Ο Θαυμαστός καινούριος μετανεωτερικος Κόσμος. του Πέτρου Θεοδωρίδη

Ο Θαυμαστός  καινούριος μετανεωτερικος Κόσμος.

του Πέτρου   Θεοδωρίδη

.» Ω , θαυμαστέ  καινούριε κόσμ娻 αναφωνεί . η Μιράντα  στη Τρικυμία   του  Σαιξπηρ’’ Πόσο  πανέμορφη είναι η ανθρωπότητα».

«Δυο  είναι οι τρόποι με τους  οποίους ένας πολιτισμός μπορεί να συρρικνωθεί» –εγραφε ο κριτικός στοχαστής της τηλεοπτικής κοινωνίας Νηλ Ποστμαν.«Σύμφωνα  με τον  πρώτο , τον  οργουελικό , ο πολιτισμός  γίνεται  φυλακή. Συμφώνα με  τον δεύτερο, το χαξλεικό , ο πολιτισμός  γίνεται παρωδία .Αν κάποιος  διάβαζε το  1984 , τη  φάρμα των ζωών και  στη συνέχεια  για επαλήθευση το «Μηδέν και το Άπειρο» του Άρθουρ Καισλερ ,τότε θα είχε μια ακριβέστατη  εικόνα του μηχανισμού έλεγχου της σκέψης .Βεβαίως ο ‘Οργουελ δεν ήταν ο πρώτος που μας μίλησε  για την πνευματική ερήμωση που προκαλεί η τυραννία.Αυτό που κάνει το έργο του αναντικατάστατο είναι η επίμονη  του στο ότι δεν υπάρχει μεγάλη διάφορα  αν οι δεσμοφύλακες  μας  εμπνέονται από αριστερές   δεξιές ιδεολογίες .  Οι πόρτες της φυλακής   είναι εξίσου αδιαπέραστες  , ο έλεγχος το  ίδιο αυστηρός  και η εικονολατρία σε ανάλογο βαθμό αυστηρή .»

  «Αυτό που διδάσκει ο Χαξλει την εποχή της προηγμένης τεχνολογίας  είναι  ότι  πνευματική   ερήμωση είναι πιθανότερο να προέρχεται  από έναν  εχθρό με χαμογελαστό πρόσωπο  παρά από κάποιον του οποίου  η έκφραση εμπνέει  υποψία και μίσος . Στην προφητεία  του Χαξλει , Ο μεγάλος Αδελφός  δεν μας βλέπει με  δική του επιλογή . Εμείς  τον βλέπουμε με δική μας . Δεν χρειάζονται δεσμοφύλακες  η πύλες η υπουργείο Αληθείας.»[1]

^.Ο θαυμαστός καινούριος κόσμος του Χαξλευ  , ένας κόσμος μάλλον εφιαλτικός,  γράφτηκε το  1932 και αναφέρεται  στο νέο κόσμο που έχει διαμορφωθεί το έτος 632 μ.Φ.
(μετά Φορντ)[2] όταν, υποτίθεται. θα έχει εγκαθιδρυθεί ένα Παγκόσμιο Κράτος  με την  .«Σταθερότητα, Ταυτότητα, Κοινότητα» ως το τρίπτυχο των αξιών του. Το παρελθόν οι παραδόσεις, η Ιστορία, η οικογένεια ,η Τέχνη, η θρησκεία θα θεωρούνται  άχρηστα η  βιολογική ταυτότητα θα προκαθορίζεται και προγραμματίζεται και οι άνθρωποι θα χωρίζονται σε πέντε τάξεις.(Α,Β,Γ,Δ,Ε) Οι έννοιες μητέρα, πατέρας, οικογένεια, σπίτι, η φυσική γονιμοποίηση του ανθρώπου θα έχει αντικατασταθεί από τη μαζική, τεχνητή γονιμοποίηση σε φιάλες κυοφορίας.Με πειράματα και ηλεκτροσόκ τα παιδιά θα «εκπαιδεύονται» να μισούν τα λουλούδια και τα βιβλία. Ο ελεύθερος χρόνος θα δαπανάται έτσι ώστε το άτομο να καταναλώνει και ετσι να αντροφοδοτείται το βιομηχανικό σύστημα . Η διαδικασία του προκαθορισμού θα συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια του ύπνου των ανθρώπων με τη υπνοπαιδεία, την σταθερή και επίμονη επανάληψη  στερεότυπων και προκαταλήψεων  στη διάρκεια του ύπνου. .

 Στον   Θ .Κ .Κ η ηλικία δεν αφήνει ίχνη στο δέρμα αλλά μόνο στον εγκέφαλο και στην καρδιά :μέχρι την ηλικία των 60. όλοι θα ζουν χωρίς αρρώστιες. Μετά θα εισέρχονται στο νοσοκομείο Μελλοθανάτων όπου θα πεθαίνουν με όλες τους τις ανέσεις .

Ο θαυμαστός καινούριος  κόσμος    αφορούσε μια συμπαγή νεωτερικοτητα  όπου «πανομοιότυποι δίδυμοι δουλεύουν πανομοιότυπες μηχανές» μια  εποχή  πειθάρχησης έστω  και συναινετικής όπου ακόμα λειτουργούσε  αυτό που χρησίμευσε ως πρότυπο  ερμηνείας της  νεωτερικοτητας ,κατά Φουκώ: το ‘’Πανοπτικόν” του Μπενθαμ,  το σχέδιό του για τη νέα φυλακή, που θα καθιστούσε  θεατό τον κρατούμενο ανά πάσα στιγμή, και που καταγράφτηκε στην ιστορία του σωφρονιστικού συστήματος ως «το διάγραμμα ενός μηχανισμού εξουσίας στην πιο ιδανική του μορφή», αφού «χάρη στους μηχανισμούς επιτήρησης που διαθέτει, αποκτά ολοένα μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και ικανότητα διείσδυσης στη συμπεριφορά των ατόμων»[3].

Το Πανοπτικόν αφορούσε μια κοινωνία όπου υπήρχε ακόμα το Μυστικό ,το όποιο  έπρεπε να διαλυθεί χάριν της διαφάνειας της επιτήρησης και  του έλεγχου

Σήμερα  όμως ,μάλλον ισχύει  το-κατά Zygmunt Bauman - Συνοπτικον, που  αφορά τις σύγχρονες κοινωνίες της «οικειότητας» όπου ολοι αισθανόμαστε μια αβάσταχτη πίεση -έσωθεν - να αποκαλύψουμε τα μυστικά μας . Σήμερα   ο κόσμος   μας  γίνεται η αντανάκλαση του προσωπείου μας   στην Λίμνη του Ναρκισσισμού και «εν ονόματι της διαφάνειας, καταλύονται  όλα τα εσωτερικά καταφύγια φωταγωγούνται και δηώνονται, καθιστώντας  τον κόσμο πιο αδιάντροπο  και  γυμνό.» [4]

  Στην εποχή μας και στην Δύση ο ολοκληρωτισμός δεν επιβάλλεται με την μορφή ενός Ιδεολογικού Δόγματος αλλά μέσω της αβάσταχτης τυραννίας των Απόψεων , της Κοινοτοπίας των Κιτς απόψεων.

Στον Θ ΚΚ  ακολουθείται  ένα   Κευνσιανο  μοντέλο  για την κατανάλωση: το κράτος  την επιτάσσει μεν   αλλά και βοηθά   γι αυτήν παρέχοντας στους υπηκόους του  την  απαραίτητη  αγοραστική δύναμη .

Σήμερα   η κατανάλωση  παραμένει ένα καθήκον που όμως έγινε πια ατομικό καθήκον: είναι  καθήκον σου να καταναλώνεις  αλλά  και δική σου μέριμνα η εύρεση της αγοραστικής δύναμης.

Κάποτε η εξατομίκευση σήμαινε αντικομφορμισμό. Σήμερα η υπέρ εξατομίκευση σημαίνει τη διάσπαση του εγώ σε πολλούς μικρούς χαμαιλέοντες που προσπαθούν απεγνωσμένα να προσαρμοστούν στους εκάστοτε μικρόκοσμους τους. Αν οι σημερινοί  καταναλωτές αποτελούν το σημαντικότερο ενεργητικό κεφάλαιο της καταναλωτικής κοινωνίας οι «ελαττωματικοί καταναλωτές» αποτελούν  το ενοχλητικότερο και δαπανηρότερο παθητικό της»[5].

Ομοιότητα –Διαφορά

Ο Θ. Κ.Κ.  ήταν ένας κόσμος απόλυτης ομοιομορφίας  των κατωτέρων τάξεων καθώς, αντί να περιμένουν την αργή φυσική ωρίμανση των ωαρίων πέτυχαν τη γρήγορη τεχνική ωρίμανση τους και στη συνέχεια τη διαίρεση τους παράγοντας εκατοντάδες διδύμους .

Σήμερα η νεωτερικότητα εγινε «ρευστή»  και «εξατομικευμένη» και η διαφορά   δεν θεωρείται  απλώς δικαίωμα αλλά καθήκον. Οφείλεις να διαφέρεις  και αυτό σε κάνει κατά κάποιο τρόπο όμοιο με τους άλλους:η εμμονή με την  μικρή διαφορά. Όμως αυτή η  διαφορά δεν είναι η ριζική ετερότητα. Στη πορεία  των τελευταίων  αιώνων –έγραφε ο Baudrilllard- όλες οι μορφές βίαιης ετερότητας εγγραφήκαν  ελευθέρα η δια της βίας στο λόγο της διαφοράς που συνεπάγεται ταυτόχρονα τη έγκληση και τον  αποκλεισμό, την αναγνώριση και την διάκριση.Η παιδική ηλικία,η τρέλα,ο θάνατος,οι άγριες κοινωνίες,όλα αυτά  ενσωματώθηκαν, αναλήφθηκαν ,  απορροφήθηκαν μέσα στην   καθολική συμφωνία, Η  τρέλα  μόλις βγήκε  από την θέση αποκλεισμού  στην οποία βρισκόταν, είδε να πιάνεται  από πολύ λεπτότερα  ψυχολογικά δίχτυ .Οι νεκροί μόλις αναγνωρίστηκε η ταυτότητα τους  ως νεκρών , είδαν να τους παρκάρουν στα κοιμητήρια  και να τους κρατούν σε απόσταση , ώσπου να εξαλειφτεί τελείως το πρόσωπο του θανάτου.  Στους Ινδιάνους αναγνωρίστηκε  το δικαίωμα στην ύπαρξη μόνο και μόνο για να τους   παρκάρουν ν στους καταυλισμούς. Αυτές  είναι οι περιπέτειες  μιας  λογικής της διαφοράς.   Εφεξής ,όπως γράφει ο  Jean  Baudrilllard ,”το  άλλο δεν είναι φτιαγμένο για να το εξοντώνουμε και να το  μισουμε ,για να το απορρίπταμε,για να το σαγηνεύουμε, είναι φτιαγμένο για να το καταλαβαίνουμε, για να το απελευθερώναμε , για να το περιποιούμαστε , για να το αναγνωρίζουμε” .[6]

Ο  Χώρος

Οι μετακινήσεις των ανθρώπων των ανώτερων τάξεων Α και Β στον θαυμαστό καινούργιο κόσμο γίνονται με ελικόπτερα ή ταξίπτερα που προσγειώνονται στις ταράτσες των πανύψηλων κτηρίων τους ενώ οι πολυπληθείς κατώτερες τάξεις στοιβάζονται στα τρένα.

Σήμερα  ζούμε το «τέλος   της γεωγραφίας» η απόσταση  έχει παύσει πλέον να  έχει σημασία ενώ η ιδέα  ενός « γεωγραφικού ορίου»  είναι όλο και πιο δύσκολο να αντέξει στον «πραγματικό κοσμο». “Ομως αυτό  που για ορισμένους  εμφανίζεται   ως παγκοσμιοποίηση  για κάποιους άλλους  σημαίνει καθήλωση σ’ ένα  περιχαρακωμένο  τόπο. Ενώ για ορισμένους  σηματοδοτεί μια νέα ελευθερία,  για πολλούς άλλους επέρχεται  ως απρόσκλητη και σκληρή  μοίρα .– και η  ελευθερία κίνησης μ  ένα μόνιμα  σπάνιο και άνισα κατανεμημένο  εμπόρευμα  μετατρέπεται   γρήγορα  σε κύριο  διαχωριστικό παράγοντα της ύστερο –εποχής μας”. [7]

Η  Ευτυχία

«Τουλάχιστον γιατί δεν παίρνεις  σομα  όταν σου κατεβαίνουν  όλες αυτές οι τρομερές ιδέες ;  θα τις ξεχάσεις αμέσως  και αντί δυστυχία θα αισθάνεσαι χαρά . Τόση  χαρά»  επανέλαβε  χαμογελώντας , παρά την ανησυχία της , με ακαταμάχητη σαγήνη, (ΘΚΚ  σ  146)

Σκοπός του κράτους  στον Θ.Κ.Κ είναι η ευτυχία όλων των ανθρώπων. Ο θαυμαστός καινούριος κόσμος  είναι - όπως ο δικός μας μετανεωτερικος κόσμος- αφοσιωμένος στην συλλογική ευτυχία και στην Θετικότητα . Μια κοινωνία του σφρίγους και της 'θνητής παλιμπαιδίζουσας αιωνιότητας, ανακύκλωσης του ίδιου , του σεξ , της αρυτίδωτης ομορφιάς της κατανάλωσης, της χαρούμενης βεβαιότητας.

 Στον Θαυμαστό καινούριο κόσμο την βεβαιότητα την αποκτάς με την Υπνοπαιδεια και το ναρκωτικό την Σόμα , «ένα είδος ναρκωτικού το οποία παίρνουν όλοι μόλις αισθανθούν κάποιο πόνο ή πέσει η ψυχική τους διάθεση – «σε ηρεμεί, σβήνει το θυμό, σε συμφιλιώνει με τους εχθρούς σου»

 Σήμερα     η ευτυχία η έστω τα θετικά συναισθήματα  γίνεται κοινωνική   επιταγή και έτσι  ξεμαθαίνεις  να αντιμετωπίζεις τις δοκιμασίες και τον πόνο, και να τους δίνεις μορφή

Στον θαυμαστό κόσμο του σήμερα   το ρόλο της Σόμα αναλαμβάνει   το Ιντερνέτ, το Facebook και η κουλτούρα των κινητών και των selfies. ''εκφράσου , ακόλουθα τα συναισθήματα σου , απήλαυσε το τώρα '': η Αλχημεία  της Ευτυχίας όπως την περιγράφει ο Νικόλας  Σεβαστακης στο ομώνυμο  βιβλίο του»:’ ’Ελεγχος  της αναπνοής , τεχνικές  χαλάρωσης ,διευρυμένη συνείδηση […] Οι απλές  χημείες της ευτυχίας προορίζονται για την ανακούφιση αυτού του τύπου ανθρώπου: του ανθρώπου των επιδόσεων , των ρεκόρ, του ανθρώπου που λογαριάζει  τον κόσμα σαν πεδίο ενεργειών όπου πασχίζει να βρει την  σωστή  δόση ισορροπίας  ανάμεσα στα ενεργειακά του  ρευστά.« Η προσευχή βοηθά το ανοσοποιητικό  σύστημα». « Τα θετικά  συναισθήματα  βοηθούν την επαγγελματική  επίδοση» Παρόμοιες  προτάσεις  μπορεί να  τις βρει κάνεις στα πιο διαφορετικά  κείμενα :  από ένα εγχειρίδιο ολιστικής  ιατρικής μέχρι τους εσωτερικούς  κανονισμούς  μιας  προωθημένης πολυεθνικής επιχείρησης . Αυτό είναι  το καινούριο μήνυμα των καιρών   Η σύνθεση  της απλουστευτικής  μεταφυσικής  και του οικονομισμού, η απόσπαση  της οικονομίας  από την πολιτική και ο έρωτας της με την ..θεραπευτική θρησκεία . Μόνο  που αυτή η  θρησκεία  μοιάζει  όλο και περισσότερο  με τη πορνογραφία : δεν αφήνει  καμιά  έκπληξη , κανένα   χώρος πραγματικής  ελευθερίας   στον κοινωνό της . Τον  αφήνει  απλώς « ελεύθερο « να  παίξει την προγραμματισμένη του  φάση και να επιδεθώ στην μηχανική τελειότητα  των διαλογισμών  ή των ασκήσεων  του. Τον  προορίζει  για μια  σωτηρία  που προκύπτει  από την βέλτιστη συνδυαστική   τεχνικών και ασκήσεων .  Μέχρι  τον αεροβικό  θάνατο η την ανορεξική  φθίση» .[8] 

εμπειρία και Βίωμα

Κάποτε είχαμε εμπειρίες , τώρα έχουμε βιώματα : οι εμπειρίες ενείχαν την συνάντηση μας με τον πραγματικό , εκεί έξω..
Υπήρχε ένας αντικειμενικός , χειροπιαστός , υλικός κόσμος . Τις εμπειρίες τις είχες με τις πέντε αισθήσεις: την αφή , την γεύση την ακοή..
Τις αισθανόσουν ,τις μύριζες , πονούσες..
Οι εμπειρίες σε συνένωναν με τον κόσμο : αισθανόσουν ότι ανήκες σε κάτι μεγαλύτερο ' οι εμπειρίες σε έκαναν Ψηφίδα ενός μεγαλυτέρου από εσένα Ψηφιδωτού.
Οι εμπειρίες επίσης εμπέδωναν την αίσθηση ενός χρόνου συνεχούς : την αίσθηση του μέλλοντος .
Σήμερα ζούμε με προσομοιώσεις και Βιώματα.
Η Εμπειρία είναι αντικειμενική όμως το Βίωμα είναι υποκειμενικό.
Η εποχή των Βιωμάτων συνδέεται και με την Τυραννία της Οικειότητας του Σεννετ : δεν μετρούν οι πράξεις , η εμπειρία ,αλλά το αίσθημα , η συγκίνηση .Η αίσθηση του κόσμου ως βιώματος μας εισάγει στην πίσω πλευρά του καθρέφτη, μας υποβάλει την ιδέα ενός κόσμου εύπλαστου , του κόσμου ως ονείρωξη Νάρκισσων .

Η Απόλαυση , το Τώρα..

Στον Θαυμαστό κόσμο  ίσχυε το  « Μην  αναβάλλεις   ποτέ  την απόλαυση που μπορεί να έχεις  σήμερα»(ΘΚΚ  σ  148)

Όμως αυτό  συμβαίνει  και στην εποχή μας :Ενώ παλαιότερα η αναπαραγωγή του κοινωνικού δεσμού απαιτούσε τη θυσία της απόλαυσης του υποκειμένου προς χάριν του κοινωνικού καθήκοντος, τώρα πια, «στην κοινωνία της κατανάλωσης, το κύριο κοινωνικό καθήκον συνίσταται στην όλο και μεγαλύτερη απόλαυση. Αυτό το κάλεσμά μας απευθύνεται από παντού, από την τηλεόραση, από τις διαφημίσεις, από τον κινηματογράφο, από τις ίδιες τις παρέες μας και τους φίλους που δεν ξεχνούν να μας υπενθυμίζουν πως δεν υπάρχει μεγαλύτερο αμάρτημα από τα να μην «περνάμε καλά»[…] οσο για την ικανοποίηση της επιθυμίας, αυτή αναβάλλεται από λόγο σε λόγο, από φαντασίωση σε φαντασίωση, από προϊόν σε προϊόν. Είναι μάλιστα αυτή η συνεχής, άπληστη και ακόρεστη μετάθεση που συνιστά την ουσία του καταναλωτισμού.» [9]

Πορνογραφία

Στον  Θαυμαστο καινουριο κοσμο  και οι δυο ανώτερες τάξεις διασκεδάζουν με Αισθησιακά Θεάματα,  μασουλώντας τσίχλες με σεξουαλικές ορμόνες παρακολουθούν ταινίες σε μια οθόνη.

Σήμερα η πορνογραφία βρίσκεται στον πυρήνα της κοινωνίας του θεάματος. Σε αντίθεση με τον ερωτισμό-που αντιστοιχούσε στον αργό ρυθμό της εποχής του Γράμματος(βλ π.χ τις Επικίνδυνες σχέσεις του Λακλό) η Πορνογραφία αντιστοιχεί στην εποχή της ταυτοχρονιας , της στιγμιαίας επικοινωνίας του Ιντερνέτ
Το γράμμα προϋποθέτει χρόνο , απόκρυψη μυστικότητα, επιτήδευση .. Κλείνεται σε φάκελο αργεί να φτάσει , δεν βλέπεις τις εκφράσεις του αγαπημένου/ης απευθύνεται σε συναισθήματα - το γράμμα βασίζεται στην τέχνη της συγκάλυψης και αργής ,πολύ αργής, αποκάλυψης.
η Σύγχρονη Πορνογραφία ξεπερνά τα προκαταρκτικά : κάθε αργοπορία είναι χάσιμο χρόνου-κατευθείαν στο ψητό. Απευθύνεται σε ερεθισμούς της σάρκας , σου γραπώνει το βλέμμα σ'αρπαζει ολοκληρωτικά ' η πορνογραφία είναι η δικτατορία της Όρασης .

Στον  θαυμαστό καινούριο κόσμο «όλοι ανήκουν σε όλους» χωρίς αυτό να δημιουργεί εντάσεις και πάθη μεταξύ των εραστών. Ακόμα και τα μικρά παιδιά εκπαιδεύονται στα ερωτικά παιχνίδια, χωρίς αυτό να θεωρείται ανήθικο .Ετσι η σεξουαλική ελευθεριότητα έχει αντικαταστήσει τον έρωτα και κάθε ίχνος πένθους και συναίσθημα προσκόλλησης σε άλλα πρόσωπα θεωρείται αντικοινωνική ενεργεία , όπως στις σχέσεις της εποχής μας, εποχή της «ρευστής αγάπης» όπως την αποκαλεί ο Μπάουμαν .

Ο σύγχρονος  θαυμαστός μετανεωτερικος κόσμος  έχει κάτι  από τις   Ψηφιακές φωτογραφιες: είναι  χωρίς αρνητικό: :
οι Παλιές φωτογραφίες ενειχαν μια αφήγηση;
ταξιδεύουν και σε ταξιδεύουν ..
σαν τους παλιούς προσκυνητές , μέσα από περάσματα ,
στάσεις δυσκολίες ,ζώνες μυστήριου , αβεβαιότητας αλλά και νοσταλγίας ,ελπίδας ,προσδοκίας ..
Κάτι λείπει από δω κάτι θαμπώνει εκεί ..και ..Ποιος είναι εκείνος διπλά στην ....;
Πρόσωπα που αναδύονται εσαεί από μια άλλη εποχή , φαντάσματα μιας κρυμμένης αληθείας ..
Οι Παλιές φωτογραφίες αφηγούνται, αργά ...
σαν τις επιστολές , τα γράμματα .. Ταξιδεύουν..
Οι νεες - ψηφιακές Φωτογραφιες ειναι η χαρα του τουριστα :
χωρίς επεξεργασία χωρίς αρνητικό, χωρίς χρόνο με μια στιλπνότητα που τις κάνει απέθαντες, ζωντανές-νεκρές.
Δεν υπάρχουν φαντάσματα υπάρχει μόνο η διαφάνεια μιας υλοποιημένης φαντασίωσης όπως ακριβώς έχει γίνει ο κόσμος σήμερα ,,,,

Σήμερα, «μπορούμε να  είμαστε  ερωτευμένοι χωρίς να ερωτευτούμε». Ο   Έρωτας  εξημερώνεται , θετικοποιειται  και γίνεται μια  βολική φόρμουλα   κατανάλωσης.Ο σκοπός είναι να αποφευχθεί οποιοδήποτε  τραύμα . Ο πόνος  και το πάθος  είναι μορφές  αρνητικότητας :  από την μια, υποτάσσονται στην απόλαυση  χωρίς αρνητικότητα .από την άλλη, αντικαθιστώνται  από  ψυχικές διαταραχές  όπως η εξάντληση , η κόπωση  και η κατάθλιψη  που μπορεί να οφείλονται  στο πλεόνασμα  θετικότητας.[10]

   Κάποτε από τον όνειρο και την φαντασία μας χώριζε ένα Παράθυρο

Τώρα έχουμε περάσει όλοι μέσα από τον Καθρέφτη ' μέσα στο Όνειρο
Ο αντικειμενικός κόσμος κάποτε ήταν ο κόσμος των εμπορευμάτων: άντεχαν πολύ κρατούσαν χρόνια : ‘’Αυτό είναι το σπίτι μου, αυτό το Τραπέζι μου κλπ»Έτσι η ταυτότητα μας έμενε στέρεη ,άντεχε πολύ περισσότερο καθώς το αντικειμενικό πλαίσιο ήταν επίσης στερεό και ανθεκτικό
Τώρα ζούμε όλο και περισσότερο σε ένα σολιψιστικο σύμπαν : τα αντικείμενα φτιάχνονται για να πεταχτούν , κρατούνε λίγο και γίνονται όλο και πιο εύπλαστα  Ο κόσμος στα μέτρα μας - στα μέτρα του χρήματος. Το σολιψιστικό σύμπαν - προέκταση του εαυτού μας και των φαντασιώσεων μας όμως γίνεται όλο και πιο Εφιαλτικό .

Σήμερα  η αγάπη  αντικαθίσταται από τα ηλεκτρονικά γκάτζετ που είναι σχεδιασμένα για να αγαπιούνται. . Η ηλεκτρονικά αποστειρωμένη και απολυμασμένη, επίπλαστη εκδοχή της αγάπης προσφέρει ουσιαστικά ένα αντιστάθμισμα ώστε να προστατευτεί η αυτοεκτίμηση από τους κινδύνους Ωστόσο,-όπως  επισημαίνει   ο Μπαουμαν –

«η αγάπη ενός ανθρώπου για έναν άνθρωπο σημαίνει δέσμευση, αποδοχή ρίσκων, προθυμία για αυτοθυσία ,την απόλυτη αξιοποίηση των δεξιοτήτων και της βούλησης μας, Το αποστειρωμένο, λειασμένο, δίχως αγκάθια και ρίσκα ηλεκτρονικό προϊόν δεν προσφέρει αγάπη: προσφέρει ασφάλεια ενάντια στη “βρομιά”, την οποια“η αγάπη αναπόφευκτα ρίχνει πάνω στον φοβισμένο αυτοσεβασμό μας”. Η ηλεκτρονικά κατασκευασμένη εκδοχή της αγάπης δεν αφορά, σε τελική ανάλυση, την αγάπη: τα προϊόντα της καταναλωτικής τεχνολογίας αιχμαλωτίζουν τους πελάτες τους με δόλωμα την ικανοποίηση του ναρκισσισμού τους’’[11]

Ο  Κόσμος του Οργουελ  αναγνωρίζεται πολύ πιο εύκολα και μπορείς να του αντισταθείς ευκολότερα από αυτόν του Χαξλει. Τα πάντα στο παρελθόν μας  προετοιμάσει για  να μάθουμε να αντέξουμε τη φυλακή όταν οι πόρτες αρχίζουν να κλείνουν γύρω μας . «Αλλά τι θα συμβεί  αν δεν υπάρξουν φωνές αγωνίας  να ακουστούν; Ποιος  είναι διατεθειμένος να πάρει τα  όπλα εναντία στον ωκεανό τν διασκεδάσεων ; Σε ποιον να παραπονεθούμε , πότε και  με τι ύφος , όταν ο  σοβαρός λόγος  διαλύεται σε χάχανα;  Ποιο είναι  το αντίδοτο  σε έναν πολιτισμό  τον όποιο απομυζούν τα γέλια;»  [12] Σημερα η νέα μορφή του καπιταλισμού δεν αντέχει πια την σιωπή.Μας αναγκάζει να μιλάμε διαρκώς με υστερικό τρόπο να μιλάμε για να ξεχνάμε τον αβάσταχτο Πόνο του πραγματικού , την Ντροπή του να γίνεσαι εμπόρευμα , την αηδία του να γίνεσαι απόρριμμα , σε ένα κόσμο που παράγει όλο και περισσότερα σκουπίδια.

Σήμερα ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο Ανοίκειος η πιο Οικεία σε όλους μας μορφή γίνεται εκείνη του Ξένου και η διάκριση ανάμεσα στο ξένο και στο Οικείο όλο και πιο δυσδιάκριτη και θολή.

Από τον θαυμαστό καινούριο κόσμο απωθείται ο έρωτας ( όχι το σεξ ούτε η πορνογραφία), ο πόνος και ο θάνατος ' ακριβώς όπως και σήμερα ..
Και . γιατί επιστρέφει ο έρωτας , η λύπη , ο πόνος και ο θάνατος; μα ,γιατί , απλούστατα , το Απωθημένο πάντα επιστρέφει .

Η στιλπνή , διάφανη , πολιτικά ορθή εποχή μας : δεν θυμίζει λεπτό πάγο έτοιμο να σπάσει - στη Λίμνη ,την άνοιξη;

---

[

Ημερολόγιο και ευρωπαϊκή πίστη Τιβέριος Μιχάλης αναδημοσιευση απο το Βημα ... εχει ενδιαφερον γιατι συνδεει το ζητημα του χρόνου ....

Τιβέριος Μιχάλης Α.

 Αναζήτηση στα κείμενα

Ημερολόγιο και ευρωπαϊκή πίστη

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 06/01/2018, 05:45 Σάββατο, 6 Ιανουαρίου 2018 • σχόλια (14)

Ο στόχος για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης εν μέσω π.χ. της παγκοσμιοποίησης δεν μπορεί να είναι άλλος από τη μετεξέλιξή της σε Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Για την επίτευξή του βέβαια ο δρόμος που θα πρέπει να διανυθεί δεν προβλέπεται εύκολος. Οι περισσότερες, αν όχι όλες οι χώρες που απαρτίζουν σήμερα την ΕΕ, έχουν σημαντικό ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν, ενώ ανάμεσά τους ορισμένες υπήρξαν και παγκόσμιες δυνάμεις. Ενα τέτοιο «ένδοξο» ιστορικό δύσκολα παραμερίζεται και αποτελεί εμπόδιο στο μεγάλο εγχείρημα της «συνένωσης όλων των εθνών της Ευρώπης σε ένα σώμα και του μετασχηματισμού τους σε έναν λαό με μια ψυχή, μια θέληση, μια Βουλή». Πολύ περισσότερο στις μέρες μας στις οποίες λόγω του προσφυγικού προβλήματος και ορισμένων άλλων συγκυριών, υπάρχει έξαρση των εθνικιστικών κινημάτων.

Επειδή όμως οι δεσμοί των χωρών που απαρτίζουν την ΕΕ δεν είναι μόνο οικονομικής φύσης αλλά περιέχουν και θεμελιώδεις αρχές, αξίες και ιδανικά του λεγόμενου δυτικού πολιτισμού, επιβάλλεται να παραμεριστούν κοντόφθαλμες τοπικιστικές επιδιώξεις και να υποστηριχθούν ευρύτερες πολιτικές που θα βοηθούν στη διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης. Αν αυτό επιτευχθεί, τότε θα έχουμε μια ΕΕ που, αν και θα αποτελείται από πολλά και διαφορετικά έθνη, οι πολίτες της θα προβάλλουν πρωτίστως την ευρωπαϊκή τους ταυτότητα.

Ενα τέτοιο εγχείρημα δεν είναι παντελώς άγνωστο στον ευρωπαϊκό χώρο. Πριν από δύο περίπου χιλιετίες η πολυεθνική ρωμαϊκή αυτοκρατορία πέτυχε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, την άμβλυνση των κάθε λογής εθνικών τάσεων και την επικράτηση μιας κοινής αλλά και περιζήτητης ταυτότητας, της ρωμαϊκής. Στους Ρωμαίους άλλωστε, όπως και στους αρχαίους Ελληνες που επηρέασαν αποφασιστικά τους πρώτους κυρίως σε ζητήματα πολιτισμού και επιστημών, οφείλουμε την πατρότητα αρκετών γνωρισμάτων που διακρίνουν τους λαούς της ΕΕ και τα οποία μπορούν να προσληφθούν ως κρίκοι της αλυσίδας που τους συνέχει άρρηκτα μεταξύ τους.

Εναν τέτοιο κρίκο αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, το ισχύον ημερολόγιο με το οποίο, λόγω των ημερών, θα ασχοληθώ διεξοδικότερα. Το ότι στις χώρες της ΕΕ ισχύει ένα κοινό ημερολόγιο, είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό αφού, εκτός των άλλων, διευκολύνει σημαντικά τους λαούς της στις μετακινήσεις και στις εμπορικές συναλλαγές τους. Οπως είναι γνωστό, ο βασικός πυρήνας του ημερολογίου αυτού, το οποίο ακολουθούν και άλλες χώρες ανά την υφήλιο, είναι έργο των Ρωμαίων, στους οποίους οφείλουμε και τις ονομασίες των μηνών. Την 1η Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιά την πρωτοσυναντούμε στη Ρώμη γύρω στα μέσα του 2ου αι. π.Χ. Ηταν η μέρα κατά την οποία οι Ρωμαίοι γιόρταζαν μια παλιά τους θεότητα, τον Ιανό, τον θεό κάθε αρχής, γι' αυτό και αυτοδίκαια έδωσε το όνομά του και σε ολόκληρο τον μήνα. Χαρακτηριστική είναι η απεικόνισή του με δύο πρόσωπα από τα οποία το ένα υποτίθεται ότι έβλεπε προς τη χρονιά που έσβηνε και το άλλο προς τη χρονιά που ερχόταν. Στις αρχές (καλένδες) του μήνα αυτού οι Ρωμαίοι εξέλεγαν και τους σημαντικότερους αξιωματούχους τους, όπως τους δύο υπάτους της χρονιάς, που κατά την εκλογή τους μοίραζαν χρήματα και ποικίλα δώρα στον λαό, ο οποίος γιόρταζε το γεγονός με εντυπωσιακές τελετές και διασκεδάσεις. Σε αυτές μάλιστα ορισμένοι ανάγουν την απαρχή των πρωτοχρονιάτικων δώρων και των καλάντων!

Το ισχύον ημερολόγιο οφείλεται κατά βάση στον Ιούλιο Καίσαρα ο οποίος, με τη βοήθεια του αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένους, έβαλε το 46 π.Χ. τάξη στο ακατάστατο έως τότε ημερολόγιο, αποδεσμεύοντάς το από την κίνηση της σελήνης. Το Ιουλιανό ημερολόγιο, με τη διόρθωση που έκανε σε αυτό λίγο αργότερα ο Αύγουστος, επεβλήθη αμέσως στον τότε γνωστό κόσμο. Στην επικράτησή του βοήθησε αργότερα και ο χριστιανισμός, καθώς ενσωμάτωσε σε αυτό το εορτολόγιο της νέας θρησκείας, η οποία ωστόσο αντιστάθηκε σφόδρα στη διατήρηση της 1ης Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιάς, εξαιτίας προφανώς της εορτής του Ιανού και των άλλων παγανιστικών εκδηλώσεων που τη συνόδευαν. Την Πρωτοχρονιά αυτή την θεωρούσε αρχαίαν πλάνην και απειλούσε όσους συμμετείχαν στον εορτασμό της με αναθέματα και αφορισμούς. Ετσι για μεγάλα χρονικά διαστήματα τα ευρωπαϊκά χριστιανικά κράτη ως Πρωτοχρονιά γιόρταζαν άλλες μέρες του χρόνου, από τις οποίες συχνότερες ήταν η 1η και η 25η Μαρτίου.

Στη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη η Πρωτοχρονιά γιορταζόταν την 1η Σεπτεμβρίου (ήταν η αρχή και του εκκλησιαστικού έτους), σε Ισπανία, Γερμανία κ.α. την 25η Δεκεμβρίου, στη Γαλλία για κάποιο διάστημα την 1η Απριλίου. Ηταν ωστόσο τόσο βαθιά ριζωμένη στις συνειδήσεις των ανθρώπων η 1η Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιά ώστε ευρωπαϊκά κράτη από το πρώτο μισό του 16ου αι., όπως π.χ. η Βενετία, η Σουηδία, η Γερμανία, άρχισαν να την καθιερώνουν επίσημα. Ο Μεσαίωνας είχε παρέλθει ανεπιστρεπτί. Ετσι ο πάπας Γρηγόριος ΙΓ' το 1582 μαζί με την εισαγωγή του λεγόμενου Γρηγοριανού ημερολογίου (πρόκειται για το ημερολόγιο που προέκυψε από τη διόρθωση που έγινε στο Ιουλιανό), νομιμοποιεί και τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς την 1η Ιανουαρίου για τους χριστιανούς.

To ρωμαϊκό ημερολόγιο που μας κληροδότησαν οι Ρωμαίοι σίγουρα αποτελεί σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα που συνέχει σήμερα τις χώρες της ΕΕ. Ωστόσο στην αλυσίδα αυτή θα πρέπει να προστεθούν και πολλοί άλλοι κρίκοι. Κύριο μέλημα των ευρωπαίων ηγετών θα πρέπει να είναι οι λαοί τους να αποκτούν, από τη σχολική ηλικία, το αίσθημα μιας κοινής ευρωπαϊκής πατρίδας. Ο Boris Johnson, ο νυν βρετανός υπουργός Εξωτερικών και ένας εκ των πρωτεργατών του Brexit, τους συμβούλευε, πριν από δέκα περίπου χρόνια, να φροντίζουν ώστε κάθε παιδί της Ευρώπης έως τα 16 χρόνια του να έχει διαβάσει το 4ο βιβλίο της Αινειάδος του Βιργιλίου. Τέτοιες πρωτοβουλίες μαζί με άλλες, όπως π.χ. η θέσπιση ευρωπαϊκού εθνικού ύμνου (στη Συνθήκη της Ρώμης του 2004 ως τέτοιος είχε προταθεί η Ενάτη συμφωνία του Μπετόβεν), θα βοηθούσαν καίρια στη διάπλαση και διαμόρφωση μιας κοινής κουλτούρας, μιας κοινής ευρωπαϊκής συνείδησης. Η επιτυχία του εγχειρήματος αυτού θα έχει ως αποτέλεσμα τα αγάλματα του Αρμίνιους στο Detmold της Γερμανίας, του Αμπιορίξ στο Tongern του Βελγίου, του Ελ Σιντ στο Burgos της Ισπανίας, του Καρόλου ΙΒ' στη Στοκχόλμη, του Γκαριμπάλντι σε πόλεις της Ιταλίας και διάφορα άλλα, να εκπέμπουν μηνύματα πρωτίστως ευρωπαϊκά και δευτερευόντως εθνικά.

Ο κ. Μιχάλης Α. Τιβέριος είναι ακαδημαϊκός, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ.