Język polski jako obcy

Publikacja jest przeznaczona dla osób, które uczą się języka polskiego na poziomie B1, a jej głównymi adresatami są rosyjsko-, białorusko- i ukraińskojęzyczni uczniowie. Dlatego też dużą uwagę poświęcono zwłaszcza tym zagadnieniom gramatycznym, które są przedmiotem częstych interferencji popełnianych pod wpływem wschodnich języków słowiańskich.

In the article, the author challenges the Polish verbs with prefixes created on the basis of -kładać (imperfect verb form) and -łożyć (perfect verb form), e.g. złożyć: składać (to fold, to deposit). Many foreigners have problems with recognizing the similarity between them because the root part of words don’t look alike. As a result, students cannot understand the meaning of some verb despite they know its imperfect or perfect form. The theoretical part is a short introduction to the theory of the Polish word formation and the way the topic is described in the Polish language coursebooks. The practical part involves showing tasks and exercises by introducing the meaning of the verbs and practicing using them.

Streszczenie. Rozwijaniu językowej kompetencji komunikacyjnej towarzyszy, oczywiście, rozwijanie jej składowych: kompetencji lingwistycznych, socjolingwistycznych oraz pragmatycznych. Działania dydaktyczne zachodzą w konkretnej, współczesnej dla uczestników procesu glottodydaktycznego przestrzeni kulturowej. Przestrzeń ta formułuje szereg wymagań, które muszą spełnić osoby chcące uczestniczyć we współczesnej kulturze. Wymagania te określa się mianem współczesnej kompetencji kulturowej. Autor referatu spróbuje opisać tę kompetencję, odwołując się do wniosków glottodydaktyków-polonistów oraz do aktualnych koncepcji antropologicznych.

The article discusses certain issues concerning expressing negative emotions in teaching Polish as a Foreign Language and in teaching Polish culture as a foreign culture. It describes the legitimacy of taking up this issue in Polish language teaching process, embedding the problem of expressing emotions in an interdisciplinary context, with particular emphasis on linguistics and sociology. The need to express states such as sadness, anger or fear is present also during communication in a foreign language. It has been proposed to include this issue in the teaching process once the foreigner has mastered the principles of politeness and is able to achieve success in basic communication situations.

The aim of the paper is to present the chosen aspects of teaching Polish as a foreign language at the very basic level which is often called the survival one. There is more and more foreigners who begin to work and live in Poland. They need to learn the most important Polish phrases as quickly as possible. In that case there is no time to work with the course books step-by-step and focus on each and every grammar topic which used to be taught at level A1. The key to the successful teaching of Polish as a foreign language during the survival courses for total beginners is adapting of the course program to the communication needs of foreigners. They are depended on many factors connected with job, studies or purpose of living in Poland. If the teacher know the basic information on the students, there is a high possibility of preparing materials which will be the most practical ones. It is worth to explain only the grammar topics with the highest frequency during the course while the other harder constructions should be drilled, regularly repeated and placed in the proper context.

Th is article presents Ph.D. thesis Popular
Culture in Teaching Polish as a Foreign Language,
written under the supervision of prof. Roch
Sulima. In my dissertation I show how the theories
formed by contemporary cultural studies shape the
realm of Polish as a foreign language acquisition,
and create new conditions for participants of
the didactic process. Popular culture becomes
intermediary, very convenient in transmitting and
explaining Polish identity.

In the article, the author presents the problem of the similar sounding words, also known as paronyms. Many Polish words are written and pronounced almost in the same way. Except for articulation, they have nothing in common so confusion of their meanings leads to an unsuccessful communication. It concerns Poles as well as foreigners who learn Polish. Getting to know the proper meaning of this kind of words helps to improve and expand the vocabulary which is not always clear and well-understood. In the theoretical part, there are presented the chosen texts about the Polish paronyms. It contains also the example of the similar sounding words which are divided according to the topic. The practical part shows exercises by practicing the paronyms connected with describing people.

Polski? Rzekłabym język jak każdy inny, choć nie raz ani nie dwa Polacy i Polki oraz cudzoziemcy i cudzoziemki, twierdzą, że polski jest najtrudniejszym językiem świata. Trudny czy łatwy? Odpowiedź na to pytanie jest niejednoznaczna, a zależna od tego, kto i w jaki sposób zaczyna poznawać jakikolwiek język. Ważne są różne czynniki – czy odbywa się to w ramach kursu czy od tak " mimochodem " , w kraju języka docelowego czy zagranicą etc. Nie bez znaczenia jest to, który język jest językiem ojczystym a także znajomość innych języków i kultur. Użytkownicy i użytkowniczki języków słowiańskich inaczej będą uczyć się polskiego niż np. Niemiec znający doskonale język rosyjski czy Chinka, która dotąd nie uczyła się żadnego języka obcego. Jeszcze czegoś innego będzie doświadczała osoba zakochana w tym jedynym Polaku lub wyjątkowej Polce. Inne zaś priorytety ma osoba wspinająca się po szczeblach kariery w międzynarodowej korporacji z przedstawicielstwem w Polsce czy szukający azylu analfabeta, nieważne gdzie byle z dala od prześladowań… Nierzadko powtarzamy, że polski jest pełen wyjątków. Czasem nawet jako specjaliści i specjalistki posuwamy się do stwierdzenia nie wiem/nie pamiętam dlaczego, ale tak jest. Motywacje różnych form bywają na tyle niejasne, że nie kochając nade wszystko gramatyki historycznej, nie jesteśmy w stanie od razu wytłumaczyć jakiegoś frapującego zagadnienia dociekliwej osobie. Poniżej odwołuję do kilku informacji o języku polskim, które miałyby świadczyć o jego wyjątkowej trudności. Przedtem jednak przywołam niejakiego pana Jourdain, który przez czterdzieści lat nie wiedział, że posługuje się prozą. Powołując się na jego autorytet, pragnę zasugerować, że nieumiejętność wytłumaczenia i uzasadnienia jakiejś formy gramatycznej czy popełnianie błędów nie oznacza braku wysokiej kompetencji językowej i komunikacyjnej. Mimo że – ktoś mógłby powiedzieć " dlatego że " – profesjonalnie zajmuję się tzw. językiem polskim jako obcym i jestem jego rodzimą użytkowniczką (native'em/ native speakerem/native speakerką) co i rusz sięgam do różnych pomocy – do słowników m. in. poprawnej polszczyzny, poradników i internetowych poradni językowych. Dzięki spotkaniom z osobami, dla których polski nie jest językiem ojczystym, dostrzegam nowe perspektywy i jednocześnie zauważam więcej interesujących a nieoczywistych zjawisk. Jedno wiem na pewno: demonizowaniu polszczyzny mówię stanowczo " nie " ! Zatem w polskim jest 7 przypadków. Język polski nie jest rekordzistą pod tym względem – baskijski na przykład ma ich 16. Dobra wiadomość jest taka, że przypadek rozumiany sensu largo obserwowalny jest w wielu językach. Co istotne przypadki mogą mieć tak jak w języku polskim wykładniki morfologiczne, ale nie muszą. I co ważniejsze nie jest to wymysł czy marzenie sfrustrowanych wielbicieli i wielbicielek języka polskiego, ale wynik międzynarodowych badań lingwistycznych. Warto wiedzieć, że już małe dzieci są w stanie posługiwać się wszystkimi przypadkami gramatycznymi, oczywiście funkcjonalnie, w ograniczonym i zróżnicowanym frekwencyjnie zakresie – nierzadko z żelazną logiką " jest pies " i " nie ma piesa ". Oczywiście czym innym jest tzw. nabywanie języka przez dzieci czy nauka przez zabawę, a czymś innym uczenie się/nauczanie nastolatków i nastolatek, dorosłych czy seniorów i seniorek. Są to jakościowo różne zjawiska.

The article concerns the category of everydayness, which is an inalienable part of culture expressed through language. Including it in the glottodidactic process is important for the development of linguistic and intercultural competences of learners. However, in the materials for teaching Polish, topics related to Polish holidays and customs are often highlighted. I believe that everyday life should be a superior category compared to festivities, the reasons for which I have presented in the article. Some of my considerations are devoted to the study of customs. Its presentation completes and explains many aspects of talking about everydayness and festivities on the basis of glottodidactics. I also discussed selected ways of incorporating the issue of everydayness into the process of learning Polish language and culture as foreigners.

Ucząc języka polskiego i wiedzy o Polsce cudzoziemców, staramy się przygotować studentów do w miarę komfortowego życia w kulturze docelowej. Wyjaśniamy m.in. wiele kwestii historycznych i politycznych, budujących naszą tożsamość narodową. Funkcjonują one w polskim dyskursie jako szereg mitów, wyobrażeń, obudowanych znaczeniami, interpretacjami, są uporządkowane w konkretne paradygmaty kultury. Ulegają wpływom kultury popularnej, co znacznie potęguje ich oddziaływanie. W niniejszym tekście zostanie przedstawiony szereg przemyśleń doświadczonego nauczyciela, budującego markę Polski, uczącego nt. polskiej racji stanu, wprowadzającego na lektoratach zagadnienia historyczne, politologiczne, w popkulturowym kontekście.

The text aims to present selected concepts and views, formed on the basis of sociology, which directly or indirectly refer to expressing negative emotions through language and culture. The article points out to these aspects of showing emotions, which to a greater extent, are connected more with socio-cultural than biological factors. They are more related to discovering verbal and non-verbal ways of expressing emotions through language and culture, which are unfamiliar to foreigners, for example, those learning Polish as a foreign language, The text also discusses selected phenomena and trends in expressing negative emotions, which are characteristic of Polish culture. It is useful
knowledge for foreigners, who try to fi nd themselves in new linguistic and non-linguistic space. The summary underlines the importance of sociology in glottodidactics, which is based on the belief that language is part of culture and learning it is connected with becoming accustomed to life in new society.

Tematem artykułu jest analiza błędów popełnionych przez uczniów polonijnych szkół amerykańskich podczas warsztatów przygotowujących do egzaminu certyfikatowego z języka polskiego jako obcego. Zestawienie powtarzających się uchybień pozwala ukazać specyfikę języka przedstawicieli młodej Polonii amerykańskiej i może też posłużyć jako pomoc w procesie glottodydaktycznym, gdyż błędy pokazują, na co warto położyć nacisk podczas przygotowań do egzaminu certyfikatowego z języka polskiego.

"System opisu pluralistycznych podejść do języków i kultur" (FREPA) właściwie nie istnieje w literaturze glottodydaktycznej. Dzięki prezentacji przybliżam go nieco Odbiorcom i Odbiorczyniom, zachęcając do samodzielnych poszukiwań i refleksji nad kulturowymi wymiarami uczenia się i nauczania języka polskiego w kontekście wielo- i różnojęzyczności.

Taken as multifunctional tool, branding is nowadays ready to use not only for material products or various services. Firstly used during the process of territorial marketing, it was also claimed to be appropriate strategy to empower image of languages. This kind of concept leads the theorists to the point when they need to transform their thinking about products. According to this, this article should be also considered as a study in which the author explains in what way Polish language came to be a product in the opinions of young Poles. The essence of the study is dedicated to particular part of branding – parallel image, and particular kind of medium – the Internet. The author gives examples of shaping the image of Polish language in parallel style. In conclusion, he attempts to explain why internet users – so called “vulgarians” – make Polish brand weaker by exposing vulgar, brutal and non-official vocabulary – hate speech, why they search for names and phrases appropriate to express only negative emotions and finally, why they teach it to foreigners.

The paper discusses the shaping of intercultural competence in courses of Polish as a foreign language conducted during the pandemic. This is a topical issue which also fits within the framework of the multiple investigations into the challenges faced by teachers forced to switch to distance education. Apart from teaching Polish as a foreign language, glottodidactics specialists’ tasks also include preparing foreigners for the encounter with Polish culture, manifested for instance in and expressed through the language. The paper identifies changes, limitations, and opportunities in teaching of Polish culture as a foreign culture that it has been possible to observe over the last year or so. The investigation should be regarded as preliminary, as the phenomenon discussed is still present and continues to have an impact on language teaching. The principal observations concern the relevance and usefulness of the selected cultural material used during the language courses. These issues result from the changes observed in daily life after the start of the pandemic. The paper also presents reflections on the ways in which foreigners learning Polish experience the culture. The discussion undertaken in the paper fits in the field of teaching Polish culture and cultural studies glottodidactics, i.e. within the area of research on cultural background in teaching Polish as a foreign language.

Polonistyczne kulturoznawstwo glottodydaktyczne, jako dyscyplina stosunkowo młoda, wciąż poszukuje różnych pól badawczych i -korzystając z dorobku wypracowanego przez pokrewne dziedziny wiedzy -stawia liczne pytania. Z bardzo konkretnych powodów próbuje włączyć w nurt polonistycznych rozważań nowe koncepcje pochodzące z obszaru angielskojęzycznego, a zwłaszcza pomysły kulturoznawców i medioznawców amerykańskich. Jako nauczyciele języków obcych, przygotowujemy słuchaczy do względnie komfortowego życia w nowej (lub odziedziczonej) kulturze. Interesuje nas codzienność, w której będą mogli wykorzystywać zdobytą wiedzę językową i kulturową. Przestrzenią dla owego normalnego życia codziennego jest dominująca współcześnie kultura popularna w swej dojrzałej fazie, a więc zmediatyzowana, zinstytucjonalizowana, artykułująca potrzeby i różnice pokoleniowe, jednostkowe, etniczne etc. . W moich badaniach rozwijam koncepcję Rocha Sulimy, który współczesną kulturę popularną uważa za kod pośredniczący, swoistego translatora "między kulturą wysoką, tradycją kanoniczną a idiomami potoczności, elementarnymi strukturami codzienności, w tym sferą zwyczaju i obyczaju, (…) między praktyką publiczną a praktyką prywatną; między systemowością mediów, instytucjonalizacją kultury a przypadkowością codzienności, czyli jej dramaturgicznym wyrazem" (Sulima 2005, 584).

In the essay, the author disusses the issue of Polish Culture promotion in the world. Among proposals (limited by SLA/FLA context), the author recommends the use of selected new concepts in contemporary cultural studies, i.e. fan culture/fan studies, aca-fan approach, and branding.

L'étude de la culture dans la didactique du polonais langue étrangère est une discipline encore jeune, qui est en train de définir ses champs de recherche et qui se pose de nombreuses questions, en puisant dans les résultats des disciplines apparentées. Les réflexions des chercheurs allemands et français posent les principales bases théoriques. Mon effort d'introduire dans la pensée polonaise les nouveaux concepts qui fonctionnent déjà dans la sphère anglo-saxonne, et dans les sciences américaines des médias et de la culture, est dû à une raison très concrète. En enseignant des langues étrangères, nous préparons nos apprenants à vivre une culture nouvelle (ou héritée), dans un relatif confort. Nous souhaitons qu'ils puissent profiter de leurs compétences culturelles et linguistiques au quotidien. L'espace, où leur nouvelle vie se déroulera, est rempli d'événements issus de la culture populaire, dans sa forme accomplie, c'est-à-dire médiatisée, institutionnelle, articulant ses besoins et ses différences générationnelles, ethniques, etc. Dans mes recherches, je développe la conception de Roch Sulima 1 qui considère la culture populaire contemporaine comme un code intermédiaire, un « translateur » en quelque sorte, « entre la haute culture, la tradition dans sa version canonique d'un côté et, de l'autre, les idiomes courants, les structures élémentaires du quotidien, y compris l'espace des us et des coutumes (…) ; entre la pratique publique 1 Les références de ses ouvrages se trouvent dans la bibliographie jointe.

Dostępne od pewnego czasu na rynku smartfony i tablety wyposażone są w oprogramowanie oraz funkcje pozwalające na ograniczone komunikowanie się w języku obcym bez jego znajomości. Choć jest to obecnie możliwe jedynie na poziomie A1, już teraz znajdujące się w bazach danych zasoby leksykalne, konstrukcje składniowe połączone z możliwością głosowej manifestacji mogą konkurować z tematyką ujętą w początkowych rozdziałach książek, np. do nauki JPJO. W związku z powyższym problematyka niniejszego artykułu poświęcona jest namysłowi nad rolą i funkcjami podręcznika (starego medium), wypieranego przez technologię mediów nowych, gdy uczestnikami zajęć są studenci należący do tzw. Generacji C, pokolenia korzystającego niemal wyłącznie z mediów podłączonych do sieci WWW.

Th is article presents Ph.D. thesis Popular Culture in Teaching Polish as a Foreign Language, written under the supervision of prof. Roch Sulima. In my dissertation I show how the theories formed by contemporary cultural studies shape the realm of Polish as a foreign language acquisition, and create new conditions for participants of the didactic process. Popular culture becomes intermediary, very convenient in transmitting and explaining Polish identity.