Το ενδεχόμενο αποχώρησης της ειρηνευτικής δύναμης από την Κύπρο

Του Ανδρέα Πενταρά*

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάποια από τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν την Ειρηνευτική Δύναμη σαν μοχλό πίεσης προς την Ε/Κ πλευρά με απώτερο σκοπό να χαμηλώσει το πήχυ των διεκδικήσεων στη προσπάθεια εξεύρεσης μιας συμβιβαστικής λύσης του Κυπριακού προβλήματος. Από την άλλη όμως, ερωτηματικά προκαλούν και οι αντιδράσεις της πλευράς μας απέναντι στο ενδεχόμενο αποχώρησης της ΕΔ, κάτι που θα έπρεπε να αντιμετωπιζόταν ως πολύ φυσικό και αναμενόμενο, αφού: Πρώτον, όλες οι Ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ έχουν χρονικά περιθώρια, γι αυτό άλλωστε γίνεται ανά εξάμηνο η ανανέωση της θητείας των. Δεύτερον, για μια σειρά λόγων ανεξάρτητων της βούλησης του ΟΗΕ μπορεί να τερματισθεί η παρουσία της ΕΔ, όπως η άρνηση χρηματοδότησης της από τις χώρες που συνεισφέρουν οικονομικά, ή η απόφαση των χωρών που διαθέτουν τους ειρηνευτές στρατιώτες να τους αποσύρουν, με δεδομένο ότι η θητείας τους στην ΕΔ είναι εθελοντική τόσο σε επίπεδο κρατών όσο και σε επίπεδο στρατιωτών. Τρίτον, λόγω των περιορισμών στην εξεύρεση ειρηνευτών και των τεράστιων οικονομικών δαπανών που απαιτούνται, ο ΟΗΕ θέτει περιορισμούς στη διάθεση ΕΔ ανάλογα με τα προβλήματα ασφάλειας που αντιμετωπίζει κάποια χώρα και το βαθμό που αυτά τα προβλήματα απειλούν τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη. Στο πλανήτη σήμερα, υπάρχουν αρκετά σημεία στα οποία το αίμα ρέει άφθονο και οι πληθυσμοί μαστίζονται από πείνα, δίψα, αρώστειες και ανέχεια, σε αντίθεση με την ειρηνική και ευημερούσα Κύπρο –ακόμα και σε συνθήκες κατοχής. Για όλους αυτούς τους λόγους οι πολιτικές ηγεσίες στη Κύπρο θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η ΕΔ έχει ημερομηνία λήξης και να μην εκπλήσσονται κάθε φορά που γίνεται κουβέντα για την απόσυρσή της. Και βέβαια αυτή η αντίδραση μαρτυρεί τη πολιτική και στρατιωτική αδυναμία της πλευράς μας να αντιμετωπίσει τη διαχείρηση του Κυπριακού χωρίς τη παρουσία της ΕΔ. Με λίγα λόγια, εξαρτήσαμε την εθνική μας επιβίωση στη γη των προγόνων μας από το αν θα αποφασίσει ο Αργεντινός ή ο Χιλιανός στρατιώτης να υπηρετήσει στις Ειρηνευτικές Δυνάμεις του ΟΗΕ! 


Το χειρότερο δε, είναι, ότι οι συνέπειες αυτής της σχολής σκέψης που διακατέχει το σύνολο σχεδόν της πολιτικής μας ηγεσίας θα ήταν περιορισμένες, αν η διασύνδεση της διαχείρησης του Κυπριακού με τη παρουσία της ΕΔ έφθανε μόνο μέχρι την επίτευξη της λύσης. Δυστυχώς, η κυρίαρχη ιδέα περί πλήρους αποστρατιωτικοποίησης μετά τη λύση που ενστερνίζονται και διακηρύττουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις πλην του ΔΗΣΥ, είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη παρουσία στη Κύπρο μιας ενισχυμένης Ειρηνευτικής Δύναμης η οποία κατά την άποψή τους θα διασφαλίζει εσαεί την ειρήνη και ασφάλεια στη Κύπρο. Για πρώτη φορά στη παγκόσμια ιστορία μια καλά οργανωμένη δημοκρατική και ευημερούσα χώρα, παραδέχεται την αδυναμία –ή και ανικανότητά – της να εξασφαλίσει στους πολίτες το αγαθό της ειρήνης και της ασφάλειας και ζητά την ΄΄ελεημοσύνη΄΄ της διεθνούς κοινότητας μέσω των Ειρηνευτικών Δυνάμεων. Κάτι βέβαια που η διεθνής κοινότητα δεν πρόκειται να δώσει, αφού όπως επεξεγήσαμε και σε παλαιότερα άρθρα, κανένας καταστατικός χάρτης διεθνούς οργανισμού (ΟΗΕ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ κλπ) δεν περιλαμβάνει διατάξεις, έτσι ώστε να μπορεί να παρέχει ασφάλεια (εγγυήσεις) σε οποιαδήποτε χώρα. Αντίθετα, ο καταστατικός χάρτης του ΟΗΕ στο άρθρο 51, αναφέρεται στο νόμιμο δικαίωμα των κρατών να κάμνουν χρήση ένοπλης βίας σε περίπτωση που δέχονται επίθεση από άλλο κράτος. Πρόκειται για το δικαίωμα της αυτοάμυνας που για να ασκηθεί απαιτείται η διατήρηση από τα κράτη ιδίων Ενόπλων Δυνάμεων.  

Αντί λοιπόν οι πολιτικές ηγεσίες να προσεγγίσουν το κεφάλαιο της ασφάλειας μέσα από την ιστορικά αποδεδειγμένη και διεθνώς κατοχυρωμένη αρχή της διατήρησης Ενόπλων Δυνάμεων παράλληλα με την ένταξη της Ενωμένης Κύπρου σε όσο το δυνατό περισσότερους διεθνείς οργανισμούς και συλλογικά συστήματα ασφάλειας, στρέφονται προς τον εθελοντισμό των στρατιωτών κάποιων χωρών, αφού όλες οι ειρηνευτικές αποστολές όπως αναφέραμε και πιο πάνω στηρίζονται στην εθελοντική προσφορά των χωρών και των στρατιωτών.

Πλησιάζει η ώρα της συζήτησης του κεφαλαίου της ασφάλειας και των εγγυήσεων, όπου η πλευρά μας θα βρεθεί προ εκπλήξεων, όταν πληροφορηθεί και επίσημα από τους εκπροσώπους του ΟΗΕ, ότι καμιά Ειρηνευτική Δύναμη δεν μπορεί να διασφαλίσει την ασφάλεια της Κύπρου. Διέξοδος απέναντι σ΄αυτή τη πραγματικότητα αποτελεί η πρόταση του Ι. Κασουλίδη και του ΔΗΣΥ για τη συγκρότηση μιας μεικτής επαγγελματικής στρατιωτικής δύναμης μετά τη λύση. Αυτή άλλωστε είναι και η μόνη πειστική εναλλακτική πρόταση στο ζήτημα των εγγυήσεων που επιτακτικά θα θέσει η άλλη πλευρά.


*Υποστράτηγος ε.α.