Asteriks (postać fikcyjna)
| Postać z Asteriks | |
| |
| Pierwsze wystąpienie | |
|---|---|
| Twórca | |
| Grany przez |
Christian Clavier, Clovis Cornillac, Edouard Baer, Guillaume Canet |
| Dubbing |
Ryszard Nawrocki, Mieczysław Morański, Wojciech Mecwaldowski, Sławomir Pacek, Tomasz Borkowski, Waldemar Barwiński |
| Dane biograficzne | |
| Pochodzenie | |
| Płeć |
mężczyzna |
Asteriks (fr. Astérix) – postać fikcyjna, tytułowy bohater francuskiej serii komiksów Asteriks autorstwa Rene Goscinny'ego (scenariusz) i Alberta Uderzo (rysunki).
Asteriks jest Galem, żyjącym w wiosce opierającej się rzymskim najeźdźcom. Wspólnie z najlepszym przyjacielem Obeliksem przeżywa wiele przygód, gdzie istotną rolę odgrywa magiczny napój, ważony przez druida wioski, Panoramiksa i dający nadludzką siłę.
Historia postaci
[edytuj | edytuj kod]Debiut w komiksie
[edytuj | edytuj kod]W 1959 r. Rene Goscinny i Albert Uderzo byli zaangażowani w prace nad powstaniem czasopisma Pilote, który wyobrażali sobie jako Paris Match dla młodzieży[1]. Na jego potrzeby wymyślili komiks, akcja którego miałaby toczyć się w Galii za czasów rzymskich. Początkowo Uderzo chciał uczynić głównym bohaterem wysokiego, zarośniętego wojownika; Goscinny przekonał jednak przyjaciela, by ten zmienił zdanie. W ten sposób Asteriks stał się postacią małą, ale obdarzoną sprytem (w opozycji do wysokiego i niezbyt bystrego Obeliksa)[2].
Spotkania Goscinny'ego i Uderzo miały miejsce głównie w mieszkaniu tego ostatniego, w bloku na terenie paryskiego Bobigny. W 2009 r. przy wejściu do bloku umieszczono upamiętniającą ten fakt tabliczkę[3].
Debiut postaci miał miejsce 29 października 1959 r. na łamach pierwszego numeru czasopisma Pilote (w ramach historii zatytułowanej później Przygody Gala Asteriksa)[4].
Pochodzenie imienia
[edytuj | edytuj kod]W języku francuskim imię Asteriksa jest nawiązaniem do asterysku (fr. astérisque) - znaku edytorskiego. Końcówka -iks nawiązywała do imienia Wercyngetoryksa, wodza Galów, a imię zaczynające się od litery A miało zapewnić Uderzo i Goscinny'emu pierwsze miejsca w encyklopediach komiksu[5].
Opis postaci
[edytuj | edytuj kod]
Asteriks jest niskim mężczyzną o blond włosach i wąsach. Zazwyczaj nosi czarną kamizelkę, czerwone spodnie i brązowe buty. U pasa nosi krótki miecz oraz tykwę z magicznym napojem. Na głowie nosi hełm, udekorowany białymi skrzydłami[6].
Gal urodził się ok. 85 r. p.n.e.[7] jako syn Astronomiksa i Praliny[8]. Jego krewnym jest mieszkający w Brytanii Mentafiks (fr. Jolitorax)[9].
Adaptacje
[edytuj | edytuj kod]Filmy animowane
[edytuj | edytuj kod]Debiut filmowy postaci miał miejsce we francuskim filmie Deux romains en Gaule z 1967 r., który wyreżyserował Pierre Tchernia i gdzie Asteriks pojawia się w ramach filmu aktorskiego jako animowana postać, obdarzona głosem Rogera Carela[10].
| Film | Rok premiery | Głos | Głos (w wersji polskiej) |
|---|---|---|---|
| Asterix Gall | 1967 | Roger Carel | Ryszard Nawrocki |
| Asterix i Kleopatra | 1968 | Roger Carel | Ryszard Nawrocki |
| Dwanaście prac Asteriksa | 1976 | Roger Carel | Mieczysław Gajda (1979), Ryszard Nawrocki (1995) |
| Asterix kontra Cezar | 1985 | Roger Carel | Wiesław Drzewicz (1987), Ryszard Nawrocki (1995) |
| Asterix w Brytanii | 1986 | Roger Carel | Ryszard Nawrocki |
| Wielka bitwa Asteriksa | 1989 | Roger Carel | Ryszard Nawrocki |
| Asterix podbija Amerykę | 1994 | Peer Augustinski (wersja niemiecka),
Roger Carel (wersja francuska) |
Ryszard Nawrocki |
| Asterix i wikingowie | 2006 | Roger Carel | Mieczysław Morański |
| Asteriks i Obeliks: Osiedle bogów | 2014 | Roger Carel | Wojciech Mecwaldowski |
| Asteriks i Obeliks: Tajemnica magicznego wywaru | 2018 | Christian Clavier | Wojciech Mecwaldowski |
Filmy aktorskie
[edytuj | edytuj kod]| Film | Rok premiery | Aktor | Głos (w wersji polskiej) |
|---|---|---|---|
| Asterix i Obelix kontra Cezar | 1999 | Christian Clavier | Mieczysław Morański |
| Asterix i Obelix: Misja Kleopatra | 2002 | Christian Clavier | Mieczysław Morański |
| Asterix na olimpiadzie | 2008 | Clovis Cornillac | Sławomir Pacek |
| Asterix i Obelix: W służbie Jej Królewskiej Mości | 2012 | Edouard Baer | Tomasz Borkowski |
| Asteriks i Obeliks: Imperium Smoka | 2023 | Guillaume Canet | Waldemar Barwiński |
Inne media
[edytuj | edytuj kod]| Aktor | Rok | Medium |
|---|---|---|
| Guy Piérauld | 1960 | słuchowisko w Radio Luxembourg[11] |
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Nazwy związane z Asteriksem nadano:
- pierwszemu francuskiemu sztucznemu satelicie (Astérix)[12],
- skale w Dolinie Kobylańskiej (Asteriks)[13],
- planetoidzie ((29401) Asterix)[14],
- gatunkowi owadów z rodziny bagiennikowatych (Ecclisopteryx asterix Malicky)[15]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ l'aventure Pilote [online], la Cité internationale de la bande dessinée et de l'image [dostęp 2022-09-27] (fr.).
- ↑ Numa Sadoul, Astérix et Cie: Entretiens avec Albert Uderzo, Vanves 2001, s. 116
- ↑ File:Porte Entrée 3 Rue Rameau - Bobigny (FR93) - 2021-04-25 - 1.jpg - Wikimedia Commons [online], commons.wikimedia.org [dostęp 2022-09-27] (ang.).
- ↑ Tapidesourix, Asterix the Gaul [online], Astérix - Le site officiel, 20 czerwca 2017 [dostęp 2022-09-27] (ang.).
- ↑ O. Andrieu, Le Livre d'Astérix le Gaulois, Paryż 1999, s. 12-13.
- ↑ O. Andrieu, Le Livre d'Astérix le Gaulois, Paryż 1999, s. 14.
- ↑ R. Goscinny, A. Uderzo, Galijskie początki, Warszawa 2003, s. 13.
- ↑ A. Uderzo, Asteriks i Latraviata, Warszawa 2002, s. 9.
- ↑ R. Goscinny, A. Uderzo, Asteriks u Brytów, Warszawa 1992, s. 15.
- ↑ Deux romains en Gaule. Pierre Tchernia 1967-02-25. [dostęp 2022-09-27].
- ↑ Patrick Gaumer, Les années "Pilote" - 1959-1989, 1996, s. 51.
- ↑ S. Grevsmühl, Sebastian "Astérix Among the Stars". [w:] P~. Boucheron; S. Gerson (red.) France in the World: A New Global History. New York 2019, s. 813-817.
- ↑ Asteriks - Baza Topo Portalu Górskiego [online], topo.portalgorski.pl [dostęp 2022-09-27].
- ↑ Small-Body Database Lookup [online], ssd.jpl.nasa.gov [dostęp 2022-09-27].
- ↑ Ecclisopteryx asterix, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2022-09-27] (ang.).
