Tweede Kamerverkiezingen 1852
| Tweede Kamerverkiezingen 1852 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Datum | 8 juni 1852 | ||||||
| Land |  Nederland
| ||||||
| Te verdelen zetels | 34 (34 leden waren niet-aftredend) | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
De Tweede Kamerverkiezingen 1852 waren periodieke Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 8 juni 1852.
Nederland was verdeeld in 38 kiesdistricten, waarin 68 leden van de Tweede Kamer gekozen werden.[1] Een kiezer bracht evenveel stemmen uit als er afgevaardigden in zijn kiesdistrict gekozen werden. Om gekozen te worden moest een kandidaat minimaal de districtskiesdrempel behalen.[2] De leden werden gekozen voor een termijn van vier jaar; om de twee jaar werd de helft van de Tweede Kamer vernieuwd.[3]
De verkiezingen werden gehouden vanwege het periodiek aftreden van 34 leden van de Tweede Kamer van wie de zittingstermijn afliep op 19 september 1852. In vijf kiesdistricten[4] was een tweede verkiezingsronde benodigd vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door de hoogst geëindigde (niet-direct-gekozen) kandidaat. Deze tweede ronde vond plaats op 22 juni 1852.
Uitslag
[bewerken | brontekst bewerken]Opkomst
[bewerken | brontekst bewerken]| 1850 | 1852 | |||
|---|---|---|---|---|
| # stemmen | % | # stemmen | % | |
| Kiesgerechtigden | 82.249 | 75.527 | ||
| Niet opgekomen | 26.670 | 32,43[5] | 39.081 | 51,74[5] |
| Opkomst | 55.579 | 67,57[5] | 36.446 | 48,26[5] |
Verkiezingsuitslag naar groepering
[bewerken | brontekst bewerken]| Groepering[6] | Zetels | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1850[7] | Af[8] | Bij[9] | 1852 | +/- | ||
| thorbeckianen | 22/23 | 12 | 15 | 26 | +3 | |
| liberalen | 18/17 | 5 | 5 | 17 | 0 | |
| conservatieven | 8/9 | 3 | 3 | 9 | 0 | |
| conservatief-liberalen | 7/8 | 5 | 4 | 7 | -1 | |
| conservatief-katholieken | 5/4 | 3 | 2 | 3 | -1 | |
| gematigde liberalen | 4/3 | 3 | 3 | 3 | 0 | |
| antirevolutionairen | 3 | 2 | 2 | 3 | 0 | |
| conservatief-protestanten | 1 | 1 | 0 | 0 | -1 | |
| totaal | 68 | 34 | 34 | 68 | 0 | |
Gekozen leden
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van Tweede Kamerleden 1852-1853 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Bij deze verkiezingen werden 29 leden herkozen werden. De stemmingen voor de overige vijf vacatures hadden de volgende resultaten:
- in het kiesdistrict Alkmaar werd in eerste instantie het aftredende lid Hendrik Smit (liberalen) herkozen; hij besloot zijn benoeming niet aan te nemen vanwege zijn benoeming als burgemeester van Zaandam. Bij een naverkiezing werd Jan Rochussen (conservatieven) gekozen;
- in het kiesdistrict Leeuwarden versloeg Simon Verweij (51,7%, liberalen) het aftredende lid Jan Bieruma Oosting (48,3%, conservatieven);
- in het kiesdistrict Maastricht versloeg Edmond van Wintershoven (53,4%, thorbeckianen) het aftredende lid Eduardus Borret (28,7%, conservatief-katholieken);
- in het kiesdistrict Rotterdam versloeg Willem Gevers Deynoot (74,4%, thorbeckianen) het aftredende lid Mari Hoffmann (20,6%, conservatief-protestanten);
- in het kiesdistrict Tilburg versloeg Carolus Beens (61,4%, thorbeckianen) het aftredende lid Paulus Gouverneur (38,6%, conservatief-liberalen).
De zittingsperiode van de Tweede Kamer ging in op 20 september 1852. De zittingstermijn van Tweede Kamerleden bedroeg vier jaar.[10][11]
Bronnen
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
- Ron de Jong (1999). Van standspolitiek naar partijloyaliteit. Verkiezingen voor de Tweede Kamer 1848-1887. Verloren, Hilversum. ISBN 90-6550-069-3.
- Ron de Jong, Henk van der Kolk, Gerrit Voerman (2011). Verkiezingen op de kaart 1848-2010. Matrijs, Utrecht. ISBN 978 90 5345 437 4.
Noten
- ↑ Elf enkelvoudige kiesdistricten kozen één lid, in 26 meervoudige kiesdistricten werden twee leden afgevaardigd, en in het kiesdistrict Amsterdam vijf.
- ↑ De districtskiesdrempel werd bepaald door de volgende formule: 50% van het aantal uitgebrachte geldige stemmen, gedeeld door het aantal in het district te verkiezen zetels.
- ↑ Zie hier voor een nadere toelichting.
- ↑ Amsterdam, Gouda, Leeuwarden, Tilburg en Zwolle
- ↑ a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
- ↑ In 1852 bestonden nog geen politieke partijen. Gekozen leden sloten zich gewoonlijk eerst na hun verkiezing aan bij een kamerfactie.
- ↑ Een wijziging van het aantal zetels van een groepering is ontstaan door tussentijdse verkiezingen gedurende de zittingsperiode.
- ↑ Aftredend in 1852 vanwege het bereiken van het einde van de zittingstermijn.
- ↑ Gekozen c.q. herkozen bij de verkiezingen in 1852.
- ↑ Om de twee jaar was de helft van de Kamerleden aftredend.
- ↑ Door de tussentijdse ontbinding van de Tweede Kamer in 1853 traden alle leden af op 26 april 1853.
· 
· 