MEVLEVI HATTATLAR

MEVLEVI HATTATLAR Z.Cihan OZSAYINER evlevîlik, özgür düşünceye, sanata ve sanatçıya sonsuz bir hoşgörü ortamı hazırlayarak, Allah'a, Peygambere ve Hazret-i Mevlâna'ya gönülden baglananlann bir arada bulunduğu, adeta bir sanat yuvası olmuştur. Mevlevîlerin veya Mevlevi tarikatının, Türk sosyal hayatında özel bir yeri vardır. Mevlevîlerin arasında çeşitli sanat dallarında birçok tanınmış kimselerin yetiştiğini görmekteyiz. MevHevî Tekkeleri, devrinin birer sanat akademisi gibiydiler. • sanatlan ile meşgul bazı dervişler, eğer "Dede" iseler, kendilerine ayrılan odalarda Hüsn-ü hat (güzel yazı) ve fildişi oyma işlerini meraklılanna belirli günlerde ögretiyoriardı. Hat Sanatına Mesnevilerin önemli katkılarda bulunduklannı görmekteyiz. Bu tarikatın yayılmaya başla­ dığı XIV. yüzyılda, İslâm dünyasında hat sanatı oldukça ileriydi. Mevlevi Hattatlar, Fatih devrine kadar, "Selçuk nesihi" denilen yazıyı kullanmışlardır. Fatih devrinden sonra, diğer hat türleri ile eserler vermişlerdir. Her çeşit yazıda başanlı olan Mevlevi Hattatlar, daha çok "ta­ lik" yazmışlardır. Sülüs, nesih, kufi ve bunların "ce/rieri daha sonra gelmektedir. Mevlevi Hattatların yazdığı hadar, onların dervişliklerinin yanı sıra, kabına sığmayan sanatçı ruhlarını ortaya koymaktadır. Mevlevi zerafetini yansıtan bu hatlar, şüphesiz "Çile çıkarıp, sabır sınavından geçen "De­ de" 1er için oldukça kolay yazılmıştır. Hattatlar, isimlerinin sonlarına"£/ Met;/ew"ünvanı yerleştira-ek Mevlevi olmanın gururunu ifade etmişlerdir. Mevlevi hattatlar, Mevlevi şairleri gibi Mevlevilik ile ilgili konuları işlemişlerdir. Mevlâna'nm isminin, bir Mevlevi Sikkesi şeklinde istiflenmesi adet haline gelmişti. XIV. yüzyılda, Konya'da birçok Mevlevi hattat tarafından "Mesnevi" nin yazıldığı bilinmektedir. Bu ge­ lenek, daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiştir. Mcvlevî hattatlann yüzyıllara g ö r e d a ğ ı l ı m ı n ı vermek istiyonım. X111. ve X I V . 'Vüzyıl: Mehmet bin Hüseyin el Mevlevi, Mahmud Muhammed el Mevlevi, Abdullah oğ­ lu Muhammed el Mevlevi, Mehmet bin Abdullah el Konevi, Nizameddin Dede, Hasan Dede,Hacı el Mevlevi. X V . YüzyıL Konyalı Yusuf, Ahmed bin Ali el Mevlevi. X V I . YüzyıL Bursalı Fahri, Mesut bin Mahmud el Mevlevi, Bali Dede, Abdülbaki el Mevlevi. XVII. Yüzyıl: Derviş Mehmet el Mevlevi, Hüseyin bin Muhammed el Mevlevi, Şeyh Sunullah Amasi, Den/iş Abdi, Derviş Hüseyin, Çevri Efendi, Fasih Ahmed Dede, Recep Dede, Derviş Hüseyin bin Sinan, Mehmet Dede, Derviş Mustafa, Şeyh Ahmed Gavsi Dede. XVIII. Yüzyıl: Seyyid Feyzullah bin Mehmet, Lutfullah Efendi, ibrahim Daimi, Mustafa Dede bin Mehmet, Abdülbaki Arif, Mustafa İtri (Buhunızâde), Yusuf Nesib Dede, i l . Derviş Ali, Mustafa Sami (Arpaeminizade), Süleyman Nahifi, Ali Dede Hüdhüd, Abdullah Efendi (Enis Mevlevi), Nafi Efendi, Mehmet Arif el Mevlevi, "Derviş ibrahim bin Ramazan, Emini Mehmet Bey, Şeyh Osman, Nâyi Dede forahim. Hacı Raşıt Lütfullah, Nakkaşzâde Mehmed Ta'ib. X I X . ve X X . Yüzyıllar: Mehmet Bahir, Zeki Dede, Hasan Leylek Dede, Suud Bey, Naili Efendi, Per- 125 tev Paşa, Senih Efendi, Derviş Mustafa el Mevlevi, Ahmet Vesim Paşa, Mustafa Fehmi, Seyyid A l i el Ulvi el Mevlevi, Hammamizâde İsmail Dede Efendi, Şeyh Mehmet Sif Efendi, Rıza Efendi, Hulusi Efendi, Ataullah Efendi, Deginnencizade İbrahim, Hasan Sırn, Mehmet Emin Dede, Ömer Vasfi, Sıdkî Dede, Necmeddin Okyay, Osman bin Ali el Mevlevi, Hasan Hüsnü, Hafız Abdurrahman, Kıbrıszâde İsmail Hakkı, Buharalı Hacı Abdülhamid Efendi, Cemaleddin Çelebi, Derviş Ahmed Şems Dedesizâde, Mehmed Efendi (Ibn Hızır), Seyyid Mehmet, Rifat Çelebi. Hattat Osmanlı Padişahlanndan III. Selim'in ve Sultan Reşad'ın da Mevlevi olduğu bilinmektedir. Sınırlı bir süre içinde tüm hattatlar üzerinde dumianın imkansızlığı düşünülerek, sırası ile, Bursa'lı Mevlevî Fahri Dede, Derviş Abdül Mevlevi, Mehmet Bahir, II. Derviş Ali (Ambarizâde), Mevlevi Zeki Dede Osman bin Ali el Mevlevî, Naili Efendi, Hasan Sın-ı, Ataullah el Mevlevî, Seyyid Ali el Ulvi el Mevlevî, Ahmed Vesim Paşa, Ömer Vasfi, Nayi Emin Dede, Hulusi Efendi Suud el Mevlevî, Necmeddin Okyay, isimli hattatlar üzerinde durulacaktır. - XVU. yüzyılda yaşamış olan, Bursalı Mevlevî Fahri Dedeyi tanımaya çalışalım. Fahri Dedenin gerek hat, gerek çiçek ve başka şeyler oymakta usta olduğu, oymalarının dünyada eşi olmadığı ve taklid edilemediği bilinmektedir. Sanatçının erkek ve dişi tarzda kesilmiş yazılan ve süslemeleri, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde, Paris Milli Kütüphanesinde, Cenevre Sanat Müzesinde bulunmaktadır. Topkapı sarayı Müzesi kütüphanesinde H . 910 tarihli olan Murakka'nın içinde 11 ve 12. sayfalarda Fahri Dedenin talik hatlannı görmekteyiz. Farsça olan metnin anlamı şudur: "Seneler oldu ki alemi iiakan güneş Her gün dünyanın kin kılıcını hazırlamaktadır. Ne şaşılacak şeydir ki güneş ve bu dünyanın Mavi gök kubbesinde muhabbet mevcut değildir." - İkinci hattatımız Derviş Abdi, Buharalı'dır. Talik yazısını İmad-ı Haseni'den öğrenmiştir. Nestalik hat­ tının ana kurallarını İstanbul'a getinniştir. H . 1057/ M. 1647 de vefat etmiştir. Galata Mevlevîhanesi'nde hat­ tatın 1527 tarihli, nesih hat ile yazdığı Farsça Mesnevisi bulunmaktadır. - Üçüncü Mevlew hattatımız olan Mehmet Bahir (1790-1865) yılları arasında yaşamıştır. Kazasker Abdülkadir Bey'in talebesi olduğu bilinen hattat, Enderun'da talik hocalığı yapmıştır. Mehmet Bahirin Galata Mevlevîhanesi'nde H . 1273 ve 1269 tarihli talik ile yazılmış iki Farsça Rubaisi vardır. H . 1269 tarihli Rubai: "Bizim Mevlûnamız O, Tanrının esrarh Hem Peygamberler fayda gördüler....." şöyle buyurdu: sırlarının bilicisidir hakkında tacirlik yapanlar anlamındadır. H.1273 tarihli olan diğer Rubai: "O, manevi dünyanın hükümdarıdır. Zatına delil olarak Mesnevisi kafidir, Ben, O yüce şahıs hakkında ne söyleyeyim ki. Peygamber değil ama, kitabı var." anlamındadır. Bu metin Molla Câmi tarafından, Mevlânâ için ya­ zılmıştır. Topkapı Sarayı Kütüphanesinde, Mehmet Bahirin H . 1270 tarihli talik hat ile yazdığı eseri vardır. Farsça olan metnin anlamı: "Eğer Şahm hizmetine bir kişi her sabah gelirse, Üçüncü gün mutlaka ona Şah Lütufla bakar. Bu meclisi beğenenler Allahın kapısının eşiğinden umutsuz olmazlar." - Dördüncü hattatımız II. Derviş Ali (Ambarizade)dir. Istanbul'lu olan hattatımız sülüs ve nesihi Ağakapılı İsmail Efendi'den meşk etmiştir. Hafız Osman'dan da yararlanmıştır. Altı çeşit yazıda eşsiz olan hattat, 1715 yılında vefat etmiştir. II. Derviş Ali'nin Türk ve İslâm Eserleri Müzesi'nde Celi sülüs hat ile yazdığı "Ya Hazret-i Mevlânâ' ibareli eseri vardır. Yazı Mevlevî Sikkesi şeklinde istiflenmiştir. Beşinci hattatımız olan Mevlevî Zeki Dede (1821-1881) tarihleri arasında yaşamıştır. Bursalı olan hattat, güzel talik yazardı. Taliki, Sahib-i Kalem-i Efşar isimli İranlı hattattan öğrendiği için talik üdubunun Türk olma­ dığı ileri sürülür. Zeki Dede'nin Türk Vakıf Hat Sanatlan Müzesi'nde talik hat ile yazdığı güzel bir eseri vardır. Altıncı hattatımız, Osman bin Ali el Mevlevi'dir. Hayatı hakkında pek bilgimiz yoktur. Ancak, Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi'nde bulunan H . 1222/ M. 1807 tarihli bir Kur'an-ı Kerim'den nesih yazısı hakkın­ da fikir sahibi oluyoruz. Yedinci hattatımız olan Naili Efendi (1823-1876) tarihleri arasında yaşamıştır. Manastırii olan hattat. 126 Arnavut A l i Ulvi Efendi'den yazıyı meşk etti. Kur'ân-ı Kerim yazdığı bilinen, Naili Efendi'nin Süleymaniye Kütüphanesi'nde celi sülüs hat ile yazdığı H . 1267 tarihli "Allahu Vahde" ibareli eseri bulunmaktadır. Sekizinci Mevlevi hattatımız olan Hasan Sırrı Efendi, Istanbul'ludur. Yazıyı önce Mehmet Emin Efen­ di'den öğrenerek icazet aldı. Kadiasker Mustafa İzzed'den de faydalanan hattatın 48 adet Hilye yazdığı bilin­ mektedir. Mevlâna'nın üzerindeki H . 1312 tarihli Puşide'yi Hasan Sırrı Efendi yazmıştır. Hasan Sırrı Efendi'nin Topkapı Sarayı Müzesi'nde H . 1321 tarihinde yazdığı 'Ya Hazret-i Bilöl Ha­ beşi" ibareli yazı kalıbı vardır. Hattatınızın Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi'nde; H . 1321 tarihli, celi sülüs hat üe yazdığı, "Ya Haz­ ret-i Abdülkadir Medet" ibareli eseri ile yine aynı müzede bulunan H . 1316 tarihli, celi sülüs hat ile yazdığı, "Erkekler, kadınlardan üstündür"anlamındaki (Kur'ân-ı Kerim, Nisa Süresi 34. ayet) eseri bulunmaktadır. Dokuzuncu hattatımız olan Ataullah el Mevlevî (1842-1910) tarihleri arasında yaşamıştır. Galata Mevlevîhanesi'nde doğan hattat, talik hattını, Sami Efendi ve Kıbnsızâde İsmail Hakkı Efendi'den öğrenmiştir. Ataullahel Mevlevînin Türk Vakıf Hat SanatlanMüzea'nde talik het ile vazdıgıH.1241 tarihli eserinde: "Aman" lafzı senin İsm-i Şerifinle müsavidir. Anmçün öşıkm zikri "Aman"dır Ya ResulaUah" Onuncu hattatımız, Seyyid Ali el Ulvî el Mevlevi'dir. Hayatı hakkında bilgimiz olmayan bu hattatımızın Türk ve İslâm Eserleri Müzesi'nde Seyyid Mehmet Lütfi el Vasfi'ye verdiği H . 1272 tarihli İcazetnamenin tas­ dik kısmın da icaze hattı ile yazısını görmekteyiz. Onbirinci hattatımız olan Ahmet Vesim Paşa (1824-1910) yılları arasında yaşamıştır, istanbul'da do­ ğan hattatımız. Son Osmanlı Kaptan-ı Deryası ve Bahriye Nazın idi. Paşa, Galata Mevlevîhanesi'ndeki bir ayi­ ni gösteren minyatür tekniğindeki çalışmasında, sağ altta kendini resmetmiştir. Ahmet Vesim Paşa'nın Deniz Müzesi'nde H . 1323 ve H . 1311 tarihli nesih hat ile yazdığı iki Kur'ân-ı Kerim-i bulunmaktadır. H . 1 3 2 3 tarihli Kur'ân-ı Kerim'in sonunda "ketebe Ahmet Vesim el Meu/euî" ibaresi görülmektedir. H . 1311 tarihli olan Kur'ân-ı Kerim'in Mekke ve Medine Minyatürlü olması oldukça ilginçtir. Onikinci Mevlevi hattatımız olan Ömer Vasfı Efendi (1880-1928) tarihleri arasında yaşamıştır. Topha­ neli olan hattat, Çukurcumalı Kadri Efendi'den hat öğrendi. Aziz Efendi'den sülüs ve divani. Kamil Efendi'den nesih, Sami Efendi'den talik, celi talik ve celi sülüs öğrendi. Neyzen Emin Dede'nin ağabeyidir. Türk Vakıf Hat Sanatlan Müzesi'nde H.1333 tarihli, celi sülüs hat ile yazdığı "Vakf-ı İbdıda-i sesi" kitabesi onun tarafından yazılmıştır. Medre­ Topkapı Sarayı Müzesi'nde bulunan bir Murakka'da Ömer Vasfi tarafından sülüs ve nesih hat ile yazıl­ mış Kasidetü'ş Şerife'sini görmekteyiz. Onüçüncü hattatımız olan Nayi Emin Dede (1884-1945) yıllan arasında yaşatnıştır. Tophane'li olan hattat, sülüs ve nesihi Çukurcumalı Kadri Efendi'den, celi yazmasını ise, Sami Efendi'den öğrendi. Galata Mevlevîhanesi'nin neyzenbaşısı olduğundan "Ndyi" Unvanını almıştır. Usta bir yazı taklitçisi olan hattatın çok güzel istiflerinin olduğu bilinmektedir. Türk Vakıf Hat Sanatlan Müzesi'nde Emin Dede'nin H . 1336 tarihli, "Allah" Muhammed" ve "Hü­ seyin "ibareli sülüs hatlı eserieri vardır. Abdullah Karataş Kolleksiyonunda, H . 1337 tarihli "Nurun Alâ Nur" ( Kur'ân-ı Kerim, Nur Sûresi 35. ayet) ibareli eser aynalı celi sülüs hat ile yazılmıştır. Galata Mevlevîhanesi'nde ise, H . 1360 tarihli talik hat ile yazılmış "Ya Hazret-i Sultan-ı Ulema" iba­ reli eseri bulunmaktadır. Ondördüncü hattatımız Hulusi Efendi, Fatih'te doğmuştur. Osman Nuri Efendi ve Muhsinzâde Abdul­ lah Bey'den sülüs ve nesihi öğrenmiştir. Hasan Hüsnü Efendi, Çarşambalı Hacı Arif Bey ve Sami Efendi'den talik öğrendi. 1869-1940 yıllan arasında yaşayan hattatın Sultan Selim, Sultanahmet Camileri ve Yavuz Sul­ tan Selim Türbesi'nde bulunan levhalarda hatlan görülmektedir. Yenikapı Mevlevîhanesi'nin yanan Semahanesi'ndeki yazılar, Hulusi Efendi tarafından yazılmıştı. Bu semâ gazeli, Mevlevî Padişah Sultan Reşadın isteği üzerine yazılmıştır. Bu yazıların kalıplan, Uğur Derman'da bulunmaktadır. Hulûsi Efendi'nin Süleymaniye Kütüphanesi'nde H . 1342 tarihinde yazdığı "Haza min fadli Rabbi" ibareli talik bir hattı bulunmaktadır. Hulûsi Efendi'nin diğer bir eseri de Türk ve İslâm Eserleri Müzesi'nde bulunan H . 1338 tarihli talik hat ile yazdığı Farsça levhadır. Eserin anlamı şudur: "£y misk kokulu sabah rüzgarı Sen nece/ tarafına yüzünü çet;ir 127 o din İnancı içindeki mest kişilerin sana selamı vardır de." Yazı Lütfi el Mevlevî için yazılmıştır. Aynı müzede H . 1341 tarihli, talik hat ile yazılmış bir eser daha vardır. Üstte üç ayrı bölüm içinde Farsça olarak: Biz aciziz sen Cebbarsın. Biz uDuruz, sen uyanıksın Biz günah içindeviz, sen bize dostsun."yazmaktadır. Altta ise: "Estağfurullah el azim"yazılıdır. Onbeşinci Mevlevî hattatımız olan Suud el Mevlevi (1882-1948) yılları arasında yaşamıştır. Sülüs ve Nesihi babası Rıza Saffet Bey, Beşiktaşlı Nuri Efendi ve Muhsinzâde Abdullah Beyden öğrendi. Divanîyi K a ­ mil Efendi'den, celi divani'yi Sami Efendi'den öğrendi. İsmail Hakkı Bey'den tuğrakeşlik dersi aldı. Suud el Mevlevtnin Galata Mevlevîhanesi'nde H. 1335 ve H. 1322 tarihli, celi sülüs hat ile yazılmış "Ya Hazret-i Mevlûna" ibareli iki eseri vardır. Yazılar Mevlevî Sikkesi şeklinde istiflenmiştir. Abdullah Karataş Kolleksiyonunda, H. 1339 tarihinde celi sülüs hat ile yazdığı "Ya Hazret-i Sultan Merkez Musa Muslihiddin" ibareli eseri vardır. Şeyh Son Mevlevî hattatımız olan Necmeddin Okyay, (1885-1976) yılları arasında yaşamıştır. Üsküdarlı olan Necmeddin Efendi, nk'a, divani ve celi divanî icazetini Talat Bey'den aldı. Sami Efendi'den de talik ve ce­ li talik meşk etti.. Medresetü'l Hattatin'de Tuğrakeş İsmail Hakkı Bey'den celi sülüs ve tuQra çekmeyi öğrendi. Ebru'yu Özbekler Dergâhı Şeyhi Hezarfen Ethem Efendi'den öğrendi. Talik yazısında güçlü olan hattatın en büyük özelliği, imzasız yazıların kimin olduğunu bilmesi idi. Necmeddin Efendi'nin Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi'nde H.1328 tarihinde talik hat ile yazdığı "Maarifsiz Millet yojomaz" ibareli eseri gerek hat, gerekse ebru sanatı açısından oldukça güzeldir. Mevlevî hattatların, sanatçı ruhlarını ve Mevlevî zerafetini yansıtan hatlannı sizlere sunmaya çalıştım. Tüm Mevlevî hattatları rahmet ile anar, sabırlarınız için teşekkür ederim. BİBLİYOGRAFYA ALPARSLAN, Ali, islâm Yaa Sanatı(Hattatlıi<) 'na Mevleviler önemli Katkıda Bulundu",lV|iUiyct Sanat Dergisi, 1st. 1973, S.58, s.9-15 ALPARSUVN, Ali, "Yazı-Resim", Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, 1st. 1973, s.25 BALTACIOĞLU, I.Hakkı, "Emin Dede", Yeni Adam, lst.1945, Sayi:530, s.3,11. BAYAT, A.Haydar, Hüsn-i Hat Sanatında Mevlevilik ve Mevleviler, İV.MilK Mevlâna Kongresi, 12-13 Aralık 1989 Konya, s.81-111 BORAK, Sadi, "Mevlânâ Muhibbi ve Zamanımızın Büyük Hat üstadı Necmeddin Hoca Anlatıyor", Tarih Coğrafya Dünyası, lst.1959, C.II.S:12, s.443-444. DERMAN, Uğur, "Mevlevilikte Sanat", Organoratna, lst.1973, S:5, s.10-14. DERMAN, Uğur, Ölütıünün SO.YıIında Hattat Hubsi Efendi", Lâle Dergisi, tst.1991, s.15-20. EVREN, Afif, 'Bazı Konyab Muharrirler ve Hattatlar", Konya 1937, s.21-34. lNAL,ibnülemin Mahmud Kemâl, Son Hattatlar, 1st. 1955. Devha-tül Küttab, 1st. 1942, s.33. KIUSLİ, Muallim Rıfat, MESARA, Gülbun, Türk Sanatında İnce Kağıt Oymaahğı (Katı), Ank. 1991, s. 15-19. ÖNDER, Meiımet, 'Türk Hat Sanatında SiH<eli Yaa Levhaları", Antika Dergisi, 1st 1988, S:36, s. 36 37. ÖNDER, Mehmet, "Selçuklu Devrinin Altın Kitabı En Eski Mesnevî Nüshası" Antika Dergisi.lst. 1986, S.21,s.24. ÖZDENİZ, Engin, "Kaptan-ı Derya Ahmet Vesim Paşa ve Sanaü", Denizin Sesi, 1st. 1991, s.45-47. ÖZÖNDER, Hasan, "Mevlevîlikte Hat ve Hattat Sıtkî Dede", Selçuk üniversitesi 2. MilK Mevlânâ Kongresi, Konya 1987, s. 129-149. ÖZSAYINER, Zübcyde Cihan, Türk Vakıf Hat Saıatlan Müaasi'nde Bulman Bezemeli Kur'ân-ı Kerimler, IstÜnv. Sos. Bil. Enst Sanat Tarihi Bilim Ddı Ya/ınhnmamış Yüksek Lisaıs Tea, 1st. 1986, s. 100. RADO, Şevket, Türk Hattatları, Ist.tarihsiz, s,304 ŞUBAŞI, Hüsrev, Hattat Osmanlı Padişahlan, 1st. 1977, Ist.Ünv. Ed.Fak. Son Çağ Tarihi Kürsüsü Lisans Tezi, s, 55, 84. UZLUK, Şahabettin, MevlevîUkte Resim, Resimde Mevleviler, Ankara 1957, s.64,65, 67, 74, 75. O N G Ö R , Etem, "Dede Eferdi'nin Şairlği ve H£ttatlığ",Hayat Taıih Mecmuası, lstl%6,S:4. s.34-36. iDLKER, Muammer, Türk Hat Sanaü, Ankara 1987, s.257-258 ÜNVER, Süheyl Sevâhib-i Menakıb, İst. 1973, s.VI. 128 I t 1 Ha 1. Bursa'h Mevlevi Fahrî Dede'nm H.910 tarihinde yazdığı Murakka'nm 12. sayfası. if V 3 2> 2. Bursa'h Mevlevi Fahrî Dede'nin H910 tarihinde yazdığı Murakka'nm 11.sayfasında 'Fahrî" imzası. 129 3. Derviş Abdi'nin Galata Mevlevîhanesi'nde ^ ^ ^ ^ bulunan 1527 tarihli nesih hath Mesnevisi. ^ ^^^^^ 4. Derviş Abdi'nin Galata Mevlevîhanesi'nde bulunan 1527 tarihli nesih hath Mesnevisi'nde ketebenin ve tarihin belirtildiği sayfa. 130 5. II.Derviş Ali'nin Türk ve İslâm Eserleri Müzesi'ndeki celi sülüs "Ya Hazret-i Meulânâ" istifi. 6. Mehmet Bahir'in Galata ki H.1269 tarihU talik hath Mevlevîhanesi'ndeRubai. 7 Mehmet Bahir'in Galata Mevlevîhanesi'ndeki H.1273 tarihli talik hath Rubai. 8. Mehmet Bahir'in Topkapı Sara\;ı Müzesi Kütüphanesi'ndeki H.1270 tarihli Farsça talik eseri. 9. Mevlevi Zeki Dede'nin Türk Vakıf talik hatlı eseri. natları Müzesi'ndeki Hat Sa­ 131 10. Osman bin Ali el Mevlevi'nin Kur'ân-ı Kerim. Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi'ndeki 1807 tarihli nesih 11. Osman bin Ali el Mevlevi'nin Türk Vakıf Hat Sanatları Müze­ si'ndeki 1807 tarihli nesih hatlı Kur'ân-ı Kerim'in ketebe sayıfası. 12. Naili Efendi'nin Süleumaniı^e H.1267 tarihli Kütüphanesi'ndeki Vahde". celi sülüs hatlı"Allahu 1ı 132 hatlı t,. 13. Hasan Sırrı Efendi'nin H.1316 tarihli celi sülüs hat ile yazdığı hat. •A V 14. Hasan Sırrı Efendi'nin Topkapı Saraıjı Müzesi'ndeki H.1321 tarihli "Ya Hazret-i Bilâl Habeşi" ibareli celi sülüs yazı kalıbı. 15. Hasan Sim Efendi'nin Türk Vakıf Hat Sanatbn Müzesi'nde bulunan H.1321 tarihli "YaHazreti Abdülkodir Medet" ibareli celi sülüs hattı. 133 -'t^.* ^ ^ — \ — , \ . I r17. Ataullah el Mevlevi'nin talik eseri. Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi'ndeki H.1241 2& 1^ J5. Seyy/d /^// e/ Ulvî el Mevlevi'nin 134 tasdiklediği H.1272 tarihli icazet. tarihli 19. Ahmet Vesim Paşa'nın Deniz Müzesi'nddii H.1323 tarihinde nesih hat ile [^azdığı Kur^ân-ı Kerim. 135 20. Ahmet Vesim Paşa'mn Deniz Sergilenen Yağltboi)a Resmi. Müzesi'nde 21. Galata Mevlevîhanesi'ndeki met Vesim Paşa (sağ altta). bir ayinde Ah­ m. m 23. Ahmet Vesim Paşa'mn Deniz Müzesi'ndeki H.1311 tarihinde nesih hat ile yazdığı Kur'ân-ı Kerim'in Bakara Suresi'nin bulunduğu say/a. 136 Müzesi'ndeki 22. Ahmet Vesim Paşa'mn Deniz Kur'ân-ı H.1323 tarihinde nesih hat ile yazdığı Kerim'in ketebe sayfası. 25. Omer Vasfi Efendi'nin Türk Vakıf Hat Sanation Müzesi'ndeki 2 6 Ömer Vasfi Efendi'nin Topkapı Saravı Müzesi'ndeki sülüs ve nesih hat ile yazdığı murakka. H.1333 tarihli celi sülüs kitabesi 27. Abdullah Karaiaş Kolteksivonunda nan H.1339 tarihli celi sulus ıstı}. bulu- 137 30. Emin Dede'nin H.1336 med" ibareli sülüs eseri. tarihli "Muham- 29. Emin Dede'nin reli sülüs eseri. H.1336 tarihli "Allah" iba 3.» I 32. Emin Dede'nin A. Karatas kolleksiyonundaki H.1337 tarihli celi sülüs hattı. 31. Emin Dede'nin H.1336 ibareli sülüs eseri. tarihli "Hüseyin" S 138 33. Emin Dede'nin Galata Mevleuîhanesi'ndeki H.1360 tarihli talik eseri. 34. Hulusi Efendi'nin Türk ve îslâm Eserleri Müzesi'ndeki H.1341 tarihli talik • eseri. Y e - / m - 35 Hulusi Efendi'nin Süle\;mani\je si'ndeki H.1342 tarihli talik eseri. Kütüphane- 35 ^yiusi Efendi'nin Türk İslâm Eserleri si'ndeki H.1338 tarihli Farsça talik eseri. Müze­ 139 o4V 41. Necmeddin Ok,a,'m Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi'nde bulunan talik eseri. 9 . V X r 39 Suu istifi. 140i ' el Mevlevi'nin H.1322 tarihli celi sülüs 38. Suud el Mevlevi'nin ''s^''/'- H.1335 tarihli celi 16. Ataullab el Mevlevi'nin fotoğrafı. 24. Ömer Vasfi Efendi'nin resmi. Emin Dede 28. Emin Dede'nin resmi. 141 37. Suud el Mevlevi'nin resmi. 40. Necmeddin O/cyay'm Ebru Sanatçısı Mustafa Düzgünman tarafından çekilen fotoğrafı. 142