BAHAGI NG

PANANALITA
INIHANDA NI: BB. MAE ANN Q. RICO
PANGNGALAN

• Ito ay bahagi ng pananalitang tumutukoy sa ngalan

ng tao, bagay, hayop, lugar o pook at mga
pangyayari.
• ito ay may dalawang uri: pangangalang pantangi
at pangngalang pambalana.
• Pangalang tiyak o pantangi:
- ito ay tumutukoy sa tiyak na ngalan ng tao, bagay, hayop
lugar o pook at mga pangyayari.
- ito Nagsisimula sa malaking titik.
Bagay Lugar
Tao Hayop Pangyayari
Bibliya Batanggas
Mang Kulas Real Me Pro Spikey Isabela Pasko
Aling Maria Pinagyamang Osh Cagayan Bagong Taon
Bb. Imee Pluma Blackie Lipa City Araw ng mga
Carl Justine Browny puso
Erika
• Pangngalang pambalana:
-Pantawag sa karaniwan o di-tiyak na ngalan
ng tao, bagay, hayop lugar o pook at mga
pangyayari.
Hayop Lugar Pangyayari
Tao Bagay
Aso Paaralan Pista
Manong Babasahin Pagpupulong
Pusa Simbahan
Nanay Telepono Pagdiriwang
Ibon Lungsod
Bata Lapis
PANGNGALAN AYON SA GAMIT
• Tahas
- ito ay tumutukoy sa mga material na bagay na
nararanasan o ginagamitan ng limang pandamdam o
5 seses.( paningin, pandinig, panlasa, pang-amoy,at
pakiramdam at may katangian pisikal.

Halimbawa: aso, Orasan, tubig,

watawat, pagkain atbp.
• Basal
-ito ay mga pangngalang pangkaraniwang di
nakikita o nahahawakan pero nadarama, naiisip,
nagugunita, o napapangarap.

Halimbawa: kaligayahan, karangalan, pag-ibig,

oras, karangyaan.
• Lansak
- Pangngalang tumutukoy sa isang kalipunan
o karamihan. Maaaring may lapi ito o wala.

halimbawa: batalyon, kapuluan, madla,

sangkatauhan
• Hango
-pangngalang nakabatay sa isang salitang basal
na nilagyan ng panlapi.

Halimbawa: salawikain, katapangan, kaisipan.

• Patalinhaga:
- pangngalang hindi tuwirang patungkol sa
bagay na pinangalanan sa halip na inihahambing
lamang sa bagay na kamukha o katulad lamang.
Tinatawag din itong idyoma.
Halimbawa: buwaya – kurakot,
langit - ligaya
ahas – taksil
PANGNGALAN AYON SA
KASARIAN
• Pangngalang pambabae;
- ito ang mga pangngalan na ginagamit o
tumutukoy sa mga babaeng tao o hayop.

Halimbawa; ate, ninang, prinses, dalaga, Rica,

Mia.
• Pangngalang panlalaki
- ito ang mga pangngalang ginagamit o
tumutukoy sa mga lalaking tao o hayop.

Halimbawa: tatay, manong kuya

ninong, tito Mario
Ama hari Aldrin
• Pangngalang di-tiyak ang kasarian
- ito ang mga pangngalan na maaaring gamitin
para sa lalaki o para sa babae.
halimbawa:
Guro magulang alaga
artista banyaga bata
inaanak kalaro kapatid
• Pangngalng walang kasarian
- ito ang mga pangngalan na tumutukoy sa
pook o bagay na walang buhay at walang
kasarian pati na rin ang mga bagay sa kapaligiran
na may buhay ngunit walang kasarian.
Halimbawa: Sapatos, puno, upuan
kalye, simbahan, prutas
lamesa, papel, tsinelas
KALIKASAN NG
PANGNGALAN
• Likas
- Pangngalang natural na sa isang bagay at
kadalasang hango sa kalikasan.

Halimbawa: apoy, lindol, ligaya, bagyo

• Likha
-pangngalang hinango ng mga dalubahasa dahil
sa pangngailangang maaring bagung likha at
lumang salita na may bagong kahulugan ang
pangngalan na ito.

Halimbawa: agham, talatinigan, sining

• Ligaw
- pangngalang hiniram o hinango mula sa mga
salitang banyaga.

halimbawa: demokrasya, relihiyon,

butones, titser
 KAILANAN
NG
PANGNGALAN
• Kailanan ang tawag sa dami o bilang ng
pangngalan.
• May tatlong uri ang kailanan; Isahan, Dalawahan,
Maramihan.
• Isahan
- pangngalang gumagamit ng pantukoy na “si”,
“ni”, o “kay” kapag mga tao ang tinutukoy at
“ang”, “ng (nang)”, o “sa” kapag mga
pangngalang pambalana. Ginagamit din ang
pamilang na isang o sang, sam, at son na mga
hanging salita nito.
halimbawa: ang burol ay isang anyong
Lupa.
• Dalawahan
-pangngalang gumagamit ng pantukoy na sina,
nina, kina, at ang mga(mga, ng mga, sa mga) at
gumagamit din ng mga pamilang na nagmula sa
dalawa.

Halimbawa: Sina Roberto at Rowena ang bumato sa

mga ibong lumilipad.
• Maramihan
-pangngalang mahigit sa dalawa ang pinag-uusapan
at gumagamit ng pantukoy na mag-. Kadalasang may
magkabilang panlapi itong “ka” at “an” o “han”.

Halimbawa: kabahayan, kabukiran,

kabisayaan, magkakapatid
magkakaibigan.
3 URI NG KAUKULAN
NG
PANGNGALAN
1. Palagyo
- ang pangngalan ay ginagamit bilang:
a. Simuno- ginagamit bilang paksa ng pangungusap
ang pangngalan.
Halimbawa:
Si Sheryl ay maagang gumigising.
Ang ina ay magpapatingin sa doctor.
b. Kaganapang Pansimuno- ginagamit bilang
panaguri na tumutukoy sa simuno.

Halimbawa: Sila ay kasapi ng pamilya

Ang bata ay mabuting anak
c. Pantawag
-ginagamit ang pangngalan upang isagawa
ang layunin ng pakikipag-usap.

Halimbwa: Ina Suportado ka ng pamilya!

Kabataan, pag-asa ka ng bayan!
2. Palayon o Paukol
- ang pangngalan ay ginagamit bilang:
a. Layon ng Pandiwa
- ang pangngalan ay gumaganap na
tagatanggap ng kilos na isinasaad ng pandiwa. Ito
ay karaniwang sumasagot sa tanong na Ano.
Halimbawa:
-Kailangang suportahan ng pamilya ang bawat
isa.
-Dapat na uminom ng bitamina ang ina.

b. Layon ng Pang-ukol
- ang pangngalan ay pinaglalaanan ng kilos na
sinasabi ng pandiwa at karaniwang sumasagot sa
tanong na para kanino o para saan.
Halimbawa:
- Ang bkitamina ay para sa ina.
- Para sa bata ang kanyang ginagawa.
3. Paari
- Ang pangngalan ay isang paari kung may
dalawang pangngalan na magkasunod at ang
ikalawang pangngalan ay nagpapakita ng
pagmamay-ari.
Halimbawa:
- Ang mga manok ni Mang Kanor ay
malulusog.
- Maganda ang mga binebentang damit ni
Faye.
PANGHALIP
• Ang panghalip ay ang salitang humahalili sa
pangngalan na nagamit na sa parehong
pangungusap o kasunod na pangungusap.
• May apat na uri ng panghalip; Panghalip panao,
pananong, panaklaw, pamatlig.
1. Panghalip Panao
- Mula sa salitang “tao” kayat nagapahiwatig na ito ay para sa
tao.
-ito ay pumapalit o humahalili sa ngalan ng
tao.

Halimbawa: Si Ysa ay kumakain ng prutas at gulay

araw-araw.
Siya ay kumakain ng prutas at gulay
araw-araw.
 PANAUHAN NG PANGHALIP PANAO
1. Unang panauhan
- ito ay humahalili sa ngalan ng taong nagsasalita o
kasama ang
nagsasalita.
halimbawa: Ako ay may alagang isda.
Lilinisin ko ang aking kalat.
bagong pintura ang bahay namin.
kaming magkakapatid ay
nagtutulungan.
• Narito pa ang ilan: amin, tayo, natin, atin.
2. Ikalawang panauhan
-Humahalili sa ngalan ng taong kausap o kasama ang
kausap.
Mga halimbawa:
-Pakikuha mo nga ang salamin ko.
-Maliligo ka ba sa ilog?
-Ikaw ba ang isasali sa kontes?
-Mag-aral kayong Mabuti.
-ninyo at inyo
• Ikatlong Panauhan
-Humahalili sa ngalan ng taong pinag-uusapan.
Mga halimbawa:
- Sasama siya sa lakbay aral.
- Sila ay masayang naglalaro.
-nakalimutan niya ang bag sa kotse.
- Sila, nila at kanila.
2. Panghalip Pananong
- Mula sa salitang “tanong” kayat may pakahulugang
“patanong”
- panghalili sa pangngalan sa paraang patanong.

Maramihan
Isahan
Ano-ano
Saan sino alin Sino-sino
Ano kanino Kani-kanino
Alin-alin
Saan-saan
3. Panghalip panaklaw
- Ang panghalip panaklaw ay mga salitang
panghalili o pamalit sa pangalan na sumasaklaw sa
kaisahan, dami, bilang o kalahatnan. Bukod dito ay
tumutukoy din ito sa isang pangalan na hindi tiyak o
walang katiyakan kung ano nga ba ito. Narito ang mga
salitang panaklaw na maaaring gamitin sa loob ng isang
pangungusap. Sinuman, kaninuman, alinman,
saanman.
• Narito ang mga salitang panghalip panaklaw na maaaring
gamitin sa loob ng isang pangungusap.

Ilan Marami ilanman

anuman Saanman
Karamihan
sinuman
Madla Tanan Ilan magkanuman
Kailanman
Lahat Balana
• Halimbawa;
- Walang sinuman ang makakapigil sa akin sa pag
abot ng aking mga pangarap.
- Higit kaninuman, ang ating ama ang siyang
nagbibigay sa atin ng proteksyon.
- Alinman sa sampung mga aplikante ang
posibleng matanggap sa kompanya natin.
-Tuwang-tuwa ang lahat sa bagong proyekto.
4. Panghalip na Pamanggit:
- Ang panghalip na pamanggit ay ginagamit bilang
tagapag-ugnay ng dalawang pananalita. Sa Inglish ito ay
tinatawag na Relative Pronoun.

Mga Halimbawa: na at –ng

-Ang babae na nanalo ay sa bahay naming nakatira.

-Ang mga bulkang sumasabog ayb buhay pa.
-Ang aklat na binili ko ay luma na.
 KAUKULAN NG PANGHALIP

1. Palagyo
ito ay kung ang panghalip ay ginagamit bilang simuno ng
pangungusap.

Halimbawa:
Tayo ang magsisimula ng pagbabago sa bulok na Sistema ng
edukasyon.
Lahat ay sasali sa pagligsahan.
Sila ang namumuno sa kilusang pangkabataan.
• 2. Paari
- Nagpapakita ng pag-aari at panuring ng pangngalan.

Halimbawa:
 Ang magandang larawang iyan ay amin.
 Abalang abala ang iyong mga kandidato para sa
darating na eleksyon.
 akin ang larawang ito.
3. Palayon
-ito ay ginagamit bilang layon ng pang- ukol.

Halimbawa:
- Ang lahat ng ito ay para sa inyo.
- Naghanda kami para sa kanya.
MARAMING SALAMAT
PO SA PAKIKI ISA AT
PAKIKINIG!