Osięciny

Osięciny
	wieś
	; Kościół pw. Opieki Matki Bożej
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	radziejowski
Gmina	Osięciny
Liczba ludności (III 2011)	2925
Strefa numeracyjna	054
Kod pocztowy	88-220
Tablice rejestracyjne	CRA
SIMC	0867087
	Położenie na mapie gminy Osięciny Osięciny
	Położenie na mapie Polski Osięciny
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Osięciny
	Położenie na mapie powiatu radziejowskiego Osięciny
	52°37′45″N 18°43′20″E/52,629167 18,722222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Osięciny – wieś (dawne miasto) w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, na Kujawach, powiecie radziejowskim, w gminie Osięciny^[4]^[5]. Siedziba gminy Osięciny.

Dawniej wieś była siedzibą władz gminy Osięciny. W latach 1954–1972 wieś była siedzibą władz gromady Osięciny. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa włocławskiego.

We wsi była stacja kolejowa kolei wąskotorowej Osięciny.

Integralne części wsi Osięciny^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0867093	Karolin	część wsi (od 2023 r. wieś^[6])
1067213	Osięciny-Probostwo	część wsi (od 2023 r. kolonia)
1067220	Osięciny-Wieś	część wsi (od 2023 r. kolonia)
0867101	Zagaj	część wsi (od 2023 r. wieś)

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 2925 mieszkańców^[2]. Jest największą miejscowością gminy Osięciny.

Prawa miejskie

Osięciny uzyskały lokację miejską w 1824 roku, zdegradowane w 1870 roku^[7].

Właściciel

Właścicielem Osięcin w roku 1888, jak podaje spis majętności powiatu włocławskiego, był hrabia Józef Skarbek^[8].

Żydzi

W 1921 r. w mieście (jid. ‏Ort Tora‎) mieszkało 436 Żydów, którzy przybyli z Holandii i Niemiec i zajmowali się złotnictwem i przepisywaniem fragmentów Tory do mezuz. Mieli bożnicę z krytą blachą, cheder, mykwę, jesziwę, kasę chorych, bibliotekę, koło teatralne; należeli do organizacji: Agudas Szlojmej Emunej Jisroel (jid. ‏ Związek Prawdziwie Wiernych Izraela‎), Bedar, lewicowego związku syjonistycznego. Mieszkańcami byli: Yitzhak Poznański i jego ojciec Gershon Poznański z linii Sochaczewerów, główny rabin Osięcin, spokrewnieni z Izraelem, którego dziadek pochodził z oddalonych ok. 30 km Kowal. 16 kwietnia 1942 r. osięcińscy Żydzi zostali zapędzeni do kościoła parafialnego i wywiezieni ciężarówkami (mobilnymi komorami gazowymi) do oddalonego o 60 km obozu zagłady SS-Sonderkommando Kulmhof^[9].

II wojna światowa

We wrześniu 1939 roku mieścił się w Osięcinach punkt opatrunkowy, gdzie przywożono rannych żołnierzy niemieckich spod Włocławka. W roku 1945 w pobliskim lesie żołnierze radzieccy rozstrzelali według jednego świadka około 100 jeńców niemieckich, nie odnaleziono jednak ich ciał^[10].

Obiekty zabytkowe

Zachował się układ urbanistyczny miasteczka z dużym rynkiem oraz rozplanowaniem zabudowy charakterystycznym dla okresu powstania miejscowości. Do obiektów zabytkowych znajdujących się w rejestrze zabytków zaliczany jest:

neogotycki kościół parafialny z lat 1845-1855, zaprojektowany przez Henryka Marconiego, wraz z cmentarzem i ogrodzeniem
zespół dworski (klasycystyczny dwór zwany pałacem Skarbków, park oraz folwark) z przełomu XVIII i XIX wieku^[11].

inne:

bożnica, obecnie obiekt handlowy
cmentarz żydowski
kilka domów z przełomu XVIII i XIX wieku.

Patroni gminy

W lutym 2007 roku błogosławieni księża męczennicy czasów II wojny światowej Wincenty Matuszewski i Józef Kurzawa zostali ogłoszeni patronami gminy Osięciny.

Pierwsze wzmianki

Według znalezionych źródeł Osięciny istnieją od około 700 lat.

Kujawioki

Przy Gminnym Ośrodku Kultury w Osięcinach działa zespół folklorystyczny Kujawioki. Pierwszy koncert zespołu odbył się w osięcińskim Gminnym Ośrodku Kultury 28 lutego 1989 roku. W połowie 1989 roku nazwa „Kujawioki” została oficjalnie uznana za nazwę zespołu. Poza Polską Kujawioki koncertowali również we Francji, Niemczech i na Białorusi. 7 czerwca 1999 roku w Bydgoszczy zespół oficjalnie wystąpił przed papieżem Janem Pawłem II. Kujawioki wydały jeden album muzyczny^[12]. Do 2019 roku zespół miał w swoim repertuarze 100 utworów^[13].

Ludzie związani z Osięcinami

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Osięcinami.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Osięcinach.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 94377
↑ ^a ^b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 878 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b GUS. Rejestr TERYT
↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.
↑ Borucki ↓, s. 359.
↑ "Zrobiłoby się remont, ale jak Żydzi przyjdą i zechcą odebrać? Wtedy papier na nic". Mienie pożydowskie w Polsce
↑ Instytut Pamięci Narodowej, Oddziałowa Komisja w Gdańsku. [dostęp 2015-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)].
↑ Rejestr zabytków - woj. kujawsko-pomorskie
↑ Zespół folklorystyczny – „Kujawioki”. gok-osieciny.pl. [dostęp 2024-08-27].
↑ Jolanta Mlodecka: "Kujawioki" z Osięcin mają 30! Od 30 lat grają, śpiewają, tańczą, prezentują pokazy. Będzie o nich książka!. pomorska.pl, 2019-03-11. [dostęp 2024-08-27].

Bibliografia

Maksymilian Borucki: Ziemia kujawska pod względem historycznym, jeograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym. Wyd. Herman Neuman. Włocławek 1882.

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Osięcin
Strona Gimnazjum im. Ziemi Kujawskiej w Osięcinach
Strona szkoły podstawowej w Kościelnej Wsi
Osięciny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 634 .
Osięciny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 417 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 94377

[GUS-2] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 878 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[R2022-6] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2022 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2783)

[7] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 58-59.

[CITEREFBorucki359-8] Borucki ↓, s. 359.

[9] "Zrobiłoby się remont, ale jak Żydzi przyjdą i zechcą odebrać? Wtedy papier na nic". Mienie pożydowskie w Polsce

[10] Instytut Pamięci Narodowej, Oddziałowa Komisja w Gdańsku. [dostęp 2015-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)].

[11] Rejestr zabytków - woj. kujawsko-pomorskie

[gok-osieciny-12] Zespół folklorystyczny – „Kujawioki”. gok-osieciny.pl. [dostęp 2024-08-27].

[pomorska-13] Jolanta Mlodecka: "Kujawioki" z Osięcin mają 30! Od 30 lat grają, śpiewają, tańczą, prezentują pokazy. Będzie o nich książka!. pomorska.pl, 2019-03-11. [dostęp 2024-08-27].

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Bartłomiejowice Bełszewo Bełszewo-Kolonia Bilno Bodzanówek Borucin Borucin-Kolonia Borucinek Jarantowice Karolin Konary Kościelna Wieś Krotoszyn Latkowo Lekarzewice Leonowo Nagórki Osięciny Osłonki Pieńki Kościelskie Pilichowo Pocierzyn Powałkowice Pułkownikowo Ruszki Samszyce Sęczkowo Szalonki Ujma Mała Witoldowo Włodzimierka Wola Skarbkowa Zagaj Zagajewice Zblęg Zielińsk Żakowice
Kolonie	Osięciny-Probostwo Osięciny-Wieś
Części wsi	Józefin Kopanina Rybinki Stara Kolonia Włościańska

Przynależność wojewódzka	gubernia warszawska (1867–71) woj. bydgoskie (1956–75)
Miasta (1867–71 → i ← 1956–75)	Nieszawa (do 1871) Osięciny (do 1870) Piotrków (do 1870) Raciążek (do 1870) Radziejów (do 1870 i od 1956) Służewo (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–71 → i 1973–75)	Bądkowo (do 1871) Boguszyce (do 1871) Bytoń (do 1871) Ciechocinek (do 1870) Czamanin (do 1871) Dobre (od 1973) Gradowo (1870–71) Lubanie (do 1871) Nowy Dwór (od 1973) Osięciny Piotrków (do 1871) Raciążek (od 1870) Ruszkowo (do 1871) Sędzin (do 1871) Służewo (do 1871) Straszewo (do 1871) Topólka (od 1973) Wierzbie (do 1871) Wierzbinek (od 1973) Wymysłowo (do 1870)
Gromady (1956–72)	Biskupice (← 1956–59) Boguszyce (← 1956–61) Bronisław (← 1956–59) Budzisław (← 1956–59) Bycz (← 1956–71) Byczyna (← 1956–61) Dobre (I) (← 1956–72) Kamieniec (← 1956–68) Kościelna Wieś (← 1956–71) Krzywosądz (← 1956–71) Lubsin (← 1956–61) Mąkoszyn (← 1956–68) Morzyczyn (← 1956–71) Nowy Dwór (← 1956–72) Osięciny (← 1956–72) Ośno Górne (← 1956–72) Paniewo (← 1956–59) Pilichowo (← 1956–59) Piotrków Kujawski (← 1956–72) Płowce (I) (← 1956–71) Pocierzyn (← 1956–61) Połajewo (← 1956–61) Powałkowice (← 1956–61) Przewóz (← 1956–72) Radziejów (1959–72) Sadlno (← 1956–61) Szewce (← 1956–58) Świątniki (← 1956–61) Tomisławice (← 1956–68) Topólka (← 1956–72) Wierzbinek (1961–72) Witowo Nowe (Nowe Witowo / Witowo) (← 1956–71) Zagajewice (← 1958–59) Zakrzewek (← 1956–61)