3 Szczeciński Oddział WOP

3 Oddział WOP

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1946
Rozformowanie	1 maja 1948
Nazwa wyróżniająca	Szczeciński
Tradycje
Rodowód	3 Oddział OP
Kontynuacja	8 Brygada OP
Organizacja
Numer	JW 1823
Dyslokacja	Szczecin
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Okręg Wojskowy Pomorze i Departament WOP

W tym budynku mieścił się sztab oddziału

Szczeciński Oddział WOP nr 3 – zlikwidowany oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-niemieckiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

3 Szczeciński Oddział WOP JW 1823 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946) został sformowany w 1946 na bazie 3 Oddziału Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał cztery komendy, 20 strażnic, stan etatowy wynosił 1597 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych. Sztab oddziału stacjonował w Szczecinie.

We wrześniu 1946 przekazano Bałtyckiemu Oddziałowi WOP 15 komendę odcinka Międzyzdroje.

W 1947 przejęto z powrotem 15 komendę odcinka Międzyzdroje. Rozformowano grupę manewrową i sformowano szkołę podoficerską.

Na mocy rozkazu MON z 20 marca 1948 z dniem 1 maja 1948 Szczeciński Oddział WOP nr 3 przeformowano na 8 Brygadę Ochrony Pogranicza.

Ochrona granicy

W latach 1945–1947 w czasie pełnienia służby granicznej poległo 18 żołnierzy oddziału. Byli to między innymi: kpt. Jerzy Zdrojewski, szer. Zenon Kubalka, szer. Marian Gabrysiak, szer. Wacław Dulkiewicz i st. szer. Antoni Gacki. 10 marca 1947 w rejonie Lipnik Górnych zginęło dwóch żołnierzy ze strażnicy Kamieniec 13 komendy odcinka. Odznaczono ich pośmiertnie Krzyżami Walecznych i pochowano na Cmentarzu Komunalnym w Szczecinie.

Struktura organizacyjna

W tych koszarach stacjonowała grupa manewrowa i 13 komenda odcinka

W 1946:

• dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia
• grupa manewrowa (później szkoła podoficerska)
• 11 komenda odcinka – Mieszkowice i cztery strażnice
• 12 komenda odcinka – Chojna
• 13 komenda odcinka – Szczecin
• 14 komenda odcinka – Trzebież

• Przejściowe punkty kontrolne:
  • PPK Kołbaskowo (drogowy)
  • PPK Nowe Linki (drogowy)
  • PPK Gumieńce (kolejowy)
  • PPK Szczecin (morski)
  • PPK Świnoujście (rzeczny)
  • PPK Gryfino (rzeczny).

We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 4 komendy, 20 strażnic, 1597 wojskowych i 14 pracowników cywilnych. Po reorganizacji w 1947 było to: 5 komend odcinków, 24 strażnice, 1563 wojskowych i 13 pracowników cywilnych.

Sztandar oddziału

Uroczystość wręczenia sztandaru odbyła się 29 czerwca 1947 na Wałach Chrobrego w Szczecinie. Sztandar z rąk wojewody szczecińskiego Borkowicza, w obecności prezydenta RP Bolesława Bieruta, premiera rządu Józefa Cyrankiewicza, ministra obrony narodowej, marszałka Polski Michała Roli-Żymierskiego i szefa Sztabu Głównego gen. Władysława Korczyca, przyjął płk Aleksander Bochan.

[Sztandar miał 44 gwoździe pamiątkowe. Z niewiadomych przyczyn i nie wiadomo na czyje polecenie oraz kiedy usunięto z drzewca 5 gwoździ.

Dowódcy oddziału

• ppłk Sergiusz Czesnakow (do 15.04.1947)
• ppłk Aleksander Bochan.

Przekształcenia

3 Oddział Ochrony Pogranicza → 3 Szczeciński Oddział WOP → 8 Brygada Ochrony Pogranicza → 12 Brygada WOP → 12 Pomorska Brygada WOP → Pomorska Brygada WOP → Pomorski Oddział Straży Granicznej

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. Czerwiec 1995. Brak numerów stron w książce
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.