Kalendarium historii Polski

Kalendarium historii Polski – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Polski.

Czasy najdawniejsze

• ok. 500-400 tys. lat p.n.e. – pierwsze ślady łowców-zbieraczy z gatunku Homo erectus na ziemiach polskich odkryte w Trzebnicy pod Wrocławiem.
• ok. 250-40 tys. lat p.n.e. – neandertalska kultura mustierska na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.
• ok. 38–8,3 tys. p.n.e. górnopaleolityczne osadnictwo człowieka współczesnego kopalnego, myśliwego.
• ok. 4,5 tys. lat p.n.e. – początek neolitu na ziemiach polskich. Początki rolnictwa i hodowli zwierząt.
• ok. 1700 r. p.n.e. – epoka brązu objęła tereny całej dzisiejszej Polski.
• ok. 1250 r. p.n.e. – Rozwój kultury łużyckiej, zwanej także kulturą pól popielnicowych, na ziemiach polskich.
• VIII w. p.n.e. – złoty wiek kultury łużyckiej. Jej przykładem jest powstała około 740 r. p.n.e. osada obronna w Biskupinie.
• IV-III w. p.n.e. – Pojawienie się Celtów na południowych ziemiach polskich. Ich ośrodkami były m.in. Ślęża, Łysa Góra i Góra Świętej Anny.
• I-V w. n.e. – Wpływy cywilizacji rzymskiej na ziemiach polskich.
• V-VII w. – na terenie obecnej Polski osiedlili się pierwsi Słowianie.
• VIII-połowa X w. – tereny dzisiejszej Polski zamieszkiwali: Pomorzanie, Kaszubi, Lubuszanie, Goplanie, Polanie, Lędzianie, Wiślanie, Mazowszanie, Prusowie.
• ok. 632 – powstało tzw. Państwo Samona.
• 940–941 – w Gnieźnie, na Wzgórzu Lecha, wzniesiono pierwszy gród, jeden z grodów centralnych plemienia Polan.

Panowanie Piastów

Panowanie Mieszka I (ok. 960-992)

• 963-968 – Mieszko I pokonał zachodniosłowiańskie plemiona wieleckie.
• 965-966 – żydowski kupiec Ibrahim ibn Jakub opisał miasto „Karako” (Kraków).
• 966 – Mieszko I ożenił się z Dobrawą.
• 966 – chrzest Polski.
• 968 – biskup misyjny Jordan zorganizował diecezję kościelną w Gnieźnie.
• ok. 970 – pojawiły się denary Mieszka I.
• 24 czerwca 972 – bitwa pod Cedynią; zwycięstwo Mieszka I nad margrabim Hodonem.
• 989 – Mieszko I zdobył Małopolskę.
• 990 – wybuchł konflikt zbrojny z czeskim Bolesławem II – Mieszko I zdobył Śląsk.
• ok. 990-992 – powstał dokument Dagome iudex, w którym Mieszko I i jego żona Oda przekazali swoje władztwo pod opiekę Stolicy Apostolskiej.
• 25 maja 992 – zmarł Mieszko II.

Panowanie Bolesława Chrobrego (992-1025)

• 992 – Bolesław Chrobry usunął z kraju macochę Odę i jej synów.
• 997 – odbyła się misja św. Wojciecha.
• 999 – papież Sylwester II ustanowił w Gnieźnie arcybiskupstwo.
• 8-10 marca 1000 – zjazd gnieźnieński: niemiecki cesarz Otto III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha, symbolicznie koronował Bolesława Chrobrego oraz zgodził się na utworzenie niezależnej polskiej metropolii w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu.
• 1003 – Bolesław Chrobry zajął Czechy i Morawy.
• 1004-1005 – pierwsza wojna z Henrykiem II.
• 1007-1013 – druga wojna z Henrykiem II.
• 1015-30 stycznia 1018 – trzecia wojna z Henrykiem II.
• 30 stycznia 1018 – pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko, Łużyce i Morawy pozostały przy Polsce.
• 1018 – Bolesław Chrobry zdobył Grody Czerwieńskie oraz osadził na tronie ruskim zięcia Świętopełka.
• 1025 – koronowano Bolesława Chrobrego.
• 17 czerwca 1025 – zmarł Bolesław Chrobry.

Panowanie Mieszka II Lamberta (1025-1031)

• 1031 – bunt Bezpryma, starszego syna Chrobrego.
• 1031 – wypędzono Mieszka II.
• 1031 – książę kijowski Jarosław zdobył Grody Czerwieńskie, zaś Cesarstwo Niemieckie odzyskało Milsko i Łużyce.
• 1032 – Mieszko II wrócił do Polski.
• 1034 – śmierć Mieszka II.

Panowanie Kazimierza Odnowiciela (1034-1058)

• ok. 1034 – wybuchło powstanie ludowe o podłożu pogańskim, wygnanie Kazimierza Odnowiciela.
• 1039 – książę czeski Brzetysław I zdobył kosztem Polski Śląsk.
• 1039 – Kazimierz Odnowiciel wrócił z wygnania.
• 1039 – nową stolicą Polski został Kraków.
• 1050 – Polska odzyskała Śląsk.
• 1058 – zmarł Kazimierz Odnowiciel.

Panowanie Bolesława II Szczodrego (1058-1079)

• 1069 – Bolesław Szczodry odzyskał Grody Czerwieńskie i wprowadził na tron kijawski Izjasława II.
• 25 grudnia 1076 – odbyła się koronacja Bolesława Szczodrego.
• 1077 – zakończył się spór o inwestyturę: cesarz Henryk IV upokorzył się przed papieżem Grzegorzem VII w Canossie.
• 1078-1079 – biskup Stanisław ze Szczepanowa został oskarżony o zdradę i zamordowany na rozkaz króla Bolesława II.
• 1079 – w wyniku buntu Bolesław II uciekł z kraju.

Panowanie Władysława I Hermana (1079-1102)

• ok. 1081 – na Węgrzech zmarł Bolesław II.
• 1102 – zmarł Władysław II – kraj został podzielony pomiędzy jego dwóch synów: Zbigniewa (Północ) i Bolesława (Małopolska).

Panowanie Bolesława III Krzywoustego

• 1103 – Bolesław Krzywousty wyruszył na Czechy.
• 1106-1108 – wojna domowa w Polsce: Bolesław Chrobry przejął tron książęcy oraz oślepił brata.
• 1109 – pod pretekstem obrony praw Zbigniewa, Henryk V najechał na Polskę.
• ok. 1112-1116 – Gall Anonim spisał dzieje Piastów do 1113 roku.
• 1113-1119 – odbyła się wyprawa Bolesława Krzywoustego na Pomorze Gdańskie.
• 1135 – odbył się zjazd w Merseburgu, podczas którego Bolesław Krzywousty złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III oraz zobowiązał się do płacenia trybutu w zamian za utrzymanie całości państwa polskiego.
• 1136 – bulla gnieźnieńska potwierdziła niezależność Kościoła polskiego.
• 28 października 1138 – zmarł Bolesław Krzywousty – w wyniku testamentu Bolesława III, Polska została podzielona na dzielnice.

Rozbicie dzielnicowe

• 1138-1146 – Władysław II Wygnaniec princepsem.
• 1146 – w wyniku buntu juniorów, Władysław Wygnaniec został wypędzony, Bolesław IV Kędzierzawy przejął godność princepsa.
• 1150 – książę Albrecht Niedźwiedź utworzył Marchię Brandenburską na terenach odebranych Słowianom połabskim.
• ok. 1152 – biskup płocki Aleksander z Malonne ufundował drzwi płockie.
• 1154 – odbyła się wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Jerozolimy.
• 1157 – odbyła się wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy do Polski w celu przywrócenia rządów Władysława Wygnańca. Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi hołd lenny.
• 1173-1177 – rządy princepsa Mieszka III Starego.
• 1177 – przeciwko Mieszko III wybuchł bunt możnowładców – tron przejął Kazimierz II Sprawiedliwy.
• 1180 – odbył się zjazd książąt piastowskich w Łęczycy.
• 1194 – zmarł Kazimierz Sprawiedliwy.
• 1195 – panowie małopolscy odparli pod Mozgawą wyprawę Mieszka Starego na Kraków.
• 1198 – Mieszko Stary ustanowił ugodę z możnowładcami małopolskimi, na mocy której książę przejął tron krakowski.
• 1202 – zmarł Mieszko III Stary. Princepsem został na krótko jego syn Władysław III Laskonogi, ale stracił tron na rzecz Leszka Białego.
• 1202-1238 – panowanie Henryka I Brodatego na Śląsku.
• 1205-1207 – Wincenty Kadłubek napisał Kronikę Polaków.
• 1211 – książę Henryk Brodaty dokonał lokacji na prawie magdeburskim Złotoryi. Była to pierwsza na ziemiach polskich lokacja na prawie niemieckim.
• 1215 – uchwalono przywilej wolborski książąt dzielnicowych dla duchowieństwa.
• 1220 – na Mazowsze i ziemię chełmińską najechali Prusowie.
• 1222-1223 – Leszek Biały, Henryk Brodaty oraz książęta pomorscy rozpoczęli wyprawy na Prusów.
• 1226 – Konrad Mazowiecki rozpoczął rokowania w sprawie osiedlenia Krzyżaków na pograniczu prusko-mazowieckim.
• 1226 – odbył się zjazd książąt dzielnicowych w Gąsawie, podczas których zamordowano Leszka Białego.
• 1228 – Krzyżacy otrzymali od Konrada Mazowieckiego ziemię chełmińską.
• 1230 – Grzegorz IX wydał bullę potwierdzającą osiedlenie się i nadanie przywilejów dla Krzyżaków.
• 1232-1238 – panowanie Henryka Brodatego.
• 1232-1234 – powstał we Wrocławiu pierwszy polski klasztor franciszkański.
• 1234 – odbyła się wyprawa polsko-krzyżacka na Prusów; Krzyżacy sfałszowali dokument kruszwicki, twierdząc, że Konrad Mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w Prusach jako darowiznę.
• 1238-1241 – rządy Henryka Pobożnego.
• 1241 – najazd Tatarów na Polskę.
• 9 kwietnia 1241 – podczas bitwy pod Legnicą zginął Henryk Pobożny.
• 1247 – zmarł Konrad Mazowiecki.
• 1248-1255 – pomiędzy synami Henryka Pobożnego wybuchła wojna, która skończyła się rozbiciem Śląska i Małopolski na kilka księstw.
• 1249-1252 – Marchia Brandenburska przejęła ziemię lubuską.
• 8 września 1253 – papież Innocenty IV kanonizował Stanisława ze Szczepanowa.
• 1259-1260 – drugi najazd Tatarów.
• 1267 – żona Henryka Pobożnego, Jadwiga, została kanonizowana przez Klemensa IV.
• 1270-1273 – polski naukowiec Witelon opublikował Perspektywę poświęconą matematyce i zjawiskach optycznych.
• 1279 – rządy Leszka Czarnego w Małopolsce.
• 1287 – książę wielkopolski Przemysł II, książę gdański [[Mściwój II] oraz książę zachodniopomorski Bogusław IV podpisali układ sukcesyjny.
• 1288-1289 – książę wrocławski Henryk IV Probus przejął tron krakowski.
• 1290 – Przemyśl II objął władzę w Krakowie.
• 1291-1292 – czeski król Wacław II zdobył Małopolskę i ziemię sandomierską.
• 1292 – na zajętych ziemiach polskich Wacław II wprowadził urząd starosty.
• 25 czerwca 1295 – Przemysł II został koronowany – symboliczny koniec epoki rozbicia dzielnicowego.
• 1296 – w Rogoźnie zamordowano Przemysła II.
• 1300 – Wacław II został królem Polski.
• 1305 – zmarł Wacław II, władzę objął jego syn Wacław III.
• 1305 – przeciwko rządom starosty i biskupa krakowskiego Jana Muskaty wybuchł bunt.
• 1306 – we Ołomuńcu zamordowano Wacława III.
• 1306 – książę kujawsko-łęczycki Władysław Łokietek zajął Małopolskę i Pomorze Gdańskie.
• 1308-1309 – Krzyżacy zajęli Pomorze Gdańskie.
• 1312 – wybuchł bunt wójta Alberta przeciwko Władysławowi Łokietkowi w Krakowie.
• 20 stycznia 1320 – w Krakowie koronowano Władysława Łokietka. Ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowego.

Rządy Władysława Łokietka (1320-1333)

• 1320-1321 – odbył się proces polsko-krzyżacki w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim. Sąd papieski nakazał zakonowi krzyżackiemu zwrot Pomorza Gdańskiego i wypłatę odszkodowania. Wyrok nie został wykonany.
• 1325 – Władysław I Łokietek zawarł z księciem litewskim Giedyminem przymierze, które umocniono ślubem polskiego następcy tronu Kazimierza z Aldoną Giedyminówną.
• 1327-1332 – wojna polsko-krzyżacka, w której sojusznikiem zakonu był król Jan Luksemburski.
• 1329 – Krzyżacy najechali na ziemię dobrzyńską.
• 1330 – Felicjan Zach przeprowadził nieudany zamach na węgierską parę królewską, sprowokowany rzekomo romansem Kazimierza Wielkiego z jego córką Klarą.
• 27 września 1331 – Władysław Łokietek pokonał Krzyżaków w bitwie pod Płowcami.
• 1332 – Krzyżacy podbili Kujawy.
• 2 marca 1333 – zmarł Władysław Łokietek.

Rządy Kazimierza Wielkiego (1333-1370)

• 25 kwietnia 1333 – w katedrze wawelskiej koronowano Kazimierza Wielkiego.
• 1335 – odbył się zjazd w Wyszehradzie, w którym Jan Luksemburski zrzekł się praw do korony polskiej, w zamian za 20 tys. kop groszy praskich. Podczas zjazdu Polska przekazała Krzyżakom Pomorze Gdańskie, zaś zakonowi nakazano oddać Kujawy i ziemię dobrzyńską Polsce.
• 1337 – odbył się zjazd w Inowrocławiu. Zakon krzyżacki oddał Kujawy i ziemię dobrzyńską Janowi Luksemburskiemu, który część tych dóbr przekazał Kazimierzowi Wielkiemu.
• 1339 – w Warszawie odbył się proces polsko-krzyżacki. W wyniku procesu zakon krzyżacki miał oddać Pomorze i ziemię chełmińską Polsce, lecz nie uznał wyroku.
• 1340 – wyprawa Kazimierza Wielkiego na Lwów, początek ekspansji na Ruś Halicką.
• 1341 – Kazimierz Wielki i Luksemburgowie zawarli sojusz.
• 1342 – rozpoczęto budowę katedry gotyckiej w Gnieźnie.
• 8 lipca 1343 – Polska zawarła z zakonem krzyżackim pokój kaliski – Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską oraz zrzekła się Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiej.
• 1348 – odbyła się nieudana wyprawa Kazimierza Wielkiego na Śląsk.
• 1354-1355 – Polska zawarła układy z Ludwikiem Węgierskim, dotyczące sukcesji tronu polskiego.
• 1 maja 1356 – w Pradzie uchwalono układ pomiędzy Polską a Czechami – Kazimierz Wielki zrzekł się praw do Śląska w zamian za pomoc przeciwko Brandenburczykom i zakonowi krzyżackiemu.
• 1356 – Kazimierz Wielki ustanowił Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego dla miast.
• 1356 – Lwów uzyskał prawa miejskie.
• 1356-1360 – Kazimierz Wielki uchwalił statusy dla Wielkopolski i Małopolski.
• 12 maja 1364 – Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską (będącą drugą wyższą uczelnią w Europie Środkowej, po praskiej).
• wrzesień 1364 – odbył się zjazd monarchów w Krakowie z udziałem cesarza i króla Czech Karola IV, króla Polski Kazimierza, króla Węgier Ludwika, króla Cypru Piotra, króla Danii Waldemara IV, księcia mazowieckiego Siemowita, książąt śląskich i margrabiego brandenburskiego Ottona.
• 5 listopada 1370 – zmarł Kazimierz Wielki.

Panowanie Andegawenów

• 17 listopada 1370 – koronowano Ludwika Węgierskiego.
• 1374 – odbył się zjazd w Koszycach, w którym ustanowiono przywileje dla szlachty.
• 1382 – zmarł Ludwik Węgierski.
• 16 października 1384 – koronowano Jadwigę Andegaweńską.
• 14 sierpnia 1385 – Polska z Litwą zawarły unię w Krewie – Jadwiga Andegaweńska ożeniła się z Władysławem Jagiełło.

Panowanie Jagiellonów

Panowanie Władysława Jagiełły

• 15 lutego 1386 – koronowano Władysława Jagiełły.
• 1386 – odbył się chrzest Litwy.
• 1387 – w Wilnie powstało biskupstwo katolickie
• 1397 – organizacja szlachty chełmińskiej powołała Związek Jaszczurczy skierowany przeciwko nadużyciom urzędników krzyżackich.
• 1398 – na wyspie Salin podpisano pokój litewsko-krzyżacki.
• 17 lipca 1399 – zmarła Jadwiga Andegaweńska.
• 12 sierpnia 1399 – wojska Witolda poniosły klęskę w bitwie nad Worsklą – przegrana skłoniła Witolda do zbliżenia z Polską przeciwko Krzyżakom.
• ok. 1400 – odnowiono Akademię Krakowską.
• 1401 – brat Władysława Jagiełły, Witold, został wielki księciem litewskim.
• 1401 – zawarto unię wileńsko-radomską, na mocy której Witold otrzymał dożywotnio tron wielkiego księcia litewskiego, w zamian musiał uznać zwierzchnictwo Jagiełły jako najwyższego księcia Litwy oraz zobowiązał się nie zawierać traktatów z Krzyżakami bez zgody Jagiełły.
• 1401 – przeciwko Krzyżakom wybuchło powstanie na Żmudzi.
• 1402 – Krzyżacy odkupili od Brandenburczyków Nową Marchię, oddzielając Pomorze Zachodnie od Polski.
• 1404 – Polska i Litwa zawarły z Krzyżakami pokój w Raciążu.
• 1404-1406 – wojna litewsko-moskiewska: Witold zdobył Smoleńsk.
• kwiecień 1409 – Krzyżacy zarekwirowali polskie statki płynące na Litwę pod pretekstem przewożenia broni dla Żmudzinów.
• maj 1409 – wybuchło kolejne powstanie Żmudzinów.
• 1-6 sierpnia 1409 – polskie postelstwo wyruszyło do Malborka: na deklarację o sojuszu z Litwą Krzyżacy odpowiedział wypowiedzeniem wojny.
• 12 sierpnia 1409-1411 – wielka wojna z zakonem krzyżackim.
• 12 sierpnia 1409 – Krzyżacy wkroczyli na Kujawy i ziemię dobrzyńską.
• 6 października 1409 – wojska polskie zdobyły Bydgoszcz.
• 8 października 1409 – Polska zawarła pokój z zakonem.
• 20 grudnia 1409 – Krzyżacy zawarli antypolski sojusz z królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim.
• 21 czerwca 1410 – Zygmunt Luksemburski wypowiedział Polsce wojnę
• 24 czerwca 1410 – Polska i Litwa zaatakowały tereny krzyżackie.
• 30 czerwca-2 lipca 1410 – wojska koronne przeprawiły się przez Wisłę pod Czerwińsk – rozpoczął się marsz na Malbork.
• 15 lipca 1410 – 40 tys. armia polsko-litewsko-ruska pokonała pod Grunwaldem wojska krzyżackie wspierane przez zachodnie rycerstwo – w bitwie zginął wielki mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen.
• 25 lipca-19 sierpnia 1410 – nieudane oblężenie Malborka.
• 10 października 1410 – pod Koronowem Polska pokonała krzyżackie posiłki.
• październik 1410 – na Sądecczyznę najechał Zygmunt Luksemburski.
• 9 grudnia 1410 – w Nieszawie zawarto rozejm polsko-krzyżacki.
• 1 lutego 1411 – w Toruniu zawarto pokój, na mocy którego Krzyżacy oddali Polsce ziemię dobrzyńską oraz Litwie Żmudź.
• 1412 – Zygmunt Luksemburski zawarł pokój z Polską i Litwą.
• 1413 – zawarto unię w Horodle, na mocy której Polska i Litwa pozostały niezależnymi od siebie państwami.
• lipiec-grudzień 1414 – wojna głodowa pomiędzy Polską a zakonem.
• 1421 – Polska i Brandenburgia zawarły sojusz antykrzyżacki.
• 1422 – ustanowiono przywilej czerwiński, na mocy którego Władysław Jagiełło zobowiązał się nie konfiskować majątków szlacheckich bez wyroku sądowego.
• lipiec-listopad 1422 – wojna polsko-krzyżacka: wojska polskie spustoszyły ziemię chełmińską.
• 27 listopada 1422 – Polska zawarła z Krzyżakami pokój w nad jeziorem Melno, na mocy którego Litwa uzyskała potwierdzenie praw do Żmudzi, a Polska odzyskała krzyżacką cześć Kujaw.
• 1423 – ustanowiono statut warcki, na mocy którego szlachta uzyskała prawo rugowania sołtysów, a wojewodowie ustalania cen produktów rolnych.
• 1430-1433 – uchwalono przywileje jedleńsko-krakowskie, które zagwarantowały szlachcie nietykalność osobistą.
• 27 października 1430 – zmarł wielki książę litewski Witold, jego następcą został najmłodszy brat Władysława Jagiełły, Świdrygiełło.
• 1431-1432 – wybuchł konflikt polsko-litewski o Podole i Wołyń, Świdrygiełło zawarł rozejm z Krzyżakami.
• 1432 – Zygmunt Kiejstutowicz obalił rządy Świdrygiełły – w Grodnie zawarł nową unię z Polską.
• 1433 – wojska polskie zaatakowały terytoria krzyżackie.
• 1434 – zmarł Władysław Jagiełło.

Panowanie Władysława Warneńczyka (1434-1444)

• 25 lipca 1434 – koronowano Władysława III Warneńczyka.
• 31 grudnia 1435 – w Brześciu Kujawskim podpisano pokój pomiędzy Polską i Krzyżakami.
• 1439 – Konfederacja Spytka z Melsztyna została rozbita przez wojska królewskie w bitwie pod Grotnikami.
• 20 marca 1440 – Zygmunt Kiejstutowicz zginął w wyniku zamachu, na tron litewski wybrano Kazimierza Jagielończyka.
• 7 lipca 1440 – Władysław III został królem Węgier.
• 1443 – Władysław III zawarł w Szegedzie pokój z Turcją na okres dziesięciu lat.
• 10 listopada 1444 – wojska węgierskie przegrały z Turkami pod Warną – podczas bitwy zginął Władysław III.
• 1445-1446 – odbyły się rokowania polskich panów w sprawie przejęcia tronu polskiego.

Panowanie Kazimierza Jagiellończyka (1447-1492)

• 25 czerwca 1447 – królem Polski i Litwy został Kazimierz Jagiellończyk – podczas koronacji zawarto unię personalną obu państw na zasadzie równorzędności.
• 1454 – uchwalono statuty nieszawskie.
• 1454-1466 – wojna trzynastoletnia.
• 1454 – Bitwa pod Chojnicami. Klęska pospolitego ruszenia z Zakonem krzyżackim.
• 1455-1480 – Powstawanie ,,Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego'' Jana Długosza
• 1462 – Bitwa pod Świecinem. Zwycięstwo polskich siła zaciężnych w Krzyżakami.
• 1463 – Bitwa na Zalewie Wiślanym.
• 1466 – II pokój toruński (koniec wojny trzynastoletniej).
• 1492-1501 – Panowanie Jana Olbrachta.
• 1493 – Pierwszy dwuizbowy sejm walny. Miał miejsce w Piotrkowie.
• 1496 – przywilej piotrkowski wzmocnił pozycję szlachty.
• 1497 – Bitwa w lesie bukowińskim. Klęska armii Korony z wojskami hospodara mołdawskiego Stefana III.
• 1501-1506 – Panowanie Aleksandra Jagiellończyka.
• 1505 – sejm przyjął konstytucję Nihil novi.
• 1506-1548 – Panowanie Zygmunta Starego.
• 1512-1522 – Wojna litewsko-moskiewska.
  • 8 września 1514 – Bitwa pod Orszą.
  • 31 października 1517 – Wystąpienie Marcina Lutra.
• 1525 – hołd pruski, traktat krakowski.
• 1526-29 – okres przynależności Mazowsza do Polski.
• 1533 – Polska zawarła pokój z Turcją.
• 1545-1563 – Sobór trydencki.
• 1561 – Hołd lenny zakonu kawalerów mieczowych, złożony Zygmuntowi II Augustowi.
• 1562-1563 – Zygmunt August zwiększył przywileje szlachty.
• 1563-1570 – Wojny o Inflanty.
• 1569 – Polska i Litwa zawarły unię lubelskiej – oba państwa połączyły się w jeden kraj – w Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
• 1572 – przyjęto zasadę osobistego udziału w elekcji ogółu szlachty (elekcja viritim).
• 1572 – zmarł Zygmunt August. Koniec dynastii Jagiellonów na tronie Polski.
• 23/24 sierpnia 1572 – noc św. Bartłomieja.

Panowanie królów elekcyjnych

• 6-28 stycznia 1573 – sejm konwokacyjny w Warszawie.
• 28 stycznia 1573 – uchwalenie konfederacji warszawskiej. Zapewnienie swobody wyznania dysydenckiej szlachcie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
• kwiecień-maj 1573 – pierwsza wolna elekcja w Polsce.
• 11 maja 1573 – prymas Polski po dość zgodnym głosowaniu ogłosił królem Polski Henryka Walezego.
• 16 maja 1573 – marszałek wielki koronny Jan Firlej obwołał Henryka Walezego królem Polski.
• styczeń 1574 – Henryk Walezy przybywa do Polski.
• 21 lutego 1574 – koronacja Henryka Walezego.
• 22 lutego-2 kwietnia 1574 – sejm koronacyjny w Krakowie.
• 18-19 czerwca 1574 – ucieczka Henryka Walezego z Polski do Francji.
• 24 sierpnia 1574 – zjazd senatorów w Warszawie. Decyzja o odebraniu Henrykowi Walezemu korony polskiej, jeśli ten nie wróci do Polski do 12 maja 1575 r.
• 30 sierpnia-18 września 1574 – sejm konwokacyjny w Warszawie.
• maj-czerwiec 1575 – zjazd szlachty w Stężycy.
• 3 października 1575 – sejm konwokacyjny, który ustalił datę kolejnej wolnej elekcji.
• 7 listopada-15 grudnia 1575 – sejm elekcyjny.
• 12 grudnia 1575 – prymas Polski Jakub Uchański ogłosił wybór cesarza Maksymiliana II na króla Polski.
• 5 grudnia 1575 – królową wybrana została Anna Jagiellonka.
• styczeń 1576 – zwolennicy Stefana Batorego przybyli pod Jędrzejów na pospolite ruszenie.
• luty 1576 – opanowanie przez zwolenników Batorego Krakowa.
• marzec 1576 – Stefan Batory uroczyście wjeżdża w granice Rzeczypospolitej Polskiej.
• 7 kwietnia 1576 – Stefan Batory wjeżdża do Lwowa.
• 23 kwietnia 1576 – uroczyste powitanie Stefan Batorego w Krakowie.
• 1 maja 1576 – ślub i koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki przez biskupa Stanisława Karnkowskiego.
• 1578 – ustanowienie Trybunału Koronnego.
• 1578 – utworzenie piechoty wybranieckiej.
• 1579-1581 – wojna z Rosja o Inflanty.
• 1581 – ustanowienie Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
• 1582 – w Jamie Zapolskim podpisano rozejm pomiędzy Polską a Rosją.
• 1582 – pierwszy sejm zakończony uwzględnieniem sprzeciwu nielicznej mniejszości (17 posłów).
• 12 grudnia 1586 – śmierć króla Stefana Batorego.
• sierpień 1587 – sejm elekcyjny.
• 19 sierpnia 1587 – królem wybrany został Zygmunt Waza.
• 27 grudnia 1587 – koronacja Zygmunta III Wazy.
• grudzień 1591 – powstanie kozackie Krzysztofa Kosińskiego.
• 1593 – pogrom wojsk Kosińskiego pod Piątkiem, koniec powstania.
• 19 lutego 1594 – koronacja Zygmunta na króla Szwecji.
• 9 czerwca 1595 – narodziny królewicza Władysława.
• 1595 – wybuch kozackiego powstania Semena Nalewajki.
• 1595 – założenie Akademii Zamojskiej.
• 1596 – przenosiny dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy.
• 1596 – zawarto unię brzeską.
• 1597 – pierwsze wydanie Kazań Sejmowych Piotra Skargi.
• 1598-1599 – wyprawa Zygmunta III Wazy do Szwecji. Celem wyprawy było poskromienie buntu Karola Sudermańskiego.
• 1598 – Bitwa pod Linköping.
• lipiec 1599 – detronizacja Zygmunta Wazy przez sejm szwedzki.
• 1605 – bitwa pod Kircholmem.
• 1606-1609 – rokosz Zebrzydowskiego
• 1607 – klęska rokoszan pod dowództwem marszałka koronnego Mikołaja Zebrzydowskiego z wojskami królewskimi w bitwie pod Guzowem.
• 1609-1618 – wojna o tron rosyjski.
• 4 lipca 1610 – wojska polskie pod dowództwem Stanisława Żółkiewskiego rozbiły liczniejsze wojska rosyjskie pod Kłuszynem.
• 1618 – na mocy rozejmu w Deulinie Polska otrzymała nowe zdobycze terytorialne.
• 1620 – bitwa pod Cecorą.
• 1621 – bitwa pod Chocimiem.
• 1629 – zawarto rozejm altmarski pomiędzy Polską a Szwecją.
• 1648-1651 – powstanie Chmielnickiego na Ukrainie.
• 1648– śmierć Władysława IV Wazy, i elekcja Jana Kazimierza. Klęski wojsk polskich nad Żółtymi Wodami, Korsuniem, Piławcami
• 1649 – obrona Zbaraża
• 1651 – polskie zwycięstwo pod Beresteczkiem
• 1652 – Klęska pod Batohem
• 1652 – pierwszy sejm zerwany za pomocą liberum veto. Początki rządów oligarchii magnackiej w Polsce.
• 1654 – Ugoda perejasławska. Kozacy poddają się władzy cara rosyjskiego Aleksego I.
• 1654-1667 – Wojna polsko – rosyjska. Przyczyną jej wybuchu było zawarcie ugody perejasławskiej.
• 1654 – Bitwa pod Szkłowem.
• 1655 – Bitwa pod Ochmatowem.
• 1655-1660 – potop szwedzki.
• 1655 – Kapitulacja polskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem i litewskiego pod Kiejdanami.
• 1655 – Oblężenie Jasnej Góry.
• 1655 – Zdobycie Warszawy i Krakowa przez Szwedów. Ucieczka Jana Kazimierza na Śląsk.
• 1655 – Szlachta polska zawiązuje konfederację tyszowiecką.
• 1656 – Śluby lwowskie Jana Kazimierza.
• 1658 – wypędzono arian.
• 1668 – abdykacja Jana Kazimierza.
• 1668 – wprowadzono prawo zakazujące odchodzenia od katolicyzmu.
• 1673 – bitwa pod Chocimiem.
• 1683 – bitwa z Turkami pod Wiedniem.
• 15 września 1697 – koronacja Augusta II Sasa.
• 1700-1721 – wojna północna.
• 1704-1706 – wojna domowa w Polsce.
• 1717 – zakazano publikacji protestanckich nabożeństw.
• 12 września 1733 – elekcja Stanisława Leszczyńskiego.
• 1733-1735 – wojna o sukcesję polską.
• 1733 – wprowadzono prawo wykluczające innowierców ze sprawowania urzędów państwowych i z sejmu.
• 17 stycznia 1734 – koronacja Augusta III Sasa.
• 7 września 1764 – elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego.
• 1768 – zawiązano konfederację barską.
• 1772 – I rozbiór Polski.
• 1773 – powstała Komisja Edukacji Narodowej.
• 1788-1792 – Sejm Czteroletni (Wielki).
• 3 maja 1791 – uchwalono pierwszą polską konstytucję (Konstytucja 3 maja).
• 1792 – zawiązano konfederację targowicką.
• 1793 – II rozbiór Polski.
• 1794 – wybuchła insurekcja kościuszkowska.
• 1795 – III rozbiór Polski.

Okres zaborów

• 25 lipca 1795 – 23 polskich emigrantów założyło we Francji Deputację Polską, będącą namiastką polskiego rządu na emigracji.
• 28 grudnia 1795 – cesarzowa Katarzyna II wydała manifest do mieszkańców ziem polskich włączonych do Rosji, w którym stwierdzała, że ziemie polskie przyłącza: „na wieczne czasy do imperium naszego”.
• 6 stycznia 1796 – zawiązanie w Krakowie aktu konfederacji dążącej do odbudowania Polski z ziem zaboru pruskiego przy pomocy Austrii i Francji. Konfederacją kierowała Centralizacja Lwowska.
• 26 listopada 1796 – car Paweł I wypuścił z więzienia Tadeusza Kościuszkę. Wkrótce więzienie opuścił Ignacy Potocki i inni polscy więźniowie polityczni.
• 1797 – Jan Henryk Dąbrowski utworzył Legiony Polskie.
• 20 stycznia 1797 – ukazała się kilkujęzyczna odezwa Jana Henryka Dąbrowskiego wzywająca Polaków do wstępowania w szeregi Legionów Polskich.
• 26 stycznia 1797 – trzy mocarstwa zaborcze podpisały konwencję, w której stwierdzono, że Królestwo Polskie „obecnie i na zawsze uznane jest jako nieistniejące”.
• wiosna 1979 – nieudana próba zorganizowania powstania w Gdańsku przez gimnazjalistów, pod hasłami rewolucji francuskiej.
• 1798 – księżna Izabela Czartoryska rozpoczęła w Puławach budowę Świątyni Sybilli, uznanej za pierwsze polskie muzeum”.
• wiosna 1797 – wykrycie spisku geometry Franciszka Gorzkowskiego, który organizował chłopów w walce o zniesienie poddaństwa i wolną Polskę.
• wiosna 1797 – nieudana próba zorganizowania powstania w Gdańsku przez gimnazjalistów, pod hasłami rewolucji francuskiej.
• 12 lutego 1798 – zmarł ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski.
• marzec 1798 – władze austriackie umieściły na Wawelu oddziały wojskowe”.
• jesień 1798 – w Warszawie powstaje z inicjatywy Erazma Mycielskiego, Alojzego Orchowskiego i Andrzeja Horodyskiego Towarzystwo Republikanów Polskich.
• 1800 – w Paryżu ukazał się traktat „Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość”. Autorem był Tadeusz Kościuszko, który stwierdzał, że Napoleon Bonaparte nie odbuduje Polski.
• 1800 – Jędrzej Śniadecki wydał pierwszy uniwersytecki podręcznik do nauki chemii, pt. „Początki chemii”.
• 1 listopada 1800 – w Warszawie powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
• 1802 – w Konarach koło Wołowa powstała pierwsza na świecie cukrownia buraczana.
• wrzesień 1802 – książę Adam Jerzy Czartoryski został zastępcą ministra spraw zagranicznych Cesarstwa Rosyjskiego.
• 24 stycznia 1803 – Adam Jerzy Czartoryski został kuratorem wileńskiego okręgu szkolnego, dzięki czemu odegrał duża rolę w reformie szkolnictwa polskiego w zaborze rosyjskim.
• 30 maja 1803 – w Wilnie na nowo został otwarty polski uniwersytet. Rektorem został Jędrzej Śniadecki.
• 7 lutego 1804 – Adam Jerzy Czartoryski został ministrem spraw zagranicznych Imperium Rosyjskiego.
• 13 października 1805 – w Krzemieńcu z inicjatywy Tadeusza Czackiego powstała 10-letnia szkoła średnia pod nazwą Gimnazjum Wołyńskie. W 1818 r. podniesiona do rangi liceum.
• 1806 – Samuel Bogumił Linde wydał pierwszy z sześciu tomów „Słownika języka polskiego”.
• 1806 – powstanie wielkopolskie.
• 27 listopada 1806 – Napoleon I przybywa do Poznania.
• 19 grudnia 1806 – Napoleon I przybywa do Warszawy.
• 1 stycznia-29 stycznia 1807 – Napoleon I ponownie w Warszawie. Poznaje wówczas Marię Walewską, z którą miał romans.
• 14 stycznia 1807 – dekretem Napoleona I powstała 7-osobowa Komisja Rządząca na czele której stanął Stanisław Małachowski.
• 18 stycznia 1807 – Komisja Rządząca powołała 5 dyrektorów resortów: sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, skarbu, policji i wojny.
• 5 października 1807 – rozwiązanie Komisji Rządzącej. Jej miejsce zajmuje „ministerium”.
• 21 grudnia 1807 – „dekret grudniowy”.
• 1807 – na mocy pokoju tylżyckiego z części ziem polskich powstało Księstwo Warszawskie, połączone unią personalną z Saksonią.
• 1807 – Księstwo Warszawskie uchwaliło konstytucję
• 27 stycznia 1808 – wprowadzenie w Księstwie Warszawskim Kodeksu cywilnego Napoleona.
• 18 marca 1808 – powstała Szkoła Prawa ucząca sędziów.
• 10 maja 1808 – układ w Bajonnie.
• 1808 – Księstwo Warszawskie przyjęto Kodeks Napoleona.
• 10 marca 1809– otwarcie pierwszego posiedzenia sejmu Księstwa Warszawskiego.
• 14 kwietnia 1809 – początek wojny z Austrią. Do Księstwa Warszawskiego wkracza 32-tysięczny korpus arcyksięcia Ferdynanda d’Este.
• 19 kwietnia 1809 – nierozstrzygnięta bitwa pod Raszynem.
• 1810 – ustalenie etatu wojska Księstwa Warszawskiego na 60 000 żołnierzy (17 pułków piechoty, 16 jazdy, 1 artylerii pieszej, 1 konnej i 1 batalion saprerów).
• 24 lutego – rozciągnięcie na ziemie przyłączone w 1809 r. od Austrii systemu konstytucyjnego Księstwa Warszawskiego.
• 22 czerwca 1812 – początek „drugiej wojny polskiej” – jak Napoleon określił wojnę z Imperium Rosyjskim.
• 26 czerwca 1812 – w Warszawie zebrał się Sejm Nadzwyczajny, który wezwał do udziału w wojnie z Rosją i ogłaszał odrodzenie Królestwa Polskiego.
• 1 lutego 1813 – Rząd Księstwa Warszawskiego opuścił Warszawę i udał się do Drezna.
• 5 lutego 1813 – wojsko pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego opuściło Warszawę i udało się w kierunku Krakowa.
• 8 lutego 1813 – Warszawę zajęły wojska rosyjskie. Car Aleksander I powołał Tymczasową Radę Najwyższą Księstwa Warszawskiego na czele z generałem Wasilijem Łanskojem. Koniec niezależności Księstwa Warszawskiego.
• 27 czerwca 1813 – w Reichenbach, Rosja, Prusy i Austria na wniosek Klemensa von Metternicha podpisały umowę, w której zgadzano się, że jednym z warunków zawartego pokoju z Napoleonem I, będzie likwidacja Księstwa Warszawskiego i podzielenie jego terytorium pomiędzy te trzy państwa.
• 19 października 1813 – książę Józef Poniatowski zginął w Bitwie pod Lipskiem.
• 3 maja 1814 – ostentacyjne spotkanie cara Aleksandra I i Tadeusza Kościuszki. Car zapowiedział, że Polacy wkrótce odzyskają swoją ojczyznę.
• 30 sierpnia 1814 – car Aleksander I uwzględnił apel Tadeusza Kościuszki i ogłosił amnestię dla Polaków biorących udział w wojnie z Rosją. Jednocześnie zgodził się na sprowadzenie ciała księcia Józefa Poniatowskiego z Lipska do Warszawy.
• 3 maja 1815 – powstanie Rzeczypospolitej Krakowskiej.
• 20 maja 1815 – car Aleksander I powołał Rząd Tymczasowy.
• 25 maja 1815 – car Aleksander I podpisał „Zasady Konstytucji Królestwa Polskiego”.
• 20 czerwca 1815 – uroczyste proklamowanie powstania Królestwa Polskiego.
• 16 listopada 1815 – car Aleksander I niespodziewanie mianował wielkiego księcia Konstantego naczelnym wodzem wojska polskiego.
• 27 listopada 1815 – car Aleksander I podpisał nową konstytucję Królestwa Polskiego.
• 1815 – odbył się kongres wiedeński, na mocy którego powstało Królestwo Polskie (kontrolowane przez Rosjan) oraz Wolne Miasto Kraków.
• 1815 – Rosjanie narzucili Królestwu Polskiemu konstytucję.
• 29 maja 1816 – na terenach Pomorza i Śląska rozpoczęła się tzw. reforma regulacyjna. Uwłaszczenie objęło gospodarstwa posiadające sprzężaj i utworzone przed 1763 r.
• 1816 – Alojzy Feliński i Antoni Gorecki napisali słowa pieśni „Pieśni narodowej za pomyślność Króla”, jako symbolu uwielbienia dla cara Aleksandra I. Muzykę napisał Jan Nepomucen Piotr Kraszewski.
• 9 lutego i 1 marca 1817 – wprowadzenie w sądownictwie Wielkiego Księstwa Poznańskiego języka niemieckiego. Pierwszy akt ograniczający autonomię tego organizmu politycznego.
• 13 kwietnia 1817 – cesarz Franciszek II zwołuje we Lwowie Sejm Stanowy dla Galicji i Lodomerii. Instytucja funkcjonuje do 1848 r.
• 1 października 1817 – utworzono tajne Towarzystwo Filomatów.
• 4 czerwca 1817 – Józef Maksymilian Ossoliński zakłada Zakład Narodowy (zwany Ossolineum).
• grudzień 1817 – student UW Ludwik Mauersberg powołał tajny klub polityczny Związek Przyjacielski – Panta Koina.
• 1818 – obraduje sejm Królestwa Polskiego.
• 3 maja 1819 – powstaje Wolnomularstwo Narodowe.
• 22 maja 1819 – wprowadzenie cenzury prasy w Królestwie Polskim.
• 1820 – obraduje sejm Królestwa Polskiego.
• 18 czerwca 1820 – powstaje tajny Związek Filaretów.
• 1821 – powstało Towarzystwo Patriotyczne.
• grudzień 1822 – powstaje Związek Patriotyczny.
• 1825 – obraduje sejm Królestwa Polskiego.
• 13 lutego 1825 – car Aleksander I wprowadza poprawkę do konstytucji, która znosi jawność obrad sejmowych.
• 29 stycznia 1828 – powstał Bank Polski.
• połowa grudnia 1828 – Piotr Wysocki zakłada tajny Związek w Szkole Podchorążych Piechoty.
• 24 maja 1829 – car Mikołaj I koronowany w Warszawie na króla Polski.
• 1830 – obraduje sejm Królestwa Polskiego.
• 3 grudnia 1830 – utworzenie Rządu Tymczasowego na czele z ks. Adamem Jerzym Czartoryskim.
• 5 grudnia 1830 – generał Józef Chłopicki ogłosił objęcie władzy dyktatorskiej.
• 11 grudnia 1830 – zniesiono cenzurę w Królestwie Polskim, która de facto istniała do końca powstania listopadowego.
• 17 grudnia 1830 – car Mikołaj I zażądał od Polaków bezwarunkowej kapitulacji.
• 1830-1831 – powstanie listopadowe.
• 19 stycznia 1831 – Sejm Królestwa Polskiego wznowił obrady.
• 20 stycznia 1831 – nowym wodzem naczelnym został ks. Michał Radziwiłł.
• 25 stycznia 1831 – Sejm Królestwa Polskiego zdetronizował cara Mikołaja I.
• 29 stycznia 1831 – Sejm Królestwa Polskiego uchylił przepisy konstytucyjne określające związek Królestwa Polskiego z Imperium Rosyjskim i dynastią Romanowów.
• 30 stycznia 1831 – utworzenie Rządu Narodowego na czele ks. Adamem Jerzym Czartoryskim.
• 5-6 lutego 1831 – siły rosyjskie wkraczają do Królestwa Polskiego.
• 14 lutego 1831 – bitwa pod Stoczkiem
• 17 lutego 1831 – Bitwa pod Dobrem
• 19 lutego 1831 – bitwa pod Wawrem.
• 24-25 lutego 1831 – bitwa pod Białołęką.
• 25 lutego 1831 – bitwa o Olszynkę Grochowską.
• 17 kwietnia 1831 – bitwa pod Wronowem.
• 18 kwietnia 1831 – bitwa pod Kazimierzem.
• 1 listopada 1831 – amnestia carska dla żołnierzy i podoficerów biorących udział w powstaniu listopadowym.
• 6 listopada 1831 – w Paryżu kaliszanie utworzyli Komitet Tymczasowy Emigracji Polskiej.
• 8 grudnia 1831 – powstał Komitet Narodowy Polski.
• 17 marca 1832 – powstało Towarzystwo Demokratyczne Polskie.
• po 1832 – zaczęła wykształcać się polska inteligencja.
• 19 lutego 1846 – początek rzezi galicyjskiej.
• 1846 – wybuchła rewolucja krakowska.
• 1848 – wybuchło powstanie wielkopolskie.
• 17 października 1849 – w Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, polski kompozytor i pianista.
• 26 listopada 1855 – w Konstantynopolu zmarł Adam Mickiewicz, polski poeta uważany za największego poetę polskiego romantyzmu.
• 1860-1861 – w Krakowie wydano manifestację patriotyczne.
• 1861-1864 – zniesienie pańszczyzny.
• 1861-1873 – Galicja (ziemię polskie w austriackich granicach) otrzymały liczne przywileje.
• 1863-1864 – powstanie styczniowe.
• 1864 – utworzenie przez Ludwika Mierosławskiego Towarzystwa Demokratycznego.
• 1864 – pierwsza inscenizacja Strasznego dworu.
• 5 sierpnia 1864 – w Cytadeli Warszawskiej stracono przywódców powstania styczniowego m.in. Romualda Traugutta.
• 17 marca 1865 – został stracony ostatni naczelnik powstańczej Warszawy – Aleksander Waszkowski.
• 24 maja 1865 – stracono ks. Stanisława Brzóskę, dowodzącego oddziałem złożonym z chłopów w powstaniu styczniowym.
• 10 lipca 1865 – z inicjatywy Ludwika Mierosławskiego wznowiło działalność Towarzystwo Demokratyczne Polskie.
• 13 września 1865 – na Litwie wprowadzono zakaz drukowania publikacji w języku litewskim i żmudzkim czcionką łacińską.
• 1866 – powołanie Zjednoczenia Emigracji Polskiej.
• 1867 – likwidacja autonomii Królestwa Polskiego.
• 1870 – założenie Banku Handlowego w Warszawie.
• 1872 – założenie Akademii Umiejętności w Krakowie.
• 1879 – założenie Muzeum Narodowego w Krakowie.
• lata 70. XIX w. – na terenie Galicji zaczął rozwijać się przemysł naftowy.
• 1881 – utworzenie Stowarzyszenia Socjalistycznego „Lud Polski”.
• 1882 – utworzenie Wielkiego Proletariatu.
• 1886 – utworzenie pruskiej Komisji Kolonizacyjnej.
• 1888 – powstanie II Proletariatu.
• 1888 – założenie Banku Ziemskiego w Poznaniu.
• 1889 – założenie Związku Robotników Polskich.
• 1893 – utworzenie PPS Zaboru Pruskiego.
• 1894 – utworzenie Polskiego Towarzystwa Demokratycznego w Galicji.
• 1901 – strajki szkolne w Poznańskiem (Września).
• 1903 – nagroda nobla w dziedzinie fizyki dla Marii Skłodowskiej-Curie.
• 1904 – nowa pruska ustawa o osadnictwie (sprawa Michała Drzymały).
• 1905 – nagroda Nobla w dziedzinie literatury dla Henryka Sienkiewicza.
• 1908-1914 – w Galicji powstały liczne organizację paramilitarne, które odegrały dużą rolę podczas I wojny światowej.
• 1911 – nagroda Nobla w dziedzinie chemii dla Marii Skłodowskiej-Curie.
• 28 lipca 1914 – początek I wojny światowej.

I wojna światowa

• 6 sierpnia 1914 – wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa.
• 8 sierpnia 1914 – najwyżsi dowódcy armii Austro-Węgier i Niemiec ogłosili orędzie do Polaków.
• 14 sierpnia 1914 – odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa.
• sierpień 1914 – powstały Legiony Polskie.
• jesień 1914 – powstała konspiracyjna Polska Organizacja Wojskowa.
• sierpień 1915 – państwa centralne opanowały Królestwo Polskie.
• 4-6 lipca 1916 – bitwa pod Kostiuchnówką.
• 5 listopada 1916 – monarchowie Niemiec i Austro-Węgier ogłosili Akt 5 listopada.
• 22 stycznia 1917 – Woodrow Wilson, prezydent USA, wygłosił przemówienie, w którym była mowa o powstaniu niepodległej i zjednoczonej Polski.
• marzec 1917 – Roman Dmowski wydał memoriał w sprawie odbudowy Polski.
• 4 czerwca 1917 – we Francji rozpoczęto formowania Armii Polskiej (tzw. Armii Błękitnej).
• lipiec 1917 – wybuchł „kryzys przysięgowy”, w Magdeburgu internowano Józefa Piłsudskiego.
• sierpień 1917 – w Lozannie powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele.
• wrzesień 1917 – rozwiązano Legiony Polskie.
• 8 stycznia 1918 – ogłoszono 14 punktów prezydenta Wilsona.
• 3 marca 1918 – w Brześciu Rosja Sowiecka i państwa centralne podpisały traktat pokojowy.
• 3 czerwca 1918 – premierzy Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch złożyli deklarację, w której zawarli, że stworzenie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie.
• 7 października 1918 – Rada Regencyjna przejęła władzą nad Polską Siłą Zbrojną.
• 7 października 1918 – Józef Świeżyński został premierem.
• 18 października 1918 – powstała Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego.
• 28 października 1918 – w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna.
• 31 października 1918 – Polacy zdobyli władze w Krakowie oraz w Lwowie.
• 1 listopada 1918 – wybuchły walki z Ukrainą o Lwów i Galicję Wschodnią.
• 3 listopada 1918 – przeprowadzono próbę obalenia Rady Regencyjnej przez rząd Józefa Świeżyńskiego.
• 6/7 listopada 1918 – w Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej.
• 10 listopada 1918 – sprowadzono Józefa Piłsudskiego do Warszawy.
• 11 listopada 1918 – Polska odzyskała niepodległość.
• 11 listopada 1918 – Józef Piłsudski objął dowództwo nad Polską Siłą Zbrojną.

Okres międzywojenny

Demokratyczna II Rzeczpospolita

• 14 listopada 1918 – władzę polityczną objął Józef Piłsudski.
• 16 listopada 1918 – Józef Piłsudski wysłał telegram do państw uczestniczących w I wojnie światowej i państw neutralnych mówiący o odzyskaniu niepodległości.
• 18 listopada 1918 – powołano rząd Jędrzeja Moraczewskiego.
• 21 listopada 1918 – wyparto oddziały ukraińskie z Lwowa.
• 22 listopada 1918 – ustanowiono dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego; Tymczasowym Naczelnikiem Państwa został Józef Piłsudski.
• 26 grudnia 1918 – do Poznania przyjechał Ignacy Paderewski.
• 27 grudnia 1918 – wybuchło powstanie wielkopolskie.
• 16 stycznia 1919 – do dymisji podał się rząd Jędrzeja Moraczewskiego – nowym premierem został Ignacy Paderewski.
• 26 stycznia 1919 – przeprowadzono wybory do Sejmu Ustawodawczego.
• styczeń 1919 – na Śląsk Cieszyński wkroczyła armia czechosłowacka.
• 20 lutego 1919 – uchwalono „małą konstytucję”.
• 19 kwietnia 1919 – Wojsko Polskie zajęło Wilno.
• 28 czerwca 1919 – podpisano traktat wersalski, dzięki któremu Polska otrzymała Wielkopolskę oraz Pomorze.
• 16 sierpnia 1919 – wybuchło I powstanie śląskie.
• 25 kwietnia-7 maja 1920 – zwycięska ofensywa wojsk polskich i ukraińskich, zajęcie Kijowa.
• lipiec 1920 – Wincenty Witos powołał Rząd Obrony Narodowej.
• lato 1920 – rosyjska kontrofensywa na całym froncie: Armia Czerwona dotarła do brzegów Wisły.
• 11 lipca 1920 – odbyły się plebiscyty na Warmii, Mazurach i Powiślu.
• 13-15 sierpnia 1920 – bitwa warszawska.
• 16 sierpnia 1920 – początek polskiej kontrofensywy znad Wieprza.
• 20-28 sierpnia 1920 – II powstanie śląskie.
• październik 1920 – na opanowanym przez gen. Lucjana Żeligowskiego powstało terytorium Komisji Rządzącej Litwy Środkowej.
• 19 lutego 1921 – Polska zawarła sojusz z Francją.
• 17 marca 1921 – uchwalono konstytucję marcową.
• 18 marca 1921 – w Rydze podpisano traktat pokojowy pomiędzy Polską a Rosją Sowiecką.
• 20 marca 1921 – odbył się plebiscyt na Śląsku.
• 2-3 maja 1921 – pod przywództwem Wojciecha Korfantego przeprowadzono III powstanie śląskie.
• 5 lipca 1921 – przerwano walki na Górnym Śląsku.
• 12 października 1921 – podzielono Śląsk pomiędzy Niemcy i Polskę.
• 16 kwietnia 1922 – w Rapallo podpisano traktat niemiecko-sowiecki.
• 5 listopada 1922 – odbyły się wybory do sejmu I kadencji.
• 12 listopada 1922 – odbyły się wybory do senatu I kadencji.
• 9 grudnia 1922 – pierwszym prezydentem Polski został Gabriel Narutowicz.
• 16 grudnia 1922 – fanatyczny nacjonalista zamordował Gabriela Narutowicza.
• 20 grudnia 1922 – drugiem prezydentem Polski został Stanisław Wojciechowski.
• 15 marca 1923 – konferencja Rady Ambasadorów uznała wschodnią granicę Polski.
• 17 maja 1923 – podpisano pakt lanckoroński.
• listopad 1923 – wybuchł strajk generalny.
• 1923 – w wyniku hiperinflacji wybuchł kryzys gospodarczy.
• styczeń 1924 – powstał Bank Polski.
• 10 grudnia 1924 – Władysław Reymont otrzymał Nagrodę Nobla za powieść „Chłopi”.
• 1924 – Władysław Grabski przeprowadził reformy gospodarcze (m.in. wymianę marki polskiej na złotego).
• 1 lutego 1925 – odbyła się pierwsza transmisja programu Polskiego Radia.
• 10 lutego 1925 – Polska podpisała konkordat z Watykanem.
• 5-16 października 1925 – odbyła się konferencja w Locarno.
• 28 grudnia 1925 – uchwalono ustawę rolną.
• 28 grudnia 1925 – rozpoczęła się wojna celna z Niemcami.
• 10 maja 1926 – powstał rząd Wincentego Witosa.
• 12-15 maja 1926 – przeprowadzono zamach majowy, po którym władzę objęła sanacja.

Rządy sanacji

• 1 czerwca 1926 – prezydentem Polski został Ignacy Mościcki.
• 24 czerwca 1926 – August Hlond został prymasem Polski.
• 2 sierpnia 1926 – uchwalono „nowelę sierpniową”.
• 2 października 1926 – Józef Piłsudski objął urząd premiera.
• grudzień 1927 – Polska podjęła nieudaną próbę uregulowania stosunków dyplomatycznych z Litwą.
• 19 stycznia 1928 – rozpoczęto organizowanie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.
• marzec 1928 – odbyły się wybory parlamentarne.
• wrzesień 1929 – powstał Centrolew.
• 1929 – Polska popadła w kryzys gospodarczy.
• 9 lutego 1930 – Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, ZSRS i Rumunia podpisały deklarację wyrzeczenia się wojny jako środka rozwiązywania konfliktów.
• czerwiec 1930 – zjazd Centrolewu w Krakowie.
• 25 sierpnia 1930 – premierem został Józef Piłsudski.
• 29 sierpnia 1930 – Ignacy Mościcki rozwiązał parlament.
• 9-10 września 1930 – do Brześcia osadzono polityków Centrolewu.
• 15 marca 1931 – połączenie PSL-Piast i PSL „Wyzwolenie” w Stronnictwo Ludowe.
• 26 października 1931 – początek procesu brzeskiego.
• 13 stycznia 1932 – koniec procesu brzeskiego.
• 11 marca 1932 – odbyła się reforma oświatowa.
• 25 sierpnia 1932 – podpisano polsko-radziecki pakt o nieagresji.
• 2 listopada 1932 – ministrem spraw zagranicznych został Józef Beck.
• 26 stycznia 1934 – podpisano polsko-niemiecki pakt o nieagresji.
• 5 maja 1934 – Polska i ZSRS przedłużyły układ o nieagresji na 10 lat.
• 10 czerwca 1934 – powstał obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej.
• 24 kwietnia 1935 – uchwalono konstytucję kwietniową.
• 12 maja 1935 – zmarł Józef Piłsudski.
• 8 września 1935 – odbyły się wybory do parlamentu.
• jesień 1935 – rozwiązano BBWR.
• 1935 – koniec kryzysu gospodarczego.
• 10 listopada 1936 – marszałkiem Polski został gen. Edward Śmigły-Rydz.
• 1936-1939 – w wyniku etatyzmu oraz programu gospodarczego Eugeniusza Kwiatkowskiego doszło do szybkiego rozwoju gospodarczego oraz poprawy warunków życiowych ludności.
• 21 lutego 1937 – powstał Obóz Zjednoczenia Narodowego.
• sierpień 1937 – wybuchły strajki chłopskie.
• marzec 1938 – Polska wymusiła na Litwie nawiązanie stosunków dyplomatycznych.
• 30 września 1938 – Polska przekazała Czechosłowacji ultimatum z żądaniem zwrotu Śląska Cieszyńskiego.
• 2 października 1938 – polskie oddziały wkroczyły na Śląsk Cieszyński.
• 24 października 1938 – Niemcy wysunęły propozycje polityczne wobec Polski.
• 6 i 13 listopada 1938 – odbyły się wybory parlamentarne.
• 6 i 13 kwietnia 1939 – Wielka Brytania i Francja udzieliły Polsce gwarancji pomocy militarnej.
• 28 kwietnia 1939 – Niemcy zerwały układ o nieagresji z Polską.
• maj 1939 – Francja i wielka Brytania przedstawiły plan pomocy Polsce.
• 23 sierpnia 1939 – podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow.
• 25 sierpnia 1939 – Polska zawarła sojusz z Wielką Brytanią.
• 26 sierpnia 1939 – pierwotna data ataku Niemiec na Polskę, przesunięta w wyniku zawarcia sojuszu polsko-brytyjskiego.
• 1 września 1939 – hitlerowskie Niemcy, w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim, napadły na Polskę. Początek kampanii wrześniowej w Polsce. Początek II wojny światowej.

II wojna światowa

• 3 września 1939 – Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Niemcom.
• 3-4 września 1939 – „krwawa niedziela” w Bydgoszczy.
• 7 września 1939 – kapitulacja Westerplatte.
• 8 września 1939 – rozpoczęło się pierwsze niemieckie natarcie na Warszawę.
• 9-22 września 1939 – bitwa nad Bzurą.
• 17 września 1939 – ZSRR zaatakowało Polskę.
• 22 września 1939 – kapitulacja Lwowa.
• 27 września 1939 – kapitulacja Warszawy.
• 27 września 1939 – generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz powołał Służbę Zwycięstwu Polski.
• 28 września 1939 – podpisanie przez III Rzeszę i ZSRR porozumienia dotyczącego podziału ziem polskich.
• 2 października 1939 – kapitulacja Helu.
• 2-6 października 1939 – bitwa pod Kockiem.
• 22 października 1939 – odbyły się pokazowe wybory do zgromadzeń ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi.
• 1-2 listopada 1939 – do ZSRS wcielono Zachodnią Ukrainę i Zachodnią Białoruś.
• 4 grudnia 1939 – gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej.
• 10 lutego 1940 – rozpoczęto deportację Polaków w głąb ZSRS.
• 5 marca 1940 – najwyższe władze ZSRS zdecydowały się o rozstrzelaniu polskich oficerów polskich przebywających w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku.
• wiosna 1940 – rozpoczęto budowę obozów koncentracyjnych.
• 3 kwietnia 1940 – z Kozielska wywieziono pierwszą grupę jeńców polskich.
• 13 kwietnia 1940 – przeprowadzono drugą deportację Polaków w głąb ZSRS.
• kwiecień 1940 – Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich wzięła udział w bitwie pod Narwikiem.
• 28-29 czerwca 1940 – trzecia deportacja Polaków w głąb ZSRS.
• czerwiec 1940 – rząd polski ewakuował się z Francji do Wielkiej Brytanii.
• 14 czerwca 1940 – pierwsi więźniowie trafili do obozu koncentracyjnego w Auschwitz.
• wrzesień 1940 – Niemcy stworzyli getto w Warszawie.
• 4 marca 1941 – Niemcy wyjęli spod prawa Żydów mieszkających na ziemiach polskich.
• maj-czerwiec 1941 – czwarta deportacja Polaków w głąb ZSRS.
• 30 lipca 1941 – podpisano Układ Sikorski-Majski.
• wrzesień 1941 – rozpoczęto tworzenie armii polskiej w ZSRS.
• 5 stycznia 1942 – powstała Polska Partia Robotnicza.
• 14 lutego 1942 – powstała Armia Krajowa.
• marzec 1942 – ewakuowano Armię Polską do Iranu.
• kwiecień 1942 – powstał obóz koncentracyjny w Majdanku.
• lipiec-sierpień 1942 – ruszyły pierwsze transporty Żydów z getta warszawskiego do Treblinki.
• 2 grudnia 1942 – Mordechaj Anielewicz założył w getcie warszawskim Żydowską Organizację Bojową.
• 26 marca 1943 – akcja pod Arsenałem.
• 13 kwietnia 1943 – Niemcy odnaleźli groby polskich oficerów w Katyniu.
• '16 kwietnia 1943 – rząd polski zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o wyjaśnienie informacji na temat Katynia.
• 19 kwietnia 1943 – początek powstania w getcie warszawskim.
• 25 kwietnia 1943 – Józef Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem polskim na emigracji.
• kwiecień 1943 – w Janowej Dolinie UPA dokonała mordów na Polakach.
• 4 lipca 1943 – śmierć gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie lotniczej pod Gibraltarem.
• lipiec 1943 – masowe mordy Polaków na Wołyniu, dokonywanych przez UPA.
• lipiec 1943 – premierem został Stanisław Mikołajczyk, a Naczelnym Wodzem gen. Kazimierz Sosnkowski.
• 12-13 października 1943 – walki 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pod Lenino.
• 31 grudnia 1943 – w Warszawie powstała Krajowa Rada Narodowa. W skład KRN weszli działacze Polskiej Partii Robotniczej (PPR), część działaczy Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, kilku działaczy Stronnictwa Ludowego „Wola Ludu”. Przewodniczącym KRN został Bolesław Bierut.
• 4 stycznia 1944 – Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Polski na Wołyniu.
• 9 stycznia 1944 – powołano Rząd Jedności Narodowej pod przewodnictwem Kazimierza Pużaka.
• kwiecień 1944 – powstała kadrowa organizacja „Nie” z gen. Augustem Emilem Fieldorfem na czele.
• 18 maja 1944 – II Korpus Polski gen. Władysława Andersa zdobył Monte Cassino.
• czerwiec 1944 – rozpoczęła się akcja „Burza” na Wileńszczyźnie.
• 22 lipca 1944 – oficjalna data utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN).
• 26 lipca 1944 – członkowie PKWN podpisali w Moskwie tajne porozumienie, w którym m.in. zrzekli się wschodnich województw RP.
• 30 lipca-10 sierpnia 1944 – wizyta Stanisława Mikołjczyka w Moskwie.
• 1 sierpnia 1944 – wybuchło powstanie warszawskie.
• 6 września 1944 – PKWN wydał dekret o reformie rolnej.
• 14 września 1944 – Armia Czerwona zajęła Pragę.
• 30 września 1944 – gen. Kazimierz Sosnkowski ustąpił ze stanowiska Naczelnego Wodza, jego miejsce zajął symbolicznie przebywający w niewoli gen. Tadeusz „Bór” Komorowski.
• 2 października 1944 – kapitulacja powstania warszawskiego.
• 24 listopada 1944 – premier Stanisław Mikołajczyk podał się do dymisji.
• 31 grudnia 1944 – PKWN przekształcono w Rząd Tymczasowy RP.
• 19 stycznia 1945 – gen. [Leopold Okulicki]] rozwiązał Armię Krajową
• styczeń-maj 1945 – ludowe Wojsko Polskie wzięło udział w ofensywie Armii Czerwonej.
• 4-11 lutego 1945 – odbyła się konferencja w Jałcie.
• 27 marca 1945 – NKWD aresztowało przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.
• 8 maja 1945 – koniec II wojny światowej w Europie.

Komunistyczna Polska

Rządy Bolesława Bieruta

• 18–21 czerwca 1945 – odbył się proces szesnastu w Moskwie, będący pokazowym procesem 16 przywódców politycznych Polskiego Państwa Podziemnego aresztowanych przez NKWD w 27 marca 1945 r.
• 21 czerwca 1945 – utworzono Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej.
• 1 lipca 1945 – rozwiązano Radę Jedności Narodowej.
• 17 lipca-2 sierpnia 1945 – odbyła się konferencja poczdamska. Na konferencji ustalono przebieg zachodniej granicy Polski na linii rzeki Odry i Nysy Łużyckiej. Ziemie na wschód od tych rzek, tzw. Ziemie Zachodnie, weszły w skład państwa polskiego.
• 30 czerwca 1946 – W Polsce przeprowadzono sfałszowane referendum ludowe.
• 4 lipca 1946 – przeprowadzono pogrom Żydów w Kielcach.
• 19 stycznia 1947 – wybory do Sejmu Ustawodawczego.
• 6 lutego 1947 – powołano rząd z Józefem Cyrankiewiczem jako premierem.
• 19 lutego 1947 – uchwalono Małą Konstytucję.
• 9 lipca 1947 – Polska odrzuciła propozycję udziału w Planie Marshalla.
• 21 października 1947 – Stanisław Mikołajczyk opuścił Polskę.
• 31 sierpnia-3 września 1948 – przeprowadzono czystki w PPR podczas których oskarżono Władysława Gomułkę o „prawicowo-nacjonalistyczne odchylenie”.
• 22 października 1948 – zmarł kardynał August Hlond, jego następcą został Stefana Wyszyńskiego.
• 15-21 grudnia 1948 – Polska Partia Robotnicza (PPR) i Polska Partia Socjalistyczna (PPS) połączyły się w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR).
• 8 stycznia 1949 – powołano w Moskwie Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG).
• 27 listopada 1949 – w wyniku połączenia PSL i SL powstało Zjednoczone Stronnictwo Ludowe.
• 20 grudnia 1949 – przedstawiciele PPS, SN oraz Niepodległości i Demokracji utworzyli w Londynie Radę Polityczną z Tomaszem Archiszewskim na czele.
• 14 kwietnia 1950 – komuniści i Episkopat Polski podpisali porozumienie.
• 4 lipca 1950 – pierwsza polska audycja Radia Wolna Europa.
• 6 lipca 1950 – w Zgorzelcu podpisano układ graniczny pomiędzy Polską a NRD.
• 21 lipca 1950 – uchwalono ustawę o planie sześcioletnim.
• 15 lutego 1951 – władzę PRL podpisały z ZSRR umowę o wymianie terytoriów, dzięki której ZSRR otrzymało nowe złoża gazu ziemnego.
• 2 sierpnia 1951 – w ramach partyjnej czystki aresztowano Władysława Gomułkę.
• 22 lipca 1952 – przyjęto konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL).
• 26 października 1952 – przeprowadzone sfałszowane wybory do Sejmu.
• styczeń 1953 – rozpoczęto nadawanie regularnego programu telewizyjnego.
• 5 marca 1953 – umarł Józef Stalin.
• 26 września 1953 – aresztowano kardynała Stefana Wyszyńskiego, przewodniczącym Episkopatu został biskup Michał Klepacz.
• 5 grudnia 1953 – wysoki funkcjonariusz MBP Józef Światło uciekł do Berlina Zachodniego.
• 14 marca 1954 – przedstawiciele większości środowisk politycznych na uchodźstwie powołali Tymczasową Radę Jedności Narodowej.
• 28 września 1954 – odbyła się pierwsza audycja Józefa Światły w RWE.
• 7 grudnia 1954 – rozwiązano Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
• 14 maja 1955 – utworzono Układ Warszawski.
• 21 sierpnia 1955 – Adam Ważyk opublikował „Poemat dla dorosłych”, uchodzący za symboliczne zerwanie z socrealizmem.
• 12 marca 1956 – w Moskwie zmarł Bolesław Bierut.

Rządy Władysława Gomułki

• 20 marca 1956 – Edward Ochab został wybrany na I sekretarza PZPR.
• 28 czerwca 1956 – w Poznaniu wybuchło powstanie.
• 21 października 1956 – podczas VIII plenum KC PZPR wybrano Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPR.
• 26 października 1956 – zwolniono prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego z internowania.
• 28 listopada 1956 – przejęcie kompetencji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW). Utworzenie Służby Bezpieczeństwa (SB).
• 20 stycznia 1957 – odbyły się wybory do sejmu.
• 15 kwietnia 1961 – przeprowadzono połączone wybory do sejmu i rad narodowych.
• 21 października 1963 – funkcjonariusze SB i ZOMO zastrzelili ostatniego żołnierza podziemia – Józefa Franczaka „Lalkę”.
• 14 marca 1964 – Antoni Słonimski wręczył premierowi List 34, będący sprzeciwem wobec polityki kulturalnej prowadzonej przez PRL.
• 18 marca 1965 – Jacek Kuroń i Karol Modzelewski przedstawili „List otwarty do partii”.
• 8 kwietnia 1965 – przedłużono układ o przyjaźni z ZSRR, nowa umowa trwała do 1985 roku.
• 18 listopada 1965 – polscy biskupi ogłosili orędzie do narodu niemieckiego, zawierające słowa „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”.
• 3 maja 1966 – odbyły się centralne obchody Milenium na Jasnej Górze.
• 12 czerwca 1967 – władzę PRL zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
• 30 stycznia 1968 – kilkusetosobowy pochód przeszedł pod pomnik Adama Mickiewicza w związku z wycofaniem przez władzę spektaklu „Dziadów”.
• 8 marca 1968 – milicja i „aktyw robotniczy” stłumili protesty studentów.
• 15 marca 1969 – w Gdańsku wybuchły zamieszki, w których milicja walczyła z 20 tys. demonstrantami.
• 21 sierpnia 1968 – w ramach operacji „Dunaj”, 2. Armia Ludowego Wojska Polskiego wkroczyły do Czechosłowacji.
• 8 września 1968 – podczas uroczystości dożynkowych w Warszawie Ryszard Siwiec dokonał aktu samospalenia w proteście przeciwko udziałowi Polski w inwazji na Czechosłowację.
• 7 grudnia 1970 – kanclerz RFN Willy Brandt i premier Józef Cyrankiewicz podpisali układ o nienaruszalności granic na Odrze i Nysie.
• 12 grudnia 1970 – ogłoszono w radiu podwyżkę cen żywności, która miała obowiązywać od 13 grudnia.
• 14 grudnia 1970 – wybuchły protesty robotnicze w Gdańsku – początek Grudnia 1970.
• 15 grudnia 1970 – protesty stoczniowców w Gdańsku, pod gmachem Komendy Miejskiej MO zamordowano pierwszych protestujących.
• 17 grudnia 1970 – żołnierze blokujący Stocznię Gdańską otworzyli ogień do robotników – zginęło kilkanaście osób.
• 17 grudnia 1970 – w Szczecinie wybuchły protesty, podczas których podpalono siedzibę KW PZPR. Podczas walk z milicją zginęło kilkanaście osób.
• 20 grudnia 1970 – odsunięto Władysława Gomułki od władzy. Pierwszym sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek.

Rządy Edwarda Gierka

• 24 stycznia 1971 – Edward Gierek i premier Piotr Jaroszewicz spotkali się z stoczniowcami w Szczecinie i w Gdańsku.
• 1 grudnia 1971 – po strajku w Łodzi władzę wycofały się z grudniowej podwyżki cen.
• 5-6 października 1971 – w proteście przeciwko nieukaraniu sprawców masakry na Wybrzeżu, bracia Jerzy i Ryszard Kowalczykowie wysadzili aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.
• maj 1976 – grupa intelektualistów powołała Polskie Porozumienie Niepodległościowe.
• 24 czerwca 1976 – premier Jaroszewicz przedstawił plan zmian cen, w wyniku czego wybuchły protesty (głównie w Radiu i Ursusie).
• 23 września 1976 – powstał Komitet Obrony Robotników (KOR).
• 7 maja 1977 – zamordowano Stanisława Pyjasa.
• 21 lutego 1978 – w Katowicach powstał pierwszy Komitet Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych.
• 16 października 1978 – wybór kardynała Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. Nowy papież przybrał imię Jan Paweł II.
• 8 kwietnia 1979 – Edward Raczyński został Prezydentem RP.
• 2-10 czerwca 1979 – odbyła się pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.
• lipiec 1979 – powstał Ruch Młodej Polski.
• 1 lipca 1980 – władzę przeprowadziły podwyżkę cen na niektóre produkty mięsne, wybuch fali strajków.
• 14 sierpnia 1980 – wybuchły strajki na Wybrzeżu, podczas których strajkujący wysunęli trzy żądania: podwyżkę płac, przywrócenie do pracy Lecha Wałęsy i Anny Walentynowicz oraz upamiętnienia poległych w grudniu 1970.
• 16 sierpnia 1980 – powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z Lechem Wałęsą na czele.
• 19 sierpnia 1980 – w Szczecinie powstał MKS z Marianem Jurczykiem na czele.
• 30 sierpnia 1980 – podpisano porozumienia sierpniowe.
• 17 września 1980 – początek istnienia „Solidarności”.
• 10 listopada 1980 – Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”.
• 10 grudnia 1980 – Czesław Miłosz odebrał Nagrodę Nobla.
• 16 grudnia 1980 – w Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych Stoczniowców.
• 19 grudnia 1980 – Edward Gierek i Piotr Jaroszewicz podali się do dymisji.

1981-1989

• 18 lutego 1981 – zalegalizowano Niezależne Zrzeszenie Studentów.
• 19 marca 1981 – początek kryzysu bydgoskiego.
• 13 maja 1981 – zamach na papieża Jana Pawła II.
• 28 maja 1981 – zmarł Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński.
• 5 czerwca 1981 – KC KPZR w Moskwie wystosowała list do KC PZPR w Warszawie oceniający sytuację w Polsce.
• 18 października 1981 – premier Wojciech Jaruzelski został także I sekretarzem KC PZPR w miejsce Stanisława Kani.
• 4 listopada 1981 – w Warszawie odbyło się spotkanie Wojciecha Jaruzelskiego, Lecha Wałęsy i kard. Józefa Glempa w sprawie powołania Rady Porozumienia Narodowego.
• 13 grudnia 1981 – władze komunistyczne PRL wprowadziły w Polsce stan wojenny.
• 16 grudnia 1981 – przeprowadzono pacyfikację kopalni Wujek w Katowicach, podczas których zginęło 9 osób.
• 23 grudnia 1981 – Stany Zjednoczone nałożyły sankcję gospodarcze wobec Polski.
• czerwiec 1982 – powstała Solidarność Walcząca.
• 31 sierpnia 1982 – największa fala demonstracji w okresie stanu wojennego.
• 8 października 1982 – zdelegalizowano związki zawodowe.
• 31 grudnia 1982 – zawieszono stanu wojennego.
• 16-23 czerwca 1983 – odbyła się druga pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.
• 22 lipca 1983 – zniesiono stanu wojennego.
• 5 października 1983 – Lech Wałęsa otrzymał pokojową Nagrodę Nobla.
• 19 października 1984 – w Toruniu uprowadzono i zamordowano księdza Jerzego Popiełuszkę.
• 8 kwietnia 1986 – prezydentem RP został Kazimierz Sabbat.
• 11 września 1986 – władze PRL zdecydowały się na zwolnienie większości więźniów politycznych.
• 29 września 1986 – Lech Wałęsa powołał jawną Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność”.
• 8-14 czerwca 1987 – odbyła się trzecia podróż Jana Pawła II do Polski.
• 25 października 1987 – powołano Krajową Komisję Wykonawczą „Solidarność”.
• 29 listopada 1987 – odbyło się referendum, w którym wyborcy odrzucili rządowy program reform, frekwencja wyniosła 68%.
• kwiecień-maj 1988 – fala strajków.
• 11-16 lipca 1988 – wizyta Michaiła Gorbaczowa w Polsce.
• 15 sierpnia-1 września 1988 – wybuchła kolejna fala strajków.
• 31 sierpnia 1988 – Lech Wałęsa spotkał się z gen. Czesławem Kiszczakiem – zapowiedziano rozmowy okrągłego stołu.
• 18 grudnia 1988 – Lech Wałęsa powołał Komitet Obywatelski.
• 23 grudnia 1988 – Sejm przyjął ustawę o wolności inicjatywy gospodarczej.
• 6 lutego-5 kwietnia 1989 – odbyły się obrady Okrągłego Stołu.
• 8 maja 1989 – ukazał się pierwszy numer „Gazety Wyborczej”.
• 4 czerwca 1989 – odbyła się pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół „Solidarności”. Datę tę przyjmuje się najczęściej za koniec władzy komunistycznej w Polsce.

Demokratyczna Polska

• 18 czerwca 1989 – odbyła się druga tura wyborów do Sejmu kontraktowego.
• 4 lipca 1989 – odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu III RP.
• 19 lipca 1989 – Ryszard Kaczorowski objął urząd Prezydenta RP.
• 19 lipca 1989 – Zgromadzenie Narodowe jednym głosem wybrało generała Jaruzelskiego na urząd Prezydenta PRL.
• 1 sierpnia 1989 – urynkowiono ceny żywności – zniesienie systemu kartkowego.
• 2 sierpnia 1989 – Czesław Kiszczak został premierem, lecz nie zdołał utworzyć rządu.
• 17 sierpnia 1989 – Polska i Watykan wznowiły stosunki dyplomatyczne.
• 24 sierpnia 1989 – Tadeusz Mazowiecki został premierem PRL.
• 27 grudnia 1989 – Sejm i Senat zatwierdziły pakiet reform gospodarczych zwanych planem Balcerowicza.
• 29 grudnia 1989 – nowelizacja konstytucji; usunięto zapisy o roli PZPR i sojuszu z ZSRR oraz zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolitą Polskę.
• 31 grudnia 1989 – zmieniono konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej podczas której m.in. zmieniła nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska i przywrócono koronę orłu białemu w Godle Polski.
• 31 grudnia 1989 – początek realizacji planem Balcerowicza.
• 29 stycznia 1990 – nastąpiło samorozwiązanie PZPR.
• 8 marca 1990 – uchwalono ustawę o samorządzie terytorialnym i nowej demokratycznej ordynacji wyborczej.
• 12 kwietnia 1990 – zniesiono cenzurę.
• 12 listopada 1990 – Polska i Niemcy podpisały układ o nienaruszalności granic.
• 25 listopada 1990 – odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich.
• 9 grudnia 1990 – wybory prezydenckie wygrał Lech Wałęsa.
• 1-9 czerwca 1991 – odbyła się czwarta wizyta Jana Pawła II w Polsce.
• 17 czerwca 1991 – podpisano polsko-niemiecki traktat „O dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy”.
• 28 czerwca 1991 – uchwalono proporcjonalną ordynację wyborczą.
• 27 października 1991 – odbyły się pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne, w których Unia Demokratyczna i Sojusz Lewicy Demokratycznej zdołały jako jedyne ugrupowania zdobyć powyżej 10% głosów – frekwencja wyniosła 43,2%, zaś do sejmu dostało się 29 partii.
• 27 października-6 grudnia 1991 – urząd premiera sprawował Jan Bielecki.
• grudzień 1991-czerwiec 1992 – urząd premiera sprawował Jan Olszewski.
• 23 kwietnia 1992 – Sejm uchwalił ustawę o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji.
• 22 maja 1992 – Borys Jelcyn i Lech Wałęsa podpisali układ o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy między Polską i Rosją.
• czerwiec-lipiec 1992 – urząd premiera sprawował Waldemar Pawlak.
• lipiec 1992-październik 1993 – urząd premiera sprawowała Hanna Suchocka.
• 17 października 1992 – uchwalono Małą Konstytucję.
• 17 września 1993 – ostatnie wojska rosyjskie opuściły Polskę.
• 19 września 1993 – odbyły się wybory parlamentarne, w których wprowadzono minimalny próg 5%; wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD).
• wrzesień 1993-marzec 1995 – urząd premiera sprawował Waldemar Pawlak.
• 9 kwietnia 1994 – Polska złożyła wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej.
• 1 stycznia 1995 – przeprowadzono denominację złotówki w stosunku 1:10000.
• marzec 1995-styczeń 1996 – urząd premiera sprawował Józef Oleksy.
• 19 października 1995 – wybory prezydenckie wygrał Aleksander Kwaśniewski.
• 4 kwietnia 1996 – rozpoczęły się formalne rozmowy w sprawie przystąpienia do NATO.
• 7 marca 1997 – w Brukseli odbyła się konferencja Komitetu Stowarzyszenia Polski z Unią Europejską.
• 22 marca 1997 – Zgromadzenie Narodowe przyjęło projekt konstytucji.
• 2 kwietnia 1997 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucję.
• 25 maja 1997 – odbyło się referendum konstytucyjne.
• 8 czerwca 1997 – Polska, Czechy i Węgry zostały zaproszone do NATO.
• 17 października 1997 – w życie weszła konstytucja.
• 21 października 1997 – odbyły się wybory parlamentarne, które wygrała Akcja Wyborcza Solidarność, na czele rządu stanął Jerzy Buzek.
• 4 grudnia 1997 – odbyło się spotkanie premiera Jerzego Buzka i kanclerza Kohla na granic polsko-niemieckiej.
• 23 lutego 1998 – ratyfikowano konkordat.
• 17 marca 1998 – Senat USA uchwalił ustawę o przyjęciu Polski, Czech i Węgier do NATO.
• 20 marca 1998 – Sejm RP przyjął ustawę w sprawie członkostwa Polski w UE.
• 1998 – Polska rozpoczęła rozmowy nt. przystąpienia do Unii Europejskiej.
• 1 stycznia 1999 – przeprowadzono reformę administracyjną, reformę służby zdrowia i reformę systemu ubezpieczeń społecznych.
• 26 lutego 1999 – prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał akt ratyfikacyjny Traktatu Północnoatlantyckiego.
• 5-17 czerwca 1999 – wizyta Jana Pawła II w Polsce.
• 1999 – Polska przystąpiła do NATO.
• 9 października 2000 – odbyły się wybory prezydenckie, które ponownie wygrał Aleksander Kwaśniewski.
• 2000 – rozpadła się rządząca koalicja.
• 23 września 2001 – wybory parlamentarne wygrał sojusz SLD-UP, na czele rządu stanął Leszek Miller.
• 26 grudnia 2002 – wybuchła afera Rywina.
• 5 lutego 2003 – ambasadorowie państw członkowskich Unii Europejskiej przyjęli ostateczny tekst traktat akcesyjnego do 10 nowych państw członkowskich.
• 16 kwietnia 2003 – na konferencji w Atenach podpisano traktat akcesyjny.
• 7-8 maja 2003 – w referendum Polacy opowiedzieli się za przystąpieniem do Unii Europejskiej (77%).
• 6 czerwca 2003 – Aleksander Kwaśniewski podpisał decyzję o udziale polskiego wojska w misji stabilizacyjnej w Iraku.
• 1 maja 2004 – Polska przystąpiła du Unii Europejskiej.
• maj 2004 – urząd premiera objął Marek Belka.
• 13 czerwca 2004 – odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego.
• 2 kwietnia 2005 – zmarł Jan Paweł II.
• 25 września 2005 – odbyły się wybory parlamentarne, które zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość (PiS) – premierem został Kazimierz Marcinkiewicz.
• 9 października 2005 – I tura wyborów prezydenckich wygrał Donald Tusk (36,33%). Drugie miejsce zdobył Lech Kaczyński (33,10%).
• 23 października 2005 – II tura wyborów prezydenckich wygrał Lech Kaczyński (54,04%).
• 28 stycznia 2006 – doszło do katastrofy budowlanej na Śląsku w której zginęło 65 osób a 140 zostało rannych.
• 2 lutego 2006 – przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, Samoobrony i Ligi Polskich Rodzin podpisali tzw. pakt stabilizacyjny na okres jednego roku (przetrwał tydzień).
• 24 marca 2006 – metropolita krakowski, arcybiskup Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVI.
• 5 maja 2006 – powstała koalicja PiS-Samoobrona-LPR.
• 25–28 maja 2006 – odbyła się I pielgrzymka do Polski papieża Benedykta XVI.
• 9 czerwca 2006 – powstało Centralne Biuro Antykorupcyjne.
• 10 lipca – premierem został Jarosław Kaczyński.
• 8 września 2006 – Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego.
• 22 września 2006 – wicepremier i minister rolnictwa Andrzej Lepper zostaje zdymisjonowany. Samoobrona opuściła koalicję. Rząd Jarosława Kaczyńskiego stracił tym samym stabilne poparcie w parlamencie.
• 26 września 2006 – wybuchła afera taśmowa.
• 12 listopada 2006 – odbyły się wybory samorządowe.
• 21 listopada 2006 – Wybuch metanu w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej. Zginęło 23 górników.
• lato 2007 – rozpadła się koalicja PiS-Samoobrona-LPR.
• 21 października 2007 – wybory parlamentarne zwyciężyła Platforma Obywatelska (PO) z wynikiem 41,5%.
• 10 kwietnia 2010 – w katastrofie lotniczej w Smoleńsku zginął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński wraz z żoną. Śmierć poniosły także inne osoby, m.in.: ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Łącznie zginęło 96 osób.
• październik 2011 – odbyły się wybory parlamentarne. Platforma Obywatelska jako pierwsza w historii utrzymała władzę. PO zdobyło 39,18% głosów.
• 8 listopada 2011 – I posiedzenie VII kadencji Sejmu i I posiedzenie VIII kadencji Senatu
• 8 listopada 2011 – Ewa Kopacz jako pierwsza kobieta w III RP zostaje wybrana na marszałka Sejmu VII kadencji
• 8 listopada 2011 – Bronisław Komorowski odwołał i desygnował Donalda Tuska na prezesa Rady Ministrów
• 18 listopada 2011 – zaprzysiężenie Drugiego rządu Donalda Tuska i exposé Donalda Tuska w Sejmie.
• 3 marca 2012 – w wyniku czołowego zderzenia dwóch pociągów pasażerskich pod Szczekocinami zginęło 16 osób, a 57 zostało rannych.
• 11 maja 2012 – sejm uchwalił tzw. reformę emerytalną, wydłużającą i stopniowo zrównującą wiek emerytalny kobiet i mężczyzn do 67 lat.
• 8 czerwca-1 lipca 2012 – organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 wraz z Ukrainą. Jest to pierwsza tak dużego wymiaru impreza sportowa w historii Polski.
• 26 lipca 2012 – Prokuratura Okręgowa w Katowicach umorzyła śledztwo w sprawie katastrofy w kopalni Wujek-Śląsk w Rudzie Śląskiej przed blisko trzema laty. Śledczy nie dopatrzyli się związku między działaniem człowieka a zaistnieniem katastrofy, w której zginęło 20 górników.
• 26 lipca 2012 – Główny Urząd Statystyczny opublikował szczegółowe wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, które wykazały, że w dniu referencyjnym spisu, czyli 31 marca 2011, ludność faktyczna Polski wynosiła 38 511 824 osób.
• 28 października 2013 – śmierć pierwszego niekomunistycznego premiera III RP Tadeusza Mazowieckiego.
• 27 kwietnia 2014 – Kanonizacja Jana Pawła II (i Jana XXIII)
• 25 maja 2014 – śmierć generała Wojciecha Jaruzelskiego.
• 4 czerwca 2014 – obchody 25. rocznicy wyborów do Sejmu Kontraktowego
• 22 września 2014 – zaprzysiężenie Rządu Ewy Kopacz.
• 1 grudnia 2014 – Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej.

• 10 maja 2015 – I turę wyborów prezydenckich wygrałAndrzej Duda z wynikiem 34,76%.
• 24 maja 2015 – II tura wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda z wynikiem 51,55%.
• 6 sierpnia 2015 – zaprzysiężenie Andrzeja Dudy na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
• 6 września 2015 – odbyło się referendum dotyczące wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, stosunku do dotychczasowego sposobu finansowania partii politycznych z budżetu państwa oraz interpretacji zasad prawa podatkowego w razie wątpliwości na korzyść podatnika. Ze względu na niską frekwencję (7,80%) wynik referendum nie był wiążacy.
• 25 października 2015 – odbyły się wybory parlamentarne, które wygrało Prawo i Sprawiedliwość.
• 16 listopada 2015 – zaprzysiężono Radę Ministrów Beaty Szydło i inauguracyjne posiedzenie rządu.
• 17 lutego 2016 – Instytut Pamięci Narodowej przeszukał mieszkanie wdowy po Czesławie Kiszczaku. W wyniku przeszukania odnaleziono akta personalne i akta współpracy Lecha Wałęsy z SB.

Zobacz też

• historia Polski

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: 2 oraz przypisy.