Warszawski Pułk Ułanów

Warszawski pułk ułanów
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Józef Trepto
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa
	Organizacja
Dyslokacja	Garwolin Radzyń Podlaski
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	Kombinowana Brygada Kawalerii

Warszawski Pułk Ułanów – oddział kawalerii Wojska Polskiego improwizowany w czasie kampanii wrześniowej.

Formowanie i działania wojenne

W trakcie bitwy w Borach Tucholskich Pomorska Brygada Kawalerii poniosła znaczne straty, a zniszczeniu uległy dwa z jej czterech pułków – 16 Pułk Ułanów i 18 Pułk Ułanów, który wykonał słynną szarżę pod Krojantami. W tej sytuacji dowódca brygady, płk Adam Zakrzewski, wraz z dowódcą 2 Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, ppłk. Józefem Trepto, udał się w celu jej odtworzenia do Garwolina, gdzie znajdował się Ośrodek Zapasowy Kawalerii „Garwolin”.

W związku z niekorzystną sytuacją na froncie, poszczególne szwadrony formowane z rezerwistów Pomorskiej Brygady Kawalerii były kierowane natychmiast do zabezpieczenia mostów na Wiśle, wobec czego zdecydowano się na inne rozwiązanie. 7 września z rezerwistów Mazowieckiej Brygady Kawalerii ppłk Józef Trepto rozpoczął formowanie rezerwowego pułku kawalerii, który od miejsca stacjonowania dowództwa i niektórych oddziałów macierzystej brygady, przyjął nazwę Warszawski Pułk Ułanów. W jego skład weszło siedem szwadronów (oprócz 1 Pułku Kawalerii KOP, pozostałe pułki miały po cztery szwadrony): złożone z dwóch szwadronów dywizjony 1 Pułku Szwoleżerów, 7 Pułku Ułanów i 11 Pułku Ułanów, oraz szwadron Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii. Dodatkowo 15 września w skład pułku włączono oficerów i luzaków z rozformowanego Centrum Wyszkolenia Kawalerii.

13 września pułk włączono do Kombinowanej Brygady Kawalerii płk. Adama Zakrzewskiego, walczącej w ramach Frontu Północnego gen. Dąb-Biernackiego. Pierwszym zadaniem pułku była osłona linii Wieprza na odcinku Borowica-Nadpole. 18 września Warszawski Pułk Ułanów, wspólnie z oddziałami 39 Dywizji Piechoty, wzięły udział w nieudanym ataku na Krasnystaw, gdzie poniósł pierwsze straty. 20 września Kombinowana Brygada Kawalerii otrzymała rozkaz ataku na Komarów, który został zajęty przez Warszawski Pułk Ułanów i 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich o zmroku 21 września. Następnie, działając w ramach Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Andersa, Kombinowana Brygada Kawalerii miała nacierać na Suchowolę i Jacnię, zaś sam pułk miał atakować wspólnie z resztkami Wileńskiej Brygady Kawalerii. Nie mogąc jednak ich odnaleźć, ruszył do ataku sam, wsparty później przez 8 Pułk Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego. Prowadzone w szyku pieszym natarcie, mimo początkowych sukcesów, zostało powstrzymane, zaś po wyjściu Niemców na tyły polskie oddziały ponosząc ciężkie straty musiały się wycofać. Oddziały brygady, w tym Warszawski Pułk Ułanów, w znacznej mierze rozbite i rozproszone, zebrały się 23 września w kolonii Niemirówek pod Krasnobrodem, gdzie płk Zakrzewski wydał rozkaz przebijania się małymi grupami na Węgry.


Obsada personalna Warszawskiego Pułku Ułanów^[1]
Stanowisko	Stopień, imię i nazwisko	Uwagi
dowództwo
dowódca pułku	ppłk dypl. kaw. Józef Trepto (2 pszwol.)	†1940 Charków
zastępca dowódcy	ppłk kaw. Zdzisław Dziadulski (11 puł.)	†1940 Charków
adiutant	por. kaw. Zdzisław Gadomski	Polskie Siły Zbrojne
dowódca pocztu	por. kaw. rez. Michał Gątkiewicz (11 puł.)	23 IX 1939 kontuzjowany, niemiecka niewola^[2]
kwatermistrz	mjr kaw. Antoni Głuchowski (7 puł.)	†23 IX 1939 Jacnia lub Wola Boża^[3]
dywizjon 1 pułku szwoleżerów
dowódca dywizjonu	ppłk kaw. Piotr Głogowski
adiutant	rtm. rez. Jerzy Paweł Romocki	22 IX 1939 ranny
dowódca 1 szwadronu	por. Stefan Smolicz (1 pszwol.)	18 IX 1939 ciężko ranny w Krasnymstawie
dowódca 1 szwadronu	ppor. kaw. rez. Józef Garliński (1 pszwol.)	18–23 IX 1939, ranny w Jacni
dowódca 2 szwadronu	rtm. Lubomir Konrad Packiewicz	niemiecka niewola^[3]
dywizjon 7 pułku ułanów
dowódca dywizjonu	mjr kaw. Antoni Głuchowski (7 puł.)
dowódca 1 szwadronu	rtm. Jerzy Karwat	19 IX 1939 dołączył do I rzutu
dowódca 2 szwadronu	por. Cezary Aleksander Baranowski
dywizjon 11 pułku ułanów
dowódca 1 szwadronu	rtm. Stanisław Kociejowski	1943 aresztowany, zaginął^[3]
dowódca 2 szwadronu	rtm. Józef Dworakowski	niemiecka niewola^[3]
szwadronu Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii
dowódca szwadronu	rtm. Henryk Lewandowicz (4 psk)	niemiecka niewola^[3]^[4]

Przypisy

↑ Głowacki 1986 ↓, s. 366.
↑ Michał Gątkiewicz. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.15205 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-12-10].
↑ Głowacki 1986 ↓, s. 366, autor błędnie podał, że rtm. Lewandowicz poległ w 1914 w Tobruku.

Bibliografia

Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
Andrzej Haratym: Dzieje Warszawskiego Pułku Ułanów. Instytut Niedziela. [dostęp 2023-12-10].

[CITEREFGłowacki1986366-1] Głowacki 1986 ↓, s. 366.

[2] Michał Gątkiewicz. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.15205 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-08].

[Straty-3] Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-12-10].

[CITEREFGłowacki1986366,_autor_błędnie_podał,_że_rtm._Lewandowicz_poległ_w_1914_w_Tobruku-4] Głowacki 1986 ↓, s. 366, autor błędnie podał, że rtm. Lewandowicz poległ w 1914 w Tobruku.

[1]

[2]

[3]

[4]

Korpus, dywizje, GO Jazdy	KJ DJ 1 DJ 2 DJ DJ WLŚ GOJ
Brygady jazdy (wojenne)	1 BJ 2 BJ 3 BJ 4 BJ 5 BJ 6 BJ 7 BJ 8 BJ 9 BJ
Brygady jazdy	I BJ II BJ III BJ IV BJ V BJ VI BJ VII BJ VIII BJ IX BJ X BJ
Dywizje kawalerii	1 DK 2 DK 3 DK 4 DK
Samodzielne brygady kawalerii	2 SBK 3 SBK 5 SBK 6 SBK 8 SBK 9 SBK
Brygady kawalerii	I BK IV BK VII BK VIII BK X BK XI BK XII BK XIII BK XIV BK XV BK XVI BK XVII BK XVIII BK
Brygady kawalerii (1929–1937)	Brygady 2 DK BK „Brody” BK „Wilno” BK „Kraków” BK „Stanisławów” BK „Rzeszów” BK „Hrubieszów” BK „Baranowicze” BK „Białystok” BK „Poznań” BK „Równe” BK „Suwałki” BK „Toruń” 10 BK
Grupy Operacyjne Kawalerii 1939	GOKaw. nr 1 GOKaw. nr 2
Brygady kawalerii 1939	Mazowiecka BK Kresowa BK Wileńska BK Suwalska BK Krakowska BK Podolska BK Wielkopolska BK Pomorska BK Nowogródzka BK Wołyńska BK Podlaska BK
Jednostki improwizowane w 1939	DK „Zaza” Zbiorcza BK Rezerwowa BK Kombinowana BK BK „Edward” BK „Plis” Zgr. kaw. ppłk. K. Halickiego Grupa Kawalerii Spieszonej ppłk. E. Wani
Pułki ułanów (szwoleżerów)	1 pszw 2 pszw 3 pszw 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Pułki strzelców konnych (dragonów)	1 pd 2 pd 3 pd 4 pd 1 psk 2 psk 3 psk 4 psk 5 psk 6 psk 7 psk 8 psk 9 psk 10 psk
Dywizjony artylerii konnej	1 dak 2 dak 3 dak 4 dak 5 dak 6 dak 7 dak 9 dak 10 dak 11 dak 12 dak 13 dak (8)14 dak 15 bak
szwadrony pionierów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
szwadrony łączności	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 10 BK WBPM
Inne	pułk jazdy tatarskiej 1 szwadron tatarski 1 p kaw. KOP
Kawaleria zmotoryzowana	24 p.uł 1 psk 10 psk dppanc 10 BK dr 10 BK dr WBPanc.-Mot.
Ośrodki zapasowe kawalerii	OZ Suw. i Podl. BK OZ Wkp. BK OZ Krak. BK OZ Maz. BK OZ Pom. BK OZ Woł. BK OZ Now. BK OZ Pod. BK OZ Wil. BK OZ Kres. BK
Improwizowane (rezerwowe) oddziały kawalerii (1939)	101 puł. 102 puł. 110 puł. 103 pszw. p kaw. osłonowej „Wołkowysk” Warszawski puł. p marszowy Kresowej BK p marszowy Podolskiej BK p zbiorczy Pomorskiej BK 1 psk (spieszony) dyw. kaw. KOP „Niewirków”