Sejm

The article briefl y reviews the concept of scientifi c consultancy services in the work of the Sejm. The author presents their organisation, legal basis for acquisition of expert reports and, generally, the role they play in the parliamentary decision-making process. Persons performing scientifi c consultancy services are answerable not only to those who employ them as experts, but also to the scientifi c world and society at large. Academic or research workers are always bound by ethical standards, disregarding the place where the consultancy is rendered. The purpose of appointment of experts is to provide support for the decision-maker (i.e. the legislative power) in resolving problems that are of vital interest to the nation. The Sejm has to benefi t from specialist knowledge as a result of complexity of modern life processes and a wide range of matters it has to address. Therefore, the participation of experts should ensure rationality of Sejm's operation and minimise the risk of making wrong decisions in matters of public interest. The author presents proposals for improvement in the current practice of consultative services rendered to the Sejm along with amendments of legal provisions in this respect.

This article is devoted to the members of the Chodecki family who were involved in the political life of the Polish Kingdom by representing Ruthenian voivodeships on the sejms at the end of the 15th — first third of the 16th centuries. It is also illustrated brother’s participation in the parliamentary activity, through the presence of Stanisław of Chodecz, who was the Grand Marshal of the Crown and attended at least thirteen sejms through the period of 1493–1533.

Książka jest pracą z pogranicza historii dyplomacji i dziejów wewnętrznych Rzeczypospolitej. Dotyczy krótkiego, lecz ważnego momentu (lata 1718 - 1720), kiedy August II podjął próbę wyzwolenia państwa polsko - saskiego spod kurateli rosyjskiej. Kluczowym problemem jest zagadnienie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą traktatu wiedeńskiego  z 5 I 1719 r.  W pracy wykorzystano niedostępne przez wiele lat materiały rękopiśmienne z archiwów saskiego (Drezno) i rosyjskiego (Moskwa).
The book is a work on the border of the history of diplomacy and the internal history of the Republic of Poland. It concerns a short but important moment (1718-1720), when August II made an attempt to liberate the Polish-Saxon state from Russian tutelage. The key problem is the ratification of the Vienna Treaty of January 5, 1719 by the Republic of Poland. The work uses manuscripts from the Saxon (Dresden) and Russian (Moscov) archives, which were unavailable for many years.
Книга представляет собой труд на стыке истории дипломатии и внутренней истории Республики Польша. Речь идет о коротком, но важном моменте (1718-1720 гг.), Когда Август II предпринял попытку освободить польско-саксонское государство от российской опеки. Ключевой проблемой является ратификация Республикой Польша Венского договора от 5 января 1719 г. В работе использованы рукописи из Саксонского (Дрезденского) и Российского (Москва)  архивов, которые были недоступны в течение многих лет.

Předkládaná diplomová práce se věnuje tématu každodennosti císařských diplomatů působících v Polsku ve druhé polovině 17. století. Základním pramenem pro výzkum tohoto tématu byla dochovaná osobní korespondence pěti diplomatů ze sledovaného období. Stranou pozornosti autorka pojednání neponechala ani dobové tisky, letáky a preskriptivní příručky pro diplomaty. Jedním z hlavních cílů práce bylo zjistit, jak císařští vyslanci vnímali parlamentní tradici a praxi polsko-litevského státu a jakým způsobem se sami zapojovali do dění na sejmu, popřípadě na královském dvoře.

The purpose of the article is to establish a register of envoys elected by sejmiki in the Grand Duchy of Lithuania to the lower chamber of parliament, participating in the Sejm (Warszawa, 3 May to 10 June 1570). This Sejm was the first joint Polish-Lithuanian Commonwealth parliament after the union of Lublin (1569). The register is based on a list of envoys written down for the purpose of paying out a flat-rate fee for participation in parliamentary works (the so-called strawne).

Russian Plans for Instigating an Anti-royal Confederation
and the dethronement of August II in 1719
At the beginning of October 1718, a Russian project (the so-called O stermannplan) foresaw the instigation in Poland of an anti-royal confederation, intent on the retention of Russian control over Central Europe, the annexation of Prussia, a halt to the continuation of the emancipatory policy initiated by the Polish monarch in
1718, and even the dethronement of August II. A parallel and similar conception was proposed by the hetmans, who aimed at recovering their prerogatives lost at the “mute Seym”. Changes occurring in the international situation (the death of Charles XII of Sweden, the signing on 5 January 1719 in Vienna of a treaty between August II, England and Austria, the isolation of Russia on the European scene) rapidly led to an increasingly rigid stand of those Poles, who were dissatisfied with the idea of a confederation. The author presents the means and methods with which St. Petersburg, readying itself for a confrontation with August II, tried to enliven the activity of the hetman opposition and expand the range of its impact
by recruiting agents amongst the recent supporters of Stanisław Leszczyński. The article depicts the way in which the development of international affairs in 1719,
unfavourable for the tsar, and the undecided stan d of the hetmans produced a change of Russian strategy in Poland. Now, decisions made in St. Petersburg concerned ceasing preparations for the confederation and a mobilisation of all forces for a struggle, to be waged at the coming Seym for the purpose of hindering
the ratification by the Commonwealth of the treaty of Vienna, w hich posed a threat to Russia. In a presentation of the futile attempts at creating an anti-royal confederation in Poland, the author argues that in 1719 the connection between the hetmans and St. Petersburg was not so simple as claimed by heretofore historiography. At the sam e time, she indicates the roots of the Russian “negative policy” in Poland (the discrediting of royal policies, support for the opposition, the disruption of parliamentary sessions, the questioning of pro-reform plans), which enabled St. Petersburg to maintain control over the Commonealth without the necessity of resorting to the army.

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza zasad regulujących odpowiedzialność polityczną ministra w ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, zarówno w wymiarze solidarnym (poprzez konstruktywne wotum nieufności wobec Rady Ministrów), jak i indywidualnym.
Praca składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów oraz zakończenia i bibliografii.
W rozdziale pierwszym podjęte zostały rozważania dotyczące genezy urzędu ministra  w ustrojach wybranych państw europejskich oraz statusu ministra jako członka Rady Ministrów w ustroju II Rzeczypospolitej i Polski Ludowej. W rozdziale drugim opisany został przebieg transformacji ustrojowej lat 1989 – 1997 w dziedzinie statusu prawnego ministrów, a także omówiona zostanie treść aktualnych przepisów Konstytucji RP oraz najważniejszych aktów rangi ustawowej dotyczących trybu powoływania Rady Ministrów, miejsca ministrów
w strukturze rządu oraz ich kompetencji, a także struktury personalnej i organizacyjnej kolejnych gabinetów od 1989 r. W rozdziale trzecim omówione zostały zagadnienia dotyczące odpowiedzialności politycznej ministrów przed Prezesem Rady Ministrów, jej przesłanek i metod egzekwowania. W rozdziale czwartym zaprezentowane zostały regulacje dotyczące odpowiedzialności ministrów przed Prezydentem RP. W tym wypadku podjęta została próba wyjaśnienia powodów rezygnacji z odpowiedzialności politycznej ministrów przed Prezydentem RP na gruncie obecnej ustawy zasadniczej. W rozdziale piątym przedstawione zostały uregulowania dotyczące odpowiedzialności politycznej ministrów przed Sejmem. Opisane zostały przesłanki i tryb pociągania ministrów do odpowiedzialności przed parlamentem, jak również skutki wyrażenia wotum nieufności wobec całego rządu oraz wotum nieufności wobec ministra.


The subject of this work is an analysis of the principles governing the political responsibility (accountability) of the Minister in the political system of the Third Republic of Poland, both in solidarity and in individual terms.
The work consists of an introduction, five chapters, and a bibliography.
In the first chapter, consideration was given to the genesis of the ministerial office in the systems of government of selected European states and the status of minister as a member of the Council of Ministers in the II Republic of Poland and People's Poland. Chapter two describes the course of the 1989-1997 transformation in the legal status of ministers, the contents of the current provisions of the Constitution of the Republic of Poland as well as the most important statutory acts concerning the procedure of appointing the Council of Ministers, the place of ministers in the cabinet’s structure, their competencies, as well as the personnel and organizational structure of successive cabinets in Poland since 1989. In the third chapter were described the political responsibility of ministers to the Prime Minister, its premises and methods of enforcement. In chapter four were presented the regulations concerning ministers' responsibility to the President of the Republic of Poland. In this case an attempt was made to clarify the reasons for resigning from the political responsibility of the ministers to the President of the Republic of Poland under the current Constitution of the Republic of Poland. In chapter five were presented the regulations concerning the political responsibility of ministers before the Sejm. In this chapter were described the premises and mode of exercising the ministers’ responsibility to the parliament, as well as the effects of
passing a motion of no confidence to the cabinet and to the minister.

Russia and the Sejm of Autumn 1720
The article deals with the attitude of Russia towards the Sejm which sat in Warsaw on 30 September - 5 October 1720, and which left its im print in historiography due to the inner conflict between King Augustus II and the hetm ans. In reality, the side particularly interested in putting an end to the parliamentary session was Russia, and the question of the hetm an command became a convenient façade for concealing other objectives: the préservation of peace in the Commonwealth and making it impossible for the latter to evade R ussian influence, find new allies and independently withdraw from the Northern War. The author discusses the active part played by R ussia in bringing about a breakdown of the Sejm: support for the hetm an opposition, exploitation of the pacificism of the
Pôles, the th reat of installing into Poland a 100 000-strong arm y in case of a severance of the alliance, and the dissém ination of false information about the policy of Augustus II. At the sam e time, she underm ines the view, embedded in heretofore historiography, about harm onious Russo-Prussian coopération in anti-Sejm undertakings. Russia regarded a collapse of the Sejm attained not by breaking the debates, but by blocking the election of the speaker of the house, to have been an optimal solution. She delayed for two years the eventuality of Augustus II introducing any sort of systemie changes in the Commonwealth, and by leaving the question of the hetmans unresolved, forced the Wettin monarch to concentrate on domestic issues. In this manner, Augustus was presented to the rest of Europe as an uncertain partner. Consequently, Russia gained control over the
Commonwealth and paved a path towards separatistic negotiations with Sweden on her own terms.

Głównym celem książki jest analiza statusu prawnego klubów i kół parlamentarnych w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej na tle porównawczym parlamentów państw europejskich. Praca zawiera liczne odniesienia do obowiązujących rozwiązań prawnych i praktyki ustrojowej. Autor prezentuje frakcje parlamentarne jako bezpośrednią reprezentację partii politycznych w organach władzy ustawodawczej oraz analizuje złożone relacje na linii klub parlamentarny–partia polityczna. Ponadto w książce poruszonych jest wiele zagadnień z zakresu praktyki parlamentarnej oraz zwyczaju sejmowego, przy omawianiu których autor bazuje na praktycznej wiedzy doświadczonych parlamentarzystów oraz własnym doświadczeniu zdobytym w trakcie działalności poselskiej podczas VI i VII kadencji Sejmu RP.

The political treatise entitled: Kwestyje polityczne, obojętne... (Political Questions, Indifferent...), ascribed to Franciszek Radzewski and printed in 1743, is an example of the pro-reform current in Polish publicistics from the first half of the eighteenth century. Upon the basis of an up to now unknown manuscript version, different from the printed text, the author shifts the date of its origin to the spring of 1699 and expands arguments in favour of Radzewski’s authorship. An analysis of the text leads to the reconstruction of the author’s political programme which deliberates on such issues as the nationality of the king and queen, free election, the admissibility of the liberum veto, the usefulness of the levy en masse, the competence of ministerial offices, the functioning of tribunals and gentry self-government, the presence of the Church in
political life etc.
Indicating the frequency with which the views propounded by Radzewski resulted from his membership in the Great Poland orientation and from the tactics of its leaders, the author situates the treatise against the backdrop of the rivalry for the throne after the death of Jan III Sobieski, the first years of the rule of August II of the Wettin dynasty, and especially the campaign preceding the pacification Seym of 1699. The article shows the ideological connection between the Radzewski treatise and other, earlier and subsequent, publicistic texts.

Poland faces with Brexit the loss of one of its most important political and economic partners in the European Union (EU). Poland has had a trade surplus in goods and services with the United Kingdom (UK), with the latter also being the top destination of Polish emigration and constituting one of the biggest net contributors to the EU budget of which Poland is so far the largest recipient. Moreover, both countries have usually shared similar visions of the Single Market and the future direction of European integration. For this reason, the Polish government considers the negotiation of the UK withdrawal from the EU as well as forging the new UK-EU relationship as crucial processes for its national interests. The aim of this chapter is to account for the role of the Polish parliament in these procedures. The analysis of actual parliamentary engagement in the oversight of Brexit negotiations reveals that its role in the process is limited to mere monitoring and receipt of governmental information, despite the parliament's fairly strong scrutiny powers in EU affairs. While the members of parliament are not able to influence the process by mandating the executive, the level of politicization of Brexit in the parliamentary arena is quite high, with the governing and opposition parties exploiting the topic for their own political gains.

Artykuł  prezentuje przebieg prac ustawodawczych nad pakietem ustaw związanych z procesem profesjonalizacji i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP w latach 2008-2010. Nowe przepisy w istotny sposób zmieniły system prawny i strukturę polskiej armii.  Zawieszono  obowiązek odbywania zasadniczej służby wojskowej, przekształcono Siły Zbrojne RP w formację w pełni zawodową, utworzono Narodowe Siły Rezerwowe i kontynuowano modernizację techniczną armii.

The article presents the progress of work of the legislative process of professionalization and technical modernization of the Armed Forces of the Republic of Poland in the years 2008-2010. The new law  changed the legal system and the structure of the Polish army -  suspended of drafting for obligatory military service, transformed the Polish Armed Forces  in the formation of a fully professional, created National Reserve Forces (NSR) and  continued  of the army’s technological modernization.

The discussed Article specifies the acceptable subject matter of points of order. The assumption that they may concern matters being the subject of orders of the day and the course of sittings means that the subject matter of the point of order cannot become a matter to be considered in the future, i.e. during any of subsequent sittings. In the author’s opinion, it is in principle unacceptable to submit pro futuro points of order. Article 184 para. 2 of the Standing Orders of the Sejm refers only to the subject of the point of order and not to the motives of the motion submitted by the applicant. This means that, on justifying the point of order, a Deputy may rely on external circumstances, i.e. not related to a group of matters considered by the Sejm during a given sitting.

In this study, the authors attempt to assess the procedures for dealing with urgent bills under the Polish legal system, from the perspective of the practice based approach. The analysis in the study is based on the legal status enshrined in the Polish Constitution of 2 April 1997. According to the authors, the gathered research material, covering several years, is so extensive that it can constitute the basis for in-depth analysis and for formulating conclusions. The authors examine the historical and legal-comparative aspects of use of the fast-track procedure in the legislative process, the de lege lata legal status, as well the application of this instrument in practice. The fi nal part of the study provides the conclusions of the research undertaken.

Pruszków 2015 si vis pacem para bellum okładka: obraz ze strony Sejmu RP, opracowany i przygotowany przez Wydawcę Wszystkie prawa zastrzeżone © Copyright reserved wydawca: Adsertor Libertatis -Biblioteka Prawnicza druk: JKB Print -printed in Poland

The fundamental principle of public hearing is that everyone may take part in it. Its main aim is to deliver various opinions, reasons and arguments to the law-maker, which allows to balance the conflicting interests. Therefore, it is an important mechanism to strengthen the citizens’ participation in making law and legislative process, since it creates the area to set out clearly all the various interests of different groups. Unfortunately, the institution of public hearing is not used very frequently and serves its purpose only partially. This paper is an attempt not only to present the normative structure of such institution, but also some de lege ferenda remarks that may lead to its better and wider use.

The subject of the article are issues related to the composition of the deputies’ chamber during the Piotrków General Sejm operating from 20 January to 12 February 1533. Delegates from the Poznań and Kalisz regional councils were not elected to this Sejm, which resulted in the refusal of some deputies to take part in the Sejm and their departure from Piotrków. The legitimacy and agency of the deputies’ chamber
(and hence the parliament) was questioned in a situation in which the law obtained binding force only upon the consent of all voivodships or lands. The article discusses the method of overcoming the crisis (sessions of the deputy chamber of parliament in a limited composition, and then sending the law passed by the parliament to specially convened parliamentary assemblies for lands that did not adopt parliamentary resolutions). On the basis of previously unknown bills for the payment of flat-rate remuneration for the participation in the work of parliament from the resources of the Central Archives of Historical Records in Warsaw, a list of deputies who participated in the
work of the truncated Chamber of Deputies was compiled. Two fragments of bills were also issued in the form of an annex, providing information on payments from the Crown Treasury to senators from the Masovian voivodship taking part in the sessions of the Sejm and delegates of the post-Sejm assemblies who brought to Cracow resolutions adopting the constitutions of the Piotrków Sejm.

Taking into account the location of the controlling entity in relation to the controlled entity, one may adopt a division into the external control over the public administration and internal administrative control. The article focuses on the external control which is performed by the competent entities outside the administrative system; this type of control includes the parliamentary control, with the decisive role of the Sejm. The power of control of the Sejm is a result of the representative character of this body. It controls the state apparatus as a sovereign representative, with a mandate given in the elections. The control of the Sejm primarily concerns the activity of the government and that part of the administrative system which is subordinate to the government.

Abstract: The article discusses the legislative output of the Sejm of 1615. There is a common opinion in reference to the seventeenth century that the constitution was a concordant conclusion of the three parliamentary estates combined with a promulgation. However, the conducted analysis reveals that despite the lack of agreement to the conclusion of the 1615 Sejm, it adopted normative acts: both at the beginning and at the end of the parliamentary proceedings. In addition, a new type of law sources has been characterised, i.e. resolutions of the Chamber of Deputies, which at that time were equal in rank to Sejm constitutions.

W trzydziestą rocznicę przemian demokratycznych w Polsce zwróciliśmy się do parlamentarzystów Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego (OKP), uczestników tamtych wydarzeń, z prośbą o udział w badaniach ankietowych. Obywatelski Klub Parlamentarny skupiał na początku swojej działalności 161 posłów i 99 senatorów, a w całym okresie jego działalności było 263 członków (161 posłów i 102 senatorów), co wynikało z wygranych wyborów przez kandydatów Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”, po wygaśnięciu trzech mandatów senatorskich.1 Na dzień zakończenia prowadzonych przez nas badań żyło 161 byłych parlamentarzystów OKP2, a w badaniach wzięło udział 69 z nich.

Parlamentarzystów OKP wyróżniała aktywność społeczna zarówno przed rozpoczęciem pracy w parlamencie, jak i po jej zakończeniu. Zdecydowana większość z nich w latach 80. była związana z Solidarnością, a wielu włączyło się w działalność opozycji demokratycznej przed jej powstaniem. Najstarsi, dorastający w okresie II wojny światowej, byli członkami Szarych Szeregów, Armii Krajowej i uczestnikami Powstania Warszawskiego. Parlamentarzyści OKP włączali się w różne formy aktywności społecznej również po 1989 r., w tym w działalność związkową, naukową czy też na rzecz samorządu terytorialnego i przedsiębiorców.

Wydaje się, że podobnego zaangażowania w sprawy społeczne oczekiwali od innych. Tymczasem stosunkowo niski stopień aktywności społecznej Polaków, potwierdzany licznymi badaniami, oddala nas od idei społeczeństwa obywatelskiego, podzielanej przez parlamentarzystów OKP. Stąd znacząca większość (ponad dwie trzecie) naszych respondentów uważa, że Polacy niechętnie angażują się w sprawy obywatelskie.

Parlamentarzyści OKP po zakończeniu kadencji wykazywali również dużą aktywność polityczną, włączając się w działalność partii politycznych, kandydując i obejmując funkcje parlamentarzystów. Z tego grona wywodziło się 3 premierów, 2 wicepremierów, wielu ministrów i wiceministrów, kilku marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu, a także europarlamentarzystów.

Parlamentarzyści OKP, w zdecydowanej większości, pozytywnie oceniają zmiany, jakie dokonały się po 1989 r. w Polsce, w tym uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej.

Artykuł recenzyjny dotyczy monografii Andrzeja Korytki poświęconej senatowi koronnemu jako jednemu z trzech-obok króla i izby poselskiej-stanów sejmujących w okresie panowania Władysława IV Wazy (1632-1648). Senat był izbą wyższą staropolskiego parlamentu, którą tworzyli urzędnicy pochodzący z nominacji królewskiej, pełniący swoje funkcje dożywotnio. W jego skład wchodzili biskupi, wojewodowie, kasztelanowie oraz ministrowie. Książka jest wieloaspektową analizą funkcjonowania senatu koronnego na forum obrad parlamentu za rządów drugiego Wazy, a także poza nim, m.in. na sejmikach ziemskich.

W artykule przedstawiono analizę przepisów Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej dotyczących funkcjonowania podkomisji na tle praktyki parlamentarnej siedmiu kadencji Sejmu (1991-2015). Sklasyfikowano podkomisje pod względem tematyki ich pracy i zadań. Przedstawiono również najważniejsze problemy prawne dotyczące działalności podkomisji wynikające z praktyki parlamentarnej, takie jak powoływanie, ustalania składu osobowego, wyboru przewodniczącego, przebieg posiedzenia i likwidacje podkomisji.

The article provides an analysis of the Standing Orders of the Sejm of the Republic of Poland concerning the functioning of subcommittees against the parliamentary practice of the seven terms of the Sejm (1991–2015). Herein, subcommittees are classifi ed based on the subject matter of their activity and tasks. The most important legal problems concerning subcommittees' activities, resulting from parliamentary practice, are also presented, such as establishing subcommittees, electing chairpersons, the course of subcommittee sittings and dissolving subcommittees.

GLOSA DO WYROKU Z 11.08.2016 R., K 39/16* 1. Jednym z konstytucyjnych zagadnień glosowanego wyroku TK z 11.08.2016 r. 1 była problematyka wad procesu ustawodawczego ustawy z 22.07.2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym 2 . We wnioskach inicjujących postępowanie przed Trybunałem wskazywano m.in., że wycofanie obywatelskiego projektu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym 3 spowodowało zakłócenie toku prac ustawodawczych w Sejmie i uchwalenie ustawy w procedurze nieprzewidzianej w Konstytucji i uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 30.07.1992 r.

Artykuł prezentuje rolę Konwentu Seniorów, jako wewnętrznego organu opiniodawczego w Sejmie RP, który ma zapewnić współdziałania klubów i kół parlamentarnych oraz Marszałka i członków Prezydium Sejmu. Autor analizuje główne zadania i kompetencje Konwentu Seniorów oraz porównuje je z kompetencjami podobnych organów w parlamentach państw europejskich m.in. Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Portugalii, Grecji, Słowacji, Czech, Słowenii, Węgier, Ukrainy i Rosji.

Publikacja jest poświęcona nowelizacjom ustawy z 25 czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Dokumentuje prace legislacyjne oraz postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym dotyczące zmian organizacji i zasad działania sądu konstytucyjnego w latach 2015-2016. Przedstawia szczegółową analizę skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 9 marca 2016 r. (K 47/15) uwzględniającą wszystkie dokumenty źródłowe wydane w trakcie uchwalania kolejnych nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz kolejnych postępowań przed Trybunałem Konstytucyjnym.