Mazovia

Czym jest Urzecze? Nadwiślańska część gminy Konstancin-Jeziorna, a więc tereny położone na zalewowym i częściowo nadzalewowym tarasie poniżej wysokiej rzecznej skarpy, przynależą do Urzecza-gwarowo nazywanego Łurzycem - odrębnego i niezwykle barwnego mikroregionu etnograficznego rozciągającego się po obydwu brzegach Wisły, pomiędzy dawnymi ujściami Pilicy i Wilgi a mokotowskimi Siekierkami i prawobrzeżną Saską Kępą. 212 SZLAKI TURYSTYCZNE wersja podstawowa-długość trasy: ok. 28 km, czas: 1,5-2 godziny, przebieg drogami asfaltowymi wersja pełna wraz ze szlakami pobocznymi-długość trasy: ok. 35 km, czas: ok. 2-3 godziny, przebieg drogami asfaltowymi i gruntowymi, część trasy wymaga pokonania jej pieszo

Kościół pobernardyński-sanktuarium św. Antoniego Padewskiego w Ratowie nad Wkrą wyróżnia wśród innych świątyń północno-zachodniego Mazowsza niezwykły, wielce oryginalny w formie i stylu rokokowy snycerski wystrój ołtarzowy (il. 30). To jednolite tak pod względem czasu powstania, jak i proweniencji warsztatowej wyposażenie było od dawna przedmiotem zainteresowania badaczy historii sztuki. Identyfi kacji datowania i genezy artystycznej pracowni rzeźbiarskiej poświęciły wiele wysiłków inwentaryzatorki historycznego Mazowsza Izabella Galicka i Hanna Sygietyńska. Jako pierwsze przytoczyły w 1985 r. 1 , przechowywany w Archiwum Diecezjalnym w Płocku, rękopis zawierający zbiór wypisów z kronik klasztorów prowincji wielkopolskiej zakonu. Można przypuszczać, że księga ta pochodzi właśnie z Ratowa. Z informacji tych i zawartych w innych, niezachowanych dzisiaj archiwaliach, skorzystał rektor i kronikarz sanktuarium oraz konwentu ks. Karol Żurawski, którego rękopiśmienne opracowanie z 1945 r. 2 przechowuje obecnie w Komorowie pod Warszawą Zgromadzenie Sióstr Misjonarek św. Rodziny, administrujące klasztorem i świątynią w latach 1925-2004 3. Wiadomości z rękopisu płockiego nie spożytkował natomiast o. Hieronim E. Wyczawski, przygotowując przed 1985 r. pierwszą wydaną drukiem minimonografi ę dziejów konwentu 4. W rękopisie płockim podano tylko, że snycerska ambona i niezwykle oryginalny prospekt organowy na chórze muzycznym (z donacji kolatorów:

URZECZE Zagroda chłopska w Oborach, 1916 [w] Ł. M. Stanaszek, Na Łużycu. W zapomnianym regionie etnograficznym nad Wisłą, Warszawa-Czersk 2012 21 O HISTORII I ŻYCIU MIESZKAŃCÓW URZECZE W roku 1773 grupa osadników olęderskich zawarła kontrakt z Hieronimem Wielopolskim na założenie wsi na wyspie pośrodku Wisły na wprost ujścia rzeki Jeziorki, rozpoczynając okres drugiej fali osadnictwa olęderskiego na tym terenie. Powstała w ten sposób Kępa Oborska będzie jedną z najstarszych [pobliska Kępa Wołowa pod Powsinem została założona w 1772 roku] wsi olęderskich położonych na południe od Warszawy. Za przykładem dziedzica Obór podążyli też inni tutejsi właściciele ziemscy. Powstały wówczas Kępa Okrzewska, Kępa Falenicka i Kępa Zieleniecka. Osadnictwo olęderskie doprowadzi do wytworzenia się specyficznego mikroregionu etnograficznego zwanego Urzeczem. Hieronim Wielopolski zawiera kontrakt z olędrami na założenie wsi na wyspie pośrodku Wisły. Powstaje wieś Kępa Oborska. 1773 Pierwsza wzmianka o Urzeczu z terenów dóbr oborskich 1755 Zagroda młyńska we wsi Łęg [w:] Ł.M. Stanaszek, Nadwiślańskie Urzecze. Podwarszawski region mikroetnograficzny, Warszawa-Czersk 2014

This article presents the results of an archival research that led to the development of a research project titled " Verification studies of selected court assumptions from the northern part of the former Warsaw voivodship", which is also part of the preparation for the dissertation. The work's aimed at learning the material culture of the eighteenth and nineteenth centuries of Mazovia. The archival query contributed to the discovery of interesting remains of the park and manor's premises, which are mentioned in historical sources. Additional information about Legionowo district  district was obtained as a result of a research at the archaeological records and collections of movable monuments from ancient surface surveys. On this basis, archaeological sites were selected, from which modern pieces of pottery and tiles. The results of this survey have become a contributor to fieldwork planning - surface and excavation studies. The aim of the archaeological work will be an attempt to examine the habits of everyday life on the basis of acquired elements of material culture

Autor na podstawie danych  źródłowych i paraleli językowych dowodzi, iż mazowiecki Płock wziął swoją nazwę od germańskiego określenia terenowego, które można wiązać z pobytem Gotów na ziemiach polskich. Potwierdza to między innymi typowo germańska końcówka -ck. Mazowiecki odcinek Wisły był bez wątpienia szlakiem wędrówki Gotów na południe. Na poparcie tezy przytoczono szereg dowodów, pozwalających na przyjęcie z dużym prawdopodobieństwem postawionej tezy.

Presumably between 1310 and 1313, scribes produced a manuscript for Bolesław II of Mazovia, which contained a prayer for the ruler. The intercession was formulated as "una cum papa, et episcopo, et duce," which suggested that ducal power and ecclesiastical authority, while not explicitly equal, shared a similar importance. In a world dominated by rituals, this had quite an important meaning, especially in light of the fact that the chant was performed during the most solemn liturgy of the year, the Easter Vigil, which is meant to represent the deeds of Redemption. The text itself suggested that those who participated in the solemnities were a part of the history of salvation. The invocation of the political and ecclesiastical elite marked the path from Adam to the heavenly Jerusalem, where bishop John, duke Bolesław and his sons Siemowit and Wańko should be present. The insertion of their names in gold was meant to grant them eternal presence with God. However, the name of the duke was written in gold majuscule script with the use of red ink, suggesting that the prayer was meant to reinforce political majesty of Bolesław II even after the restoration of the Polish kingdom by other rulers. The prayer was also a part of the phenomenon of sacrality of ducal power in Mazovia which had a longer tradition. This phenomenon was modeled on the approaches used by Piast dynasty after the loss of their royal title in the second half of the eleventh century. The sacrality of ducal power in Mazovia, however, is not very different from that of other contemporary European duchies. Mazovia may have been located on the edge of the Christian world, but the course of its history in the Middle Ages – marked by crusades against Baltic pagans, preparations for campaigns against the Mongols, attempts at the unification of the kingdom of Ruthenia with Rome, and diplomatic relations with both the papacy and the most important rulers of Central Europe – demonstrates that it should not be marginalised in scholarship, especially in regard to the phenomenon of sacralised political power.

Ciechanów belongs to medieval towns of northern Mazowsze. In the period of Mazowsze division into Płock and Czersk County, Ciechanów was part of The Czersk County. From the 15thcentury one can say, that Ciechanów became the Capitol of the Mazowsze Landand was possesed by Prince of Czersk, besides short period of the time when it belonged to Janusz II Płocki. It returned to the Crown together with death of the last member of the Piast dynasty. Town’sbooks and all of the most important documents were destroyed in a fire in 1476(?);”Swedish Deluge” and the Second World War completed the work of destruction. To date only small part of documents related to Ciechanów survived. Some of them are in the Central Archives of Historical Records – these are books earthly and municipal Ciechanów; terrestri et castrensia Ciechanoviensia and part of the urban part of the file on Ciechanow State Archives in Mlawa. The city took on his coat thefigure of St. Peter. However settling the exact history of the city and coat genesis of Ciechanów makes alittle difficulties. There lack of both documents and seal Ciechanow from the early Middle Ages as well.

The First World War (1914–1918), known as the Great War, was one of the largest armed conflicts in the history of Europe. The local dispute between Austria-Hungary and Serbia rapidly transformed into a global confrontation. In 1914, the former lands of Poland were split by the Eastern Front. In Mazovia, battles took place between the three superpowers that more than a hundred years earlier had divided Poland into occupation zones called partitions. On one side of the front were German and Austro-Hungarian forces, while one the other side were forces of the Russian Empire.
The Przasnysz county was on the Eastern Front line during the fighting for Przasnysz between the German and Russian armies in February and March as well as July 1915. In both battles of Przasnysz more than 150,000 soldiers were killed, wounded or captured, not to mention civilians.
The article presents contemporary heritage of the First World War in Jednorożec (Unicorn) commune. In 1915 the village of Jednorożec was completely devastated as well as neighbouring areas. The cruel campaigns ended more than hundred years ago, although nowadays we can still find vestiges of them.
The author describes war cemeteries in Jednorożec (the largest of the First World War necropolis in Mazovia), Budy Rządowe, Parciaki and Kobylaki Wólka, where you can still find tombstones, and also these cemeteries (Małowidz, Olszewka), which are remembered only by the oldest inhabitants and marked for example by roadside crosses. Three of the mentioned contemporary cemeteries are under conservation, but unfortunately it do not mean that they are trimed. Other vestiges, described in this article, are: marks of narrow gauge railroad in the forests and traces of dugouts, trenches, trou de loups or gunnery positions. They all can be found on LIDAR maps, as well as during expeditions in local forests. The authors mentiones also the old trees around roman-catholic church in Jednorożec, which survived warfare w 1915 and have marks of great conflagration during the war campaign.
The author describes annual commemoration of the II battle of Przasnysz in June 1915. Since 2012 municipal corporations, local activists, restorative groups and history lovers are organizing two-day meeting with ecumenical prayer in Jednorożec war cemetery and combat reenactment of II battle of Przasnysz. Every year it is scheduled in different locality in Przasnysz county, but meeting in Jednorożec is constant. Jednorożec and nearby villages are the part of The Eastern Front Line of I World War in Mazovia, designated by special information boards and indicators.
All of the described vestiges of the battles of Przasnysz in 1915, located in Jednorożec commune, deserve to be promoted and protected. They should become a part of memoire collective. They are all the marks of the difficult history, but also a kind of warning: no more war!

Zamki mazowieckie a architektura zakonu krzyżackiego. Rekapitulacja Mazovian castles and architecture of the Teutonic Order. A recapitulation Zarys treści. Artykuł dotyczy problematyki związków między architekturą obronno-rezy-dencjonalną zakonu krzyżackiego a zamkami mazowieckimi. Autor analizuje dotychcza-sowe poglądy na temat korelacji artystycznych między dominium Zakonu a Mazowszem, konfrontując je zarówno ze studiami nad architekturą zachowanych obiektów, jak i źródłami pisanymi oraz wynikami najnowszych badań terenowych. Na tej podstawie wysnuwa nowe wnioski odnośnie ewentualnych wzajemnych relacji architecturae militaris obu państw, jak też przewartościowuje starsze poglądy na prezentowany temat. Zdaniem autora główny problem w badaniach nad związkami krzyżacko-mazowieckimi w dziedzinie architektury (nie tylko obronnej) to brak liczniejszych wzmianek źródłowych, potwierdzających obec-ność muratorów z terenów państwa zakonnego na obszarze Mazowsza w XIV-1.połowie XV wieku. Autor podnosi też kwestię powszechności niektórych elementów architektury zamkowej, uznawanych za typowo krzyżackie (np. wieloboczne wieże główne), wskazując na możliwość przeniesienia tego typu rozwiązań także z Królestwa Polskiego. Artykuł porusza także problematykę zwierzchnictwa nad warsztatami budowlanymi w Prusach, ich funkcjonowania i kompetencji. W dotychczasowej literaturze przedmiotu badacze silnie akcentowali brak w hierarchii zakonnej urzędników, odpowiedzialnych za wznoszenie budowli obronnych. Podczas realizacji swych siedzib Zakon miałby się posługiwać warsz-tatami pochodzącymi z większych ośrodków miejskich, które dostosowywały swą działal-ność do potrzeb zleceniodawcy, posługując się wszakże rozwiązaniami wypracowanymi i upowszechnionymi w środowisku artystycznym Niżu Środkowoeuropejskiego. Wyniki nowszych badań wskazują jednakże na możliwość dużo większej ingerencji i kontroli urzędników krzyżackich w proces budowlany, jak też sugerują istnienie rzemieślników silniej niż się to dotychczas wydawało, związanych z strukturami Zakonu. Słowa kluczowe: zakon krzyżacki, zamki, Mazowsze, związki kulturowe, architektura obronna, księstwo mazowieckie.

O pierwszym kościele w Jednorożcu i miejscowej filii parafii Chorzele Wie Jednoro ec, notowana po raz pierwszy w lustracji dóbr królewskich w 1660 r. jako Iednoro ec alias Sopechy 1 , początkowo wchodziła w skład parafii przasnyskiej i dekanatu przasnyskiego. Nale ały one do archidiakonatu pułtuskiego, ufundowanego w ń443 r. przez biskupa płockiego Pawła żi yckiego 2 . Podział ten związany był z przynale no cią wsi do starostwa przasnyskiego, które pierwotnie podlegało parafii w Przasnyszu. Mieszka cy oddawali przasnyskiemu proboszczowi odpowiedniej wysoko ci dziesięcinę. Równie wszystkie chrzty, mał e stwa i zgony parafian z Jednoro ca zapisywane były w księgach metrykalnych parafii pw. w. Wojciecha w Przasnyszu. We wrze niu ń693 r. biskup płocki Andrzej Chrystostom Załuski postanowił, e w celu sprawniejszego administrowania diecezją nale y przeorganizować sieć dekanalną. W jednym dekanacie miało się znajdować do ń0 parafii. Aby to zrobić, trzeba było m.in. utworzyć nowe jednostki. Jedną z nich był dekanat janowski, do którego włączono parafię w Chorzelach 3 . Widocznie przy okazji dokonano reorganizacji granic parafii, i tak z początkiem ń694 r. Jednoro ec został "przeniesiony" z Przasnysza do Chorzel. Odległo ć do obu miast była taka sama (ok. ń8 km), ale najprawdopodobniej do Chorzel musiała prowadzić wygodniejsza trasa, skoro mieszka cy Jednoro ca woleli doje d ać do parafii pw. w. Mikołaja 4 . 1 Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku, cz. 2: 1660-1661, wyd. A. Wawrzy czyk, Warszawa 1989, s. 139. 2 1443. Paweł, biskup Płocki, tworzy nowy Archidyakonat Pułtuski z czę ci Archidyakonatu Płockiego, [w:] Kodeks dyplomatyczny księstwa mazowieckiego, Warszawa 1863, s. 206-207. 3 W. żóralski, Reforma organizacji dekanalnej w diecezji płockiej za bpa Andrzej Chryzostoma Załuskiego w 1693 r., "Studia Płockie", ń2 (ń984), s. ńń4-115. 4 ródła kartograficzne i opracowania wskazują jednak, e wa niejszym, czę ciej uczęszczanym, a przez to zapewne i pozostającym w lepszym stanie, był szlak z Przasnysza przez Jednoro ec do Myszy ca, nie z Jednoro ca do Chorzel. Ten drugi prowadził w niedalekiej odległo ci od szeroko rozlewających się wód rzeki Orzyc, utrudniających komunikację. W. Szulist, Wa niejsze szlaki handlowo-komunikacyjne województwa mazowieckiego w XVI-XVIII w., "Rocznik Mazowiecki", 6 (1976), s. 328, 350-351. 5 Archiwum Źiecezjalne w Płocku [dalejŚ AŹP], Księgi urodze parafii Przasnysz (1684-1701) i Chorzele (1694-1718). 6 M. Przytocka, Parafia w. Mikołaja w Chorzelach 1551-2001, Ostrołęka 2ŃŃ3, s. 82-83. 7 M.M. Grzybowski, Źekanat przasnyski i jego duchowieństwo w XVIII-XIX wieku, [w:] 1000 lat pogranicza Chorzel. Materiały z sesji popularnonaukowej zorganizowanej 28 sierpnia 2010 roku w Chorzelach przez Towarzystwo Przyjaciół Chorzel, red. M. Wi nicki, Chorzele 2Ńńń, s. 68ś ten e, Stan diecezji płockiej na podstawie relacji "Ad limina" biskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego z 1910 r.

Artykuł opublikowany w serii popularyzującej historię informatyki "Jak nauczyliśmy maszyny liczyć i myśleć za nas?" nawiązuję do przewrotu, jaki w technice komputerowej wiązał się z wprowadzeniem mikrokomputerów IBM PC, na którym firma, która wywołała ten przewrót zaczęła przegrywać z powodu masowej produkcji "klonów". IBM odpowiedziała znaczącym ulepszeniem wyrobu, który pod nazwą IBM PC XT wyprzedził większość klonów, a potem jeszcze większym krokiem naprzód było wprowadzenie IBM PC AT. Przy okazji wspomniana jest też historia polskiego klonu pod nazwą Mazovia.

Opiniogóra was mentioned for the first time in a document in 1185, Mazovian Voivode, Count Żyro, in the document, it appears under the name “Opinegote”. Dobiechna offered Opinogóra to Church of the Blessed Virgin Mary in Plock. In 13thy centaury Opinogóra was owned monastery of Maidens Premonstratensian in Plock. The princes of Mazovia built a hunting manor there, where later Duke Boleslaw of Mazovia died in 1454. After the annexation of Mazovia to the Crown Opinogóra it became a part of the royal estates, and as a non-city starosty was given as a reward to the people, who have contributed to the throne. The first Krasiński, whom the king gave Opinogóra in 1659, was Jan Kazimierz (1607-1669) - courtier of the king, treasurer of the Crown, Voivode of Plock, Castellan of Warsaw, Plock and Ciechanów.

Celem niniejszego tekstu jest porównanie dwóch typów źródeł: gąbińskiej yizkor book (księga pamięci) i relacji zbieranych przez Oneg Szabat , a zwłaszcza informacji, jakich dostarczają one na temat losów ludności żydowskiej w Gąbinie od wybuchu II wojny światowej do wiosny 1940 r. Czas ten został bowiem omówiony w obydwu rodzajach źródeł (relacje, w przeciwieństwie do yizkor book, nie dotyczą całego okresu Holokaustu). Gąbin to jedno ze sztetli na Mazowszu zachodnim, które w październiku 1939 r. znalazło się w granicach nowo utworzonego niemieckiego Okręgu Poznań, czyli późniejszego Kraju Warty.

Ciechanów is one of the medieval towns of northern Mazovia.In 1400, its town rights were granted and the town quickly rose to become one of the most important in the Duchy of Mazovia.The term „Ciechanów mystification" in the study is a reference to falsifications, which were committed by Jerzy Gaczynski, it is the allegedly fifteenth century „annals", whose author was supposed to be Stanislaw from Lipia, as well as the others documents, such as the cited text Ciechanów (1266), which were included with the „annals" in the volume Liber Ecclesiae Praeposi- turalis Ciechanoviensis in the parish archives of the Parish Church in Ciechanów.The alleged disclosure of „Ciechanów annals" was presumably accomplished by Jerzy Gaczyński.In the early 90s of the twentieth century, Henryk Rutkowski established that the "annals" were a twentieth-century forgery written by J. Gaczyński.Unfortunately, both documents related to the mystification were published in NKDmaz II, there are documents 49a, which were supposed to be the location text Ciechanów from 1266 and document 98, so the alleged summary of the confirmation of Bolesław II for St Peter's Church in Ciechanów from 1295.

Out of the capital city or in its shadow – the identity of Warsaw suburban region

Small suburban towns west of Warsaw (especially Milanówek and Podkowa Leśna) are quite often portrayed in literature. While in ‘high caliber’ literature (like Dygat’s Pożegnania or Iwaczkiewicz’s Pod Akacjami) they are often depicted as ‘paradise lost,’, in popular culture they still function as unmarred idyllic places, where the past is still alive.
This paper tries to explore whether this picture is also present in local literature, that is books written, published and distributed in this microregion only. Drawing on Kenneth Burke’s notions of scene, agent and action, this article aims to answer the question in what ways local authors build their identities and the identity of the region.
Nostalgic picture of the land of childhood is often present on local books, but this idyllic countryside is not portrayed as lost and unreachable. Local authors stress the active part they or their ancestors have played in shaping the countryside. They also pay special attention to their conscious decision of living in the chosen town or village. This is often presented as a choice against Warsaw, which is portrayed as an ‘inhuman’ place. This conscious choice of living in suburban towns and not in the capital becames becomes a decisive feature of the microregion’s identity.

Pieczęcie księżnej mazowieckiej Anny Radziwiłłówny z czasu jej regencji na Mazowszu w latach 1503-1518 Zarys treści: Artykuł poświęcony jest pieczęciom, którymi posługiwała się księżna mazowiecka Anna Radziwiłłówna, wdowa po Konradzie III Rudym, w czasie sprawowania rządów regencyjnych w imieniu swoich małoletnich synów-Stanisława i Janusza, w latach 1503-1518. W artykule zaprezentowano siedem pieczęci, w tym dwie dotychczas nieznane pieczęcie sygnetowe, należące wspólnie do księżnej i jej synów, pochodzące z krótkiego okresu ich współrządów (1517-1518). W opisie każdej z pieczęci zamieszczono informacje na temat jej kształtu, wymiarów, wyobrażeń i napisów napieczętnych oraz chronologii i przykładów użycia. Zanalizowano praktykę stosowania poszczególnych rodzajów pieczęci (osobista księżnej Anny, średnia herbowa zmarłego księcia, sygnety), wynikającą ze specyfi ki rządów regencyjnych.

La reazione dentro l'innovazione. Il contratto di mezzadria toscano nel 1928 Preceduto da un nuovo capitolato colonico stipulato dai sindacati fascisti già nel 1926, il contratto di mezzadria toscano del 1928 è uno spartiacque importante nella storia di questo istituto agricolo nel Novecento, rimanendo in vigore-grazie alle resistenze padronali-ben oltre la fine del Regime. Fu infatti soltanto all'epoca dell'epilogo dell'Italia rurale, nel 1964, che si intervenne per via legislativa a riformarlo. Arrivato dopo una discussione con gli agrari, che avrebbero preferito restaurare la consuetudine dell'accordo individuale, magari non scritto, il contratto fu spinto dallo stesso Gran consiglio del fascismo, che nel 1927 stabilì che la mezzadria doveva essere regolata tramite accordi collettivi siglati con i sindacati fascisti. Nel 1928 fu quindi varato il "Contratto collettivo di lavoro per la conduzione dei fondi a mezzadria nella regione Toscana", da subito portato a modello per tutta l'Italia come forma fascista preferita per la regolazione del-l'agricoltura, con l'istituto mezzadrile, letto in chiave ideologica come "armonioso", esaltato e promosso. Nei fatti tuttavia, arrivando dopo la grande stagione di lotte ed avanzamenti-ancorché solo sulla carta-del 1919-20, il contratto del '28 segnava la vittoria di una feroce reazione. Sul piano generale, il "capoccia" continuava ad impegnare l'intera famiglia, perpetrando così il modello patriarcale. La "disdetta" veniva di fatto mantenuta libera-con tanto di possibilità da parte del concedente di recidere in tronco in contratto senza preavviso-mitigata solo dall'obbligo di convalida presso al Magistratura del lavoro, che si limitava a sanzionare un'azione già avvenuta, e con la previsione di una possibile accordo tra le organizzazioni sindacali fasciste, chiamate a rappresentare tanto i padroni che i mezzadri e vanificando per questa via qualsiasi reale tutela della parte più debole. Il riparto di tutti i prodotti e i redditi delle industrie poderali restavano ripartiti a metà, secondo i canoni classici della mezzadria. La direzione amministrativa e tecnica rimaneva saldamente in mano al proprietario, con l'esclusiva facoltà di decidere in merito alla scelta delle sementi, delle coltivazioni ed alla loro direzione tecnica, così come gli indirizzi zootecnici. Il Contratto entrava nel merito di tutte le questioni mezzadrili. Il carattere reazionario era evidente anche in queste questioni più dettagliate. Il colono doveva immettere in proprio gli attrezzi e gli utensili. Tutta la famiglia era tenuta a lavorare sul podere eseguendo in maniera intelligente e disciplinata le istruzioni del proprietario, che in caso di rifiuto aveva la facoltà di assumere dei braccianti addebitando la spesa al mezzadro. Al colono era vietato di svolgere qualsiasi lavoro per conto terzi, salvo autorizzazione del proprietario. Erano a carico del mezzadro il mantenimento delle strade poderali e la manutenzione. Il contadino doveva provvedere anche al trasporto dei prodotti alla fattoria padronale o alla stazione ferroviaria. A metà erano divise anche le spese che sarebbero dovute essere a carico del proprietario, come quelle per i citati trasporti e l'assicurazione sul bestiame. Sem-pre a metà restavano l'acquisto di concimi, sementi, anticrittogramici e insetticidi, anche se il colono non aveva voce in merito a quali e quanti. Laddove le necessità della pro-duzione moderna comportavano l'uso di macchinari, come nella trebbiatura, il colono doveva pagare un canone di affitto al proprietario, o sostenere la metà delle spese, in aggiunta al proprio lavoro, per l'affitto di macchine necessarie alla lavorazione del terreno. In merito alla vendita dei prodotti, le operazioni spettavano al padrone. Nel caso il raccolto di cere-ali non coprisse le esigenze alimentari della famiglia, il proprietario avrebbe provveduto con una quota della sua parte, ceduta però a prezzo di mercato. Una norma, fra le numerose, rende bene l'idea del permanere di un regime di potere feudale: le castagne venivano divise a metà, ma la raccolta, la ripulitura del bosco e la potatura spettavano al colono. Si riconoscevano piccoli miglioramenti, quali l'obbligo del proprietario a fornire una casa adeguata al podere ed in buone condizioni, anche igieniche, e provvista in qualche mo-do di acqua. La manutenzione straordinaria dei fabbricati, le opere di bonifica e soprattutto le nuove piantagioni erano in linea teorica a carico del proprietario, che però di norma profittava della sua posizione di potere per evadere questi obblighi. Per la manutenzione di attrezzi e utensili si riconosceva una compartecipazione del proprietario, che poteva provvedervi con una quota forfettaria. La famiglia poteva poi tenere per i suoi consumi un orto e un pollaio, le cui dotazioni massime di animali da corte dovevano essere stabilite dai patti aggiuntivi. Questi "miglioramenti" non erano comunque una novità, anzi per la gran parte erano già stati ottenuti durante le lotte precedenti. Venivano mantenuti, in forme attenuate, perché non inficiavano la sostanza della mezzadria, Il sindacato fascista poi doveva salvare almeno un'apparente funzione di tutela. La sostanza del Contratto era però una netta riaf-fermazione del potere degli agrari e la cancellazione delle conquiste più avanzate delle organizzazioni cattoliche e socialiste. Non va dimenticato poi che i patti aggiuntivi provinciali, con i loro riferimenti alle consuetudini, aggiungevano ulteriori aggravi sulla famiglia mezzadrile. In conclusione, il contratto era nettamente sbilanciato sia dal punto di vista economico che nella regolazione dei poteri delle parti verso un "assolutismo" padronale. Il suo man-tenimento anche in epoca repubblicana segnò un grave vulnus nelle campagne ai diritti nati con la Costituzione, e fu tra i motivi che impedirono una trasformazione democratica degli assetti proprietari dell'agricoltura italiana negli anni della Ricostruzione. Stefano Bartolini è ricercatore presso l'Istituto storico della Resistenza e dell'età contemporanea di Pistoia, coordina le attività di ricerca storica, archivistiche e bibliotecarie della Fondazione Valore Lavoro e fa parte del Consiglio dell'Associazione italiana di storia orale. Ha partecipato al recupero dell'archivio Andrea Devoto ed attualmente si occupa di storia sociale, del lavoro e del sindacato. Tra le sue pubblicazioni: Fascismo antislavo. Il tentativo di bonifica etnica al confine nord orientale; Una passione violenta. Storia dello squadrismo fascista a Pistoia 1919-1923; Vivere nel call center, in La lotta perfetta. 102 giorni all'Answers; La mezzadria nel Novecento. Storia del movimento mezzadrile tra lavoro e organiz-zazione. Ha curato le due mostre La mezzadria nel Novecento: lavoro, storia, memoria e La chiave a stella. Il lavoro industriale nel '900. Insieme a Giovanni Contini ha realizzato il film documentario In cerca della felicità. Storie di immigrati a Pistoia.

This book (in Polish) based on my PhD thesis in ethnology. This pdf file includes: table of contents, theoretical & methodological introduction and conclusions in Polish. 

Praca doktorska była pisana pod kierunkiem śp. prof. Andrzeja Brencza (UAM). Recenzentami w przewodzie doktorskim oraz recenzentami książki byli: prof. Michał Buchowski (UAM) i prof. Mirosława Drozd-Piasecka (PAN). Decyzją Rady WH UAM obrona z wyróżnieniem.

Na materiale badawczym, użytym w tej książce powstał także artykuł: "Rzeczywistość społeczno−polityczna jako zagrożenie dla bezpieczeństwa (przypadek wsi mazowieckiej)". Do pobrania niżej.


Oto spis treści książki, wydanej w koedycji z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.

Wstęp (też metodologia)
Wprowadzenie (pojęcia psychopolityczne)

Rozdział I: Orientacje indywidualne i wartości
Indywidualiści czy kolektywiści?; Produktywni czy receptywni?; Elitaryści czy egalitaryści?; Podmiotowi czy podporządkowani?; Deklarowane wartości i autorytety; Źródła szczęścia; Samoocena, porównania społeczne i uczucia

Rozdział II: Wyobrażenia i postawy wobec wsi, rolników i funkcjonowania rolnictwa
Samookreślenie społeczno-zawodowe i stosunek do ziemi; Wieś, rolnictwo – cechy szczególne i motywy pozostania; Koncepcja gospodarności oraz rolnicze wady i zalety;  Relacje społeczne w badanej wsi; „Komuna”, czyli wiejskie czasy najlepsze…; Zmiana systemowa, czyli wiejskie czasy najgorsze…; Rolnictwo a Unia Europejska; Postulowany sposób funkcjonowania rolnictwa; Postawy wobec instytucji rolniczych

Rozdział III: Postawy wobec kwestii społeczno-politycznych i stosunków społecznych
Transformacja systemowa; Bezrobocie; Prywatyzacja; Polityka fiskalna; Polityka socjalna; Bogactwo i ludzie bogaci; Relacje kościół-państwo i kwestia aborcji; Lustracja i dekomunizacja; Obowiązki obywatela; Zagrożenia społeczne; Przestępczość i instytucje prawa karnego

Rozdział IV: Postawy, wyobrażenia i zachowania polityczne
Rozumienie władzy i polityki; Demokracja i jej polska egzemplifikacja; Postulowany i realny obraz polityków; System partyjny; Władze samorządowe; UE i NATO; Partycypacja niekonwencjonalna; Uczestnictwo w wyborach

Zakończenie: Podsumowanie dotychczasowych rozważań; Myślenie polityczne; Orientacje polityczne; Mieszkańcy w świetle badań psycho- i socjopolitycznych okresu transformacji; Weryfikacja tez pracy

The aim of my project was to analyze a medieval manuscript (ca. 1175-1250) from the medieval Mazovia region. As the new acquisition of Polish libraries (the book was stolen during WWII and since 1973 housed in Munich), the manuscript is now available for multi-faceted research on its external (codicology, paleography), and internal content (liturgical prayers). The manuscript is the oldest representative of the so-called Roman-German Pontifical from Poland, and provides detailed insight into the history of Piast duchies in the time, as few written sources from this time have survived. The manuscript offers various research possibilities. On the one hand, it contextualizes the history of the Polish region of Mazovia into the wider European historiography on the struggle over world order between ecclesiastical hierarchs and civil rulers. On the other hand, it lends itself to contemporary research on the genre of the pontificals.

This article discusses the start of the activities of the Eremite Friars of the Order of St Augustine in Masovia. The underlying sources are: firstly, the Papal bull of Innocent VI of 6 July 1356 allowing Duke Siemowit III of Masovia to establish three Augustine monasteries: in Rawa, Warsaw and Ciechanów; and secondly, the privilege of indulgences granted on 8 October 1372 by Pope Gregory XI for the three Masovian congregations.
Such a significant endowment was a manifestation of the Masovian duke’s power. In order to better present the context of these endowments, the political situation at that time has been explained (including, among other things, the new feudatory arrangement between Siemowit III and Kazimierz III the Great, concluded on 27 December 1355 in Kalisz) and the locations of the monasteries—each in a different diocese. If we look for the reasons why the Eremite Friars of the Order of St Augustine were chosen, we see that attention was paid to Siemowit III’s family connections. Until now, the role of the duke’s wife—Euphemia of the Opava branch of the Bohemian noble Přemyslid family—has been emphasized, because the Order was very popular in Bohemia, which also included Silesian Opava. In addition, a connection with Siemowit III’s brother-in-law, Kazimierz I of Teschen (Polish: Cieszyn, Bohemian:  Těšín) husband of Euphemia, daughter of Trojden I, has been mentioned. The Duke of Teschen was one of the witnesses to the founding document of the Augustine church and monastery in Wrocław (German: Breslau) in 1351. Charles IV founded the church of the Eremite Friars of the Order of St Augustine after a failed meeting with Kazimierz III the Great, Jarosław of Bogoria and Bolko II, and the foundation itself was also a manifestation of the power of the Bohemian king. On the other hand the privilege of indulgences was granted more or less two years after the death of Kazimierz III the Great, when Siemowit III was no longer bound to Poland under a feudatory obligation. The article shows the links between Siemowit III’s policies and subsequent documents relating to the monasteries of the Eremite Friars of the Order of St Augustine in Masovia.

The article describes the seals of the Suffragan of Płock, Michał of Raciąż (1496–1513), whose sigillographic system was based on at least two types of seals: a minor seal and a signet. The fi rst one was used to seal the correspondence with a mayor and the city council of Gdańsk and is an example of bust and coat of arms types. Special attention should be paid to the coat of arms which was created by the owner of the seal to be used by him as a bishop. The coat of arms depicted a crosier and a mitre on a gothic shield (Spanish one). The signet is an example of a bust type and presents the crowned Virgin Mary with Baby Jesus.

W artykule dokonano analizy czynników rozwoju regionalnego, które wpływają na decyzje związane
z przyszłością młodych mieszkańców województwa mazowieckiego. Artykuł jest wynikiem analizy danych pozyskanych
z badania potrzeb i planów młodzieży województwa mazowieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem
młodzieży z obszarów wiejskich. Badanie to miało charakter ankietowy, objęło uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Pytano w nim m.in: jak młodzież postrzega swoje miejsce zamieszkania, jakie są jej przewidywania dotyczące
przebiegu dalszej nauki i kariery zawodowej oraz jak ocenia swoje szanse na rynku pracy. Wyniki potwierdziły
znaczenie Warszawy jako bieguna przyciągającego kapitał ludzki ze względu na jakość i ofertę edukacyjną, wielkość
stołecznego rynku pracy oraz warunki życia.