ABD

Kitap bölümü analizi:

Uluslararası İlişkilerin Ekonomi Politiği adlı kitabı ise Türkiye dahil olmak üzere, dünyanın birçok üniversitesinde ders kitabı olarak okutulmaktadır. Kitap, özellikle uluslararası iktisat, politik iktisat, uluslararası ilişkiler ve dünya ekonomisi hakkında bilgi sahibi olmak isteyen okuyuculara önerilir.

ABD-Çin Ticaret savaşlarının politik ekonominin iki teorisi olan Merkantilizm ve liberalizm çerçevesinde incelenmesi amaç edinilmiştir. Ayrıca Türkiye'nin ve dünya ticaretinin liberalizasyonu güncel konular olan ulus devlet, Covid-19, egemenlik, insan hakları politik ekonomi bağlamında değerlendirilmiştir.

Özet
Bu çalışmada Rusya, Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, İran ve Türkiye gibi dış güçlerin Tacikistan politikaları ele alınmaktadır. Çalışmanın kapsamını aşacağı için tarihsel ve kültürel açılardan Tacikistan’a yakın olan diğer bölgesel aktörler olan Pakistan, Hindistan ve Japonya gibi ülkeler çözümlemeye dâhil edilmemiştir. İlkin her ülkeye ayrı ayrı yer vermek suretiyle Rusya, Çin, ABD, AB, İran ve Türkiye’nin önceliklerine göre Tacikistan politikalarında rol oynayan önemli faktörler ortaya konulmuş akabinde ise bu aktörlerin Tacikistan politikaları karşılaştırmalı yöntem temelinde çözümlemeye tabi tutulmuştur. Mevcut yazında bu konuyu yukarıda anılan dış güçlerin politikaları temelinde karşılaştırmalı olarak ele alan eserler bulunmamaktadır. Bu çalışmanın özgünlüğü dış güçlerin Tacikistan politikalarını kantitatif veriler temelinde çözümlenmesidir. Bu araştırmada kullanılan verilerin bir kısmı ise bu satırların yazarının Tacikistan’da yapmış olduğu alan çalışmasında mülakat tekniği vasıtasıyla elde edilmiştir.
"External Powers in Tajikistan: Russia, China, United States of America,
European Union, Iran, and Turkey"
Abstract
This research work deals with the Tajikistan policy of the external powers such as Russia, China, United States of America, European Union, Iran and Turkey as well. As it does exceed the analytical framework of this article the other regional actors such as Pakistan, India and Japan excluded from this research that maintain also close ties to Tajikistan from a historical and cultural point of view. The determinants of the Tajikistan policy of the above mentioned countries have analysed regarding their priorities by means of a comparative method. In the existing literature on the external powers in Tajikistan there is rare analysis from a comparative perspective. The authenticity of this article lies on analysing of the Tajikistan policy of these external actors by means of quantitative Data, which is gathered partly through conducting fieldwork in Tajikistan by the author in 2014.

"Önsöz

İran-ABD nükleer gerilimi gibi hakkında her geçen gün yeni veri ve iddiaların ortaya atıldığı; adeta bilgi ve yorum kirliliği yaşanan bir konuda sağlıklı öngörülerde bulunmak oldukça güçtür. Ortaya konulan yeni veri, rapor ve durumlar, üst düzey yetkililerin konuyla ilgili açıklamaları öngörülerin revize edilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Tüm bu gelişmeler elinizdeki çalışmanın birkaç kez gözden geçirilmesini ve yeniden yazılmasını zorunlu hale getirmiştir. Halen devam etmekte olan bir süreci incelemeye aldığımız için, tüm yenileme çabaları bir şekilde eksik kalacaktır.
Bu çalışmada; ana hatlarıyla İran-ABD nükleer gerili- minin siyasi, iktisadi, psikolojik ve ideolojik arka planı ir- delenerek, durumun kapsamlı bir analizi yapılmaya çalı- şıldı. Konuyla ilgili kısa vâdeli kehanetlerde bulunmaktan ziyade; diplomatik seçeneklerin imkanları ve diplomatik seçeneği engelleyen hususlar tartışıldı. İran’ın Irak ve Afganistan gibi işgali veya İran’da rejim değişikliği kısa vadede gerçekçi ve uygulanabilir seçenekler değildir. Bu nedenle taraflar arasında askeri bir gerilim yaşansa dahi sorun nihai olarak diplomatik süreçle çözümlendirilmek zorundadır.
ÖNSÖZ
ABD ve İran, tüm bu gerilim ve karşılıklı restleşmeler yaşanırken, dolaylı diplomatik temaslarını İsviçre elçiliği üzerinden sürdürdüler. İki ülke de ideolojik söylemleri- nin yanı sıra stratejik pragmatizmlerinden de taviz ver- mediler. Irak’ta son 1,5 yıldır yaşanan görece istikrarı bu temaslara bağlayan görüşler de mevcuttur. Taraflardan birinin stratejik müttefiği, diğerinin ise uzun yıllardır ciddi bir sıkıntı yaşamadığı komşusu olan Türkiye ise böyle- si bir gerilimden birinci derecede etkilenmektedir. İran nükleer sorununda yaşanabilecek askeri çatışma ve ekonomik yaptırımlar Türkiye’yi son derece olumsuz et- kileyecektir. Bu nedenle taraflar arası sürdürülebilir bir diplomatik sürece girilmesi Türkiye açısından da olumlu bir gelişme olacaktır. Türkiye bu konuda yapıcı birtakım roller üstlenmektedir.
İran nükleer krizi Orta Doğu’daki kapsamlı sorunla- rın hemen hepsiyle ilgilidir; dolayısıyla sorunun birinci tarafları konuyla ilgili karar alma zorluğu çekmektedir. Bu çalısmaya temel oluşturan Temmuz 2006 tarihli “SETA İran Raporu: Diplomasinin İmkanlarını Yeniden Düşünmek” başlıklı çalışmamızda İran ile ABD arasında diplomatik seçeneklerin imkanlarının mevcut olduğu; ancak bu seçeneklerin üzerinde yeterince durulmadığı iddia edilmekteydi. Bu çalışmada bu yaklaşım tekrar edilmektedir, ancak iki yıl öncesine göre konu daha da gergin bir hal almıştır ve barışçı çözümlerin imkanları gi-
9
İRAN NÜKLEER PROGRAMI VE ORTA DOĞU SİYASETİ
derek tükenmektedir. Geçen iki sene içinde ABD’nin Irak ve Afganistan’da istikrarı sağlayamamış olması ve petrol fiyatlarının hızla artarak dünya ekonomileri açı- sından daha ciddi bir sorun haline gelmeye başlaması, İran- ABD gerilimiyle doğrudan ilgilidir. Buna, İran tara- fının nükleer hedefleri konusundaki çelişkili iddiaları da eklenince konu daha da içinden çıkılmaz bir hal almak- tadır. Çatışma çözümleri literatüründeki tabirle taraflar arasında ‘rahatsız edici’ veya ‘zarar verici’ bir kararsızlık durumu yaşanmaktadır.
Bu kararsızlık durumunu daha fazla sürdürmek müm- kün görünmemektedir; dolayısıyla mevcut düğüm kısa vadede çatışarak veya uzlaşarak çözülecektir. İran yö- netiminin, Bush-Cheney yönetimiyle giderayak büyük pazarlığa oturmasını beklemek gerçekçi değildir. Baş- kanlık süresinin sonuna gelen Bush yönetiminin İran’a kapsamlı bir operasyon yapmasını beklemek de aynı şekilde gerçekçi seçenekler arasında görünmemektedir. Ancak Bush Cheney ikilisinin giderayak İran’a taktik hava saldırısında bulunabileceği ihtimali Washington çevrelerinde telaffuz edilmektedir. Bu nedenle 2008’in son aylarının Tahran yönetimi açısından oldukça sıkıntılı geçeceği söylenebilir.
Tüm bu gergin duruma karşın Türkiye’nin de kolay- laştırıcı olarak rol aldığı 5+1 planı ve Temmuz sonunda yapılan Cenevre görüşmeleri daha kapsamlı diplomatik müzakerelere kapı aralamıştır. Mevcut çerçevenin orta vadede taraflar arasında bir uzlaşı sürecini sağlama ih- timali vardır. Gerek İran, gerekse Amerikan tarafı mü-
zakere zeminine olumlu yaklaşmaktadırlar. Aksi halde İran aleyhinde iktisadi ve diplomatik yaptırım rejimi kısa sürede devreye girecektir ve askeri seçeneklerin de önü açılacaktır.
Kasım 2008’den sonra Beyaz Saray’da başkanlık koltuğuna oturan kim olursa olsun, İran konusunu gün- demin öncelikli maddesi olarak masasında bulacaktır. Başkan seçilecek senatörlerden, Barack H. Obama ve John S. McCain’in İran nükleer krizi konusundaki üslup ve stratejileri George W. Bush yönetimininkinden farklı- lık gösterse dahi nihai hedefleri benzer olacaktır. Bu ne- denle ABD başkanlık seçiminin İran nükleer düğümünü çözmesini bekleyen yaklaşım fazla iyimserdir. Türkiye ise bölgesel barış ve istikrar açısından son derece kritik bu sürece kendi iç sorunlarıyla meşguliyetinden ötürü hazırlıksız yakalanmıştır.
Bu çalışmanın her aşamasında emeği geçen SETA çalışanları ve asistanlarından Ümare Yazar, Ahmet Se- lim Tekelioğlu, Selin Bölme ve Sezen Ceceli’ye teşekkür ediyorum. Böylesine hızla değişen bir konuda çalışmayı sahiplenerek sabır ve özveriyle katkılarını bir an olsun eksik etmediler. Ayrıca fikir düzeyinde değerli katkı ve yorumlarda bulunan Taha Özhan ve Nuh Yılmaz’a da gönülden teşekkürler. Çalışma konusundaki teşvik ve katkılarından dolayı SETA Vakfı Genel Koordinatörü Dr. İbrahim Kalın’a da teşekkürü bir borç biliyorum. Bu çalışmaya dair eksiklikler ve sorumluluk ise bana aittir.
Talha Köse Ağustos 2008 / Washington D.C."

15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir ve çevresinin Yunan askerleri tarafından işgal edilmesi Milli Mücadele’nin başlangıcı noktasında önemli bir dönüm noktasını teşkil etmektedir. İzmir’in Yunan askerleri tarafından işgali ve ardından yaşananlar Milli Mücadele’nin yurt genelinde örgütlenmeye başlamasında kritik bir rol oynamıştır. Dolayısıyla, İzmir ve çevresinin Yunan askerleri tarafından işgali Türkiye Cumhuriyeti tarihi çalışmaları literatüründe bugüne kadar birçok yönüyle ele alınmıştır. Ancak araştırmacıların çalışmalarında başvurdukları kaynaklar çoğunlukla Türk ve İngiliz arşivlerinde yer alan belgelerle sınırlı kalmıştır. Sunulacak bildirinin amacı Türkiye Cumhuriyeti tarihi açısından önemli bir dönüm noktasını oluşturan İzmir’in işgali kararının alınışı, uygulanışı ve sonuçlarını Amerikan arşivlerinde yer alan belge ve bilgiler ışığında değerlendirmektir.
Bildirinin hazırlanmasında safhasında ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yayımlanmış arşiv belgeleri ile Ulusal Arşiv ve Kayıt İdaresi’nde (National Archives and Records Administration/NARA) yer alan yayımlanmamış arşiv belgelerinden yararlanılacaktır. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Tarih Ofisi, Dışişleri Bakanlığı’nın arşiv belgelerini çeşitli zaman dilimleri ve konularına göre sınıflandırarak periyodik olarak yayımlamaktadır. Bu yayım faaliyeti birçok defa isim değişikliğine uğrasa da 1870’ten 1947 yılına kadar tek tip olarak “Papers Relating to the Foreign Relations of the United States (PRFRUS)” başlığı altında gerçekleşmiştir. Bildir kapsamında, 1918-1922 yılları arasında “Papers Relating to the Foreign Relations of the United States (PRFRUS)” başlığı altında ülkelere göre kataloglanmış ciltlerden “Türkiye” ve “Yunanistan” bölümlerini içeren kayıtlar ile “PRFRUS Paris Peace Conference 1919” başlığı altında yayımlanan “Paris Barış Konferansı” tutanaklarına başvurulacaktır. Bununla birlikte, bildiride yararlanılacak kaynakların en önemlilerini ise ABD Dışişleri Bakanlığı’nın NARA’da yer alan “Türkiye’nin Diğer Devletlerle Arasındaki Siyasi İlişkilerle İlgili Dışişleri Bakanlığı Kayıtları, 1910-1929” başlığı altında tasniflenmiş M363 numaralı mikrofilmlerde yer alan yayımlanmış arşiv belgeleri oluşturacaktır.
Bildiride ilk olarak İzmir ve çevresinin işgali kararının alınışında etkili olan faktörlerin niteliği ve aktörlerin kimliği üzerinde durulacaktır. Burada ilgili aktörlerin tutumları incelenirken özellikle Amerikan dış politikasının oluşturulması ve uygulanmasından sorumlu devlet adamlarının işgal kararı hakkındaki tutumları ele alınacaktır. Daha sonra ise literatürde işgal kararının alınışında yaygın olan görüşler Amerikan belgeleri ışığında karşılaştırmalı olarak analiz edilecektir. Burada üzerinde durulacak olan konu Yunanistan’ın İzmir’e asker çıkarma kararının meşru olup olmadığı tartışmasından ziyade Paris Barış Konferansı’nda müttefikleri Yunanistan’ı Anadolu’ya çıkarmaya iten temel saiklerin araştırılması olacaktır. Bildirinin son bölümünde ise Amerikan belgelerinin ışığında, yaklaşık kırk ay süren işgal boyunca Yunan askerlerinin İzmir ve çevresinde gerçekleştirdikleri faaliyetler üzerinde durulacaktır. Bununla birlikte, I. Dünya Savaşı’ndan sonra İtilaf Devletleri arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun geleceğinin belirlenmesi amacıyla yapılan genel paylaşım planları ve antlaşmalarıyla bunların sonuçları ise İzmir’in işgali kararının alınışı, uygulanışı ve sonuçları gibi gelişmelerin dışarısında kaldığı kadarıyla bildiri kapsamı dışarısında tutulmaya çalışılacaktır.

Bu makalede ABD’nin güvenlik yaklaşımı ile terörizm arasındaki ilişki ana- liz edilmekte ve güvenlik yaklaşımlarında meydana gelen değişimlerin terörle bağlantısı araştırılmaktadır. Makalede ABD güvenlik yaklaşımının şekillen- mesinde, sanılanın aksine, terörün ikincil öneme sahip bir etken olduğu öne sürülmektedir. Terör her ne kadar ABD millî güvenlik stratejisinin ana unsu- ru olarak sunulsa da aksine ABD açısından ekonomik güvenlik ve enerji gü- venliği birinci derecede belirleyici olmaktadır. Bu nedenle, ABD’nin güvenlik yaklaşımının oluşumunda kimlerin ve hangi tür eylemlerin terör olarak nite- lendirileceğini ekonomik güvenlik ve enerji güvenliği belirlemektedir.

Irksal ayrımcılık, ABD tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. ABD’de beyazlar ve siyahlar arasında uygulanmış olan ayrımcılığı ortadan kaldırmak için birçok girişim yapılmıştır. Brown v. Board of Education olarak bilinen davada, ABD Yüksek Mahkemesi 1954 yılında verdiği bir kararla ABD’de okullarda uygulanan ırksal ayrımcılığı yasaklamıştır. ABD tarihinde çok önemli bir olay olarak nitelenen bu karar, özellikle ABD’nin Güney bölgesinde yaşayan ve beyazların üstünlüğüne inanan bir kesim tarafından tepkiyle karşılanmıştır. ABD’nin Güney eyaletlerinde uzun yıllardan beri yalnızca okullarda değil, hayatın tüm kademesine etki etmiş ırksal ayrımcılığı ortadan kaldırmak kolay olmamıştır. Güney eyaletlerinde valilerin ve siyasi liderlerin başını çektiği örgütler kurulmuş, Yüksek Mahkeme’nin okulların birleştirilmesi kararının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Irksal ayrımcılığın yoğun olarak yaşandığı, ABD’nin iki Güney eyaleti olan Mississippi ve Virginia’da da bu karara yönelik tepkiler yükselmiş ve sözde beyaz üstünlüğünün sürdürülmesi için bazı önlemler alınmaya çalışılmıştır. İki eyalet tarafından Yüksek Mahkeme’nin bu kararı kendi eyaletlerinin iç işlerine müdahale olarak görülmüş ve bu kararı geçeriz kılmak için çaba gösterilmiştir. Ayrıca okulların birleşmesini önlemek için devlet okullarını kapatma yolunu bile seçmişlerdir. Beyaz ailelerin çocuklarını karma eğitimin verilmediği özel eğitim kurumlarına göndermeleri için maddi destek sağlanmıştır. Bu çalışma, söz konusu bu iki eyaletin Brown kararı karşısında göstermiş olduğu tepkileri inceleyerek, ABD tarihindeki bu önemli olayın bir analizini yapmaktadır.

The USA’s support for Turkey, which is on the European Union path, has showed itself not only as “intense diplomacy from be hind a curtain” but also as incessant opposition against Turkey’s isolation from defence organizations like European Security and Defence Identity (ESDI), North Atlantic Treaty Organization (NATO) and West European Union (WEU). While the European Union aims to stand on its own feet in Common Foreign and Security Policy (CFSP), in case of Turkey’s EU membership there will be a “transatlantic connection” on the orbit of the USA-England-Turkey in the EU. Without doubt it makes EU anxious as they are trying to create an “European Rapid Reaction Force” (ERRF) which is independent from NATO. Taking into consideration the idea that there is a silent and secret rivalry between the EU and the USA in the present; the USA wish to see Turkey as a “Trojan horse” together with England in the EU.
Keywords:
ESDI, NATO, strategic partnership, security, defence, Turkey’s EU
Membership, the USA’s role.

ABD ve Koalisyon Güçleri, 2003 Irak Savaşı’nda, savaşa girmeme kararı alan Türkiye’nin yerine Iraklı muhalif gruplarla birlikte hareket etmiştir. Ancak bunlardan biri olan Türkmenler, ABD-Türkiye müzakerelerinin sürdüğü dönemde sürekli dikkate alınan bir unsur olmasına karşın 1 Mart Tezkeresi’nin reddinden sonra gözardı edilmeye başlanmışlardır. Bunun en önemli göstergelerinden biri savaşın ardından oluşturulan Geçici Irak Hükümet Konseyi (GIHK)’dir. Gerek bu konseyin oluşumu gerekse Irak’ın ilk kabinesinin kuruluşu esnasında Türkmenler ne nüfuslarıyla orantılı bir şekilde temsil edilmişler ne de yönetimde etkin olabilecek konumlara getirilmişlerdir. Bu çerçevede, Türk basınından ve konu ile ilgili kaynaklardan yararlanılarak 2003 Irak Savaşı öncesinde, savaş sırasında ve Irak’ın yeniden yapılandırılması sürecinde Irak Türkmenlerinin durumu, tutumu ve davranışları incelenecek başlıca konular olacaktır. Bu açıdan süreç içerisinde yaşanan Londra, Selahattin, Ankara, Nasıriye, Bağdat Toplantıları ve GIHK ile Irak Kabinesi’nin oluşumu gibi gelişmeler Türkmenler açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.

The aim of this study is to show the place of Peace Corps in the Turkish education system. The Peace Corps are made up of American citizens sent by the United States to different countries of the world for specific purposes. Peace Corps, who are active in different fields also focused on education in Turkey like in other countries. In Turkey, Peace Corps who were responsible for this field, worked at the official schools of the Ministry of National Education and mostly served as English teachers. Despite the fact that most of them were university graduates, Peace Corps who did not have initial teacher training and worked in different regions of Turkey generally had difficulty in teaching. However, there were very successful ones in teaching among Peace Corps. Peace Corps had important observations about their students, institutions they worked at and places they lived in. Likewise, there were the observations of the students and school administrations about Peace Corps. This helps us to understand the position of Peace Corps within the Turkish National Education System.

Rusya’da 1917 yılında iktidarı ele geçiren Bolşevikler, Rus tarihini olduğu kadar dünya tarihini de derinden etkilemişlerdir. Rusya’daki Bolşevik devrim, ilk olarak Rusya’nın I. Dünya Savaşı’nda savaştığı ülkelerle bir barış anlaşması imzalayarak savaştan çekilmesini sağlamıştır. Bu anlamda Rusya’nın barış antlaşması imzaladığı ülkelerden birisi de Osmanlı İmparatorluğu olmuştur. Dolayısıyla, Rusya’da gerçekleşen Bolşevik Devrim Osmanlı kamuoyu tarafından da yakından takip edilmiştir. Diğer taraftan, Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk başlarda azınlıklar arasında ortaya çıkan sosyalist düşünce, 1908 devriminin ardından Türkler arasında da yaygınlık kazanmaya başlamıştır. Hatta bu yaygınlık Osmanlı İmparatorluğu’nda birçok sosyalist fırkanın kurulmasını dahi sağlamıştır. Her ne kadar I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesi, Osmanlı coğrafyasındaki sosyalist faaliyetlerin yaygınlaşması anlamında bir durgunluğa yol açsa da, Rusya’da gerçekleşen Bolşevik devrim, savaş sonrasında Anadolu’da Bolşevizm rüzgârlarının esmeye başlamasında da etkili olmuştur. Bununla birlikte, I. Dünya Savaşı’nın akabindeki süreçteki Bolşevizm’in Anadolu’daki serüveni, Ankara hükümetinin Sovyetler Birliği ile geliştirdiği ilişkilerin seyrine bağlı olarak inişli çıkışlı bir grafik izlemiştir. Sunulacak olan bildiride, ilk olarak söz konusu dönemde Anadolu’da ortaya çıkan Bolşevik hareketlerin niteliği ve kapsamı ele alınacaktır. Daha sonra ise söz konusu dönemde ABD’nin Türkiye’deki diplomatik faaliyetlerinin geçirdiği dönüşüm kısaca aktarıldıktan sonra Dışişleri Bakanlığı’nın Ulusal Arşiv ve Kayıt İdaresi’nde (NARA) bulunan kayıtlardan yararlanılarak Anadolu’da ortay çıkan Bolşevik faaliyetlerin ABD’nin diplomatik, askeri ve ticari temsilcileri tarafından hangi ölçüde takip edilerek raporlandığı ortaya konmaya çalışılacaktır.

Bu çalışmanın temel amacı dünyada ve Türkiye'deki think tank algılamalarını analiz etmektir. Çalışmanın ilk bölümünde think tank olgusu kavramsal ve tarihsel açıdan irdelenmiştir. Bu aşamadan sonra dünyadaki think tank kuruluşların karşılaştırma bir analizi yapılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise ABD ve Türkiye'deki think tank algılamaları ele alınmıştır. Ana hatlarıyla böylesi bir çerçeve ekseninde şekillenen bu çalışmada savunulan temel tez Türkiye'nin think tankler konusunda gelişmiş ülkelere nazaran gerilerde olduğu ve bu durumun değişmesi gerektiğidir.

Afganistan ile Türkiye arasındaki ilk temaslar Osmanlı Devleti döneminde kurulmuşsa da resmi diplomatik ilişkiler Amanullah Han ve Atatürk döneminde gerçekleşmiştir. Afganistan coğrafi konumu itibariyle
günümüzde Türk Devletinin kültürel bağları olan Türkistan ve Güney Asya coğrafyasının tam ortasında yer almaktadır. Ayrıca bu bölgede yaşayan farklı Türk kavimlerinin de Türkiye ile doğal bir bağları bulunmaktadır.
Amanullah Han döneminde başlayan sıcak ilişkilerin bir yansıması olarak yeni dönemde Afganistan dış politikasında Türkiye’ye ayrı bir önem verilmiştir. Bonn konferansının ardından kurulan yönetim Türkiye’nin
Afganistan’da devlet inşa sürecinde daha fazla rol almasını istemiştir. Bu amaçla iki ülke arasında askeri, eğitim, sağlık ve ekonomik alanlarında bir dizi anlaşmalar imzalanmıştır. Türkiye aynı zamanda Afganistan ve bölgede istikrar ve barışın sağlanması amacıyla üçlü zirve ve İstanbul sürecine ev sahipliği yapmaktadır. Türkiye Afganistan’a asker personeli göndermesi sonrasında gerek ekonomik gerekse askeri ve kültürel ilişkilere önem vermiştir. Çalışma iki dost ve kardeş ülke arasında diplomatik ilişkilerin tesisinin 100. yıl dönümü münasebetiyle ele alınmıştır. Çalışmada, Afganistan-Türkiye ilişkilerinin kısa bir tarihi, kültürel etkileşim ve karşılıklı işbirliği olanakları incelenmektedir.

Uluslararası ilişkiler disiplininin önemli kavramlarından biri olan güvenlik, uluslararası aktörlerin dış politika davranışlarında hem çatışmacı hem de işbirlikçi bir sürecin yaşanmasına etki etmektedir. Bu çalışmanın amacı; Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dış Politikası ve Güvenlik Stratejisi’ni etkileyen, kökleri ABD’nin kuruluşuna uzanan, zaman ve mekâna bağlı siyasi kültürü ile dönemsel olarak değişen askerî, ekonomik, siyasi gücünün, uluslararası ilişkiler kuramları vasıtasıyla küresel hegemonya sağlamak için nasıl kullandığını ortaya koymaktır. Konunun önemi; büyük güçlerin güvenlikleriyle ilgili kararları rakiplerine bırakmayacakları düşüncesinden hareketle, ABD Dış Politika ve Güvenlik Stratejisi uygulamalarının kuramsal çerçevesini oluşturan uluslararası ilişkiler kuramlarını anlamanın uluslararası aktörlere jeopolitik öngörü sağlayacağı düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmanın kuramsal çerçevesini; ABD’nin kuruluşundan bugüne değişen askerî, ekonomik ve siyasi gücü doğrultusunda ahlaki, hukuki, siyasi meşruiyet sağlamak için kullandığı uluslararası ilişkiler kuramları oluşturmaktadır. Çalışmada mevcut yazın ışığında; kavramsal, kuramsal ve
tarihsel bir çerçevede nitel araştırma yöntemleri kullanılarak kuram ve uygulama arasında sebep sonuç ilişkisi oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın bulguları; ABD’nin varlığını dayandırdığı özgürlük, demokrasi, serbest pazar gibi normatif değerleri, iyi ile kötü arasında bir mücadele olarak ahlâki bir çerçeveye oturttuğu, uluslararası ilişkiler teorilerini bu mücadelenin kuramsal altyapısını oluşturmak maksadıyla bir araç olarak kullandığı şeklindedir.

Bu arastirmada Ankara Hukumeti’nin Birinci Inonu Zaferi ile baslayan askeri basarilarinin ABD kamuoyundaki etkisi ele alinmaktadir. Bu askeri basarilar uluslararasi kamuoyunda genis yer bulmustur. Boylece uluslararasi kamuoyunda Milli Mucadele’nin basarisi hakkinda supheler son bulmustur. Bu zaferler diplomatik iliskilerin hizlanmasina neden olmustur. Ankara Hukumeti’nin Londra Konferansi’na davet edilmesi, Sovyet Rusya, Afganistan, Fransa ile imzalanan antlasmalar buyuk yanki uyandirmistir. ABD’de de bolgedeki cikarlari nedeniyle Ankara Hukumeti ile diyalog kurmaya calismistir. ABD yonetiminin Ankara Hukumeti’ni diplomatik olarak tanimadaki gonulsuzlugu ve kamuoyundaki Milli Mucadele’ye karsi tutum nedeniyle resmi adimlar atilamamistir. Ankara Hukumeti’nin askeri basarilari bu tutuma karsi bir yapinin olusmasina neden olmustur. ABD’nin Istanbul’daki temsilcileri her ne kadar resmi olmasa da Ankara Hukumeti ile temasa gecmistir. Bir yandan da ABD’nin onde gelen gazetecileri Ankara’y...

Evangelical movement or Evangelicalism was at the forefront of the political, religious, social, and cultural life of the United States in the 20th century, especially in the last quarter. After seeing some laws issued by the state as a direct intervention in their religious life, the evangelicals organized and entered the political scene. There are many evangelical organizations with different purposes under the Christian Right. The Christian Right has continued to convey its demands to politicians and conducts lobby activities since the 1976 presidential elections. After this date, the influence of the Evangelical movement on politics has continued increasingly. There are many issues on which the Christian Right Movement has concentrated. The main ones are anti-abortion, anti-homosexuality rights, Israeli support, demands for Christianity in public schools, and anti-evolution. This study aims to reveal and examine the religious demands of the Christian Right from the political institution, which is mostly formed by the Evangelicals. While doing this, it explains the concept of Evangelicalism first, and then gives the historical background of the evangelical movement. It also reveals the reasons for evangelicals entering politics and their religious demands from politicians.

In this study it is aimed to determine the reason why the Armenians emigrated to the USA, to reveal the developments that took place between the two countries as a result of this movement and to discuss how the Armenian immigrants were monitored in their new country by the Ottoman Empire. As most studies in the literature focus on the Armenian Deportation period, this article offers some insights into the numbers of the Armenians migrating to the USA before the deportation.

1973 seçimlerinden 12 Eylül darbesine kadar geçen süreç Ortanın Solu sloganıyla seçimlerden birinci parti olarak çıkan ancak tek başına hükümet kurabilecek meclis çoğunluğuna sahip olmayan Ecevit'in Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Demirel'in Adalet Partisi (AP) arasında kıyasıya bir mücadele ve birbirini yıpratma çabasıyla geçmiştir. Bu süreçte hükümet ardarda iki lider arasında el değiştirmiş ve ortaya çıkan siyasal istikrarsızlık Türkiye'nin özellikle ekonomik ve sosyal alanlarda tıkanmasına ve 12 Eylül darbesine giden yolun açılmasına neden olmuştur. Türk-Amerikan ilişkileri kapsamında literatürde bu dönemde yaşanan haşhaş ve Kıbrıs sorunlarıyla ilgili pek çok çalışma olmasına rağmen Türkiye'de 1974-1980 yılları arasında yaşanan iç gelişmeler ve Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) bu gelişmelere bakışı hakkında bir çalışma yapılmamış olması bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Bahsedilen süreçte ABD'nin Türkiye'deki iç gelişmeler hakkındaki tutumu, Ecevit ve Demirel hükümetleri dönemi olarak iki ayrı bölümde, birincil ve ikincil kaynaklar ışığında incelenmiştir. Bu çalışmada elde edilen en önemli bulgulardan ilki ABD'nin Ecevit ve Demirel'i oldukça rasyonel bir şekilde değerlendirdiği ve her iki liderin politikalarına karşı kendi çıkarları doğrultusunda pozisyon aldığıdır. Çalışmada elde edilen bir diğer bulgu ise ABD'nin özellikle 1979 yılında İran'da meydana gelen Humeyni devriminden sonra İran'la ilişkilerinin bozulmasıyla aynı durumun Türkiye'de de meydana gelebileceği konusunda endişelerinin artmış olduğu ve politikacılardan ümidini kesen ABD'nin askeri müdahale beklentisinin raporlarda daha fazla yer işgal ettiğidir. Bu bağlamda ABD'nin Türk ordusunun üst düzey komuta kademesini daha yakından takip etmesi ve bu komutanlarla ilişkilerini çeşitli kanallardan geliştirmeye çalışması da oldukça dikkat çekici bir noktadır.

Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında oluşturulmuş Yüksek Seviyeli Çalışma Grubu “Nihai Rapor”unda iki ekonomi arasında ticari ve yatırım ilişkilerini ele alan kapsamlı bir anlaşmanın yapılması önerisiyle ‘ABD – AB Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTYO)’ çalışmalarına başlanmıştır. AB ve ABD’nin planladığı bu anlaşma Dünya gayri safi milli hâsılasının neredeyse yarısını ve küresel ticaret akışının da üçte birini teşkil etmektedir. AB ve ABD’nin bu anlaşmaya Türkiye’yi de dâhil etmesi halinde ülkemizde önemli ticari ve hukuki sonuçlar doğuracak nitelikte bir gelişme yaşanabilecektir. Aksi durumda ise yapılacak bu anlaşma ülkemiz dış ticaretini negatif etkileyebilecektir. Yapılan bu çalışma ile ABD – AB Serbest Ticaret Anlaşması ile Türkiye aleyhine oluşacak ticaret sapmasının Gümrük Birliği'nin işleyişini tehdit eder boyuta ulaşma riski ortaya konularak, alternatif stratejilerle oluşturulmak istenen Türkiye – ABD Transatlantik Serbest Ticaret Anl...

""Önsöz İran-ABD nükleer gerilimi gibi hakkında her geçen gün yeni veri ve iddiaların ortaya atıldığı; adeta bilgi ve yorum kirliliği yaşanan bir konuda sağlıklı öngörülerde bulunmak oldukça güçtür. Ortaya konulan yeni veri, rapor ve durumlar, üst düzey yetkililerin konuyla ilgili açıklamaları öngörülerin revize edilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Tüm bu gelişmeler elinizdeki çalışmanın birkaç kez gözden geçirilmesini ve yeniden yazılmasını zorunlu hale getirmiştir. Halen devam etmekte olan bir süreci incelemeye aldığımız için, tüm yenileme çabaları bir şekilde eksik kalacaktır. Bu çalışmada; ana hatlarıyla İran-ABD nükleer gerili- minin siyasi, iktisadi, psikolojik ve ideolojik arka planı ir- delenerek, durumun kapsamlı bir analizi yapılmaya çalı- şıldı. Konuyla ilgili kısa vâdeli kehanetlerde bulunmaktan ziyade; diplomatik seçeneklerin imkanları ve diplomatik seçeneği engelleyen hususlar tartışıldı. İran’ın Irak ve Afganistan gibi işgali veya İran’da rejim değişikliği kısa vadede gerçekçi ve uygulanabilir seçenekler değildir. Bu nedenle taraflar arasında askeri bir gerilim yaşansa dahi sorun nihai olarak diplomatik süreçle çözümlendirilmek zorundadır. ÖNSÖZ ABD ve İran, tüm bu gerilim ve karşılıklı restleşmeler yaşanırken, dolaylı diplomatik temaslarını İsviçre elçiliği üzerinden sürdürdüler. İki ülke de ideolojik söylemleri- nin yanı sıra stratejik pragmatizmlerinden de taviz ver- mediler. Irak’ta son 1,5 yıldır yaşanan görece istikrarı bu temaslara bağlayan görüşler de mevcuttur. Taraflardan birinin stratejik müttefiği, diğerinin ise uzun yıllardır ciddi bir sıkıntı yaşamadığı komşusu olan Türkiye ise böyle- si bir gerilimden birinci derecede etkilenmektedir. İran nükleer sorununda yaşanabilecek askeri çatışma ve ekonomik yaptırımlar Türkiye’yi son derece olumsuz et- kileyecektir. Bu nedenle taraflar arası sürdürülebilir bir diplomatik sürece girilmesi Türkiye açısından da olumlu bir gelişme olacaktır. Türkiye bu konuda yapıcı birtakım roller üstlenmektedir. İran nükleer krizi Orta Doğu’daki kapsamlı sorunla- rın hemen hepsiyle ilgilidir; dolayısıyla sorunun birinci tarafları konuyla ilgili karar alma zorluğu çekmektedir. Bu çalısmaya temel oluşturan Temmuz 2006 tarihli “SETA İran Raporu: Diplomasinin İmkanlarını Yeniden Düşünmek” başlıklı çalışmamızda İran ile ABD arasında diplomatik seçeneklerin imkanlarının mevcut olduğu; ancak bu seçeneklerin üzerinde yeterince durulmadığı iddia edilmekteydi. Bu çalışmada bu yaklaşım tekrar edilmektedir, ancak iki yıl öncesine göre konu daha da gergin bir hal almıştır ve barışçı çözümlerin imkanları gi- 9 İRAN NÜKLEER PROGRAMI VE ORTA DOĞU SİYASETİ derek tükenmektedir. Geçen iki sene içinde ABD’nin Irak ve Afganistan’da istikrarı sağlayamamış olması ve petrol fiyatlarının hızla artarak dünya ekonomileri açı- sından daha ciddi bir sorun haline gelmeye başlaması, İran- ABD gerilimiyle doğrudan ilgilidir. Buna, İran tara- fının nükleer hedefleri konusundaki çelişkili iddiaları da eklenince konu daha da içinden çıkılmaz bir hal almak- tadır. Çatışma çözümleri literatüründeki tabirle taraflar arasında ‘rahatsız edici’ veya ‘zarar verici’ bir kararsızlık durumu yaşanmaktadır. Bu kararsızlık durumunu daha fazla sürdürmek müm- kün görünmemektedir; dolayısıyla mevcut düğüm kısa vadede çatışarak veya uzlaşarak çözülecektir. İran yö- netiminin, Bush-Cheney yönetimiyle giderayak büyük pazarlığa oturmasını beklemek gerçekçi değildir. Baş- kanlık süresinin sonuna gelen Bush yönetiminin İran’a kapsamlı bir operasyon yapmasını beklemek de aynı şekilde gerçekçi seçenekler arasında görünmemektedir. Ancak Bush Cheney ikilisinin giderayak İran’a taktik hava saldırısında bulunabileceği ihtimali Washington çevrelerinde telaffuz edilmektedir. Bu nedenle 2008’in son aylarının Tahran yönetimi açısından oldukça sıkıntılı geçeceği söylenebilir. Tüm bu gergin duruma karşın Türkiye’nin de kolay- laştırıcı olarak rol aldığı 5+1 planı ve Temmuz sonunda yapılan Cenevre görüşmeleri daha kapsamlı diplomatik müzakerelere kapı aralamıştır. Mevcut çerçevenin orta vadede taraflar arasında bir uzlaşı sürecini sağlama ih- timali vardır. Gerek İran, gerekse Amerikan tarafı mü- zakere zeminine olumlu yaklaşmaktadırlar. Aksi halde İran aleyhinde iktisadi ve diplomatik yaptırım rejimi kısa sürede devreye girecektir ve askeri seçeneklerin de önü açılacaktır. Kasım 2008’den sonra Beyaz Saray’da başkanlık koltuğuna oturan kim olursa olsun, İran konusunu gün- demin öncelikli maddesi olarak masasında bulacaktır. Başkan seçilecek senatörlerden, Barack H. Obama ve John S. McCain’in İran nükleer krizi konusundaki üslup ve stratejileri George W. Bush yönetimininkinden farklı- lık ...

Anaokullarında bulunan öğrenme merkezlerinin başında yer alan kitap merkezlerinde, çocukların dil gelişimleri, hayal güçleri, anlatım ve dinleme becerileri desteklenip, kelime hazinelerini geliştirmek hedeflenmektedir. Bu merkezlerde, küçük yaşlardan itibaren çocukların okuma alışkanlığı kazanmaları da desteklenmektedir. Kitap merkezleri, çocukların basılı materyallere göz gezdirebilecekleri, bazen masada oturarak bazen de mindere uzanarak resimli öykü kitapları veya yaşlarına uygun dergileri inceleyebilecekleri bir alan olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca çocuklar, merkezde yer alan materyalleri karalama çalışmaları yaparak oyunlarının bir parçası olarak kullanabilirler. Bu merkezlerde yer alan materyaller çeşitli kitaplar, resimli kartlar, öykülerin canlandırılmasında kullanılan kuklalar ve semboller ile çeşitli kırtasiye malzemeleri olabilir. Küçük çocukların gelişimlerinin önemli bir bölümünü oluşturan dil gelişiminin desteklenmesi için oluşturulan kitap merkezleri, çeşitli kültürlerde farklı amaçlarla ve değişik materyallerle tasarlanmaktadır. Kullanım şekilleri ve süreleri de kültürlere göre değişiklik gösteren kitap merkezleri, gözlemlenip karşılaştırmaları amacıyla gerçekleştirilen bu nitel araştırmada, iki ayrı ülkede (Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye) yer alan iki devlet üniversitesine bağlı uygulama anaokulundaki kitap merkezlerinin aktif olarak kullanıldığı saatlerde, 4'er haftalık yapılandırılmamış gözlemler gerçekleştirilmiştir. Doğal Ortamda Yapılandırılmamış Alan Çalışması yöntemiyle gerçekleştirilen araştırmaya başlamadan önce birer hafta, araştırmacılardan ilkinin Gözlemci Katılımcı olduğu araştırmada, gözlenecek olan gruplar ile tanışması ve gözlemci ile çocuklar arasında samimiyet oluşturulmaya çalışılması amacıyla uygulama sınıflarında vakit geçirmesi sağlanmıştır. Gözlemlere başlamadan önce, neyin hangi kapsamda gözleneceğini açık bir biçimde ortaya koymak amacıyla hazırlanan yarı-yapılandırılmış gözlem formlarını kullanan Gözlemci Katılımcı, tüm gözlemler sırasında notlar tutarak ve kamera kayıtlarıyla verileri toplamıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının ardından, gözlemler sonrasında yapılan analizler sonucunda, Gözlemci Katılımcı ile ikinci araştırmacı verilerden elde edilen bilgileri sentezleyip yorumlamışlardır. Araştırma sonuçlarına göre; Amerika Birleşik Devletleri’nde yer alan anaokulundaki çocukların, okuma yazmaya hazırlık etkinliklerine ve kitaplara karşı olumlu tutumlar geliştirmelerini sağlamayı amaçlayan bu öğrenme merkezin, Türkiye’deki anaokuluna oranla, daha rahat, aydınlık ve sessiz bir mekanda olmasına özen gösterildiği ve etkin kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca yine ABD’deki anaokulundaki merkezin, çocukların bir ayda nasıl bir gelişim gösterdiğinin takip edilmesi amacıyla da kullanıldığı belirlenmiştir. Araştırmanın bu sonuçları ve elde edilen diğer sonuçları ışığında; okul öncesi öğretmeni adaylarına, okul öncesi öğretmenlerine ve okul öncesi alanında çalışan akademisyenlere öneriler sunulmuştur.

Türkiye ve Meksika dünya ölçeğinde, iktisaden birbirine yakın konumda bulunan ülkeler. Türkiye üzerine karşılaştırmalı çalışmalar pek fazla değil. Özellikle ülkenin mali yapısının karşılaştırmalı analizi hiç yok. Bu açıdan Thomas Marois’in eseri önemli bir yere oturuyor.

Thomas Marois’in eseri, Meksika ile Türkiye’de bankacılık, kalkınma ve finans kapitalizminin yükselişine ilişkin etkileyici ve titiz bir çalışma. Çalışma Marksizm’den ilham alan ve devletlerle bankaların toplumsal ilişkiler ve kriz ile işgücünün bugün finans açısından hayati öneme haiz olarak anlaşılması üzerine kurulu bir çerçeveye oturtuyor. Yenilikçi bir tarihsel materyalizm merceğinden bakan Marois, gelişmekte olan finans kapitalizmini “kurumsallaşmış öncelikler ve kapsayıcı toplumsal mantık, devlet yöneticilerinin ve yönetim elitlerinin eylemlerine çoğunlukla işgücünün aleyhine yön verirken; yerli ve yabancı finans sermayesinin çıkarlarının devlet aygıtında birleştiği mevcut birikim safhası” şeklinde tanımlıyor. Meksika ile Türkiye’yi kuramsal ve tarihsel anlamda derinlemesine tartışırken, neoliberal deneyimlerinin mükemmel bir analizini sunuyor. İki “gelişmekte olan kapitalizm”, Meksika ile Türkiye bağlamında devlet, finans sermayesi ve emek arasındaki ilişkileri ayrıntılı bir şekilde irdeleyen Marois eleştirel siyasi iktisat geleneğine önemli bir katkı sağlıyor.

ABD Irak işgalini hızlı, kolay ve az kayıpla gerçekleştirdi. Savaştan sonra yeni Irak’ı inşa etme adına güvenlik bürokrasisinin işine son verdi. Kısa süre sonra Sünni Arapların yaşadığı bölgelerde tahminlerin ötesinde direniş eylemleri ile karşı karşıya kaldı. Hızla organize olan direnişçiler, hedef seçimi ve uyguladıkları yöntemlerle etkili ve uzun soluklu, sistematik bir direniş stratejilerinin olduğunu ortaya koydular. Direnişçilerin kolayca organize olmaları etkin olan aşiret düzeninden, savaş sonrasında bütünlüğünü korumuş olan eski güvenlik bürokrasisinin gücünden ve yabancı işgalinin kolaylıkla ret edilmesinden kaynaklanmaktadır. Direnişçiler zayıflıktan kurtulmak için halkı kontrol etmek istemektedirler. Bu nedenle de işgalcilerle mücadeleleri halkı kimin kontrol edeceği noktasında düğümlenmektedir. Direnişçiler “terör” ve “şiddeti” yaygın olarak kullanırken işgalciler de halkı kendi yanına çekebilmek için bir yandan direnişçileri etkisiz hale getirmeye bir yandan da halkın “kalbini ve beynini” kazanmaya çalışmaktadır. Etnik ve dini çekişmelerin yaşandığı Irak’ta güvenlik sorunları kısa sürede tüm ülkeye yayılabilir. Iraklı Şiiler çatışmaya dahil olabileceği gibi Kürtlerin Kerkük üzerinde ki iddiaları bir etnik çatışmayı gündeme taşıyabilir. ABD yönetimi Irak’ta bir an önce istikrarı sağlayamazsa Irak iç savaşa da sürüklenebilir.

Provided by the author(s) and University College Dublin Library in accordance with publisher policies. Please cite the published version when available. Downloaded 2016-05-10T16:16:59Z Some rights reserved. For more information, please see the item record link above.

Bu araştırmada Ankara Hükümeti’nin Birinci İnönü Zaferi ile başlayan askeri başarılarının ABD
kamuoyundaki etkisi ele alınmaktadır. Bu askeri başarılar uluslararası kamuoyunda geniş yer bulmuştur.
Böylece uluslararası kamuoyunda Millî Mücadele’nin başarısı hakkında şüpheler son bulmuştur. Bu zaferler
diplomatik ilişkilerin hızlanmasına neden olmuştur. Ankara Hükümeti’nin Londra Konferansı’na davet
edilmesi, Sovyet Rusya, Afganistan, Fransa ile imzalanan antlaşmalar büyük yankı uyandırmıştır. ABD’de de
bölgedeki çıkarları nedeniyle Ankara Hükümeti ile diyalog kurmaya çalışmıştır. ABD yönetiminin Ankara
Hükümeti’ni diplomatik olarak tanımadaki gönülsüzlüğü ve kamuoyundaki Millî Mücadele’ye karşı tutum
nedeniyle resmi adımlar atılamamıştır. Ankara Hükümeti’nin askeri başarıları bu tutuma karşı bir yapının
oluşmasına neden olmuştur. ABD’nin İstanbul’daki temsilcileri her ne kadar resmi olmasa da Ankara Hükümeti
ile temasa geçmiştir. Bir yandan da ABD’nin önde gelen gazetecileri Ankara’yı ziyaret etmiştir. Ziyaretleri
sonrasında kaleme aldıkları yazılar ile ABD kamuoyunda Millî Mücadele lehine bir havanın oluşmasına neden
olmuşlardır. Millî Mücadele’nin hemen başında gazeteci Louis Edgar Browne ve General James G. Harbord’un
Sivas’a gelmesi, Heyet-i Temsiliye’nin gücünü göstermektedir. Bunun yanı sıra arşiv belgelerinden anlaşıldığı
üzere ABD, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının hareketlerini yakından takip etmiştir. ABD’de yaşanan
başkan değişimi ve lobi faaliyetleri nedeniyle bölgedeki gelişmelere karşı bir tavır takınılmıştır. Bu durum ABD
ile diplomatik ilişkilerin 1927 yılında başlamasına neden olmuştur. 1921 yılının hemen başında Birinci İnönü
Zaferi ve sonrasında gelen askeri başarılar ile diplomatik adımlar karşısında, Anadolu topraklarında ticari
çıkarları ve misyoner örgütleri nedeniyle, ABD duyarsız kalamamıştır. Diplomatik ilişkilerin başlamamasına
karşın ABD, Ankara Hükümeti ile temas kurmuş, Ankara’ya resmi olmasa da temsilciler atamıştır