SÜRDÜRÜLEBİLİR LİDERLİK

Kalite ve Strateji Yönetimi Araştırmaları, 2022

Okuryazarlık, tarihsel geçmişi oldukça eskiye dayanan bireysel ve toplumsal gelişime dair önemli bir değerdir. Sanayi Devrimi’yle birlikte büyük bir ivme kazanan okuryazarlık, günümüzde bir gereklilik olarak kabul görmektedir. Okuryazarlığın görece öneminin artması, anlam genişlemesine uğramasını ve çeşitlenmesini sağlamıştır. Günümüzde okuryazarlık, okuma ve yazma becerisinin ötesine geçerek belirli bir yetkinliğe atfedilmeye başlanmıştır. Geleneksel okuryazarlıktan farklı olarak çağcıl okuryazarlık, spesifik bir alandaki farkındalığı, bilgi birikimini ve uzmanlığı ifade etmektedir. Bir kavram ya da olgunun, sınırlı bir alana sahipken genelleşerek daha geniş ve daha kapsayıcı bir anlam alanı kazanması; anlam genişlemesi olarak tanımlanabilmektedir. Kavram ya da olguların kapsamını; içinde bulunulan ekonomik, siyasal, kültürel koşullar ile söz konusu süreçte etkili olan paradigmalar şekillendirmektedir. Bu bağlamda okuryazarlık kavramı da anlam genişlemesine uğrayarak çağın ana sorunsalları ile birlikte anlaşılmakta ve anlamlandırılmaktadır. Öyle ki içinde bulunduğumuz dönemde; ‘bilgi okuryazarlığı’, ‘teknoloji okuryazarlığı’, ‘medya okuryazarlığı’, ‘tüketici okuryazarlığı’ ve ‘reklam okuryazarlığı’ gibi birçok okuryazarlık türünden söz etmek mümkündür. Sürdürülebilirlik okuryazarlığı (sustainability literacy), yaşanan değişim ve dönüşümlere koşut olarak gündeme gelen okuryazarlık türlerinden biridir. Sürdürülebilirlik, en genel ifadeyle daimî olma yeteneğidir. Sürdürülebilirlik okuryazarlığı ise günümüzün temel sorunsallarından olan sınırlı kaynakların, doğal ve kültürel mirasın korunması noktasında bilgi, beceri ve yetkinlikleri ifade etmektedir. İnsan uygarlığı ve ekosistem için olan önemi, sürdürülebilirlik bilgisinin ve farkındalığının her geçen gün artması sonucunu doğurmaktadır. ‘Kalite ve Strateji Yönetimi Araştırmaları’ başlıklı kitap çalışmasının ‘Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı’ başlıklı bu bölümünde, sürdürülebilirlik kavramsal çerçevede ele alınmakta ve okuryazarlık bağlamında incelenmektedir. Bu bağlamda bölüm kapsamında öncelikle sürdürülebilirlik kavramı ele alınarak sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir gelişme kavramları konu edilmekte, ardından sürdürülebilirlik okuryazarlığı açıklanmaktadır.

2016

İnsanlığın varlığını sürdürmesi için, yaşam ortamlarını ve imkanlarını da sürdürülebilir hale getirmek zorunda. Günümüzde toplumların büyük kısmının, artık şehirlerde yaşadığını düşünürsek, şehirlere sorunları ile başederken toplumdan da ilham verici fikirlere ve bakış açılarına ihtiyaç var. Çünkü sorunların içinde birinci elden yaşayan kişiler hemşeriler. Üstelik ekonomik kaynakların kıtlığı da düşünülürse, inovatif alternatif çözümler çok daha değerli olacaktır. Özellikle kamu kurumlarının bu konuda çözüm üretmesi beklenirken, şehirlerde yaşayan bireylere de sorun çözümünde, düşünce fırtınası olarak görev düşüyor. İmar, alt yapı, geri dönüşüm, inovasyon konularında toparladığım bilgi ve bakış açılarına göre, bazı alternatif çözüm önerilerini, örneklerle ortaya koymaya çalıştım. Bu akademik düzeyde bir çalışma değildir. Bu şekilde ele alınmaması da gerekir. İşin direk pratiğine inen ve karşısındakine fikir-ilham vermesi amaçlanan bir çalışmadır. Çalışmayı hazırlarken, ana mantığım; sokaktaki vatandaşa anlatırken, (eğitim düzeyi ne olursa olsun) kavramasını nasıl sağlarım oldu. Çalışmayı yaklaşık 2 yıl evvel yaptım ve internet ortamında yayınladım. O günden beri güncelliğini kaybetmediğini ve hala kullanıldığını gördüğüm için, buraya da yüklüyorum.

CUMHURİYET DÖNEMİ KENT PLANLAMA VE KENTLEŞME POLİTİKALARI, 2023

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK-ÇELİK İLİŞKİSİ, 2020

ÖZET Dünyanın yaşadığı gelişmeler ve değişmeler göz önüne alındığında bu süreçler dâhilinde birçok faktör ortaya çıkmıştır. Bu faktörlerden birisi ise sürdürülebilirlik faktörüdür. Dünyanın yaşamış olduğu önemli gelişmelerden birisi olan Endüstri Devrimi ile birlikte ortaya çıkan zararlı gazların emisyonu ve fosil yakıtların kullanımı iklim değişikliği ve atmosfer tabakasının zarar görmesi gibi sorunları doğurmuştur. Yaşanan bu olumsuz sonuçlar ile birlikte ulusal ve uluslararası platformda sürdürülebilirlik kavramı tanıtılmış ve belli kurallar dâhilinde çeşitli standartlar ortaya çıkarılmıştır. Bu standartlardan bazıları olan BREEAM ve LEED, sürdürülebilirlik derecelendirme sertifikaları binaları sürdürülebilirlik kavramına dâhil etmek için yönergeleri ortaya çıkarmıştır. Bu amaç doğrultusunda inşa edilen yapılar sürdürülebilir ve geri dönüştürülebilir özellikler kazanmıştır. Bu tez çalışmasıyla birlikte sürdürülebilirlik kavramının genel bir tanımı yapılarak sürdürülebilirlik – mimarlık ilişkisi çözümlenmiştir. Sürdürülebilirlik kavramı dâhilinde ayrıca yapı malzemelerinin üretim ve kullanım faaliyetleri de incelenmiştir. Bu doğrultuda özellikle Endüstri Devrimi ile birlikte mimarlıkta kendine yer bulan çelik malzemesinin yapısı, üretimi ve mimarlıkta kullanım alanları başlıca konulardan biri olarak ele alınmıştır. Buna ek olarak mimari yapılarda kullanılan çeliğin ve türevlerinin sürdürülebilirlik bağlamında nasıl etkili olduğu, yapıların yapım – yıkım aşamalarında sürdürülebilirlik alanında incelenmiştir. Sonraki bölümde sürdürülebilirlik – çelik ilişkisini sürdüren yapılar üzerinde durularak çeşitli çıkarımlar yapılmıştır. ABSTRACT Given the developments and changes that the world has experienced, many factors have emerged within these processes. One of these factors is sustainability. With the Industrial Revolution, which is one of the most important developments the world has experienced, the emission of harmful gases and the use of fossil fuels has led to problems such as climate change and damage to the atmosphere layer. With these negative results, the concept of sustainability was introduced in national and international platforms and various standards were introduced within certain rules. Some of these standards, BREEAM and LEED, have come up with guidelines to incorporate sustainability rating certificates buildings into the concept of sustainability. The structures that built for this purpose have gained sustainable and recyclable properties. With this thesis, a general definition of the concept of sustainability was made and the relationship between sustainability and architecture was resolved. Within the concept of sustainability, production and use activities of building materials were also examined. In this respect, especially with the Industrial Revolution, the structure, production and application areas of steel material found its place in architecture are considered as one of the main issues. In addition, how the steel used in architectural structures and its derivatives are effective in the context of sustainability has been studied in the field of sustainability during the construction – demolition stages of the buildings. In the next section, various inferences were made by focusing on the structures that maintain the sustainability – steel relationship.

ÖZET Bu çalışmanın amacı, okul müdürlerinin sürdürülebilir liderlik davranış düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Ölçeğin geliştirilme aşamasında 98 madde (item) oluşturulmuş ve uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri neticesinde 45 madde ölçekten çıkarılmıştır. Oluşturulan 53 maddelik taslak ölçek 2016-2017 eğitim öğretim yılında İstanbul ili Pendik ilçesindeki resmi ilkokullarda, ortaokullarda ve liselerde görev yapmakta olan 619 öğretmene uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini saptamak amacıyla temel bileşenler analizi ile faktör analizi yapılmış ve varimax dik döndürme işlemi gerçekleştirilmiştir. Bu analizler sonucunda 4 faktörlü (yönetsel sürdürülebilirlik, ekonomik sürdürülebilirlik, kültürel sürdürülebilirlik ve sosyal sürdürülebilirlik) toplam varyansın %66.77'sini açıklayan ve 36 maddeden oluşan ölçek elde edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrulayıcı faktör analizi ile doğrulanmıştır. Güvenirlik için varimax rotasyon sonucu saptanmış olan dört alt boyut ve ölçeğin tümü için Cronbach α katsayıları (0.975) hesaplanmıştır. Pearson analizi ile hesaplanan madde-toplam ve madde-hariç toplam korelasyonları anlamlı (p<.001); t testi kullanılarak yapılan (alt-üst %27) analizler sonucu maddelerin ve faktörlerin ayırt edici olduğu saptanmıştır. Ayrıca Pearson analizi ile faktörler arasındaki korelasyonların anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<.001). Devamlılık katsayısı için ölçek üç hafta arayla aynı gruba uygulanmış ve korelasyon katsayısı anlamlı bulunmuştur (r=.737; p<.001). Elde edilen istatistiksel sonuçlar ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Serbest rekabete dayanan kapitalist sistemin, sanayileşerek daha fazla üretme hedefi ve kârları en üst düzeye çıkarma amacı, kaçınılmaz olarak doğayı ve korunmasını pek dikkate almamaktadır. Böylece bir yandan doğal kaynaklar hızla tüketilirken; öbür yandan çevre, olağanüstü boyutlarda kirlenmekte ve eko-sistem hızla bozulmaktadır (Kazgan, 1997, ss.196-197; Uslu, 1991, s.20). Kendisi de küresel boyutta olan eko-sistemin bozulması; 20. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşen devrim niteliğindeki bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birlikte daha da artmıştır. Zira rekabetçi piyasa ekonomisi ve sanayileşme bu devrimin iletişim ve ulaşım teknolojisinde getirdiği sınırsız olanaklarla dünya ölçeğinde yayılmıştır. Bunlara bir de 1980'lerin ortalarından başlayarak küresel ölçekte uygulanan neo-liberal ekonomi politikalar eklenince, eko-sistem daha önce görülmemiş ölçüde kirlenmiş ve bozulmuştur.

2001

Bu çalışmada insanlığın gelişmesiyle ortaya ç ı kan oluşumlardan kentleşme olgusu incelenmektedir. Doğal kaynakların h ı zla tükendiği ülkemizde kentleşmenin sürdürülebilirliği süreci ve oluşan sorunları azaltmak için alınacak önlemler ve bu bağlamda k ı rsal kesimi yerinde tutmanın önemi ortaya konmuştur. Ayrıca Bursa yakınındaki Cumalıkızık Koruma-Yaşatma 98 Projesi' nin önemi ve çalışma sistemi ve bölgeye sağlayacağı faydalar tartışılmıştır.

İyi bir lideri ortaya çıkaran unsurlar, liderlikle ilgili tartışmaların kalbinde yer almaktadır (Ciulla, 1998, s.13). İyi kavramı, etik ve teknik anlamda iyi olmak üzere iki boyutu çağrıştırmaktadır. Liderlik etiği ile ilgili çalışmalara bakıldığında daha çok etik ve liderlik literatüründen hareketle kavramlar arasında bir senteze ulaşılmaya çalışıldığı görülmektedir (Brown vd., 2006, s.595). Liderlik ve etik kavramlarının tanımlarında da belirli bir uzlaşma sağlanamamış olması esasen sağlıklı bir sentez yapmayı zorlaştırmaktadır. Rost (1993) liderlikle alakalı 221 tanımlama tespit ettiğini ve tanımlamaların hemen hepsinin birbirine benzediğini ve özetle liderlik tanımlarının iyi yönetim kavramı etrafında buluştuğunu ileri sürmektedir. Gini (1997, s.325) ise liderliğin hem lider hem de takipçilerinden oluşan iki ayaklı bir denklem olduğunu, dolayısıyla liderliği sadece bir kişinin bir topluluğa yön vermesi olarak tanım- lamanın yanıltıcı olduğunu ileri sürmektedir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA KAVRAMI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA, 2018

Sürdürülebilirlik kavramı, yaşama içkin temel bileşenlerin tasarımı, korunması, geleceğe yönelik eylem ve planlama süreçlerini içermektedir. Kalkınma kavramı ise, daha çok ekonomik tandanslı büyümeyi ifade etmektedir. Bu bağlamda, Sürdürülebilir Kalkınma (SK) kavramı, çevresel ve toplumsal bağıntılar ekseninde boylanan ekonomik üretimler üzerinden tanımlanmış bir üçlü yapıyı tarif etmektedir. Özellikle, doğal kaynakların üretim ve tüketim süreçlerinde, yaşanan çevresel problemler, hem çevrenin/doğanın, hem de ekonomik anlamda geri dönülmez kayıpların yaşanmasıyla birlikte, konuya ilişkin sorgulamalar ve çeşitli eleştirel yaklaşımlar ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Bu minvalde özellikle sosyopolitik uygulamalar sorgulanmış, doğanın/çevrenin sınırsız bir üretim kaynağı olmadığı anlaşılmış ve mevcut uygulamalar sorgulanmaya başlanmıştır. Bu olumsuzlukların farkına varılması, çevre koşullarının da tıpkı toplumsal yaşam formları gibi etken unsurlar olduğu ve dolayısıyla doğanın/çevrenin de tükenebileceğinin farkına varılmıştır. Özellikle sivil toplum örgütleri ve çevreciler tarafından dillendirilen haykırışlar, toplumda önemli farkındalıklar oluşturmuştur. Bu farkındalığın geliştirilmesi ve toplumsal tabana yayılması için de, konuya özellikle eğitim-öğretimin çeşitli kademelerindeki ders müfredatlarında yer verilmesinin yanı sıra, öğretmenlere de önemli görevler düşmektedir. Bu bağlamda, araştırmanın amacı da, öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma kavramına içkin tasavvurlarını tespit etmek ve konuya ilişkin farkındalıklarını ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklem grubu yetmiş bir (71) coğrafya öğretmen adayın oluşmaktadır. Çalışmada, SK kavramının tanımı- temel ve alt boyutlarının neler olduğu ve cinsiyet değişkenine göre ne tür kavramsal tanımlamalar ürettiği hususunda gerekli analizler yapılmış ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Katılımcılardan elde edilen verileri çözümlemek için, nitel araştırma desenlerinden, betimsel ve içerik analiz tekniklerinden yararlanılmış, veri toplama aracı olarak da standartlaştırılmış açık uçlu görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik ve betimsel analiz teknikleriyle çözümlenerek değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların toplumsal yapı ve örüntülerinden oldukça uzak tanımlamalarda bulundukları ve hatta neredeyse hiç söz etmedikleri ya da bağıntısal bir bilgi sahibi olmadıkları belirlenmiştir. Buna karşın genellikle fiziki coğrafya eksenli ve doğal çevreyle ilgili temalar üzerinden, SK kavramını tasavvur ettikleri ve buna ilişkin kavramsal ifade ve tanımlamalarda bulundukları tespit edilmiştir.

2014

Liderlik ve lider kavramları geçmişten günümüze yönetim bilimlerinin en fazla tartışılan konularının içinde yer almaktadır. Bu nedenle yönetim bilimlerinin gelişim sürecinde birbirine benzer de olsa çok sayıda liderlik ve lider tanımlaması yapılmıştır.