Bełchatów
51°21′49″N 19°21′44″E/51,363611 19,362222
| miasto i gmina | |||||
 Plac Gabriela Narutowicza | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Data założenia |
XIV wiek | ||||
| Prawa miejskie |
1737–1870, 1925 | ||||
| Prezydent | |||||
| Powierzchnia |
34,64 km² | ||||
| Populacja (31.12.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 44 | ||||
| Kod pocztowy |
97-400 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
EBE | ||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu bełchatowskiego  | |||||
| 51°21′49″N 19°21′44″E/51,363611 19,362222
| |||||
| TERC (TERYT) |
1001011 | ||||
| SIMC |
0967647 | ||||
| Hasło promocyjne: Bełchatów – Tylko dobre re: akcje | |||||
Urząd miejski ul. Kościuszki 197-400 Bełchatów | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Bełchatów – miasto powiatowe w województwie łódzkim, siedziba powiatu bełchatowskiego. Położone na Wzniesieniach Południowomazowieckich, w mezoregionie Wysoczyzna Bełchatowska nad rzeką Rakówką, ok. 50 km na południe od Łodzi i ok. 25 km na zachód od Piotrkowa Trybunalskiego.
Bełchatów znajduje się w historycznej ziemi sieradzkiej[2]. W XVI w. był położony w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego[3]. Uzyskał lokację miejską w 1737 roku, zdegradowany w 1870 roku, ponowne nadanie praw miejskich w 1925 roku[4]. Miasto prywatne Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie piotrkowskim, obwodzie piotrkowskim województwa kaliskiego[5]. Bełchatów należy do Związku Miast Polskich. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa piotrkowskiego.
31 grudnia 2023 roku miasto liczyło 52 331 mieszkańców[1] i było szóstym pod względem liczby ludności miastem w województwie łódzkim.
Toponimia
[edytuj | edytuj kod]Bełchatów jest nazwą dzierżawczą utworzoną od staropolskiego imienia Bełchat (bełch – wir wodny), założyciela i właściciela osady. Nazwa Belchatow pierwszy raz wzmiankowana w źródłach historycznych w 1391[6].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Bełchatów jest położony w środkowej Polsce na południe od Łodzi na Wysoczyźnie Bełchatowskiej, nad Rakówką (prawy dopływ Widawki).
Zieleń miejska i obiekty rekreacji
[edytuj | edytuj kod]
Na obszarze Bełchatowa powstało wiele parków, zieleńców oraz miejsc codziennego wypoczynku i rekreacji. Istnieje 6 parków w tym jeden zabytkowy, 6 skwerów, 15 siłowni zewnętrznych, skatepark, pumptrack, 12 kompleksów boisk zewnętrznych i 41 placów zabaw. Ponadto na terenie miasta istnieje kilka tężni solankowych[potrzebny przypis].
Hydrologia
[edytuj | edytuj kod]Przez miasto przepływa Rakówka (prawy dopływ Widawki), a także cztery cieki. Do Rakówki dopływają dwie rzeczki, jedna struga i jeden strumień:
- ciek A – niewielka rzeczka; bieg zaczyna między Myszakami a Dobrzelowem, dalej w stronę ulicy Józefa Piłsudskiego, przecina ulice Pabianicką, by tuż za mostem, skręcając w lewo przed mostem Aleja Włókniarzy, dojść do Rakówki,
- ciek B – niewielka rzeczka dopływająca do Rakówki między osiedlem Okrzei a osiedlem Słoneczne tuż przy skwerze Z.O.S.I.A i ulicy Tęczowej. Kieruje się od wsi Dobiecin poprzez osiedle Politanice tuż przy ulicy Stanisława Staszica. Do cieku B dołączają dwa cieki, dalej kieruje wzdłuż skweru, aż do Rakówki,
- ciek C – niewielki strumień dopływający od Zdzieszulic dopływa do rzeki tuż niedaleko strefy przemysłowej znajdującej się przy ulicy Przemysłowej,
- ciek D – niewielka struga, która zaczyna swój bieg tuż pod torami przy osiedlu Przytorze, dalej kieruje się w stronę ulicy Wojska Polskiego, gdzie wzdłuż ogrodzeń dochodzi do Rakówki.
Na terenie miasta istnieją stawy, oczka i niewielkie zbiorniki wodne. Do nich zalicza się niewielki staw na osiedlu Budowlanych przy Dworku Olszewskich, zaś po drugiej stronie parku, za ulicą Mielczarskiego, jest skwer z naturalnym oczkiem wodnym. Na osiedlu Lipy znajduje się Uroczysko Ługi z dwoma stawami; w mieście znajdują się też niewielkie zbiorniki wodne.
Miasto jest narażone na miejscowe podtopienia. Bełchatów doświadczył kilka razy poważnych podtopień, takich jak w 2010 r. W mieście istnieje kilka stref miejscowych podtopień podzielonych na szesnaście stref podtopień.
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 34,64 km²[7]. Miasto stanowi 3,58% powierzchni powiatu bełchatowskiego.
Według danych z roku 2007 Bełchatów ma obszar 34,64 km², w tym: użytki rolne: 51%, użytki leśne: 15%[7].
Samorząd
[edytuj | edytuj kod]- Prezydent: Patryk Marjan[8]
- Wiceprezydenci: Wojciech Piasecki[9], Agnieszka Ludwiczak-Maszewska[10]
- Sekretarz Miasta: Artur Kurzeja[11]
- Skarbnik Miasta: Anna Graczyk[12]
- Przewodniczący Rady Miasta: Michał Wyczachowski[13]
Rada Miasta
[edytuj | edytuj kod]| Ugrupowanie | Kadencja 2002–2006[14] | Kadencja 2006–2010[15] | Kadencja 2010–2014[16] | Kadencja 2014–2018[17] | Kadencja 2018–2024[18] | Kadencja 2024-2029[19][20][21][22] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Samoobrona | 4 | – | – | – | – | – |
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 9 (SLD-UP) | 4 (LiD) | 3 | – | – | – |
| Plus | 7 | 4 | 8 | 6 | 5 | 1 |
| Porozumienie Platforma Sprawiedliwości | 3 | – | – | – | – | – |
| Prawo i Sprawiedliwość | – | 7 | 4 | 14 | 9 | 7 |
| Platforma Obywatelska | – | 4 | 4 | – | – | – |
| Stowarzyszenie Ziemia Bełchatowska | – | 4 | 4 | 2[23] | 3 | – |
| KWW Waldemara Płomińskiego | – | – | – | 1 | – | – |
| KKW Koalicja Obywatelska[a] | – | – | – | – | 4 | 9 |
| KWW Marioli Czechowskiej | – | – | – | – | 2 | 1 |
| KWW Bełchatowianie | – | – | – | – | – | 5 |
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze osiedla powstawały w latach 60. XX wieku, kolejne zaczynały powstawać w czasie najdynamiczniejszego wzrostu populacji miasta, równocześnie z Kopalnią Węgla Brunatnego „Bełchatów” i Elektrownią Bełchatów w latach 70. i 80. Głównym wykonawcą bloków mieszkalnych było nieistniejące obecnie Wieluńskie Przedsiębiorstwo Budowlane (tzw. „wieluński BeP”) z Wielunia. Do dzielnic Bełchatowa zalicza się: Grocholice, Bełchatówek i Dobrzelów.
- Osiedle 1 Maja
- Osiedle Binków
- Osiedle Budowlanych
- Osiedle Dolnośląskie
- Osiedle Konopnickiej
- Osiedle Kopernika
- Osiedle Okrzei
- Osiedle Olsztyńskie
- Osiedle Przytorze
- Osiedle Słoneczne
- Osiedle Tysiąclecia
- Osiedle Wolność
- Osiedle Żołnierzy POW
- Bełchatówek
- Czapliniec
- Dobrzelów
- Osiedle Domiechowice
- Osiedle Edwardów
- Grocholice
- Lipy
- Osiedle Ludwików
- Osiedle Górnik
- Politanice
- Osiedle Zdzieszulice
- Śródmieście
- Osiedle Zamoście
- Osiedle Łąkowa
-
Śródmieście -
Osiedle Wolność -
Osiedle 1-go Maja -
Osiedle Binków -
Osiedle Przytorze
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane z 31 grudnia 2023[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 52 331 | 100 | 27 161 | 51,90 | 25 170 | 48,10 |
Wykres liczby ludności miasta Bełchatowa na przestrzeni 2 ostatnich stuleci:
Największą populację Bełchatów odnotował w 2002 r. – według danych GUS 63 208 mieszkańców[24]
- Piramida wieku mieszkańców Bełchatowa w 2020 roku[25].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Do XVIII wieku Bełchatów był niewielką miejscowością w pobliżu średniowiecznego miasta Grocholice (obecnie dzielnicy Bełchatowa). Rozwinął się w połowie XVIII wieku po otrzymaniu praw miejskich, a od początku XIX wieku był ośrodkiem przemysłu tkackiego, jednak liczba jego ludności nie przekraczała kilku tysięcy osób. Gwałtowny rozwój miasta nastąpił po 1975 roku, gdy podjęto decyzję o budowie Zespołu Górniczo–Energetycznego „Bełchatów” wraz z osiedlami mieszkalnymi, usługami i linią kolejową.
Rozwój terytorialny miasta
[edytuj | edytuj kod]- 1925 – dołączenie do Bełchatowa wsi Olsztyn (teren dzisiejszego osiedla Olsztyńskiego), Zamoście (część ul. Witolda Pileckiego od mostu, część ul. Lipowej do ul. Włókniarzy, część ul. Wojska Polskiego do ul. Edwardów) i Lipy (okolice dzisiejszej ul. Lipowej).
- 1933 – przyłączenie do Bełchatowa wsi Czapliniec (okolice dzisiejszej ulicy Czaplinieckiej).
- 1977 – do Bełchatowa włączono Grocholice (aktualnie najstarsza dzielnica miasta), Politanice, część Dobrzelowa i Domiechowic.
Architektura
[edytuj | edytuj kod]
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są obiekty:
- Dwór Olszewskich[26] wzniesiony na początku XVIII wieku jako rezydencja ówczesnych właścicieli Bełchatowa Stanisława i Franciszka Rychłowskich, herbu Nałęcz,
- kościół późnobarokowy parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny[26] wzniesiony w XVIII wieku,
- kościół pw. Wszystkich Świętych[26] w dzielnicy Grocholice.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]
Niedaleko od miasta (10 km) znajduje się największe w Polsce zagłębie paliwowo-energetyczne, w skład którego wchodzą Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów” oraz Elektrownia Bełchatów. Bełchatów jest jednym z dwóch najważniejszych miast PBOP. Na obrzeżach miasta znajdują się również zakłady firm DS Smith[27] i Humax[28].
8 maja 2013 w Bełchatowie oddano do użytku nową siedzibę koncernu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Obiekt został wybudowany kosztem ok. 50 mln zł, na osiedlu Binków przy ul. Węglowej 5. Jego architektura nawiązuje do wyglądu przekroju kabla energetycznego. Jest jednym z największych i najnowocześniejszych budynków biurowych w Bełchatowie.
Transport
[edytuj | edytuj kod]Przez Bełchatów biegną ważne szlaki komunikacyjne: Kielce – Wrocław, Wrocław – Lublin, droga krajowa oraz drogi wojewódzkie. Projektowane autostrady znajdą się również blisko miasta. Przez Bełchatów prowadzi 37,8 km dróg krajowych i wojewódzkich oraz 85 km dróg miejskich i osiedlowych.
Drogi prowadzące przez Bełchatów:
- droga krajowa nr 74: relacji S8–Wieluń–Bełchatów–A1–Piotrków Trybunalski–Kielce–Zamość–granica państwa (UA)
- droga wojewódzka nr 476: DK74 – Bełchatów – DK74
- droga wojewódzka nr 484: relacji Buczek–Bełchatów–Kamieńsk
- droga wojewódzka nr 485: relacji Bełchatów–Wadlew–Pabianice
Przez Bełchatów przebiega linia kolejowa z Rogowca (kopalni i elektrowni „Bełchatów”) do Piotrkowa Trybunalskiego (obecnie tylko ruch towarowy). Od stycznia 1987 do kwietnia 2000[29] Bełchatów posiadał pasażerskie połączenie kolejowe z Piotrkowem Trybunalskim. W 2022 roku podpisano umowę na budowę drugiej, wschodniej obwodnicy miasta[30].
Usługi komunikacyjne świadczy Miejski Zakład Komunikacji w Bełchatowie, który dysponuje 25 autobusami pasażerskimi, w tym jednym wycieczkowym (dane z 1995 r.). Od 1 lipca 2015 komunikacja miejska w Bełchatowie jest bezpłatna[31]. Z dworca funkcjonują połączenia PKS, dzięki którym z Bełchatowa można dotrzeć bezpośrednio m.in. do Warszawy, Lublina, Wrocławia, Kudowy-Zdroju, Kłodzka, Częstochowy, Łodzi, Sieradza, Radomia, Kalisza, Kielc, Krakowa i Szklarskiej Poręby.
4 czerwca 2007 przy Szpitalu Wojewódzkim im. Jana Pawła II otworzono lądowisko sanitarne.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Około 10 km na południe od centrum Bełchatowa, przy sztucznym zbiorniku wodnym znajdują się dwa ośrodki sportowo-rekreacyjne, popularne w okresie letnim: Ośrodek „Słok” (właściciel Elektrownia Bełchatów) i Ośrodek „Wawrzkowizna” (właściciel Kopalnia Węgla Brunatnego „Bełchatów”). Każdy z ośrodków posiada własną bazę noclegową (hotele, domki, kwatery), a także szereg atrakcji, m.in.: stadninę koni, rowery wodne, żaglówki, kajaki, boiska sportowe, kąpielisko ze zjeżdżalnią wodną i plażą, rowery go-cart, krytą pływalnię, sauny, solarium, jacuzzi, korty tenisowe o nawierzchni tartanowej, siłownię i wiele innych. Ponadto w okresie wakacyjnym często organizowane są różnego typu koncerty z udziałem gwiazd polskiej estrady.
Baza hotelowa
[edytuj | edytuj kod]Baza hotelowa w Bełchatowie jest związana głównie z położeniem miasta przy ważnych szlakach komunikacyjnych: drodze krajowej nr 74 oraz drogach wojewódzkich 484 i 485, a także z ośrodkami sportu i rekreacji „Słok” i „Wawrzkowizna” położonymi w okolicach Bełchatowa.
Hotele 3-gwiazdkowe (***):
-
Hotel Sport -
Hotel Wodnik -
Hotel Santin -
Hotel Wawrzynek
- Hotel Sport znajdujący się przy hali widowiskowo-sportowej PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna,
- Hotel Santin,
- Hotel Wodnik Bełchatów (przy Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym „Słok” niedaleko Bełchatowa). Położony 15 km od centrum miasta, 40 km od głównej stacji kolejowej i 15 km od głównej stacji PKS. Najbliższe lotnisko znajduje się 50 km od hotelu. W 2006 Hotel Wodnik otrzymał certyfikat SKKP i stał się członkiem wspierającym Stowarzyszenia „Konferencje i Kongresy w Polsce”[32].
Kultura
[edytuj | edytuj kod]Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Józefa Ignacego Kraszewskiego
[edytuj | edytuj kod]
Najstarszą placówką kulturalną w mieście, istniejącą od 1935[33], jest Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna (MiPBP). Poza główną siedzibą na terenie Bełchatowa działają 4 filie MiPBP:
- Filia nr 1 w Grocholicach. Profil filii: historyczny[34].
- Filia nr 2 na Osiedlu Dolnośląskim. Profil filii: literacki[35].
- Filia nr 3 na Osiedlu Okrzei. Profil filii: turystyczny[36].
- Filia nr 4 na Osiedlu Binków. Profil filii: ekologiczny[37].
Główna placówka sprawuje również nadzór merytoryczny nad 15 bibliotekami na terenie powiatu bełchatowskiego w: Drużbicach, Kleszczowie (oraz filie w: Łękińsku i Żłobnicy), Klukach, Kurnosie, Łękawie, Ruścu (oraz filia w Woli Wiązowej), Gminy Szczerców, Zelowie (oraz filie w Kociszewie i Wygiełzowie).
15 stycznia 2002 został oddany do użytku wybudowany w centrum miasta nowoczesny budynek MiPBP, w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych wraz z parkingiem przed budynkiem. W budynku został umieszczony także oddział biblioteki dla dzieci, przeniesiony z danego budynku Związku Strzeleckiego „Strzelec” (wybudowanego w 1938 roku, mieszczącego się przy ulicy 1 Maja 45).
Oprócz typowej działalności bibliotecznej MiPBP prowadzi szereg przedsięwzięć kulturalnych:
- Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Wacława Olszewskiego (od 1994 r.),
- Kiermasze Taniej Książki (od 1994 r.),
- Konkurs o Regionie „Między rajem a węglem” (od 1996 r.),
- Powiatowy Konkurs „Książki na medal” (od 1999 r.),
- Powiatowy Konkurs „Książka – obiekt artystyczny” (od 2002 r.),
Biblioteka włącza się w promocję czytelnictwa, organizując lokalne akcje (Ferie z Biblioteką, Wakacje z Biblioteką, Mamo – zapisz mnie do biblioteki, Bełchatowski Tydzień Czytania, Spotkanie z Książką), jak również uczestniczy w akcjach ogólnopolskich (Cała Polska czyta dzieciom) oraz w akcje promujące szeroko pojętą kulturę w regionie. Współpracuje z lokalnymi mediami, a także z instytucjami edukacyjno – wychowawczymi w regionie bełchatowskim. Przedstawiciele MiPBP z Bełchatowa jako przedstawiciele jedynej w Polsce biblioteki zostali (poza Biblioteką Narodową) zostali zaproszeni do Pałacu Prezydenckiego na doroczne spotkanie Twórców Kultury. Dzięki zbiorowi tzw. „regionaliów” (prac oraz materiałów dotyczących Bełchatowa i okolic), a także poprzez wydawanie zbiorów prac literackich[38] biblioteka stanowi istotny ośrodek wpływający na propagowanie wiedzy o historii oraz życiu kulturalnym regionu. Przy bibliotece działa Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Miejskie Centrum Kultury
[edytuj | edytuj kod]Muzeum Regionalne w Bełchatowie
[edytuj | edytuj kod]
Idea stworzenia muzeum narodziła się na początku lat 90. XX wieku, a 16 lipca 1993 odbyło się pierwsze spotkanie Komitetu Założycielskiego Muzeum Regionalnego. Członkowie Komitetu zaapelowali do władz miasta o utworzenie bełchatowskiego muzeum. Swoją działalność muzeum rozpoczęło formalnie w 1995, na jego siedzibę zaś wyznaczono zabytkowy, późnobarokowy dworek w centrum miasta (ul. Hellwigów 11), który był siedzibą rodów miasta. Do 1987 opiekowała się nim rodzina Olszewskich. Po śmierci Wacława Olszewskiego – juniora budynek został odkupiony przez Urząd Miasta, jego bardzo zły stan nie pozwolił na ulokowanie w nim siedziby muzeum. Do wyremontowanego budynku w 1998 przeniesione Muzeum Regionalne z wcześniejszej, tymczasowej siedziby, którą stanowił budynek Związku Strzeleckiego „Strzelec” (ul. 1 Maja 45). W dniach 7–8 października 2005[39] w Muzeum Regionalne zorganizowana została próba bicia rekordu do Księgi rekordów Guinnessa przez Eugeniusza Geno Małkowskiego, który przez 24 godziny malował obrazy (o wymiarach 80 × 100 cm), na podstawie wcześniej wykonanych przez artystę szkiców.
W Bełchatowie działają dwa chóry gospel, Schola Cantorum Gospel Choir oraz Gospel Singers, odnoszące liczne sukcesy na przeglądach muzyki gospel w Polsce oraz za granicą[40][41].
Wydarzenia artystyczne o skali ogólnopolskiej
[edytuj | edytuj kod]- Festiwal Filmów Niepoważnych „NAKRĘCENI” (pierwsza edycja październik 2007)
- Jesienne Spotkania Teatralne z BAT-em
- Ogólnopolski Przegląd Piosenki Żeglarskiej w Bełchatowie (organizowany od 1998[42])
- Festiwal Młode(j) Sztuki (organizowany od 2006)
W Bełchatowie rozwinięta jest również kultura alternatywna. Jednym z najprężniej działających jej ośrodków jest Stowarzyszenie Kultury Alternatywnej „Zgrzyt”, wraz z wchodzącą w jego skład Załogą Rowerową ‘Zgrzyt’ Bełchatów.
Media
[edytuj | edytuj kod]Telewizja
[edytuj | edytuj kod]Radio
[edytuj | edytuj kod]- Radio Eska Bełchatów 89,4 MHz
Prasa
[edytuj | edytuj kod]- dwutygodnik „Przegląd Bełchatowski”
- biuletyn „www.Bełchatów.pl – Warto Wiedzieć Więcej”
- dwutygodnik regionalny „Fakty, Informacje, Komentarze”
- „Echo Powiatu Bełchatowskiego”
Portale internetowe
[edytuj | edytuj kod]- belchatow.naszemiasto.pl
- ddbelchatow.pl – Dzień Dobry Bełchatów
- ebelchatow.pl
Oświata
[edytuj | edytuj kod]W Bełchatowie istnieje rozwinięta sieć placówek oświatowych od poziomu żłobków do filii uczelni.
- żłobek miejski
- 8 przedszkoli
- 9 szkół podstawowych
- szkoła podstawowa specjalna
- 6 liceów ogólnokształcących
- 2 licea ogólnokształcące dla dorosłych
- społeczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych
- zaoczne liceum ogólnokształcące dla dorosłych
- filia Uniwersytetu Łódzkiego, która prowadzi kierunki: ekonomia, socjologia
- filia Politechniki Łódzkiej, która prowadzi kierunki: elektrotechnika, elektronika i telekomunikacja, zarządzanie, inżynieria środowiska, budownictwo, informatyka, mechanika i budowa maszyn
- filia AHE w Łodzi, która prowadzi kierunki: filologia polska, informatyka, pedagogika, politologia, transport, zarządzanie
- uniwersytet III wieku (w budynku jednego z gimnazjów)
Sport
[edytuj | edytuj kod]
W Bełchatowie działają następujące kluby:
- Skra Bełchatów – siatkówka i pływanie
- EKS Skra Bełchatów – siatkówka
- GKS Bełchatów – piłka nożna, zapasy i brydż sportowy
- KSSP – baseball
- GLKS Zjednoczeni Bełchatów – piłka nożna
- KS Grocholice Bełchatów – piłka nożna i rugby
- LSKK Lityński Fazbud World Bełchatów – kolarstwo
- LKS Stomil Bełchatów – kolarstwo i tenis stołowy
- BKL Bełchatów – lekkoatletyka
- LZS Bełchatów
- KS „EBE” Sekcja Piłki Nożnej Bełchatów – piłka nożna
- BKC Bełchatów – curling
- Aquarius – hokej podwodnego
- BTS AS Feniks Bełchatów – koszykówka
Bełchatów najbardziej znane jest za sprawą męskiego klubu siatkarskiego Skra Bełchatów[43]. Bełchatowska baza sportowa składa się m.in. ze stadionu piłkarskiego GKS Bełchatów przy ul. Sportowej 3, hali „Energia” im. Edwarda Najgebauera przy ulicy Dąbrowskiego, hali widowiskowo-sportowej przy ulicy 1 Maja (niedaleko stadionu), Squash Klubu Bełchatów znajdującego się przy ul.Transportowej 3, kilku boisk treningowych, 4 basenów, kortów tenisowych, sal gimnastycznych i boisk szkolnych niemal przy każdej placówce edukacyjnej, boisk lekkoatletycznych, siłowni, lodowiska. Tutejsze kluby sportowe proponują uprawianie różnorodnych sportów nie tylko dorosłym, ale prowadzą też szkółki szkolące przyszłych sportowców. W czerwcu 1995 roku po raz pierwszy zorganizowano Miejską Olimpiadę Sportową, w której ponad 6 tys. uczniów walczyło o medale w kilkunastu dyscyplinach olimpijskich.
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół rzymskokatolicki (dekanat bełchatowski):
- parafia Miłosierdzia Bożego
- parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i Świętej Barbary
- parafia Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy
- parafia Narodzenia NMP
- parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika
- parafia Wszystkich Świętych w Bełchatowie-Grocholicach
- parafia Zesłania Ducha Świętego
- Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP:
- Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP
- Kościół Boży w Chrystusie
- Kościół Adwentystów Dnia Siódmego (zbór w Bełchatowie)
- Świadkowie Jehowy:
- Bełchatów-Centrum
- Bełchatów-Południe
- Bełchatów Północ (Sala Królestwa ul. Ludwikowska 100)[44]
Do 1942 r. w Bełchatowie działała również gmina żydowska.
-
Kościół pw. Wszystkich Świętych -
Kościół Ewangelicko-Reformowany -
Kościół pw. NNMP -
Dawna Synagoga w Bełchatowie
Honorowi obywatele miasta
[edytuj | edytuj kod]Lista honorowych obywateli miasta[45][46]:
- Józef Piłsudski (od 12 czerwca 1926);
- żołnierze Zgrupowania pułkownika Ludwika Czyżewskiego (od 28 czerwca 1993);
- Apoloniusz Zawilski (od 28 czerwca 1993);
- Lothar Ernst Knoch (od 29 października 1997);
- Henryk Mular (od 5 listopada 1997) – lekarz, bełchatowski radny, zaangażowany w rozwój samorządności i służby zdrowia;
- Jean Claude Versyck (od 26 września 2002) – założyciel Komitetu Partnerstwa Aubergenville-Bełchatów, inicjator działań na rzecz współpracy polsko-francuskiej;
- Jadwiga Nadana (od 26 września 2002) – działaczka społeczna, inicjatorka wielu działań popularyzujących historię Bełchatowa;
- Zbigniew Kozłowski (od 26 września 2002) – generalny projektant Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”;
- Maciej Pawlik (od 26 września 2002);
- Jan Paweł II (od 30 października 2003);
- Tomasz Trawiński (od 29 września 2005) – działacz społeczny, członek przedwojennego Związku Strzeleckiego „Strzelec”, współzałożyciel Powszechnej Spółdzielni Spożywców i Regionalnego Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego w Bełchatowie;
- Mirosław Olejniczak (od 15 grudnia 2005) – popularyzator sportu i działań na rzecz rozwoju bazy sportowej w Bełchatowie.
- Daniel Castellani (od listopada 2009) – za jego szczególny wkład w promocję Bełchatowa na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej.
- Konrad Piechocki (od listopada 2009) – od 2007 r. prezes PGE SKRY Bełchatów – w tym czasie SKRA m.in. niezmiennie utrzymuje tytuł Mistrza Polski, organizuje rozgrywki Final Four, zdobywa klubowe wicemistrzostwo świata; tytuł Honorowego Obywatela Bełchatowa, za szczególny wkład w promocję miasta na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej.
- Marian Sobutkowski (od 17 czerwca 2010) – trener i wychowawca młodzieży, za działalność na rzecz miasta;
- Mistrzowie Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn z 2014 roku – trener Stéphane Antiga oraz siatkarze: Krzysztof Ignaczak, Karol Kłos, Mateusz Mika, Marcin Możdżonek, Michał Winiarski, Mariusz Wlazły, Andrzej Wrona, Paweł Zagumny, Paweł Zatorski (od 30 października 2014).
- Bronisława Hanna Hellwig-Stańczuk (od 29 sierpnia 2013, uroczystość nadania aktu honorowego obywatelstwa odbyła się 7 września 2013) – przedstawicielka rodziny Hellwigów, zasłużonych mieszkańców miasta, za wyjątkowe zasługi, pamięć i kultywowanie dziejów Bełchatowa[47];
- Franciszek Zochniak (24 października 2013) – żołnierz Armii Krajowej[48].
Ludzie związani z Bełchatowem
[edytuj | edytuj kod]Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Miasto współpracuje z 11 miastami, w tym z jednym w Polsce[49]. W związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, która rozpoczęła się 24 lutego 2022 roku, Rada Miejska w Bełchatowie podjęła uchwałę w sprawie zawieszenia współpracy partnerskiej miast Bełchatowa oraz Sowiecka (uchwała nr XLIII/316/22). W ten sposób Bełchatów wyraża wsparcie i solidarność z zaatakowanym narodem ukraińskim[50].
| Miasta partnerskie | ||
|---|---|---|
| Miasto | Kraj | Data podpisania umowy |
| Aubergenville | Francja | 16 czerwca 1995 |
| Taurogi | Litwa | 11 listopada 1997 |
| Myślenice | Polska | 31 października 2005 |
| Csongrád | Węgry | 12 października 2008 |
| Alcobaça | Portugalia | 20 sierpnia 2009[51] |
| Jużnoukraińsk | Ukraina | 24 października 2013[52] |
| Powaska Bystrzyca | Słowacja | 24 października 2013[52] |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W wyborach samorządowych w 2018 roku jako KKW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2024-05-15].
- ↑ Janusz Kurtyka: Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu. Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, Kraków 1997, s. 89, 617. ISBN 83-86077-83-2.
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Atlas Fontium.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18–19.
- ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 14.
- ↑ Stanisław Rospond, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Zakład Narodowy im.Ossolińskich Wydawnictwo Wrocław 1984, s. 21.
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
- ↑ Wybory samorządowe 2024. Nowy prezydent Bełchatowa z Konfederacji? Są wyniki [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-04-21] (pol.).
- ↑ Ola Duda, Prezydent powołał wiceprezydentów Bełchatowa [online], Oficjalna strona Miasta Bełchatowa, 8 maja 2024 [dostęp 2024-05-13] (pol.).
- ↑ Ola Duda, Prezydent powołał wiceprezydentów Bełchatowa [online], Oficjalna strona Miasta Bełchatowa, 8 maja 2024 [dostęp 2024-05-13] (pol.).
- ↑ https://belchatow.bip.gov.pl/wladze-miasta/sekretarz-miasta-belchatowa.html.
- ↑ https://belchatow.bip.gov.pl/wladze-miasta/skarbnik-miasta-belchatowa.html.
- ↑ Prezydent i radni złożyli ślubowania – Oficjalna strona Miasta Bełchatowa [online], belchatow.pl [dostęp 2024-05-15] (ang.).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo łódzkie – – m. Bełchatów. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14].
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza | Bełchatów. wybory2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].
- ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-11-21].
- ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Wybory Samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-08] (pol.).
- ↑ Zaprzysiężenie nowej radnej [online], ebelchatow – portal informacyjny Bełchatowa – aktualności, sport, ogłoszenia, region – informacje – Bełchatów [dostęp 2016-08-27].
- ↑ GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 31 XII 2002.
- ↑ Bełchatów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-08-27], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ a b c NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-16].
- ↑ Gdzie działamy? – DS Smith [online], www.dssmith.com [dostęp 2023-08-30] (pol.).
- ↑ Humax [online], uk.humaxdigital.com [dostęp 2023-08-30] (ang.).
- ↑ Ogólnopolska Baza Kolejowa. [dostęp 2009-01-15]. (pol.).
- ↑ Umowa na budowę wschodniej obwodnicy podpisana. belchatow.pl, 2022-10-06. [dostęp 2023-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-11)]. (pol.).
- ↑ Bezpłatna komunikacja miejska | Mzk Bełchatów [online], www.mzk.belchatow.pl [dostęp 2018-10-16].
- ↑ SKKP, Członkowie wspierający (Associate members). [dostęp 2008-12-27].
- ↑ Historia [online], www.biblioteka.belchatow.pl [dostęp 2018-10-16] (pol.).
- ↑ Filia nr 1 – Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie [online], www.biblioteka.belchatow.pl [dostęp 2018-10-16] (pol.).
- ↑ Filia nr 2 – Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie [online], www.biblioteka.belchatow.pl [dostęp 2018-10-16] (pol.).
- ↑ Filia nr 3 – Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie [online], www.biblioteka.belchatow.pl [dostęp 2018-10-16] (pol.).
- ↑ Filia nr 4 – Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Bełchatowie [online], www.biblioteka.belchatow.pl [dostęp 2018-10-16] (pol.).
- ↑ „Wydawnictwa” na stronie MiPBP. [dostęp 2008-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-16)].
- ↑ Muzeum Regionalne w Bełchatowie – próba bicia rekordu Guinnessa. [dostęp 2009-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-29)].
- ↑ Koncert Bełchatów Gospel Singers. [dostęp 2008-10-13].
- ↑ Schola Cantorum Gospel Choir. [dostęp 2008-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-17)].
- ↑ Festivalinfo.pl: Festiwal Piosenki Żeglarskiej w Bełchatowie. [dostęp 2008-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-01)].
- ↑ Skra to duma i wizytówka regionu. lodz.gazeta.pl, 3 maja 2009. [dostęp 2010-05-12].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
- ↑ Bełchatów. Daj się skusić. Folder promocyjny Bełchatowa [brak daty wydania]
- ↑ Honorowi Obywatele. [w:] www.belchatow.pl [on-line]. Urząd Miasta Bełchatowa. [dostęp 2022-09-12].
- ↑ Za zasługi dla Bełchatowa. Urząd Miasta Bełchatowa. [dostęp 2013-09-09].
- ↑ Franciszek Zochniak [online], www.belchatow.pl [dostęp 2020-02-06].
- ↑ Miasta partnerskie [online], belchatow.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Tomasz Kałużyński, Sowieck – Rosja (współpraca zawieszona) [online], belchatow.pl [dostęp 2023-04-08].
- ↑ Alcobaça i Bełchatów już razem!. UM Bełchatów (Portal Bełchatów). [dostęp 2009-08-28]. (pol.).
- ↑ a b Nowe miasta partnerskie Bełchatowa. Magistrat nawiązał kontakt z miastami z Ukrainy i Słowacji. [dostęp 2013-10-25].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalny Portal Miasta
- Geoportal miasta. 87.199.34.18:10081. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-14)]. (m.in. granice miasta, granice osiedli, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, ortomapy, parki, wody, punkty charakterystyczne powodzi itd.)
- Bełchatów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 99.
| Części miasta wg TERYT | |
|---|---|
| Osiedla | |
| Dzielnice |
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
