Opole Lubelskie

Opole Lubelskie
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	opolski
Gmina	Opole Lubelskie
Prawa miejskie	przed 1418
Burmistrz	Sławomir Plis
Powierzchnia	15,12 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności; • gęstość	; 8388; 554,8 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 81
Kod pocztowy	24-300
Tablice rejestracyjne	LOP
	Położenie na mapie Polski Opole Lubelskie
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Opole Lubelskie
	Położenie na mapie powiatu opolskiego Opole Lubelskie
	Położenie na mapie gminy Opole Lubelskie Opole Lubelskie
	51°08′50″N 21°58′08″E/51,147222 21,968889
TERC (TERYT)	0612054
SIMC	0956550
	Urząd miejskiul. Lubelska 4; 24-300 Opole Lubelskie
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Opole Lubelskie – miasto w województwie lubelskim, w Kotlinie Chodelskiej. Siedziba powiatu opolskiego i siedziba gminy miejsko-wiejskiej Opole Lubelskie. Ośrodek przemysłu spożywczego (mleczarnia, fabryki słodyczy, zakład przetwórstwa owoców).

Pod względem historycznym Opole Lubelskie położone jest w Małopolsce, w dawnej ziemi lubelskiej, początkowo leżało w województwie sandomierskim, zaś od 1474 roku w województwie lubelskim^[3]. Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1418 roku^[4], położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim w województwie lubelskim^[5]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa lubelskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Opole Lubelskie liczyło 8388 mieszkańców^[2].

Toponimia

Nazwa miasta Opole pochodzi od nazwy jednej z najstarszych jednostek terytorialnych Słowian w środkowej Europie – tzw. opola^[6]. Były one tworzone jeszcze w czasach przedpaństwowych, od połowy I tysiąclecia n.e. Termin ten określał nazwę lokalnego terytorium na którym mieszkała wspólnota sąsiedzka wspólnie broniąca się przed wrogiem. „O-pole” oznaczało społeczność sąsiedzko-lokalną zamieszkującą wokół pasa pól uprawnych i pastwisk stanowiących podstawę ich bytu^[7]. Organizacja opolna przetrwała do późnego średniowiecza. Opola były podokręgami kasztelanii i stanowiły najniższą jednostką administracyjno-podatkową w Polsce średniowiecznej. Bulla z 1136 roku wymienia wśród miejscowości należących do arcybiskupa w okolicach Żnina ludną wieś o nazwie Opole^[8], W Polsce oprócz miasta Opole od tej nazwy wywodzą się także takie nazwy własne miejscowości jak miasto Opole w woj. opolskim, wieś Opole w woj. lubelskim, wieś Opole-Świerczyna w województwie mazowieckim, wsie Stare Opole i Nowe Opole w województwie mazowieckim, wieś Opole w woj. łódzkim, region pod nazwą Opole na Ukrainie oraz inne nazwy geograficzne.

Historia

Pierwotnie Opole było słowiańską wspólnotą sąsiedzką, która dała początek miastu. Na przełomie wieków miasteczko było zamieszkiwane przez ludzi różnych wyznań i narodowości. Szkockich i niemieckich rzemieślników sprowadzili do Opola właściciele miasta w XVII i XVIII wieku. W XVII wieku wzniesiono tu synagogę, która służyła coraz liczniej przybywającej do miasta ludności wyznania mojżeszowego. W czasach zaborów Opole dosyć licznie zamieszkiwali Rosjanie. W XIX i na początku XX wieku połowę ludności miasta stanowili Żydzi.

W marcu 1941 roku powstało getto, w którym przebywało kilkanaście tysięcy Żydów. Zostali oni przesiedleni z okolicznych miejscowości, m.in. z Puław i Kazimierza Dolnego. Ulokowano tu również grupę Żydów z Austrii, Francji i Słowacji. W marcu i maju 1942 nastąpiły pierwsze deportacje do obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze. Ostatecznie getto zostało zlikwidowane 24 października 1942 roku, a jego pozostałych mieszkańców (prawie 9 tys.) deportowano do Sobiboru i Poniatowej. W latach 40. XX w. hitlerowcy wysadzili opolską bożnicę oraz kamienice w zachodniej pierzei Starego Rynku. Śladami po dawnych mieszkańcach są cmentarze: żydowski przy ul. Józefowskiej oraz prawosławny przy ul. Lubelskiej.

XII wiek – prawdopodobnie w drugiej połowie XII wieku powstała w Opolu parafia pw. Wniebowzięcia NMP. Pierwsze kościoły, aż do poł. XVII wieku i budowy istniejącego do dziś kościoła barokowego, były drewniane.
1368 – za zgodą króla Kazimierza Wielkiego przeniesiono wieś Opole z prawa polskiego na prawo średzkie.
1419 – wzmiankowani opolscy mieszczanie – Piotr Światły i jego siostra Korodajowa. W związku z brakiem zachowanego pierwszego dokumentu lokacyjnego miasta wzmianka ta stanowi najstarsze źródło o posiadaniu przez Opole prawa miejskiego.
1450, 1478 – potwierdzenia praw miejskich przez króla Kazimierza Jagiellończyka.
XVI i I poł. XVII wieku – miasto ośrodkiem kalwinizmu. Jako gorliwi kalwini zasłynęli Stanisław Słupecki (zm. 1576) kasztelan lubelski, jego syn Zbigniew Słupecki (zm. ok. 1598). Brat Zbigniewa, Feliks (1571–1617) początkowo kalwinista, ok. 1616 przeszedł na katolicyzm i oddał kościół katolikom. Wdowa po nim, Barbara z Leszczyńskich (zm. 1654) pozostała kalwinką niemal do śmierci, ponoć nawróciła się na łożu śmierci pod wpływem brata, biskupa Wacława Leszczyńskiego, jej syn, Jerzy Słupecki (1615–1663), początkowo gorliwy kalwinista, w 1644 przeszedł na katolicyzm.
1625 – pierwsze wzmianki o szpitalu. Stary szpital znajdował się za miastem, przy drodze do Sandomierza, przy kościele pw. Św. Ducha.
po 1663–1675 – budowa istniejącego do dziś kościoła parafialnego z fundacji księdza Piotra Dobielowicza, proboszcza opolskiego.

Wnętrze kościoła pw. WNMP – zespół klasztorny pijarów

1743 – sprowadzenie pijarów przez Jana Tarłę hrabiego na Tęczynie, wojewodę sandomierskiego, generała ziem podolskich. Rozbudowa kościoła, budowa klasztoru, nowego szpitala i szkół.
W 1751 po śmierci Jana Tarły, wdowa i spadkobierczyni jego, Zofia z Krasińskich Tarłowa ufundowała nowy szpital. Stary szpital przestał funkcjonować, a kościół popadł w ruinę i został rozebrany ok. 1780 roku.
1761 – próba utworzenia pierwszej w Polsce szkoły rzemieślniczej, w której rektorem był Ignacy Konarski, brat Stanisława. Dzięki działaniom związanym z organizacją szkoły zaczęło rozwijać m.in. garbarstwo, tkactwo, masarstwo i piekarstwo. W 1827 roku przeniesiono tutaj karnie księdza Piotra Ściegiennego. Obecnie istnienie szkoły jest kwestionowane^[9].
W latach 1785–1787 bratanek i sukcesor ks. Zofii i Antoniego Lubomirskich, właścicieli Opola, książę Aleksander Lubomirski zbudował letni pałac w Niezdowie dla siebie i swej młodej małżonki, Rozalii z Chodkiewiczów.
1794 – ścięcie Rozalii Lubomirskiej w Paryżu w czasie tamtejszej Rewolucji.
1864 – kasata opolskiego kolegium pijarów.
W latach 60. XIX wieku – wystąpienia chłopów przeciwko dworom.

XXI wiek

W Opolu Lubelskim istnieje najnowocześniejsze w Polsce więzienie, które zostało oddane do użytku na początku października 2009 roku.

Demografia

Według danych z 30 czerwca 2009 roku, miasto miało 8739 mieszkańców^[10].

Piramida wieku mieszkańców Opola Lubelskiego w 2014 roku^[11].

Ludzie związani z Opolem Lubelskim

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Opolem Lubelskim.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Opolu Lubelskim.

Zabytki

Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim – fasada zachodnia

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim – widok od południowego wschodu

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – zbudowany w latach 1663–1675, rozbudowany w 1748 roku o obejście-kalwarię był wielokrotnie odnawiany i remontowany, posiada barokowy wystrój. Budowę klasztoru pijarów rozpoczęto przed 1740, ukończono w 1758 roku. Obok wieża, dawne ossuarium z XVII wieku, przebudowana dzwonnica-brama ukończona w 1751 roku. Z dawnych zabudowań szkół pijarskich, w tym szkoły rzemieślniczej, pozostały dwa budynki przy ul. Kościuszki, wzniesione w latach 1758–1761, oraz bank, przy ul. Nowy Rynek 2, przebudowany dawny szpital, z lat 1748–1751.
Pałac w Opolu Lubelskim wzniesiony przez Słupeckich prawdopodobnie w XV w., rozbudowany w 1613 roku i ponownie w 1740 dla Tarłów, przekształcony w latach 1766–1773 w okazałą rezydencję Lubomirskich, wg projektów Jakuba Fontany, Dominika Merliniego i Franciszka Ferdynanda Naxa. Zniekształcony rozbudową II piętra i przebudową na koszary, obecnie jest siedzibą Liceum Ogólnokształcącego.
Ratusz na Nowym Rynku, wzniesiony w 1750 roku na miejscu starszego.
Zajazdy przy Nowym Rynku i przy Starym Rynku, z XVIII i pocz. XIX wieku.
Kamienice przy Nowym Rynku, XVIII wiek, przebudowane.
Kaplica cmentarna w obecnej szacie z poł. XIX wieku, neogotycka – przebudowana z klasycystycznej kaplicy z 1790 roku. Cmentarz jest najstarszym w Polsce cmentarzem zlokalizowanym zgodnie z zasadami higieny w czasach oświecenia, czyli poza miastem, założony w 1772 roku, kilkanaście lat wcześniej niż warszawskie Powązki.
Pałac w Niezdowie, w latach 1785–1787 zbudowany przez Aleksandra Lubomirskiego, projektował architekt Lubomirskich Franciszek Degen. Do początku lat dwudziestych XX wieku pałac należał do rodziny Kleniewskich, ostatnim właścicielem był zakon sióstr służebniczek N.M.P. Obok pałacu znajdują się pozostałości dworu obronnego z II poł. XVI wieku.

Edukacja

Niepubliczny Punkt Przedszkolny „Promyczek”, ul. Przedmieście 1
Żłobek i Przedszkole Miejskie, ul. Przemysłowa 3
Szkoła podstawowa nr 1 im. Kornela Makuszyńskiego, ul. Szkolna 5
Zespół Szkół nr 2 im. Oskara Kolberga, ul. Fabryczna 28
Zespół Szkół Zawodowych im. Stanisława Konarskiego, ul. Kolejowa 2
Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza, ul. Lipowa 4
Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, ul. Podzamcze 54.

Kultura

Gminnym ośrodkiem kultury jest Opolskie Centrum Kultury^[12].

Sport

W mieście działa piłkarski klub MKS Opolanin, założony jako Opolanka w latach czterdziestych XX wieku. Klub gra w IV lidze, a najwyższe osiągnięcia miał na przełomie lat 60 i 70. XX wieku, kiedy grał w lidze wojewódzkiej^[13].

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące związki wyznaniowe:

Kościół rzymskokatolicki

Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Opolu Lubelskim^[14]

Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna

placówka misyjna w Opolu Lubelskim^[15]

Świadkowie Jehowy

zbór Opole Lubelskie, Sala Królestwa ul. Przemysłowa 62 (w tym grupa posługująca się językiem romani (Polska))^[16]

Handel

W Opolu Lubelskim ulokowanych jest także kilka supermarketów:

spożywczo-przemysłowe: Netto, Stokrotka, Biedronka, Lidl
handlowe: Galeria Stokrotka

Administracja

Opole Lubelskie jest członkiem stowarzyszenia Unia Miasteczek Polskich^[17].

Współpraca międzynarodowa

Zobacz też

Przypisy

↑ GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
↑ ^a ^b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .
↑ Eugeniusz Kosik, Marian Bigora: Opole Lubelskie, przeszłość i zabytki, w: „Mówią Wieki. Magazyn historyczny”, R. XIX. Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1976, s. 28.
↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 158.
↑ Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, Warszawa 1966, mapa.
↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/560 Filip Sulimierski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Warszawa 1880–1902.
↑ Praca zbiorowa Kultura Polski średniowiecznej X–XIII w., PIW, Warszawa 1985.
↑ I. Zakrzewski, Franciszek Piekosiński, „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski” t. I-V, Poznań-Kraków 1877–1908.
↑ Krzysztof Jastrzębski. Pijarska szkoła rzemieślnicza w Opolu Lubelskim. „Analecta”. 20/2 (39). s. 51–61.
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 listopada 2009, ISSN 1734-6118 .
↑ Opole Lubelskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Opolskie Centrum Kultury.
↑ Historia klubu. [dostęp 2013-11-21].
↑ Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP w Opolu Lubelskim [online], parafiaopole.pl [dostęp 2023-08-15] .
↑ Zbory i placówki [online], chwe.pl [dostęp 2023-08-15] .
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-02-01] .
↑ Członkowie. Unia Miasteczek Polskich. [dostęp 2016-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-20)].

Linki zewnętrzne

Miejski Portal Internetowy
Panorama miasta. img395.imageshack.us. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-07)].
Opole (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 560 .

[rocz22-1] GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22

[populacja2019-2] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19] .

[3] Eugeniusz Kosik, Marian Bigora: Opole Lubelskie, przeszłość i zabytki, w: „Mówią Wieki. Magazyn historyczny”, R. XIX. Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, 1976, s. 28.

[4] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 158.

[5] Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, Warszawa 1966, mapa.

[6] ttp://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_VII/560 Filip Sulimierski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Warszawa 1880–1902.

[7] Praca zbiorowa Kultura Polski średniowiecznej X–XIII w., PIW, Warszawa 1985.

[8] I. Zakrzewski, Franciszek Piekosiński, „Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski” t. I-V, Poznań-Kraków 1877–1908.

[9] Krzysztof Jastrzębski. Pijarska szkoła rzemieślnicza w Opolu Lubelskim. „Analecta”. 20/2 (39). s. 51–61.

[Ludność2009-06-10] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 listopada 2009, ISSN 1734-6118 .

[populacja2016-11] Opole Lubelskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[12] Opolskie Centrum Kultury.

[13] Historia klubu. [dostęp 2013-11-21].

[14] Parafia Rzymskokatolicka pw. Wniebowzięcia NMP w Opolu Lubelskim [online], parafiaopole.pl [dostęp 2023-08-15] .

[15] Zbory i placówki [online], chwe.pl [dostęp 2023-08-15] .

[16] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-02-01] .

[17] Członkowie. Unia Miasteczek Polskich. [dostęp 2016-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-20)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Miasto	Opole Lubelskie
Części miasta	Bielecczyzna Błonie Ciepielówka Janiszkowice Lipki Metelszczyzna Niezdów Ogrody Piszczek Popijary Przedmieście Stara Rzeka Zagłobin Zagrody
Wsie	Białowoda Ćwiętalka Darowne Dąbrowa Godowska Dębiny Elżbieta Emilcin Górna Owczarnia Góry Kluczkowickie Góry Opolskie Grabówka Jankowa Kamionka Kazimierzów Kluczkowice Kluczkowice-Osiedle Kręciszówka Leonin Ludwików Majdan Trzebieski Niezdów Nowe Komaszyce Nowy Franciszków Ożarów Drugi Ożarów Pierwszy Puszno Godowskie Puszno Skokowskie Rozalin Ruda Godowska Ruda Maciejowska Sewerynówka Skoków Stanisławów Stare Komaszyce Stary Franciszków Świdry Truszków Trzebiesza Wandalin Wola Rudzka Wólka Komaszycka Wrzelowiec Zadole Zajączków Zosin
Części wsi	Baba Grobla Huta Kierzki Kliny Kopce Kulig Leszczyniec Linia Lipniak Podlesie Przytyki Pustelnia Ruda Opolska Skoków-Kolonia Tarniny Trzy Słupki Widły Wrzelowiec Mały Wymysłów Zofiówka
Kolonia wsi	Elżbieta-Kolonia
Osada leśna wsi	Kleniewo
Osada	Pomorze

Miasta	Józefów nad Wisłą Opole Lubelskie Poniatowa
Gminy miejsko-wiejskie	Józefów nad Wisłą Opole Lubelskie Poniatowa
Gminy wiejskie	Chodel Karczmiska Łaziska Wilków

Przynależność wojewódzka	gubernia lubelska (1867–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–1939) woj. lubelskie (PRL) (1945–1975)
Miasta	Baranów (do 1870) Bobrowniki (do 1870) Józefów (do 1870) Kazimierz (Dolny) (do 1870 i od 1927) Końskowola (do 1870) Kurów (do 1870) Markuszów (do 1870) Nałęczów (od 1963) Opole (do 1870) Puławy (Nowa Aleksandria) (od 1906) Wąwolnica (do 1870)
Osiedla (1954–1972)	Nałęczów (1956–1963)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Baranów (nad Wieprzem) (do 1877 i od 1933) Celejów (do 1954) Drzewce (do 1929) Garbów Godów (do 1954) Gołąb (1870–1954) Irena (1870–1939 →) Iwanowskie Sioło (do 1870) Janowiec (do 1973) Józefów (do 1877) Kamień (do 1954) Karczmiska (do 1954) Kazimierz (1870–1927) Kazimierz Dolny (od 1973) Końskowola (od 1870) Kowala (do 1874) Kurów Markuszów (1870–1954) Nałęczów (od 1929) Nowa Aleksandria (do 1919) Opole (do 1954) Puławy (1919–1933 i od 1973) Rogów (1874–?) Rybitwy (1877–1954) Szczekarków (do 1954) Wąwolnica (od 1929) Wola Czołnowska (1877–1933) Wronów (do 1874) Zastów (do 1874) Żyrzyn
Gromady (1954–1972)	Baranów (1954–1972) Bochotnica (1954–1972) Borowa (1954–1958) Braciejowice (1954 →) Bronowice (← 1955–1958) Celejów (1954–1972) Chruślina (1954 →) Chrząchów (1954–1958) Dęba (1954–1959) Dobre (1954 →) Drzewce (1954–1959) Garbów (1954–1972) Głusko (1954 →) Godów (1954 →) Gołąb (1954–1972) Góra Puławska (← 1955–1972) Gródek (1954–1958) Idalin (1954 →) Janowiec (← 1955–1972) Józefów n/Wisłą (1954 →) Kaliszany (1954 →) Kamień (1954 →) Karczmiska (1954 →) Klementowice (1954–1972) Kluczkowice (1954 →) Kłoda (1954–1959) Komaszyce Stare (1954 →) Końskowola (1954–1972) Kowala (1954 →) Kraczewice (1954 →) Kurów (1954–1972) Leśce (1954–1957) Łaziska (1954 →) Łubki (1954 →) Markuszów (1954–1972) Nałęczów (1954–1956) Niezabitów (1954 →) Niezdów (1954 →) Opole Lubelskie (1954 →) Osiny (1954–1959) Piotrowice (1954–1972) Poniatowa (1954 →) Pożóg (1954–1959) Prawno (1954 →) Rogów (1954 →) Rzeczyca (1954–1959) Sadurki (1954–1968) Skoków (1954 →) Skrudki (1954–1961) Słotwiny (1954 →) Spławy (1954 →) Śniadówka (1954–1958) Trzcianki (← 1955–1958) Wandalin (1954 →) Wąwolnica (1954–1972) Wilków (1954 →) Wola Przybysławska (1954–1959) Wronów (1954 →) Wrzelowiec (1954 →) Wrzelów (1954 →) Zagłoba (1954 →) Zagóźdź (1954–1958) Zagrody (1954 →) Zagrody (1954–1959) Zarzecze (← 1955–1968) Żyrzyn (1954–1972)

Przynależność wojewódzka	woj. lubelskie
Miasta	Opole Lubelskie (od 1957) Poniatowa (od 1962)
Osiedla (1954–72)	Poniatowa (1956–62)
Gromady (1954–72)	Boiska (← 1956–61) Braciejowice (← 1954–68) Chruślina (← 1954–59) Dobre (← 1954–59) Głusko (← 1954–68) Godów (← 1954–55 → i ← 1957–72) Idalin (← 1954–59) Janiszkowice (1957–59) Józefów n/Wisłą (← 1954–72) Kaliszany (← 1954–59) Kamień (← 1954–72) Karczmiska (← 1954–72) Kluczkowice (← 1954–59) Komaszyce Stare (← 1954–61) Kowala (← 1954–61) Kraczewice (← 1954–72) Łaziska (← 1954–72) Łubki (← 1954–55 →) Mazanów (1963–72) Niezabitów (← 1954–72) Niezdów (← 1954–59) Opole Lubelskie (← 1954–56) Opole Lubelskie (1960–72) Poniatowa (← 1954–55) Prawno (← 1954–62) Rogów (← 1954–61) Skoków (← 1954–72) Słotwiny (← 1954–59) Spławy (← 1954–68) Świeciechów (← 1956 →) Wandalin (← 1954–61) Wilków (← 1954–72) Wronów (← 1954–55 →) Wrzelowiec (← 1954–72) Wrzelów (← 1954–59) Zagłoba (← 1954–72) Zagrody (← 1954–59)
Gminy wiejskie (1973–75)	Józefów Karczmiska Łaziska Opole Lubelskie Poniatowa Wilków Wrzelowiec