Konstrüktivizm

This study focuses on the analogy between the wire mesh sculptures exhibited by sculptor Kuzgun Acar in 1957 and 1962 and some Constructivist sculptures. The works of the artist were evaluated through the structures of Russian Constructivist artists and the basic theories of the Constructivism movement, especially since the 1920s. The materials and forming procedures that Kuzgun Acar choose to use in his sculptures were helpful in this evaluation. The first part of the article underlines Kuzgun Acar’s periodically changing perspective on Constructivism. In the second, third and fourth sections, the issue of wire mesh material and how the artist uses them in his sculptures were discussed according to Constructivist concepts such as spatial form, factura and cold structure. In this context, unlike the works of artists who migrated to the west such as Gabo and Pevsner, which are often associate to Kuzgun Acar’s wire mesh sculptures, the formal and conceptual similarities observed between the works of Russian Constructivist artists are striking. On the other hand, it is possible to trace the different intentions of Russian Constructivism in his sculpture experience. These intentions clearly show that Kuzgun Acar should be evaluated separately from Turkish sculptors of his period. In the research, by establishing analogies between these concepts and the wire mesh sculptures of Kuzgun Acar, it was concluded that these sculptures are spatial constructions. Nonetheless, the writings of authors such as Ferit Edgü, Murat Ural, Maria Gough, Yves-Alain Bois, Benjamin H. D. Buchloh, helped to form the conceptual background of our study.

Bu çalışmada heykeltıraş Kuzgun Acar’ın 1957 ve 1962 yıllarında sergilediği kafes teli heykelleri ile bazı Konstrüktivist heykeller arasında görülen paralellikler üzerinde durulmaktadır. Sanatçının eserleri, özellikle 1920’lerden itibaren Rus Konstrüktivist sanatçılarının yapıları ve Konstrüktivizm akımının temel kuramları üzerinden gidilerek değerlendirilirmiştir. Kuzgun Acar’ın heykellerinde kullanmak üzere seçtiği malzemeler ve biçimlendirme prosedürleri değerlendirmede yol gösterici olmuştur. Makalenin ilk bölümünde Kuzgun Acar’ın Konstrüktivizm ile ilişkisinde dönemsel farklılıklara değinilmiş, kafes teli meselesine odaklanılan ikinci, üçüncü ve dördüncü bölümlerinde ise heykeller, uzamsal form, faktura ve soğuk strüktür gibi Konstrüktivist kavramlar ışığında ele alınmıştır. Bu bağlamda Acar’ın kafes teli heykelleri ile onlara sıklıkla benzetilen Gabo ve Pevsner gibi batıya göç eden sanatçıların yapıtlarının aksine özellikle Rus Konstrüktivist sanatçıların yapıtları arasında gözlemlenen formel ve kavramsal benzerlikler dikkat çekicidir. Diğer yandan Kuzgun Acar’ın heykel serüveni içerisinde Rus Konstrüktivizminin farklı yönelimlerinin de izlerini sürmek mümkündür. Bu yönelimler Kuzgun Acar’ı döneminin Türk heykeltıraşlarından ayrı değerlendirmek gerektiğini açıkça göstermektedir. Araştırmada, yukarıda söz edilen kavramlar ile Kuzgun Acar’ın kafes teli heykelleri arasında kurulan analojiler doğrultusunda bu heykellerin birer uzamsal konstrüksiyon olduğu sonucuna varılmıştır. Bununla beraber Ferit Edgü, Murat Ural, Maria Gough, Yves-Alain Bois, Benjamin H. D. Buchloh ve Nikolai Tarabukin gibi eleştirmen ve yazarların kitap ve makaleleri çalışmamızın kavramsal arka planını oluşturmaya yardımcı olmuştur.

Araştırmada farklı alanlardan paradigma değişimleri bilim-sanat ilişkisi boyutunda ele alınarak karşılıklı analiz edilmektedir. Savaş sonrası oluşan genel karamsarlık ortamında ortaya çıkan Konstrüktivizm akımı yeni bir dünya yaratmaya olan inancın bir ürünü olarak kültür sahnesine çıkarken, aynı dönemin bilimsel gerçekliğine bakıldığında fizik alanında Einstein’ın görelilik ilkesinin kabul edildiği görülür. Konstrüktivizm akımı yeni bir toplum yaratmak için sanatı kullanırken, aynı dönemde bilimsel gerçeklik de dördüncü boyut olarak zaman olgusunun incelenmesi ile nesnel gerçekliği değiştirmiş, dönüştürmüş ve yeni bir dünya yaratmıştır. Bilim ilerledikçe ve içinde yaşanılan dünyayı değiştirdikçe, birey de bu dünyada değişmiş ve toplumsal boyutta algılama perspektifleri genişlemiştir. Rus modernizmini simgeleyen Konstrüktivist eğilimler de böyle bir değişimin temelinde gelişmiştir. Teknoloji, üretim, hız ve hareketin -toplumsal ve kültürel anlamda- gelenekselin yerini alması ile duyumsanan dış gerçeklik de sanatın nesnesini yeni bir paradigmanın temsiline dönüştürmüştür. Bilimsel gelişme dördüncü boyut ve yeni geometriler, zaman ve hareket, zaman-mekan, ışık hızı gibi deneysel gerçeklikleri kapsamına alırken, Rus konstrüktivistler de boyut algısına farklı noktalardan yaklaşarak indirgenmiş bir gerçeklik yaratmış, devam eden süreçte bu gerçekliğe zaman ve hareket boyutunu katarak dinamik konstrüksiyonlar tasarlamışlardır.
Genel olarak bilimsel gerçekliğin bu dönem sanatçılarının çalışmalarına çok boyutlu geometrilerin düzlemsel indirgemeleri şeklinde tasarımlara ve dördüncü boyut olarak zamanın hareketin temsili ile yansıdığı yerleştirmelere dönüştüğü görülür. Sanat tarihine bakıldığında bu etkilenmenin somut verilerine doğrudan rastlanmasa da belirtildiği gibi yaklaşık olarak aynı dönemlerde bilim, sanat ve toplum alanında bir gelişme, değişme, tetiklenme yaşanmış ve bu değişim hemen her alanda yeni yönelimlere neden olmuştur. Son olarak araştırmada bilimsel gerçeklikle sanatsal temsil arasında kurulan ilişki yoluyla toplumsal ve tarihsel koşullar da karşılıklı analiz edilerek, bireyi (sanatçı/bilim adamı) yaratıma/keşfetmeye iten psikolojik süreçler benzerlik ve farklılıklarıyla incelenmektedir.
In the research, paradigm changes from different fields are analyzed in terms of science-art relationship and mutually analyzed. Constructivism movement, which emerged in the general pessimism after the war, emerged on the cultural scene as a product of the belief in creating a new world, when looking at the scientific reality of the same period, it is seen that Einstein's principle of relativity was accepted in the field of physics. While the Constructivism movement uses art to create a new society, in the same period, scientific reality changed, transformed and created a new world by examining the phenomenon of time as the fourth dimension. As science progresses and changes the world in which we live, the individual has also changed in this world and perception perspectives have expanded in the social dimension. Constructivist tendencies symbolizing Russian modernism also developed on the basis of such a change. The external reality, sensed by the substitution of technology, production, speed and movement for the traditional - socially and culturally - has transformed the object of art into the representation of a new paradigm. While scientific development includes experimental realities such as fourth dimension and new geometries, time and motion, time-space, speed of light, Russian constructivists also created a reduced reality by approaching the perception of dimension from different points and designed dynamic constructions by adding time and movement dimension to this reality in the ongoing process.
In general, it is seen that scientific reality transformed into designs in the form of planar reductions of multidimensional geometries in the works of artists of this period and into installations where time as the fourth dimension is reflected by the representation of movement. When we look at the history of art, although the concrete data of this influence are not directly encountered, as stated, there was a development, change and triggering in the field of science, art and society at about the same period and this change caused new trends in almost every field. Finally, in the research, social and historical conditions are mutually analyzed through the relationship established between scientific reality and artistic representation, and the psychological processes that drive the individual (artist / scientist) to create / discover are examined with their similarities and differences.

Elinizdeki kitap birçok yönüyle okuyucuya yeni perspektifler
kazandıracak bir çalışma olma iddiasıyla hazırlanmıştır. Türkçe literatürde postmodern/post positivist teori ve yaklaşımlar konusunda analitik/pratik çalışmaların eksikliği çalışmayı değerli kılan temel faktörlerden birisidir. Ayrıca Soğuk Savaş sonrası gelişmeleri özellikle dönüşümü ve dönüşüm sonrası çatışmaları ve güvenlik sorunlarını
açıklamada konvensiyonel teorilerin yetersiz kalmaları, dikkatleri
eleştirel/postpozitivist teorilere yöneltmiştir. Soğuk Savaş döneminin
siyah beyaz şeklinde algılanan güvenlik sorunları ve tehdit algılamalarının
sona ermesiyle beraber, devletlerin dış politika davranışlarını yönlendiren unsurların çeşitlenmesi ve güvenlik algısının farklılaşması yeni analiz çerçevelerine olan gereksinimi arttırmıştır. Bu çerçevede rasyonalist/pozitivist gelenek içinden gelen liberal/realist yaklaşımların yetersizliğini giderme adına gündeme gelen neorealist/neoliberal yaklaşımların da söz konusu açığı doldurmada problem yaşaması, ister istemez eleştirel/postpozitivist yaklaşım ve teorileri gündeme taşımış ve popülar hale getirmiştir. Bu çerçevede iki cilt olarak düşünülen “Uluslararası İlişkilerde Postmodern Analizler” adlı çalışmanın ilk cildini kendi alanında yetkin yazarların yazılarıyla okuyucunun hizmetine sunuyoruz. En kısa zamanda ikinci cildini de okuyucuyla buluşturmayı amaçlıyoruz.

Rusya'nın Ulusal Kimlik Algısı ve Dış Politikaya Etkileri 0 7. 0 1. 2 0 1 6 S e d a D U R A L Bu çalışmanın amacı imparatorluk yapısını bırakarak kimlik arayışına giren Rusya'nın ulusal kimliğini oluşturan unsurların neler olduğu, özellikle Soğuk Savaş sonrası yaşanan kimlik değişiminin Rusya Federasyonu'ndaki etkilerini ortaya koymaktır. Çalışmada Konstrüktivist teoriden yola çıkarak, kimlik algısı değerlendirilmiş ve geleneksel teorilerle kıyaslandığında " sosyal inşa " nın ve " etkileşim " in Rus dış politikasını ne ölçüde şekillendirdiği ortaya konmaya çalışılmıştır.

Yazar Yevgeni İvanoviç Zamyatin anılarında, Ekim Devrimi’ni “her şeyin bilinmeyen çok uzaklara doğru hareket halinde ve kaymakta olduğu o korkunç ve neşeli 1917-1918 kışında” diye betimler ve şöyle devam eder: “Ve ansızın, bana o denli
hoş bir heyecan veren devrim, o anda, başını göğe diken büyük doğal olaylar gibi güçlü, kocaman, güvenli bir şeyin, hayatı yaşamaya değen kimi şeylerin varolduğunu duyuruyordu...1”

Özet 2010 yılının Aralık ayında Tunus'ta başlayarak diğer Orta Doğu ülkelerine de yayılan Arap Baharı ilk başlarda Arap halkı için oldukça olumlu bir sürecin işaretini vermiştir. Fakat meydana gelen bu halk ayaklanması sonucunda sadece Tunus ve Mısır istenilen sonucu almıştır. Libya, Suriye ve Yemen gibi ülkelerde beklenilen aksine tam anlamıyla bir istikrar sağlanamamıştır. Ayrıca Suriye'de 2011 yılında ortaya çıkan iç savaş günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Konstrüktivist teoriye göre Arap Baharı'nın gerçekleşmesi bölge dahilindeki kimlik değişim ve dönüşümünü hızlandırmıştır. Bu duruma uluslararası kuruluşlar ve batılı ülkeler de rol oynamıştır. Marksist yaklaşıma göre ise Arap Baharı'nın asıl nedeni neoliberal politikalardır. İşsizlik, toplumsal huzursuzluğun asıl kaynağı kapitalizmdir. Bu tür ayaklanmaların da sistem dahilinde olması doğaldır.

Bu kitapta, iki entelektüel siyaset adamı İsmail Cem ve Ahmet Davutoğlu, konstrüktivist/sosyal inşacı kuram bağlamında ele alınmıştır. Uluslararası sistemin durumu göz ardı edilmeden, dış politikada yapan/fail konumunda olan bireye kitap boyunca öncelik verilmiştir. Bu hâliyle kitap birey seviyesinden Türk dış politikasını anlamayı hedeflemektedir. Kitapta Cem’in ve Davutoğlu'nun hayatları, politik kimlikleri ve dış politika tasavvurları ortaya konulurken; Dışişleri Bakanı oldukları zamanlarda Türk dış politikasını kendi dış politika tasavvurlarına göre nasıl şekillendirmeye çalıştıkları değerlendirilmiştir. Kendilerine özgü dünya görüşleri, entelektüel birikimleri ve dış politika tasavvurlarıyla Kemalist elitlerin inşa ettiği geleneksel dış politikaya eleştiri getirmişlerdir. Kimlik, tarih, kültür, medeniyet gibi kavramları dış politikada kullanarak yeni tanımlar, tasarımlar ve eylemler ortaya koymuşlar, böylece Soğuk Savaş sonrası Türk dış politikasını etkileyen failler hâline gelmişlerdir.

Uluslararası ilişkiler disiplini oluşturduğu varsayımlar ve teoriler üzerinden devletlerin arasındaki sosyal, siyasal, ekonomik vs. ilişkilerini inceleyen, tarihsel ve sistemsel sonuçlarını analiz eden bir bilimdir. Kimlik, uluslararası ilişkiler disiplininin birey, devlet ve sistem ölçeğinde kavramsallaştırılması için gereken verilerin bütünüdür. Birey, toplumda varoluşsal bir tanımlama kazanır ve karakterini bu tanımlamalar üzerinden inşa eder. Devlet, hem bireyler üzerinden inşa edilerek anlam kazanan hem de sistemsel verilerin karşılığı olan dürtülerle kendini tanımlayan bir mekanizmadır. Sistem ise bütüncül yapıdaki devletlerin ve devlet dışı örgütlerin birbirleriyle ilişkisi ile oluşan değişken düzenin veya düzenlerin karşılığıdır. Bireyler ve devletler, tanımlamalarında "ben" ve "öteki" kavramlarının karşılığını oluştururlar ve bu anlamlandırmalara göre bir kimlik örgüsü belirlerler. Konstrüktivist yaklaşım, 1990'lardan sonra uluslararası ilişkileri maddi verilere tabii yapısından çok daha sosyal verilerin etkisinin olduğu sosyal bir bilim olarak nitelendirerek iç ve dış politikayı kimliksel bir inşa sürecine sokar. Rol teorisi ise yönetim mekanizmasında bulunan liderlerin kimliklerinin devletin iç ve dış politikasına doğrudan etkisini inceleyen bir teoridir.

Sosyal bilimlerin diğer disiplinlerine paralel olarak teorik zenginliğe sahip olan uluslararası ilişkiler disiplininin tarihsel evrimini açıklamaya çalışan Büyük Tartışmalar Yaklaşımı’na göre disiplin bünyesinde üç büyük tartışma yaşanmıştır. Günümüzde 3. Büyük Tartışmanın taraflarından olan Konstrüktivizm; uluslararası ilişkileri diğer teorik yaklaşım ve paradigmaların göz ardı ettiği parametrelerle açıklamaya çalışmaktadır. Bu bağlamda uluslararası ilişkiler bir yapı olarak ele alınmakta ve aktörler (devletler) ile yapıların (uluslararası sistem) karşılıklı olarak inşa sürecinde yer aldıkları ileri sürülmektedir. Dolayısıyla yapıyı etkileyen ve aynı zamanda yapıdan etkilenen devletlerin içsel ve sistemsel unsurları harmoni ederek kendilerini ve dolayısıyla dış politika zihniyetlerini inşa ettikleri savunulmaktadır. Konstrüktivist yaklaşım çerçevesinde ele alınan İran, demografik olarak heterojen bir yapıya sahip iken dini yapısı homojenlik arz etmektedir. Bu bağlamda İran 1979 Devrimi sonrası inşa sürecini dini/mezhebi bir teorik zemine oturtmuştur. Ülkenin toplumsal, siyasal yapısı incelendiğinde açıkça gözlemlenen bu olgu İran devletinin dış politika felsefesinin de temelini oluşturmaktadır. Devrim sonrası İran, Şiilik üzerinden hem kendini tanımlamakta hem de Orta Doğu’daki diğer Müslüman ülkelerle farklılığını ortaya koyarak özgün bir kimlik oluşturmaya çalışmıştır.

Etnik kimliklerin uluslararası ilişkiler alanında görünürlükleri gittikçe artmaktadır. Farklı kimliklerin etkilerini ele almak dış politika analizinde önemli hale gelmektedir. Bu makale, konstrüktivist yaklaşımlardan Nicholas Onuf'un kural ağırlıklı konstrüktivizminin etnik kimliklerin dış politika alanındaki etkisini ele almaya uygun bir çerçeve sunduğunu ileri sürmektedir. Çalışma, kural ağırlıklı konstrüktivizmin epistemolojik ve ontolojik anlayışı ile farklı kimliklerin dış politikada etkili olma yollarını ana-akım konstrüktivizme göre daha iyi gösterdiğini savunmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti bulunduğu istikrarsız coğrafyadan kaynaklanan sürekli bir güvenlik endişesi taşımaktadır. Çalışmanın amacı, Soğuk Savaş sonrasında Orta Doğu ve Doğu Akdeniz için farklı platformlarda yapılan tehdit ve risk değerlendirmelerini bir bütünlük içerisinde ele almak, Türkiye’nin güvenliğine yönelik etkilerini ortaya koymaktır. Konunun önemi, Türkiye Cumhuriyeti’nin bekasının ve bölgesel aktör olabilmesinin yolunun Orta Doğu ve Doğu Akdeniz’deki gelişmeleri iyi değerlendirmekten geçtiği düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Bu çalışmanın teorik çerçevesini; dünya haritasının fiziksel, siyasal, kültürel, dini ve etnik olarak değiştirilme sürecini başlatan ve dünyanın sosyal olarak inşa edildiği argümanına dayanan konstrüktivizm (sosyal inşacılık) kuramı ile “Genişletilmiş Orta Doğu ve Kuzey Afrika Projesi” oluşturmaktadır. Çalışmanın bulguları; bölgedeki etnik ve dini esaslara dayalı terörizm, uluslararası göç, antidemokratik yönetim şekilleri, büyük güçlerin enerji kaynak ve koridorlarını kontrol etme mücadelesi, Filistin devleti özelinde Arap-İsrail anlaşmazlığı ve benzeri sorunların varlığını sürdüreceği ve bölgeden kaynaklanan risk ve tehditlerin Türkiye dâhil olmak üzere bölge güvenliğini etkilemeye devam edeceği şeklindedir.

Burjuva toplumlar, hayatı yeryüzü üzerinde kurar, yer düzlemiyle haşır neşir olarak, mağazalar, pasajlar, bankalar inşa ederler. Kent meydanlarına odaklanan burjuva hayatı seyre açıktır, gösteriş için yaşanır. Hayvansal güdülerin yönlendirdiği hayatta, yaratıcı insanlık toprağa gömülüp kaybolur. Rusya’da Ekim Devrimi’yle özgürlüğüne kavuşan hayat, yeryüzünden kurtulur, yükselir. Yeryüzünden yukarıya yönelen bir düzlemde yaşama alanları ve toplumsal mekanlar kuran konstrüktivizmin bir ürünü olan Tatlin'in kulesi, modernliğin ve çağdaş hayatın ifadesidir. Eleştirmen Viktor Şklovski’ye göre, “cam, demir ve devrimden yapılma bir makine” olan bu yapı, aynı zamanda büyük ve yeni bir sanatsal forma sahip olmuş, burjuva dünyasına hakim olan, “estetik görünüşün önceliği” ilkesine darbe vurmuştur.
(26 Ekim 2018 tarihinde EK Dergi'de yayınlanmıştır.)
http://www.ekdergi.com/cam-demir-ve-devrimden-yapilma-bir-makine/