Aconogononrodzaj roślin z rodziny rdestowatych. Pod względem taksonomicznym jest bardzo kłopotliwy, o zmieniającej się klasyfikacji na przestrzeni lat. Należące tu gatunki w zaliczane były początkowo do rodzaju rdest (Polygonum sensu lato) w jego pierwotnym, szerokim ujęciu ustalonym przez Karola Linneusza[2]. Ponieważ w ujęciu tym rodzaj Polygonum okazał się mieć charakter parafiletyczny, gatunki tu należące wyodrębniane są jako rodzaj Aconogonon (ale też jako sekcja Polygonum sect. Aconogonon)[4][5]. Rodzaj bywa też włączany do Koenigia[6]. Rośliny te występują na rozległych obszarach Azji, w południowej Europie i w Ameryce Północnej[3][5]. Wyróżnia się ok. 25 gatunków w obrębie rodzaju.

Aconogonon
Ilustracja
Aconogonon molle
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

rdestowate

Rodzaj

Aconogonon

Nazwa systematyczna
Aconogonon (Meisn.) Rchb.
Handbuch des Naturlichen Pflanzensystems 236. 1837[3]
Synonimy
  • Polygonum L. sect. Aconogonon Meisner
Aconogonon weyrichii
Aconogonon nakaii

Aconogonon campanulatum jest uprawiany jako roślina ozdobna[5].

Morfologia

edytuj
 
Aconogonon alpinum
Pokrój
Krzewy, półkrzewy, rzadko rośliny jednoroczne. Pędy podnoszące się do prosto wzniesionych, nagie, miękko lub szorstko owłosione[5][3].
Liście
Głównie łodygowe, skrętoległe, siedzące lub ogonkowe. Gatka papierzasta, lejkowata, bez szczecinek na brzegu. Blaszka liściowa całobrzega, często okazała, szeroka, rzadko wąskolancetowata[5][3].
Kwiaty
Zebrane w wiechokształtne kwiatostany wyrastające szczytowo lub także z kątów liści. Kwiaty obupłciowe. Pojedynczo lub po kilka na szypułkach. Okwiat jest 5-listkowy, biały, żółtawobiały, białozielonkawy lub różowy. Listki okwiatu są mniej lub bardziej dimorficzne – dwa zewnętrzne są mniejsze, trzy wewnętrzne większe. Pręciki w liczbie 8, na okazałych nitkach, z pylnikami żółtymi do czerwonych. Słupki 3, wzniesione lub rozpostarte, zakończone główkowatymi znamionami[5][3].
Owoce
Trójgraniaste, nagie orzeszki barwy żółtej do ciemnobrązowej[5][3]. Rzadko dojrzewają wewnątrz mięśniejącego, trwałego okwiatu[5][3].

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Persicarieae w obrębie podrodziny Polygonoideae z rodziny rdestowatych (Polygonaceae)[2].

Pod względem taksonomicznym jest bardzo kłopotliwy, o zmieniającej się klasyfikacji na przestrzeni lat. Należące tu gatunki w zaliczane były początkowo do rodzaju rdest (Polygonum sensu lato) w jego pierwotnym, szerokim ujęciu ustalonym przez Karola Linneusza[2]. Ponieważ w ujęciu tym rodzaj Polygonum okazał się mieć charakter parafiletyczny, gatunki tu należące wyodrębniane są jako rodzaj Aconogonon (ale też jako sekcja Polygonum sect. Aconogonon)[4][5]. Rodzaj Aconogonon zaliczany jest do plemienia Persicarieae. W jego obrębie przedstawiany był jako siostrzany względem rodzaju Koenigia[4]. Analizy molekularne wykazały jednak, że różne linie rozwojowe tych rodzajów są wzajemnie wymieszane[7], stąd rodzaje te bywają łączone pod nazwą Koenigia[6].

Pozycja rodzaju na tle kladogramu podrodziny Polygonoideae[2][7]


Oxygonum





Persicaria




Bistorta



Aconogonon + Koenigia






Fagopyrum




Pteroxygonum





Calligonum



Pteropyrum






Oxyria




Rumex



Rheum






Knorringia





Reynoutria




Fallopia



Muehlenbeckia






Duma




Atraphaxis



Polygonum












Wykaz gatunków[3][5]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c d e Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-09] (ang.).
  3. a b c d e f g h Aconogonon (Meisn.) Rchb.. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. tropicos.org. [dostęp 2016-01-09].
  4. a b c Sang-Tae Kim, Michael J. Donoghue, Molecular phylogeny of Persicaria (Persicarieae, Polygonaceae), „Systematic Botany”, 33 (1), 2008, s. 77–86, DOI10.1600/036364408783887302 [dostęp 2023-10-05] (ang.).
  5. a b c d e f g h i j Harold R. Hinds, Craig C. Freeman: Aconogonon. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-09].
  6. a b Aconogonon (Meisn.) Rchb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-30].
  7. a b Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5.