สมการเชิงเส้ นตัวแปรเดียว

สมการ เป็ นประโยคทีแ่ สดงการเท่ากันของจานวน

โดยมีสัญลักษณ์ = บอกว่ าเท่ ากัน
เช่ น x + 2 = 5
4y - 1 = 4
8 + 6 = 14
ตัวอย่ าง จงพิจารณาประโยคสั ญลักษณ์ ต่อไปนีว้ ่ าเป็ นสมการหรือไม่
1) 5 + 1 = 6 3) x + 1 > 2

2) 3x – 2 = 4 4) 7x ≠ 21

จะเห็นได้ ว่าในสมการอาจมีตวั ทีเ่ ราไม่ ทราบค่ าอยู่หรือไม่ กไ็ ด้ และ

เราเรียกตัวไม่ ทราบค่ านั้นว่ า ตัวแปร
ให้ นักเรียน √ ลงในตารางที่กาหนดให้ ว่ าประโยคสั ญลักษณ์ ที่กาหนดให้
นั้น เป็ น หรือไม่ เป็ น สมการ
ประโยคสั ญลักษณ์ เป็ นสมการ ไม่ เป็ นสมการ
1. 3x + 4 = 13
2. b + 7 ≠ 10
3. 24 + k = 32
4. a – 10 = 12
5. 7–p<3
 คาตอบของสมการ

คือ จานวนทีแ่ ทนตัวแปรในสมการแล้ วทาให้ สมการเป็ นจริง

จงตรวจดูว่า จานวนทีใ่ ห้ ไว้ ในวงเล็บ ( ) เป็ นคาตอบของสมการ
ทีก่ าหนดให้ หรือไม่
1.) x – 3 = 2 (5)
2.) 9 – y = 1 (0)
 𝟏
3.) m – = 1.5 (2)
𝟐
4.) 𝒂𝟐 + 5 = 54 (7)
 𝟐𝒕 +𝟖
5.) =5 (6)
−𝟒
การแก้ สมการเชิงเส้ นตัวแปรเดียว
การแก้ สมการ คือ การหาคาตอบของสมการ
ลองแทนค่ าตัวแปร
ยากที่จะหาคาตอบของสมการ
ใช้ สมบัตขิ องการเท่ ากัน
รวดเร็วในการหาคาตอบของสมการ
สมบัติของการเท่ ากัน ในการหาคาตอบ ได้ แก่
 สมบัติสมมาตร
 สมบัติถ่ายทอด
 สมบัติการบวก
 สมบัตกิ ารคูณ
1. สมบัติสมมาตร

ถ้ า a = b แล้ ว b = a เมื่อ a และ b แทนจานวนใดๆ

เรามีวธิ ีการเขียนแสดงการเท่ ากันของจานวนสองจานวนได้
สองแบบ เช่ น
8=x หรือ x=8
10 = 2y + 3 หรือ 2y + 3 = 10
2. สมบัตถิ ่ ายทอด
ถ้ า a = b แล้ ว b = c แล้ ว a = c
เมื่อ a , b และ c แทนจานวนใดๆ
เช่ น
ถ้ า x = y และ y = 3 แล้ วจะได้ ข้อสรุ ปว่ า x = 3
ถ้ า a + b = x และ x = 7 แล้ วจะสรุปได้ ว่า a + b = 7
3. สมบัติการบวก
ถ้ า a = b แล้ ว a + c = b + c
เมื่อ a , b และ c แทนจานวนใดๆ
ถ้ ามีจานวนสองจานวนเท่ ากัน เมื่อนาจานวนอีกจานวนหนึ่งมา
บวกแต่ ละจานวนทีเ่ ท่ ากันนั้น แล้วผลลัพธ์ จะเท่ ากัน เช่ น
1. ถ้ า 2×3 = 6 แล้ว (2×3) + (-5) = 6 + (-5)
2. ถ้ า a = 5 แล้ว a + 3 = 5 + 3
3. ถ้ า x + 5 = 10 แล้ว (x + 5) + (-2) = 10 + (-2)
จากสมบัติการบวก
ถ้ า a = b แล้ว a + c = b + c เมื่อ a, b และ c แทนจานวนใดๆ

จานวนที่นามาบวกกับแต่ ละจานวนทีเ่ ท่ ากันนั้น อาจจะเป็ นจานวนบวกหรือ

จานวนลบก็ได้ ในกรณีที่บวกด้ วยจานวนลบ มีความหมายเหมือนกับนา
จานวนบวกลบออกจากจานวนทั้งสองข้ างของสมการ คือ

ถ้ า a = b แล้ว a + (-c) = b + (-c) นั่นคือ

ถ้ า a = b แล้ว a – c = b – c เมื่อ a, b และ c แทนจานวนใดๆ
4. สมบัตกิ ารคูณ
ถ้ า a = b แล้ ว ca = cb เมื่อ a, b และ c แทนจานวนใดๆ
ถ้ ามีจานวนสองจานวนเท่ ากัน เมื่อนาจานวนอีกจานวนหนึ่งคูณกับ
แต่ ละจานวนที่เท่ ากันนั้น แล้ วผลลัพธ์ จะเท่ ากัน เช่ น
1. ถ้ า m = n แล้ ว 2m = 2n
2. ถ้ า x = y แล้ ว ax = ay
𝟏 𝟏
3. ถ้ า a = b แล้ ว − 𝒂 = − 𝒃
𝟑 𝟑
จากสมบัตกิ ารคูณ
ถ้ า a = b แล้ ว ca = cb
เมื่อ a , b และ c แทนจานวนใดๆ
จานวนทีน่ ามาคูณกับจานวนสองจานวนทีเ่ ท่ ากันนั้น อาจจะเป็ น
จานวนเต็มหรือเป็ นเศษส่ วนก็ได้ เช่ น
 𝟏 𝟏 𝒙 𝒚
ถ้ า x = y แล้ ว 𝒙 = 𝒚 หรือ =
𝟑 𝟑 𝟑 𝟑
𝟏 𝟏 𝒂 𝒃
ถ้ า a = b , c ≠ 0 แล้ ว × 𝒂= ×𝒃 หรือ =
𝒄 𝒄 𝒄 𝒄
นั่นคือ
𝒂 𝒃
ถ้ า a = b แล้ ว = เมื่อ a , b และ c แทนจานวนใดๆ ที่
𝒄 𝒄
c≠0
จงเติมข้ อความต่ อไปนีใ้ ห้ สมบูรณ์ โดยใช้ สมบัตกิ ารเท่ ากัน
1. ให้ 4t = 8 ดังนัน้ 8 = …………..
2. ให้ -u = 3 และ 3 = v ดังนัน้ ………….. = v
3. ให้ 5 = 2(a + 1) ดังนัน้ 2(a + 1) = ……………
4. ให้ w + 9 = x และ x = -6 ดังนัน้ w + 9 = ………
5. ให้ x = 7 ดังนัน้ x + 9 = ……………
6. ให้ b = 6 ดังนั้น b - 8 = ………………………….
7. ให้ a + 4 = 10 ดังนั้น ………………… = 7
8. ถ้ า n = 2k ดังนั้น 7n = ………………………….
9. ถ้ า 2 + c = b ดังนั้น 4( 2 + c ) = ………………….
𝟓 𝟐
10. ถ้ า 𝒑 = m ดังนั้น ………………. = 𝒎
𝟐 𝟓
จงแก้ สมการ x + 1 = 8
จงแก้ สมการ t + 5 = -12
จงแก้ สมการ y + 12 = 10
จงแก้ สมการ x + 4.6 = 13.8
 𝟐
จงแก้ สมการ b + = 12
𝟑
 𝟏 𝟏
จงแก้ สมการ C + = 𝟐
𝟒 𝟐
 𝟒 𝟑
จงแก้ สมการ y +𝟏 = 𝟏
𝟓 𝟒
จงแก้ สมการ m – 1 = 4
จงแก้ สมการ u – 15 = -6
จงแก้ สมการ 8 = a – 2
จงแก้ สมการ 33 + d = 17
จงแก้ สมการ 3.8 = - 4.9 + m
 𝟏 𝟐
จงแก้ สมการ x - =
𝟑 𝟑
 𝟏 𝟏
จงแก้ สมการ 𝟏 =y-
𝟐 𝟐
จงแก้ สมการ 8 + x – 5 = 28
จงแก้ สมการ 18 + m – 35 = 42
จงแก้ สมการ 4k = 12
จงแก้ สมการ -2x = 8
จงแก้ สมการ -8m = -24
จงแก้ สมการ ( 6r + 3r ) - 12r = 60
 𝒙
จงแก้ สมการ = 8
𝟐
 𝒚
จงแก้ สมการ 20 =
𝟔
 𝒉
จงแก้ สมการ − =4
𝟓
 𝒙
จงแก้ สมการ = -14
𝟖
 𝟐
จงแก้ สมการ a=6
𝟑
 𝟑𝒂
จงแก้ สมการ =𝟗
𝟐
 𝟐 𝟖
จงแก้ สมการ c=
𝟑 𝟐𝟏
จงแก้ สมการ 5 – h = 3
จงแก้ สมการ 6 – k = 14
จงแก้ สมการ 8 = 3 – u
จงแก้ สมการ 3.8 = 4.91 – m
 𝟒 𝟑
จงแก้ สมการ 𝟏 -y= 𝟏
𝟓 𝟒
จงแก้ สมการ 2k + 3 = 9
จงแก้ สมการ 4k + 6 = 2
จงแก้ สมการ 5g + 9 = -11
จงแก้ สมการ 9 + 3u = 18
จงแก้ สมการ 5h – 7 = 3
จงแก้ สมการ 2x – 1 = -9
จงแก้ สมการ 4v – 12 = -4
จงแก้ สมการ 100 = 25 – 3x
จงแก้ สมการ – 40 = 8 – 4x
จงแก้ สมการ 21 = -5x + 11
จงแก้ สมการ 1 = -3x + 70
 x
จงแก้ สมการ  5  17
3
 x
จงแก้ สมการ  14  10
5
 x
จงแก้ สมการ   5  17
3
 x
จงแก้ สมการ   41  9
7
 x
จงแก้ สมการ   3  10
7