Izmit

Maşûkiye’nin Osmanlı dönemi mezarlığı ve mezar taşları, 18.-20. yüzyıllar arasını kapsamakta ve gerek şekilleri ve gerekse içerikleri bakımından ekserisi vasıflı birer tarihî eser durumundadırlar. Ne var ki, Türkiye ve diğer İslam ülkelerinde cehalet kaynaklı ilgisizlik, hatta tahribat yüzünden bu eserler bugün korumasız ve bakımsız kalmaktadır. Maşûkiye mezar taşları, bu beldenin kültür tarihi bakımından değerli bir hazinedir. Bu bakımdan bu eserlerin sanat tarihi metodolojisine uygun şekilde tespit, kataloglama ve çözümlemelerinin yapılarak bir bilimsel yayın haline getirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bugün Maşûkiye, Kocaeli ilinin Kartepe ilçesine bağlı bir köydür. Dolayısıyla tarihi İzmit ile ortaktır. Kartepe’ye gelince, burası Kocaeli’nin yeni ilçelerinden biridir. Taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları mirası bakımından Kartepe önemli bir yerdir. Ancak Kartepe’nin asıl kültürel mirası, halkının kültürel çeşitliliğidir. Maşûkiye Merkez Câmii, Maşûkiye Köyü’nün doğu tarafında yer almakta ve eski câminin yerine yapılmış tamamen yeni yapım bir bina durumundadır. Câminin hazîresi yani mezarlığı ise ortadan açılan bir yol ile ikiye bölünmüş ve yolun çevresi avlu duvarıyla çevrilmiştir. Hazîredeki mezar taşlarında rastlanan süslemelerde çoğunlukla bitkisel, nesneli ve yazılı bezemelerin oluşturduğu biçimler kullanılmıştır. Osmanlı mezar taşlarının dili, edebiyattaki teşhis (şahıslaştırma) ve intak (konuşturma) sanatlarıyla açıklanabilecek şekilde adeta mezardaki ölüyü canlı bir kişi gibi algılatmakta ve onu konuşturmaktadır. Sosyal açıdan incelendiğinde Maşûkiye mezar taşlarının çoğu Çerkes asıllı insanlara aittir. Çerkesler, Kuzey Kafkasya’nın yerli halkıdır. Maşûkiye’deki mezar taşlarında yapılan köken vurgulamaları Çerkeslerin geldikleri bölge ve soylarını ne kadar önemsediklerini göstermektedir. OTTOMAN GRAVESTONES OF MASHUQIYA CENTRAL MOSQUE IN IZMIT (NICOMEDIA) Abstract Ottoman cemetery and gravestones in Mashuqiya, are accepted as historical artifacts in terms of their shape and content. These gravestones were erected between 18th and 20th centuries. However, these artifacts is not protected and cared properly today because of ignorance and neglect in Turkey and other Islamic countries. Gravestones in Mashuqiya are precious treasures in terms of cultural history of the town. It is very important that these artifacts should be identified, categorized and analysed by the methodology of history of art and then scientifict publication should be made. Today Mashuqiya is a village in Kartepe district of Kocaeli. Thus Mashuqiya is sharing common history with Izmit. Regarding Kartepe, it is a new district of Kocaeli. Kartepe is an important place with regards to movable and immovable cultural property heritage. But the major cultural heritage of Kartepe is the cultural diversity of people living there. Central Mosque of Mashuqiya is in the east side of the town and it’s a totally new Mosque which replaced the old one. Cemetery of the Mosque (hazîre) is divided into two by a road. This road is surrounded by a yard wall. Figures which are made of vegetal and written ornaments were generally used in the gravestones. These gravestones could almost speak for the dead people. This situation can be explained by figure of speeches in literature like personification. Gravestones in Mashuqiya mostly belong to the people of Circassian descent. Circassians are the native people of North Caucasia. Emphases on origins in the gravestones show us that Circassians pay much attention to their area and ancestors.

18 Nisan 1936 tarihinde kurulan Türkiye’nin ilk modern kâğıt fabrikası, kuruluşundan itibaren Kocaeli’nin gelişmesine ekonomik, eğitim ve kültürel alanda önemli katkılar sağlamıştır. 1955 yılına kadar Sümerbank Kâğıt ve Karton Fabrikası adıyla hizmet veren bu ku¬rum, bu tarihten sonra Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşletmesi (SEKA) adını almıştır. SEKA, Cumhuriyet’in ilk yıllarında devlete ait diğer sanayi tesislerinde olduğu gibi yalnızca üretim yapma hedefinde kalmamış, aynı zamanda Kocaeli’nde, işçi mahallesi, memur evleri, okul, sinema ve tiyatro salonları ve elli yataklı hastanesi ile şehrin modernleşmesine ve gelişmesine olduğu kadar Türk ekonomisine de büyük ölçüde katkı sağlamıştır.
Her ne kadar fabrikanın kendi personeline yönelik eğitim faaliyetlerinin ilk adımı 1 Temmuz 1938’de atılmış ise de, 3457 sayılı kanunla birlikte, 1 Ekim 1939 tarihinden itibaren tüm Sü-merbank fabrikalarında olduğu gibi, İzmit Sümerbank Kâğıt ve Karton Fabrikası’nda da düzenli bir şekilde hizmet içi kurslara başlanmıştır. 1941 yılına gelindiğinde daha sistemli bir yapı¬ya dönüşen eğitim faaliyetleri hız kazanmış, hizmet içi eğitim amacıyla; Yardımcı İşçi Kursu, Namzet Çırak Kursu, İkmal Salonu İşçi Kursu, Kalfa Kursu ve Usta Kursları da yeni eğitim müfredatına eklenmiştir.

ing and conservation. The conservation and efficient use of the traditional environment in contemporary urban plans leads to multi-layered urban existence. Today, the large scale zoning activities endanger for the multilayer cities that have the historical background and they cause fast and unrestrained structuring. While the traditional environment is used and developed, in the works conducted in that regions, attention should be paid to the protection of the components that affect each other in the process. However in our country, cities where structuring is increasing, the city layers face to the danger of extinction day by day because of the zoning activities and infrastructure works. Izmit is a multi-layered city that hosted many civilizations throughout history. In this study, it is aimed to examine the impact of these characteristics on the city identity through the structures that add to the city stratification. At the scope of this study, literature research and questionnaire study were done. Most of the Ottoman and Early Republican layers are still present due to the fact that they are the closest to the present day. In the city of İzmit, the most intensely, the structures belonging to the Ottoman period are noticed by the citizens; this is followed by the early Republican period structures. This situation shows that when the structures related to these layers are destroyed, at the same time collective memory has disappeared and Izmit has lost its identity. Therefore, it is obvious that the structures belonging to these layers must be visible in order for the city identity of İzmit to be restored. The more archaeological research and excavation are required to reveal layers of especially belonging to Hellenistic, Roman and Byzantine periods of İzmit that has three thousand years of history. In addition, more resources should be allocated to the

Haçlı Seferleri, 1095-1270 tarihleri arasında klasik mevcudiyetiyle malumumuz olan bir süreçtir. Mevcudu yani olay/olguyu malumumuz kılan düşünce zemininin tespiti ve şahitliklerin incelenmesidir. Bu cümleden Orta Çağ'ın düşünce zeminin kuran din ve toprağın hüküm ferma olduğu bir medeniyet/kültür ve buna dair gelişen bir zihniyetin çağında vaki bu savaşlar silsilesi, olup bitmemiş, bilakis kendi zamanı sonrası dönemlerde de derin izler bırakmıştır. Bu bakımdan "Kutsal Topraklarıkurtarmak" söylemi zamanın koşulları ve ruhuyla örtüşen bir gerçekliği anlatır. Kutsalın içeriği belirlediği bir zamanda, toprağın hayatın varlığının temel belirleyicisi olduğu düşünüldüğünde halkları harekete geçirmek için bu sözlerin tercihi tesadüfî değildir. Anna Komnena'nın "Kutsal Mezarı kurtarmak için Türklere karşı savaşa gidiyorlarmış gibi yaparak, arazilerini satmışlardı [aslında kendileri için kılıç zoruyla yeni araziler, mülkler zapt etmek derdindeydiler 1 " şeklindeki kaydı bu seferlerin felsefesinin bir Bizanslı müellif tarafından ifadesi gibidir.

Türk tarihinde her zaman önemli yerleri olan ribat, han, kervansaraylar işlevlerine uygun olarak sefer ve kervan yolları üzerine yapılmışlardır. Kazıklı Hacı Hamza Bin İvaz Kervansarayı da Osmanlı Döneminde bu yollar üzerinde yapılmış olup günümüzde Kocaeli İli, Gölcük İlçesinde yer alan bir eserdir.
Söz konusu 16. yüzyıl yapısının Osmanlı İmparatorluğu’nun menzil ve kervan yolları üzerindeki konumunu ortaya koymayı, dönemine ve benzer özellik gösteren yapılara yönelik bir kaynak oluşturmayı amaç edindiğimiz çalışmada Kazıklı Hacı Hamza Bin İvaz Kervansarayı’nın “tek salonlu, ahşap taşıyıcıya sahip, kapalı avlulu ve çatı örtülü plan tipinin -var olan benzerleri içerisindeki- en büyük ölçeklilerinden birisine sahip örneği olma” özelliği odak noktası olarak ele alınmaktadır.
Hakkında çok az sayıda kaynak bulunan ve literatürde fazla bilinmeyen yapılardan olması dolayısıyla Kazıklı Hacı Hamza Bin İvaz Kervansarayı’nın yüzyılında ne gibi öneme sahip olduğu, dönem içerisindeki mimari durumu, tarihsel süreci, tarihteki yeri, Bölgemiz ve ilimiz açısından önemi, hangi yol güzergahları üzerinde ne gibi işlevlerde kullanıldığı, yakın çevresinde yer alan benzeri yapılar ve kervan yolları üzerinde yer alan yerleşim alanları, mesken yerleri, yol, köprü vb yapılarla olan ilişkisi irdelenerek ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Yüzyıllardan bu yana Anadolu’da yaşayan Romanlar (Çingeneler) tüm dünyada olduğu gibi Kocaeli’de de çok zorlu bir hayat ve/veya geçim savaşı vermektedir. Makro düşünüldüğünde toplumlar içinde en uyumlu halk olarak, mikro bazda düşünüldüğünde ise dominant kültür tarafından bir sorun, uyumsuz ve marjinal topluluk olarak adlandırılmaktadırlar.
Romanların yaşam felsefelerini doğru bir şekilde bilmek ve anlamak onların sosyal yapısını ortaya çıkarmak için yararlı olacaktır. Çünkü yaşam felsefesi sosyal yapı içerisinde yer alan kültürü de etkilemektedir. Yerel veya merkezi idarelerin uyguladığı eğitim, sağlık, ulaşım, vb. icraatların Çingeneler tarafından tam olarak benimsenmemesi veya öneminin kavranamaması idarecilerin sadece tek taraflı bir bakış açısıyla planlama yapmalarından kaynaklanmaktadır. Kültürü oluşturan parametrelerin bilimsel olarak ortaya konulamamasıyla ortaya çıkan sonuçlar da Çingeneler için yaşamı sadece hayatta kalma mücadelesi eşiğine getirmektedir.
Renkli bir kültüre sahip olan Romanlar hayat felsefeleri ışığında gelecek kaygısını fazla taşımaksızın kültürlerine sahip çıkmaya çalışmaktalar. Bir topluluğun sosyal dokusunu oluşturan en önemli faktörler sosyo-ekonomik yapı ve sosyo-kültürel yapıdır. Bu bağlamda Türkiye’nin yoğun göç bölgesi olarak nitelenen Kocaeli’de İzmit sınırları içinde yaşayan Roman halkının (belirlenen örneklem doğrultusunda) sosyo-ekonomik ve aile yapıları incelenmiştir. Bu çalışmada, ayrıca, İzmit’teki Romanların yaşadığı zorlukları aşmaları için incelenen başlıklar açısından bakarak çözüm önerileri de sunulmaktadır.

Kuzeyde Karadeniz (Pontus Euxeinos), batıda Çanakkale Boğazı (Hellespontos) ve Kocaçay (Rhyndakos), güneyde Sakarya ırmağı (Sangarios) ile sınırlanmış, Anadolu'nun kuzeybatısında bulunan bölge Bithynia olarak bilinmektedir. Asya kıtasının Avrupa'ya doğru ilerlemiş bir uç parçası olan Bithynia'nın üç tarafı denizlerle kaplıdır ve uzun bir sahil şeridine sahiptir. Bithynia'ya başkentlik etmiş olan Nikomedia bulunduğu mevki dolayısıyla önemli bir kenttir. Anadolu’nun önemli kentlerinden olan Nikomedia, Bithynia Kralı I. Nikomedes tarafından MÖ 264–263 yılında kurulmuş ve Bithynia Devleti’nin başkenti yapılmıştır. Marmara Denizi’nde doğal bir limana sahip kentin kurulduğu arazi, kıyıya doğru eğimli ve engebeli bir yamaçtan oluşmaktadır.Kent, tarihi boyunca en parlak dönemini İmparator Diokletianus döneminde (MS 284–305) yaşamıştır.MS 324’de imparator olan Konstantin’in Byzantium’u MS 330 yılında Konstantinopolis adıyla başkent yapmasıyla Nikomedia’nın önemi azalmaya başlamıştır.Osmanlı İmparatorluğu’nun zaman içerisinde Anadolu’da etkinliğini arttırması ve Batıya doğru ilerlemesi bu köklü antik kentin zamanla Osmanlı İmparatorluğu’nun yerleşim yeri haline gelmesine sebebiyet vermiştir. Orhan Gazi’nin Bursa’ya girmesini takip eden yıllarda İznik (Nicea) ve İzmit (Nicomedia)’te alındı ve İzmit Osmanlı İmparatorluğu sınırlarında bir kent oldu. Zaman içerisinde buraya yerleşen halkın kendisinden önce gelen uygarlıkların izlerini  silmeden kendi geleneklerine uygun olarak kent imarına başlamasıyla içkale sınırları içerisinde bir Osmanlı Kenti oluşmaya başladı. Bu çalışmanın amacı Kocaeli sınırları içerisinde gelişen Osmanlı Kentini’nin günümüze ulaşmış (Cami, hamam, çeşme, meydan, geleneksel konut mimarisi örnekleri vb..) eserlerini ortaya koymaktır.

Birinci Dünya Savaşı'nın yaklaştığı günlerde irili ufaklı birçok Avrupa ülkesi, donanmasını güçlendirme çabası içine girer fakat çoğunun böylesi bir filoyu oluşturma ve yürütme için gerekli birikimi ve yetişmiş uzmanı yoktur. Osmanlı'da durum daha da vahimdir. 11,000 mil uzunluğunda bir kıyıya ve yaşamsal önem taşıyan çok sayıda adaya sahip Osmanlı Donanması, Sultan II. Abdülhamit'in bütün çabalarına ve yatırımlarına rağmen ilgisizlikten acınacak duruma gelmiştir. Başta Haliç Tersanesi olmak üzere tüm tersane ve limanlar bakımsızlık içindedir.

“Derince Şehir Coğrafyası” adlı bu çalışma, şehir coğrafyası kapsamında
beşeri ve iktisadi coğrafya metodolojisiyle bir yüksek lisans tezi olarak
hazırlanmıştır.
Derince şehrinin konumu, şehrin nerede kurulduğu, gelişimi tarihi süreç
içerisinde değerlendirilmiş ve şehrin fonksiyonları incelenmiştir, şehrin öne çıkan
fonksiyonlarının mekân ile etkileşimi, şehrin sosyo-ekonomik yapısı, nüfus
özellikleri, yerleşim durumu gibi konuları ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu
çalışmanın, Derince şehrinin daha önce beşeri coğrafya açısından kapsamlı olarak
incelendiği bir çalışmaya rastlanılmamış olması sebebiyle, şehrin bu yönden
incelenmesi temel amaçlarından olmuştur.
Çalışmada sayısal veriden, haritalardan yararlanılmış ve Coğrafi Bilgi
Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yöntemleri kullanılmıştır. Şehirdeki incelemeler
birçok arazi çalışmasıyla destelenmiştir. Ayrıca çeşitli kurum, kuruluşlardan sayısal
ve sözel veri temin edilmiş bunlar çeşitli bilgisayar programlarıyla işlenmiş ve temin
edilen verilerin mekân ile bağı araştırılarak yorumlanmasına yönelik bir yöntem
izlenmiştir. Derince, esas olarak şehir coğrafyası prensiplerine uygun olarak ele
alınmıştır. Bunun yanı sıra Derince’nin diğer coğrafi özellikleri de araştırılarak
ortaya konmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Derince Şehri, Nüfus ve Yerleşme Özellikleri, Şehirsel
Fonksiyonlar

The crimes that form the topic of my presentation were committed on the ethnically highly diversified peninsula between the Gulfs of Mudanya and Izmit.

The period under scrutiny saw the successive collapse of the Ottoman Empire and its civic administration, the emergence of a rivaling nationalist state under Mustafa Kemal and the guerilla fight of Kemalist irregulars against the Hellenic occupational forces and the indigenous Christian population, including returning WW1 deportees. The years 1920 and 1921 also saw the failure of the Allies to establish an impartial judiciary, to protect Ottoman Christians from further massacres, including large-scale sexual violence, and to prevent their economic destruction. As side effect of the traumatizing and at the same time brutalizing events the impoverished and homeless Yalova Christians in a few cases retaliated on their tormentors or on the Muslim population in general. The only resort that the Allies knew was to evacuate Christian survivors to Thrace and the Greek islands in 1922 (21,000 ethnic Greeks, 9,000 Armenians).
   
My account and analyze derives from the report of the Inter-Allied Yalova Commission (1921), the findings of the Armenian-Greek Section at the Inter-Allied High Commission in Constantinople and the testimonies, gathered in situ by the Greek war correspondent Konstantinos Faltaits. The conclusion is that the local ‘atrocities’, which resulted in the murder of more than 15,000 Greeks and the arson of 37 Greek villages, form an episode in the genocidal destruction of more than one million Romiosyni (Rumlar) during the last decade of Ottoman rule.

Günümüzde Kocaeli’nin Karamürsel ilçesi sınırları içinde yer alan Prainetos / Preietos antik yerleşimi, Antik Çağ’da Bithynia coğrafi bölgesinin batısında, ufak bir kıyı yerleşimidir. Yerleşimin adının Preietos adındaki yerel bir tanrıdan (Theos Preietos) geldiği ve burada tanrı adına kutsal bir alan bulunduğu rivayet edilir. Gerek modern yapılaşmanın yok edici etkileri gerekse bölgede sistemli bir yüzey araştırması yapılmadığından, antik yerleşimden günümüze ulaşan mimari bir yapı kalıntısına henüz rastlanamamıştır. İlk olarak Fenikeliler tarafından bir koloni olarak kurulduğu düşünülen kent, Byzantion / Constantinopolis-Nikomedeia-Nikaia gibi üç önemli büyük kentin çizdiği üçgenin ortasında stratejik bir konuma sahip görünür. Yerleşimin Roma Dönemi tarihini yansıtan en önemli belgeler, Karamürsel ve Gölcük çevresinde bulunan, M.S. I.-III. yüzyıllara ait birçok lahit, mezar taşı ve bunların üzerlerindeki Hellence yazıtlarıdır. Bunlardan en önemlisi Gölcük'ten Karamürsel'e doğru deniz kıyısı boyunca gidilirken, Halıdere ile Ulaş Köyleri arasında Konca/Gonca denen mevkiide, Roma Dönemi’nden kalma bir lahittir. Mezar yazıtında Poseidoneis ile Tatia’nın mezarı yaşarken kendilerine yaptırdıkları yazmaktadır. Karamürsel çevresinde bulunan Roma Dönemi’ne ait diğer mezar taşlarından tespit edilen mezar sahiplerinden bazılarının isimleri şu şekildedir: Lollia ve Maximus, Lyka, Diogenes. M.S. V. yy.’da bir emporion, yani ticaret merkezi olduğu aktarılan bu küçük kent/kasaba, varlığını ve önemini XI. yüzyıla kadar korumuştur. Bizans İmparatoru VII. Constantinus’un ölümünden kısa bir süre önce, M.S. 959’da Nikaia’ya giderken burada konakladığı bir kaynakta aktarılır. M.S. IX.-XI. yüzyıllara ait birkaç kurşun mühürde, Prainetos’un adı ve kentte o dönem görev yapan piskoposlarının adlarına rastlanması, yerleşimin  bu dönemdeki dinsel önemine dikkat çekmektedir.

1924 yılında yayın hayatına başlayan Hürfikir Gazetesinin bütün sayılarına ulaşmak ne yazık ki mümkün olmamıştır.
TBMM Kütüphanesinde bulunan gazetenin elimizdeki ilk sayısı 19 Ocak 1925 tarihli 52. sayısıdır.
Bu sayının ilk sayfasında,Sahibi ve Müdürü olarak Kılıçzade Hakkı Bey verilirken, gazetenin adresi, İzmit’te
Hürfikir olarak verilmiştir. Gazetenin ücreti ise yıllığı 2, altı aylığı da 1 Türk Lirasıolarak belirtilmiştir. Yine gazetenin
ana sayfasında gözümüze çarpan detaylar arasında “Aşkı Hürriyet ve Fazileti Tamim, Hürriyeti fikriye
ve akide-i cumhuriyet tahkimdir.”“Cumhuriyette hakim kanundur.”“Dinim yaşamaktır”1 şeklindeki ibareler yer
almaktadır. Cumhuriyet ideolojisine tam bir bağlılık gösteren gazetedeki bu ve benzer ifadeler, gazetenin
yayın hayatına son verdiği 1931 yılına kadar kullanılmaya devam etmiştir.

Giriş Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk tersanelerinden olan ve XX. yüzyılın ortalarına kadar kentin fiziki yapısında yer alan İzmit Tersanesi, tarihsel açıdan çeşitli yayınlara konu olmuştur 1. İzmit Körfezi'nin kuzeyinde doğu-batı aksında lineer gelişen kent modelini oluşturan İzmit'teki Osmanlı tersanesinin ise kentin batı kıyısında olduğu bilinmektedir (Ş.1). Ancak bu tersanenin günümüze ulaşmamış olması, buradaki tersane yapıları üzerinde çalışma yapma şansını da ortadan kaldırmıştır. Dolayısıyla erken dönemlerine ilişkin yapısal özellikleri hakkında bilgilerimizin yetersiz olduğu 2 bu tersanenin mimari bileşenleri de ancak XIX. yüzyıldan itibaren sayıca artan görsel kaynaklardan tespit edilebilmektedir. Ayrıca çeşitli görsel belgelerde karşılaştığımız tersane yapılarının tersane alanındaki yerlerini ve fonksiyonlarını belirlememizde ilk defa Atilla Çetin tarafından tanıtılan 1906 tarihli tersane planından 3 da büyük ölçüde yararlanılmıştır (Ş.2). Bu çerçevede elde ettiğimiz tespitlere geçmeden önce İzmit Tersanesi'nin mimari yapısına da etki eden tarihsel süreci kısaca özetlenmiştir. İzmit Tersanesi'nin Tarihsel Gelişimi İzmit kenti, Astakoz adıyla MÖ VIII. yüzyılda ilk kurulduğu tarihten itibaren bir tersane kenti ve harp limanı olma özelliğini hep koruyacak olmasını şüphesiz Marmara denizinin doğusunda oldukça derin biçimde kara içine sokulan körfeze borçludur 4. Buna göre bugünkü yerleşim sahasının yaklaşık 6 km güneydoğusunda körfezin bitim yerinde kurulan Astakoz'daki tersane dışında, MÖ 264/263 tarihinde Nikomedia adıyla kenti bugünkü yerinde kuran I. Nikomedes'in 5 ve Nikomedia'yı kendi hükümdarlığı altındaki doğu topraklarının yönetim merkezi olarak belirleyen Roma İmparatoru Diokletianus'un 6 kentte tersane inşa

Öz: Tanzimat Fermanı ile başlayan modernleşme süreci her alanda olduğu gibi eğitimde de hissedilmiş ve bu alanda önemli adımlar atılmıştır. Özellikle 1869 yılından sonra eğitimdeki kökleşmiş sorunlar giderilmeye çalışılmış, eğitim tutarlı bir hale getirilmiştir. Eğitim alanında yapılan düzenlemelerin özellikle II. Abdülhamid döneminde artarak devam ettiği açıktır. Bu dönemde bütün ülkede bir eğitim seferberliği başlatılmış ülkenin her bölgesinde okullar açılmıştır. İstanbul'a çok yakın bir mesafede olan İzmit Sancağı da bu gelişmelerden hızlı bir şekilde etkilenmiştir. Bilindiği gibi Maarif salnameleri eğitim faaliyetlerinin araştırılmasında başvurulması gereken en temel kaynaklardan biridir. Nitekim bölgedeki okullarda eğitim alan öğrencilerin mevcudu, öğretmenlerinin isimleri, okullarda okutulan dersler gibi bilgilere bu salnameler sayesinde ulaşılabilmektedir. Bu çalışmada 1898-1903 yılları arasında yayınlanan Maarif salnameleri ışığında İzmit Sancağı ve kazalarındaki Müslüman okulları birbirleri ile mukayese edilerek değerlendirilmiştir. Abstract: The modernization process that began with the Tanzimat Edict was felt in education as in all other fields and important steps were taken made in this area. Espicially after 1869, the rooted problems in education were tried to be eliminated and education was made consistent. It is clear that the arrangements made in the field of education continued to increase especially during the reign of Abdulhamid II. During this period, an educational mobilization was initiated throughout the country, and in every region of the country, schools were opened. Sanjak of Izmit, which is very close to Istanbul, was also affected by these developments rapidly. As it is known, Maarif Salnames is one of the most important sources to be used in the research of educational activities. As a matter of fact, information such as the number of students receiving education in schools in the region, the names of their teachers and the lessons taught in schools can be accessed through these salnames. In this study, in the light of Maarif salnames published between 1898-1903, the Muslim schools in the Sanjak of Izmit and its districts were evaluated and compared with each other.

Kıyılar, kara ile deniz ortamının etkileşim alanı olan ve daima farklı kıyı kullanım alanlarını barındıran sahalardır. Kentiçi kıyı alanlarında sanayi alanı olarak kullanılan, daha sonra işlevini yitirip çöküntü alanı haline gelen alanlarda bu kullanım türlerinden biridir. Bu gibi alanların, kıyı alanını koruyucu ve sürdürülebilir devamlılığını sağlayıcı projelerle yeniden kıyıya, kente ve halka kazandırılması, günümüzde meydana gelen kentiçi kıyı alanındaki önemli endüstriyel dönüşüm projelerdendir. Dünyada örnekleri bulunan bu tür projelerin kıyı alanı kullanımına ve kıyıya yaptığı olumlu etkiler, kıyı alanındaki dönüşüm projelerin artmasını sağlamıştır. Ülkemizdeki benzer örneğini teşkil eden Sekapark projesi de alanı, yaşadığı değişim, kıyı kullanımındaki farklılaşma ve kıyı alanına yaptığı etki ile çalışma konumuzu oluşturmaktadır. Sekapark, kıyı alanında meydana getirdiği değişim sonucu oluşan etkiler, kıyı alanlarının korunması, sürdürülebilir faydalanmayı arttırması, kamu yararı gözetmesi, halkın kıyı alanı ile bütünleşmesini sağlaması, şehrin ve halkın gereksinimlerine karşılık gelmesi ve şehrin kıyı kenti olma özelliğini kazandırması açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada da belirtilen değişimler ele alınıp, İzmit Sekapark'ın geçmişten günümüze kıyı alanındaki değişimi, değişim sonucu oluşan kıyı kullanımı ve kıyı alanında yaptığı etkiler incelenecektir.

Reji şirketi faaliyetine başlamasından sonra uygulamaya koyduğu politikalarla kendi ekonomik çıkarını gözetmeye başlaması sonrasında tütün üreticileri, tüccarlar ve tüketicileriyle bir takım sorunlar yaşamaya başlamıştır. Osmanlı Devleti’nin tütün üretilen diğer bölgelerinde olduğu gibi İzmit Sancağı’nda da Reji idaresi ile tütün üreticileri karşı karşıya gelmiştir. Ortaya çıkan sorunların en önemlileri, herhangi bir bedel alınmadan verilmesi gereken tütün ekim ruhsatları için para talep olunması, şirkette görev yapan muhamminler için “muhammin masrafı” adı altında üreticiden kıyye başına para talep edilmesi17, tütünlere değerinin altında fiyat verilmesi ve tüccarın üreticilerden tütün alıp ihraç etmesinin engellenmesi gibi sorunlardır

Köklü bir tarihe sahip olan İzmit, Asya ve
Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan önemli
bir geçiş noktası üzerinde bulunan stratejik
bir bölgedir. Bu nedenle tarihin her
döneminde birçok medeniyet bu bölgeye
sahip olmak için mücadele etmiş ve
kendilerinden izler bırakmıştır. Bu nedenle
İzmit; Roma’dan Bizans’a, Osmanlı’dan
Cumhuriyet Dönemi’ne kadar birçok medeniyete
ait kültür katmanını üzerinde barındırır.
Padişaha ait saray anlamına gelen
Kasr-ı Hümayun, İzmit’e hakim bir noktada
ziyaretçilerini karşılamaktadır. İlk köşkün
IV. Murat (1623-1640) Dönemi’nde ahşap
olarak inşa edildiği bilinmektedir. Evliya
Çelebi Seyahatnamesi’nde, IV. Murat Dönemi’nde
buraya bir köşk yaptırıldığından
bahsedilir.1 Yine 1745 İzmit’e gelen Fransa
Konsolosu Charles de Peysonnel’in yaptığı
İzmit çiziminde de IV. Murat tarafından
yaptırılmış köşk tasvir edilmiştir.

Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi, Lozan Konferansı’nın ilk döneminde yapılan görüşmeler sonucu 30 Ocak 1923’te imzalandı. TBMM’nin 23 Ağustos 1923’te onayladığı bu sözleşme, 25 Ağustos 1923’te yürürlüğe girdi. Sözleşmeye göre, İstanbul Rum ahalisi ile Batı Trakya Müslüman ahalisi dışında kalan Türk ve Yunan vatandaşları din esası üzerine zorunlu göçe tabi tutulacaktı. Göçe tabi tutulan kişilere ise mübadil denir.
Mübadele ile yaklaşık 1.200.000 Ortodoks Hıristiyan Rum Anadolu'dan Yunanistan'a, 450.000 Türk-Müslüman da Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştır. Yunanistan’dan Türkiye’ye gelen Selanik, Drama, Kavala, Girit ve Yanya Müslümanları Doğu Trakya, Batı Anadolu ve Orta Karadeniz’de daha önce burada yaşayan Rumların ayrılışı ile boşalan yerlere iskân edilmişlerdir. Mübadillerin yoğun olarak iskân edildikleri şehirler arasında Kocaeli de bulunmaktadır.
Mübadelenin gerçekleştiği 1923-1930 yılları arasında Kocaeli’ne yaklaşık 26.000 mübadil gelmiştir. Bu bildiride mübadillerin ata ocağını nasıl terk ettikleri, geçici ikamet yerlerinde neler yaşadıkları, Kocaeli'ne nasıl getirildikleri, vilayet dâhilinde nerelere yerleştirildikleri ve karşılaştıkları başta mesken, iaşe ve sağlık sorunları üzerinde durulmuştur. Ayrıca mübadillere uygulanan arazi dağıtımı, zirai araç gereç temini ve vergi muafiyeti gibi hususlar ile mübadele sonrası vilayette yaşanan sosyo-ekonomik değişime çalışmada yer verilmiştir.
Bu çalışmada başta Kızılay ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri, Kocaeli Köy Hizmetleri Arşivi’ndeki mübadele defterleri (şu anda bu defterler Başbakanlık Devlet Arşivleri’ndedir) olmak üzere, dönemin ulusal ve yerel basını ile birlikte Hilâl-i Ahmer Mecmuası, Hilâl-i Ahmer Cemiyeti tarafından hazırlanan raporlar ve konu ile ilgili araştırma inceleme eserler kullanmıştır.

İzmit’te koruyucu uygulamaların öncelikli olarak belirli bulaşıcı hastalıklara karşı şekillendiği, az sayıda da olsa aşılama, sular, gıdalar, tuvaletler gibi konularda ulaşılan belgelerle bir koruyucu sağlık
hizmetleri ağının şekillendiği söylenebilir. Özellikle yirminci yüzyılın başında bazı durumlarda sosyal hayata müdahalenin arttığı ve kolluk kuvvetlerinden destek alındığı görülmektedir.
İzmit’in sağlık tarihinde koruyucu sağlık hizmetlerini değerlendiren ilk çalışma olduğunu sandığımız bu araştırmanın ilgili başlıklar hakkında daha ileri araştırmalar yapılarak genişletilmesine ihtiyaç vardır. Bu başlıklara, ilgili koruyucu hizmetlerin düzenlenmesi ve uygulaması sorumluluğunun kimlere ait olduğunun ve günümüzde İl Sağlık Müdürlüğü ve Belediyeler tarafından sunulan hale nasıl dönüştüğünün eklenmesi de ilgi çekici olabilir.

84 85 86 87 88 89 91 92 94 95 96 97 98 99 100 KOCAELİ SERVETİYE CEPHESİNDEN BÜYÜK TAARRUZ ZAFERİNE: İSTİKLAL HARBİ'NDE KOCAELİ ŞEHİTLERİ Dr. Öğr Üyesi Zekeriya TÜRKMEN CEPHE HATTI RAPORLARINA GÖRE I. DÜNYA SAVAŞI'NDA İZMİT SANCAĞI'NDAN ŞEHİT TÜRK SUBAYLARINA AİT KÜNYE BİLGİLERİ Doç. Dr. Nuri GÜÇTEKİN KOCAELİ İLİ VE İLÇELERİ ARKEOLOJİK YÜZEY ARAŞTIRMASINDA KEŞFEDİLEN SİPERLER Prof. Dr. Ayşe ÇALIK ROSS, Emre EKİN NİKOMEDİA'NIN ANTİK SİNOP KENTİ İLE OLAN TİCARETİ

Mikor és hol született Zrínyi Ilona? ◆ When and where was Helen Zrinski born? Following Peter Zrinski's (†1670) detention, as is well known, the archives of the family were almost completely destroyed. As a result, uncertainty has been dominating both the Croatian and the Hungarian historiography regarding the birth dates of the conspirator aristocrat's children until now. Only Helen Zrinski's (†1703) year of birth was thought to be certain. According to her epitaph, she died in exile in Nicomedia (present-day Izmit) at the age of 60. Considering the events of her life, however, some Hungarian researchers have disputed the calculated year of 1643 as birth date with good reason. Relying on released and unpublished sources, the author concludes that Helen Zrinski was born later, in 1649 in Muraköz (Međimurje), actually.  e newly discovered date put a diff erent complexion on the major stages of her turbulent course of life. Besides, Helen Zrinski turned out not to be Peter Zrinski's fi rstborn child.

ABSTRACT In this study, while presenting the versions of the public buildings/spaces of the Republic in memory, it is wanted to determine the result in perception. Because in perception of the many Republic Cities, it is thought that there have been changing facts since the foundation and has a risk factor now. Starting from this, instead of separating the memory from remembering and forgetting, through natural physical ways, various memory versions and dynamics created with intellectual or artificial fictions are confirmed. Firstly, memory and perception concept is defined not to think the appearing determinations as the personal comments of the author and the situation's social being is proved. Defined subject range to follow the track of social memory in the city are public spaces/areas. By having the result that memory phenomenon affecting our neural system creates and subjectifies our perception, the study is pointed to the sources which includes the decisions connected to the place and about the local, the people who lived in İzmit and experienced the city. Local newspapers, archives of prime ministry, memoir books, town council decisions have been searched and the architectural perception changed in the defined time is tried to be presented through the data from the past and all resources have been inspected since the foundation of the Republic.

ÖZET Bu çalışmada Cumhuriyet'in kamusal yapılarının/ alanlarının bellekteki değişkenlerini ortaya koyarken algıdaki sonucu saptanmak istenir. Çünkü birçok Cumhuriyet Kenti'nin algılanışında, kuruluşundan bugüne değişen olgularının olduğu ve artık bir risk faktörü taşıdığı düşünülmektedir. Buradan yola çıkarak belleği hatırlamak ve unutmak üzerinden ayrıştırmak yerine, doğal fiziksel yollarla, düşünsel veya yapay kurgularla oluşan çeşitli bellek değişkenleri ve dinamikleri tespit edilmektedir. Ortaya çıkan tespitlerin yazarın kişisel yorumları olduğu düşünülmemesi için ilk olarak bellek ve algı kavramı tariflenmekte ve bu durumun toplumsal oluşu kanıtlanmaktadır. Toplumsal belleğin kent içindeki izini sürmek için belirlenen konu aralığı kamusal mekânlar/ alanlar olmaktadır. Sinir sistemimize etki eden bellek fenomenlerinin algımızı meydana getirerek öznelleştirdiği sonucuna vararak, çalışma yere bağlı ve yerele ait kararlara, İzmit'te yaşamış, bu kenti deneyimlemiş kişilere yer veren kaynaklarla yönlendirilmektedir. Kentle ilgili yerel gazeteler, başbakanlık arşivleri, anı kitapları, belediye meclis kararları taranmakta ve belirlenen zamanın içinde değişen mimari algı, geçmişten gelen verilerle ortaya konmaya çalışılmakta ve tüm kaynaklar Cumhuriyet'in kuruluşundan itibaren incelenmektedir.