Tweede Kamerverkiezingen 1883
| Tweede Kamerverkiezingen 1883 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Datum | 12 juni 1883 | ||||||
| Land |  Nederland
| ||||||
| Te verdelen zetels | 43 (43 leden waren niet-aftredend) | ||||||
| Opkomst | 62,14% | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
De Tweede Kamerverkiezingen 1883 waren periodieke Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 12 juni 1883.
Nederland was verdeeld in 43 kiesdistricten, waarin 86 leden van de Tweede Kamer gekozen werden.[1] Een kiezer bracht evenveel stemmen uit als er afgevaardigden in zijn kiesdistrict gekozen werden. Om gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel behalen.[2]
De verkiezingen werden gehouden vanwege het aftreden van 43 leden van de Tweede Kamer van wie de zittingstermijn afliep op 16 september 1883. In een kiesdistrict[3] was een tweede verkiezingsronde benodigd tussen de twee hoogstgeplaatste (niet-direct gekozen) kandidaten uit de eerste ronde vanwege het niet behalen van de districtskiesdrempel. Deze tweede ronde vond plaats op 26 juni 1883.
Uitslag
[bewerken | brontekst bewerken]Opkomst
[bewerken | brontekst bewerken]| 1881 | 1883 | |||
|---|---|---|---|---|
| # stemmen | % | # stemmen | % | |
| Kiesgerechtigden | 116.277 | 122.399 | ||
| Niet opgekomen | 48.654 | 41,84[4] | 46.343 | 37,86[4] |
| Opkomst | 67.623 | 58,16[4] | 76.056 | 62,14[4] |
Verkiezingsuitslag naar groepering
[bewerken | brontekst bewerken]| partij/groepering[5] | Zetels | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1881[6] | Af[7] | Bij[8] | 1883 | +/− | ||
| liberalen | 36/31 | 14 | 13 | 30 | −1 | |
| ARP | 15/17 | 10 | 12 | 19 | +2 | |
| kappeynianen | 12/14 | 5 | 5 | 14 | 0 | |
| bahlmannianen | 14/13 | 7 | 7 | 13 | 0 | |
| schaepmannianen | 3/4 | 2 | 3 | 5 | +1 | |
| conservatieven | 5 | 3 | 2 | 4 | −1 | |
| conservatief-liberalen | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | |
| vacature[9] | 0/1 | 1 | 0 | 0 | −1 | |
| totaal | 86 | 43 | 43 | 86 | 0 | |
Gekozen leden
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van Tweede Kamerleden 1883-1884 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Bij deze verkiezingen werden 39 leden herkozen. De stemmingen voor de overige vier vacatures hadden de volgende resultaten:
- in het kiesdistrict Arnhem werd Alexander Schimmelpenninck van der Oye (ARP) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van Arthur Kool (liberalen) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;
- in het kiesdistrict Amsterdam werd Justus Dirks (liberalen) gekozen in de vacature ontstaan in de vorige zittingsperiode door zijn eigen aftreden;
- in het kiesdistrict Delft werd Arnoldus van Berckel (schaepmannianen) gekozen in de vacature ontstaan door het aftreden van François de Casembroot (conservatieven) die had aangegeven niet herkiesbaar te zijn;
- in het kiesdistrict Tiel versloeg Gerard Beelaerts van Blokland (54,2%, ARP) het aftredende lid Willem de Beaufort (45,7%, liberalen).
De zittingsperiode van de Tweede Kamer ging in op 17 september 1883. De zittingstermijn van Tweede Kamerleden bedroeg vier jaar.[10][11]
Bronvermelding
[bewerken | brontekst bewerken]Bronnen
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
- Ron de Jong (1999). Van standspolitiek naar partijloyaliteit. Verkiezingen voor de Tweede Kamer 1848-1887. Verloren, Hilversum. ISBN 90-6550-069-3.
- Ron de Jong, Henk van der Kolk, Gerrit Voerman (2011). Verkiezingen op de kaart 1848-2010. Matrijs, Utrecht. ISBN 978 90 5345 437 4.
Noten
- ↑ Acht enkelvoudige kiesdistricten kozen één lid, in 32 meervoudige kiesdistricten werden twee leden afgevaardigd, in het kiesdistrict Sneek drie, in het kiesdistrict Rotterdam vier en in het kiesdistrict Amsterdam zeven.
- ↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
- ↑ Delft.
- ↑ a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
- ↑ In het vierde kwart van de negentiende eeuw kwam langzamerhand partijvorming op gang. Leden van de Tweede Kamer werden veelal nog op individuele titel gekozen; na intrede in de Tweede Kamer sloten zij zich aan bij geestverwanten. Voor de indeling naar groepering is gebruikt gemaakt van informatie vermeld in Verkiezingen op de kaart 1848-2010 en op www.parlement.com.
- ↑ Een wijziging van het aantal zetels van een partij c.q. groepering is ontstaan door aftreden en overlijden gedurende de zittingsperiode 1881-1883.
- ↑ Aftredend in 1883 vanwege het bereiken van het einde van de zittingstermijn.
- ↑ Gekozen c.q. herkozen bij de periodieke verkiezingen in 1883.
- ↑ Justus Dirks, afgetreden op 2 maart 1883.
- ↑ Om de twee jaar was de helft van de Kamerleden aftredend.
- ↑ Door de tussentijdse ontbinding van de Tweede Kamer in 1884 traden alle leden af op 10 oktober 1884.
· 
· 