Kandym

(Przekierowano z Calligonum)

Kandym[4] (Calligonum Benth.) – rodzaj roślin z rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Obejmuje ok. 40 gatunków[5]. Rośliny te występują naturalnie w środkowej i zachodniej Azji oraz w północnej Afryce[5][6][7]. Kwiaty Calligonum polygonoides są jadane w Indiach[6].

Kandym
Ilustracja
Calligonum comosum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

rdestowate

Rodzaj

kandym

Nazwa systematyczna
Calligonum L.
Sp. Pl. 530. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

C. polygonoides L.[3]

Synonimy
  • Polygonoides Ortega[3]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Zrzucające liście krzewy i półkrzewy, zazwyczaj gęsto rozgałęzione[7].
Liście
Ulistnienie jest naprzeciwległe. Liście pojedyncze, siedzące lub osadzone na krótkich ogonkach liściowych. Ich całobrzega blaszka liściowa ma kształt od równowąskiego do łuskokształtnego. Gatka jest błoniasta, czasami zrośnięta u podstawy[7].
Kwiaty
Promieniste, obupłciowe, zebrane w pęczki, rozwijają się w kątach pędów. Mają 5 wolnych i trwałych listków okwiatu. Pręcików jest 12–18, ich nitki są zrośnięte u nasady. Zalążnia jest górna[7].
Owoce
Trójboczne niełupki[7].

Systematyka

edytuj
 
Kwiaty C. comosum
 
Pokrój C. crinitum
 
Pokrój C. polygonoides
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Calligoneae Eaton w podrodzinie Polygonoideae Arnott i rodzinie rdestowatych Polygonaceae[2]. W obrębie plemienia jest rodzajem siostrzanym względem Pteropyrum[2][8].

Klasyfikacja tego rodzaju zmieniała się istotnie na przestrzeni lat (podobnie jak wielu innych w podrodzinie Polygonoideae). W pierwotnym, szerokim ujęciu ustalonym przez Karola Linneusza należał do rodzaju Polygonum (sensu lato)[2]. Ponieważ ten rodzaj tak definiowany ma charakter parafiletyczny, od wielu lat różni taksonomowie proponowali nowe ujęcia mające na celu wyodrębnienie rodzajów monofiletycznych. Przełomowy charakter miała publikacja Kerstin Haraldson z 1978[9], bowiem zawarta w niej klasyfikacja była później potwierdzana dalszymi dowodami, w tym molekularnymi[10]. Analizy molekularne pozwoliły uściślić relacje filogenetyczne i skorygować ujęcia systematyczne rodzajów[2][8].

Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae[2][8]


Oxygonum





Persicaria




Bistorta



Aconogonon + Koenigia






Fagopyrum




Pteroxygonum





Calligonum



Pteropyrum






Oxyria




Rumex



Rheum






Knorringia





Reynoutria




Fallopia



Muehlenbeckia






Duma




Atraphaxis



Polygonum












Wykaz gatunków[5]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c d e f Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
  3. a b c Calligonum. [w:] botany.si.ed [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2016-10-26]. (ang.).
  4. Tadeusz Stanowski, Lasy Turkmenii [pdf], „Sylwan”, CXXXV (10), 1991, s. 69–73 [dostęp 2024-10-22].
  5. a b c Calligonum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
  6. a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 149, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. a b c d e Calligonum. Plantes & botanique. [dostęp 2016-10-10]. (fr.).
  8. a b c Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5. 
  9. Haraldson, K. 1978. Anatomy and taxonomy in Polygonaceae subfam. Polygonoideae Meisn. emend. Jaretzky Symbolae Botanicae Upsalienses, 22: 1–95.
  10. Sang-Tae Kim, Michael J. Donoghue, Molecular phylogeny of Persicaria (Persicarieae, Polygonaceae), „Systematic Botany”, 33 (1), 2008, s. 77–86, DOI10.1600/036364408783887302 [dostęp 2023-10-05] (ang.).