Przejdź do zawartości

Zoltán Pongrácz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zoltán Pongrácz
Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1912
Diószeg

Pochodzenie

węgierskie

Data śmierci

3 kwietnia 2007

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor

Zoltán Pongrácz (ur. 5 lutego 1912 w Diószeg[1][2], zm. 3 kwietnia 2007[3]) – węgierski kompozytor.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1930–1935 uczył się u Zoltána Kodálya w Akademii Muzycznej w Budapeszcie[1][2]. Następnie kształcił się w zakresie dyrygentury u Rudolfa Niliusa w Wiedniu (1935–1938) i Clemensa Kraussa w Salzburgu (1941)[1][2]. Od 1940 do 1941 roku studiował ponadto muzykologię porównawczą w Institut für Lautforschung na Uniwersytecie Berlińskim[1]. W latach 1943–1944 był pracownikiem muzycznym radia węgierskiego[1][2]. Od 1954 do 1964 roku wykładał w konserwatorium w Debreczynie[1][2]. W 1964, 1965 i 1972 roku uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[1]. W latach 1964–1965 kształcił się w zakresie muzyki elektronicznej u Gottfrieda Michaela Koeniga na Uniwersytecie Utrechckim[1]. Od 1975 do 1995 roku wykładał w Akademii Muzycznej w Budapeszcie[1].

Otrzymał I nagrodę na II Międzynarodowym Konkursie Muzyki Elektronicznej w Bourges za utwór Mariphonia (1974) i tytuł Master of Electronic Music przyznawany przez GMEB Groupe de Musique Experimentale de Bourges (1988)[1]. W 1989 roku przyznano mu tytuł Zasłużonego Artysty (Érdemes Művésze díj)[1].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Po dosyć konwencjonalnym wczesnym okresie swojej twórczości, w latach 60. XX wieku zainteresował się nowymi środkami takimi jak aleatoryzm oraz muzyką elektroniczną[1]. Wykorzystywał dźwięki konkretne takie jak odgłosy zwierząt, łączył śpiew i recytację z dźwiękami wygenerowanymi elektronicznie[1].

Wybrane kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • Symfonia (1943)
  • Ballo ongaro na orkiestrę młodzieżową (1955)
  • 3 etiudy orkiestrowe (1963)
  • Hangos és zörejek (1966)
  • Színek és vonalak na orkiestrę młodzieżową (1971)

Utwory kameralne

  • Pastorale na klarnet, saksofon, róg, trąbkę, puzon, fortepian, organy i kotły (1941)
  • Javanese Music na zespół kameralny (1942)
  • Muzyka na 6 wiolonczel (1954)
  • Kwintet dęty (1956)
  • Toccata na fortepian (1957)
  • 3 małe utwory (1966)
  • Phonothèse na taśmę (1966)
  • Sets and Pairs na fortepian i czelestę (1968)
  • 3 improwizacje na fortepian, perkusję i 3 taśmy (1971)
  • 3 bagatele na perkusję (1972)
  • muzyka konkretna Zoophonia na przetworzone elektroniczne odgłosy zwierząt (1973)
  • Concertino na saksofon sopranowy i taśmę (1982)
  • Magyar régiségek na 13 instrumentów solowych (1986)
  • Concertino na cymbały i dźwięki elektroniczne (1988)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Apollo musagétes na chór żeński, klarnet, fortepian i perkusję (1958)
  • Negritude na chór recytujący, chór i perkusję (1962)
  • Ispirazioni na chór, orkiestrę i taśmę (1965)
  • Muzyka z Nyírség na solistów, chór i zespół ludowy (1965)
  • Rapsodia na chór i zespół cygański (1976)
  • A teknőkaparó legendája na baryton, chór , organy elektroniczne, perkusję i taśmę (1985)
  • Ut omnes unum sint na chór, chór recytujący, 7 instrumentów dętych blaszanych, 2 fortepiany, 3 skrzypiec, kontrabas, 2 syntezatory i taśmę (1995)

Opery

  • Odyseusz i Nauzykaa (1949–1950, wyst. Debreczyn 1960)
  • Az utolsó stáció (1983)

Balety

  • Az ördög ajándéka (1936)

Muzyka elektroniczna

  • Polar and Successive Contrasts (1986)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 150–151. ISBN 978-83-224-0837-7.
  2. a b c d e f Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2834–2835. ISBN 0-02-865530-3.
  3. Elhunyt a magyar elektronikus zene pionírja. prae.hu, 2007-05-10. [dostęp 2024-02-05]. (węg.).