Hititlerde Din Hitit Arkeolojik Eserler

Hittites thought that mountains were sacred places just as other societies in the ancient history. This was due to the idea that a mountain was viewed as a God and as an ermitage. Therefore, Hittites made some of their rituals on the mountains. Hittites thought some mountains, near their cities, were sacred mountains to be used in their religious lives. They consubstantiated these mountains with cities. The most notable ones are Boğazkale – Yazılıkaya, Ortaköy – Ağılönü, Alacahöyük - Kalehisar Tepesi, Kuşaklı – Karatonus/Kulmaç Dağı, Oymaağaç – Adatepe, Çadır höyük – Çaltepe, Hatıp höyük – Hatıp kayalığı, Maltepe Höyük – Arısama Dağı. There is no explanatory information in the Hittites cuneiform texts related with how open – air sacred spaces were chosen. We think that sacred mountains near the Hittite settlements were located within a few hours walking distance. In this paper, we will suggest that when Hitttie administrators or clergymen determined the sacred mountains of cities, they prefered to limit the distance within 5 km.

Hitit dini inancına göre Boğa, Fırtına Tanrısı Tešup’un simgesi olmuştur. Hititler, dini ritüellerinde Boğa sembolüne sunu yapmışlardır. Boğa motifli rhytonları dini ritüellerinde kullanmışlardır. Özellikle Fırtına Tanrısı ile ilgili ritüellerde, Fırtına Tanrısına boğa kurban etmişlerdir. Bazı ritüellerde Boğa üzerinden atlama hareketini gerçekleştirmişlerdir. Girit dininde de bir boğa kültü bulunmaktadır. Girit halkı dini ritüellerinde kutsama boynuz çiftine sunu yapmışlardır. Knossos Sarayında görüldüğü gibi bazı ritüellerde boğa üzerinden atlama hareketi gerçekleştirmişlerdir. Bu çalışmada Hitit dini ile Girit dini arasındaki benzer noktalar ve bu noktaların kökenleri incelenmiştir.

Abstract
The bull was symbol of Tešup, Storm-God, according to Hittite religion. Hittites made offering to bull symbol on their religious rituals. They used bull shaped rhytons in their rituals. Especially, they sacrified bull for Storm-God in rituals in related to Storm-God. They performed bull-leaping in their some rituals. Crete religion had a cult of bull. Crete public made offering to horns of consecration. They performed bull-leaping in their some ritulas as seen on Knossos Palace. In this paper, it is examined similarities and it’s origins between Hittite and Crete religion.

Eski Anadolu Uygarlıklarından olan Hititler; Anadolu’nun mimari ve sanatına yön veren en önemli uygarlıkların başını çekmektedir. Bu uygarlık ilk kez 1834 yılında Hitit başkenti Hattuşaş ile Charles Texier tarafından Dünya’ya tanıtılmıştır. Bir dağ kenti olan Hattuşaş yer seçimi açısından dahi kendi dönemi içerisinde Anadolu’da özgün bir başkent konumundadır. Başlangıcı 1906 yılına dayanan arkeolojik çalışmalar ile taş temelleri günümüze kadar ulaşmış olan görkemli bir kentin mimarisini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma ile Hattuşaş’taki önemli mimari yapıların başında gelen Büyük Tapınak Kompleksi’nin mekân kurgusu incelenmiş olup; Anadolu Mimarlığı üzerindeki etkileşimlerine ulaşılması amaçlanmıştır. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki; Büyük Tapınak bir mabet olmasının yanı sıra iş evi, arşiv odası gibi farklı işlevlere sahip mekânlar da barındıran büyük bir komplekstir. Dini tören ritüellerine uygun olarak tapınak alanlarında mahrem alanların ve kutsal bölümlerin oluşturulması, özel avlu ve girişler, depolama alanları akılcı bir tasarımın göstergesidir. Yatayda genişleyen ve işlevlerine göre bölümlere ayrılan mekân kurgusu, işlevsellik, çevreye hâkim konumu ve malzeme seçimleri ile örnek bir mimari yapıdır. Anadolu’da Hitit Mimarisinden çok daha yakın tarihli inşa edilmiş olan Selçuklu-Osmanlı külliyeleri ve Topkapı Sarayı’nın da Hitit mimarisinin plan özelliklerini gösterdiği görülmüştür. Sonuç olarak Hitit Uygarlığının mimarisi ve sanatının Anadolu’nun mimari kimliği üzerinde etkili olduğu bir kez daha ortaya konmuştur.

Dergiye gönderilen yazı ve fotoğraflar iade edilmez. Bu dergide yayınlanan yazılardaki fikirler yazarlarına aittir The articles and photos that has been sent to the journal for publication may not be returned even if they are not published. The responsibility of all the ideas in the articles published in this journal belogns to their authors.

Mount cult has been an important public belief in many communities from prehistoric ages to today. Humans have thought that the natural phenomenons that they cannot explain the meaning of, are created by supernatural powers, namely gods. And they have chosen mysterious and unreachable mountains as the places where their gods with great powers live. In time, mountains have been accepted both as a god and as a place where gods live. In ancient Anatolia, the mountain cult appears as an important public belief, especially in Hittites. Although the written sources on Hittites have fallen into silence in 1200s B.C., we know that Hittites continued to exist in Anatolia through long ages. Today, in Anatolia, it is still possible to see the traces of Hittites in some public beliefs. Another factor that has an effect on the mountain cult belief in Anatolia is that the ancient Turkish pubic beliefs mostly continue their existence in the Anatolian Alevism by changing their identity. In our study, we will try to discuss the mountain cult beliefs in different communities and especially the effect of the Hittites mountain cult belief in Sivas to the present.