Okuma Alışkanlığı göstergeleri

Okuma alışkanlığı gelişmiş ülkelere oranla oldukça düşük olan Türkiye'de okuma alışkanlığını artırmada yapılabilecek çalışmalar, öğrencilere, öğretmenlere ve velilere düşen görevler tartışılmaktadır. Okuma kültürü geliştirmede bir model önerisi sunulmaktadır.

Okuma alışkanlığı ve kütüphane kullanımı, sadece bireysel değil, toplumsal açıdan da bir gelişmişlik kıstası olarak dikkate alınmakta; okumaya ilgi ile refah düzeyi arasında önemli bir ilişki olduğu yaygın bir şekilde kabul görmektedir. Türk toplumunun okuma ve kütüphane kullanma alışkanlığı göstergelerine bakıldığında, bu konunun hâlâ bir sorun olarak güncelliğini koruduğunu söylemek mümkündür. Bu konu ile ilgili yapılan çalışmaların genellikle evde okuma ortamının olup olmamasıyla kişinin okuma alışkanlığı kazanıp kazanmaması arasındaki ilişkiye odaklanmış olması, okuma alışkanlığı konusunda ele alınması gereken temel meselelerin gözden kaçırılmasına neden olmuştur. Halbuki okuma alışkanlığı, sadece okuma yapmak değil, aynı zamanda ne okuyacağını, nasıl okuyacağını ve okuyacağı materyali nereden temin edeceğini de bilmek demektir.
Türkiye’de kitap ve okuma kültürü altyapısının son derece zayıf olması, bugün içinde bulunduğumuz oku(ma)ma sorununun temel nedenidir. Bu konudaki altyapı eksikliğinin hâlâ devam ediyor olmasının en önemli nedeni ise, gelecekte ülkenin herhangi bir noktasında söz sahibi olacak çocuklarımıza, kitap ve kütüphane kültürünü yerleştirecek bir yatırım yapmıyor oluşumuzdur. Özellikle yaşamın ilk yıllarında çocukların kişilik, zihin ve sosyal gelişimlerinde ve alışkanlık edinmelerinde ailelerin rolü büyüktür. Aile konusu ele alındığında ise çocuğun hayatında “baş rol” olan anneye odaklanmak gerekmektedir. Bu çalışmada, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 3-6 yaş arasında çocukları olan 327 anneyle hem okuma alışkanlıklarını hem de okuma algılarını tespit etmeye yönelik anket çalışması yapılmıştır. Anketler, İstanbul’un farklı semtlerinde faaliyet gösteren 13 tane okul öncesi eğitim kurumunun desteğiyle okuldaki 3-6 yaş arasındaki öğrencilerin annelerine ulaştırılmıştır. Anket sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.

Metin ile okur arasındaki iletişimi konu alan ‘Anlatı Yoluyla Dünyanın Zihinsel Yeniden Kurulumu’ başlıklı doktora çalışması, salt sözcükler yoluyla girişilen bir etkileşimde okuyucuların roman yazarlarının oluşturduğu dünyayı kendi zihinlerinde nasıl kurdukları sorunsalı üzerine yoğunlaşmaktadır. Söz konusu sorunsalın merkezinde ise hakikatin konumu vardır. Yazınsal iletişimde hakikatin konumuna ilişkin tartışmalar uzun süredir edebiyatçıların ve akademisyenlerin kafasını kurcalamaktadır. Yazar, metin ve okuyucunun hakikat konusunda sacayağının birer bölümünü oluşturduğu konusunda akademik topluluk tarafından bir uzlaşı gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte bazı akademisyenler yazınsal gerçeklikte hakikatin, metni oluşturan öznelere bağlı olarak ortaya çıktığını, bazıları metnin ortaya çıktıktan sonra başlı başına yazarından bağımsız bir yapı olduğunu, diğerleri ise hakikatin metnin içinde değil okuyucunun metinle oluşturduğu etkileşimde varlaştığını savunmaktadırlar. Çalışmada hakikatin konumuna ilişkin her üç yaklaşım da inceleme altına alınmıştır. Yazı, zihin ve anlamlandırma edimi ile metin, anlatı ve anlamlandırma edimine ilişkin kavramsal bir referans çerçevesi oluşturulduktan sonra üçboyutlu bir analiz yapılmıştır. Boyutlardan birincisi, yazarlarının niyetliliğidir. Palto, Dönüşüm ve Hayvan Çiftliği romanlarının inceleme nesnesi olarak seçildiği çalışmada yazarların metinlerine yüklediği anlam, kendi beyanlarından ve edebiyat tariçilerinin metinlerinden yola çıkarak, yazarlık serüvenleri içerisinde belirlenmiştir. İkinci boyut, metnin kendi anlamsal yapısıdır. Burada metinler, içerik çözümlemesiyle desteklenerek, yapısal çözümleme yöntemiyle kendi anlatısal yapıları içerisinde sistematik olarak analiz edilmiştir. Üçüncü boyut, okuyucuların anlamlandırma pratikleridir. Burada, derinlemesine görüşme yöntemiyle farklı tiplerdeki okuyucuların alımlama pratiklerini çözümlenmiştir. Üzerine yoğunlaşılan sorunsala yönelik yapılan üç boyutlu çözümlemeden elde edilen bulgular, kavramsal çerçeve ile birleştirilerek genel geçer saptamalara ulaşılmış ve bu vargılar sonuç bölümünde bir model üzerinde somutlaştırılmıştır. 
[This is the doctorate study titled as ‘Mental Reconstruction of the World by means of Narration’ -which expresses the communication of the text and the reader- mainly focuses on how the readers recognize a world that is constructed by the writers only through the words as an interaction method. In the center of problematic we mention about, the main problem is the location of the reality. The discussions about the location of reality in written communication have preoccupied the minds of litterateurs and academicians. The academic society has come to a conclusion that the author, text and the reader are the main feet of the reality. Nevertheless, some academicians support that the reality in written genres emerges dependent to the subjects that compose the text, some say that the texts are totally independent bodies from the authors after coming into existence and some others support that the reality is not inside the text but in the interaction which the reader forms with the text. In this study, all three approaches about the location of the reality are questioned. A three dimensional analysis has been made after a conceptual reference framework about the acquisition of text, narration and construing was practised. The first of the dimensions is the tendencies of authors. The meanings that the authors gave to thier texts are determined in their own experinences in writing and under the guidance of authors’ statements and the writings of Literature Historians. The novels of ‘The Overcoat’, ‘The Metamorphosis’ and ‘Animal Farm’ have been selected as the subjects of the study. Second dimension is the text’s own structure of meaning. Here, texts are analyzed systematically in their own narrational structures as using the structural analysis method and consolidated with content analysis. The third of the dimensions is the reader’ contruing practises. Recognising practices of different readers are analyzed through the interviewing method in depth. The findings -that have been concluded through the three dimensional analysis about problematics we focused on- are combined with the conceptual framework, after that, some mainstream determinations are reached and all these conclusions are embodied on a model in the epilogue of the study.]

Bireyin okuma alışkanlığının farklılaşmasında; ailenin ekonomik durumu, anne-babanın davranışları, çocuğun çevresinin okuma davranışları ve okul-aile işbirliği gibi bazı faktörler etkilidir. Okuma alışkanlığının geliştirilmesi, bu faktörlerin iyileştirilmesine bağlıdır. Bu bağlamda araştırmada, “okuma alışkanlığı göstergelerine göre ilköğretim öğrencilerinin durumları” belirlenmeye çalışılmıştır.

Araştırma, Bozüyük İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü “Okumayı Geliştirme Komisyonu” tarafından ilçe genelinde başlatılan proje kapsamında yapılmıştır. Tarama modeli kullanılan araştırmanın evrenini 51 okul yöneticisi, 180 öğretmen, 2192 öğrenci ile 2192 veli oluşturmaktadır. Okul türü, sınıf düzeyi ve yaşanılan yerleşim yeri göz önünde bulundurularak 22 ilköğretim okulundan 51 yöneticinin tamamı, 100 sınıf öğretmeni, 320 öğrenci ile 320 veli örneklem alınmıştır. Araştırmada yönetici/öğretmen, öğrenci ve velilere 3 farklı anket uygulanmıştır. Anket soruları; “kitap okumaya ilgi”, “kitap okumaya yönlendirme”, “okuma türleri ve çeşitlilik” ile “okuma seviyesi” olmak üzere dört bölüme ayrılmıştır.

Toplumun gelişip kalkınması için önemli bir mihenk taşı durumundaki okuma kültürü, edebi eserlerde bulunması herkesçe arzu edilen bir temadır. Gerek edebi eserlerde bu temaya yönelimi arttırmak gerek okuma kültürü konulu nitelikli eserleri göz önüne çıkararak daha çok okunmalarını sağlamak gerekse toplumda okuma kültürünün yaygınlaşmasına katkı sağlamak için bu temanın çocuk edebiyatında incelenmesi önem arz etmektedir. Okuma kültürü temalı resimli çocuk edebiyatı eserlerinin temanın işlenişi bakımından incelenmesi amacını taşıyan bu çalışmada, 2016-2020 yılları kapsamında ilk baskısını yapan okuma kültürü temalı resimli çeviri çocuk edebiyatı eserlerinden, Prof. Dr. Sedat Sever’in ‘Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yapıtlarını Değerlendirme Ölçeği’ne göre nitelikçe yeterli kabul edilen on sekiz kitap, doküman inceleme ve içerik analizi yöntemleri ile incelenmiştir. Araştırma sonucunda, eserlerin çocuklarda kitap, kütüphane ve okuma eylemine ilişkin olumlu algılar oluşturacak bir içeriğe sahip olduğu ve temaların işleniş biçimlerinin toplumda okuma kültürünün geliştirilmesi konusunda yararlı olduğu saptanmıştır.

Araştırmada, “okuma alışkanlığı göstergelerine göre ilköğretim öğrencilerinin durumları ” belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma alan taraması yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma evrenini Bozüyük ilçesindeki 6068 ilköğretim öğrencisi oluşturmaktadır. Bu öğrencilerden sınıf düzeyi, yaşanılan yerleşim yeri ve okulun konumu göz önünde bulundurularak 1500 öğrenci örneklem olarak alınmıştır. Öğrencilere, okuma alışkanlığı göstergelerini tespit etmeye dönük 14 soruluk bir anket verilmiştir. Araştırmada; öğrencilerin okuma alışkanlığı göstergelerinin oturulan yerleşim yerine (köy/şehir/varoş) ve sınıf düzeylerine göre farklılaşma düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır.

ÖZET Canik Başarı Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği ve PDR bölümü birinci sınıf öğrencileri ile Amasya Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği bölümlerinde öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları ile doğru yazma becerileri arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik bu araştırmada nicel verilerden yararlanılmıştır. Toplamda 124 öğretmen adayı üzerinde uygulanan araştırmada, adayların okuma alışkanlıklarını ve sıklıklarını ölçmeye yönelik likert tipi " Okuma Alışkanlığı Tutum Ölçeği " ve " Okuma Alışkanlığı Anketi " kullanılmıştır. Bunlara ek olarak, öğrencilerin istedikleri bir konuda kompozisyon yazmaları istenmiş ve bu kompozisyonlar " yazılı anlatım değerlendirme formu " esas alınarak en az iki uzman tarafından değerlendirilmiştir. Öğrencilerin kompozisyon yazmaları ile okuma alışkanlığı tutum ölçeğinin ve okuma alışkanlığı anketinin uygulanması eşzamanlı gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerden (frekans ve yüzde), t-testinden ve tek yönlü ANOVA analizinden yararlanılmıştır. Öğretmen adaylarının okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarıyla yazma becerileri arasında ilişki Pearson korelasyon katsayısıyla incelenmiştir. Sonuç olarak aradaki ilişkinin pozitif yönlü olduğu fakat aralarındaki kolerasyon katsayılarının çok yüksek olmadığı saptanmıştır. Ayrıca okuma sıklığı fazla olan öğrencilerin aynı zamanda yazılı anlatımlarının da başarılı olduğu görülmüştür. Okuma alışkanlığına sahip olmayan adayların kompozisyonlarında başta fikirsel ve kavramsal bir zenginliğin olmamasının yanı sıra dilin doğru kullanılmaması, imlâ ve noktalama yanlışlıkları bulunmaktadır. ABSTRACT In this research study, in order to determine the relationship between reading habits and correct writing skills among the teacher candidates from Canik Basari University Education Faculty Turkish * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir.

Bu arastırmanın amacı ilkögretim 8. sınıf ögrencilerinin bos zaman degerlendirme etkinliklerinin
problem çözme becerilerine etkisini belirlemektir. Bunun için bos zamanlarında okudukları kitap türleri,
ugrastıkları spor dalları, üye oldukları spor, sosyal kulüpler ve okulda gerçeklestirilen kurs dısı
etkinliklere katılma durumlarının problem çözme becerilerine etkisi tespit edilmeye çalısılmıstır.
Arastırma betimsel bir nitelik arz etmektedir. Arastırmanın amacını gerçeklestirmek için ilkögretim 8.
sınıf ögrencilerine anket uygulanmıstır. Arastırmanın evrenini Hatay iline baglı ilkögretim okullarında
okuyan 8. sınıf ögrencileri olusturmaktadır. Örneklemi ise 5 ilkögretim okulunda okuyan toplam 313
ögrenciden olusmaktadır.
Veri toplama aracı olarak 2 bölüm ve toplam 38 sorudan olusan anket kullanılmıstır. Verilerin
analizinde ise, Varyans analizi kullanılmıstır. Arastırmadan elde edilen sonuçlara göre ögrencilerinin
okudukları kitap türü, üye oldukları sosyal kulüp ve ilgilendikleri spor dalına göre problem çözme
becerileri anlamlı bir sekilde farklılasmamaktadır. Bunun yanında okul dısı katıldıkları kurslar
açısından problem çözme becerileri birbirinden anlamlı derecede farklılasmaktadır. Örnegin halk
oyunları kurslarına katılan ögrencilerin problem çözme becerileri digerlerine göre daha yüksek çıkmıstır.

Öz Çağdaş ve gelişmiş bir toplum olmanın önemli ölçütlerinden biri toplumların okuma alışkanlığına sahip bireylere sahip olmasıdır. Üniversite öğrencilerinden de okuma alışkanlığı yüksek bireyler olmaları beklenmektedir. Bu araştırmanın amacı, Türkiye'deki devlet üniversitelerinde lisans eğitimi alan öğrencilerin okuyucu profillerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama araştırması kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Türkiye'nin yedi bölgesinde ve farklı illerinde bulunan 19 devlet üniversitesinin 17 farklı fakültesinde eğitim alan 1580 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada, verileri elde etmek amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan Kitap Okuma Profilleri Anketi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistiksel analiz yöntemleri kullanılmış ve elde edilen verilerin yüzde (%) ve frekans (f) değerleri hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda; üniversite öğrencilerinin genel olarak düzenli kitap okuyucusu olduğu, kitap okuma alışkanlığı kazanmada en önemli faktörün aile olduğu, öğrencilerin daha çok yerli eserleri tercih ettikleri, elektronik aletleri ve interneti genel anlamda kitap okuma amacıyla kullanmadıkları, daha çok macera ve bilim kurgu konulu eserleri tercih ettikleri, telefonun en büyük kitap okuma engeli olduğu, öğrencilerin kitaplarını genel olarak satın alarak temin ettikleri, kitap seçiminde en büyük faktörün kitabın konusu olduğu, öğrencilerin zengin bir kitaplığa sahip olmadıkları ve öğrencilerinin çoğunun orta düzey veya zayıf okuyucu profillerine uygun olduğu tespit edilmiştir.

Lise öğrencilerinin ebeveynlerinin okuma tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelendiği bu araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın evreni, Aksaray ili Merkez ilçesindeki Şehit Pilot Hamza Gümüşsoy Fen Lisesi ile Abdülhamit Han Fen Lisesinde öğrenim gören öğrencilerden ve onların ebeveynlerinden oluşmaktadır. Basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılan araştırmaya 289 veli dâhil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak Çelik ve Kızılaslan Tunçer (2020) tarafından geliştirilen “Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği” ile “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde t Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson Korelasyon Katsayısı testleri uygulanmıştır. Sonuç olarak ebeveynlerin okuma tutumlarının düşük olduğu, ebeveynlerin okuma tutumlarının yaşlarına ve cinsiyetlerine bağlı olarak değişkenlik göstermediği belirlenmiştir. Bunlar dışında ebeveynlerin okuma tutumları öğrenim durumları, aylık gelirleri ve mesleklerine göre farklılık gösterirken; bu tutumlar ile öğrencilerin LGS başarıları arasında düşük düzeyde pozitif yönde bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bilissel beceriler yonunden donanimli, iste ve sosyal yasamda basarili bireyler yetistirmenin onemi her gecen gun artmaktadir. Temel egitimdenuniversiteye kadar ogretim surecinin her asamasinda ogrencilerin kendi kendilerine ve grup halinde ogrenme, elestirel dusunme ve okuma aliskanligi becerilerinin gelistirilmesi, onlarin bilincli bireyler olarak gercek hayata hazirlanmalarini saglar. Bunu gerceklestirmek icin ogrencilere, ogretim surecinin her asamasinda bilissel beceriler yonunden kendi kendine ve grup olarak arastirmayi,ogrenmeyi ve sorgulamayi; duyussal beceriler yonunden ise estetik algilarinigelistirmeyi, deger yargilarini dogru kullanmayi ogreten ogrenme ortamlarisaglamak gerekir. Elestirel dusunme ve okuma aliskanligi becerilerinin gelistirilmesi icin edebi eserlerden yaralanma cok eski bir ogretim yontemidir.Okullarda sinif, Turkce ve edebiyat ogretmenlerinin yuruttugu kutuphane, kultur ve edebiyat gibi okuma topluluklarinin temel amaci budur. Fakat bu topluluklar ogrenc...

Öğrencilerin okuma kültürü edinmelerinde kitle iletişim araçlarından etkili bir biçimde yararlanmalarını sağlamak, öğretmenlerin önemli görevlerinden biridir. Öğretmenlerin, bu işlevi yerine getirebilmeleri için öncelikle kendilerinin kitle iletişim araçlarını okuma kültürü bağlamında etkili ve bilinçli bir biçimde kullanmayı alışkanlık durumuna getirmiş olmaları gerekir. Bu bağlamda, çalışmada öğretmenlerin okuma kültürü düzeyleri ile kitle iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacılarca geliştirilen "Okuma Kültürü Düzeyleri ve Kitle İletişim Araçlarını Kullanma Alışkanlığı Sormacası" ile toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Ankara'nın Çankaya ilçesindeki okullarda görev yapan 217 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmaya katılan Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin sormacaya verdikleri yanıtlar belirlenmiş, ardından bu yanıtların sıklık ve yüzde değerleri hesaplanarak tablolaştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin sormaca sorularına vermiş oldukları yanıtlar daha çok eleştirel okuma düzeyinde yoğunlaşmış; kitle iletişim araçlarının kullanımıyla ilgili bazı sorunlar yaşadıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenlerin okuma kültürü düzeyinde edinilmesi beklenen becerilere de tam anlamıyla sahip olmadıkları görülmüştür. ABSTRACT * Bu çalışma 8. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kongresi'nde (1-3 Ekim 2015, İstanbul) sözlü bildiri olarak sunulmuştur.