Krew jego dawne bohatery, a imię jego będzie – „Czterdzieści i cztery” Krzysztofa Piskorskiego (recenzja)

 

Rok 1844 w świecie w którym ether, energia próżni, skierowała ludzkość na zupełnie inne tory. Mocarstwa ruszyły przez etherowe bramy na podbój i kolonizację nieskończonej liczby równoległych światów. Tylko dla Polski nic się nie zmienia, pozostaje pod zaborami i uparcie dąży do odzyskania niepodległości. Eliza Żmijewska, ostatnia kapłanka słowiańskiego bóstwa, rusza w podróż do Londynu, by wykonać wyrok śmierci wydany przez Radę Emigracyjną na Konrada Załuskiego. Ten wynalazca i przedsiębiorca mógł uratować powstanie w 1830 roku, nigdy jednak nie przybył. 

Nieczęsto zdarzają się książki, które wprawiają mnie w zachwyt niemal od pierwszych stron. Tak jednak było z Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego, niezwykle interesującą mieszanką steampunku, mitologii słowiańskiej i polskiego romantyzmu. Autor wraca do świata, który zaprezentował wcześniej w Zadrze, gdzie wynalazki etherowe zmieniły wiele, lecz nie wszystko. Europa wrze, budzi się duch rewolucji, nadchodzi Wiosna Ludów. Wszyscy podejrzliwym okiem patrzą na Polaków, którzy jak wiadomo są urodzonymi buntownikami. Tajne stowarzyszenia, spiski, szyfry ukryte w anonsach w gazetach, a wszystko to doprawioną sporą dawką poezji – to się po prostu świetnie czyta. Dowodzi też, że Piskorski ma talent do tworzenia niezwykle oryginalnych i ciekawych historii, a światotwórstwo w jego wykonaniu stoi na bardzo wysokim poziomie.

Ale jestem poetką, a przynajmniej chciałabym tak myśleć. Istotą poezji jest głębokie spojrzenie. Emocjonalna mimikra, która pozwala czuć to, co czują inni, ale jednocześnie sprawia, że nie potrafimy uciec od ludzkiej krzywdy, nie umiemy nie czuć… (s. 532).

Wątek awanturniczo-przygodowy to tylko jedna warstwa powieści. W Czterdzieści i cztery Piskorski mistrzowsko łączy różne gatunki. Dominuje steampunk, ale ważnym elementem są też motywy związane z science fiction – podróże do innych światów i zetknięcia z nieznanymi gatunkami. A do tego pojawiają się elementy mitologii słowiańskiej, kapłanka Żmija obdarzona niezwykłymi mocami i wiele stworzeń znanych z rodzimego folkloru, a to już półka przynależna fantasy. Ponadto książka przesiąknięta jest odniesieniami do epoki romantyzmu i poezji. Zaczyna się od tytułu, który funkcjonuje w odniesieniu zarówno do czasu akcji, jak i Elizy oraz Konrada, a przy tym jest to jeden z najbardziej znanych cytatów z twórczości Adama Mickiewicza. W tekście znajduje się wiele fragmentów dzieł romantycznych, prawdziwych lub dopasowanych do świata etheru, echa słynnego sporu Mickiewicz-Słowacki, poglądy Towiańskiego, a wreszcie idee rozpalające świadomość w tamtym okresie: walka narodowo-wyzwoleńcza, mesjanizm, poświęcenie dla ojczyzny. W wielu scenach można dopatrzeć się nawiązań do takich dzieł jak Dziady, Konrad Wallenrod czy Pan Tadeusz. W tkankę fikcyjnego świata zostały też wplecione postaci historyczne jak książę Józef Poniatowski, Emilia Plater czy Henryk Dembiński. To sprawia, że Czterdzieści i cztery można odczytywać na wielu płaszczyznach, a jedną z nich jest podjęta przez Piskorskiego gra z polskim romantyzmem.

Autor porusza także problemy związane z kolonializmem i imperializmem. Londyn² to miejsce, które jest prawdziwym piekłem bez żadnych perspektyw. Ludzkość rzuciła się na ether nie zastanawiając się, jakie konsekwencje może mieć korzystanie z energii próżni. A są one poważne – to tzw. kolaps rzeczywistości, przenikanie się światów, w wyniku czego powstaje poważne zagrożenie dla ludzkości. Jednak przez długi czas większość ludzi ignoruje wszystko, co nie jest zgodne z ich poglądami, tuszuje bądź zamyka oczy na niewygodne sprawy.

Główna bohaterka, Eliza Żmijewska, jest kobietą niezwykle samodzielną i przedsiębiorczą, choć z pewnością nie należy do osób, którym wszystko się udaje. Piskorski łatwo mógł ją przerysować, ale tak się nie stało. Eliza ma wątpliwości, problemy i traumy z którymi się zmaga. A także niezwykle oryginalnych współtowarzyszy – gigantycznego humanoidalnego owada, który szuka daru dla swojego roju oraz głowę uczonego zakonserwowaną dzięki pewnemu symbiotowi.

Polecam Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego. Czegoś podobnego jeszcze nie czytaliście.

Wpis w ramach wyzwania Sylwki z bloga Unserious.pl – Polska fantastyka fajna jest.

 

Autor: Krzysztof Piskorski    

Tytuł: Czterdzieści i cztery

Wydawnictwo: Literackie

Liczba stron: 547

Data wydania: 2017

Komentarze

  1. Agnieszka Kaniuk30 października 2022 20:55

    Już wiem, dla kogo ta książka będzie świetnym prezentem.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zarzyczka30 października 2022 20:58

      Mam nadzieję, że obdarowana osoba będzie zadowolona :)

      Usuń
  2. Dominika S.1 listopada 2022 19:42

    Daaaawno, naprawdę dawno temu czytałam jedną albo dwie książki Piskorskiego. Pamiętam, że były w porządku, ale jakoś straciłam autora z radaru. Muszę wrócić do jego twórczości :)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Z bezmiaru eonów wypełzają – „Koszmary” H. P. Lovecraft, Hazel Heald

Obraz
Koszmary to zbiór pięciu opowiadań H. P. Lovecrafta napisanych we współpracy z Hazel Heald. Cień z Providence zajmował się nie tylko pisaniem własnych tekstów, ale i poprawianiem dzieł innych. Jedną z jego klientek w 1932 roku została Hazel Heald, a opowiadania zawarte w tym tomie są efektem ich współpracy. Tyle że H. P. Lovecraft tak przerobił teksty (a kto wie, może i napisał niemal w całości), iż nie wygląda na to, aby Heald miała na nie większy wpływ. O ile w opisywanym na blogu Kopcu (recenzję znajdziecie TUTAJ ) przynajmniej w jednym przypadku zastanawiałam się nad wpływem Zealii Bishop, tutaj gdybym nie wiedziała, że opowiadania powstały we współpracy z inną osobą, nie przyszłoby mi to do głowy. Zbiór zawiera pięć tekstów – Człowiek z kamienia , Koszmar w muzeum , Skrzydlata śmierć , Z bezmiaru eonów i Koszmar na cmentarzu . Są to opowiadania korzystające z typowych dla Lovecrafta środków wyrazu i chwytów fabularnych. Czyta się świetnie, mają ten typowy dla niego nastrój n...
Czytaj więcej

Los jest nieubłagany – Bernard Cornwell „Excalibur”

Obraz
Nadeszło lato krwi i zemsty. Zdrada Lancelota i Ginewry boleśnie dotknęła Artura, który bezwzględnie stłumił rebelię fałszywego przyjaciela i uwięził niewierną żonę. Nie ma jednak czasu na rozpamiętywanie przeszłości, gdyż saksońscy wodzowie postanowili zakopać topór wojenny i wspólnie zaatakować Brytów. Dawni sojusznicy Artura, obecnie wyznający chrześcijaństwo, nie chcą udzielić pomocy poganom. Tymczasem Merlin i Nimue realizują własny plan. Zgromadzili wszystkie Skarby Brytanii i zamierzają przeprowadzić rytuał przywołania bogów, nie oglądając się na koszty. Stopniowo zaczyna się uwidaczniać rozdźwięk między nimi. Nimue coraz bardziej pogrąża się w szaleństwie i żadna cena nie wydaje się jej zbyt wysoka do zapłacenia. Excalibur to trzecia i ostatnia część Trylogii arturiańskiej Bernarda Cornwella, utrzymana w stylu, jaki znamy z poprzednich tomów. Narratorem jest zbliżający się do kresu życia mnich Derfel, który kiedyś był rycerzem walczącym u boku Artura . Pozwoliło to...
Czytaj więcej

Tylko metal ocali świat – Grady Hendrix „Sprzedaliśmy dusze” („We Sold Our Souls ”)

Obraz
Kris Pulaski ma czterdzieści siedem lat i poczucie, że jej życie już się skończyło. Nędzną pracę udało jej się zdobyć tylko dzięki znajomościom brata. A przecież miało być zupełnie inaczej. Kiedyś Kris grała w metalowym zespole Dürt Würk, który stał u progu wielkiej kariery. I to właśnie w noc podpisywania kontraktu mającego wynieść ich na szczyt, wszystko się posypało. Kris niewiele pamięta z tamtych wydarzeń. Pogodziła się z losem, chodzi na terapię i łyka tabletki. Jednak gdy pewnego dnia zauważa plakaty reklamujące trasę koncertową jedynego członka Dürt Würk, który zrobił oszałamiającą karierę, Terry’ego Hunta, budzi się w niej gniew. Porzuca dotychczasowe życie, by odwiedzić pozostałych członków zespołu i dowiedzieć się, co tak naprawdę wydarzyło się przed laty. Sprzedaliśmy dusze Grady’ego Hendrixa to książka, która łączy w sobie elementy grozy z powieścią społeczno-psychologiczną. Autor stara się sportretować stan amerykańskiego społeczeństwa. Postawiona przez niego diagnoza ...
Czytaj więcej

Królowa zrodzona z rycerskich marzeń – Feliks W. Kres „Pani Dobrego Znaku” (recenzja)

Obraz
  Puszcza Bukowa to największa knieja Szereru i źródło gigantycznego bogactwa właścicieli wywodzących się ze starożytnego książęcego rodu K.B.I.. Po śmierci bezdzietnego księcia wybucha skandal, ponieważ okazuje się, że dziedziczką fortuny ma być niewolnica Ezena, którą kaprys pana podniósł do godności małżonki. Na domiar złego nie należy ona do gigantycznie drogich Pereł, lecz była wcześniej praczką. No i jest półkrwi Armektanką. Czegoś takiego Dartan z pewnością nie zniesie, a inne gałęzie rodu K.B.I. już szykują pozwy procesowe. Ezena, była niewolnica, nie ma szans na zwycięstwo w sądzie. Jej cel jest jednak zupełnie inny i odmieni oblicze Szereru. W umyśle – ludzkim, bo już nie kocim – tkwiła jakaś potrzeba cudowności. Gotah wiele razy się zastanawiał, dlaczego człowiek nie jest w stanie przyjąć świata takiego, jakim był: rządzącego się swoimi własnymi prawami, dość przecież cudownego, nawet bez latających kamieni i innych dziwów ( Pani Dobrego Znaku. Wieczne Cesarstwo , s. 5...
Czytaj więcej

Tylko marzyciele mogą uratować światy – Laini Taylor „Muza Koszmarów”

Obraz
  Życie Lazlo i Sarai nigdy już nie będzie takie samo. Oboje muszą odkryć siebie na nowo, poznać swoje dary i możliwości oraz dokonać trudnych wyborów. Lazlo znalazł się w sytuacji bez wyjścia. Będzie musiał zdecydować, co jest dla niego ważniejsze – życie ukochanej czy mieszkańców Szlochu? Oprócz wątków związanych ze Szlochem autorka wprowadza nową historię, opowiadającą o losach dwóch sióstr Kory i Novy, dorastających na peryferiach świata. Ich trudne życie wypełnione jest marzeniem o tym, że kiedyś, podobnie jak ich matka, zostaną wybrane do służby bojowej imperium. Marzenie o niezwykłej mocy, dzięki której można zasłużyć na ten zaszczyt, spełnia się, lecz nie w ten sposób, jakiego siostry oczekiwały. Muza Koszmarów Laini Taylor to drugi, po Marzycielu , tom dylogii Strange The Dreamer . I właściwie modelowy przykład, jak powinno się kontynuować fabułę. Pierwszy tom był wprowadzeniem do świata, pozwalał poznać bohaterów, drugi daje szerszą perspektywę i wypełnia luki w całe...
Czytaj więcej