PANDIWA Hand-Outs

PANDIWA
Ang pandiwa o berbo ay bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o galaw. Ito ay tinatawag na verb sa wikang Ingles.
Mga halimbawa:
 Pumunta ako sa tindahan
 Binili ko ang tinapay
 "Kumain" ako ng tinapay kaninang umaga
POKUS NG PANDIWA
Pokus o tuon ng pandiwa ay ang tawag sa relasyong pansemantika ng pandiwa sa simuno o paksa ng pangungusap.
Naipapakita ito sa pamamagitan ng taglay na panlapi ng pandiwa.
1. Tagaganap o Aktor
Ang paksa ang tagaganap ng kilos na isinasaad ng pandiwa sa pangungusap. Ito ay sumasagot sa tanong na "sino?"
(mag- , um- , mang- , ma- , maka- , makapag- , maki- , magpa-)
 Naglunsad ng proyekto ang mga kabataan.

 Si Anne ay humingi ng payo sa kanyang kapatid tungkol sa kanyang suliranin.
2. Layon
Ang paksa ang layon ng pandiwa sa pangungusap. Ito ay sumasagot sa tanong na "ano?". Tinatawag ito direct object sa
wikang Ingles.
(-in- , -i- , -ipa- , ma- , -an)
 Binili ni Jomelia ang bulaklak.

 Ang ulam na masarap ay niluto ni nanay para sa amin.
3. Ganapan o Lokatibo
Ang paksa ang lugar na ginaganapan ng pandiwa sa pangungusap.Ito ay sumasagot sa tanong na "saan?"
(pag-/-an , -an/-han , ma-/-an , pang-/-an , mapag-/-an)
 Dinaraan ng tao ang kalsada.

 Ang tindahan ang pinagbilhan ni Jomelia ng bulaklak.
4. Tagatanggap o Benepaktibo
Ang paksa ang tumatanggap sa kilos ng pandiwa sa pangungusap. Ito ay sumasagot sa tanong na "para kanino?"
(i- , -in , ipang- , ipag-)
 Kami ay ipinagluto ni nanay ng masarap na ulam.

 Pinakilala sa madla ang kampeon.
5. Gamit o Instrumental
Ang paksa ang bagay na ginagamit upang maisagawa ang kilos ng pandiwa sa pangungusap. Ito ay sumasagot sa
tanong na "sa pamamagitan ng ano?"
(ipang- , maipang-)
 Ipinangsulat niya ang pentel pen para mabasa nila ang nakasulat.
 Si Luciano Pavarotti ay pinagkalooban ng talino sa pag-awit.
6. Sanhi o Kosatibo
Ang paksa ang nagpapahayag ng sanhi ng kilos ng pandiwa sa pangungusap. Ito ay sumasagot sa tanong na "bakit?"
(i- , ika- , ikina-)
 Ikinalungkot ng mga bata ang hindi nila pagkikitang mag-anak.

 Ang pagkain ng mayaman sa kolesterol ang ipinagkasakit sa puso ni Tong.
7. Direksyunal o Direksiyon
Ang paksa ang nagsasaad ng direksiyon ng kilos ng pandiwa sa pangungusap. Ito ay sumasagot sa tanong na "tungo
saan/kanino?"
(-an , -han , -in , -hin)
 Sinulatan niya ang kanyang mga magulang.

 Pinuntahan ni Maryse ang tindahan para mamili ng kagamitan.
Aspekto ng Pandiwa
1. Pangnagdaan.
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing natapos na.
Halimbawa:
Nabatid mo ba ang tungkulin at pananagutan mo sa ating bansa?

2. Pangkasalukuyan.
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing nasimulan na ngunit ipinagpapatuloy pa rin.
Halimbawa:
Kailangang gisingin an gating kamalayan sa nagaganap sa ating paligid.

3. Panghinaharap.
Nagsasaad ito ng kilos o gawaing isasagawa o magaganap pa lamang.
Halimbawa:
Madarama mo ang wagas na pakikipag-isa sa layunin ng makabuluhang pamumuhay kung maging tapat ka sa iyong
sarili.

Kaganapan ng pandiwa
Kaganapan ng pandiwa. Ito ay ang kaugnayan ng pariralang pangngalan sa pandiwa bilang tagaganap ng kilos,
tagatanggap, ganapan, kalaanan, pangganap, kadahilanan, at resiprokal.
1. Kaganapang tagaganap (actor complement).
Ito ang gumaganap ng kilos o gawaing isinasaad ng pandiwa. Dalawang uri ng tagaganap:
a. Ang tagaganap ng tahasang kilos na pinangungunahan ng ang / ang mga o si / sina at siya ring simuno
ng pangungusap.
*Inutusan si Raz ni Nanay na pumunta sa palengke.
b. Tagaganap ng pandiwang balintiyak na kilos na pinangungunahan ng ni / nina o ng / ng mga.
*Pinagkarera ni Mang Andoy ang mga alimango
2. Kaganapang tagatanggap (goal complement).
Kung ang pangngalan ang tumatanggap ng kilos o gawaing isinasaad ng pandiwa at ito’y karaniwang
pinangungunahan ng panandang ng, ito ang tuwirang layon (direct object).
Bumili ako ng dalawang malalaking alimango.
3. Kaganapang ganapan (locative complement).
Ang tao o lunang pinangyayarihan ng gawaing isinasaad ng pandiwa. Ito ay pinangungunahan ng sa o kay.
Dumalo ang mga tao sa palatuntunan.
4. Kaganapang kalaanan (benefactive complement). Di-tuwirang layon ang pangngalang nakikinabang sa gawaing
isinasaad ng pandiwa at ito ay pinangungunahan ng pariralang para sa o para kay.
Wala na siyang nagawa kundi iluto ang mga ito para sa aming magkakapatid.
5. Kaganapang pangganap (instrumental complement).
Kasangkapan ang tawag sa kaganapang nagsasaad ng bagay na ginagamit sa gawain o kilos na isinasaad ng
pandiwa. Ginagamitan ito ng panandangsa pamamagitan ng / ni, gaya ng.
Kapag nakikita ng tao ang kanyang kapwa na nagtatagumpay at umaasenso, pipilitin niya itong ibaba sa
pamamagitan ng paninirang puri.
6. Kaganapang kadahilanan (causative complement). Ang pangngalang nagsasaad ng sanhi o dahilan ng kilos na
isinasaad ng pandiwa ay ang kadahilanan at ang pananda ay dahil sa.
Walang manalu-nalo sa kanila dahil magaling silang manghila pababa.
7. Kaganapang resiprokal (reciprocal complement). May ilang pandiwang nagsasaad ng tuwangan o gantihang
kilos at ang mga ito ay may kaganapang tinatawag na katuwang. Ito ay maaaring tao o hayop at pinangungunahan
ng sa o kay.
Nakipagkita at nakipag-usap si Nanay kay Mang Isko upang ikwento ang aking tagumpay.
Mga Uri ng Pandiwang Di-Karaniwan

1. Maykaltas
Ito ay kapag may titik o pantig na kulang sa salita.
Kunin (kuhanin), damhin (damahin), bathin (bati-hin)
2. Maylipat
Ito ay may titik na nag-iiba ng lunan sa loob ng salita.
Tupdin (tuparin), tamnan (taniman) , sidlan (siliran)
3. Maypalit
Ito ay kapag mayroong isa o dalawang titik na napalitan ng iba.
Hagkan (halikan), datnan (datingan),
tawanan (tawahan)
4. Metatesis
(pagkakaltas + paglipat)
Halimbawa:
mangtahi = mananahi
mambato = mamato
Mga Gamit ng Pangngalang Pandiwa

Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping pag- at salitang ugat.
pag + sukat = pagsukat
pag + tulong = pagtulong
1. Bilang Simuno ng Pangungusap

Halimbawa:
Ang paggalang sa matanda ay isang mabuting asal.
2. Tuwirang Layon sa Pandiwa

Halimbawa:
Si Karl ay mahilig maglaro ng computer.
3. Bilang Kaganapang Pansimuno

Halimbawa:
Ang susi sa tagumpay ay pagtitiis.
4. Bilang Di-tuwirang Layon

Halimbawa:
Si Patrick ay magtatayo ng paaralan ukol sa pagtuturo ng Ingles.

PANDIWA Hand-Outs

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PANDIWA Hand-Outs

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PANDIWA Hand-Outs

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PANDIWA

 Naglunsad ng proyekto ang mga kabataan.

 Binili ni Jomelia ang bulaklak.

 Dinaraan ng tao ang kalsada.

 Kami ay ipinagluto ni nanay ng masarap na ulam.

 Ikinalungkot ng mga bata ang hindi nila pagkikitang mag-anak.

 Sinulatan niya ang kanyang mga magulang.

Nabatid mo ba ang tungkulin at pananagutan mo sa ating bansa?

Kailangang gisingin an gating kamalayan sa nagaganap sa ating paligid.

Mga Uri ng Pandiwang Di-Karaniwan

Mga Gamit ng Pangngalang Pandiwa

1. Bilang Simuno ng Pangungusap

2. Tuwirang Layon sa Pandiwa

3. Bilang Kaganapang Pansimuno

4. Bilang Di-tuwirang Layon

You might also like