Pojęcia 14.05
Pojęcia 14.05
Pojęcia 14.05
Pojęcia i systemy
pedagogiczne
Pedagogika w systemie nauk
Na wiedzę o wychowaniu składają:
-poglądy pedagogiczne wyrażające się w
filozoficznej refleksji nad wychowaniem
(odwieczna)
-wyniki empirycznych badań nad
rzeczywistością edukacyjną
(ponad 100lat)
Pedagogika filozoficzna
• W PoIsce inspiracją dla niej jest filozofia
niemiecka (Kant, Herbart)
• Opierając się na podstawach niemieckiej
filozofii stworzono fundamentalne dzieło
Chowannę B.Trentowskiego (1842).
Uważano, że nie można uciec od filozofii,
na jej podstawie kształtują się kierunki
pedagogiczne.
Poglądy S. Hessena
• Ukazał on ścisły związek pedagogiki z filozofią.
Wychodził z założenia,że wychowanie ma na
celu wdrażanie człowieka do świata wartości
kulturowych(hedonistycznyczne, witalne,
duchowe). Nauka o wartościach kultury to
filozofia. Zatem jeżeli cele wychowania
pokrywają się z wartościami kulturowymi to
każdej dziedzinie filozofii można
przyporzadkować osobny dział pedagogiki.
(etyka-w. moralne, estetyka-w. estetyczne,
f.religii-w. religijne)
Pedagogika oparta na
psychologii
Radykalne zmiany w pedagogice nastąpiły
pod wpływem rozwoju n. przyrodniczych,
psychologicznych (XIXw.)
Nastąpiła próba unaukowienia pedagogiki z
punktu widzenia psychologii. W
pedagogice stały się w owym czasie
popularne badania psychologiczne np.
eksperymenty, testy
Poglądy S. Baleya
• Uważał, że jeżeli pedagogika jako nauka
odrzuca spekulacje a opiera się na
doświadczeniu, czyli stosuje metody badań
psychologicznych to czyni pedagogikę-
psychologią wychowawczą. Ustanowił drogę do
pedologii nauki o dziecku. Głównym punktem
badań były: uzdolnienia, inteligencja czy
zainteresowania dziecka. Nie można widzieć
pedagogiki bez jej psychologicznej podbudowy.
Psychologizm pedagogiczny
• Krytyka tradycyjnej szkoły, w której odbywa się
bierna transmisja wiedzy od nauczyciela do
ucznia (Herbartyzm)
• Z pedagogiki empirycznej wyrosły nowe systemy
wychowania, oparte na:
- naturaliźmie- czynnikiem rozwoju natura
- pajdocentryźmie- wychowanie od wewnątrz,
oparte na indywidualiźmie
- wychowaniu funkcjonalnym-wychowanie
towarzyszy rozwojowi, pełni funkcję)
Pedagogika a socjologia
• W poczatkach XX wieku rozwija się
socjologia, która uważa, że proces
wychowania nie może ograniczać się do
zjawisk psychofizycznych, ale traktować
należy jako proces społeczny. Można go
zrozumiec jeżeli się weźmie kulturę
duchowa społeczeństwa i formy jego
rozwoju. Wychowanie jest procesem
społecznym i przebiega w społeczeństwie
i dla społeczeństwa.
Poglądy F. Znanieckiego
• Uważał on że pedagogika jako teoria
wychowania jest częscią socjologii. Działalność
wychowania należy do dzialań społecznych.
Celem wychowania jest przygotowanie
człowieka do pełnienia nowych ról w
zmieniającym się społeczeństwie. W ten sposób
powstała socjologia wychowania(socjologizm
pedagogiczny)- zajmuje się badaniem
czynników społecznych warunkujących proces
wychowania.
Pedagogika jako samodzielna
nauka
Odpowiedzią na zarzut. że pedagogika nie jest
nauką autonomiczną, czyli nie posiada własnych
metod badań, przedmiotu badań i opiera się na
wynikach innych nauk, była dyskusja na
poczatku XX.
Problem ten próbował rozstrzygnąć B.
Nawroczyński, twierdząc, że tylko pedagogika
zajmuje się całym zespołem zjawisk
dotyczących wychowania i ujmuje człowieka
całościowo.
Pedagogika jako nauka
Istnieje kilka kryteriów odróżniających naukę od innych
form zorganizowanej działalności społecznej, a
mianowicie, własny:
• przedmiot badań (praktyka edukacyjna, która istniała
od zawsze, niezależnie od intencji i działań uczonych.
Na nią składa się: działalność instytucji edukacyjnych
oraz relacje międzyludzkie poddane oddziaływaniom
edukacyjnym. Pedagogika naukowa obserwuje te
zjawiska i podaje receptę jak działać by osiągnąć
odpowiednie rezultaty.
Pedagogika jako nauka
• system pojęciowy (język opisu praktyki
edukacyjnej , wspólny dla teoretyków i
praktyków. Teoretycy tworzą sieć pojęć, na
nazwanie desygnatów ukrytych w edukacyjnej
codzienności. Tworzona jest ona na podstawie
założeń teoretycznych lub w wyniku badań
praktyki edukacyjnej. Pedagogika jest nauką
młodą, należy pogłębiać badania nad praktyką
edukacyjną)
Pedagogika jako nauka
• Stosując metody ilościowe nadające się do
określenia ogólnych tendencji w przebiegu
pewnych zjawisk. np. osiągnięcia dydaktyczne
uczniów z matematyki. Metody te pozwalają
opisać i wyjaśnić związek pomiędzy zjawiskami.
Druga to metoda jakościowa, nadaje się do
opisania przebiegu zjawisk w konkretnych
działaniach np. stosunek nauczyciela
matematyki wobec dziewcząt i chłopców w
konkretnej szkole. Metoda ta pozwala zrozumieć
uwarunkowania konkretnych praktyk
edukacyjnych.
Pedagogika jako nauka
• teorie opisujące i wyjaśniające
przedmiot badań (badanie, opisywanie i
rozumienie praktyki edukacyjnej prowadzi
do budowania teorii. Sa to twierdzenia
ogolne , które pozwalają lepiej zrozumieć
praktykę edukacyjną.
Pedagogika i jej subdyscypliny
Kształcenie
Wychowanie