Esperanto as a Second Language

Среднестатистический нелюбознательный человек верит, что «весь мир говорит поанглийски» (поскольку об этом постоянно твердят СМИ и интернет) -хотя в реальности это верно лишь для международных аэропортов, шикарных отелей и прочих мест, специально предназначенных для выкачивания денег из туристов. А об эсперанто обыватель в лучшем случае знает лишь то, что это -«искусственный язык», который якобы «не прижился». При этом явно подразумевается, что искусственный -это плохо. Я много раз спрашивал у таких людей: «что именно "искусственного" в эсперанто? Приведите примеры слов, не имеющих прототипов в национальных языках. Или грамматических форм, не имеющих "естественных" аналогов. Докажите, что вы хоть чуть-чуть разбираетесь в лингвистике...» Разумеется, ответа я ни разу не получил.

Ankaŭ vi estas Fremdulo! estas la verketo, kiu prezentas teoriajn
fundamentojn kaj historion de interkultura edukado. Krom scienceca analizo de ĉefaj nocioj kaj sociaj problemoj ligitaj kun kultura diverseco, ĝi enhavas riĉan gvidilon pri literaturo kaj interretaj paĝoj ligitaj kun ideoj de interkulturo, tolero, civitaneco kaj edukado en plurkulturaj kaj pluretnaj medioj. La internacia lingvo Esperanto estas prezentita tie ĉi kiel praktika ilo de interhoma komunikado, firme ligita kun bazoj de edukado en kondiĉoj de kultura diverseco. La libro certe interesos ne nur sciencistojn kaj instruistojn, sed ĉiujn legantojn konsciajn pri la gravega rolo de interkulturaj rilatoj en la nuntempa mondo.

Oficiale, laŭ traktato de Lisbono, Eŭropa Unio estas regata per demokratio, per justeco, per nediskriminacio. Sed fakte la estraro nur uzas la anglan lingvon, do la plejmulto de la loĝantoj, kiuj ne scipovas la anglan lingvo, estas viktimoj de diskriminacio. La esploroj "Eŭrobarometro" (Eurobaromètre, Eurobarometer...) montras ke la loĝantaro deziras samtempe ke ĉiuj lingvoj estu same traktataj, kaj ke estu unu komuna lingvo por interkompreno. La internacia lingvo esperanto povas esti ilo por havi samtempe unu komunan lingvon, kaj egalecon inter ĉiuj oficialaj lingvoj.

Esperanto appeared exactly when the 'Reform Movement' of foreign language teaching was flourishing, as an opposing alternative: improving not merely the method, but the taught language itself. However, for more than a century the trends in language teaching have evolved away from the grammar-translation method and have become fixated on the model of child language learning, to the extreme of the 'critical period' proposed by generativists. In this talk, I address the issue of how the principle ´the earlier the better' espoused by Generativism and implicitely endorsed by proponents of so-called Communicative Language Teaching may be unwillingly detrimental to social justice and language sustainability, and how the teaching of Esperanto puts the adult learner back to the foreground.

Fare sociolinguistica dell'esperanto è davvero possibile? Questa domanda mi è stata rivolta di recente da un collega sociolinguista, alquanto perplesso che si possa studiare il rapporto tra lingua, cultura e visione del mondo in una lingua 'artificiale' quale l'esperanto. Ma allora l'esperanto avrebbe una sua cultura propria? Ma non era un codice asettico, culturalmente 'neutrale'? Come fa una lingua ausiliaria ad avere una sua visione del mondo, vale a dire non riconducibile al mondo esterno all'esperanto stesso? Tutte queste perplessità verranno fugate dal volume che state tenendo in mano: ebbene sì, si può fare sociolinguistica dell'esperanto. Anzi, si deve. Perché per troppo tempo la letteratura, anche specialistica, del fenomeno esperanto ha trascurato la fonte della vitalità di questa lingua: i suoi parlanti, le loro attitudini linguistiche, l'uso che ne fanno, le loro speranze e anche le loro disillusioni, in un mondo che spesso li ignora o a volte, purtroppo ancora oggi, li deride.

J.Korczak: Sole kun Dio. Preĝoj de tiuj, kiuj ne preĝas. / O sós com Deus. Orações dos que não oram. Editora Comenius, Bragança Paulista 2007
Tłumaczenie dzieła J.Korczaka na język Esperanto, opatrzenie wydania przedmową i przypisami.
ISBN 978-85-98472-20-1

Probal Dasgupta Mia libro Loghi en homaj lingvoj: la substancisma perspektivo prezentas esperantismon intime ligitan al la tradukologio, la semiotiko kaj la lingvoscienco. Trovighas en tiu prezento samtempe analizo (do teoria kompreno) kaj tagordo (do praktikaj sekvoj). Organizan kadron liveras la kognoscienco; ghi estas avangarda interfaka esplortereno, kie renkontighas la filozofio, la psikologio, la lingvistiko, la biologio, la komputiko ktp. La libro tezas, ke la lingvoj shlosile ankras sin ne nur en vortoj sed ankau en nomoj.

La nuna situacio kun abĥaza lingvo elvokas seriozan zorgemon kiel ĉe specialistoj,
tiel en rondo de intelektularo, malgraŭ garantita en Konstitucio de Abĥazio altan
staton de abĥaza lingvo kiel ŝtata. Laŭ takso de lingvoscientistoj abĥaza apartenas
al kategorio de malbonstataj lingvoj; ĉe tio observiĝas la plifortigon de vico da
faktoroj malfavore influantaj per ĝia funkcionado (altan nivelon de urbonizo,
amasan migradon de agrarloĝantaro en urbojn, kie en kondiĉoj de polietnika socio
dominas rusa lingvo ktp). En la verko taksas ĝeneralan kondiĉon de abĥaza lingvo
en Abĥazio, citiĝas la rezultojn de statistika kaj sociolingvistika esplorado de
specifikecoj de ĝia funkcionado en medio de urbaj abĥazoj. Sur la bazo de rezultoj
de esplorado, kaj ankaŭ kun konsidero de internacia sperto, proponiĝas la
komplekson da rimedoj, direktitaj al sanigado de situacio kun abĥaza lingvo.

Jest to wersja w języku esperanto książki „Spotkania z Innymi. Czytanki do edukacji międzykulturowej”. Została opracowana na potrzeby portalu edukacyjnego edukado.net, w którym jest zamieszczona w postaci kursu do edukacji międzykulturowej adresowanego do dzieci w wieku 6-10 lat.
Esperanto:
„Renkontoj kun Diferenculoj” estas kolekto de rakontoj pri diversaj personoj, kiuj pro variaj kialoj estas en sia medio diferencaj de la plimulto de la homoj kaj pro tio oni perceptatas ilin kiel strangajn, malkompreneblajn, eĉ danĝerajn. Pri tiaj personoj kutime oni klaĉadas kaj kreas stereotipajn opiniojn – plej ofte maljustajn kaj suferigajn. La rakontojn prezentas Kamila – kelkjara knabineto. Helpate de siaj gefamilianoj, ŝi konatiĝas kun handikapuloj, malsanuloj, maljunuloj, personoj apartenantaj al fremdaj nacioj kaj kulturoj, praktikantaj diversajn religiojn ktp. La personojn karakterizas diferencaj stiloj de vivo kaj diversaj perspektivoj. Ilia nuntempa situacio estas kutime la sekvo de okazintaĵoj, kiuj influis iliajn karakteron, ideojn pri la mondo kaj motivojn de agado. Kamila konsciiĝas, ke ne ĉiuj homoj estas samaj, sed ĉiuj estas egale gravaj, do ili same bezonas estimon, amikecon kaj amon. La edukaj valoroj de „Renkontoj kun Diferenculoj” estas: toleremo, estimo por individuaj diferencoj, konvinko pri devo konatiĝi kun aliaj homoj antaŭ ol krei propran opinion pri ili kaj deziri pritaksi ilian agadon. La libreto estas destinita al infanoj en la aĝo de 6 ĝis 10 jaroj. Ĝi povus servi kiel legaĵo en familia rondo, aŭ kiel didaktika materialo en baza lernejo kaj kursoj de interkultura edukado. En Pollando, „Renkontoj kun Diferenculoj” akiris pozitivajn opiniojn de universitataj fakuloj pri psikologio kaj pedagogio. Ĝiaj tradukoj estas disponeblaj en la angla, franca kaj germana lingvoj (sed sen aludoj pri Esperanto). Se iu deziros traduki ĝin al propra lingvo aŭ aperigi ĝin en sia lando (en bita aŭ presita versio, kun propraj ilustraĵoj aŭ preparitaj de lokaj lernejanoj ktp.) bonvolu interkonsenti kun la verkinto pri transdono de la eldonrajtoj.

One of the core uses of Esperanto as a bridge language relates to the establishment of contacts between people from different origins and backgrounds – between national others – so as one can learn and exchange thanks to the other’s differences and to the diversity that composes the Esperanto community. If the philosophical and political
programmes linked to Esperanto provide Esperantists with ways of relating to differences, how did these ideas change and undergo updates over time? In this text, I discuss how conceptions of language, national and cultural differences, and otherness appeared historically among Esperantists and how they evolved on the basis of ideas on nationality, humanity, non-nationality, internationality and cosmopolitanism by studying the development of the inner idea, from the pioneers to the present day.

Unu el la ĉefaj uzoj de Esperanto kiel ponta lingvo rilatas al la kontakoj inter homoj el malsamaj originoj kaj fonoj – alivorte, de naciaj aliuloj – tiel ke oni povas lerni kaj interŝanĝi dank’al la diferencoj kaj al la diverseco kiu karakterizas la Esperanto-komunumon. Se la filozofiaj kaj politikaj programoj ligitaj al Esperanto provizas al esperantistoj manierojn rilati al diferencoj, kiel tiuj internaj ideoj ŝanĝiĝis kaj estis ĝisdatigataj tra la tempo? En tiu ĉi teksto, mi diskutas kiel konceptoj pri lingvaj, naciaj kaj kulturaj diferencoj kaj pri alieco aperas historie inter esperantistoj kaj kiel ili disvolviĝis surbaze de ideoj pri nacieco, humaneco, sennacieco, internacieco kaj kosmopolitismo, esplorante la evoluon de la interna ideo de la pioniraj tempoj ĝis nuntempe.

Rivail kaj edukado. Pedagogiaj ideoj kaj aktivado de la kodiginto de spiritismo. Editora Comenius, Bragança Paulista 2004. (ISBN 978-85-98472-05-0)

Kia estis A.Kardec - aǔ pli ĝuste Hippolyte Léon Denizard Rivail,  ĉar tiam li portis publike sian veran nomon - kiel pedagogo? Kiamaniere disvolviĝis liaj ideoj de instruado kaj edukado? Kion li proponis koncerne klerigadon de sia popolo? - Provon de respondoj je tiuj ĉi demandoj oni penas doni en la libro.
La vivon de H.L.D.Rivail ĉirkaǔvolvas forgeso - parte celita de li por protekti diversajn personojn, kaj aliflanke provokita kvazaǔ nature de liaj malpli fruaj grandsukcesaj publikigaĵoj kaj agado destinitaj al aferoj, pri kiuj oni ĝenerale ne parolas en lernejoj. Tamen por imagi kompletan silueton de la persono konata al ĉiuj simpatiantoj de spiritismo, necesus pli detale ekkoni la vivperiodon de H.L.D.Rivail antaǔ publikigo de la „Libro de la Spiritoj” - la vivperiodon dediĉitan precipe al larĝe komprenata pedagogia laboro - plenumado de instruistaj kaj edukistaj taskoj, verkado de fakaj libroj kaj artikoloj ligitaj kun profunda pripenso de koncernaj problemoj.
Przemysław Paweł Grzybowski

La libro „Rivail kaj Edukado: pedagogiaj ideoj kaj aktivado de la sistemiginto de Spiritismo” de Przemysław Grzybowski prezentas al ni dimension ankoraŭ tre fora de la publiko, konanta Hippolyte Léon Denizard Rivail (Allan Kardec) nur pere de liaj verkoj celantaj la sistemigon de la Spiritisma Doktrino.
La verko komence lokas Rivail kuntekste de la eduk-soci-medio liaepoka, ne limigante sin al nura priskribo pri datoj kaj okazintaĵoj; la rigardo de la aŭtoro malkovras al ni la pedagogon Rivail travivanta la diskutadon de lia epoko, elstarigante kiom granda estis lia zorgemo rilate al la tiama socio kaj al la edukiĝo de la tiama homo.
Travidiĝas la iluminisma idearo en multaj el liaj argumentoj, kaj per lia klarvida rigardo oni konstatas la tiuepokajn malkoheraĵojn, pro kiuj Rivail elpensis kaj prezentis tre bone fundamentitajn reformproponojn.
La aŭtoro prezentas al ni Rivail kiel entrepreneman homon, kiu batalas por efektivigo de siaj ideoj, de tio, kion li kredas, eĉ se por tio necesis rezigni pri dungiteco siafake pro ne konsento kun la defalo de la tiama franca eduksistemo.
Malgraŭ la tumultoj de tiu jarcento, Rivail fariĝis digna disĉiplo de la Majstro Pestalozzi, el kiu li ĉerpis profundan komprenon pri la psikologiaj bezonoj de infanoj, malgraŭ la nesufiĉaj tiamaj konoj pri tiu temo. La aŭtoro al ni montras, kiom signifa estas la rolo de Pestalozzi en la vivo de Rivail, kaj klarigas, kiel la ĝermoj de tiu kunvivado en Yverdon disfloriĝis en multaj el liaj pedagogiaj ideoj.
Ideoj, kies konkretiĝo okazos estontece, agorde kun tiuj, kiuj venos al kompreno de infaneco kiel singulara kaj grava momento en la formiĝo de la homa estulo. Kadre de tio, la aŭtoro prezentas al ni homon kiu antaŭas sian tempon, kiam Rivail pritraktas la influon de medio en la formado de la kono de infano; kiam li atentigas al tio, ke la interŝanĝo kun medio konstruigas al infano mensajn strukturaĵojn kaj akirigas al ĝi manierojn tiujn funkciigi; la elstaran rolon de la familio en la formiĝo de la homa karaktero, elmontrante malsaĝecon de punoj; gravecon de interrilato de instrufakoj; urĝecon de formado de instruistoj konsciaj pri la grandeco de iliaj taskoj, interalie.
La libro enhavas signifajn kontribuojn por ĉiuj, kiuj studas la historion de la pedagogiaj ideoj, kaj elvokas la gravecon de tiu ideoriĉa momento de la homa pensado. La legonto trovos valorajn informojn, ne nur por koni Rivail, sed ankaŭ por iom pli profunde kompreni tiujn lum-jarojn.
David Bianchini (el la „Antaŭparolo...”)

To our knowledge, there is to date no significant number of sociological studies dealing with the Esperanto movement, and there are even fewer sociolinguistic explorations of the whole Esperanto phenomenon. Concentrating on the Croatian Esperanto movement, we conducted an extensive study of Croatian Esperantistsʼ attitudes towards the structure of Esperanto, and their perception of the Esperanto movement and the overall Esperanto phenomenon -aspects still conspicuously missing in recent Esperantological research. This study offers invaluable insight into these under-researched interlinguistic areas, and also into the specific outlook of the traditional Croatian Esperanto movement.

Cannot find a language fit enough for World-wide communication? No problem - just make one up! Sounds somewhat insane, but surprisingly many had this idea. What followed? Well, listen and you will hear all about it in this out-take of our third episode on lingua francas.

Opinia do wniosku Stowarzyszenia Europa-Demokracja-Esperanto o wpis języka esperanto jako nośnika kultury esperanckiej na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona na potrzeby Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Un interessante esempio pertinente al tema del nostro convegno è quello proposto dall'Accademia Internazionale delle Scienze San Marino (in breve: AIS). Si tratta di un'istituzione universitaria nata nel 1983 a San Marino per iniziativa del Governo locale, e poi evolutasi in un'università internazionale con larga attività in vari paesi. Al riconoscimento del Consiglio dei XII della Repubblica di San Marino, che ne ha fissato l'ancoraggio giuridico alla Repubblica del Titano, sono seguiti riconoscimenti culturali, tra i quali l'equipollenza, con relativo valore legale, dei titoli rilasciati dall'AIS a titoli di varie università nazionali, o l'accoglimento dell'AIS in seno alla International Association of University Professors and Lecturers, la più seria e numerosa associazione di professori universitari, che conta nel mondo varie decine di migliaia di membri. I corsi dell'AIS, riguardanti varie branche della scienza, sono tenuti da un corpo docente prestigioso: vi sono due Premi Nobel (Reinhard Selten, Premio Nobel per l'Economia, deceduto nel 2016, e Mihail Gorbacjov, Premio Nobel per la Pace), vari membri di accademie internazionali e nazionali, professori qualificati provenienti da università famose: Torino, Padova, Roma, Vienna, Monaco di Baviera, Londra, Valladolid, Berlino, Amsterdam, Göttingen, solo per restare in Europa. I corsi si svolgono in vari paesi europei ed extra-europei, il che rende quindi l'AIS ben sensibile al problema della lingua di insegnamento e di comunicazione tra i membri. L'Accademia ha come regola che qualsiasi suo studente, per ottenere un diploma accademico, debba aver ascoltato insegnamenti in lingue diverse. Quello che il programma Socrates ha istituito alcuni anni fa in Europa e attualmente è l'Erasmus, è per l'AIS la condizione sine qua non fin dalla sua nascita trentacinque anni fa: l'AIS ha voluto ricostruire una scienza non legata ad una nazione o ad una nazionalità o a una lingua, e l'ha costruita tramite viaggi e uso di lingue diverse. I corsi infatti sono tenuti in varie lingue, tuttavia con una particolare attenzione all'esperanto, che si è rivelato la lingua più gradita di comunicazione scientifica per la sua semplicità e regolarità; spesso la settimana universitaria dell'AIS inizia con un corso di esperanto che in 8 ore mette in condizione gli allievi di ascoltare i corsi scientifici tenuti in tale lingua. I professori dell'Accademia di San Marino vanno a tenere corsi in vari paesi del mondo occidentale, dall'Italia alla Germania, ma particolarmente interessanti sono i corsi che essi tengono nei paesi dell'Europa dell'Est, in Cina e in quelli in via di sviluppo. L'AIS ha succursali in Messico, Repubblica Ceca, Slovacchia, Romania; esistono scuole convenzionate con l'AIS in Polonia e Russia e ogni anno si tengono corsi nell'Università Congressuale Internazionale che ha sessioni durante i congressi di esperanto: nel 2016 a Nitra (SK), nel 2017 a Seoul, nel 2018 a Lisbona.