İdealizm

Uluslararası ilişkiler, günümüzde hepimizin günlük hayatını doğrudan etkileyen ve zamanımızın önemli bir kısmını kendisiyle meşgul eden bir alan haline gelmiştir. Nerdeyse bir günde izlediğimiz veya dinlediğimiz haberlerin üçte ikisi dış politika veya dünya sorunlarıyla ilgili. Bunların bazıları, Türkiye ile bir komşu ülke arasındaki ilişkilere ilişkin, bazıları, Türkiye ile ABD ya da Avrupa Birliği ülkeleriyle ilişkiler konusunda, bazıları ise bölgemizde ya da uluslararası alanda meydana gelen gelişmeler hakkında olabiliyor. Ancak pek çoğumuz ya bu konularda sorunun
geri planını bilmediğimizden ya da pek takip etmediğimizden olaylarla ilgili yapılan açıklama ve analizlerden fazla tatmin olmuyoruz. Oysa gelişmelerin çoğu geleceğe ilişkin kendi mesleğimizle ilgili doğru kararlar almamızı gerektirecek gelişmelerdir. Ekonomik ve mali sorunlar gibi görünen sorunların arkasında bir siyasal sorunun olduğunu ya da siyasal bir soruna yol açma ihtimalinin bulunduğunu fark etmeyiz.

Głównym celem artykułu jest prezentacja Maxa Stirnera jako jednego z prekursorów analizy filozoficznej nihilizmu oraz ukazanie podobieństw i różnic między jego interpretacją tego zjawiska a diagnozami wypracowanymi przez Gianniego Vattima. Max Stirner odgrywa ważną rolę w dziejach nihilizmu. Analiza dzieł tego autora pomaga zrozumieć korzenie tego zjawiska i jego rozwój na przestrzeni wieków. Należy podkreślić, że Stirner antycypował o kilkadziesiąt lat twórczość Fryderyka Nietzschego, który jest powszechnie uważany za głównego proroka, koryfeusza i teoretyka nihilizmu.

Felsefe, insanın hayata bakış açısını belirler ve bununla birlikte her ekonomik ve toplumsal sistem de bir felsefeye dayanır. Eğitimin tanımı ise dayandığı felsefeye göre değişiklik göstermektedir. Eğitim tanımlaması yapılırken felsefi akımların eğitime etkisi oldukça fazladır. Felsefenin de eğitimin de temele aldığı konu insandır. Eğitim sistemi oluşturulurken hedefleri belirlemede felsefeden yararlanılır ve felsefe de eğitimde hedefleri belirleme doğrultusunda sorular sorarak eğitim sisteminin temelini oluşturmaya yardımcı olur. Felsefe akımlarının eğitimle bağdaştırılmasıyla da eğitim felsefesi oluşmuştur. Bu bağlamda filozofların ve düşünürlerin eğitim görüşlerinin de felsefi akımların çevresinde şekillenmiş olduğunu söyleyebiliriz. Bu çalışmada, eğitimde felsefenin yerini, felsefi akımların eğitimle ilişkisini, başlıca eğitim felsefelerini ve Türk filozofları ile düşünürlerin eğitim görüşlerini açıklayarak, eğitimde felsefi bakış açısını anlatmak amaçlanmıştır.

Hegel’in sistematik felsefesinin üç ana bölümü şöyle sıralanır:
1-) MANTIK: Düşüncenin/düşünmenin yasa ve formlarını içerir.
2-) DOĞA FELSEFESİ: Atomik, parçalı, etkisiz –hareketsiz–  ve âtıl olandan, canlı, bütünsel ve organik olana değin tüm doğa fenomenlerinin hiyerarşik düzenini inceler.
3-) TİN FELSEFESİ:  İnsan öznelliğinin, toplumsal ve politik hayatının edimleri ve gelişiminin yanı sıra insanların (sonsuzlukta) paylaştığı alanları da inceler.
Tin felsefesi adı altında üç ayrı Tin aşaması irdelenir. Sırasıyla;
a-) Öznel Tin, antropoloji, fenomenoloji (ya da bilincin bilimi) ve psikolojiyi içerir. Öznel Tin’de öznellik, doğadan ve doğal hayattan, psikolojik olarak karmaşık, etkin ve dışavurucu [expressive] özbilinçlere doğru gelişir.
b-) Nesnel Tin, özgür insan öznelerinin, yasal formlar, ahlâkî buyruklar ve Sittlichkeit’in nesnel dünyasındaki yaşamlarını kapsar. Sittlichkeit’te [sosyal etik ya da törelilik] toplumsal etkileşimler, hem bireysel öznelliği dışavurur, hem de nesnel bir töz olarak varolur.
c-) Mutlak Tin aşamasında öznellik ve nesnelliğin sonluluğu ve sınırları, sanatsal yaratım, dinsel duygular ve felsefi düşüncenin birliğinde ve sonsuzluğunda aşılır.
Hegel, Tin felsefesini, “Temelleriyle Felsefi Bilimler Ansiklöpedisi” [Enzyklopädia der Philosophischen Wissenschaften im Grundrisse] adlı eserinde –kısaca Ansiklöpedi’de– işlemiştir.  Bu eserin ilk basım tarihi 1817 olup, 1827 ve 1830’da iki kez gözden geçirilmiştir. Günümüzde başvurulan versiyonu ise 1830 tarihli basımıdır.
Hegel, Ansiklöpedi ve Hukuk Felsefesi’nin yazarken iki amaç gütmüştür. Bunlardan birisi, düşüncelerini kamuya duyurmak, diğeri ise üniversite öğrencilerine verdiği derslerde izlenecek metinler oluşturmaktır. Bu nedenle kendisinin de söylediği gibi bu metinlerde “ayrıntıya girilmemiş; [ve bunlar] özel bilimlerin bir başlangıcı olarak sınırlı tutulmuştur”. Hegel, Victor Cousin’e yazdığı bir mektupta Ansiklöpedi’yi “art arda gelen tezler” diye tanımlamıştır.
Hegel’in öğretme yöntemi –Alman geleneğini takiben–: Hegel önce tahtaya bir paragraflık bir metin yazar ve ders boyu o metnin anlamını ve içerimini irdeler. Ansiklöpedi’nin numaralandırılmış paragrafları, Hegel’in sistemini süssüz bir biçimde sunar. 19. yüzyılın sonuna doğru eseri İngilizce’ye çeviren William Wallace’a göre bu paragraftaki düşünceler “veciz”, “sıkıştırılmış” ve “yoğun” bir haldedir. Bu düşünceleri açıp, yorumlamak ise okura düşmektedir. Hegel, okura yardımcı olacak “Notlar” [Anmerkungen; Remarks] da kaleme almıştır. Ayrıca Hegel’in ölümünden sonra, bu paragraflara öğrencilerinin ya da yine kendinin tuttuğu başka notlardan oluşan “Ekler”  [Zusätze; Additions] adı altında açıklamalar da eklenmiştir.

Locke’un bilgi/algı felsefesinin iki temel dayanağı; “soyut ideler” kavramı ve “birincil-ikincil nitelikler” ayrımıdır. Berkeley kendi felsefesine öncelikle Locke’un bu iki düşüncesini eleştirmekle başlar. Ona göre ne soyut ideler diye bir şey vardır, ne de birincil ve ikincil nitelikler ayrımı anlamlıdır. Ona göre tutarlı bir deneyciliğin bu türden düşünceleri kabul etmesi mümkün değildir. Berkeley’nin bu eleştirileri daha sonra “madde” kavramına yönelteceği eleştirinin de temelini oluşturacaktır.

Ele alınan bu çalışmada realizmin uluslararası ilişkilerdeki yerinin analizi yapılmış, realizmin ortaya çıkışı, düşünsel temelleri, uluslararası ilişkiler tarihi içerisinde gelişimi, kendisine yöneltilen eleştiriler ve uluslararası sistemin gerektirdiği durumlar sonucunda geçirdiği değişim ortaya konmaya çalışılmıştır.

Birinci Dünya Savaşı, dünya siyasetinin önemli kırılma anlarından biridir. Dolayısıyla savaş sonrası dönemin karakteristik özelliklerinden biri yeni dünya düzeni arayışlarıdır. Uluslararası İlişkilerin özerk bir disiplin olarak ortaya çıkışı ise bu arayışların bir ürünü olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, bu makale Uluslararası İlişkiler disiplininin özerkliğini kazanmasında Birinci Dünya Savaşı'nın etki-lerini tartışmaktadır. İlk olarak savaşın uluslararası sistemde yarattığı etki ve savaş sonrasında ortaya çıkan yeni düzen arayışları ele alınacaktır. Ardından Uluslararası İlişkiler disiplininin özerkliği üç soru etrafından açıklanacaktır. Birincisi, Birinci Dünya Savaşı disiplinin kendisine ait ve diğer disiplinlerden göreceli olarak ayırt edilebilir sorularını ve çalışma konularını tanımlamasına nasıl yardımcı olmuş-tur? İkincisi, savaş sonrası dönem disiplinin kurumlarının ortaya çıkışını nasıl mümkün kılmıştır? Son olarak, disiplin kuramsal tartışmalar yoluyla kendi terminolojisini ve kuramsal sınırlarını nasıl oluşturmuştur?

The First World War is one of the major turning points of world politics. Therefore, one of the characteristic features of the postwar period is the quest for a new world order. The emergence of International Relations as a separate discipline is a product of this quest. In this context, this article deals with the effects of First World War on the emergence of International Relations. In first place the impact of the war on the international system and the quest for a new order will be addressed. Afterwards, the autonomy of the discipline of International Relations will be explained under three questions. First, how did the First World War helped to identify the disciplines' own topics and questions relatively distinguishable from other disciplines. Second, how has the postwar period led to the emergence of the institutions of the new discipline. Finally, how did the discipline set up its own terminology and determined its theoretical boundaries through the theoretical debates.

Ateşten Gömlek, 1922'de İkdam gazetesinde tefrika edildikten sonra 1923'te kitap olarak basılan, Kurtuluş Savaşı romanlarından ilki, Halide Edib Adıvar'ın ise sekizinci romanıdır. Bu çalışmada öncelikle idea, ideal, idealize, idealizm ve karakter kavramları açıklanarak romanda Millî Mücâdele için her türlü fedakârlığı göze alan, İzmir'in kurtuluşunun, Millî Mücâdele'nin simgesi haline gelen Ayşe karakteri ve Kezban'ın nasıl idealize edildiği somut olarak romandan alıntılarla incelenmeye çalışılmıştır.

İlk politika filozofu addedilen Atina’lı Platon, İlk Çağ’da ortaya çıkan, Batı Orta Çağı’nda Hıristiyan düşüncesinin ana kaynaklarından biri olan Yeni-Platonculuk ile süren ve dahası ileride modern felsefenin iki büyük akımından biri olacak İdealizm’in kurucusudur.

Kendisinden önce ahlâk felsefesinin temellerini atmış olan Sokrates’in izinden yürüyen Platon, Eski Yunan’ın birbirine karşıt görüşler sunan Herakleitos ve Parmenides gibi doğa filozoflarının yanı sıra yine aynı dönemde ortaya çıkan Pythagorasçıların görüşlerini de harmayanlarak “eklektik” denebilecek bir felsefi sistem ortaya koymuş, ardıllarına, özellikle “öğrencisi” Aristoteles’e, varlık felsefesi, politika, epistemoloji ve estetik alanlarında birbiriyle tutarlı görüşler sunan bir öğreti devretmiştir. Aristoteles, devraldığı bu öğretiyi Metafizik adlı eserinde eleştirmekten çekinmese de, Hocası Platon’un varlık felsefesine en büyük katkısı olan “idealar teorisi”nden bizzat faydalanmıştır.

Yalnızca eserleriyle değil, kurucusu olduğu ve Batı dünyasının ilk “üniversite”si sayılan “Akademya” (Akademi) ile –hem yaşadığı dönemde, hem de ölümünden yüzyıllar sonra– Platon’un felsefe dünyasında yarattığı etkinlik, salt “ilkleri” başlatmış olmasından değil, bu ilklerin içeriksel zenginliğinden de kaynaklanır.

Platon felsefesine bir “giriş” yapma niyetiyle hazırlanan bu metinde, filozofun hayatı ve eserleri hakkında ön bilgi verileceği gibi, “Platonculuk” konusuna, Platon’un temel meselesine, yöntemine, genel olarak “idealar teorisi”ne ve başlangıcına değinilecektir.

Adnan Oktar (Harun Yahya)

Şu anda elinizde tuttuğunuzu düşündüğünüz bu kitap, yazı ve resimleriyle, parlak ve canlı renkleriyle, aslında beyninizde seyrettiğiniz üç boyutlu bir görüntüdür... Kitabın kapağına elinizi sürdüğünüzde hissettiğiniz altın yaldızlı kabartmalar da, aynı şekilde beyninizde dokunduğunuz kitaba aittir...

giriş Kitaba baktığınızda kitabın sayfalarından yansıyan ışık, gözünüzün retina hücreleri tarafından elektrik sinyallerine çevrilir. Optik sinirler aracılığıyla iletilen bu sinyaller, kitabın şekli, rengi, kalınlığı gibi özellikleri hakkında bilgileri beynin görme merkezine taşırlar. Burada yorumlanan sinyaller, anlamlı bir bütün haline getirilir; böylece kitabın görüntüsü sizin için, kafanızın içindeki karanlıkta yeniden inşa edilmiş olur. Dolayısıyla "gözümle görüyorum", "kitap karşımda duruyor" gibi ifadeler aslında gerçekleri yansıtmaz. Göz sadece kendisine gelen ışığı elektrik sinyaline çevirmekle görevlidir. Muhatap olduğunuz kitap görüntüsü de zannedildiği gibi sizin dışınızda değil, tam tersine içinizdedir. Dahası zihninizde oluşan bu görüntünün gerçekleri yansıtıp yansıtmadığından veya maddesel bir karşılığı olup olmadığından da hiçbir zaman emin olamazsınız.

Belki sayfaların kayganlığını elinizde hissediyor olduğunuz için kitabı dışınızda zannedebilirsiniz. Oysa, bu kayganlık hissi de, aynı görme algısında olduğu gibi beyninizde meydana gelmektedir. Derinizdeki sinirler uyarıldığında, bu uyarılar elektriksel sinyaller halinde beyne gönderilirler. Beyindeki dokunma merkezine ulaşan bu mesajlar dokunma, basınç, sertlik-yumuşaklık, sıcaklık-soğukluk gibi hisler olarak algılanır. Ve siz beyninizde, kitaba dokunduğunuza, kitabın sertliğini, sayfalarının kayganlığını ya da kapağındaki kabartmaları algıladığınıza dair hislere sahip olursunuz. Gerçekte ise, hiçbir zaman bu kitabın aslına dokunamazsınız. Dokunduğunuzu sandığınızda, aslında beyninizin içinde kitabın sayfalarını çevirir, beyninizin içinde sayfaların inceliğini, kayganlığını hissedersiniz.

Thomas Hobbes ve John Locke’un doğa hali ve insan doğası anlayışları farklı temeller bütününde ortaklıklar da içermektedir. Hobbes’un Leviathan’ ında anlaşılacağı üzere Batı siyaset felsefesinin temellerini atarak mutlak iktidarı sağlam ve orijinal bir temele oturtmuştur. Locke’un Uyga;r Yönetimi Üzerine İki İncelemesi’ nde, insan yaşamı hakkının adil ve tarafsız korumasının varlığını; Fransız Devrimi’nde de anlatılarak dünyanın her yerindeki demokrasi mücadelesinin temelini oluşturacaktır.
Bununla birlikte uluslararası disiplinin kurucu tartışması olan idealizm ve realizm tartışması da bu eserler üzerinden şekillenmeye başlamıştır. Bu tartışma uluslararası disiplinin de sınırlarını çizmiştir. Ayrıca uluslararası ilişkiler alanıyla ilgilenenler içinde dönüm noktasını başlatan konum haline gelmiştir.

Bertrand Russell, 1917 ve 1921 yıllarında yazdığı kitaplarda, uluslararası düzeyde eşitsizliği, şiddeti ve uluslararası hukukun etkisizliğini ortadan kaldırmak için öneriler sunmuş; işaret ettiği sorunlara, idealist çözümler aramıştır. Russell'a göre, dünya coğrafyasına eşit dağılmamış hammadde ve kaynakların, uluslararası düzeyde eşitsizlik ve şiddet yaratmadan, devletlerin ihtiyaçlarını karşılayabilmesi ancak uluslar üstü organizasyonlar tarafından sağlanabilir. Devletler, ortak savunma ve kaynak politikaları geliştirmek üzere, egemenliklerini uluslar üstü organizasyona devretmeli; böylece dünya, kendine yetecek bloklara ayrılmalı; bloklar, diğeri için tehdit yaratmayacak güç ve dengede olmalıdır. Böylece çatışmaların ekonomik nedenleri ortadan kalkacak, uluslararası ilişkilere/hukuka duyulan ihtiyaç son bulacaktır. Anılan tezin günümüz anayasa hukuku paradigmasındaki karşılığının, ortak kaynak ve savunma konularında yasama ve yürütme egemenlik yetkilerinin güvenceli bir sistemle devredildiği "federal devlet" yapılanması olduğu ifade edilebilir. Çalışmada Russell'ın, dünyanın Amerika, Asya, Avrupa olmak üzere üç büyük bloka ayrılacağı öngörüsü incelenmiş; günümüzde NAFTA, USMCA, FTAA, AB, ŞİÖ, ASEAN gibi birliklerden oluşan blokların güç ve kaynak dengesinde oynadıkları rol üzerinde durulmuştur. Russell'ın tezlerinin organik ve fonksiyonel yönlerden günümüzde bulduğu karşılığın, uluslararası hukukun etkisizliğini ortadan kaldırmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Özet İdealizm, uluslararası ilişkiler alanındaki en köklü ve temel yaklaşımlardan biridir. Kökenleri çok eski dönemlere kadar uzanan bu yaklaşımın önem kazanması ise Birinci Dünya Savaşı sonrası döneme tekabül etmektedir. Wilson İlkeleri ve Milletler Cemiyeti ile özdeşleştirilen idealist yaklaşım, her ne kadar kısa bir sürede etkinliğini kaybedip, realist teorinin gölgesinde kalmış olsa da günümüzde de etkisini sürdürmektedir. Aynı zamanda uluslararası ilişkilerin bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıkması nok-tasında, idealist yaklaşımın oldukça önemli bir yeri vardır. Bu çalışmada idealist yaklaşımın altın çağı olarak nitelendirilen Birinci Dünya Savaşı sonrası dönem ve bu dönemde idealizmin nasıl şekillendiği ele alınacaktır. Abstract Idealism is one of the most fundamental and basic approaches in international relations. This theory, which tracesits roots back to ancient times, gain edits main importance immediately following World War I. Although Idealism, which has been affiliated with the Wilson Principles and League of Nations, lost its importance in a very shortspace of time and remains in the shadow of Realism, it still has an effect on international relations. The theory has in particular played an important role in the emergence of international relations as an independent discipline. This paper will study the post World War I period, known as a golden era for Idealism, and how the theory has been shaped in this period.

Öz Felsefe Tarihi ayrımı içerisinde en genel haliyle nesneden hareket eden felsefeler materyalist, özneden hareket eden felsefeler ise idealizme varır. Bu felsefelerin hangisine katıldığımız, hangisinden beslendiğimiz ya da kültürel ve siyasal olarak hangisinin içinde yaşadığımız insandan ne anladığımızı ve ne çeşit bir insan olduğumuzu da belirler. Insanın ne olduğu ve ne çeşit bir insan olduğumuz ise insan haklarından ne anladığımızla ilgilidir. Bu çalışmada idealist ve materyalist Alman temsilcilerinden hareketle insan haklarının tespit ve çözümlenmesinde, felsefe sistemlerinin hareket noktalarına göre nasıl biçimlendiğini ve günümüz insanının hangi perspektiften beslenerek insan hakları konusunda akıl yürüttüklerini belirlemeyi deneyeceğiz. Abstract In the distinction of history of philosophy, philosophies moved from object comes to materialism, on the other hand, philopshies moved from subject necessarily reaches idealism. Which philosophy we will choose among these philophies is related to what kind of human you are. Also, what sort of human we are determines our understanding of human rights. In this study, with the reference to German agents of idealism and materialism, we will try to identify that how systems of philosophy shapes for their starting points. Moreover, we will try to determine that which perspectives modern-day humans prefer to reason regarding human rights.

Yeniçağın üç ünlü deneyci düşünüründen ikincisi olan George Berkeley, birincisi olan John Locke'a yöneltmiş olduğu eleştirisinde, Locke'çu anlamdaki soyut ideler düşüncesinin temelsiz olduğunu savunmuştur. Berkeley bu eleştirisinin sonucunda soyut bir ide olarak nitelendirdiği cisimsel tözün olmadığı sonucuna varır. Berkeley'ye göre zihnin dışında kendi başına herhangi bir ilk madde ya da cisimsel töz yoktur. "Esse est percipi" : Var olmak algılanmaktır.

Étienne Gilson by znakomitym historykiem filozofii, mediewist , odnowicielem tradycji scholastycznej. Jako wybitny znawca filozofii w. Tomasza z Akwinu, wniós on znacz cy wk ad do wspó czesnego renesansu my li tomistycznej. Wyst powa te jako obro ca realizmu tomistycznego, w którym za punkt wyj cia przyjmowa realne istnienie rzeczywisto ci. Podstawowym wyznacznikiem jego filozofii sta si metafizyczny realizm. 1 Gilsona koncepcj realizmu niekiedy okre la si jako filozofi zdroworozs dkow . Polega ona na odniesieniu poznawczym do rzeczy, która istnieje niezale nie od ludzkiego poznania. 2 Przeprowadzone przez Gilsona historyczne analizy my li nowoytnej, zw aszcza René Descartesa i Immanuela Kanta, s wa nym studium pog biaj cym rozumienie dziejów filozofii, w tym zagadnienia realizmu filozoficznego. Gilson uwa , e nowo ytny idealizm "zepsu " podstawy ludzkiej umys owo ci. Mo na j "naprawi " jedynie na 1 Por. Jan Socho , "Gilson Étienne," w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, red.

Plik zachowuje oryginalną numerację stron publikacji Zasadniczymi problemami w refleksji nad najbliższym wschodem Polski wydają się dwie kwestie. Pierwszą jest stopień uniwersalności rozważań. Innymi słowy, chodzi o to, czy refleksja ta ma charakter pragmatycznej instrukcji, jak postępować ze wschodnimi sąsiadami w nadchodzącym czasie, czy też raczej stanowi studium stałych cech tego, z czym graniczymy na Wschodzie, zatem pewnego rodzaju opisu anatomicznego i fizjologicznego tego fenomenu, który reaguje w stały sposób w różnych okolicznościach historycznych. Kwestią drugą, na dalszą metę może i bardziej istotną, jest pytanie, czy polska myśl o jej bliskich Wschodach przedstawia wartość autoteliczną, propozycję dla reszty świata, w którym Rosja i jej zachodni sąsiedzi są tylko elementami-jednymi z wielu czy też stanowi produkt wtórny, tj. zbiór schematów uzależnionych od istnienia w sąsiedztwie Rosji i powstałych pod wpływem rosyjskiego kompleksu. W takim wypadku mielibyśmy do czynienia z sugestią, że Rosja jest jedynym istotnym problemem w globalnych stosunkach międzynarodowych. Z góry trzeba zaznaczyć, że mówiąc o Wschodzie w polskiej myśli politycznej sensowne byłoby raczej mówić tylko o dwu wschodach tj. o Rosji i o fenomenie określanym w języku paryskiej "Kultury" jako ULB czyli Kresach. Pozostałe "wschody" nie odgrywają w niej s. 33

İnsan; kâinattaki hiçbir varlığa benzemeyen, kendine mahsus üstün hususiyetleri bulunan, aklı ve idrak kabiliyetiyle kendi mahiyetini ve kâinatı sorgulayabilen, varoluş gayesini araştırıp öğrenebilen ve manevi tekâmüle açık müstesna bir varlıktır.
İlkçağlardan beri birçok düşünür insanın mahiyetini sorgulamaya ve anlamaya çalışırken, edebiyat tarihimizde yaklaşık altı asırlık bir döneme hükmeden klâsik Türk edebiyatına mensup şairlerimizin de bu hususta söyleyecekleri sözler vardır. Klâsik edebiyat şairlerimizin insanın farklı hususiyetlerini dile getirdikleri manzumelerde, hem şahsî hem de toplumsal hayatın düzenlenmesinde idealize ettikleri bir insan anlayışı vardır. Daha çok İslâmî ve tasavvufî kültürden beslenen bu anlayış, umumî manada bütün insanlığı ilgilendiren evrensel yaklaşımları ihtiva eder.
Bu çalışmada, divanlar ve mesneviler başta olmak üzere çeşitli eserlerde yer alan manzumelerden yola çıkılarak klâsik edebiyat şairlerimizin düşünce sistemlerinde yer alan ideal insan anlayışı ortaya konmaya çalışılmaktadır.
Çalışmada Giriş’ten sonraki bölümde “ideal” ve “insan” kavramları üzerinde durulmuş; İslam’da, tasavvuf kültüründe ve Batılı düşünürlerin felsefesinde yer alan ideal insan anlayışından bahsedilmiştir. Çalışmanın asıl konusunu teşkil eden bölüm ise ikiye ayrılmıştır. Birinci bölümde “ideal insan”; şahsî hayatı bakımından 33 alt başlıkta ele alınmış, ikinci bölümde de toplumsal hayata bakan yönüyle 45 başlıkta sunulmuştur.