Edukacja Kulturalna

The aim of this article is an attempt to incorporate the works by Marek Krystian Emanuel Baczewski — a modern writer and poet — into the framework of a lesson, and to present an idea for an interpretation one of his short stories. The author presents the new ways of reading the text by Baczewski through linking up the microscale perspective with zoocentric perspective.
The micrological gesture is the prelude to considerations in the spirit of animal studies. This way of thinking may be conducive to broadening the students’ skills of perception. Teaching young people to pay attention to details can be also a good experiment. They can be taught that literature is not a one-dimensional subject and that the text can be reinterpreted in many different ways.
***
Celem artykułu jest próba włączenia twórczości Marka Krystiana Emanuela Baczewskiego - współczesnego pisarza i poety - w ramy lekcji oraz przedstawienie pomysłu na interpretację jednego z jego opowiadań. Autor przedstawia nowe sposoby odczytywania tekstu przez Baczewskiego, łącząc perspektywę mikroskali z perspektywą zoocentryczną.
Gest mikrologiczny jest wstępem do rozważań w duchu badań nad zwierzętami. Taki sposób myślenia może sprzyjać poszerzaniu umiejętności percepcji uczniów. Uczenie młodych ludzi zwracania uwagi na szczegóły może być również dobrym eksperymentem. Można ich nauczyć, że literatura nie jest tematem jednowymiarowym i że tekst można interpretować na wiele różnych sposobów.

The author attempts to interpret Andrzej Stasiuk’s short story Miejsce, which was included in the new core curriculum of Polish language teaching in secondary schools. the aim of the article is to demonstrate that the theme of the place inscribed in Stasiuk’s work can be perfectly described thanks to the adoption of a hermeneutical mode of reading, which will not only emphasize the importance of the phenomenology of space inscribed in the interpreted text, but will also show young readers how Heidegger’s being in the place translates into building one’s own identity.
***
Autor podejmuje próbę zinterpretowania opowiadania Andrzeja Stasiuka Miejsce, które znalazło się w nowej podstawie programowej nauczania języka polskiego w szkołach średnich. celem artykułu jest wykazanie, że temat miejsca wpisanego w dzieło Stasiuka można doskonale opisać dzięki przyjęciu hermeneutycznego sposobu czytania, który nie tylko podkreśli znaczenie fenomenologii przestrzeni wpisanej w interpretowany tekst , ale także pokaże młodym czytelnikom, jak przebywanie Heideggera w miejscu przekłada się na budowanie własnej tożsamości.

The constantly changing curricula often neglect the cultural context and solid cultural upbringing. Perhaps the multiplicity of educational ‘turns’ and the late postmodern diagnosis of culture lead to a narrowing of the worldview horizon? The careful reading of cultural texts, data analysis, observations, conclusions, and recording the changes in the education system, logos functions force us, however, to recall an important directive: the ability to choose one idea over another – the one that conditions the sense of a given phenomenon. Therefore, when analysing the educational turn, we refer to views concerning the transformations and conditions of culture, starting with ancient thinkers (such
as Plato, Clement of Alexandria), or the theses and findings of Friedrich Nietzsche, Ruth Benedict, Jerome Bruner, and Zygmunt Bauman, Michael Foucault, Jean Baudrillard, José Ortega y Gasset, Yuri Lotman, etc. We place the contemporary socio-cultural conditions of the interplay of many narratives presented in this publication in the philosophical context.
Culture as a whole, a continuum, is extremely important for the education of tomorrow.

Zmieniające się programy nauczania często pomijają kontekst kulturowy
oraz solidne kulturowe wychowanie. Być może wielość „zwrotów” edukacyjnych oraz późnopostmodernistyczna diagnoza kultury prowadzą do światopoglądowego zawężenia horyzontu? Uważna lektura tekstów kultury, analiza danych, obserwacje, wnioski oraz rejestrowanie
zmian systemu edukacji, funkcji logosu zmuszają jednak do przywołania ważkiej dyrektywy: umiejętności wyboru jednej myśli ponad inną warunkującą sens danego zjawiska. Dlatego też, analizując zwrot edukacyjny, odwołujemy się do poglądów na temat przemian i warunków kultury, począwszy od myślicieli starożytnych (jak Platon, Klemens
Aleksandryjski) czy też tak ważnych dla pedagoga i kulturologa tez i ustaleń Friedricha Nietzschego, Ruth Benedict, Jerome Brunera, Zygmunta Baumana, Michaela Foucaulta, Jeana Baudrillarda, José Ortegi y Gasseta, Jurija Łotmana itp. Przedstawione w niniejszej
publikacji współczesne uwarunkowania społeczno-kulturowe zjawiska współgrania wielu narracji wpisujemy w kontekst filozoficzny. Kultura jako całość, kontinuum jest niezwykle ważna dla edukacji jutra.

The aim of the article is to show whether and to what extent literary fiction in Quo Vadis by Henryk Sienkiewicz contains historical truth. The analysis of historical sources will allow, among others, learning about the historical context or rejecting the stereotypes about Nero as the only person responsible for the fire of rome or the slaughter of Christians. The carried out comparative literary and historical studies may be utilised while working with students, and selected fragments of historical texts may be suggested to them for studying. The student playing the role of a researcher will certainly become an active and empathic reader of Quo Vadis.
***
Celem artykułu jest pokazanie, czy iw jakim stopniu literacka fikcja w Quo vadis Henryka Sienkiewicza zawiera prawdę historyczną. Analiza źródeł historycznych pozwoli m.in.na poznanie kontekstu historycznego czy odrzucenie stereotypów o Neronie jako jedynej osobie odpowiedzialnej za pożar Rzymu czy rzeź chrześcijan. Przeprowadzone komparatystyczne studia literackie i historyczne mogą być wykorzystane w pracy ze studentami, a wybrane fragmenty tekstów historycznych mogą być im zaproponowane do przestudiowania. Student w roli badacza z pewnością stanie się aktywnym i empatycznym czytelnikiem Quo Vadis.

The author attempts to interpret the best known work of Józef Ignacy Kraszewski, which, although created outside the chronological boundaries of romanticism, grew out of the ideas and needs of that epoch. the aim of the article is to analyse the genre pattern of An Ancient Tale and to indicate various references to Hindu mythology. the work under discussion combines features of a fairy tale, a historical (archaeological) novel, an epic, a syncretic romantic novel and a legend. the Eastern tradition can be traced not only in the frame story, but also in the names of deities and beliefs.
***
Autor próbuje zinterpretować najbardziej znane dzieło Józefa Ignacego Kraszewskiego, które choć powstało poza chronologicznymi granicami romantyzmu, wyrosło z idei i potrzeb tamtej epoki. Celem artykułu jest analiza wzorców gatunkowych starożytnych opowieści, wskazanie różnych odniesień do mitologii hinduskiej. omawiana praca łączy w sobie cechy baśni, powieści historycznej (archeologicznej), eposu, synkretycznej powieści romantycznej i legendy. Tradycję wschodnią można prześledzić nie tylko w opowiadaniu kadru, ale także w imionach bóstw i wierzeń.

What is the subject of the work is the interpretation of the fifth essay from the book Camera Lucida by roland Barthes juxtaposed with the phenomenon of taking pictures of yourself and making them public on the Internet. The author makes a description of the phenomenon called ‘selfie culture’, makes it subject to analysis, pointing to its advantages and disadvantages. In addition, while describing classes dealing with photography, she shows how to use selfies in didactics.
***
Tematem pracy jest interpretacja piątego eseju z książki Rolanda Barthesa Camera Lucida zestawiona ze zjawiskiem robienia sobie zdjęć i upubliczniania ich w Internecie. Autorka opisuje zjawisko zwane „kulturą selfie”, poddaje je analizie, wskazując na jego zalety i wady. Dodatkowo, opisując zajęcia z fotografii, pokazuje, jak wykorzystać selfie w dydaktyce.

In their article, the authors refer to the works for children by Joanna Kulmowa. They analyze dozens of her poems with ornithological themes. They focus on the ways the author verbalizes and creates various components of the bird world captured in the poetry by Kulmowa: the environment in which birds live, their behaviour, appearance and relationships with people, various forms of their activity in various situations: during the flight, while looking for food, building the nest, their morning toilet and play. They draw attention to the children’s perspective of the observations made by the author, the aesthetic value and also the cognitive value of the analyzed works.
***
W swoim artykule autorki nawiązują do prac Joanny Kulmowej dla dzieci. Analizują dziesiątki jej wierszy o tematyce ornitologicznej. Skupiają się na sposobach werbalizacji i kreacji przez autora różnych elementów świata ptaków utrwalonych w poezji Kulmowej: środowisku, w którym żyją ptaki, ich zachowaniu, wyglądzie i relacjach z ludźmi, różnych formach ich aktywności w różnych sytuacjach: lot, w poszukiwaniu pożywienia, budowaniu gniazda, porannej toalecie i zabawie. Zwracają uwagę na dziecięcą perspektywę obserwacji poczynionych przez autora, na walor estetyczny, a także poznawczy analizowanych prac.

The author of the article presents an interpretation of the poem Drobne ogłoszenia by Wisława Szymborska, taking into consideration the time when the work was created (the end of Stalinism in Poland). In particular, she looks for universal and everlasting values in the text. She has drawn the interpretative conclusions basing on the analysis of the language of the work. The same principle has been applied to the proposal lesson, during which through the process of interpretation students are enabled to enrich their knowledge and skills also in the field of language and culture. Although the greatest emphasis has been placed on the student’s independ- ent exploring the timeless content and meanings of the poem Drobne ogłoszenia, what is also of great importance is the presentation of the specificity of the Stalinist period to the students.
***
Autor artykułu przedstawia interpretację wiersza "Drobne ogłoszenia" Wisławy Szymborskiej, biorąc pod uwagę czas powstania utworu (koniec stalinizmu w Polsce). W szczególności poszukuje w tekście wartości uniwersalnych i trwałych. Wnioski interpretacyjne wyciągnęła na podstawie analizy języka pracy. Ta sama zasada została zastosowana w przypadku lekcji propozycyjnej, podczas której poprzez proces tłumaczenia ustnego studenci mogą wzbogacić swoją wiedzę i umiejętności również z zakresu języka i kultury. Choć największy nacisk położono na samodzielne zgłębianie przez studenta ponadczasowej treści i znaczeń wiersza "Drobne ogłoszenia", to jednak duże znaczenie ma również przedstawienie studentom specyfiki okresu stalinowskiego.

The article presents an example of semantic integration of two cultural texts created in the period of Młoda Polska — a lyric composition entitled Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach (A bush of wild rose in dark spruces) by Jan Kasprowicz, and the painting Promien- ny zachód słońca (A radiant sunset) by Wojciech Weiss. For this purpose, the semantic interpre- tation of the literary work and the painting has been used, and thus the most important elements of the material of both of the works and their meaning were pointed to. The proposed method of integration allowed creating a new artistic entirety and explaining the symbolic significance of both of the works.
***
675 / 5000
Wyniki tłumaczenia
W artykule przedstawiono przykład integracji semantycznej dwóch tekstów kulturowych powstałych w okresie Młodej Polski - utwór liryczny Jana Kasprowicza pt. "Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach" oraz obraz Promienny. zachód słońca - Wojciecha Weissa. W tym celu posłużono się semantyczną interpretacją dzieła literackiego i obrazu, wskazując tym samym na najważniejsze elementy materiału obu prac i ich znaczenie. Zaproponowana metoda integracji pozwoliła na stworzenie nowej artystycznej całości i wyjaśnienie symbolicznego znaczenia obu prac.

The article deals with the correspondence of arts in the poems by Wacław Oszajca. The reading of two texts: the two from the painting by Delacroix and La Cene — Salvador Dali allows determining how the poet utilizes the painting material, and discussing the role of these references. The poet does not focus his attention merely on the pictorial creations of the masters — the paintings allow him to reveal a different dimension of human existence, i.e. a religious experience.
***
Artykuł dotyczy korespondencji sztuk w wierszach Wacława Oszajcy. Lektura dwóch tekstów: dwóch z obrazu Delacroix i La Cene - Salvadora Dali pozwala określić, w jaki sposób poeta wykorzystuje materiał malarski, i omówić rolę tych odniesień. Poeta nie skupia się jedynie na malarskiej twórczości mistrzów - obrazy pozwalają mu odsłonić inny wymiar ludzkiej egzystencji, czyli przeżycie religijne.

The article presents the fixed image of the homeland conveyed by handbooks of Georgian language and Georgian literature. Issues underscored by the author are the manner of understanding their homeland by the Georgian nationals (particular components of the homeland image), the degree of importance thereof, and the concepts of perpetuating identity. Also, synonyms and phrases associated with homeland were discussed.
***
Artykuł przedstawia utrwalony obraz ojczyzny, jaki oddają podręczniki języka gruzińskiego i literatury gruzińskiej. Kwestie, na które zwraca uwagę autorka, to sposób pojmowania ojczyzny przez naród gruziński (poszczególne elementy wizerunku ojczyzny), stopień jego ważności oraz koncepcje utrwalania tożsamości. Omówiono także synonimy i zwroty związane z ojczyzną.

In the article, the Kabbalistic interpretation by Władysław Panas (contained in his treatise Księga blasku ‘The Book of Radiance’) of the titular short story from Bruno Schulz’s Sklepy cynamonowe (“The Cinnamon Shops”) was adapted by the author with a view to utilizing it during a Polish lesson. As the author of the article puts forward, the pivotal notion for the short story under analysis is the mysticism of light, the presence of which guarantees the world order. Interpreting “The Cinnamon Shops” in the context of Judaist topics, while leaving aside the contexts suggested by the literary history and biography, allows to indicate other, quite inspir- ing, interpretive possibilities. The latter convincingly reinforce Schulz’s exceptional place in the canon of Polish literature and, most of all, prove that his oeuvre still requires from the contem- porary readers not only the skill of close reading, but also highly developed aesthetic sensitivity.
***
W artykule Kabalistyczna interpretacja Władysława Panasa (zawarta w traktacie Księga blasku „Księga blasku”) tytułowego opowiadania ze Sklepów cynamonowych Brunona Schulza została zaadaptowana przez autora z myślą o wykorzystanie go podczas lekcji polskiego. Jak podkreśla autorka artykułu, kluczowym pojęciem dla analizowanego opowiadania jest mistycyzm światła, którego obecność gwarantuje porządek świata. Interpretacja „Sklepów cynamonowych” w kontekście tematyki judaistycznej, pomijając konteksty sugerowane przez historię literatury i biografię, pozwala wskazać inne, dość inspirujące, możliwości interpretacyjne. Te ostatnie w przekonujący sposób wzmacniają wyjątkowe miejsce Schulza w kanonie polskiej literatury, a przede wszystkim dowodzą, że jego dorobek wciąż wymaga od współczesnych czytelników nie tylko umiejętności uważnego czytania, ale także wysoko rozwiniętej wrażliwości estetycznej.

28. tom „Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego” adresowany jest do polonistów, studentów polonistyki, dydaktyków języka ojczystego i literatury oraz do pedagogów. Zamieszczano w nim 8 artykułów z zakresu edukacji literackiej i kulturowej oraz językowej. W 28. numerze znalazły się również 7 artykułów z serii varia.

This article is an attempt to compare Polish and Georgian language of courtesy illus- trated with the example of greetings. The mentioned formulas are an excellent material for this type of analysis due to the commonness of their usage. The work focuses mainly on the interpretation of the most commonly used locutions. It points to the problems that may be encountered by their users while in mutual interactions, all the more since in the studied languages there are significant differences conditioned historically and culturally, which was attempted to be shown in this study.
***
Artykuł jest próbą porównania języka polskiego i gruzińskiego z uprzejmością ilustrowaną przykładem pozdrowień. Wymienione wzory są doskonałym materiałem do tego typu analiz ze względu na powszechność ich stosowania. Praca skupia się głównie na interpretacji najczęściej używanych lokacji. Wskazuje na problemy, jakie mogą napotkać ich użytkownicy we wzajemnych interakcjach, tym bardziej, że w badanych językach występują istotne różnice uwarunkowane historycznie i kulturowo, co starano się wykazać w niniejszej pracy.

The text concerns the art of recitation and the culture of a spoken word. Starting from the records of the core curriculum, the author draws attention to the skills in voice presentation that should be acquired by a student at the level of elementary school. The first part of the article presents basic techniques of memorising a text, and then discusses the stages of preparing a stu- dent for recitation. The author deals with this preparation in a multifaceted way, since it concerns both the body and the speech apparatus (she addresses the issues related to voice warm-up, the necessity to perform breathing exercises, phonatory, articulation and diction exercises) as well as mental preparation (positive attitude, coping with stress). In the final part of the text, attention was also drawn to the issue of reciting competitions, as well as to the assessment of the recitation both in the lesson and the competition.
***
Tekst dotyczy sztuki recytacji i kultury słowa mówionego. Rozpoczynając od zapisów podstawy programowej, autorka zwraca uwagę na umiejętności prezentacji głosowej, jakie powinien nabyć uczeń na poziomie szkoły podstawowej. W pierwszej części artykułu przedstawiono podstawowe techniki zapamiętywania tekstu, a następnie omówiono etapy przygotowania studenta do recytacji. Autorka zajmuje się tym przygotowaniem w sposób wielopłaszczyznowy, gdyż dotyczy to zarówno ciała, jak i aparatu mowy (porusza zagadnienia związane z rozgrzewką głosu, koniecznością wykonywania ćwiczeń oddechowych, ćwiczeń fonacyjnych, artykulacyjnych i dykcyjnych) oraz przygotowanie psychiczne (pozytywne nastawienie, radzenie sobie ze stresem). W końcowej części tekstu zwrócono również uwagę na kwestię konkursów recytatorskich, a także na ocenę recytacji zarówno na lekcji, jak i konkursie.

Publikacja wydana w ramach projektu realizowanego przez Krakowską Akademie im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego pt. Nauczyciel 5.0 nowoczesny program ksztalcenia nauczycieli na jednolitych studiach magisterskich w dziedzinie pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwoj 2014–2020, wspolfinansowanego ze środkow Europejskiego Funduszu Spolecznego, instytucja pośrednicząca: Narodowe Centrum Badan i Rozwoju, nr umowy: POWR.03.01.00-00-KN42/18-00.

The article deals with the issue of the justification of the integration of literature and music in Polish language classes both in art and non-profiled schools. The author has made an attempt to compare the way of presenting a similar theme, i.e. the night landscape, by Impressionists of the era of fin de siecle, who represented various fields of art. The composition Clair de Lune by Claude Debussy and the poem The Melody of Night Mists (by The Czarny Staw Gąsienicowy) by Kazimierz Przerwa-Tetmajer reveal the similarity concerning the mood and the aspiration of both of the artists towards conveying the enchantment of a fleeting moment; the difference between the artists lies in the material and expressions they use. The author presents the interpretation of both of the texts of culture and evokes the students’ statements that demonstrate the feelings, insights and conclusions accompanying them during the contemplation of the works during the Polish language lesson in the final year. The reflections quoted in the essay are intended to encourage Polish language teachers to correlate literature with classical music.
***
Artykuł podejmuje problematykę uzasadnienia integracji literatury i muzyki na lekcjach języka polskiego zarówno w szkołach artystycznych, jak i pozaprofilowych. Autor podjął próbę porównania sposobu przedstawiania podobnego tematu, jakim jest pejzaż nocny, przez reprezentujących różne dziedziny sztuki impresjonistów epoki fin de siecle. Kompozycja Clair de Lune Claude'a Debussy'ego i wiersz `` Melodia nocnych mgieł '' (Czarnego Stawa Gąsienicowego) Kazimierza Przerwy-Tetmajera ujawniają podobieństwo nastroju i aspiracji obu artystów do oddania czaru ulotnej chwili. ; różnica między artystami polega na materiale i wyrażeniach, których używają. Autorka przedstawia interpretację obu tekstów kultury i przywołuje wypowiedzi uczniów, które ukazują uczucia, spostrzeżenia i wnioski towarzyszące im podczas kontemplacji prac podczas lekcji języka polskiego na ostatnim roku. Przytoczone w eseju refleksje mają zachęcić nauczycieli języka polskiego do skorelowania literatury z muzyką klasyczną.

The article aims at showing how the author’s intention may be utilized for the purpose of interpretation in high school. The guiding thought of the present deliberation is the reflection by Umberto Eco stating that the empirical author has the right to react as a model reader. By us- ing the modern song Umarł mi. Notatnik żałoby (2013) in the lesson, it is possible to demonstrate to students that the meaning of the text is independent of the author’s will, and that the interpre- tation may be in opposition to their intentions. However, what is the most important is that such a school reading of works make the interpretation seem to be in constant motion.
***
Artykuł ma na celu pokazanie, w jaki sposób intencje autora można wykorzystać na potrzeby interpretacji w szkole średniej. Myślą przewodnią niniejszych rozważań jest refleksja Umberto Eco stwierdzająca, że autor empiryczny ma prawo reagować jako wzorowy czytelnik. Używając współczesnej piosenki On umarł mi. Notatnik żała (2013) na lekcji można zademonstrować uczniom, że znaczenie tekstu jest niezależne od woli autora, a jego interpretacja może być sprzeczna z ich intencjami. Najważniejsze jest jednak to, że taka szkolna lektura dzieł sprawia, że interpretacja wydaje się być w ciągłym ruchu.

Publikacja stanowi podsumowanie działań artystycznych realizowanych podczas projektu „Teatralne Działania Bez Barier” prowadzonego w 2014 r. przez Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym i Potrzebującym Wsparcia "Jestem" w Toruniu. Opis dobrych praktyk obejmuje interesujące przykłady warsztatów (m. in. kreatywnego pisania, scenariuszowych, emisji głosu, teatralnych, muzycznych, plastycznych, performerskich), które uzupełniają autorskie teksty uczestników projektu, scenariusz przedstawienia teatralnego oraz bezpośrednie wypowiedzi uczestników  projektu podsumowujące wszystkie warsztaty i wydarzenia.
Ze wstępu: "W nazwie projektu pojawia się jedno z kluczowych słów dla teatru oraz dla współczesnej kultury uczestnictwa – działanie. Działać to: wykonywać, wyrażać, czynić, sprawiać, powodować coś, wyzwalać … Już ze swej istoty słowo to niesie za sobą pokonywanie tego, co grozi zaniechaniem działania, mierzenie się z barierami, przeszkodami, które blokują lub hamują działanie. Nagrodą za działanie mimo trudności, wbrew nim lub ponad nimi jest odkrywanie siebie, jak pisze przywołany w motcie Jerzy Grotowski. „Teatralne Działania Bez Barier” połączyły na kilka miesięcy grupę dorosłych osób niepełnosprawnych i młodych ludzi leczących się z uzależnień we wspólnie realizowanym projekcie kulturalnym. Integracja tych dwóch środowisk sprzyjała zobaczeniu własnej sytuacji życiowej w innym świetle, wymianie postaw motywujących do stawiania czoła przeciwnościom, zniechęceniu, samotności i otwieraniu się na drugiego człowieka takim, jakim on jest." (Marzenna Wiśniewska)

The letters from under the mulberry and The letters from my Rome by Gustaw Morcinek constitute a kind of record of the writer’s life experiences. They are characterized by a specific genre duality — they are both a document and a literary work. A significantly excep- tional meaning of the letters by the Silesian writer results from their therapeutic character. The author of the article shows how the letters by Morcinek may be used in school teaching. According to her, reflections upon the letters may be a great way to make students aware of the universality of certain problems and values. This is an interesting and informative reading for school children.
***
"Listy spod morwy" i "Listy z mojego Rzymu" Gustawa Morcinka są swoistym zapisem życiowych doświadczeń pisarza. Cechuje je specyficzna dwoistość gatunkowa - są jednocześnie dokumentem i dziełem literackim. Istotnie wyjątkowe znaczenie listów śląskiej pisarki wynika z ich terapeutycznego charakteru. Autor artykułu pokazuje, jak litery Morcinka można wykorzystać w nauczaniu szkolnym. Według niej refleksja nad listami może być świetnym sposobem na uświadomienie studentom uniwersalności pewnych problemów i wartości. To ciekawa i pouczająca lektura dla dzieci w wieku szkolnym.

The article presents the ways of conceptualisation, i.e. the mental representations of the holidays celebrated in Poland by ten-year-old children. Christmas and Easter are Catholic holidays, well-established in culture, tradition and religion. On account of the subject of the research and the linguistic characteristics of Easter and Christmas, we have chosen a cognitive methodology of description, which enabled us to look at the collected material (vocabulary), at the evaluation of selected phenomena, and at the emotional attitude to the expressed judgments from a different angle.
***
W artykule przedstawiono sposoby konceptualizacji, czyli mentalnej reprezentacji świąt obchodzonych w Polsce przez dziesięciolatki. Boże Narodzenie i Wielkanoc to święta katolickie, zakorzenione w kulturze, tradycji i religii. Ze względu na przedmiot badań oraz charakterystykę językową Świąt Wielkanocnych i Bożonarodzeniowych wybraliśmy poznawczą metodologię opisu, która pozwoliła spojrzeć na zebrany materiał (słownictwo), na ocenę wybranych zjawisk oraz na stosunek do wyrażanych ocen z innej perspektywy.

The article presents somatic phraseologies with the blood component excerpted from six school phraseological dictionaries. What has been described and evaluated are both the selection of phraseological material, the place of these items in the macrostructure of the dictionaries, the definition of the meaning, and the manners of indicating the phraseology that is marked stylistically. The most frequent defects, inconsistencies in the notation of the phraseologies with the BLOOD component that occur in school phraseological dictionaries have been pointed to.
***
W artykule przedstawiono frazeologie somatyczne zawierające składnik krwi zaczerpnięty z sześciu szkolnych słowników frazeologicznych. Opisano i oceniono zarówno dobór materiału frazeologicznego, miejsce tych pozycji w makrostrukturze słowników, zdefiniowanie znaczenia, jak i sposoby wskazania frazeologii, która jest zaznaczona stylistycznie. Wskazano na najczęstsze wady, niespójności w zapisie frazeologii ze składową KRWI, które występują w szkolnych słownikach frazeologicznych.

The article constitutes a discussion of the issue of Polish young-adult literature. It presents an outline of the evolution of this type of texts and indicates their most important char- acteristics, while confronting different ways of interpreting the English-language definition. It also aims at determining the elements typical of foreign youth literature bestsellers in the works by Polish authors, which results in is an indication of the main problems of domestic literature and a suggestion for a practical use of the new concept of young adult in pedagogical practice and the promotion of reading.
***
Artykuł stanowi omówienie problematyki polskiej literatury młodzieżowej. Przedstawia zarys ewolucji tego typu tekstów i wskazuje ich najważniejsze cechy, konfrontując jednocześnie z różnymi sposobami interpretacji definicji anglojęzycznej. Ma również na celu określenie elementów typowych dla zagranicznych bestsellerów literatury młodzieżowej w utworach polskich autorów, co skutkuje wskazaniem głównych problemów literatury krajowej oraz sugestią praktycznego wykorzystania nowej koncepcji młodego dorosłego w praktyce pedagogicznej. oraz promocja czytelnictwa.

The aim of the publication The Remembrance of Limanowszczyzna. The Lesson of the Dialogue between Interwar Literature and Contemporary Polish Language Anthropology is to attract special attention to the significant role of Polish regional education carried out at the beginning of the 21st century. The focus of the discussion is on the subject indicated in the title, i.e. Limanowszczyzna (understood more broadly as the Sącz region). reading the place has been presented from two main perspectives, which are mutually complementary: interwar literature (including the prose by Władysław Dunarowski) and contemporary anthropology. During Polish language lessons, they have been linked up in the axiological space of literary texts when the teacher together with the students open up to the dialogue between the past (cultural tradition of the region) and the present with reference to the future. The assumption has been made that reading the texts of culture and various contexts is meaningful when it leads to the understanding of man.
The considerations are in line with the modern humanistic concept in which reading the place is of great significance.
***
Cel publikacji Pamięć Limanowszczyzny. Lekcja dialogu między literaturą międzywojenną a współczesną antropologią polszczyzny ma zwrócić szczególną uwagę na znaczącą rolę polskiej edukacji regionalnej na początku XXI wieku. Przedmiotem dyskusji jest temat wskazany w tytule, czyli Limanowszczyzna (szerzej rozumiana jako Sądecczyzna). lekturę miejsca przedstawiono z dwóch głównych perspektyw, które wzajemnie się uzupełniają: literatury międzywojennej (w tym prozy Władysława Dunarowskiego) oraz antropologii współczesnej. Na lekcjach języka polskiego zostały one wpisane w aksjologiczną przestrzeń tekstów literackich, kiedy nauczyciel wraz z uczniami otwierają się na dialog przeszłości (tradycji kulturowej regionu) z teraźniejszością z odniesieniem do przyszłości. Przyjęto założenie, że lektura tekstów kultury i różnych kontekstów ma sens, gdy prowadzi do zrozumienia człowieka.
Rozważania wpisują się we współczesną koncepcję humanistyczną, w której czytanie miejsca ma ogromne znaczenie.

Publikacja jest podsumowaniem działań edukacyjnych prowadzonych przez MOCAK w latach 2011–2012. Przedstawia współczesny sposób myślenia o edukacji oraz roli, jaką dział edukacji powinien odgrywać we współczesnej instytucji kultury. Zawiera opisy i dokumentację fotograficzną warsztatów i spotkań o charakterze edukacyjnym dla różnych grup wiekowych i społecznych.

Kierujemy na sztukę! jest adresowane do osób zajmujących się edukacją kulturalną, nauczycieli i wykładowców kierunków  związanych z tą tematyką, studentów, jak również miłośników twórczych działań. Może stanowić inspirację dla osób zajmujących się realizacją projektów edukacyjnych oraz być źródłem wiedzy dla badaczy.

Kierujemy na sztukę! Dział Edukacji MOCAK-u 2011–2012
język: polski i angielski
autorzy tekstów: Elżbieta Sala, Dział Edukacji
przekład: Anda MacBride
projekt graficzny, DTP: Gabriela Cygan, Rafał Sosin
format: 170 × 230 mm
liczba stron: 104
oprawa: broszurowa
ISBN: 978-83-62435-13-5

The author attempts to interpret Andrzej Stasiuk’s short story Miejsce, which was included in the new core curriculum of Polish language teaching in secondary schools. The aim of the article is to demonstrate that the theme of the place inscribed in Stasiuk’s work can be perfectly described thanks to the adoption of a hermeneutical mode of reading, which will not only emphasize the importance of the phenomenology of space inscribed in the interpreted text, but will also show young readers how Heidegger’s being in the place translates into building one’s own identity.

The aim of the review article is to present and discuss the work by H. Wiśniewska 'Around Polish education at school. Theory and practice', edited by M. Karwatowska and L. Tymiakin. The presentation of the composition of the volume and the scope of the referenced content has become the basis for distinguishing the areas that complement and organize the current state of research related to broadly understood education, language education and linguistic competence of students. The presentation of the outline of the issues undertaken by the author also allows us to realize that Polish language education is multi-disciplinary in terms of linguistics and culture.
***
Celem artykułu przeglądowego jest przedstawienie i omówienie pracy H. Wiśniewskiej "O polskiej edukacji szkolnej. Teoria i praktyka", pod red. M. Karwatowskiej i L. Tymiakina. Przedstawienie kompozycji tomu i zakresu przywoływanych treści stało się podstawą do wyodrębnienia obszarów uzupełniających i porządkujących obecny stan badań związanych z szeroko rozumianą edukacją, edukacją językową i kompetencjami językowymi studentów. Przedstawienie zarysu problematyki podjętej przez autora pozwala również uświadomić sobie, że edukacja języka polskiego jest wielodyscyplinarna pod względem językowym i kulturowym.

Najskuteczniejszą drogą wykorzystania mediów społecznościowych jest ich użycie w wymiarze lokalnym, nakierowane na konkretne grupy odbiorców. Tworzenie, integracja i rozbudowa społeczności skupionych wokół wspólnych inicjatyw, projektów i idei pozwala łączyć zalety rzeczywistości wirtualnej z kreatywnym i namacalnym wpływaniem na otoczenie. Aby było to możliwe, wirtualna społeczność potrzebuje swoich liderów medialnych, wychodzących z inicjatywą, twórczo animujących skupione wokół niej osoby, sprawnie korzystających z dostępnych technologii informacyjno-komunikacyjnych i potrafiących tę sprawność rozprzestrzeniać. Celem aktywnych warsztatów jest podwyższenie kompetencji uczestników w dziedzinie wykorzystania mediów społecznościowych dla celów komunikacji z odbiorcami edukacji i animacji kulturalnej.

Plan warsztatów: przywitanie, zapoznanie uczestników, omówienie warsztatów. Social media dziś. Świat i Polska. Omówienie kontekstu.
Usystematyzowanie wiedzy dotyczącej mechanizmów rządzących mediami społecznościowymi i różnic między mechanizmami marketingu tradycyjnego i tzw. nowego marketingu. Facebook. Prywatnie czy oficjalnie? Profil osobisty, grupy czy strony? Omówienie możliwości i ograniczeń poszczególnych rozwiązań. Bliżej społeczności. Czym są listy znajomych i zainteresowań? Wykorzystanie list dla celów animacji społeczności lokalnej i bliższego z nią kontaktu. Świat jest (głównie) poza ekranem. Wydarzenia na Facebooku jako źródło spotkań w rzeczywistości. Analiza ograniczeń i możliwości ich wykorzystania. Dobre praktyki.
Współpraca na Facebooku a promocja na Facebooku - grupy na Facebooku: omówienie typów, funkcji, sposobów wykorzystania.
Hashtagi. Historia, rodzaje, użycie aktywne i bierne. Tylko na fan page’u: planowanie postów, darmowe statystyki, ich analiza i wyciąganie wniosków, reklama i inne narzędzia płatne. Jak i za ile? Instagram - prezentacja medium. Zdjęcia z życia i hashtagi. Jak dotrzeć do fanów naszej idei? Twitter - prezentacja medium. Dziennikarze i politycy. Angażowanie opinii publicznej. Pinterest - prezentacja medium. Piękne zdjęcia, kolekcje i interakcje. Nasze wielkie społecznościowe portfolio. Youtube - prezentacja medium. Filmy - tak, ale nie tylko. Jak i czym tworzyć wideo na miarę Youtube’a? Podsumowanie, dyskusja, pytania uczestników.

Celem tekstu jest określenie znaczenia edukacji kulturalnej dla rozwoju tzw. sektora kreatywnego (creative industries). Przemysły kreatywne odgrywają na świecie i w Polsce coraz większą rolę w gospodarce i społeczeństwie. Wymagają jednak zarówno od jej producentów, jak i konsumentów specyficznych kompetencji kulturowych. Celem tekstu jest ich określenie i przedstawienie wraz z rekomendacją dla zmian w zakresie edukacji kulturalnej, głównie na poziomie szkolnictwa wyższego.