Arthur Miller

Arthur Miller
Data i miejsce urodzenia	17 października 1915 ; Nowy Jork
Data i miejsce śmierci	10 lutego 2005 ; Roxbury
Narodowość	amerykańska
Język	angielski
Dziedzina sztuki	literatura piękna
	Ważne dzieła
	Śmierć komiwojażera; Czarownice z Salem;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Arthur Asher Miller (ur. 17 października 1915 w Nowym Jorku, zm. 10 lutego 2005 w Roxbury) – amerykański dramaturg żydowskiego pochodzenia, scenarzysta, eseista i autor słuchowisk radiowych, laureat Nagrody Pulitzera za dramat Śmierć komiwojażera (1949)^[1].

Życiorys

Urodził się na Manhattanie, w rodzinie żydowskich imigrantów, Izydora i Augusty (Talal)^[2]. Jego dziadkowie pochodzili z Radomyśla i wyemigrowali z Polski do USA^[3]. Arthur miał starszego brata, Kermita, i młodszą siostrę, Joan^[4]. Jego ojciec, niepiśmienny, lecz zamożny kupiec^[5], był producentem odzieży^[6]. W 1929 wraz z załamaniem się wskutek Wielkiego kryzysu Nowojorskiej Giełdy Papierów Wartościowych i utraty rodzinnego interesu, Millerowie przenieśli się do skromniejszego mieszkania we Flatbush na Brooklynie^[6].

W 1932, po ukończeniu Abraham Lincoln High School w Nowym Jorku, Millerowie nie mieli środków, aby wysłać syna na uniwersytet, dlatego po zapewnieniu sobie miejsca na University of Michigan podejmował on wiele prac pomocniczych, aby opłacić swoje czesne na wydziale dziennikarstwa, m.in. sprzedawał płaszcze i był piosenkarzem w lokalnej rozgłośni radiowej^[6]. Na uniwersytecie został reporterem i nocnym redaktorem studenckiej gazety „The Michigan Daily”. Wtedy też napisał swoją pierwszą sztukę No Villain, za którą zdobył Avery Hopwood Award. Po rozpoczęciu studiów na wydziale anglistyki poznał profesora Kennetha Rowe'a, który ukierunkował go na dramaturgię. Przez resztę życia pozostał w ścisłych relacjach ze swoją Alma Mater, ustanawiając uniwersytecką nagrodę Arthur Miller Award w 1985, nagrodę Arthur Miller Award for Dramatic Writing w 1999 oraz użyczając swego nazwiska dla Arthur Miller Theatre w 2000.

W 1937 napisał sztukę Honors at Dawn, która również otrzymała Avery Hopwood Award. W następnym roku uzyskał stopień licencjata na Wydziale Anglistyki. Dołączył do Federal Theater Project oraz do New Deal Agency, agencji założonej, by zapewniać pracę w teatrze. Wybrał pracę w teatrze, mimo że otrzymał ofertę pracy jako scenarzysta dla 20th Century Fox. Jednak Amerykański Kongres, obawiając się o możliwe przenikanie komunizmu do projektu, zamknął go. Miller rozpoczął pracę w Brooklyn Navy Yard, pisząc w międzyczasie sztuki radiowe, które były grywane w CBS. Został zwolniony z obowiązku służby w armii amerykańskiej podczas II wojny światowej z powodu urazu rzepki kolanowej nabytego w szkole średniej^[6]. Pracował jednak przez rok jako monter w bazie wojennej w Brooklynie^[6].

W 1947 otrzymał nagrodę Nowojorskiego Klubu Krytyków Teatralnych za spektakl Wszyscy moi synowie^[7]. W 1949 odebrał Nagrodę Pulitzera za Śmierć komiwojażera^[7].

Odmawiał złożenia zeznań przeciwko innym w Komisji ds. Działalności Antyamerykańskiej Izby Reprezentantów (House Un-American Activities Committee)^[8].

Życie prywatne

5 sierpnia 1940 ożenił się z ukochaną z czasów studenckich, Mary Grace Slattery, korektorką w wydawnictwie Harper^[6]. Mieli dwoje dzieci^[6], Jane i Roberta. 11 czerwca 1956 rozwiódł się z żoną, a już 18 dni później poślubił Marilyn Monroe^[9], z którą rozwiódł się 29 stycznia 1961. 17 lutego 1962 ożenił się z fotografką Inge Morath^[10] (zm. 30 stycznia 2002), z którą miał dwoje dzieci.

Najważniejsze dramaty

1947 – All My Sons (Wszyscy moi synowie)
1949 – Death of a Salesman (Śmierć komiwojażera)
1952 – The Crucible (Czarownice z Salem)
1956 – A View from the Bridge (Widok z mostu)
1964 – Incident at Vichy (Incydent w Vichy)
1964 – After the Fall (Po upadku)
1968 – The Price (Cena)
1982 – Some Kind of Love Story (Coś w rodzaju miłości)
1982 – Elegy for a Lady (Elegia dla jednej pani)
1987 – Danger Memory! (Strzeż się pamięci)

Przypisy

↑ The Oxford companion to English literature. Margaret Drabble (red.). Oxford: Oxford University Press, 1994, s. 650. ISBN 0-19-866130-4.
↑ AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 248, ISBN 978-83-240-8664-1 .
↑ Christa Maerker: Marilyn Monroe i Artur Miller. Agnieszka i Bogdan Baranowie (tłum.). Wydawnictwo Literackie, 1998, s. 55. ISBN 83-08-02820-9.
↑ Christa Maerker: Marilyn Monroe i Artur Miller. Agnieszka i Bogdan Baranowie (tłum.). Wydawnictwo Literackie, 1998, s. 54–55, 59. ISBN 83-08-02820-9.
↑ James Campell: Arthurian legends. theguardian.com. [dostęp 2017-11-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 91, ISBN 978-83-240-8664-1 .
↑ ^a ^b AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 92, ISBN 978-83-240-8664-1 .
↑ AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 244, ISBN 978-83-240-8664-1 .
↑ AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 250, ISBN 978-83-240-8664-1 .
↑ AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 297, ISBN 978-83-240-8664-1 .

Linki zewnętrzne

The Arthur Miller Society
Arthur Miller w Warszawie. Przylot Millera i spotkanie z aktorami i literatami – Polska Kronika Filmowa 8B/65, Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej

[1] The Oxford companion to English literature. Margaret Drabble (red.). Oxford: Oxford University Press, 1994, s. 650. ISBN 0-19-866130-4.

[2] AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 248, ISBN 978-83-240-8664-1 .

[3] Christa Maerker: Marilyn Monroe i Artur Miller. Agnieszka i Bogdan Baranowie (tłum.). Wydawnictwo Literackie, 1998, s. 55. ISBN 83-08-02820-9.

[4] Christa Maerker: Marilyn Monroe i Artur Miller. Agnieszka i Bogdan Baranowie (tłum.). Wydawnictwo Literackie, 1998, s. 54–55, 59. ISBN 83-08-02820-9.

[5] James Campell: Arthurian legends. theguardian.com. [dostęp 2017-11-16]. (ang.).

[:1-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 91, ISBN 978-83-240-8664-1 .

[:2-7] AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 92, ISBN 978-83-240-8664-1 .

[8] AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 244, ISBN 978-83-240-8664-1 .

[9] AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 250, ISBN 978-83-240-8664-1 .

[10] AnthonyA. Summers AnthonyA., Bogini. Tajemnice życia i śmierci Marilyn Monroe, GrażynaG. Jagielska, HenrykH. Ziętek (tłum.), wyd. 2, Wydawnictwo Znak, 2022, s. 297, ISBN 978-83-240-8664-1 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

1978	Marian Anderson Fred Astaire George Balanchine Richard Rodgers Artur Rubinstein
1979	Aaron Copland Ella Fitzgerald Henry Fonda Martha Graham Tennessee Williams

1980	Leonard Bernstein James Cagney Agnes de Mille Lynn Fontanne Leontyne Price
1981	Count Basie Cary Grant Helen Hayes Jerome Robbins Rudolf Serkin
1982	George Francis Abbott Lillian Gish Benny Goodman Gene Kelly Eugene Ormandy
1983	Katherine Dunham Elia Kazan Frank Sinatra James Stewart Virgil Thomson
1984	Lena Horne Danny Kaye Gian Carlo Menotti Arthur Miller Isaac Stern
1985	Merce Cunningham Irene Dunne Bob Hope Alan Jay Lerner i Frederick Loewe Beverly Sills
1986	Lucille Ball Hume Cronyn i Jessica Tandy Yehudi Menuhin Antony Tudor Ray Charles
1987	Perry Como Bette Davis Sammy Davis Jr. Nathan Milstein Alwin Nikolais
1988	Alvin Ailey George Burns Myrna Loy Aleksander Schneider Roger L. Stevens
1989	Harry Belafonte Claudette Colbert Alexandra Danilova Mary Martin William Schuman

1990	Dizzy Gillespie Katharine Hepburn Risë Stevens Jule Styne Billy Wilder
1991	Roy Acuff Betty Comden i Adolph Green Fayard Nicholas i Harold Nicholas Gregory Peck Robert Shaw
1992	Lionel Hampton Paul Newman i Joanne Woodward Ginger Rogers Mstisław Rostropowicz Paul Taylor
1993	Johnny Carson Arthur Mitchell Georg Solti Stephen Sondheim Marion Williams
1994	Kirk Douglas Aretha Franklin Morton Gould Harold Prince Pete Seeger
1995	Jacques d’Amboise Marilyn Horne B.B. King Sidney Poitier Neil Simon
1996	Edward Albee Benny Carter Johnny Cash Jack Lemmon Maria Tallchief
1997	Lauren Bacall Bob Dylan Charlton Heston Jessye Norman Edward Villella
1998	~~Bill Cosby~~ (anulowane) Fred Ebb i John Kander Willie Nelson André Previn Shirley Temple
1999	Victor Borge Sean Connery Judith Jamison Jason Robards Stevie Wonder

2000	Michaił Barysznikow Chuck Berry Plácido Domingo Clint Eastwood Angela Lansbury
2001	Julie Andrews Van Cliburn Quincy Jones Jack Nicholson Luciano Pavarotti
2002	James Earl Jones James Levine Chita Rivera Paul Simon Elizabeth Taylor
2003	James Brown Carol Burnett Loretta Lynn Mike Nichols Itzhak Perlman
2004	Warren Beatty Ossie Davis i Ruby Dee Elton John Joan Sutherland John Williams
2005	Tony Bennett Suzanne Farrell Julie Harris Robert Redford Tina Turner
2006	Zubin Mehta Dolly Parton Smokey Robinson Steven Spielberg Andrew Lloyd Webber
2007	Leon Fleisher Steve Martin Diana Ross Martin Scorsese Brian Wilson
2008	Morgan Freeman George Jones Barbra Streisand Twyla Tharp Pete Townshend i Roger Daltrey
2009	Mel Brooks Dave Brubeck Grace Bumbry Robert De Niro Bruce Springsteen

2010	Merle Haggard Jerry Herman Bill T. Jones Paul McCartney Oprah Winfrey
2011	Barbara Cook Neil Diamond Yo-Yo Ma Sonny Rollins Meryl Streep
2012	Buddy Guy Dustin Hoffman David Letterman Led Zeppelin Natalia Makarowa
2013	Martina Arroyo Herbie Hancock Billy Joel Shirley MacLaine Carlos Santana
2014	Al Green Tom Hanks Patricia McBride Sting Lily Tomlin
2015	Carole King George Lucas Rita Moreno Seiji Ozawa Cicely Tyson
2016	Martha Argerich Eagles Al Pacino Mavis Staples James Taylor
2017	Carmen de Lavallade Gloria Estefan LL Cool J Norman Lear Lionel Richie
2018	Cher Philip Glass Reba McEntire Wayne Shorter Hamilton (Lin-Manuel Miranda, Thomas Kail, Alex Lacamoire i Andy Blankenbuehler)
2019	Earth, Wind & Fire Sally Field Linda Ronstadt Ulica Sezamkowa Michael Tilson Thomas