Pomoc:FAQ
FAQ (ang. Frequently Asked Questions, najczęściej zadawane pytania) – często zadawane, podstawowe pytania i odpowiedzi na temat polskojęzycznej Wikipedii.
| Dla niedowidzących: Jak zwiększyć czcionkę? |
|---|
|
Jeśli chcesz, by wyświetlała Ci się większa czcionka:
Odtąd duża czcionka wyświetli się niemal wszędzie – także w menu i zakładkach. |
W artykule jest błąd. Gdzie można to zgłosić? Czy mogę go poprawić?
Po pierwsze, obowiązuje zasada „śmiało modyfikuj strony”. Możesz samodzielnie poprawić błąd. Jeśli jest to literówka czy inny błąd redakcyjny, to na stronie artykułu, na której jest błąd, klikasz w przycisk „Edytuj” (na górze strony), wyszukujesz fragment tekstu i go poprawiasz. Potem klikasz w „Zapisz”, wpisujesz w opisie zmian skrót lit., bądź dr. red., klikasz w „Zapisz stronę” i… już.
Jeżeli jest to poważniejszy błąd – kliknij w link do dyskusji („Dyskusja” na górze strony artykułu) i opisz go tak, jak potrafisz. Jeśli masz możliwość, możesz też poprawić poważniejsze błędy merytoryczne. Zrób to zgodnie z zasadami Wikipedii, podaj źródło, z którego czerpiesz wiedzę, postaraj się też, by wpisywana treść była neutralna i zgodna z encyklopedycznym stylem.
Możesz zgłosić błąd. W menu po lewej stronie, w zakładce „Dla czytelników”, znajduje się opcja → „Zgłoś błąd”. Będąc na stronie artykułu, kliknij i zgłoś – napisz, na czym błąd polega.
Chcę napisać nowy artykuł. Od czego mam zacząć? Jak to zrobić krok po kroku?
Polecamy zobaczyć stronę Pomoc:Jak napisać nowy artykuł.
Na początek spróbuj eksperymentalnie wykonać kilka edycji, aby zobaczyć na czym to wszystko polega. Możesz zacząć od strony Pomoc:Pierwsze kroki.
Możesz założyć konto i napisać pierwszy artykuł w brudnopisie. Link do niego pojawi się po zarejestrowaniu na górze strony, obok twojej nazwy użytkownika. Gdy już je stworzysz, skontaktuj się z którymś z przewodników z prośbą o ocenę, czy wszystko jest ok. Każdy kolejny artykuł będzie łatwiejszy do napisania.
Napisany przeze mnie artykuł został usunięty. Dlaczego? Czy można go przywrócić?
Powodów usunięcia mogło być kilka.
- Jeżeli artykuł został przepisany żywcem z innej strony, prawdopodobnie został usunięty jako naruszający prawa autorskie.
- Jeżeli dotyczył mało istotnej kwestii, mógł zostać usunięty jako nienadający się do encyklopedii.
- Jeżeli nikt nie miał możliwości potwierdzić źródłami opisywanego faktu, mógł zostać usunięty jako nieweryfikowalny.
- Jeżeli forma i treść rażąco odbiegały od przyjętych zasad, artykuł został usunięty w trybie ekspresowym (bez przeprowadzenia dyskusji na ten temat). Jeśli są wątpliwości czy artykuł usunąć, najpierw przeprowadzana jest dyskusja w poczekalni, w której może brać udział każdy.
- Mogły też być i inne powody. Najczęstsze przyczyny usuwania artykułów zebrane zostały na stronie: Pomoc:Dlaczego mój artykuł został usunięty?
Możesz sprawdzić, jaka była przyczyna usunięcia. Wpisz tytuł artykułu na tej stronie i zobacz uzasadnienie skasowania. Jeżeli chcesz uzyskać dalsze wyjaśnienia skontaktuj się z administratorem, który usunął artykuł.
Jeżeli usunięta treść nie naruszała prawa, a temat przystaje do encyklopedii, po odpowiednim dopracowaniu zgodnie z zasadami (dodaniu źródeł, napisaniu go w sposób neutralny, poszerzeniu, doprowadzeniu do odpowiedniej formy itd.) istnieje możliwość odtworzenia artykułu. Jednak przed zamieszczeniem treści wśród innych artykułów, należy ją dopracować. Dlatego odtworzoną treść można wstępnie umieścić np. w Twoim brudnopisie. Załóż w tym celu konto (jeśli go jeszcze nie masz) i poproś na stronie Wikipedia:Prośby do administratorów o skopiowanie treści z usuniętego artykułu do Twojego brudnopisu.
Czy i kiedy wolno kopiować treści z innych źródeł? Od kogo można otrzymać zgodę na ich wykorzystanie?
O ile treści nadawałyby się do zamieszczania w encyklopedii, to konieczna jest zgoda autora na opublikowanie ich na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach 3.0 (CC-BY-SA 3.0). Co najwyżej można, odpowiednio zaznaczając (podając autora), wykorzystać krótki fragment w postaci cytatu. Nie dotyczy to jedynie treści, których autor bądź autorzy (dotyczy także tłumaczy) nie żyją od 70 lub więcej lat (musimy wtedy znać autora i jego datę śmierci) oraz innych materiałów znajdujących się w domenie publicznej.
W przypadku żyjących autorów, jeśliby zgodzili się oni na zamieszczenie treści na powyższej licencji, to zgoda pisemna powinna być dostarczona z ich adresu mailowego na adres [email protected]. Może ewentualnie być przesłana z twojego maila (za pomocą funkcji „prześlij dalej”). Nie może być to zgoda typu – „zgadzam się na zamieszczenie treści z... w Wikipedii”, ponieważ każda treść znajdująca się w Wikipedii może być dalej, na warunkach licencji, kopiowana. Aby spróbować uzyskać taką zgodę, możesz skorzystać z wzorca ze strony Szablon zapytania o prawa autorskie.
Oczywiście, publikując teksty znalezione w sieci, nie zapomnij o pozostałych zasadach Wikipedii, w szczególności zadbaj o to, aby tekst był neutralny i poparty zewnętrznymi źródłami (jeśli np. jest to ciekawie opracowany temat na prywatnej stronie, w przypadku którego autor zgodził się na objęcie go licencją CC-BY-SA 3.0, ale zawiera opinie autora i brakuje w nim przypisów).
Czy treści Wikipedii można wykorzystać poza nią? Czy tłumaczenia z innych Wikipedii są dopuszczalne?
Treści z Wikipedii można wykorzystać w dowolnym celu, ale zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa Na tych samych warunkach 3.0, trzeba podać przynajmniej informację o tym, że treść jest na tej licencji oraz wskazać wszystkich autorów, a w przypadku modyfikacji także źródło. Dotyczy to przede wszystkim tekstów, grafiki i multimediów, ponieważ bywają one zamieszczane na innych licencjach, ale co do zasady, traktuje się je tak samo. Oczywiście poza treściami, które są w domenie publicznej, te można bez niczego rozpowszechniać. Gdy chcemy tego dokonać na stronie internetowej, prywatnej, czy w gazecie, wystarczy link do licencji oraz link do autora bądź autorów danej treści. Znajduje się on w przypadku tekstów w zakładce „Historia i autorzy”, w przypadku grafik – na stronie grafiki.
Co do tekstów z innych Wikipedii, to jak najbardziej wolno stosować tłumaczenie, ponieważ objęte są tą samą licencją, co wersja polskojęzyczna. Ale przy tworzeniu artykułu trzeba podać autorów – link do historii strony w pasku opisu zmian powinien wystarczyć (licencja jest ta sama). Uwaga! Innych Wikipedii nie traktujemy jako źródeł. Tłumaczone artykuły też powinny posiadać źródła – wtedy zamieszczamy je również w wersji polskojęzycznej.
Co istotne, a nierzadko się o tym zapomina, przy kopiowaniu treści wewnątrz Wikipedii, też trzeba wskazać autorów.
W jaki sposób przesłać grafikę (plik) i jak ją zamieścić w artykule? Jak to zrobić krok po kroku?
- Przesyłanie plików
- Pliki przesyłamy do serwisu Wikimedia Commons. Aby przesłać plik, trzeba najpierw utworzyć konto. Jeżeli masz już konto w Wikipedii, nie musisz tworzyć nowego w Wikimedia Commons, ponieważ jest to konto uniwersalne.
- Jeżeli jesteś autorem zdjęcia, zobacz opis na stronie Commons:Jak przesłać grafikę własnego autorstwa – jest tam wyjaśnione krok po kroku, jak przesłać plik, jak go nazwać, opisać i skategoryzować. Oczywiście zamieszczamy tylko takie pliki, które nie łamią prawa i które mają wartość dla projektów Wikimedia. Jeśli nie jesteś autorem, przeczytaj opis na stronie Commons:Pierwsze kroki/Wybieranie licencji. Polecamy też cały poradnik zawarty na stronie: Commons:Pierwsze kroki.
- Po przesłaniu pierwszego zdjęcia załączenie kolejnych nie powinno być już trudne, ale do przesyłania większej liczby zdjęć polecamy użyć programu, np. takiego jak Commonist. W przypadku zdjęć używamy rozszerzenia.jpg. Szerzej o typach plików na stronie Commons:Typy plików.
- Używanie plików w artykułach
- Aby umieścić plik w artykule, trzeba skopiować nazwę pliku (nazwę strony, ale nie z paska adresu http, tylko nazwę wyświetlaną na stronie, bezpośrednio nad plikiem, np. Khajuraho Dulhadeo 2010.jpg). W pasku na górze edytowanej strony klikasz „Wstaw” – „Multimedia”, wklejasz nazwę pliku i wybierasz jego miniaturkę. Wyczerpujący opis jak zamieszczać pliki w artykułach znajduje się na stronie: Pomoc:Ilustrowanie.
Czy grafiki można zamieszczać tylko na licencji Creative Commons? Czy można zamieszczać pliki z innych Wikipedii lub znalezione w internecie?
Do ilustrowania artykułów wybieramy ilustracje, które przesłane zostały do repozytorium Wikimedia Commons, z którego korzystają wszystkie edycje językowe Wikipedii, jak i inne projekty Wikimedia. Muszą być to licencje wolne, czyli Creative Commons lub inne, np. GNU FDL, pozwalające na dowolne kopiowanie, rozpowszechnianie i modyfikowanie dzieła za podaniem autorstwa i licencji, na jakiej przesłany został plik. Zaleca się, aby pliki przesyłać na licencji Creative Commons BY-SA 4.0, ale autor pliku może wybrać spośród innych licencji dopuszczalnych w Wikimedia Commons. Lista tych licencji oraz warunki szczegółowe co do publikacji prac (np. w niektórych krajach fotografii pewnego rodzaju obiektów nie wolno publikować) znajduje się na stronie: Commons:Licencja.
Uwaga! Samodzielne sfotografowanie sceny z filmu w kinie, czy zrobienie zrzutu ekranu jest takim samym powieleniem, jak skopiowanie utworu w inny sposób. Nie nabywa się przez to praw autorskich do skopiowanego w taki sposób dzieła.
Jeżeli nie jesteś twórcą pliku i nie masz do niego praw autorskich, to możesz go przesłać jedynie, jeśli znajduje się on w domenie publicznej (czyli minęło 70 lat od śmierci autora/autorów albo potrafisz udokumentować to, że jest on z innego powodu w domenie publicznej – dotyczy to np. zdjęć publikowanych w Polsce przed 1994 rokiem, których nie oznaczano jako „wszelkie prawa zastrzeżone”), albo jeśli uzyskasz od niego zgodę na objęcie pliku wolną licencją. Zgoda autora musi być przesłana na adres [email protected]. W przypadku plików, jakie znajdują się w zasobach internetowych, trzeba mieć więc rozeznanie co do ich statusu prawnego.
W przypadku plików z innych Wikipedii można je przenieść do Wikimedia Commons (np. przy użyciu narzędzia CommonsHelper). Jednakże z pewnymi wyjątkami. Na początku sprawdź, czy plik został opublikowany na akceptowalnej licencji. Niektórych plików (np. z oznaczeniem „fair use”) nie można będzie przesłać. Pamiętaj, by dać taki sam opis, jaki jest na stronie opisu pliku tam gdzie on się znajduje – z zaznaczeniem autora, źródła i licencji.
Kiedy wykonana przeze mnie poprawka (lub poszerzenie artykułu) zostanie zatwierdzona? Kogo można poprosić o zatwierdzenie zmian?
Maksymalny czas oczekiwania na oznaczenie edycji jako wolnej od wandalizmów wynosi ok. 3–4 miesięcy, ale zazwyczaj zmiany oznaczane są na bieżąco. Wikipedię każdy może współtworzyć i choć prawie wszyscy działają w dobrej wierze, zdarza się, że niektórzy próbują niszczyć pracę innych. Wikipedia chroni się przed wandalami, jednakże okupione jest to niedogodnością oczekiwania na zatwierdzenie zmian. Codziennie użytkownicy wykonują kilkanaście tysięcy edycji, w tym duża ich część jest dokonywana przez wikipedystów nieposiadających statusu redaktora, również przez osoby niezarejestrowane. Osób posiadających uprawnienia do oznaczania jest obecnie 4039, ale nie wszyscy na co dzień zajmują się przeglądaniem zmian.
Jeżeli widzisz potrzebę, by wprowadzone zmiany zostały przejrzane szybciej, napisz prośbę o ich sprawdzenie na stronie Wikipedia:Pytania nowicjuszy.
Jeśli edytujesz jako niezalogowany, możesz się zarejestrować lub zalogować – po 150 edycjach możesz otrzymać uprawnienia redaktora (Wikipedia:Wersje przejrzane/Przyznawanie uprawnień).
W jaki sposób dodać link do innego artykułu, zrobić automatyczne wypunktowanie, wstawić tabelkę, spis treści itd.?
- Poradnik dotyczący formatowania w edytorze wizualnym znajdziesz na stronie Pomoc:VisualEditor.
- Informacje o tym jak formatować w kodzie źródłowym, znajdziesz tutaj: Pomoc:Formatowanie tekstu.
- Jak tworzyć linki do innych stron, a także do innych stron internetowych, znajdziesz na stronie Pomoc:Jak wstawić link. Tworzenie linków do innych Wikipedii opisano w tym miejscu: Pomoc:Interwiki
- Pomoc:Tabele – obszerny opis wstawiania tabelek.
- Spis treści generowany jest automatycznie, gdy dodajemy kolejne sekcje (rozdziały), zobacz jak robić to w odpowiedni sposób na stronie: Pomoc:Dzielenie artykułów na sekcje.
- Pomoc:Znaczniki – tu opisane są specjalne znaczniki – większości z nich nie używamy w artykułach.
- Pomoc:Wzory – opisano tutaj, w jaki sposób wstawiać wzory matematyczne (LaTeX).