Strażnica WOP Kocioł
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945[a] |
| Rozformowanie |
2 stycznia 2003 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
240 strażnica WOP |
| Kontynuacja |
SSG w Kotle |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
52 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Lewin/Antoninek/Kocioł – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Strażnica Straży Granicznej w Kotle – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Czechosłowacją/Republiką Czeską[b].
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 52 komendy odcinka jako 240 strażnica WOP[1] (Lewin)[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
W 1948 strażnica stacjonowała w Antoninku[4]. W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 240 strażnica OP Antoninek została włączona w struktury 79 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 53 batalionu WOP w Dusznikach-Zdroju. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[c], a strażnica WOP Kocioł otrzymała nr 249 w skali kraju[6]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica II kategorii Kocioł była 13 w 5 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza[7]. W 1958 miała nr 14[4]. W 1960, po kolejnej zmianie numeracji, strażnica posiadała numer 14 i zakwalifikowana była do kategorii IV w 5 Sudeckiej Brygadzie WOP[4].
W okresie 1959–1961 w strukturach 5 Sudeckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza powołano placówki Wojsk Ochrony Pogranicza (Radków, Pstrążna, Kocioł, Lasówka, Długopole, Nowa Wieś, Stronie Śląskie, Złoty Stok)[8].
1 listopada 1961 i 31 stycznia 1962 była jako placówka WOP w Kotle[9]. W 1964 placówka WOP nr 13 Kocioł zaliczona została do II kategorii[10].
W 1989, po rozformowaniu Sudeckiej Brygady WOP, Strażnica WOP Kocioł weszła w struktury nowo utworzonego Sudeckiego Batalionu WOP w Kłodzku i tak funkcjonowała do 15 maja 1991 jako strażnica kadrowa na czas „P”.
- Straż Graniczna:
po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, 16 maja 1991 strażnica w Kotle weszła w struktury Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej w Kłodzku[d] i przyjęła nazwę strażnica Straży Granicznej w Kotle[12].
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. Podczas restrukturyzacji wprowadzono kompleksową ochronę granicy już na najniższym szczeblu organizacyjnym tj. strażnica i graniczna placówka kontrolna. Wprowadzona całościowa ochrona granicy zniosła podział na graniczne jednostki organizacyjne ochraniające tylko tzw. „zieloną granicę” i prowadzące tylko kontrole ruchu granicznego. W wyniku tego 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesienie strażnicy SG w Kotle, a ochraniany odcinek przejęła Graniczna Placówka Kontrolna SG w Kudowie-Zdroju[e].
Ochrona granicy
[edytuj | edytuj kod]W ochronie granicy dowódcy strażnicy ściśle współpracowali ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.
- Straż Graniczna:
W ochronie granicy komendanci strażnicy ściśle współdziałali w zabezpieczeniu granicy państwowej z placówkami po stronie czeskiej cizinecké policie RCPP.
Strażnice sąsiednie
[edytuj | edytuj kod]- 239 strażnica WOP Grunwald ⇔ 241 strażnica WOP Sackisch – 1946
- 239 strażnica OP Zieleniec ⇔ 241 strażnica OP Słone – 24.04.1948
- 248 strażnica WOP Zieleniec ⇔ 250 strażnica WOP Brzozowice – 15.03.1954
- 12 strażnica WOP Zieleniec kat. II ⇔ 14 strażnica WOP Brzozowice kat. II – 1956
- 15 strażnica WOP Zieleniec kat. IV ⇔ 13 strażnica WOP Brzozowice kat. IV – 1.01.1960
- 14 strażnica WOP Zieleniec kat. III ⇔ 12 strażnica WOP Brzozowice kat. III – 8.07.1964
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Zieleńcu ⇔ Strażnica SG w Czermnej – 16.05.1991.
Komendanci/dowódcy strażnicy
[edytuj | edytuj kod]- por. Zdzisław Radłowski (29.09.1951–14.12.1954)[13]
- Czesław Wojciechowski p.o. (1.11.1961–31.01.1962)[9]
- ppor. Czesław Klimek (od 28.08.1984[14]).
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od 1991 strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Od 1 stycznia 1993 z Republiką Czeskąi.
- ↑ Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 7.05.1991 utworzono Sudecki OSG według etatu nr 44/08 o stanie osobowym 656 funkcjonariuszy i 50 pracowników urzędów państwowych[11].
- ↑ Zarządzenie]] nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Ziemianek 2003 ↓, s. 31.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b c Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.26.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.187.
- ↑ muzeumsg-1 ↓.
- ↑ a b Czesław Wojciechowski. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2022-10-22]. (pol.).
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 294.
- ↑ a b muzeumsg ↓.
- ↑ Zdzisław Radłowski. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2024-03-11]. (pol.).
- ↑ Czesław Klimek. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2019-12-28]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Wiesław Ziemianek. Proces powstania, organizacji i rozwoju Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1945–1948 na przykładzie jednostki w Kłodzku. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 23/2003, 2003. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Grażyna Szczepańska: Straż Graniczna od 1991 – Sudecki Oddział Straży Granicznej. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2019-12-27]. (pol.).
- Sudecka Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2020-06-17]. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
- Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.
| Oddziały |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ośrodki szkolenia |
| ||||
| Inne |
|
