Filipino sa Piling Larang

MODYUL 1 UNANG MARKAHAN – Sulating Akademik: Paglinang sa Kahandaang

Pansarili at Pampropesyonal

Ikaapat na Linggo

 Pagsulat ng Talumpati
 Pagsulat ng Posisyong Papel

Mga Kasananayang Pampagkatuto

 Nasasabi ang uri ng talumpating nabasa/napakinggan

 Naiuugnay sa sari ang talumpating nabasa/napanood
 Nakasusulat ng isang talumpati mula sa mahalagang karanasang natutuhan
 Nakabibigkas ng talumpati sa harap ng klase
 Napagtitibay ang natamong kasanayan sa pagsulat ng talumpati sa pamamagitan ng
pinakinggang halimbawa.
 Nabibigyan ng pansariling kahulugan ang posisyong papel
 Nakasusulat ng isang organisado,malikhain at kapani paniwalang posisyong papel
 Nakabubuo ng sulating may batayang pananaliksik ayon sa pangangailangan

Unawain Natin

Pagsulat ng Talumpati

Ang talumpati ay sining ng pagsasalita na maaaring nanghihikayat, nangangatwiran, o

tumatalakay ng isang paksa para sa mga tagapakinig. Masusukat sa sining na ito ang katatasan,
husay at dunong ng mananalumpati sa paggamit ng wika at katatagan ng kanyang paninindigan.
Karaniwang nagkakaiba- iba ang talumpati, batay sa paghahanda sa mga ito (Mangahis, Nuncio,
Javillo, 2008). Sa paghahanda nito, kinakailangang tandaan na ang isang mahusay na talumpati ay
dapat nakapagbibigay-impormasyon, nakapagpapaunawa, nakapagtuturo, at nakahihikayat ng mga
konsepto at paninindigan sa mga manonood at tagapakinig.

Mga Dapat Tandaan sa Pag Sulat ng Talumpati

 Isaalang-alang ang uri ng wikang dapat mong gamitin na kaaya-aya sa mga tagapakinig.
 Gumawa ng balangkas na dapat sundin sa isusulat na talumpati.
 Iayon ang mga salita, tayutay, kasabihan, o salawikaing gagamitin sa pagpapahayag ng mga
ideya sa talumpati.


Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagtatalumpati

1. Paghahanda

a. Talumpating Maisusulat Pa

Ihanda ang iyong sarili na makapag-isip nang mabutri sa paksa ng talumpating iyong isusulat.
Palaging isipin na mahalagang mapukaw ang interes ng mga makikinig o manonood sa talumpati at
mauunawaan nila ang punto ng pagbigkas
b. Talumpating Hindi Maisusulat

Sa oras na malaman mo na ang punto o isyung kailangang bigyan ng talumpati, linawin ang
pag-iisip, huwag masyadong magbanggit ng maliliit na detalye bagkus ay lagumin ang nasa isip,
mahalagang magsalita nang may kabagalan upang maunawaan ng mga nakikinig ang iyong sinasabi
at makapag-isip ka rin sa proseso, at sumagot nang tuwid dahil maaaring ang pagsagot ay may oras
lamang.

2. Pagpapanatili ng Kawilihan ng Tagapakinig

Tiyaking hindi mawawala ang kawilihan o interes ng mga tagapakinig sa iyong talumpati kung
kaya’t mag-isip ng mga teknik sa pagsulat pa lamang o paghahanda sa pagbigkas nito.

3. Pagpapanatili ng Kasukdulan

Dapat maihatid ng mananalumpati ang kanyang tagapakinig sa pinakamatinding emosyon ,

batay sa kanyang paksa, na siyang pinakamahalagang mensahe ng talumpati.

4. Pagbibigay ng Kongklusyon sa Tagapakinig

Ito ang huling bahagi ng pagsulat ng talumpati o pagbigkas nito. Sa pamamagitan ng

pagbubuod sa mahahalagang puntong tinalakay sa talumpati, magagawa mong mag- iwan ng
mahalagang mensahe o diwa sa mga tagapakinig sa iyong pagtatapos.

Iba’t ibang Uri ng Talumpati Ayon sa Paghahanda

1. Impromptu - ito ang uri ng talumpati na biglaan at walang ganap na paghahanda (Mangahis,
Nuncio, Javillo 2008).Karaniwang makikita ang mga ganitong uri ng pananalumpati sa mga job
interview, ilang okasyon ng question and answer, at pagkakataon ng pagpapakilala.

2. Extempore - sa uring ito masusubok ang kasanayan ng mananalumpati sa paggamit ng mga

angkop na salita sa loob ng sandaling panahon bago ang pagbigkas. Ang mga isyu, konsepto o
usapang paglalaanan ng talumpati ay nasa kaalaman na ng mananalumpati kaya maaari pa siyang
maghanda ng kaunting marka o palatandaan upag hindi magpaligoy-ligoy ang kaniyang pagbigkas.

3. Isinaulong Talumpati - ito ang uri ng talumpati na isinusulat muna pagkatapos ay isinasaulo ng
mananalumpati (Mangahis, Nuncio, Juvilla, 2008). Masusukat dito ang husay ng pagbabalangkas ng
manunulat, kaniyang pagpapaliwanag at tibay ng kaniyang mga argumento bukod pa sa husay
niyang bumigkas.

4. Pagbasa ng Papel sa Kemperensiya - higit na mas kaunti ang alalahanin ng mananalumpati sa

uring ito dahil lubusang nabigyan ng oras ang paghahanda sa balangkas ng talumpati, ganap na
naisulat nang mahusay ang mga argumento , at inaasahang naensayo na ang pagbigkas.

Pagsulat ng Posisyong Papel

Ang posisyong papel ay mahalagang gawaing pasulat na nililinang sa akademikong pagsulat.

Isa itong sanaysay na naglalahad ng opinyon na naninindigan hinggil sa isang mahalagang isyu
patungkol sa batas, akademiya, politika, at iba pang mga larangan. Karaniwang isinusulat ang isang
posisyong papel sa paraang mapanghimok sa mambabasa upang maunawaan at sang-ayunan nito
ang paninindigan ng nagsulat hinggil sa isyung pinaksa.

Layunin ng posisyong papel na mahikayat ang mga mambabasa na magkaroon ng kamulatan

sa argumentong inihahain sa kanila. Ang mga posisyong papel ay karaniwang isinusulat mula sa
pinakasimpleng format tulad ng letter to the editor hanggang sa pinakakomplikadong academic
position paper. Maaaring isagawa ang pagsulat ng posisyong papel ayon sa isyung ipinaglalaban ng
isang indibidwal o organisasyon upang maiparating ang kanilang mga opinyon at paniniwala o
rekomendasyon ukol sa isyu.

Ang mga posisyong papel ay mainam sa mga kontekstong nangangailangan ng detalyadong

impormasyon upang lubos na maintindihan ang pananaw ng isa pang tao. lto ay karaniwang
ginagamit sa pampolitikong kampanya, mga organisasyon ng gobyerno, sa mundo ng diplomasya, at
mga hakbang na naglalayong baguhin ang mga pagpapahalaga ng komunidad at organizational
branding o imahen ng isang samahan o institusyon.

MGA DAPAT ISAALANG-ALANG SA PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL

1. Pagpili ng Paksa Batay sa Interes

Pumili ng paksa ayon sa iyong interes upang mapadali ang pagpapatibay ng iyong
paninindigan o posisyon. Kinakailangan ang ganito upang sa kabila ng pagiging mahirap ng pagsulat
ay hindi ka mawalan ng gana o panghinaan ng loob dahil gusto mo ang iyong paksa. Mas malawak
din ang nagagawang pananaliksik ng mga datos, opinyon, estadistika, at iba pang mga anyo ng mga
katibayan kapag nasa iyong interes ang paksa dahil nagiging mas bukas ang isipan sa mga bagong
ideya.

2. Magsagawa ng Paunang Pananaliksik

Ang paunang pananaliksik ay kinakailangan upang matukoy kung ang katibayan ay magagamit
upang suportahan ang iyong paninindigan. Maaaring gumamit ng mga datos mula sa Internet, ngunit
tiyaking magmumula ito sa mga mapagkakatiwalaang web site, tulad ng mga educational site (.edu)
ng mga institusyong akademiko at pampananaliksik at mga site ng gobyerno (.gov), upang mahanap
ang mga propesyonal na pag-aaral at mga estadistika. Mahalaga ring magtungo sa silid-aklatan at
gumamit ng mga nailathala nang mga pag-aaral patungkol sa iyong paksa.

3. Hamunin ang lyong Sariling Paksa

Kailangang alamin at unawain ang kabaligtarang pananaw bukod pa sa nalalaman mo tungkol

sa iyong paksa upang mapagtibay ang iyong kaalaman at paninindigan sa iyong isusulat na
posisyong papel. Alamin ang lahat ng posibleng mga hamon na maaari mong makuha bilang suporta
sa iyong mga pananaw. Dapat harapin at kilalanin sa iyong posisyong papel ang mga kasalungat na
posisyon at gumamit ng mga kontra-argumento (datos, opinyon, estadistika, at iba pa) upang
pahinain ang tindig ng mga ito.

4. Magpatuloy Upang Mangolekta ng Sumusuportang Katibayan

Matapos matukoy na ang iyong posisyon ay makatitindig na at ang kasalungat na posisyon (sa
iyong opinyon) ay mas mahina kaysa sa iyong sariling posisyon, ikaw ay handa na sa iyong
pananaliksik. Pumunta sa aklatan at maghanap ng mas maraming mapagkukunan ng datos.

Maaari ding magsama ng opinyon ng isang dalubhasa o eksperto sa paksa (tulad ng mga
doktor, abogado, o propesor). Gayundin ng mga personal na karanasan mula sa isang kaibigan o
miyembro ng pamilya, personal na salaysay ng ibang tao, at iba pa na maaaring makaantig sa
damdamin ng mambabasa.

5.Lumikha ng Balangkas (Outline)

Narito ang isang halimbawa kung paano babalangkasin ang isang posisyong papel:

a.Ipakilala ang iyong paksa gamit ang maikling paglalahad ng pangkaligirang impormasyon
(background information). Gumawa ng pahayag ng tesis na iginigiit ang iyong posisyon.

b.Itala ang mga posibleng kasalungat na pananaw ng iyong posisyon.

c.Ipakita rin ang mga sumusuportang punto ng mga kasalungat na pananaw ng iyong posisyon.
d.Pangatwiranang pinakamahusay at.nakatatayo pa rin ang iyong posisyon sa kabila ng mga inilahad
na mga kontra-argumento.

e.Ibuod ang iyong argumento at muling igiit ang iyong posisyon. Sa pagsulat ng posisyong papel,
ipahayag ang iyong opinyon nang may paninindigan at kasinupan sa impormasyon. Maging matatag
sa paninindigan, subalit panatilihin ang pagiging magalang. Iparating ang iyong mga punto at
patunayan ang mga ito gamit ang mga ebidensiya.

Narito ang halimbawa ng posisyong papel:

18 ng Mayo, 2014

Dr. Patricia Licuanan

Chairperson Commission on Higher Education (CHED)

HEDC Building, C.P. Garcia Avenue

UP Diliman, Quezon City

Mahal na Dr. Licuanan,

Magalang at taos po sa aming puso na idinudulog sa inyong butihing tanggapan ang posisyong papel
na ito ng Kagawaran ng Filipino ng Adamson University, hinggil sa paggamit ng wikang Filipino bilang
wikang panturo sa kolehiyo, at pagkakaroon ng mga asignaturang Filipino bilang mandatory core
course sa kolehiyo. Naniniwala ang aming kagawaran na dapat gamitin ang wikang Filipino bilang
mandatory na wikang panturo sa 12 yunit sa bagong General Education Curriculum (GEC), sapagkat
ang wikang Filipino ay hindi lamang epektibong instrumento sa pakikipagtalastasan kundi mabisang
elemento sa pagpapayaman at pagpapaunlad ng mga kaalaman at kasanayan sa mga asignaturang
gumagamit ng Filipino bilang wikang panturo. Kaugnay nito, nagsisilbing buhay ng bawat Pilipino
upang lubusang makilala ang sariling pagkakakilanlan ng lahi na mapagbuklod tungo sa pagkakaisa
sa kabila ng pagkakaiba-iba at mapahahalagahan ang minanang kultura ng ating bansa.

Bilang karagdagan, naniniwala pa rin kami na mabisang gamit ang Filipino sa mabilis at mabuting
pagkatuto ng mga mag-aaral na may pagpapahalaga na mapaunlad sa kanilang sarili ang
nasyonalismo kung gagamitin ang Filipino sa mga asignatura tulad ng Agham Panlipunan,
Edukasyong Pagpapakatao, Panitikan, Humanidades, at iba pa. Ang pag-aalis ng Filipino sa
akademikong konteksto ay magbubunga ng pagkakawatak-watak sa kaisipan na lalong maging
kolonyalismo ang mentalidad ng mga mamamayang Pilipino at sisira sa mga kulturang panrehiyon at
paglabag sa itinadhana ng Konstitusyon na binigyang-halaga ni dating Pangulo Manuel L. Quezon.

Ang wikang pambansang Filipino ay mahalagang elemento ng kasaysayan sa daan-daang taong

naging bahagi ng himagsikan noon at ngayon bago makamit ang kasarinlan nang paglaya. Hindi
dapat mawala ang asignaturang Filipino sa kolehiyo. Bagkus, dapat gamitin ito bilang susi sa
pambansang pagkakaisa at pagkakakilanlan sa pamamagitan ng pagpapanatili bilang kurso. Ang
pag-aalis ng asignaturang Filipino sa kolehiyo ay siyang magwawasak sa inihahandang
intelektuwalisasyon ng Filipino tungo sa pagpapauniad at pagpapataas- nito sa antas ng edukasyon.
Naninindigan ang kagawaran na ipatupad ang isinasaad sa 1987 Konstitusyon Artikulo XIV, Seksyon
6 na nagsasabing ang Filipino ang dapat maging midyum ng opisyal na komunikasyon at ng
sistemang pang-edukasyon, hindi maipatutupad ang atas na ito kung walang wikang Filipino bilang
asignatura sa kolehiyo. Dahil dito, naniniwala ang kagawaran na gamitin ang wikang Filipino sa lahat
ng antas ng edukasyon dahil hindi sapat ang pagkatuto sa Filipino ng mga mag-aaral na nasa
elementarya hanggang senior high school, kaya marapat lamang na maipagpatuloy ang pagkatuto sa
Filipino sa antas kolehiyo. Hinggil naman sa pagkakaroon ng asignaturang Filipino bilang mandatory
core course sa kolehiyo, sumusuporta kami sa pagkakaroon ng 12 yunit ng asignaturang Filipino na
may multi/interdisiplinaryong disenyo, dahil ito ang magiging batayan na magiging ganap ang
kaalaman at kasanayan ng mga mag-aaral kung madaragdagan ang mga asignatura na Filipino sa
lahat ng antas ng pagkatuto sa kolehiyo. Katulad ng iba pang mga institusyon, naniniwala kaming
tungkulin ng bawat isa na matutuhan ang wikang Filipino hindi lamang sa kolehiyong nasasakupan
nito kundi sa buong rehiyong nasasakupan ng Pilipinas. Tulad ng iba pang mga institusyon, ang
aming pamantasan ay katuwang sa paghubog ng mga mag-aaral na rnapaunlad ang kanilang
kaalaman at kahusayan na magsisilbing puhunan upang maging mabuting tagapaglingkod sa bansa.
Naniniwala kami sa isang makatarungan at malayang edukasyon.