστοιχη με τον βαθμό του. Στη συνέχεια άρχισε η κάθε είδους και μορφής επίθεση εναντίον των προσώπων-φορέων και οπαδών της ελληνορωσικής προσέγγισης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων (Σόρος, Μπρεζίνσκι κλπ.) χαραλκτήρισαν την Ελλάδα και τον Παπαδόπουλο στην Κύπρο «Δούρειους 'Ιππους» της Ρωσίας. Την ίδια ώρα ο Πούτιν παρασημοφορούσε τον 'Ελληνα Υπουργό Ανάπτυξης Δημήτρη Σιούφα και τον Πρέσβη του στην Αθήνα, σε μια σαφή εκδήλωση της μεγάλης σημασίας που απέδωσε στον Σάουθστρημ και στην όλη συνεργασία με την Ελλάδα.

Αν για την Αθήνα, η ελληνορωσική προσέγγιση είναι η μόνη σήμερα διαθέσιμη σοβαρή εναλλακτική πολιτική απέναντι στις αμερικανικές πιέσεις και την υποστήριξη της Ουάσιγκτον προς την 'Αγκυρα, αν είναι ζήτημα στοιχειώδους εθνικής ασφάλειας να μην εισάγει όλο το αέριό της από έναν δυνητικό έστω αντίπαλο, όπως η Τουρκία, και να διαφοροποιήσει κάπως τους στρατιωτικούθς εξοπλισμούς της, για την Αμερική τα πολλά «πάρε-δώσε» με τη Μόσχα είναι casus belli. Τη διαχρονική «στρατηγική εξίσωσή» μας την διατύπωσε από το 1844 ο Βρετανός Πρέσβης Σερ Λάιονς, σε ένα υπόμνημα: «Μια ανεξάρτητη Ελλάδα είναι παραλογισμός. Η Ελλάδα θα είναι είτε ρωσική, είτε αγγλική. Κι αφού δεν πρέπει να είναι ρωσική, θα είναι αγγλική». Το ενδεχόμενο να υπάρξει μια στενότερη ελληνορωσική σχέση προκαλεί πάντα σχεδόν υστερία σε Αμερικανούς, που συχνά μας κατατάσσουν σε έναν όχι φιλικό «ορθόδοξο» κόσμο! 

Ο Καραμανλής είχε δίκηο στη ρώσικη πολιτική του - πολιτική σχεδόν φορσέ για τη χώρα. Αλλά το παιχνίδι είναι «χοντρό» και πρέπει να μπορείς να το παίξεις. Αν μη τι άλλο, πρέπει τουλάχιστο να συμφωνεί το . Υπουργείο Εξωτερικών σου! Η Κυρία Μπακογιάννη δεν ήταν αυτής της σχολής, όπως φάνηκε καθαρά στην περίπτωση της αντιβαλλιστικής άμυνας (και, λένε οι κακές γλώσσες, με τα τωρινά μπλεξίματα με Γεωργιανούς και Ρώσους στον ΟΑΣΕ). Η ελληνική κυβέρνηση ανοίχτηκε σε μια τολμηρή πολιτική, χωρίς καν την αναγκαία εσωτερική ενότητα και χωρίς ίσως να έχει ακριβώς προβλέψει τις συνέπειες.

Αντιμέτωπος με πίεση, ο Πρωθυπουργός έκανε δύο λάθη στο σκάκι, υποστηρίζουν συνεργάτες του: ξόδεψε το πολυτιμότερο μέρος του ηθικο-πολιτικού κεφαλαίου του, υπερασπιζόμενος μη υπερασπίσιμους "αξιωματικούς" (Βουλγαράκη και Ρουσόπουλο), ενώ δεν υπερασπίστηκε αυτούς που υλοποιούσαν τις πολιτικές του, εκτιμώντας, εσφαλμένα, ότι η «θυσία» τους θα κατεύναζε το «θηρίο». Από τον Νοέμβριο, φάνηκε να αποδέχεται την εισήγηση του ΥΠΕΞ ότι έχει σημασία να τα φτιάξουμε με τον Ομπάμα και ας πάνε πίσω τα ρωσικά. Μάταια ο Ρώσος Πρέσβης ολόκληρο το φθινόπωρο, αναζητούσε απάντηση στο γιατί δεν προχωράνε οι εξοπλιστικές συμφωνίες. Οι αρμόδιοι δεν τούβγαιναν στο τηλέφωνο!!!. Κάμποσοι «αναλυτές» των media, που υμνούσαν την ελληνορωσική προσέγγιση, ανακάλυψαν ξαφνικά τη σημασία της «διαφοροποίησης» των πηγών ενεργειακής προμήθειας. 

Μετά, άρχισαν οι αλλαγές στα πρόσωπα. Ο κ. Φώλιας, που, λένε οι κακές γλώσσες, δεν αντιλήφθηκε ακριβώς τι του είπε ο Πρέσβης Σπέκχαρτ «ανασχηματίστηκε» και στη θέση του μπήκε ο νεοφιλελεύθερος φίλος της Υπουργού Εξωτερικών κ. Χατζηγάκης, οπαδός των εναλλακτικών προς τον Σάουθστρημ αγωγών. Θεωρούμενος από πολλούς ως αρχιτέκτων της ελληνορωσικής σχέσης και από τους σοβαρότερους διπλωμάτες μας, ο Κωνσταντίνος Μπίτσιος πήρε μετάθεση δια προαγωγής από το διπλωματικό γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Πρέσβης στη Μόσχα κ. ΚΛης, συνταξιοδοτήθηκε.

Στη Μόσχα υπήρχε ακόμα ένας διπλωμάτης στον οποίο είχε ανατεθεί η στενή παρακολούθηση των ενεργειακών θεμάτων και έγραφε κάθε τόσο υπομνήματα για ενημέρωση της Αθήνας. Επρόκειτο μάλλον περί παράφρονος, αφού έκανε συστηματικά τη δουλειά του, την οποία φαινόταν και να αγαπάει, ενημερωνόταν για τη βιβλιογραφία και είχε και το θάρρος της άποψής του! Οι συνάδελφοί του είχαν εντυπωσιασθεί από την αναλυτικότητα των δεδομένων που παρέθετε στις εκθέσεις του και από την ποιότητα και διάρθρωση των επιχειρημάτων του, που, ως γνωστόν, δεν είναι το δυνατό σημείο ούτε του κράτους μας, ούτε καν των πανεπιστημίων μας. Κείμενά του δημοσίευσε επανειλημμένα το ΚΑΣ του ΥΠΕΞ στο δελτίο του, ενώ μια εξαιρετική εργασία του δημοσιεύτηκε επίσης στο περιοδικό «Διεθνής και Ευρωπαϊκή Πολιτική» (τεύχος 10, Απρίλιος - Ιούνιος 2008). 'Όπως μπορεί να διαπιστώσει ο είναι μία από τις ελάχιστες, καλύτερες και πιο τεκμηριωμένες εργασίες στα ελληνικά για ενεργειακά θέματα άμεσου, ζωτικού ελληνικού ενδιαφέροντος. Φυσικά, δεν είναι υποχρεωτικό ούτε να συμφωνήσει κανείς με τα συμπεράσματα του συγγραφέα, ούτε να τα ενστερνισθεί η πολιτική ηγεσία. Θα είχε ενδιαφέρον να πληροφορούμεθα με εξίσου αναλυτικό τρόπο και τα επιχειρήματα των αντιπάλων της ελληνορωσικής προσέγγισης, που ελπίζουμε να μην εξαντλούνται στο «προσκύνα τους δυνατούς»! Μια αληθινή, δι' επιχειρημάτων συζήτηση θα ήταν πολύ ωφέλιμη για την ελληνική εξωτερική και όχι μόνο πολιτική, μόνο που δεν συνηθίζεται! Τα σοβαρά κράτη όχι μόνο την ανέχονται, την επιδιώκουν και την προκαλούν.

Δεν είναι η ελληνική μέθοδος αυτή. Ο Πρέσβης στην Ουκρανία κ. Δημητρίου, ένας από τους αποδέκτες του τελευταίου αναλυτικού σημειώματος από τη Μόσχα, αποφάσισε ξαφνικά να του απαντήσει. 'Όχι, όπως φαίνεται, ανασκευάζοντας τα επιχειρήματα του συναδέλφου του, αλλά με πρωτοφανή υπονοούμενα, ότι δηλαδή ο συντάκτης γράφει πιο φιλορωσικά και από Ρώσο υπάλληλο! Ο συντάκτης του υπομνήματος του απάντησε με προσωπική επιστολή επιχειρηματολογώντας και υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, την οποία κοινοποίησε στους υπόλοιπους αποδέκτες. Το αποτέλεσμα ήταν, κατά τρόπο υπηρεσιακά πρωτοφανή, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου να τον καλέσει σε απολογία, με την κατηγορία της έλλειψης του προσήκοντος σε ανωτέρους σεβασμού, κατηγορίας που είναι περίπου είδος «ιδιώνυμου» για διπλωμάτη και μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καριέρα του. Αντιθέτως, ουδείς ενόχλησε τον Πρέσβη κ. Δημητρίου, για τους τόσο ανοίκειους χαρακτηρισμούς του. Πέραν όμως της όποιας προσωπικής διαμάχης, η σημασία της υπόθεσης είναι άλλη: η κλήση σε απολογία του κύριου έλληνα διπλωμάτη που παρακολουθεί από κοντά τα ενεργειακά θέματα και υποστηρίζει με επιχειρήματα το επίσημο ελληνο-ρωσικό σχέδιο, στέλνει και ένα προφανές μήνυμα σε όλη τη διπλωματική υπηρεσία («ο ΣάουθΣτρημ είναι σε δυσμένεια και μην παραασχολείστε με αυτόν). 'Οσο για τα επιχειρήματα περί Ρώσων πρακτόρων στο ελληνικό κράτος, τι να πει κανείς? Στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σκοινί! Συνεργάτες της Κυρίας Μπακογιάννη επιμένουν ότι η Υπουργός δεν είχε ιδέα για την υπόθεση και καμμία ανάμειξη. Είμαστε υποχρεωμένοι να το δεχθούμε, αλλά κι έτσι αν είναι, καλό θα ήταν οι ανώτεροι υπηρεσιακοί παράγοντες και το περιβάλλον της Υπουργού να την προστατεύουν από ενέργειες που, έστω κακοβούλως, θα μπορούσαν να αποδοθούν σε χρήση αθέμιτων μέσων για να υπονομευθεί μια πολιτική.

Λέγεται ότι ο Πρωθυπουργός δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος όταν πληροφορήθηκε τα καθέκαστα. Αλλά παραμένει ασαφές το τι επιδιώκει τελικά ο κ.Καραμανλής με το «ένα βήμα μπρος, δύο πίσω» στα ελληνορωσικά. Μετά από μια περίοδο ταλάντευσης, αποφάσισε προχθές το μεσημέρι να πάει τελικά στην ενεργειακή διάσκεψη της Σόφιας, παρά την ματαίωση της παρουσίας εκεί του Βλαντιμίρ Πούτιν. Καλά πληροφοημένες πηγές σε Αθήνα και Μόσχα, υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν δεν πάει γιατί η διάσκεψη κινδυνεύει να γίνει αμερικανική «φιέστα», υπό την κάλυψη της ατλαντικής πτέρυγας της Κομισιόν, υπέρ του αγωγού Ναμπούκο, ευθέως ανταγωνιστικού, όχι μόνο του ΣάουθΣτρημ, αλλά ακόμα και αυτού του Τουρκία-Ελλάδα-Ιταλία. Στη Σόφια θα μεταβεί ανώτερος αμερικανός αξιωματούχος, δεν θα εκπροσωπηθούν όμως σε πολιτικό επίπεδο, Γερμανοί, Ιταλοί και Γάλλοι. Η Γκαζπρόμ άρχισε στο μεταξύ λόμπυ διαμαρτυρόμενη γιατί η ΕΕ δεν χαρακτηρίζει προτεραιότητα τον ελληνο-βουλγαρο-ρωσικό αγωγό.

Ο αγωγός «Τουρκία-Ελλάδα-Ιταλία» είναι ανταγωνιστικός του Σάουθστρημ. Αλλά ο αγωγός Ναμπούκο, πέραν του παντελώς αντιοικονομικού του χαρακτήρα, είναι επόισης αγωγός που παρακάμπτει την Ελλάδα και αναβαθνμίζει κολοσσιαία την Τουρκία. Αναδεικνύει έντονα τον ενεργειακό ρόλο της (αμερικανικής) Νέας Ευρώπης, εις βάρος της «Παλαιάς» και της Ρωσίας, διαιωνίζοντας την αμερικανική και εξωευρωπαϊκή εξάρτηση της Νέας. Οι αγωγοί χρησιμοποιούνται υπονομεύοντας κάθε δυνατότητα ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας και ευρωρωσικής συνεργασίας! 'Εχουμε εθνικό συμφέρον, για να μην κακοκαρδίσουμε την Ουάσιγκτον, να υποστηρίξουμε εμμέσως τέτοια σχέδια? Γιατί αυτά που μπορεί να κάνει το τουρκικό κράτος με τους Ρώσους, τους 'Αραβες ή τους Ιρανούς, δεν επιτρέπεται να τα κάνει η Ελλάδα?

"Κόσμος του Επενδυτή", 25-4-2009  Διαβάστε περισσότερα...

Η εξωτερική πολιτική του «στρατηγικού βάθους» κατά τον Ahmet Davutoglu

Του Χ. Παναγιωτίδη 

Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε την πέρα από τα συνήθη αύξηση της τουρκικής προκλητικότητας. Βρισκόμαστε σε κατάσταση κρίσης και οι κλιμακώσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Η έκρυθμη κατάσταση στο Αιγαίο δημιουργεί πολλά ερωτήματα.Γιατί η Τουρκία δημιουργεί τέτοια τις κρίσεις εργαλειακά κυρίως έναντι της Ελλάδας; Μόνο η Ελλάδα είναι στόχος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής; Η συγκεκριμένη εξωτερική πολιτική αποτελεί ή όχι τμήμα μιας ευρύτερης στρατηγικής που χάραξε η τουρκική ηγεσία; Θα απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα παρουσιάζοντας το σχέδιο εξωτερικής πολιτικής που διαμόρφωσε ο Ahmet Davutoglu, ο σύμβουλος του Erdogan για θέματα εξωτερικής πολιτικής, για τον οποίο πολύς λόγος γίνεται τελευταία στα ελληνικά ΜΜΕ.

Ποιος είναι ο Ahmet Davutoglu 

Ο καθηγητής Davutoglu γεννήθηκε το 1959 στο Ικόνιο της Τουρκίας. Έλαβε το πτυχίο του από το τμήμα Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου. Το μεταπτυχιακό του είναι στην Δημόσια Διοίκηση και το διδακτορικό του στην Πολιτική Επιστήμη και τις Διεθνείς Σχέσεις, επίσης από το ίδιο πανεπιστήμιο.
Εργάστηκε στο πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Beykent της Κωνσταντινούπολης και δίδαξε ως αναπληρωτής καθηγητής στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Μαλαισίας. Το 2002 του απονεμήθηκε ο τίτλος του πρέσβη, από τον πρόεδρο της δημοκρατίας Ahmet Necdet Sezer και τον πρωθυπουργό Tayip Erdogan, και η θέση του συμβούλου του πρωθυπουργού για διεθνή ζητήματα. Ισλαμιστής στην ιδεολογία του, ήταν αυτός ακριβώς που χρειαζόταν ο ισλαμιστής πρωθυπουργός Tayip Erdogan.

Η θεωρία του «στρατηγικού βάθους»

Η αντίληψη περί Στρατηγικού Βάθους είχε εκφραστεί από τον A. Davutoglu μέσα από το ομώνυμο βιβλίο του το οποίο εκδόθηκε το 2001. Η κύρια θέση του έργου του είναι ότι η αξία ενός έθνους στη διεθνή πολιτική εξάγεται από την γεωστρατηγική του θέση και το ιστορικό βάθος. Σύμφωνα με αυτό, η θέση της Τουρκίας είναι σημαίνουσα, διότι γεωπολιτικά, μεταξύ άλλων, ελέγχει τα Στενά του Βοσπόρου και πολιτισμικά αποτελεί τη συνέχεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ειδικά για το τελευταίο στοιχείο, ο Davutoglu τονίζει τις σχέσεις της Τουρκίας με τα Βαλκάνια, την Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία και θεωρεί ότι η Τουρκία, λόγω του ότι είναι κληρονόμος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έχει τη δυναμική να γίνει μια μουσουλμανική περιφερειακή δύναμη. Με την στρατηγική αυτή, γίνεται μια προσπάθεια να εξισορροπηθεί η εξάρτηση της χώρας από την Δύση, μέσω της δημιουργίας συμμαχιών που θα διατηρήσουν μια ισορροπία ισχύος στην περιοχή, με την Τουρκία να έχει την κυρίαρχη θέση σε περιφερειακό και κατ' επέκταση σε παγκόσμιο επίπεδο. 

 Η αξιολόγηση 

Το βιβλίο του καθηγητή Ahmet Davutoglu κυκλοφόρησε μόνο στα τουρκικά, όπως και το σχετικό άρθρο. Εν τούτοις, κυκλοφόρησε το 2008, στα αγγλικά, στην επιθεώρηση Turkey Insight (Vol.10, No.1, 2008) κείμενό του, που αποτελεί αξιολόγηση στην θεωρία του Στρατηγικού Βάθους για το έτος 2007. Πιο συγκεκριμένα, η Τουρκία ορίζεται ως μια «κεντρική» (γεωπολιτικά) χώρα, με πολλαπλές περιφερειακές ταυτότητες, καθότι κατέχει κυρίαρχη θέση μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, ενώ βρίσκεται δίπλα στην Αφρική διαμέσου της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτά τα χαρακτηριστικά δίνουν στην Τουρκία τη δυνατότητα να ελίσσεται μεταξύ όλων αυτών των περιοχών, έχοντας περιοχές επιρροής στο άμεσο περιβάλλον της. Μια τέτοια χώρα, αναφέρει ο Davutoglu, δεν θα πρέπει να θεωρείται ως μια χώρα «γέφυρα», ούτε ως μια χώρα «σύνορο», ούτε ως μια
συνηθισμένη χώρα που βρίσκεται στα όρια της Δύσης με τον Μουσουλμανικό Κόσμο. 
Σε όρους περιοχών επιρροής, η Τουρκία είναι μία χώρα της Μέσης Ανατολής, του Καυκάσου, της Κεντρικής Ασίας, της Κασπίας, της Μεσογείου, του Περσικού Κόλπου και της Μαύρης Θάλασσας. «Η Τουρκία θα πρέπει να κάνει τον ρόλο της περιφερειακής χώρας τμήμα του παρελθόντος της και να καθορίσει μια νέα θέση: μία σύμφωνα με την οποία θα παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα όχι μόνο για τον εαυτό της αλλά και για τους γείτονές της». Δηλαδή, η Τουρκία θα πρέπει να εγγυηθεί την δική της ασφάλεια λαμβάνοντας ενεργό ρόλο στην διαμόρφωση σταθερότητας και ασφάλειας στο
άμεσο περιβάλλον της...

Οι αρχές της νέας τουρκικής εξωτερικής πολιτικής 

Για την επίτευξη των προαναφερθέντων γενικών στόχων, ο σύμβουλος του Τούρκου πρωθυπουργού έχει καθορίσει πέντε αρχές στην διαδικασία εφαρμογής της εξωτερικής πολιτικής. Κάποιες από αυτές αν και ίσως μας φανούν ως μη έχουσες επαφή με την τουρκική πραγματικότητα, αξίζει να τις δούμε. 
 1) Αν υπάρχει ανισορροπία μεταξύ ασφάλειας και δημοκρατίας σε μία χώρα, τότε θα είναι από δύσκολο έως αδύνατο να εγκαθιδρύσει σφαίρα επιρροής στον περίγυρό της. Η νομιμότητα ενός πολιτικού καθεστώτος προέρχεται από την ικανότητά του να παρέχει ασφάλεια στους πολίτες, χωρίς αυτό να αποβαίνει εις βάρος της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών του...

Σύμφωνα με τον Α. Νταβούτογλου, η Τουρκία είναι σε θέση να παρέχει κοινωνικές ελευθερίες χωρίς να υποδαυλίζει την ασφάλειά της! Ως τέτοιο παράδειγμα επιτυχούς πολιτικής κουλτούρας αναφέρει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του ΡΚΚ το 2007.
Η επιτυχία έγκειται στο ότι κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, η ζωή συνεχίστηκε κανονικά στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Κωνσταντινούπολη, η Άγκυρα, το Ντιγιάρμπακιρ ή το Βαν, οι κρατικές αρχές δεν χρειάστηκε να κηρύξουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οι εκλογές δεν αναβλήθηκαν, τα αποτελέσματά τους δεν επηρέασαν αρνητικά την διαδικασία. Για τον A. Davutoglu η πιο σημαντική «μαλακή» ισχύς της Τουρκίας είναι η δημοκρατίας της !

 2) Τα τελευταία 5 χρόνια η Τουρκία υλοποιεί επιτυχώς την πολιτική των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονές της. Με βάση αυτή τη λογική, επιτυχημένες θεωρούνται οι σχέσεις με την Γεωργία και την Συρία, καθώς υπάρχει μια πληθώρα κοινών αναπτυξιακών συνεργασιών και κατασκευών. Το ίδιο καλές θεωρούνται οι σχέσεις με την Βουλγαρία και το Ιράν. Τέλος, η κρίση που προσπάθησε να δημιουργήσει το ΡΚΚ, σύμφωνα πάντοτε με τον Ahmet Davutoglu, ξεπεράστηκε χάρη στην ικανότητα διαχείρισης της κρίσης και τις λεπτές τουρκικές διπλωματικές ικανότητες. 

3) Στόχος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής είναι να αναπτύξει σχέσεις με τις γειτονικές χώρες και όχι μόνο. Όπως προαναφέρθηκε, η Τουρκία εκλαμβάνεται, από τον ανώτατο σύμβουλο, ως μια χώρα των Βαλκανίων, του Καυκάσου, της Μέσης Ανατολής και της κεντρικής Ασίας. Για τον λόγο αυτό έχει αναλάβει άκρως ενεργητικές διπλωματικές πρωτοβουλίες σε όλους τους τομείς. 

Πιο συγκεκριμένα, η τουρκική κυβέρνηση ανέλαβε διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Σουνιτών και Σιιτών στο Ιράκ, ενώ έστειλε στρατιωτική ειρηνευτική δύναμη στον Λίβανο. Ανέλαβε ενεργητική πολιτική, κρατώντας ίσες αποστάσεις στις εμπλεκόμενες πλευρές. 

4) Το τουρκικό υπουργείο εξωτερικών προσπαθεί να είναι φορέας μιας πολυδιάστατης πολιτικής. Με άλλα λόγια η τουρκική διπλωματία έχει ως στόχο να διατηρεί καλές σχέσεις με τις μεγάλες δυνάμεις του διεθνούς συστήματος, ακόμα κι εκεί που φαίνεται ότι οι μεταξύ τους σχέσεις είναι σε κατάρρευση.  
Όταν η Τουρκία αρνήθηκε στις αμερικανικές δυνάμεις να εισβάλουν στο Ιράκ μέσα από το έδαφός της, κάποιοι θεώρησαν ότι η σχέση τους θα έφτανε σε ένα τέλος. Παρ' όλα αυτά η συνεργασία συνεχίζεται σε πολύ καλό επίπεδο, τουλάχιστον επί προεδρείας Μπους. Αντίστοιχες περιπτώσεις υπήρξαν με την Γαλλία, και την στάση της ως προς την είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε., αλλά και με την Ρωσία όσον αφορά τα συγκρουόμενα συμφέροντά τους στην περιοχή του Καυκάσου. Τέλος, ο Ahmet Davutoglu αναφέρει ότι η σχέσεις με την Ε.Ε. δεν διακόπηκαν, ούτε πάγωσαν όπως πολλοί φοβήθηκαν στην Τουρκία.  


5) Η πέμπτη αρχή που δίνει ο Τούρκος σύμβουλος είναι η «ρυθμική διπλωματία». Καταβάλλεται μεγάλη, συντονισμένη και σοβαρή προσπάθεια να υπάρχει συνεχής παρουσία της χώρας στους
διεθνείς οργανισμούς και τις εξελίξεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Davutoglu, η Τουρκία είναι μέλος της Αφρικανικής Ένωσης, μετά το άνοιγμα στην μαύρη ήπειρο το 2005, έχει προσκληθεί δύο φορές στον Αραβικό Σύνδεσμο σε επίπεδο πρωθυπουργών αλλά και υπουργών εξωτερικών. Ακόμη, υπογράφηκε στην Κωνσταντινούπολη συμφωνία θεσμοθέτησης των σχέσεων με τις Αραβικές χώρες που συνορεύουν με το Ιράκ, λειτουργώντας ταυτόχρονα και ως φόρουμ. Άλλες διπλωματικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν την διοργανωθείσα στην Τουρκία σύνοδο των 50 λιγότερο ανεπτυγμένων κρατών, την συνάντηση μεταξύ του Solana και του Larijani προκειμένου να συζητήσουν το πυρηνικό ζήτημα του Ιράν, το άνοιγμα διαύλου επικοινωνίας μεταξύ Πακιστάν και Αφγανιστάν, την συνάντηση στην Τουρκία του προέδρου Karzai και του προέδρου Musharraf, την συνάντηση Abbas και Peres. 

 Η ιδιωτική πρωτοβουλία 

 Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της Τουρκίας ως δρώντα διεθνούς εμβέλειας, μέσα από τους διεθνείς οργανισμούς/θεσμούς, διαδραματίζει η ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία είναι μέρος της εθνικής εξωτερικής πολιτικής. Δηλαδή, οι επιχειρήσεις, οι διάφορες οργανώσεις, η κοινωνία των πολιτών και άλλοι θεσμοί του τουρκικού κράτους, λειτουργούν υπό ενιαίο πλαίσιο. 
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο Ahmet Davutoglu, η Τουρκική Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών και Βιομηχάνων (TUSKON) διοργανώνει την Αφρικανική Σύνοδο σύμφωνα με την πολιτική του
τουρκικού υπουργείου εξωτερικών για την Αφρική, φέρνοντας υπουργούς των κρατών αυτών στην Τουρκία. Η Ένωση Επιχειρηματιών και Βιομηχάνων (TUSIAD) διοργανώνει δραστηριότητες στήριξης της υποψηφιότητας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ανεξάρτητη Ένωση Βιομηχάνων και επιχειρηματιών (MUSIAD) δίνει μεγάλη έμφαση στην διοργάνωση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, φέρνοντας κοντά βασικούς δρώντες της παγκόσμιας οικονομίας. Αντίστοιχες ήταν και οι πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών στην περίπτωση των σεισμών του Πακιστάν και του τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό. 

Μέση Ανατολή

Η Τουρκία κινείται δυναμικά στον χώρο της Μέσης Ανατολής, λαμβάνοντας σημαντικές πρωτοβουλίες, γεφύρωσης των διαφορών, ιδιαίτερα στο ζήτημα του Ιράκ, ειδικά με την διοργάνωση της δεύτερης συνάντησης των όμορων κρατών, στην Κωνσταντινούπολη τον Μάιο του 2007. Γενικότερα, για την βαθύτερη εδραίωση της πολιτική της θέσης στην Μέση Ανατολή, ο A. Davutoglu θεωρεί τέσσερις βασικές αρχές στις οποίες πρέπει να βασιστεί η Τουρκία. Πρώτη είναι η ύπαρξη ενός συλλογικού (περιφερειακό) συστήματος ασφαλείας. Δεύτερη αρχή είναι να δοθεί βάση στον διάλογο ως μέσω χειρισμού κρίσεων και προς αυτή την κατεύθυνση συμβαδίζουν οι μέχρι τώρα πρωτοβουλίες της. Τρίτη η οικονομική αλληλεξάρτηση και τέταρτη η πολιτιστική συνύπαρξη. Η τελευταία αρχή έχει να κάνει με το μέλλον του Ιράκ, το οποίο θεωρεί ο A. Davutoglu ότι πρέπει να παραμείνει ενιαίο, με όλες τις εθνικές και θρησκευτικές ομάδες να ζουν αρμονικά σ' ένα ενιαίο κράτος. 

Σχέσεις με τις ΗΠΑ 

Βασιζόμενος σε κλασικές αρχές της γεωπολιτικής, ο Davutoglu αναγνωρίζει ότι οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη από ισχυρές ναυτικές δυνάμεις (A. Mahan) και από ισχυρές συμμαχίες. Στο δεύτερο σκέλος, ο Τούρκος σύμβουλος, θεωρεί ότι η Τουρκία σαν «κεντρική» χώρα χρειάζεται το στρατηγικό βάρος μια ηπειρωτικής υπερδύναμης και αντίστοιχα οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη από κεντρικούς δρώντες όπως η Τουρκία. Τα συμφέροντά τους θα είναι αντικρουόμενα, αλλά σε αυτή τη περίπτωση θα πρέπει να δίνουν έμφαση στην συνεργασία και όχι στις διαφωνίες.  

Ενεργειακή ασφάλεια

Στην εποχή των αγωγών και βρισκόμενη σε κομβικό σημείο, η Τουρκία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την γεωγραφική της θέση στον ενεργειακό χάρτη. Ο A. Davutoglu εκφράζει την στεναχώρια του για το γεγονός ότι αρκετοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν (κατά τα γραφόμενά του) ότι η Τουρκία και οι πολίτες της δεν είναι Ευρωπαίοι αλλά η γεωγραφική θέση της χώρας του είναι πάντοτε ελεύθερη προς ευρωπαϊκή χρήση. Θεωρεί ακόμη ότι είναι μεγάλη αντίφαση το ότι οι χώρες που είναι άκρως αντίθετες στην ολοκλήρωση της Τουρκίας στην Ε.Ε., είναι αυτές οι οποίες διατηρούν υψηλές προσδοκίες για τα ενεργειακά προγράμματα. Σημαντική είναι η διαπίστωση που κάνει ο σύμβουλος του Erdogan για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων. Συγκεκριμένα σε συνέχεια των παραπάνω αναφέρει: «Η Ε.Ε. θα το κατανοήσει αυτό το γεγονός ποια στιγμή. Η Τουρκία περιμένει υπομονετικά την Ε.Ε. να εκτιμήσει την αναντικατάστατη θέση της σε σχέση με την ενεργειακή ασφάλεια, την πολιτιστική πολιτική και τις διακομεταμιστικές οδούς. Όταν κατανοήσουν την αξία της Τουρκίας σε αυτά τα ζητήματα, θα συνειδητοποιήσουν ότι η παγκόσμια ισχύς της Ε.Ε. μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της πλήρους ολοκλήρωσης της Τουρκίας στην Ευρώπη.» 

 Από την άλλη πλευρά, ο A. Davutoglu θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξει συνέχεια των εσωτερικών μεταρρυθμίσεων ώστε η χώρα να παραμείνει σε ενταξιακή πορεία. Στόχος ήταν η ολοκλήρωσή τους το 2013. Αυτό, όμως, δεν καθίσταται εφικτό λόγω απρόβλεπτων καταστάσεων, όπως η έξαρση της «τρομοκρατίας»-ΡΚΚ και οι προεδρικές εκλογές με τα γεγονότα που τις συνόδευσαν. Δεύτερη είναι η συνέχιση της συνεργασίας σε «τεχνικά» θέματα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κεφάλαια ένταξης που έχει θέσει. Το κυριότερο πρόβλημα-εμπόδιο είναι το Συμβούλιο της Ευρώπης και το γεγονός ότι πολλές χώρες προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις τουρκικές αδυναμίες. Σημαντικό στοιχείο, γι' αυτόν, είναι να υπάρξει ένα στρατηγικό σχέδιο που να εγγυάται το μέλλον της Τουρκίας στην Ευρώπη. Για τον λόγο αυτό θεωρεί ότι η Τουρκία δεν γίνεται να απαιτεί ένταξη από θέση αναμονής έξω από την πόρτα της Ε.Ε. Θα πρέπει να υπάρξουν διπλωματικές πρωτοβουλίες για να προετοιμάσουν το έδαφος και να δημιουργήσουν την κατάλληλη ψυχολογική ατμόσφαιρα επίτευξης αυτού του στόχου. 

Κυπριακό 

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις θέσεις του για το Κυπριακό. Θέση του είναι ότι η Έκθεση Προόδου εμπεριέχει αποπροσανατολιστικές απόψεις για την Κύπρο. Καμία ειρήνευση δεν θα υπάρξει στην Κύπρο υπό τις υπάρχουσες συνθήκες (2008). Οι ελληνοκύπριοι το γνωρίζουν και περιχαρακώνουν την θέση τους εντός της Ε.Ε. Λύσεις για το τέλμα στο οποίο βρίσκεται η Τουρκία, είναι η κεφαλαιοποίηση στην γεωστρατηγική της θέση και η αύξηση των συναλλαγών του ψευδοκράτους με άλλες χώρες ώστε να ενσωματωθεί στο διεθνές σύστημα. Ειδικά για την τελευταία περίπτωση υπήρξαν τέσσερα θετικά γεγονότα, α) η αντιπροσώπευση των Τουρκοκυπρίων στο Συμβούλιο της Ευρώπης, β) το άνοιγμα εμπορικών γραφείων στις χώρες του Κόλπου, γ) η ακτοπλοϊκή σύνδεση των κατεχομένων εδαφών με την Συρία και δ) οι επίσημες επισκέψεις (σ.σ. αναφέρεται στην υποδοχή του Αλί Ταλάτ στο Πακιστάν, ως αρχηγού κράτους...). Μελλοντικά πιστεύει ότι ίσως γίνει αναγκαίο να πείσει κανείς την «Κατεχόμενη Κύπρο» να ενωθεί με τα ελεύθερα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς το επίπεδο διαβίωσης και οικονομικής ανάπτυξης των κατεχομένων θα έχει φτάσει το αντίστοιχο των ελεύθερων περιοχών... 

 Σχόλια - Παρατηρήσεις

Η Τουρκία προσπαθεί να γίνει ισχυρότερη όντας πιο ενεργή στις περιφερειακές εξελίξεις. Την ισχύ της αυτή την εξαργυρώνει στις διμερείς της σχέσεις με άλλες χώρες, ιδιαίτερα με τις ευρωπαϊκές, τις ΗΠΑ και την Ρωσία, προσπαθώντας να αποκομίσει όσο το δυνατόν περισσότερα ανταλλάγματα. Η αύξηση της ισχύος της, της επιτρέπει να αντιδρά έντονα όταν θεωρεί ότι θίγονται τα συμφέροντά της, από τις πολιτικές των μεγάλων δυνάμεων. Η δε θεωρία του «στρατηγικού βάθους», φαίνεται στις γενικές τις αρχές να είναι μια μορφή «νεο-οθωμανικού» ηγεμονισμού. Το ζήτημα του Ιράκ απασχολεί σοβαρά την Τουρκία, λόγω του φόβου δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στα σύνορά της. Οι πρωτοβουλίες για διατήρηση της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής του Ιράκ λειτουργούν ως αντίβαρο στην στρατηγική του ΡΚΚ, ιδιαίτερα για το ζήτημα του Κιρκούκ. Βασικός στόχος της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στο ζήτημα αυτό είναι να έχει την συγκατάθεση όλων των γειτονικών κρατών για τις επιλογές της κατά του ΡΚΚ, δίνοντας σε όλους να καταλάβουν ότι πρέπει να διαλέξουν ανάμεσα στην κουρδική οργάνωση και την Τουρκία και ότι τελικά το συμφέρον τους είναι με αυτήν και όχι με τους Κούρδους αντάρτες. 

Οι πρωτοβουλίες της TUSIAD για την παροχή «υπηρεσιών» lobbying στην τουρκική υποψηφιότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα όσα ανέφερε ο A. Davutoglu για την κρίση που πέρασαν, χωρίς «ευτυχώς» να διακοπούν οι σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε., δείχνει ότι η Τουρκία ενδιαφέρεται πολύ σοβαρά για την ένταξή της στην Ε.Ε. αν και το επιθυμεί με τους δικούς της όρους, κάτι που θα γίνει μόνο αν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να πιέσει όσο το δυνατόν περισσότερο. 

Η καθαυτή αντίδραση του Τούρκου πρωθυπουργού είναι απλά το κλασικό ανατολίτικο modus operandi, το οποίο μπορεί να λειτουργεί (εν μέρει ή εξ ολοκλήρου) κατά της Ελλάδας, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείται απλά απαράδεκτο και πιθανόν αστείο. Εξάλλου, πιο εύκολα μπορεί να επηρεάσει μια χώρα τις «μεγάλες δυνάμεις» στα πλαίσια ενός οργανισμού ή ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας, παρά μόνη της.
Ενώ κατά καιρούς βλέπουμε επιχειρηματίες να συνοδεύουν τον πρωθυπουργό, τον πρόεδρο της Δημοκρατίας στις επισκέψεις τους σε ξένες χώρες, από εκεί και πέρα δεν είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι η δραστηριοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων (ιδιαίτερα των μεγάλων επιχειρήσεων), γίνεται με όρους ή έστω και με όρους εξωτερικής πολιτικής. Η αδυναμία να προσφέρουν κάτι πρακτικό στα εθνικά συμφέροντα φάνηκε στην περίπτωση των Σκοπίων, όπου είμαστε από τους μεγαλύτερους επενδυτές, αλλά ως συντελεστής ισχύος δεν μπόρεσε να εξαργυρωθεί την κρίσιμη στιγμή.
Αυτό ήταν και απάντηση σε όσους ονειροβατούσαν πιστεύοντας ότι θα «καταλάβουμε» οικονομικά τα Σκόπια. Αντιθέτως, οι προοπτικές συνεργασίας με την Ρωσία ή την Κίνα, όπως διαμορφώθηκαν τον τελευταίο χρόνο, έχουν την δυναμική να προσφέρουν αν και ουσιαστικά είναι αποτέλεσμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Πρακτικά, όμως, κινούνται στο πεδίο της κρατικής και όχι της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αυτό που αποκαλούμε κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα, φαίνεται ότι δεν έχει καμία σχέση με την αντίστοιχη της Τουρκίας. Με απλά λόγια η κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα κινείται με βάση πανανθρώπινες αξίες, ενώ στην Τουρκία οι αξίες αυτές είναι μανδύας έμμεσης διείσδυσης της εξωτερικής πολιτικής. Η «διπλωματία των σεισμών» είναι ένα κοινό σε όλους μας παράδειγμα. Πιο απλά αυτό ονομάζεται ΨΕΠ - Ψυχολογική Επιχείρηση...

Είναι δύσκολο να μην γίνουν συγκρίσεις στο μυαλό μας, για το πόσο ενεργή είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική και πως επιδιώκει τα συμφέροντά της. Τίθενται διάφορα ερωτήματα, όπως γιατί δεν χαράζουμε ξεκάθαρες «κόκκινες» γραμμές σε σχέση με τις τουρκικές επιδιώξεις εις βάρος μας; Αν έχουμε ξεκάθαρες γραμμές, γιατί τώρα που αυτές παραβιάζονται γινόμαστε πιο ελαστικοί στην υπεράσπισή τους; Είναι μέρος της «πάγιας», τα τελευταία χρόνια, θέσης της χώρας μας ή υπάρχουν σημαντικά, άγνωστα σ' εμάς τους πολίτες, ζητήματα που μας οδηγούν σε ελαστικότητα υπεράσπισης της εδαφικής μας ακεραιότητας; Γιατί δείχνουμε ελαστικότητα στην επιθετικότητά της και δεν «εκβιάζουμε» ξεκάθαρα ή δεν μπλοφάρουμε με τα διπλωματικά μας ατού, παρά μόνο θεωρούμε ότι όπως και να έχει η Τουρκία πρέπει να γίνει μέλος της Ε.Ε.; Γιατί προεξοφλούμε ότι αν μπει στην Ένωση θα λυθούν τα προβλήματά μας; Θα χρησιμοποιήσουμε ως διπλωματικό μέσο πίεσης την μαρτυρία του Αττίλα Ολγκάτς ή θα αφήσουμε την Κύπρο να χειριστεί μόνη της το ζήτημα...; Σε οικονομικό επίπεδο ποιες είναι οι ελληνικές προσπάθειες σύμπραξης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με τις αντίστοιχες διπλωματικές μας προσπάθειες, δηλαδή τι αποδίδουν οι συμφωνίες συνεργασίας που υπογράφουμε με διάφορα κράτη και πως βοηθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις στο εξωτερικό την εξωτερική μας πολιτική; Μπόρεσε όντως η ιδιωτική πρωτοβουλία να προσφέρει κάτι στην περίπτωση των Σκοπίων; Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα πρέπει να απαντώνται ώστε να γίνονται ορατές και ποσοτικά ή ποιοτικά κατανοητές, οι προσπάθειες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, ειδικά όσον αφορά την κύρια απειλή, όπως αυτή προέρχεται από την Τουρκία.

Γενικά συμπεράσματα 

Είναι δύσκολο να περιμένουμε μεταβολή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Απεναντίας, η Τουρκία δείχνει ότι θα επιδιώκει όλο και πιο ανεξάρτητα και «έντονα» τα συμφέροντά της. Είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει όλες τις μορφές ισχύος που διαθέτει και ιδιαίτερα την στρατιωτική, για να πετύχει τους στόχους της. Από την άλλη πλευρά, αυτό σημαίνει ότι έχει κάτι να χάσει. Ένα από αυτά είναι η ευρωπαϊκή της πορεία, η οποία εξαρτάται από την Ελλάδα και την Κύπρο. Έχουμε τη δυνατότητα να πιέσουμε την Τουρκία και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες στα Βαλκάνια, την Μέση Ανατολή, την Αφρική, τον Καύκασο και την Ασία. Η Ελλάδα θα πρέπει να ανοίξει τα μάτια της και να αναλάβει ακόμα πιο ενεργές πρωτοβουλίες σε όλους τους τομείς. Να μην περιορίζει τις δυνατότητες συνεργασίας σε υποκαταστήματα τραπεζών, σούπερ μάρκετ και αποκρατικοποιήσεων με ξένους επενδυτές. Σαν χώρα έχουμε πολλές δυνατότητες και αξιέπαινα δείγματά τους βλέπουμε τα τελευταία χρόνια. Αυτό που απαιτείται είναι να αφήσουμε την μικροπολιτική εσωστρέφεια, τα όποια ιδεολογικά εμπόδια, την αναξιοκρατία και να ξεκαθαρίσουμε τι θέλουμε, ποιο είναι το σύγχρονο πολιτιστικό, οικονομικό και πολιτικό προϊόν που μπορούμε να προσφέρουμε στις σύγχρονες διεθνείς σχέσεις, ιδιαίτερα σε περιφερειακό επίπεδο.

Πηγή : Greek American News Agency

Διαβάστε περισσότερα...

Διαμαρτυρία στον Αμερικανό Πρέσβη

Türkiye 
28/4/2009

‘Εγινε γνωστό πως η αντίδραση της Άγκυρας σχετικά με τη δήλωση του Αμερικανού Προέδρου Ομπάμα για την αρμενική γενοκτονία διαβιβάστηκε απευθείας στον πρέσβη των ΗΠΑ στην Άγκυρα James Jeffrey. Ο Τ/ΥΦΥΠΕΞ Απακάν διαβίβασε στον Αμερικανό πρέσβη την άποψη, το σχολιασμό, την αξιολόγηση και ταυτόχρονα την αντίδραση της Άγκυρας σχετικά με τη δήλωση Ομπάμα. Διαβάστε περισσότερα...

Στον αστερισμό της οικονομικής κρίσης

Νέες φτωχογειτονιές στις ΗΠΑ


Του Jesse McKinley
The New York Times 

Ως συντονιστής προγραμμάτων στο κέντρο αστέγων της Καλιφόρνιας, ο Πολ Στακ έχει συνηθίσει να βλέπει ανθρώπους που έχουν χτυπηθεί από τη μοίρα. Αυτό που δεν είχε δει έως τώρα είναι ανθρώπους να ζουν σε σκηνές και υπόστεγα στο κοντινό άδειο οικόπεδο των σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων. «Όλοι αυτοί εμφανίστηκαν ξαφνικά πριν από 18 μήνες», λέει ο κ. Στακ. «Τη μια μέρα δεν υπήρχε τίποτε. Την άλλη ένα πλήθος ανθρώπων έμενε εκεί».

Όπως και δεκάδες άλλες πόλεις στις ΗΠΑ, το Φρέσνο της Καλιφόρνιας βρίσκεται αντιμέτωπο μ’ ένα δυσάρεστο deja vu: την εμφάνιση των σύγχρονων «Χούβερβιλ», παράνομων καταυλισμών αστέγων που θυμίζουν, σε μικρότερη κλίμακα, τις παραγκουπόλεις της εποχής της Μεγάλης Ύφεσης. Στη συνέντευξή του, την περασμένη Τρίτη, ο πρόεδρος Ομπάμα κλήθηκε ευθέως να σχολιάσει το θέμα και απάντησε λέγοντας ότι «είναι απαράδεκτο παιδιά και οικογένειες να ζουν χωρίς στέγη σε μια χώρα τόσο πλούσια όσο η δική μας».

Παρότι οι άστεγοι ήταν ανέκαθεν μέρος του τοπίου στις μεγάλες πόλεις όπως το Λος Άντζελες και η Νέα Υόρκη, αυτές οι νέες παραγκουπόλεις έχουν δημιουργηθεί σε ανόμοιους τόπους, όπως το Νάσβιλ, η Ολύμπια ή η Πετρούπολη. Στο Σιάτλ, οι άστεγοι που ζουν στον καταυλισμό της περιοχής τον αποκαλούν Νίκελσβιλ, μια όχι και τόσο κολακευτική αναφορά στον δήμαρχο, Γκρεγκ Νίκελς. Οι άστεγοι του Σακραμέντο ανάγκασαν τον κυβερνήτη της Καλιφόρνιας, Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, να αναγγείλει σχέδιο για τη μεταφορά του καταυλισμού τους σε γειτονικό οικόπεδο. Αυτό έγινε αφού η πρόσφατη επίσκεψη της Όπρα Γουίνφρεϊ πυροδότησε τέτοια μανιώδη προσέλευση των ΜΜΕ, που κάποιοι απαυδισμένοι άστεγοι διαμαρτυρήθηκαν για την υπερβολική έκθεσή τους στο φως της δημοσιότητας και δήλωσαν ότι απλά θέλουν να τους αφήσουν ήσυχους.

Το πρόβλημα στο Φρέσνο είναι διαφορετικό, πρώτον γιατί είναι χρόνιο και δεύτερον γιατί δεν προσελκύει τα ΜΜΕ. Οι άστεγοι της περιοχής είχαν προ καιρού εξοργιστεί με τις διακυμάνσεις στις εποχικές θέσεις εργασίας στη γεωργία, αλλά τώρα η ύφεση έχει προκαλέσει πολύ μεγαλύτερο χάσμα, δημιουργώντας εκατοντάδες νέους άστεγους, από οδηγούς φορτηγών έως ηλεκτρολόγους. «Αυτοί είναι άνθρωποι ικανοί, οι οποίοι εργάζονταν καθημερινά για ένα μέσο μισθό ή και καλύτερο και οι οποίοι έως πρότινος μπορούσαν να συντηρούν ένα σπίτι με τα έσοδά τους», δήλωσε ο Μάικλ Στουπς, στέλεχος της εδρεύουσας στην Ουάσιγκτον Εθνικής Συμμαχίας για τους Αστέγους.

Ο αυξανόμενος αριθμός των αστέγων στο Φρέσνο, μια πόλη 500.000 κατοίκων, αποτέλεσε έκπληξη. Αξιωματούχοι της πόλης περιγράφουν ότι υπάρχουν τρεις μεγάλοι καταυλισμοί κοντά στο κέντρο και μικρότερες εγκαταστάσεις κατά μήκος των δύο αυτοκινητοδρόμων. Όλοι μαζί οι άστεγοι φθάνουν τους 2.000, σύμφωνα με τον Γκρέγκορι Μπάρφιλντ, υπεύθυνο για θέματα αστέγων της πόλης, ο οποίος δηλώνει ότι η χρήση ναρκωτικών, η πορνεία και η βία συνηθίζονται στους καταυλισμούς. «Όλα αποτελούν μέρος μιας οικονομίας του υπόκοσμου», είπε ο κ. Μπάρφιλντ. «Αυτά συμβαίνουν όταν ένας άνθρωπος προσπαθεί να επιβιώσει».

Στη διάρκεια της ημέρας ο καταυλισμός μοιάζει ειρηνικός. Αμερικανικές σημαίες στολίζουν τις σκηνές, κάποιοι ταΐζουν κατοικίδια, άλλοι ανάβουν φωτιές και κουβεντιάζουν. Τη νύχτα όμως ο κίνδυνος είναι πραγματικός. «Το όνειρό μας είναι απλό», λέει η κ. Σμιθ, η οποία έχει χάσει ένα μάτι σε ένοπλη επίθεση: «Να φύγουμε από ’δω, να αποκτήσουμε σπίτια». Διαβάστε περισσότερα...

Άνοιγμα του Ομπάμα προς την Κούβα

Των Sheryl Gay Stolberg και Damien Cave
The New York Times

Αίροντας τους πολύχρονους περιορισμούς στα ταξίδια των Κουβανο-αμερικανών στην Κούβα και στα εμβάσματα που μπορούν να στείλουν στο νησί, ο Μπαράκ Ομπάμα έδειξε ότι είναι πρόθυμος να πραγματοποιήσει ανοίγματα προς την Κούβα, αλλά αυτή τη στιγμή, τα ανοίγματα είναι μόλις μια χαραμάδα.

Πρόκειται για την σημαντικότερη αλλαγή αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Κούβα, εδώ και δεκαετίες. Όμως, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν ήρε το εμπορικό εμπάργκο που επιβλήθηκε τη δεκαετία του '60 σε μια αποτυχημένη απόπειρα απομάκρυνσης του Φιντέλ Κάστρο από την κυβέρνηση. Οι υπόλοιποι Αμερικανοί, πλην των Κουβανο-αμερικανών, συνεχίζουν να μην μπορούν να κάνουν ταξίδια στην Κούβα.

Ο Ομπάμα επέτρεψε επίσης τη σύναψη συμφωνιών των τηλεπικοινωνιακών εταιρειών στην Κούβα, κάτι που θα αυξήσει τη χρήση κινητών τηλεφώνων και δορυφορικής τηλεόρασης στο νησί. Ενδεικτικό του πόσο λεπτό είναι το θέμα της Κούβας, ο Αμερικανός πρόεδρος άφησε τους συνεργάτες του να εξηγήσουν τη νέα πολιτική.

«Είναι ένα βήμα για να τείνουμε το χέρι προς τον κουβανικό λαό, υποστηρίζοντας την επιθυμία τους να καθορίσουν οι ίδιοι το μέλλον τους», είπε ο Νταν Ρέστρεπο, υπεύθυνος για το Δυτικό Ημισφαίριο στο αμερικανικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, ο οποίος ανακοίνωσε τα νέα μέτρα. «Είναι πολύ σημαντικό να διευρυνθούν τα περιθώρια ώστε να μπορούν οι Κουβανοί να αναπτύξουν το είδος της δημοκρατίας από τα κάτω που απαιτείται ώστε να αποκτήσει η Κούβα ένα καλύτερο μέλλον».

Κατά μίαν έννοια, η αλλαγή πολιτικής είναι μια παραδοχή ότι η πολιτική που ακολουθούν οι ΗΠΑ εδώ και μισό αιώνα, προσπαθώντας να διώξουν τους Κάστρο από την εξουσία δεν έχει φέρει αποτελέσματα, όπως παραδέχθηκε την περασμένη εβδομάδα και το Κουβανο-αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα, η σημαντικότερη ένωση εξορίστων Κουβανών στο Μαϊάμι.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει ανακοινώσει ότι προχωρεί σε επανεξέταση της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Κούβα, ενώ ο Ρέστρεπο είπε ότι η πολιτική «δεν θα παγώσει εκεί που βρίσκεται σήμερα». Αυτό ήταν μια ένδειξη ότι ο Λευκός Οίκος βάζει τα θεμέλια για πιο ριζικές αλλαγές.

«Πραγματικά δεν ξέρουμε τι έχει στο μυαλό του μακροπρόθεσμα», είπε η Σάρα Στίβενς του Κέντρου για τη Δημοκρατία στην Αμερικανική Ήπειρο. Η Στίβενς θεωρεί ότι ίσως ο Ομπάμα «οικοδομεί εμπιστοσύνη», αφήνοντας την κοινότητα των Κουβανών του Μαϊάμι, που ήταν παραδοσιακά αντίθετη στη χαλάρωση της αμερικανικής πολιτικής, να συνηθίσει την ιδέα.

Ο Ομπάμα πιέζεται και από το Κογκρέσο, όπου έχει κατατεθεί νομοθεσία για την άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών για όλους τους Αμερικανούς, όχι μόνο για όσους έχουν συγγενείς στο νησί. «Τα μέτρα ως έχουν δεν προωθούν καθόλου τους ευρύτερους δεσμούς ανάμεσα στην αμερικανική και την κουβανική κοινωνία», είπε ο Φίλιπ Πίτερς, αντιπρόεδρος του ινστιτούτου Λέξιγκτον.

Στο Μαϊάμι, αυτοί που συνεχίζουν να υποστηρίζουν την πολιτική Μπους επέκριναν την κίνηση Ομπάμα ως «σοβαρό λάθος». Επεσήμαναν ότι η κουβανική κυβέρνηση παρακρατεί γερή προμήθεια από τα εμβάσματα, άρα η απελευθέρωση των εμβασμάτων θα αφήσει εκατομμύρια στα χέρια του καθεστώτος Κάστρο.

Όμως, αυτές οι απόψεις δεν είναι πλέον τόσο κυρίαρχες όσο στο παρελθόν, κυρίως στους κόλπους της νεότερης γενιάς. Ο 31χρονος Βιρζίρο Λόπεζ είπε ότι υποστηρίζει το σχέδιο Ομπάμα «ώστε να αποκτήσουν οι άνθρωποι την θέληση να πολεμήσουν για τους εαυτούς τους». Διαβάστε περισσότερα...

ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΕ ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ- ΦΑΡΜΑΚΟΝΗΣΙ

Από το 2007 η Τουρκική Αεροπορία έχει στοχοποιήσει το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι στέλνοντας μαχητικά F-16 και F-4E να πετούν χαμηλά πάνω από τα δυο νησιά εκτελώντας εικονικές προσβολές στόχων προσαρμόζοντας με αυτό τον τρόπο συγκεκριμένη επιθετική επιχείρηση κατάληψης νησιού.

Εκτός από τις υπερπτήσεις πάνω από το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι οι τούρκοι χειριστές των ραντάρ ελέγχου της περιοχής προειδοποιούν τους ελληνες πιλότους ότι ο εναέριος χώρος πάνω από τα δυο συγκεκριμένα νησιά είναι τουρκικός.  

Ενεργό ρόλο στον αποκλεισμό αυτό που στήνει η Τουρκία στη περιοχή λαμβάνουν μέρος και οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες οι οποίες ενεργοποιούν το Ελληνικό Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης ότι τάχα ναυαγοί λαθρομετανάστες κινδυνεύουν στη περιοχή προκειμένου να προκαλέσουν θέμα στη δικαιοδοσία της Ελλάδας στην ερευνά και διάσωση στη περιοχή .

Επικαλυπτικά λειτούργησε και η μεγάλη τουρκική αεροναυτική άσκηση Ηγεμών η οποία διεξήχθη το Μάρτιο του 2009 με συμμέτοχη για πρώτη φορά των ΗΠΑ Βρετανίας, Ολλανδίας και Βελγίου η οποία διεθνοποίησε τις διεκδικήσεις της Τουρκίας και προσπάθησε να πείσει τους νατοϊκούς συμμάχους ότι το εύρος του εναέριου χώρου της Ελλάδας(10 ναυτικών μιλίων) συμπίπτει με τα χωρικά ύδατα των 6 ναυτικών μιλίων

Πρέπει κάποτε να αντιληφθούμε ότι οι τουρκικές αεροναυτικές ασκήσεις και άλλες δραστηριότητες στο Αιγαίο δεν είναι εκδρομές για ξεμούδιασμα αλλά διεξάγονται εν όψει συγκεκριμένων επιτελικών σχεδίων και συνιστούν εφαρμογή της άμεσης στρατηγικής που υλοποιεί η Τουρκία.

Οι καθημερινές αυτές υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά επιβεβαιώνουν ότι η Τουρκία αμφισβητεί για πρώτη φορά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας σε κατοικημένο έδαφος .

Η Τουρκία από το 2007 έχει αλλάξει τη στρατηγική των γκρίζων ζωνών, Ίμια και προχώρησε στην απαίτηση κατοικημένων νησιών .Η περιοχή Αγαθονήσι- Φαρμακονήσι ανταποκρίνεται στις νέες τουρκικές απαιτήσεις διότι αποτελεί ευρύτατο θαλάσσιο χώρο για στρατηγικούς ελιγμούς είναι αποκομμένη από τον κυρίως εδαφικό κορμό της Ελλάδας και προσφέρεται για αεροπορικές επιχειρήσεις κυριαρχίας .   

Συγκεντρώνοντας όλα τα στοιχεία των τελευταίων αεροναυτικών ασκήσεων και υπερπτήσεων αλλά και της διπλωματικής τουρκικής δραστηριότητας μια προκλητική ενέργεια της Τουρκίας στο μέλλον είναι αναμενόμενη με τις εξής φάσεις :

Mε αφορμή επεισόδιο για το θέμα της έρευνας και διάσωσης λαθρομεταναστών στη περιοχή θα προκληθεί κρίση μεταξύ των δυο χωρών .Στη συνέχεια η Τουρκία θα προχωρήσει σε αεροπορικό και ναυτικό αποκλεισμό της περιοχής και απόβαση ισχυρής δύναμης καταδρομέων. Εξουδετέρωση της ελληνικής φρουράς και απομάκρυνση των αιχμαλώτων. Εγκατάσταση ισχυρής οπλισμένης φρουράς με την υποστήριξη της αεροπορίας και του ναυτικού Στο Διπλωματικό χώρο η Τουρκία θα ανακοινώσει στα Ηνωμένα Έθνη ότι έθεσε τέλος στη μη προβλεπόμενη από τις Διεθνείς Συνθήκες παρουσία ελλήνων σε νησί με μη καθορισμένη εδαφική κυριαρχία. 

Μετά από όλα αυτά δεν είναι δυνατόν η πολιτικοστρατιωτικη ηγεσία της χώρας να μην αναγνωρίζει το κίνδυνο και να αντιδράσει στις στρατηγικές προθέσεις της Τουρκίας οι οποίες αποσκοπούν στο να αποκτήσει εδαφική κυριαρχία έστω και επί μιας μόνο νησίδας δυτικά της αλυσίδας που δημιουργούν τα νησιά Σαμοθράκη Λήμνος Λέσβος, Χίος, Κάλυμνος, Κως ,Ρόδος και Καστελόριζο και να ανατρέψει οριστικά το υφιστάμενο νομικό καθεστώς του Αιγαίου.

 

Χρήστος Κουτσογιαννόπουλος

Ταξχος(εα) Διαβάστε περισσότερα...

ΠΕΡΙ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗΣ ΕΙΡΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΥΣΗ

του Ανδρέα Πενταρά*


Μέσα από δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων αναφορικά με τη πτυχή της αφάλειας, αλλά και ανθρώπων που πρόσκεινται στη κυβέρνηση και τα κυβερνητικά κόμματα, μπορεί κανείς να διαβλέψει τη πρόθεση του προέδρου να εισηγηθεί, παράλληλα με τη πλήρη αποστρατικοποίηση της Κύπρου, την εγκατάσταση μιας ενισχυμένης ειρηνευτικής δύναμης κάτω από το κεφάλαιο 7 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, η οποία να διασφαλίσει την ειρήνη και ασφάλεια στη Κύπρο. 

Είναι πάντως απορίας άξιο με πόση προχειρότητα όλοι οι πιο πάνω αναφέρονται σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα όπως η διάθεση ειρηνευτικής δύναμης κάτω από το κεφάλαιο 7, χωρίς προηγουμένως να μπουν στο κόπο, να μελετήσουν οι ίδιοι είτε να αναθέσουν στους συνεργάτες τους να μελετήσουν και ακόμα να συνεργασθούν με τον ΟΗΕ, στο κατά πόσο μπορεί ο Οργανισμός με βάση το καταστατικό του χάρτη και τη πρακτική που ακολούθησε σε άλλες περιπτώσεις, να διαθέσει μια τέτοια δύναμη για το σκοπό που επιθυμεί η δική μας πλευρά. Εμείς, επανηλειμμένα σε προηγούμενη αρθρογραφία μας τονίσαμε ότι θεωρούμε αδύνατη μια τέτοια απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για τους παρακάτω λόγους. Πρώτον, προκειμένου το ΣΑ να αποφασίσει την αποστολή ΕΔ κάτω από το κεφάλαιο 7, θα πρέπει να διαπιστώσει ότι ΄΄υπάρχει απειλή για την ειρήνη, διατάραξη της ειρήνης ή επιθετική ενέργεια΄΄ (άρθρο 39 του καταστατικού χάρτη). Με τη λύση όμως του Κυπριακού, ποιός μπορεί να ισχυρισθεί ότι θα συμβαίνει κάτι από τα πιο πάνω; Το ΣΑ δεν έλαβε απόφαση για αποστολή στη Κύπρο ΕΔ κάτω από το κεφ 7, ούτε με τα γεγονότα του 1964, ούτε με την εισβολή του 1974, περίοδοι κατά τις οποίες υπήρχαν οι προϋποθέσεις για να εκτιμήσει ότι απειλείτο η διεθνής ασφάλεια και ειρήνη. 

Δεύτερον, ακόμα και αν το ΣΑ προχωρούσε στη λήψη απόφασης κάτω από το κεφ. 7, θα έπρεπε πρώτα να λάβει απόφαση για λήψη προσωρινών μέτρων που δεν συνεπάγονται τη χρήση ένοπλης δύναμης, όπως ΄΄διακοπή οικονομικών σχέσων, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων, εναέριων συγκοινωνιών, των ταχυδρομικών, ραδιοφωνικών και άλλων μέσων επικοινωνίας καθώς και τη διακοπή διπλωματικών σχέσων΄΄ (άρθρα 40 και 41). Και στη περίπτωση που τα μέτρα αυτά αποδεικνύονταν ανεπαρκή, τότε και μόνον θα μπορούσε να προχωρήσει στη διάθεση ειρηνευτικής δύναμης με όρους εντολής που να επιτρέπουν τη χρήση ένοπλης βίας (άρθρο 42). Στη περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού, εναντίον ποιού κράτους ή ποιάς κοινότητας θα λάμβανε τα μέτρα αυτά το ΣΑ; 

Τρίτον, η διάθεση μιας τέτοιας διεθνούς δύναμης γίνεται με αποκλειστικό σκοπό την αποκατάσταση της διεθνούς ασφάλειας και ειρήνης στη συγκεκριμένη περιοχή και αμέσως αποσύρεται. Η παρουσία της δεν έχει αόριστο χρονικό ορίζοντα όπως συμβαίνει με τις ειρηνευτικές δυνάμεις του κεφαλαίου 6 (π.χ. ΟΥΝΦΙΚΥΠ) που μπορεί να ανανεώνεται η θητεία τους ανά εξάμηνο.  

Όπως λοιπόν φαίνεται και με μια απλή ανάγνωση του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, η διάθεση ειρηνευτικής δύναμης κάτω από το κεφάλαιο 7 δεν πρόκειται ποτέ να υλοποιηθεί σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού. Με τη λύση ενός χρονίζοντος προβλήματος όπως είναι το Κυπριακό, η διεθνής ασφάλεια και ειρήνη αποκαθίσταται. Δεν εκτίθεται σε περισσότερο κίνδυνο απότι προηγουμένως έτσι ώστε να δικαιολογείται η αποστολή ΕΔ με όρους εντολής πολέμου. Υπάρχουν άλλωστε σήμερα στο πλανήτη αρκετές περιοχές όπου το αίμα ρέει άφθονο, περιοχές που μαστίζονται από πείνα, αρώστειες, επιδημίες κλπ που έχουν περισσότερη ανάγκη από τη παρουσία ειρηνευτικών και ανθρωπιστικών αποστολών παρά η ευημερούσα και ειρηνεύουσα Κύπρος. Και βέβαια αυτά ισχύουν και για τις ειρηνευτικές αποστολές της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και οποιουδήποτε άλλου διεθνούς οργανισμού, αφού όλες αυτές οι δυνάμεις, ενεργούν με απόφαση του ΟΗΕ και κάτω από τους όρους εντολής του.

Τα επιτακτικά ερωτήματα λοιπόν που προκύπτουν με δεδομένη την αδυναμία αποστολής ειρηνευτικής δύναμης κάτω από το κεφάλαιο 7, είναι τι είδους ασφάλεια θα έχει αυτός ο τόπος μετά τη λύση και τι θα αντιπροτείνει ο πρόεδρος Χριστόφιας στο Ταλάτ και τη Τουρκία απέναντι στη θέση που θα προβάλουν για συνέχιση των εγγυήσεων και της παρουσίας στρατιωτικών αποσπασμάτων Τουρκίας και Ελλάδας στο νησί.

Ας ελπίσουμε ότι έγκαιρα ο κ. Ντάουνερ θα μπεί στο κόπο να πληροφορήσει τη πλευρά μας στο κατά πόσο ο ΟΗΕ ή άλλος διεθνής οργανισμός μπορεί να αποστείλει μια τέτοια δύναμη στη Κύπρο, έτσι ώστε να διαλυθούν όσο είναι καιρός οι όποιες ψευδαισθήσεις καλλιεργούνται στην ηγεσία και στο λαό. Τότε ίσως, φιλοτιμηθεί η πλευρά μας να ετοιμάσει μια ρεαλιστική πρόταση απάντησης στο ζήτημα της ασφάλειας και των εγγυήσεων που δεν μπορεί να είναι άλλη από την ύπαρξη ιδίων Ενόπλων Δυνάμεων από την Ενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία.
 
* Υποστράτηγος ε.α.   Διαβάστε περισσότερα...

 


ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ «Ο ΛΟΓΟΣ»
(101,1 και 101, 6 FM STEREO)
Τηλ. 22477965


ΕΚΠΟΜΠΗ «ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»


Πέμπτη, 30 Απριλίου, 17:00 – 18:00


Συζήτηση

Η ίδρυση και εξέλιξη του 
Αθλητικού Ποδοσφαιρικού Ομίλου Λευκωσίας (ΑΠΟΕΛ)
1926 -1960 
Η συμβολή του σωματείου στον αθλητισμό και τους εθνικούς αγώνες


Καλεσμένος
Ανδρέας Χατζηβασιλείου 
Ιστορικός αθλητισμού


Συντονίζει: Χρήστος Ιακώβου

Διαβάστε περισσότερα...

O Αρχηγός του Αμερικανικού ΓΕΕΘΑ στην Τουρκία

Radikal 
(26/4/2009)

Ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Mullen ήρθε για την αύξηση της υποστήριξης της Τουρκίας στον αγώνα των ΗΠΑ κατά των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα. Η επίσκεψη τηρήθηκε μυστική μέχρι την τελευταία στιγμή. Ο Mullen συναντήθηκε με τον Αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Μπασμπούγ. Λέγεται ότι ο Mullen αποδίδει μεγάλη σημασία στην επίσκεψη αυτή και στόχος του είναι να εξετάσει ποια θα είναι η συμβολή της Τουρκίας στην αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ.  Διαβάστε περισσότερα...

Η Ιαπωνία από κρίση σε κρίση

Του Odaira Namihei
Δημοσιογράφου

Στο Τόκιο, το ένα σκάνδαλο διαδέχεται το άλλο. Λίγους μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Ιχίρο Οζάβα υφίσταται έλεγχο για μυστικά κονδύλια που έλαβε το κόμμα του. Στις 16 Φεβρουαρίου, ο υπουργός Οικονομικών Σοΐτσι Νακαγκάβα, που εμφανίστηκε μεθυσμένος στη συνέντευξη τύπου κατά τη σύνοδο της G7 στη Ρώμη, αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Χειρίστη εντύπωση, μεσούσης της συζήτησης για ένα δεύτερο σχέδιο ανάκαμψης. Εν τω μεταξύ, απέναντι στη φτώχεια που έχει αγγίξει επίπεδα-ρεκόρ, η κοινωνία κινητοποιείται.

Οχτώ Ιουνίου 2008. Είναι ένα ωραίο απόγευμα και ένας εικοσάχρονος νεαρός κάνει βόλτα στους πολυσύχναστους δρόμους της συνοικίας Ακιχαμπάρα, «ιερού τόπου» της λαϊκής κουλτούρας του Τόκιο. Οι κάτοικοι της πόλης και οι τουρίστες συρρέουν εκεί για να χαζέψουν εκείνους που είναι ντυμένοι με τη στολή ενός ήρωα της «μάνγκα» ή του «ανιμέ» (ταινία κινουμένων σχεδίων) (1). Μια Κυριακή ήσυχη σαν τις άλλες... μέχρι τη στιγμή που ο νεαρός βγάζει ένα μαχαίρι και χτυπάει δεκαεφτά ανθρώπους. Εφτά χάνουν τη ζωή τους και δέκα τραυματίζονται σοβαρά.
 

Το τέλος μιας «Όασης»
Ως συνήθως, οι ειδικοί σπεύδουν να εξηγήσουν: «Η Ιαπωνία μετατρέπεται σε μια “εγκληματογενή” δύναμη. Για να μην επαναληφθεί αυτό το τραγικό γεγονός, πρέπει οπωσδήποτε να ενισχυθούν τα μέτρα ασφαλείας»(2). Πάντως, με τα ποσοστά εγκληματικότητας να μειώνονται συνεχώς από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, η φήμη της χώρας ως μιας «όασης γαλήνης» δεν φαίνεται να αμαυρώνεται. Πράγματι, ο άνδρας που αποφάσισε να σκοτώσει με τόση αγριότητα συμπατριώτες του, μια Κυριακή απόγευμα, δεν ένιωθε να ανήκει πια σ’ αυτή την κοινωνία. «Ήθελα να σκοτώσω κάποιον, οποιονδήποτε!» δήλωσε όταν τον συνέλαβαν.  
 
Τις προηγούμενες εβδομάδες, ο νεαρός προσωρινά υπάλληλος είχε δημοσιεύσει, σε ένα φόρουμ χρηστών κινητών τηλεφώνων, πολλά μηνύματα στα οποία εξέφραζε το φόβο ότι θα χάσει τη δουλειά του και θα τον εγκαταλείψουν όλοι. Φοβόταν να αντιμετωπίσει μια πραγματικότητα από την οποία πολλοί Ιάπωνες προσπαθούν να γλιτώσουν καταφεύγοντας σε ένα εικονικό σύμπαν. Μια κρίση που τη νιώθει όλο και μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού μπροστά στην αβεβαιότητα της απασχόλησης και την όξυνση των ανισοτήτων, σε μια χώρα όπου, τριάντα χρόνια πριν, πάνω από το 90% των κατοίκων θεωρούσε ότι ανήκει στη μεσαία τάξη («σουρίου»)(3).
 
Τότε οι κάτοικοι της χώρας είχαν έναν στόχο: να μπουν στη λέσχη των μεγάλων οικονομικών δυνάμεων. Αυτό το αίσθημα του ανήκειν εξασφάλισε εντυπωσιακή πολιτική και κοινωνική σταθερότητα. Με το κράτος, την επιχείρηση, το σχολείο και την οικογένεια να χρησιμεύουν ως σημεία αναφοράς για τον καθένα τους, ήταν φυσικό οι Ιάπωνες να ακολουθούν το δρόμο που τους είχαν χαράξει. Κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος να ζήσει τις ανατροπές της δεκαετίας του 1990. Ούτε η κυβέρνηση ούτε οι επιχειρήσεις περίμεναν να δουν το «ιαπωνικό μοντέλο» να διαλύεται τόσο βίαια όταν έσκασε η χρηματιστηριακή φούσκα – η οποία συνέπεσε με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων. Σε διάστημα λίγων μηνών, η χώρα αποσταθεροποιήθηκε σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο.
 
Συνέπειες της κρίσης
Την εποχή της σταθερότητας διαδέχθηκε, λοιπόν, μια περίοδος χάους που προκάλεσε γενικευμένο φόβο. Η κρίση μεταφράστηκε σε αποδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος, παρότι οι ιαπωνικές τράπεζες, λίγα χρόνια νωρίτερα, ήταν πρώτες στην παγκόσμια κατάταξη. Οι επιχειρήσεις δεν άργησαν να προβούν σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων που είχαν δοθεί ψυχή τε και σώματι στην εξασφάλιση της επιτυχίας των εταιρειών αυτών.
 
Στον γεωπολιτικό τομέα, η Ιαπωνία, αποκλειστική σύμμαχος των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αντιλαμβάνεται ότι η ιδιαίτερη σχέση της με την Ουάσιγκτον δεν της επιτρέπει πια να ζει στο απυρόβλητο των διεθνών αναταράξεων. Η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου πρέπει να επιβεβαιωθεί στην παγκόσμια σκηνή την ίδια στιγμή που η εξασθενημένη οικονομία της την αποδυναμώνει. Κανένας δεν φαίνεται πια σε θέση να δώσει μια κατεύθυνση...
 
Δέκα χρόνια μετά την πρώτη κρίση, και ενώ φαινόταν να μπορεί να ορθοποδήσει, η Ιαπωνία καταποντίζεται ξανά. Παρότι δεν παρασύρθηκε εντελώς από τη χρηματιστηριακή φούσκα, όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, εντούτοις επηρεάστηκε αρκετά: Το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της μειώθηκε κατά 12,7%. Η κατάρρευση οφείλεται στην απότομη πτώση των εξαγωγών: –45,7% από τον Ιανουάριο του 2008 έως τον Ιανουάριο του 2009(4). «Οι ιαπωνικές εξαγωγικές βιομηχανίες επωφελήθηκαν ιδιαίτερα από την ευμενή παγκόσμια συγκυρία. Τώρα που η κρίση έπληξε όλο τον πλανήτη, την υφίστανται περισσότερο», σημειώνει ο Ριουτάρο Κόνο, οικονομικός σύμβουλος της τράπεζας BNP Paribas στο Τόκιο(5). 
 
Σύμβολα μιας οικονομίας βασισμένης στις εξωτερικές συναλλαγές, οι εταιρείας κατασκευής αυτοκινήτων είναι τα πρώτα θύματα. Η Τοyota έχει έλλειμμα 450 δισ. γεν (3,4 δισ. ευρώ) για το φορολογικό έτος που τελείωσε τον Μάρτιο του 2009. Ανήγγειλε ήδη πάνω από 4.000 απολύσεις. Στο σύνολο του κλάδου, περίπου 28.000 άτομα επρόκειτο να χάσουν τη δουλειά τους την 1η Απριλίου 2009. Ίδια διαπίστωση και στον κλάδο των ηλεκτρονικών. Το ποσοστό ανεργίας έφτασε στο 4,1% στο τέλος Ιανουαρίου και μπορεί να ξεπεράσει το 6% μέχρι το τέλος του χρόνου(6). Αριθμός μικρός, βέβαια, συγκρινόμενος με αυτόν άλλων αναπτυγμένων κρατών, ο οποίος όμως, σε μια χώρα όπου η οιονεί πλήρης απασχόληση ήταν κανόνας, δύσκολα γίνεται αποδεκτός. Οι απορρυθμιστικές κινήσεις που έγιναν για να αντιμετωπιστεί η προηγούμενη κρίση του 1997-1998 μείωσαν την ικανότητα να αντιμετωπιστούν οι τωρινές δυσκολίες. «Δεν υπάρχει τίποτα πια σ’ αυτή τη χώρα, είναι μια χώρα νεκρή», λέει ο ήρωας του μυθιστορήματος του Ριού Μουρακάμι «Η Έξοδος προς τη χώρα της ελπίδας» («Κιμπό νο κούνι εκουσοντάσου»)(7), ένας μαθητής, απεικονίζοντας το πνεύμα που κυριαρχεί στην ιαπωνική κοινωνία. Ο συγγραφέας φαντάζεται εφήβους που φεύγουν μαζικά και πηγαίνουν στο Χοκάιντο για να ιδρύσουν εκεί ένα κράτος ημιανεξάρτητο, με κανόνες λειτουργίας διαφορετικούς από την υπόλοιπη χώρα.

Η «Σονάτα του Τόκυο»
 
Την εποχή της χρηματιστηριακής φούσκας, όλοι επωφελούνταν. Είκοσι χρόνια μετά, μόνο ελάχιστοι τα βγάζουν πέρα, ενώ οι υπόλοιποι πρέπει να αρκεστούν σε μικροδουλειές. Όροι όπως freeters (νεολογισμός που σχηματίζεται από το αγγλικό free και το γερμανικό Arbeiter και ορίζει ένα άτομο που ζει από μικροδουλειές) και ΝΕΕΤ (Not in Education, Employment or Training, δηλαδή νέοι που είναι αμόρφωτοι, άνεργοι και ανειδίκευτοι) κάνουν την εμφάνισή τους και γίνονται συνώνυμα του αποκλεισμού. Το τέλος του 2008, υπήρχαν πάνω από 1,8 εκατ. freeters και 640.000 ΝΕΕΤ. Όλοι αυτοί ανήκουν στο εξής στη χαμένη γενιά («λόζου τζένε», από το αγγλικό lost generation).
 
Στην ταινία «Η σονάτα του Τόκιο»(8), ο σκηνοθέτης Κιγιόσι Κουροσάβα απεικονίζει αυτή την ηλικιακή τάξη μέσα από τον ήρωά του, τον πρωτότοκο γιο μιας πλήρως διαλυμένης οικογένειας, ο οποίος κατατάσσεται στον αμερικανικό στρατό και πάει να πολεμήσει στη Μέση Ανατολή, μακριά από την Ιαπωνία. Ο Κουροσάβα θέλει να φτάσει ώς το τέρμα της ασύλληπτης λογικής, σύμφωνα με την οποία ένας ιάπωνας υπήκοος γίνεται αμερικανός στρατιώτης. Ο νεαρός άνδρας καταλήγει, βέβαια, να περάσει στο στρατόπεδο του εχθρού «για να βρει την απόλυτη ευτυχία», όπως λέει. Έτσι, παίρνει τη μοίρα του στα χέρια του. Αυτό είναι, εξάλλου, το μάθημα που θέλει να δώσει ο σκηνοθέτης: η αναγέννηση της ιαπωνικής κοινωνίας, η οποία περνάει αναγκαστικά από τη νεολαία και την αναδόμηση κάποιων σημείων αναφοράς. Ο Κουροσάβα χρησιμοποιεί τα σύνορα ως σύμβολο της σχέσης της Ιαπωνίας (η οποία αντιπροσωπεύεται από την οικογένεια) με τον υπόλοιπο κόσμο.
 
Η ταινία απεικονίζει τις επιπτώσεις της αποτυχημένης πολιτικής που άσκησε η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γιουνιχίρο Κοϊζούμι (2001-2006). Υπάρχει, άλλωστε, κάποιος που αποτελεί το σύμβολο αυτής της εποχής κατά τη διάρκεια της οποίας επιβάλλεται ο νεοφιλελευθερισμός: ο Τακαφούμι Χόρι, νεαρός ιδιοκτήτης εταιρείας του Διαδικτύου. Εκκινώντας από την ιδέα ότι «με το χρήμα αγοράζεις τα πάντα», έφτιαξε, το 1996, μια μεγάλη αυτοκρατορία, τη Livedoor. «Εσείς, αναμφισβήτητα, είστε αυτός που κάνει τη σημερινή νεολαία να ονειρεύεται», τον βεβαιώνει ο Κοϊζούμι... λίγο πριν ο 33άχρονος διευθύνων σύμβουλος συλληφθεί, τον Ιανουάριο του 2006, για παράβαση χρηματιστηριακών κανονισμών. Η υποβολή του σε έλεγχο προκαλεί ένα μίνι κραχ, που αναγκάζει το Χρηματιστήριο του Τόκιο, πρώτη φορά στην ιστορία του, να διακόψει τη συνεδρίαση είκοσι λεπτά πριν από το κλείσιμο.

Μπορεί το σύστημα αξιών που υπηρέτησε ο Χόρι να έκανε μια μερίδα των νεαρών Ιαπώνων να ονειρεύεται, συνέβαλε όμως στην περιθωριοποίηση μιας άλλης, σε αυτή τη χώρα που διέπεται μόνο από τη δύναμη του χρήματος. «Η σονάτα του Τόκιο» ξεκινά με την απόλυση του πατέρα της οικογένειας, όταν η εταιρεία στην οποία δούλευε μεταφέρεται στην Κίνα. Η απόφαση αυτή τον κάνει να επαναστατήσει, αλλά την αποδέχεται. Όσο το σύστημα λειτουργεί, λίγες φωνές υψώνονται για να αμφισβητήσουν αυτό το μοντέλο. Όσοι έχουν αποκλειστεί απ’ αυτό συμπεριφέρονται σαν να ανήκουν ακόμα εκεί, όπως το απολυμένο στέλεχος του Κουροσάβα που συνεχίζει τη ζωή τού υποδειγματικού υπαλλήλου. Φεύγει κάθε πρωί για τη δουλειά του, παρόλο που την έχει χάσει, και κάνει δήθεν πως πιστεύει ότι θα μπορέσει κάποια μέρα να ξαναβρεί τη θέση του μέσα στο σύστημα. Πρέπει, ωστόσο, να το πάρει απόφαση: Η παγκοσμιοποίηση νίκησε το ιαπωνικό μοντέλο.
 
Εργαζόμενοι φτωχοί

Επίσης, η παγκοσμιοποίηση, προκάλεσε την ανάπτυξη μιας κατηγορίας μισθωτών που ορίζονται με την αγγλική έκφραση «working poor» («εργαζόμενοι φτωχοί»), ίσως για να τονιστεί ότι αυτή η έννοια δεν ταιριάζει με την ιαπωνική κουλτούρα. Όσο οι Ιάπωνες αναγνωρίζουν τον εαυτό τους στον ιαπωνικό όρο «σουρίου», για τη μεσαία τάξη, τόσο προτιμούν να χρησιμοποιούν μια ξένη έκφραση για να μιλήσουν για ένα φαινόμενο που τους ενοχλεί βαθιά. Το ντοκιμαντέρ «Εργαζόμενοι φτωχοί - Δεν θα μπορέσω να πλουτίσω, ακόμα και αν δουλεύω» («Βακίνγκου πούα - Χαταραϊτέμο γιουτακανιναρενάι»), που μεταδόθηκε τον Ιούλιο του 2006 από το κρατικό κανάλι ΝΗΚ, ήταν αποκαλυπτικό. Αυτό που έως τότε γινόταν αντιληπτό ως ατομική συμπεριφορά («γίκο σεκινίν») εμφανίστηκε μπροστά στα μάτια των Ιαπώνων ως συλλογική αποτυχία.
 
Ο υπεύθυνος του Δικτύου Ενάντια στη Φτώχεια («Χανχινκόν νετοβάκου»), Μακόζο Γιουάζα, καταγγέλλει την «κοινωνία-τσουλήθρα» («σουμπεριντάι σακάι»), στην οποία οι εργαζόμενοι χωρίς σύμβαση δεν λαμβάνουν καμιά βοήθεια. «Από τη στιγμή που κάποιος φτάσει κάτω, είναι αδύνατον να ξαναγυρίσει ανεβαίνοντας ανάποδα την τσουλήθρα», διαπιστώνει. «Το να ξαναξεκινήσει απ’ το μηδέν είναι “επικίνδυνη αποστολή” για όποιον είναι αποκλεισμένος». Έτσι, αποφάσισε να ξεκινήσει μια σταυροφορία ενάντια στην εξαθλίωση που απειλεί τη συνοχή της χώρας.
 
Από τις 31 Δεκεμβρίου 2008 έως τις 5 Ιανουαρίου 2009 έφτιαξε το «Χωριό των Προσωρινά Εργαζομένων» για το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς («Τοσικόσι χακενμούρα»). Εγκατεστημένο στο πάρκο Χιμπίγια, στην καρδιά του Τόκιο, μερικές εκατοντάδες μέτρα από την περιοχή όπου είναι συγκεντρωμένα τα υπουργεία, το «Χωριό» είχε στόχο να δείξει προς τα έξω την απόγνωση των προσωρινών εργαζομένων, των πρώτων θυμάτων της οικονομικής ύφεσης. Μη έχοντας καμιά κοινωνική προστασία, οι μισθωτοί αυτού του τύπου, που συχνά βρίσκουν στέγη στους εργοδότες τους, βρίσκονται στο δρόμο από τη μια μέρα στην άλλη. Σύμφωνα με στοιχεία των υπουργείων Υγείας και Εργασίας, 557.000 απ’ αυτούς επρόκειτο να έχουν χάσει τη δουλειά τους την 1η Απριλίου 2009(9). Η πρωτοβουλία του Γιουάζα είχε αποτέλεσμα. Περίπου 1.700 εθελοντές εμφανίστηκαν στο «Χωριό» για να παράσχουν βοήθεια: οι νομικές συμβουλές στους πεντακόσιους προσωρινά εργαζόμενους που είχαν καταλάβει την περιοχή είχαν ως αποτέλεσμα να δοθούν αποζημιώσεις. Έτσι, φτιάχτηκαν και άλλα τέτοια «χωριά».
 
Βέβαια, ο κ. Γιουάζα συνειδητοποιεί ότι αυτό δεν θα είναι αρκετό για να ξαναβάλει τη χώρα στον σωστό δρόμο. Ένα άλλο οικονομικό μοντέλο, πιο ισορροπημένο, μέσα στο οποίο ο καθένας θα μπορεί να βρει τη θέση του, παραμένει επομένως στη σφαίρα της φαντασίας. Ωστόσο, η εποχή όπου η κυβέρνηση μπορούσε να δρα χωρίς να δίνει λογαριασμό φαίνεται να έχει πια περάσει. Το Κομουνιστικό Κόμμα Ιαπωνίας ενέγραψε περίπου 14.000 νέα μέλη και οι συνδρομές της εφημερίδας του, «Ακαχάτα» («Κόκκινη Σημαία»), αυξήθηκαν και αυτές(10).
 
Ο Χαρούκι Κόνο, 26 ετών, διευθύνει τον σύλλογο Posse, που έχει ως αποστολή να καθορίσει νέες κοινωνικές σχέσεις και να βοηθήσει τους νέους να οργανωθούν καλύτερα απέναντι στον κόσμο της εργασίας. Στο πρώτο τεύχος του «Posse», του τριμηνιαίου περιοδικού του συλλόγου, ένα από τα θέματα που προσεγγίστηκαν ήταν «Ταυτότητα και νέοι εργαζόμενοι απέναντι στο μακελειό της Ακιχαμπάρα». Τα μέλη της συντακτικής ομάδας ήξεραν ότι, τοποθετώντας αυτό το τραγικό γεγονός στο πλαίσιο της κοινωνικής κρίσης, θα πετύχαιναν το σκοπό τους. Πράγματι, το περιοδικό προκάλεσε έντονες συζητήσεις. 

Υποσημειώσεις

(1) Σ.τ.Μ.: «Μάνγκα», η ιαπωνική λέξη για τα κόμικς. Προέρχεται από τις λέξεις «μαν», που σημαίνει «τυχαίος, παιχνιδιάρικος», και «γκα», που σημαίνει «εικόνες». «Ανιμέ»: Στην Ιαπωνία χρησιμοποιούν και τη γαλλική λέξη για τα κινούμενα σχέδια (animé). Τα τελευταία χρόνια, οι Οτάκου (οι φανατικοί οπαδοί των ιαπωνικών κόμικς, δηλαδή) έχουν ως κέντρο τους την περιοχή Ακιχαμπάρα, όπου περνούν πολλές ώρες στα εξειδικευμένα μαγαζιά.
(2) Εκπομπή στον τηλεοπτικό σταθμό Nippon Terebi, 9 Ιουνίου 2008.
(3) Έρευνα που δημοσιεύτηκε από το γραφείο του πρωθυπουργού.
(4) «Tokyo Shimbun», Τόκιο, 25 Φεβρουαρίου 2009.
(5) «Asahi Simbun», Τόκιο, 26 Φεβρουαρίου 2009.
(6) «Shûkan Asahi», Τόκιο, 26 Δεκεμβρίου 2008.
(7) Εκδόσεις Bungei Shunjû, Τόκιο, 2001. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το έργο του Ριού Μουρακάμι «Σχεδόν διάφανο γαλάζιο» από τις εκδόσεις Printa.
(8) Η ταινία προβάλλεται στους κινηματογράφους της Γαλλίας από τις 25 Μαρτίου.
(9) «Mainichi Shimbun», Τόκιο, 27 Φεβρουαρίου 2009.
(10) «Asahi Shimbun», Τόκιο, 11 Ιανουαρίου 2009. Διαβάστε περισσότερα...

Οι δηλώσεις Μπάσμπουγ και η επιδείνωση των σχέσεων ΑΚΡ - Στρατού

Το Παρόν της Κυριακής - 19/4/2009

Παρά την ανταπόκριση που δέχεται η Άγκυρα από μερίδα της διεθνούς κοινότητας, είναι ηλίου φαεινότερον ότι διανύει μια εξαιρετικά περίπλοκη περίοδο στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Απόδειξη αυτής της δύσκολης κατάστασης, στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, είναι η επανεμφάνιση των τριβών στις σχέσεις μεταξύ του στρατεύματος και της κυβέρνησης.

Τις μέρες που πέρασαν, ο αρχηγός των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Ιλκέρ Μπάσμπουγ, έκανε την καθιερωμένη ετήσια αξιολόγηση της πολιτικοστρατιωτικής κατάστασης της χώρας στην Ακαδημία Πολέμου στην Κωνσταντινούπολη. Στην ομιλία του ο στρατηγός έθιξε μια σειρά από ευαίσθητα θέματα τα οποία μας επιτρέπουν να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για τον προσανατολισμό του στρατεύματος και την τοποθέτησή του στις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις.

Το πιο σημαντικό σημείο στην ομιλία του στρατηγού αφορούσε τη σύγκρουση που λαμβάνει χώρα εδώ και δεκαετίες στη νοτιοανατολική Τουρκία μεταξύ του τουρκικού στρατού και των κούρδων αγωνιστών. Στην αξιολόγησή του ο Ι. Μπάσμπουγ αιφνιδίασε τους πάντες, επιλέγοντας να χρησιμοποιήσει την πιο ευρεία δυνατή εκδοχή της έννοιας του έθνους για να χαρακτηρίσει το τουρκικό έθνος. Είπε συγκεκριμένα ότι «τουρκικό έθνος λέγεται ο τουρκικός λαός που ίδρυσε την Τουρκική Δημοκρατία»! Για να στηρίξει μάλιστα τη θέση του αυτή σημείωσε ότι ο ορισμός ανήκει στον ίδιο τον Μουσταφά Κεμάλ, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας.

Η κίνηση του στρατηγού δεν είναι, βέβαια, τυχαία και συνδέεται στενά με την εικόνα που διαμορφώθηκε στο πολιτικό σκηνικό μετά τις δημοτικές εκλογές στη γείτονα. Υπενθυμίζουμε ότι το στράτευμα είχε στηρίξει σιωπηρά το κυβερνών ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ στις μεθόδους που ακολούθησε στο κουρδικό ζήτημα. Εντούτοις, κατά τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, το ΑΚΡ επέδειξε παντελή αδυναμία στην εξουδετέρωση των κεντρόφυγων τάσεων που επικρατούν στις τάξεις των Κούρδων. 

Άμεσο αποτέλεσμα της αποτυχίας του ΑΚΡ ήταν η επιβεβαίωση της ισχύος του κουρδικού κόμματος της Δημοκρατικής Τουρκίας (DTP) στην περιοχή, γεγονός που προβληματίζει τους σκληροπυρηνικούς Κεμαλιστές εντός και εκτός του στρατεύματος. Η παράδοξη όσο και αντιφατική επιλογή του στρατηγού να ορίσει το τουρκικό έθνος με τρόπο που δεν θα αποκλείει, αλλά θα περικλείει μέσα του όλους τους λαούς της Ανατολίας, εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως επιθυμία αλλαγής των αποτυχημένων πολιτικών που ακολουθήθηκαν στο κουρδικό ζήτημα. Επιδιώκεται, δηλαδή, να σταλεί ένα συμφιλιωτικό μήνυμα με αποδέκτες τους Κούρδους που στήριξαν το DTP εν όψει της νέας θητείας των δημαρχιακών συμβουλίων. 

Ωστόσο, το πολιτικό άνοιγμα του στρατεύματος, όπως αναμενόταν άλλωστε, δεν ακολουθήθηκε από την απαραίτητη συγγνώμη. Αντιθέτως, ο στρατηγός απέρριψε κατηγορηματικά κάθε πολιτική αφομοίωσης ή εξόντωσης που εφάρμοσε είτε ο κρατικός μηχανισμός είτε ο στρατός ενάντια στο κουρδικό στοιχείο, κυρίως μετά το πραξικόπημα του 1980 και τη δράση των παρακρατικών από τη δεκαετία του 1990 και εντεύθεν.

Το δεύτερο πιο σημαντικό σημείο στην ομιλία του στρατηγού είχε να κάνει με τη δράση σκοτεινών κύκλων που ενεργούν δήθεν στο όνομα της δημοκρατίας. Ο Ι. Μπάσμπουγ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στις αδελφότητες, τις οποίες κατηγόρησε πως επιδιώκουν την οικονομική επιφάνεια, την οποία χρησιμοποιούν σαν όπλο για να επιβάλουν ένα κοινωνικοπολιτικό μοντέλο βασισμένο στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους. Έτσι διαχώρισε τις αδελφότητες από τους κοινωνικούς φορείς που στοχεύουν στην κοινωνική προσφορά. Από τα συμφραζόμενα του στρατηγού έγινε κατανοητό ότι στόχευε κυρίως την «αδελφότητα» του Φετχουλάχ Γκιουλέν, που έχει στενούς δεσμούς με το ΑΚΡ και έχει εξαπλωθεί επικίνδυνα στους τομείς της εκπαίδευσης, των ΜΜΕ κ.ά. τόσο στην Τουρκία αλλά και στο εξωτερικό. Ευκαιρίας δοθείσης υπογράμμισε ακόμη ότι ο τουρκικός στρατός, τον οποίο αποκάλεσε «Εστία του Προφήτη» (!) δεν εναντιώθηκε ποτέ στο Ισλάμ, συμπλέοντας με το νέο αμερικανικό δόγμα της συνεργασίας με τον ισλαμικό κόσμο, και ότι δεν θα παραμείνει αμέτοχος σε περίπτωση που θα απειληθεί η ενότητα του κράτους και του έθνους.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι τα μηνύματα που έστειλε ο στρατηγός Μπάσμπουγ είχαν αποδέκτες, εκτός τους Κούρδους και τις ισλαμικές αδελφότητες, κυρίως το κυβερνών ισλαμικό κόμμα ΑΚΡ. Φαίνεται, δηλαδή, ότι η ηγεσία του στρατεύματος δεν είναι διατεθειμένη να συνεχίσει να παρέχει την υποστήριξή της στους ισλαμιστές δίχως τα απαραίτητα ανταλλάγματα, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η εξουδετέρωση της πολιτικής ισχύος του DTP στην περιοχή και του κουρδικού ένοπλου αγώνα. Υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να αναμένει κανείς πυκνά μαύρα σύννεφα να καλύπτουν τις σχέσεις του ΑΚΡ με τον στρατό στο άμεσο μέλλον.

Κ. Βοσπορίτης, ο νεώτερος

Π α ρ α τ η ρ η τ ή ρ ι ο Τ ο υ ρ κ ί α ς

http://paratiritirio-tourkias.blogspot.com/  

Διαβάστε περισσότερα...

ΕΚΔΗΛΩΣΗ-"Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΟΜΠΑΜΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ"

Εκδήλωση με θέμα "Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΟΜΠΑΜΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ & ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ" θα πραγματοποιηθεί,στον πολυχώρο "ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ" στην Καλαμαριά-Νέα Κρήνη της Θεσσαλονίκης, την Τρίτη 28.05.2009 και ώρα 20.30΄μ.μ..

Ομιλητές.-

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ-Δημοσιογράφος
ΣΑΒΒΑΣ ΚΑΛΕΝΤΕΡΙΔΗΣ-Συγγραφέας
Την εκδήλωση θα συντονίζει ο ΄Ομηρος Φωτιάδης.
("ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ"-Νικ.Πλαστήρα 1, 2310454444)  Διαβάστε περισσότερα...

Πέντε χρόνια από το δημοψήφισμα Η σημασία της διάσωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας

Χρήστος Ιακώβου
Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών


Το πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εκτυλίχθηκε το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004 κατέδειξε ουσιαστικά την άρνηση της πλειοψηφίας του Κυπριακού λαού να μετατρέψει την Κυπριακή Δημοκρατία σε εργαστήρι πειραματισμών για τον περιορισμό της πολιτικής κυριαρχίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπήρξε η κατηγορηματική απόρριψη της πρότασης να υιοθετήσει ένα κρατικό μόρφωμα που θα ήταν χειρότερο από το υφιστάμενο και θα αναιρούσε τις κατακτήσεις του, όπως είναι οι εδραίοι δημοκρατικοί θεσμοί, το κράτος δικαίου, η ισχυρή οικονομία και θα ακύρωνε τα πολιτικά πλεονεκτήματα της ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Η φιλοσοφία του Σχεδίου Ανάν ήταν το προϊόν της λογικής μίας μακράς περιόδου διαπραγματεύσεων που στηριζόταν σε εθελούσιες υποχωρήσεις προκειμένου να καταλογισθούν ευθύνες στην άλλη πλευρά με αποτέλεσμα σε κάθε νέο γύρο ο διάλογος, όποια μορφή και να είχε, άρχιζε νομοτελειακά με τις τελευταίες υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς ως τις αρχικές της θέσεις. Παράλληλα, οι θέσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς μετατοπίζοντο προς το πιο αδιάλλακτο, χωρίς αποτελεσματική αντίδραση εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς. Πρόκειται για την περίοδο όπου εισήχθησαν ως νεολογισμοί, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, στο πολιτικό και διπλωματικό λεξιλόγιο του κυπριακού, έννοιες όπως «συνομιλίες χωρίς όρους», «εκ περιτροπής προεδρία», «χαλαρή ομοσπονδία», «συστατικά ή συνιστώντα κράτη», «αποδοχή (aknowledgement) του ψευδοκράτους, κ.ά. Η διολίσθηση του κυπριακού αντανακλάται στην υποβολή του σχεδίου Ανάν, το οποίο παρουσιάζει σοβαρά ελλείμματα στην εφαρμογή των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων των νομίμων κατοίκων του νησιού, στο σεβασμό των ελευθεριών τους, στην αποκατάσταση του δικαίου των προσφύγων, στις εδαφικές αναπροσαρμογές, στην παραμονή των εποίκων, στις εγγυήσεις για την ασφάλεια κ.ά.

Το αποτέλεσμα δεν απετέλεσε άρνηση της λύσης, αλλά αντίδραση στην ανασφάλεια που προκάλεσε η αβεβαιότητα της κατάργησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και της έλλειψης μηχανισμών που θα προεφύλασσε τους Κυπρίους σε περίπτωση κατάρρευσης του πειράματος της λύσης. Οι ασυνάρτητες και νεφελώδεις προοπτικές του Σχεδίου Ανάν και οι ψευδαισθήσεις για καλή πίστη της Τουρκίας στη μεταβατική περίοδο, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη την αβεβαιότητα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, δεν ήταν τίποτε άλλο στα μάτια των Ελληνοκυπρίων παρά μία ανεξόφλητη επιταγή ελπίδας χωρίς αντίκρισμα.  

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, εισήγαγε άμεσα, μέσω της λαϊκής ετυμηγορίας, αυτό που η Ελληνική πλευρά ΔΕΝ θέλει να υπάρχει στη λύση:

Πρώτο, δεν αποδέχεται κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την ταυτόχρονη υιοθέτηση ενός πολιτικού συστήματος που η λειτουργία του θα βρίσκεται υπό την κηδεμονία δικαστικών αποφάσεων. 

Δεύτερο, δεν μπορεί η Τουρκία να είναι εγγυητής του προτεινομένου κρατικού μορφώματος με τον ταυτόχρονο αφοπλισμό του. Μέσα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής έννομης τάξης, κανένα κράτος δεν χρειάζεται ούτε εξωτερικές εγγυήσεις αλλά ούτε εκχώρηση της ασφάλειάς του σε δεσποτικά κράτη όπως η Τουρκία. 

Τρίτο, η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν μπορεί να αποδεχθεί λύση που να νομιμοποιεί την παραμονή εποίκων, λαμβάνοντας υπόψη τα καταδικαστικά ψηφίσματα του ΟΗΕ γι’ αυτήν την πτυχή της Τουρκικής πολιτικής στην Κύπρο. 

Τέταρτο, δεν μπορεί να υπάρξει λύση που να απαιτεί από την ελληνοκυπριακή πλευρά συμβιβασμούς σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μόνιμες παρεκκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο. Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς πρέπει να παραμένει αμετάκλητη σε ό,τι αφορά τις εκβιαστικές πιέσεις για υποχώρηση σε ζητήματα δημοκρατικών αρχών και πολιτικών κατακτήσεων του νεωτερικού δυτικού πολιτισμού, οι οποίες πρυτανεύουν χωρίς εξαιρέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση.  

Τέλος, θα ήταν στρατηγικό σφάλμα για την ελληνοκυπριακή πλευρά να δεχθεί «λύση» που έχει ως αφετηριακό σημείο την εξαγορά ελπίδων και ασαφών υποσχέσεων για σταδιακή επιστροφή κάποιων χιλιάδων προσφύγων έναντι άμεσων παραχωρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης του τελευταίου καταφυγίου αξιοπρέπειας και ελευθερίας που είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Η νόμιμη κρατική υπόσταση της Κύπρου απετέλεσε την κόκκινη γραμμή υποχωρήσεων στις εκβιαστικές αξιώσεις των διεθνών διαμεσολαβητών. Ουδέποτε κατά το παρελθόν η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εξέφρασε σε τέτοιο ύψιστο βαθμό το σύμβολο ενότητας και ελευθερίας για τους Κυπρίους.  Διαβάστε περισσότερα...

The Inheritance

David E. Sanger
The Inheritance
Crown Publishing, 2009

Του Lawrence Kaplan 
The New York Times Book Review 

Ο ενθουσιασμός του κοινού στην ορκομωσία του Ομπάμα έδινε την εντύπωση πως ο κόσμος περίμενε πως η εκλογή του θα έφερνε μόνη της την παγκόσμια ειρήνη. Μετά από μια οκταετία επικεντρωμένη στους φόβους μας ήμασταν έτοιμοι να πιστέψουμε πως ναι, μπορούμε. Όμως όποιες κι αν είναι οι προθέσεις του Ομπάμα, δεν έχει ακόμα δοκιμαστεί. Η εξωτερική πολιτική που σκιαγραφεί ο Ομπάμα στις ομιλίες του είναι απλά μια υπόσχεση υλικής και ηθικής προόδου. Μας πρόσφερε μια διέδοξο και εμείς φυσικά τον ακολουθήσαμε.

Είναι παράλογο να περιμένουμε πως μια αλλαγή κυβέρνησης θα καθαρίσει αυτόματα τα συντρίμμια των τελευταίων οχτώ χρόνων. Ο Ομπάμα θεωρεί ότι η εξωτερική πολιτική μας έχει χτιστεί πάνω σε μια ελαττωματική ιδεολογία, όμως είναι αυτή η ιδεολογία αποκλίνουσα από την Αμερικανική πολιτική παράδοση ή φυσική συνέχεια της; Πόσα περιθώρια για αλλαγή έχει όντως ο Ομπάμα;

Ο Ομπάμα δεν θα ξανακτίσει τη χώρα από την αρχή, αλλά την κληρονομεί από τον προκάτοχο του. «Ο κόσμος τον οποίο κληρονομεί από τον Μπους θα περιορίσει τις επιλογές του Ομπάμα πολύ περισσότερο από ό,τι περιμένει, και σίγουρα ακόμα περισσότερο από ό,τι περιμένουν οι υποστηρικτές του» γράφει ο Σάνγκερ. 

Είναι απλοϊκό, για παράδειγμα, «να περιμένεις πως οι Ιρανοί θα παρατήσουν το πυρηνικό τους πρόγραμμα χωρίς την απειλή των βομβαρδισμών». Υπάρχουν υπερβολικά μεγάλες προσδοκίες για τον νέο δρόμο που θέλει να χαράξει ο Ομπάμα ο οποίος νιώθει έτοιμος να γράψει ιστορία. Ο Αβραάμ Λίνκολν από την άλλη είχε μια πολύ διαφορετική θεώρηση. Σε επιστολή του το 1864 έγραφε: «Δεν μπορώ να πω ό,τι έλεγξα τα γεγονότα. Ομολογώ μάλιστα πως τα γεγονότα έλεγχαν εμένα». 

Ο Σάνγκερ όμως συμφωνεί ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται μια νέα μακροπρόθεσμη στρατηγική. Υποστηρίζει πως «το Ιράν σύντομα θα αποκτήσει την πυρηνική βόμβα» λόγω της ασυνέπειας της εξωτερικής πολιτικής Μπους. Ένα ακόμα αυτής της ασυνέπειας είναι το πρόβλημα του Πακιστάν το οποίο οι ίδιες οι ΗΠΑ δημιούργησαν. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου η κυβέρνηση Μπους επένδυσε πολλές ελπίδες στη συμμαχία με τον Περβέζ Μουσάραφ, αλλά η αποτυχία του στο εσωτερικό του Πακιστάν και ενάντια στην τρομοκρατία οδήγησαν στο πρόβλημα «του πώς μπορεί κάποιος να εισβάλει σε ένα σύμμαχο» σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο αναφερόμενο στους βομβαρδισμούς σε βάσεις των Ισλαμιστών.

Συχνά όμως η ανάλυση του Σάνγκερ καταλήγει κοινότοπη, μιλώντας για χαμένες ευκαιρίες και προδομένη εμπιστοσύνη, παρατηρήσεις που ηχούν ωραία αλλά δεν προσφέρουν καλύτερη κατανόηση της κατάστασης. Ως ανταποκριτής των Τάιμς της Νέας Υόρκης στην Ουάσινγκτον, ο Σάνγκερ είχε την πολυτέλεια να δει τον πόλεμο στο Ιράκ από προνομιακή θέση, όπως υπονοεί η φωτογραφία του προεδρικού αεροσκάφους στο εξώφυλλο του βιβλίου. Ο Σάνγκερ αναφέρεται στο Ιράκ σαν μια ατυχή διάσπαση της εξωτερικής πολιτικής μας από σημαντικά θέματα, αποφεύγοντας να αναλύσει όλες τις διαστάσεις ενός πολέμου που σκότωσε δεκάδες χιλιάδες Αμερικανικούς στρατιώτες. 

Το κύριο επιχείρημα του Σάνγκερ όμως αξίζει ιδιαίτερης προσοχής μια και ο Ομπάμα κληρονομεί πολλά περισσότερα από τον πόλεμο στο Ιράκ. Είναι αναπόφευκτη και φυσική μια συνέχεια μεταξύ Ομπάμα και Μπους, όπως υπήρξε συνέχεια μεταξύ Μπους και Κλίντον καθώς και μεταξύ κάθε προκατόχου και διαδόχου στην Αμερικανική ιστορία. Οι αλλαγές θα συμβούν στην περιφέρεια και όχι στη βάση της εξωτερικής πολιτικής. Η φύση της παγκόσμιας πολιτικής δεν επιτρέπει Διαβάστε περισσότερα...

ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ «Ο ΛΟΓΟΣ»
(101,1 και 101, 6 FM STEREO)
Τηλ. 22477965


ΕΚΠΟΜΠΗ «ΑΝΟΙΚΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»


Δευτέρα, 27 Απριλίου, 17:00 – 18:00


Συζήτηση

Τα Δημοψηφίσματα στη νεώτερη Ιστορία της Κύπρου
Τα δημοψηφίσματα του 1921, 1930 και 1950 και το Ενωτικό Κίνημα στην Κύπρο


Καλεσμένος
Ανδρέας Χριστοφόρου
Ιστορικός, Επιστημονικός Συνεργάτης του Κυπριακού Κέντρου Μελετών


Συντονίζει: Χρήστος Ιακώβου

Διαβάστε περισσότερα...

Armenian Golgotha

Grigoris Balakian 
Armenian Golgotha
Knopf, 2009


Του Chris Bohjalian 
Washington Post Book Review


Προσφάτως, στα πλαίσια μιας επίσκεψης στον πατέρα μου στην Φλόριδα, έφαγα δείπνο με την θεία μου. Συζητούσαμε για τον τρόπο με τον οποίο ο Τζιμ Τζόουνς δηλητηρίασε 900 από τους ακολούθους τους με κουφέτες επικαλυμμένες με κυάνιο και ξαφνικά η θεία μου βρέθηκε να μου εξηγεί πως κάποιος μπορεί να δηλητηριάσει κάποιον ακόμα και με ποτό-γιαούρτι. «Έτσι δηλητηρίασαν τους συμμαθητές της γιαγιάς σου οι Τούρκοι» είπε. «Έβαλαν δηλητήριο στο Τάν».

Παρά το γεγονός ότι τον πιο πολλά παιδικά μου χρόνια στη Νέα Υόρκη τα πέρασα με μπέις-μπόλ, «Στάρ Τρεκ» και με τόσες επιθυμίες όσες ήταν και οι δίσκοι του αδερφού μου, υπήρχε και η ξένη αύρα που έφερε ο παππούς και η γιαγιά μου, ο Λέο και η Χιγκούι Μποτζαλιάν. Μετανάστευσαν στις ΗΠΑ από το Παρίσι το 1927, ενώ και οι δύο γεννήθηκαν κάπου κοντά στην Κωνσταντινούπολη στα πρώτα μόλις χρόνια του 1900.
Και οι δυο τους μιλούσαν μια πολύ παράξενη γλώσσα, οι χαρακτήρες των βιβλίων τους ήταν αδιαπέραστοι και ο παππούς μου συνήθιζε να φοράει κοστούμι με γιλέκο ακόμα και τα απογεύματα του Σαββάτου. Έπαιζε το ούτι με τις ώρες.
Αλλά υπήρχε και κάτι το τραγικό στον Λέο και την Χιγκούι. Παρά το ότι κανείς δεν μου είχε μιλήσει για συγκεκριμένα γεγονότα, ήξερα ότι τρεις από τους τέσσερις γονείς τους είχαν πεθάνει στην γενοκτονία του 1915 και ότι ο Λέο – που είχε φύγει από την Τουρκία – επέστρεψε σε αυτή μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο για να βρει την Χιγκούι. Μια φορά μου είπαν ότι την είχε κρύψει μια Μουσουλμανική οικογένεια, μια άλλη ότι είχε βρει καταφύγιο σε ένα μοναστήρι.

Τώρα, μέσα στα πλαίσια της έκδοσης - για πρώτη φορά στα Αγγλικά - μια σειράς έντονων απομνημονευμάτων, μπορεί να μου δοθεί η ευκαιρία να μάθω έστω και λίγα για τα δεινά που πέρασαν οι γονείς του Λέο και της Χιγκούι κατά την διάρκεια του εφιάλτη των Αρμενίων το 1915-16. Με πρώτη έκδοση το 1922, ο «Αρμενικός Γολγοθάς» αποτελεί την εκδοχή του Πάτερ Γρηγόρη Μπαλακιάν για την απέλαση του από την Κωνσταντινούπολη μαζί με άλλους 250 Αρμένιους διανοούμενους και πολιτικούς ηγέτες στις 24 Απριλίου το 1915 – τώρα η μέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων - και για τις κακουχίες τις οποίες υπέφερε τα επόμενα τρία χρόνια στην προσπάθεια του να επιβιώσει. Περίπου 1.2 εκατομμύρια Αρμένιοι έμελλε ή να σφαγιαστούν από Τουρκικές εκτελεστικές ομάδες ή να αφεθούν να πεθάνουν από την πείνα σε στρατόπεδα εν το μέσω ερήμων στις Νοτιοανατολικές άκρες τις Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Πέραν όμως από το να αποτελεί μια ομολογουμένως οδυνηρή και συχνά βασανιστική ιστορία για το σθένος του ανθρωπίνου πνεύματος, ο «Αρμενικός Γολγοθάς» είναι ένα παράθυρο σε μια στιγμή στο Χρόνο, την οποία πολύ λίγοι Αμερικανοί καταλαβαίνουν. Για τους πιο πολλούς ανθρώπους και ιδιαίτερα για αυτούς που επιλέγουν να απαρνούνται το γεγονός, το μαρτύριο των Αρμενίων ήταν μια σειρά από χαοτικές, αποκεντρωμένες μη-γραφειοκρατικές σφαγές – ακριβώς το αντίθετο από μια γενοκτονία όπως αυτή του Ολοκαυτώματος. Η ιστορία του Μπαλακιάν όμως είναι γεμάτη από αποδείξεις περί της συμμετοχής του Τουρκικού κράτους και τις προμελέτης που έτυχε το συμβάν από Τούρκους ηγέτες. Απέλαση δεν σήμαινε τίποτα άλλο από εκκαθάριση βάση της «αργκό τους.

Εν κατακλείδι, εύχομαι όπως το βιβλίο αυτό τύχει ανάγνωσης από το ευρύ κοινό σαν μια ιστορία επιβίωσης και ένα σύγγραμμα ιστορίας. Διαβάστε περισσότερα...