Poland, Ukraine

The end of the “Cold War”, and thus the collapse of the Soviet Union caused, against predictions, further tensions, conflicts and disintegration. The most powerful countries, such as the USA, Russia, China, India, as well as international organizations (NATO, EU) started to create their own, new international order. The key to the future of Ukraine and its possible accession to NATO will be the actions to be undertaken by the Servant of the People, which has the majority in the Ukrainian Parliament, headed by President Volodymyr Zelensky. Nowadays, Ukraine’s territory is a stem of discord and the main reason for the destabilization of security in Central and Eastern Europe.

Neither whataboutism, nor negationism, isolationism or escapism will help Ukrainians to alleviate the accumulating embarrassment that Kyiv’s glorification of war-time ultra-nationalists creates among its friends in the EU, North America and other world regions. The various lapses of Ukraine’s misconceived memory policies, especially during the last two-and-half years, are now hitting back, as they provide plenty of convenient manipulation material for the Kremlin’s propagandists, proxies and sympathisers. They undermine the trust of Ukraine’s major foreign partners in Kyiv’s project for a modern European Ukrainian state, at a time when Ukrainians need their help most.

У статті розглядається міжнародний імідж Республіки Польща з точки зору етнічної, політичної, економічної, туристичної, мас-медійної та соціологічної складових. Мета наукової розвідки – проаналізувати особливості формування і підтримки позитивного міжнародного іміджу Польщі у світі загалом та в Україні зокрема, особливо у світлі сучасних подій.

Дещо подібно до подій після 1918 року в Центрально-Східній Европі від 1991 року ідея Інтермаріюму також перебуває в сфері дискусій, спекуляцій і прокламацій. Як наслідок, незалученість країн «сірої зони» до значущих безпекових об’єднань залишає низькими ризики та затрати військової інтервенції Росії в Грузію, Молдову чи Україну. Навіть після доленосних подій 2014 року вибудування коаліцій у Східній Европі не просунулося. Три держави Східного партнерства тепер отримують певну політичну, економічну і військову підтримку від НАТО й ЕС. Однак загалом вони все-таки перебувають сам на сам у військовій конфронтації з Кремлем. Уроки і міжвоєнного, і раннього пострадянського періодів показують: така ситуація не є сталою для міжнарод- них відносин у Східній Европі.

Деякі з представлених сценаріїв можуть на тлі сьогоднішньої міжнародної ситуації видатися нездійсненними. Проте, їх попереднє обговорення вже сьогодні має сенс на той випадок, якщо у наступні роки відбудуться різкі повороти, наприклад, всередині України, Росії, США та/або Європейського Союзу. Останні роки навчили, що не можна повністю виключати навіть найбільш – здавалося б – неймовірних нових розвитків. Такого роду, з одного боку, політичні катаклізми або ж, з іншого боку, прогресивні стрибки можуть надати нові «вікна можливостей» для України і її друзів. Якщо таке вікно дійсно раптом відкриється – Києву, Брюсселю, Вашингтону та іншим гравцям потрібно буде діяти, можливо, швидко і рішуче, щоб не згаяти історичний момент. Саме на цей випадок, тобто щоб бути готовим і до самого різкого повороту подій, тут обговорюються поки лише гіпотетичні варіанти українського майбутнього. Вони можуть залишитися такими ж фантастичними, якими вони видаються на сьогодні – або ж, навпаки, стати цілком можливими, якщо світ істотно зміниться. Крім продовження сьогоднішнього стану невключеності в значимі міжнародні структури безпеки, Україна має п’ять альтернативних сценаріїв: «фінляндізація», вступ до ЄС, приєднання до НАТО, окремий договір зі США, створення коаліції «Міжмор’я».

Today, an Intermarium could stretch from Narva in the north to Batumi in the south. Significant parts of the populations and the majority of foreign affairs experts of the countries between the Baltic and Black seas view Putin’s Russia today as the biggest risk, a clear threat, and a dangerous enemy. Inside NATO, the political mainstreams of Estonia, Latvia, Lithuania, Poland, and Romania especially regard Russia as a major security problem. The same can be said of Georgia, Ukraine, Azerbaijan, and Moldova outside NATO. These states could thus form the core of an East-Central European-South Caucasian defense coalition. Further European countries within, or close to, the “land between the seas” — from the Scandinavian to the Western Balkan nations — might, for historical or other reasons, be willing to support, join, or associate themselves with such an alliance. With regard to its legal set-up, the above-mentioned 2010 Agreement on Strategic Partnership and Mutual Support between Turkey and Azerbaijan could play the role of a model treaty for a security arrangement between certain eastern NATO states on the one side, and some post-Soviet non-NATO countries on the other. As in Article 2 of the ratified Turkish-Azeri alliance, the exact modus of action, in case of an aggression, could be left open to each Intermarium country. The pact could simply state an obligation that, if confronted with an attack, the parties would “mutually assist each other” and that the “means and extent of this assistance” would be agreed upon ad hoc, once a military infringement has happened.

Pamięć historyczna i pojednanie narodowe są kwestiami drażliwymi – zwłaszcza gdy dotyczą one wielkich wojen, masowego mordu i cierpienia milionów ludzi w raczej niedawnej niż odległej przeszłości. Pamięć Ukrainy o sowieckiej historii narodu dotyczy przede wszystkim ogromnej liczby ofiar bolszewickiego i nazistowskiego panowania i wojen na Ukrainie. Miliony Ukraińców – wraz z milionami innych ofiar – żyjące na " skrwawionych ziemiach (" Bloodlands " , Timothy Snyder) zostały zabite i sterroryzowane przez dwa najbardziej zbrodnicze reżimy totalitarne Europy. Jednocześnie setki tysięcy Ukraińców kolaborowały w mniejszym lub większym stopniu z obu morderczymi machinami – jest to poważne wyzwanie dla ukraińskiej polityki pamięci. Postsowiecka historia Ukrainy i ukraińska pamięć historyczna Ten i tak przerażająco trudny intelektualnie, poznawczo i emocjonalnie test jest jeszcze bardziej utrudniany przez fakt toczenia obecnie przez Kijów wojny o przetrwanie z głównym negatywnym bohaterem swojej pamięci narodowej – Moskwą. Przeważnie ponad przeciętnie ambitna, cyniczna i bezwzględna, polityka zagraniczna Kremla i powiązany z nią dyskurs publiczny od niedawna ponownie są sterowane przez nieskrywany agresywny imperializm i ambiwalentne podejście do Ukrainy (miłość-nienawiść), graniczące z psychopatologią. Dodatkowo jest to komplikowane przez obecność na Ukrainie znacznej rosyjskiej mniejszości etnicznej – około 17 procent ludności, częściowo lojalnej raczej wobec Moskwy niż Kijowa. Sterowane manipulowanie tematami pamięci narodowej, historii najnowszej oraz stosunków międzyetnicznych, nie tylko w polskich mass mediach i sieciach społecznościowych, jest nieodłączną częścią tzw. hybrydowej wojny Rosji z Kijowem. Atak Kremla przeciwko narodowi ukraińskiemu jest dokonywany z zastosowaniem wielu militarnych i pozamilitarnych, " twardych " i " miękkich " instrumentów, codziennie. Aktywnie wykorzystuje kontrowersyjne kwestie historyczne, a jego celem jest zniszczenie państwa ukraińskiego raczej od wewnątrz niż z zewnątrz. ....

Although the Polish elite can hardly remain silent in response to some unfortunate signals from Ukraine’s nationalist memory activists, Warsaw’s policies towards Kyiv should still follow Polish strategic interest and use the various instruments at Polish disposal to help make the current grey zone in Europe more secure. In spite of the current memory conflict with parts of Ukraine’s elite, Warsaw should—out of its own national concerns—fully support the stability, resilience, and development of the Ukrainian state. Poland can do so through various activities ranging from lobbying Ukrainian interests in the EU and NATO or enhancing Ukrainian energy independence to the design of specifically Eastern European responses (security alliances, joint actions, transnational cooperation etc.) to the continuing Russian threat.

Gelingen die Reformen, entsteht in der Ukraine ein Gegenmodell zu den kleptokratischen Diktaturen im postsowjetischen Raum. Solange Russland und Belarus nicht selbst ernsthafte Reformen beginnen und sich der EU annähern, werden die Fortschritte der Ukraine für ihre Potentaten zunehmend zur innenpolitischen Bedrohung. Neue Eskalationen insbesondere in der Ost- und Südukraine sind deshalb nicht ausgeschlossen. Seinen Hybridkrieg niedriger Intensität gegen die Ukraine, der oft unter dem Radarschirm westlicher Medienaufmerksamkeit stattfindet, wird Moskau womöglich ohnehin fortführen. Die ständigen Scharmützel vergiften bereits über zwei Jahre das ukrainische Geschäfts- und Investitionsklima – insbesondere in jenen Gebieten, die in Moskau gern als "Neurussland" bezeichnet werden. Solange dieses fundamentale Sicherheitsproblem der Ukraine ungelöst bleibt, besteht das Risiko, dass alle Reformanstrengungen und westliche Hilfsmilliarden letzten Endes sinnlose Mühe bleiben. Im schlimmsten Fall könnte eine neue russische Offensive oder konzertierte Unterwanderung zu einem Kollaps des ukrainischen Staates führen, was für die EU unter anderem Millionen neuer Flüchtlinge aus Osteuropa bedeuten würde. Die westlichen Entscheidungsträger, allen voran in der EU und ihren Mitgliedsstaaten, müssen sich deshalb intensivere Gedanken darüber machen, wie das fundamentale Sicherheitsproblem der Ukraine zu lösen sein kann.

Beaucoup de politiciens, diplomates et analystes d'Europe centrale et orientale s'imaginent que leur région est divisée en deux planètes distinctes. Sur l'une d'entre elles se trouveraient les pays membres de l'Union européenne (UE) et de l'OTAN, l'autre planète n'hébergeant que le « reste ». Ces réflexions les ont conduit à un déni généralisé de certaines données géographiques et des défis sécuritaires qui en découlent. Cette perception « galactique », étonnamment commune à la géopolitique européenne, est l'une des raisons majeures de la persistance de zones grises intellectuelles dans l'espace post-soviétique. Il ne fait aucun doute que la crise qui qui a émergée en Europe orientale et centrale procède, en premier lieu, de l'inexistence d'une structure institutionnelle est-européenne. Il nous est aisé d'expliquer et de décrire les tensions actuelles qui minent les relations entre Moscou et ses voisins occidentaux sans néanmoins posséder de connaissances particulières sur la région. Il nous suffit simplement de pointer du doigt la relative anarchie qui caractérise les relations internationales du monde post-soviétique. Certes, les affaires internes russes, les histoires nationales des pays situés entre Baltique, Adriatique et Mer Noire, ainsi que l'obsession pathologique de nombreux décideurs moscovites pour la politique intérieure de l'Ukraine sont des ressorts importants de la crise ukrainienne. Mais l'Europe de l'Est porte aussi en son sein une certaine insécurité, principalement du fait d'une inexistante assistance mutuelle, d'un manque de défense commune et de prévisibilité sur les potentiels conflits. En cela, il n'est guère surprenant que la zone grise géopolitique européenne, située d'une part entre l'OTAN et l'UE, d'autre part entre l'Organisation du Traité de sécurité collective (OTSC) et l'Union économique eurasiatique (UEE) dominées par Moscou, soit partiellement constituée d'Etats faillis (Moldavie, Ukraine, Géorgie et Azerbaïdjan). L'instabilité et l'insécurité persistantes de ces États leur posent des problèmes, ainsi qu'à leurs voisins membres de l'OTAN et de l'UE – comme la Pologne, la Slovaquie, la Hongrie et la Roumanie, qui ont des frontières communes avec l'Ukraine. Pourtant, malgré l'escalade des tensions alimentée par le Kremlin dans la région, la plupart des élites d'Europe centrale et orientale ont fait preuve d'une certaine insouciance quand il s'agissait de rechercher une solution au dilemme de la sécurité des pays de cette zone grise. L'une des raisons majeure de ce manque d'attention prêté au renforcement des institutions régionales est cette vision précisément « galactique » de la sécurité européenne, entendue comme allant de soi par de nombreux politiciens, diplomates et analystes post-soviétiques. Selon eux, le monde post-communiste serait divisé en deux planètes : la bonne planète UE-OTAN d'un côté, le vieux monde décati du post-socialisme de l'autre. Les habitants de cette seconde planète seraient les citoyens malheureux de ces pays d'Europe de l'Est et du Sud-Caucase exclus de facto des instances européennes et otaniennes.

Article mis en ligne sur Wilsoncentre.org le 23 octobre 2017
(East-Central Europe’s “Galactic” Imagining of Post-Soviet Security)
Traduit de l’anglais par Adrien Nonjon

This year (2021), we are celebrating the 30th anniversary of Ukraine regaining its independence. Poland was the first country to recognise the independence of this Central-Eastern Euro-pean country in the international arena. In this article, I would like to present and discuss selected journal articles and monographs written by Polish authors as a comment to this critical event. The analysis will be based on selected histographic sources, especially those analysed in terms of ideology, but it will also be reasonable to highlight the most important problems that, according to the authors, the young state may await. Often the fears for the future accompanying the authors of the 90s, unfortunately, proved to be true when we analyse the situation at the beginning of the 21st century. One thing does not change. However, over the first years of bilateral relations, it is difficult to find significant press articles negatively related to this matter, and if there are negative ones, they are mostly marginal.

DW: Podczas debaty na niedawnym Forum Ekonomicznym w Krynicy, ostrzegał Pan przed wielką wojną między Rosją a Ukrainą. Skąd ten pesymizm?

Andreas Umland: Mówiłem o egzystencjalnych kwestiach bezpieczeństwa dla Ukrainy do czasu jej wstąpienia do Unii Europejskiej i NATO. W takich rozważaniach trzeba zawsze wychodzić od " worst case scenario", od apokaliptycznej perspektywy. Wstawiając zamek w drzwi swojego domu, przygotowuję się na najgorsze, choć prawdopodobnie nikt się nigdy nie włamie. Tak samo jest w stosunkach międzynarodowych. Trzeba być gotowym na kryzys, do którego może nigdy nie dojdzie. Zarysowałem scenariusz rosyjskiej wojny przeciw Ukrainie. Mogłoby do niej dojść, gdyby na przykład zawalił się budowany właśnie most przez cieśninę Kercz na Krym. Wtedy Moskwa mogłaby zażądać połączenia lądowego. Gdyby Kijów nie ustąpił, Rosja mogłaby spróbować wywalczyć sobie drogę wzdłuż brzegu Morza Azowskiego.

DW: To przypomina rok 1939, kiedy Hitler zażądał od Polski korytarza do Gdańska.

Takie analogie często się pojawiają. Aneksja Krymu była porównywana z zajęciem Sudetenlandu przez Hitlera. Niemniej jest jednak pewna zasadnicza różnica. Dzisiejszy system paternalistyczny w Rosji jest kleptokracją, podczas gdy niemiecki reżim faszystowski był ideokracją. Hitler dążył do światowej rewolucji, natomiast Putin nie ma żadnej wielkiej wizji nawet dla swojego kraju. Chodzi mu tylko o utrzymanie się przy władzy. Dlatego nie podkreślałbym zbytnio porównań między Rosją a Trzecią Rzeszą.....

Im bardziej oficjalna ukraińska historiografia odbiega od przyjętej na Zachodzie praktyki samokrytycznego przezwyciężenia przeszłości, tym łatwiej będzie putinowskiemu reżimowi (i jego mediom propagandowym) zasiewać wątpliwości wśród międzynarodowych przyjaciół Kijowa. Tak więc niezależnie od tego, na ile owa postępująca heroizacja Bandery i jego towarzyszy jest konsekwencją rosyjskiej wojny psychologicznej, w Moskwie panuje z pewnością wielka radość z powodu takiej a nie innej polityki pamięci uprawianej przez oficjalny Kijów. W szczególności zaś z powodu licznych apologetycznych oświadczeń Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej i podobnie myślących publicystów. Konsekwencje odmowy pełnego odkrycia, opracowania i wyjaśniania (w dobrej wierze) ciemnych stron nieodległej przeszłości Ukrainy przez dużą część ukraińskich historyków i publicystów, dawać będą o sobie znać coraz częściej na wielu różnych obszarach i w wielu wymiarach. W ciągu ostatniego roku mieliśmy już do czynienia z całym szeregiem związanych z tym międzynarodowych skandali i nieporozumień, choć niestety wiele wskazuje na to, że tego rodzaju uniki nadal będą stosowane. UIPN i podobnie skonfigurowane ideologicznie państwowe i prywatne instytucje, swoją niewłaściwą działalnością wychodzą jedynie na przeciw rosyjskiej propagandzie i odpychają od siebie najważniejszych partnerów i sojuszników Ukrainy. I to w czasie, gdy są jej oni najbardziej potrzebni. Z tych i innych powodów na Ukrainie wdrożyć należałoby jak najszybciej bardziej naukowe, a mniej eskapistyczne podejście do najtrudniejszych kart narodowej historii. Tak jak to szybciej lub wolniej uczyniła większość krajów Zachodu.