1.

Wychowanie w kontekście rozwoju: ontologiczne, aksjologiczne i

antropologiczne podstawy wychowania
a) Ontologiczne podstawy wychowania:
➔ Ontologia w wychowaniu dotyczy istoty człowieka jako bytu
społecznego, jego natury oraz potencjału do rozwoju;
➔ Człowiek jako jednostka dynamiczna wymaga warunków, które
umożliwią mu pełny rozwój fizyczny, emocjonalny, intelektualny i
duchowy;
➔ Wychowanie to proces kształtowania i wspierania w realizacji tej
potencjalności, z uwzględnieniem zmieniających się warunków
społecznych i kulturowych.

b) Aksjologiczne podstawy wychowania:

➔ Aksjologia bada wartości i ich rolę w procesie wychowania;
➔ Proces wychowawczy ma na celu przekazywanie takich wartości jak
dobro, prawda, piękno, sprawiedliwość, odpowiedzialność;
➔ Wartości te stanowią fundament dla rozwijania postaw moralnych,
społecznych i indywidualnych.

c) Antropologiczne podstawy wychowania:

➔ Antropologia wychowawcza zajmuje się zrozumieniem człowieka jako
jednostki wychowującej się i podlegającej wychowaniu. Uwzględnia
takie aspekty jak:
● Biologiczna i społeczna natura człowieka;
● Zdolność do rozwoju w kontekście indywidualnym i
społecznym;
● Odpowiedzialność za własne działania oraz kształtowanie
siebie jako osoby.

2. Omów ontologiczne, aksjologiczne i antropologiczne aspekty procesu

wychowania.
a) Ontologiczne aspekty - odnoszą się do istoty człowieka jako bytu
wychowującego i podlegającego wychowaniu. Zakładają, że proces
wychowania jest integralną częścią istnienia człowieka, wspierając jego
rozwój w wymiarze fizycznym, emocjonalnym i duchowym.

b) Aksjologiczne aspekty - są związane z wartościami, które są przekazywane

w procesie wychowania, takimi jak: prawda, dobro, piękno, sprawiedliwość.
Ustalają normy i cele wychowania oraz definiują pożądane postawy i
przekonania.

c) Antropologiczne aspekty - dotyczą rozumienia natury człowieka, jego

potencjału, ograniczeń i zdolności do rozwoju. Człowiek jest postrzegany jako
istota społeczna, zdolna do refleksji, działania i samorealizacji.
3. Scharakteryzuj pedagogikę jako naukę.
a) Geneza i definicja:
➔ Wyraz „pedagogika” pochodzi od greckiego „paidagogos”
(prowadzący dziecko);
➔ W starożytnej Grecji pedagog zajmował się głównie opieką fizyczną
nad dzieckiem, ale z czasem zadania te rozszerzyły się o nauczanie i
wychowanie moralne;
➔ Współczesna pedagogika bada proces wychowania we wszystkich
jego wymiarach: od dzieciństwa po starość.

b) Charakterystyka:
➔ Pedagogika jest nauką praktyczną, ale opiera się na refleksji
filozoficznej;
➔ Jej celem jest rozwijanie teorii, które rozwiązują problemy praktyki
wychowawczej;
➔ Działa na styku różnych dziedzin wiedzy, takich jak psychologia,
filozofia, socjologia, medycyna.

c) Przedmiot pedagogiki:
➔ Procesy wychowawcze i kształceniowe, obejmujące całościowy
rozwój człowieka;
➔ Teorie edukacyjne, które mają zastosowanie w różnych kontekstach i
grupach społecznych.

4. Wymień i opisz podstawowe subdyscypliny pedagogiki.

a) Pedagogika ogólna:
➔ Formułuje uogólnione teorie działań wychowawczych.

b) Pedagogika społeczna:
➔ Bada wpływ środowiska na proces wychowania.
➔ Analizuje warunki życia i relacje społeczne w różnych fazach życia.

c) Pedagogika opiekuńcza:
➔ Zajmuje się opieką nad osobami, które nie są w stanie samodzielnie
zaspokoić swoich potrzeb.
➔ Dotyczy dzieci, osób starszych, a także grup marginalizowanych.

d) Pedagogika specjalna:
➔ Koncentruje się na edukacji i terapii osób z niepełnosprawnościami.
➔ Ma charakter interdyscyplinarny, uwzględniając aspekty
psychologiczne, medyczne i społeczne.

e) Pedagogika resocjalizacyjna:
➔ Skupia się na pracy z osobami niedostosowanymi społecznie.
➔ Obejmuje działania profilaktyczne oraz strategie resocjalizacji.

f) Pedagogika porównawcza:
➔ Porównuje systemy edukacyjne w różnych krajach.
 ➔ Analizuje ich wpływ na społeczeństwa oraz jednostki.

g) Pedagogika dorosłych (andragogika):

➔ Zajmuje się wychowaniem i edukacją osób dorosłych.
➔ Uwzględnia specyfikę potrzeb tej grupy.

h) Pedagogika zdrowia:
➔ Edukacja w zakresie zdrowego stylu życia i profilaktyki zdrowotnej.

i) Pedagogika medialna:
➔ Bada wpływ mediów na proces wychowania i edukacji.
➔ Obejmuje edukację medialną oraz kształcenie w zakresie krytycznego
odbioru treści medialnych.

5. Opisz związki teorii wychowania z innymi dziedzinami wiedzy.

a) Filozofia: Dostarcza podstaw aksjologicznych, ontologicznych i
teleologicznych.
b) Psychologia: Pomaga zrozumieć mechanizmy rozwoju psychicznego i
funkcjonowania jednostki.

c) Socjologia: Analizuje wpływ społeczeństwa na procesy wychowawcze,

socjalizacyjne i edukacyjne.

d) Biologia i medycyna: Uwzględniają rozwój fizyczny i zdrowie jako warunki

procesu wychowawczego.

6. Wymień elementy konstytuujące wybrane ideologie edukacyjne (w tym

podejście do dialogu edukacyjnego i stylu nauczania).
a) Romantyzm w edukacji - podkreśla znaczenie indywidualnych potrzeb
ucznia.
➔ Dialog edukacyjny oparty jest na empatii i wsparciu;
➔ Styl nauczania: terapeutyczny, wspierający samorozwój.

b) Transmisja kulturowa - wychowanie jako przekazywanie wiedzy i wartości

społecznych.
➔ Dialog zorientowany na przekaz informacji, rola nauczyciela jako
autorytetu;
➔ Styl nauczania: kierowniczy, oparty na strukturze i kontroli.

c) Progresywizm - akcent na aktywny udział ucznia w procesie uczenia się.

➔ Dialog otwarty, stymulujący rozwój poprzez rozwiązywanie
problemów;
➔ Styl nauczania: wyzwalający, oparty na współpracy i reflek.
7. Zdefiniuj i porównaj pojęcia:
a) Ideologii edukacyjnych - są to systemy przekonań określające cele, treści i
metody wychowania. Wyróżnia się m.in. ideologie romantyczne, transmisji
kulturowej i progresywne.

b) Indywidualnych teorii nauczycieli - są to zestawy subiektywnych

przekonań nauczyciela na temat procesu edukacji. Są kształtowane przez
doświadczenia i wiedzę praktyczną.

8. Funkcje i cele edukacji szkolnej.

a) Funkcje:
➔ Socjalizacyjna: Przygotowanie ucznia do życia w społeczeństwie;
➔ Edukacyjna: Rozwijanie wiedzy i umiejętności;
➔ Wychowawcza: Kształtowanie wartości i postaw.

b) Cele:
➔ Przygotowanie do samodzielnego życia;
➔ Wspieranie rozwoju moralnego, społecznego i intelektualnego;
➔ Rozwijanie kompetencji niezbędnych w życiu zawodowym i
społecznym.

9. Modele współczesnej szkoły.

a) Tradycyjny: Przekazywanie wiedzy i wartości zgodnie z kanonem
kulturowym;
b) Progresywny: Akcentuje aktywne uczestnictwo ucznia w procesie edukacji;
c) Alternatywny: Eksperymentuje z nowymi metodami pracy dydaktycznej, np.
szkoły waldorfskie.

10. Obowiązki nauczyciela jako wychowawcy klasy:

➔ Tworzenie atmosfery zaufania i wsparcia;
➔ Monitorowanie postępów w nauce i rozwoju uczniów;
➔ Rozwiązywanie konfliktów oraz budowanie integracji klasy;
➔ Organizowanie działań wychowawczych i profilaktycznych;
➔ Współpraca z rodzicami oraz innymi instytucjami wspierającymi rozwój dzieci.

11. Wymień i scharakteryzuj funkcje i cele edukacji szkolnej oraz modele

współczesnej szkoły.
a) Funkcje edukacji szkolnej:
➔ Socjalizacyjna: Przygotowanie do życia w społeczeństwie;
➔ Edukacyjna: Rozwijanie wiedzy, umiejętności i kompetencji;
➔ Wychowawcza: Kształtowanie wartości, postaw i zachowań;
➔ Terapeutyczna: Wsparcie emocjonalne uczniów.

b) Cele edukacji szkolnej:

➔ Przygotowanie uczniów do życia zawodowego i społecznego.
➔ Wspieranie rozwoju moralnego, intelektualnego i społecznego.
➔ Rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia i samodzielności.
c) Modele współczesnej szkoły:
 ➔ Tradycyjny: Kładzie nacisk na transmisję wiedzy i wartości.
➔ Progresywny: Skupia się na aktywnym uczestnictwie ucznia w
procesie nauczania.
➔ Alternatywny: Eksperymentuje z innowacyjnymi metodami pracy
dydaktycznej.

12. Wymień i opisz obowiązki nauczyciela - wychowawcy klasy.

a) Tworzenie odpowiedniej atmosfery w klasie
➔ Opis: Nauczyciel-wychowawca ma obowiązek budowania klimatu
sprzyjającego nauce, współpracy i rozwojowi emocjonalnemu
uczniów. Kluczowe jest zapewnienie uczniom poczucia
bezpieczeństwa i wsparcia w codziennych wyzwaniach.

➔ Działania:
● Rozwiązywanie konfliktów w sposób konstruktywny;
● Budowanie pozytywnych relacji między uczniami i z nimi.

b) Indywidualizacja podejścia do uczniów

➔ Opis: Każdy uczeń ma swoje potrzeby, trudności i talenty, które
nauczyciel powinien uwzględniać. Obowiązkiem wychowawcy jest
poznanie uczniów w celu dostosowania działań do ich indywidualnych
możliwości.

➔ Działania:
● Regularne rozmowy indywidualne z uczniami;
● Monitorowanie postępów w nauce i rozwoju społecznym.

c) Organizacja i prowadzenie działań wychowawczych

➔ Opis: Wychowawca klasy odpowiada za realizację programów
wychowawczych i profilaktycznych zgodnych z polityką szkoły. Działa
na rzecz rozwoju społecznego, emocjonalnego i moralnego uczniów.

➔ Działania:
● Prowadzenie godzin wychowawczych;
● Organizowanie wydarzeń klasowych, takich jak wycieczki,
projekty czy uroczystości.

d) Współpraca z rodzicami
➔ Opis: Wychowawca jest pomostem między szkołą a rodzicami,
zapewniając obustronny przepływ informacji. Wspiera rodziców w
rozwiązywaniu problemów wychowawczych i edukacyjnych.

➔ Działania:
● Regularne spotkania z rodzicami (wywiadówki, konsultacje);
 ● Udzielanie informacji na temat postępów ucznia i jego
zachowania.

e) Współpraca z innymi nauczycielami i specjalistami

➔ Opis: Wychowawca powinien koordynować działania edukacyjne z
innymi nauczycielami i specjalistami, aby zapewnić spójność procesu
wychowawczego.

➔ Działania:
● Konsultacje z pedagogiem szkolnym, psychologiem, innymi
nauczycielami.
● Udział w zespołach wychowawczych i szkoleniowych.

f) Rozwijanie kompetencji społecznych uczniów

➔ Opis: Wychowawca wspiera uczniów w rozwijaniu umiejętności
społecznych, takich jak współpraca, komunikacja, rozwiązywanie
konfliktów.

➔ Działania:
● Prowadzenie zajęć integracyjnych;
● Zachęcanie do udziału w działaniach grupowych.

g) Przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym

➔ Opis: Nauczyciel-wychowawca ma za zadanie identyfikować
problemy uczniów związane z zachowaniami ryzykownymi i działać
prewencyjnie.

➔ Działania:
● Wdrażanie programów profilaktycznych;
● Współpraca z instytucjami zajmującymi się pomocą dzieciom i
młodzieży.

h) Promowanie wartości i wzorców moralnych

➔ Opis: Wychowawca klasy kształtuje postawy uczniów, kierując się
zasadami etyki i promując wartości takie jak szacunek,
odpowiedzialność i tolerancja.

➔ Działania:
● Ustalanie wspólnych zasad zachowania w klasie;
 ● Modelowanie pozytywnych postaw w codziennych relacjach z
uczniami.

13. Istota i funkcje wychowania.

Istotą wychowania jest proces świadomego i celowego wspierania rozwoju

człowieka. Funkcje wychowania:
➔ Ochronna: Zapobieganie zagrożeniom dla rozwoju.
➔ Socjalizacyjna: Wprowadzanie jednostki w życie społeczne.
➔ Edukacyjna: Wyposażenie w wiedzę i umiejętności.

14. Omów cztery nurty/aspekty procesu wychowania i odpowiadające im zadania i

kompetencje wychowawcze.
a) Romantyczny: Wywodzi się z koncepcji Jana Jakuba Rousseau i
wychowania naturalnego. Skupia się na wewnętrznych emocjach i myślach
dziecka, podkreślając autentyczność i indywidualność jednostki. Zakłada, że
dziecko jest z natury dobre, a rolą wychowania jest zapewnienie mu
warunków do nieskrępowanego rozwoju.
➔ Zadania: Stworzenie warunków do samorealizacji i odkrywania
potencjału ucznia;
➔ Kompetencje: Empatia, wsparcie, budowanie relacji.

b) Transmisji kulturowej: Bazuje na przekazywaniu wiedzy, wartości, norm i

tradycji z pokolenia na pokolenie. Wychowanie jest postrzegane jako proces
uwewnętrzniania kultury. Uczeń przyjmuje gotowe wzorce i standardy
społeczne.
➔ Zadania: Przekazywanie wiedzy i wartości kulturowych;
➔ Kompetencje: Organizacja, autorytet, kontrola.

c) Progresywny: Wywodzi się z idei Johna Deweya, który kładł nacisk na

„uczenie się przez działanie”. Proces wychowania opiera się na aktywności i
doświadczeniach ucznia. Istotny jest rozwój kompetencji praktycznych i
społecznych.
➔ Zadania: Wspieranie rozwoju poprzez działania praktyczne;
➔ Kompetencje: Diagnoza, organizacja środowiska edukacyjnego.

d) Krytyczny: Zajmuje się refleksją nad strukturami społecznymi i procesami

wychowawczymi, które mogą reprodukować nierówności społeczne.
➔ Zadania: Budzenie świadomości społecznej i refleksji;
➔ Kompetencje: Wspieranie samodzielnego myślenia, mediacja.

15. Proces wychowania, jego strukturę, właściwości i dynamikę.

 a) Struktura procesu wychowania:
➔ Cele wychowania: Osiągnięcie pełnego rozwoju jednostki w
wymiarze moralnym, społecznym, intelektualnym i fizycznym;
➔ Treści wychowania: Przekazywane wartości, normy, wiedza i
umiejętności;
➔ Metody wychowania: Środki i techniki stosowane w celu osiągnięcia
założonych celów;
➔ Formy wychowania: Organizacja działań wychowawczych (praca
indywidualna, grupowa, instytucjonalna);
➔ Środki wychowawcze: Materiały i narzędzia wspierające proces
wychowania (np. książki, technologie, aktywności).

b) Właściwości procesu wychowania:

➔ Dynamiczność: Proces wychowania zmienia się w zależności od
etapu rozwoju jednostki i zmian społecznych;
➔ Dwukierunkowość: Interakcja między wychowawcą a
wychowankiem;
➔ Indywidualizacja: Dopasowanie procesu do unikalnych potrzeb i
możliwości wychowanka.

c) Dynamika procesu wychowania: Zależy od zmieniających się potrzeb

społecznych, kulturowych i technologicznych. Wymaga ciągłego
dostosowywania metod i form wychowawczych do nowych wyzwań.

16. Metodyka pracy wychowawczej

a) Metody pracy wychowawczej:
➔ Metody podające: Opowiadanie, wyjaśnianie, wykład.
➔ Metody problemowe: Dyskusja, analiza przypadków, metoda
projektów.
➔ Metody aktywizujące: Gry i symulacje, inscenizacje, zajęcia
praktyczne.
➔ Metody wychowania moralnego: Modelowanie, rozmowa
wychowawcza, trening decyzyjny.

b) Techniki oddziaływań wychowawczych:

➔ Wzmacnianie pozytywne i negatywne: Zachęcanie do właściwych
działań poprzez nagrody i konsekwencje.
➔ Rozmowa indywidualna: Budowanie relacji opartej na zaufaniu i
wsparciu.
➔ Praca w grupie: Stymulowanie współpracy i odpowiedzialności
społecznej.

17. Opisz strukturę procesu wychowania.

 Cele wychowania.
➔ Treści wychowania (wiedza, wartości, normy);
➔ Metody wychowawcze;
➔ Formy organizacyjne (praca indywidualna, grupowa);
➔ Środki wychowawcze (narzędzia wspierające proces).

18. Wymień wybrane metody i techniki oddziaływań wychowawczych.

a) Metody:
➔ Podające: Opowiadanie, wykład.
➔ Problemowe: Dyskusje, studia przypadków.
➔ Aktywizujące: Gry, symulacje.

b) Techniki:
➔ Motywowanie: Wzmocnienia pozytywne i negatywne.
➔ Diagnozowanie: Rozmowy, kwestionariusze.

19. Etyka zawodowa nauczyciela:

Jest to zbiór zasad moralnych i norm, którymi powinien kierować się nauczyciel w
pracy zawodowej. Należy do nich:
➔ Poszanowanie godności ucznia;
➔ Odpowiedzialność za proces wychowawczy;
➔ Równość w traktowaniu;
➔ Przeciwdziałanie dyskryminacji i nierównościom;
➔ Społeczne i interpersonalne czynniki pracy nauczyciela;
➔ Relacje z uczniami, rodzicami, współpracownikami;
➔ Świadomość własnych wartości i ich wpływu na proces wychowania.

20. Opisz społeczne i interpersonalne czynniki warunkujące funkcjonowanie

nauczyciela.
a) Społeczne: Presja społeczna, oczekiwania rodziców, polityka edukacyjna.

b) Interpersonalne: Relacje z uczniami, rodzicami, współpracownikami,

przełożonymi.

21. Pojęcie ukrytego programu szkoły działania wychowawczo-profilaktyczne:

 Są to nieformalne przekazywanie wartości, norm, postaw i przekazów poprzez
działania instytucji szkolnej, które są obecne w procesie edukacyjnym, lecz nie są
zapisane w oficjalnym programie nauczania. Mogą wpływać na ucznia poprzez
możliwe wzmacnianie formalnych treści edukacyjne lub ich zaprzeczaniu.

Przykłady: Postawy nauczycieli, klimat szkoły, codzienne interakcje.

Działania wychowawczo-profilaktyczne:
➔ Zachowania ryzykowne: Zachowania uczniów zagrażające ich zdrowiu i
rozwojowi (np. uzależnienia, agresja, absencja szkolna).
➔ Czynniki ryzyka: Brak wsparcia rodzinnego, presja grupy rówieśniczej,
niskie poczucie własnej wartości.
➔ Czynniki chroniące: Silne relacje rodzinne, zaangażowanie w zajęcia
pozalekcyjne, wsparcie emocjonalne.

22. Wymień elementy dobrego klimatu szkoły:

➔ Atmosfera wzajemnego szacunku i wsparcia;
➔ Otwartość na dialog i współpracę;
➔ Zaangażowanie nauczycieli i uczniów;
➔ Bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne.

23. Zdefiniuj pojęcie zachowań ryzykownych oraz wymień rodzaje zachowań

ryzykownych.

Zachowania ryzykowne - są to działania, które mogą prowadzić do negatywnych

konsekwencji zdrowotnych, społecznych lub emocjonalnych.
Rodzaje zachowań ryzykownych:
➔ Uzależnienia, agresja, wagary, przestępczość.

24. Wymień czynniki ryzyka, sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych i

czynniki chroniące, przeciwdziałające zachowaniom ryzykownym.

Czynniki ryzyka:
➔ Brak wsparcia, niski status społeczny, presja rówieśnicza.

Czynniki chroniące:
➔ Silne relacje rodzinne, wsparcie emocjonalne, zajęcia pozalekcyjne.

25. Wymień poziomy oraz strategie profilaktyki uzależnień w szkole.

a) Poziomy profilaktyki uzależnień
➔ Profilaktyka uniwersalna: Skierowana do wszystkich uczniów
niezależnie od ich stopnia ryzyka wystąpienia zachowań
problemowych. Dotyczy powszechnych zagrożeń, takich jak przemoc,
używanie substancji psychoaktywnych czy problemy psychiczne.
Opiera się na wiedzy o zachowaniach ryzykownych, czynnikach
ryzyka i ochronnych oraz wynikach badań epidemiologicznych. Cele:
● Opóźnianie inicjacji w zachowania ryzykowne;
● Tworzenie wspierającego klimatu szkoły, który wzmacnia
poczucie wartości uczniów, ich zdrowie psychiczne i
motywację;
● Włączanie rodziców w życie szkoły.

➔ Profilaktyka selektywna: Skierowana do grup uczniów

zwiększonego ryzyka (np. dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, z
problemami poznawczymi). Wymaga identyfikacji uczniów
znajdujących się w trudnej sytuacji społecznej lub rodzinnej. Obejmuje
działania takie jak terapia pedagogiczna, socjoterapia czy treningi
umiejętności społecznych. Cele:
● Pomoc uczniom w grupach ryzyka poprzez działania
dostosowane do ich specyficznych potrzeb.

➔ Profilaktyka wskazująca: Dotyczy jednostek wysokiego ryzyka

przejawiających symptomy zaburzeń lub trudności emocjonalnych.
Obejmuje działania interwencyjne, często realizowane z udziałem
specjalistycznych instytucji. Cele:
● Interwencja i wsparcie w przezwyciężaniu trudności,
minimalizacja skutków zachowań ryzykownych.

b) Strategie profilaktyki uzależnień w szkole:

➔ Strategie informacyjne mają na celu dostarczanie wiedzy na temat
skutków zachowań ryzykownych, takich jak uzależnienia, aby
umożliwić podejmowanie świadomych decyzji. Przykład: Informowanie
o konsekwencjach palenia tytoniu lub używania alkoholu.

➔ Strategie edukacyjne mają na celu rozwój umiejętności społecznych

i psychologicznych, takich jak radzenie sobie ze stresem,
rozwiązywanie konfliktów, nawiązywanie relacji i opieranie się presji
społecznej. Nawet osoby posiadające wiedzę mogą podejmować
zachowania ryzykowne z powodu deficytów w umiejętnościach
społecznych, co prowadzi do trudności w relacjach i szukania
alternatywnych sposobów radzenia sobie (np. używania substancji
psychoaktywnych).
 ➔ Strategie działań alternatywnych mają na celu pomoc w
zaspokojeniu potrzeb takich jak sukces czy przynależność poprzez
angażowanie w działania pozytywne (sportowe, artystyczne,
społeczne). Brak możliwości realizacji potrzeby aktywności czy
podnoszenia samooceny prowadzi do zachowań ryzykownych,
szczególnie w przypadku dzieci zaniedbanych wychowawczo.

➔ Strategie interwencyjne mają na celu wsparcie osób w

rozwiązywaniu problemów i radzeniu sobie w sytuacjach kryzysowych.
Poprzez techniki takie jak: Poradnictwo, telefon zaufania, sesje
interwencyjne, doradztwo. Zastosowanie głównie na poziomie
selektywnym i wskazującym.

➔ Strategie zmniejszania szkód mają na celu redukowanie skutków

negatywnych zachowań ryzykownych, adresowane głównie do grup
najwyższego ryzyka. Przykład: Ograniczenie szkód związanych z
używaniem substancji psychoaktywnych.

➔ Strategie zmian środowiskowych mają na celu Identyfikację i

zmianę czynników w środowisku społecznym i fizycznym, które
sprzyjają zachowaniom problemowym. Przykład: Modyfikacja
środowiska, zmiana postaw społecznych wobec osób zagrożonych.

➔ Strategie zmian przepisów mają na celu ograniczenie dostępu do

środków odurzających poprzez zmiany prawne i lokalne regulacje.
Przykład: Wprowadzanie zakazów sprzedaży alkoholu w pobliżu
szkół.

26. Porównaj profilaktykę tradycyjną z pozytywną.

a) Profilaktyka tradycyjna: Skupia się na zapobieganiu poprzez zakazy i
edukację. Podejście pasywne, mało angażujące uczniów.

b) Profilaktyka pozytywna: Promowanie zdrowych wzorców zachowań,

wzmacnianie zasobów psychicznych uczniów, aktywny udział uczniów oraz
pozytywne aspekty rozwoju.

27. Media i ich wpływ wychowawczy:

a) Pozytywny: Rozwijanie umiejętności cyfrowych, poszerzanie wiedzy,
edukacja poprzez interaktywne treści.

b) Negatywny: Utrata kontroli nad czasem, uzależnienia od technologii,

obniżenie zdolności komunikacyjnych, presja mediów społecznościowych.

28. Opisz wpływ wychowawczy mediów.

a) Pozytywny wpływ mediów:
 ➔ Rozwijanie wiedzy i umiejętności: Media dostarczają łatwego
dostępu do informacji edukacyjnych, poszerzając wiedzę uczniów w
różnych dziedzinach.
➔ Kształtowanie kompetencji cyfrowych: Regularne korzystanie z
mediów uczy obsługi nowoczesnych technologii, co jest niezbędne w
życiu zawodowym i osobistym.
➔ Inspiracja do działania: Treści medialne mogą motywować do
podejmowania działań społecznych, artystycznych czy naukowych.

b) Negatywny wpływ mediów

➔ Rozprzestrzenianie szkodliwych treści: Media często promują
wzorce zachowań, które mogą być nieodpowiednie lub szkodliwe dla
dzieci i młodzieży, takie jak przemoc, uzależnienia, czy nierealistyczne
standardy życia.
➔ Zagrożenia psychospołeczne:
● Cyberprzemoc: Narażenie na agresję w internecie.
● Uzależnienia od mediów: Nadmierne korzystanie z mediów
może prowadzić do zaniedbania innych obowiązków i relacji.
● Izolacja społeczna: Długotrwałe korzystanie z mediów
ogranicza czas spędzany na bezpośrednich kontaktach z
innymi ludźmi.

c) Wpływ na postawy i wartości

➔ Zwiększanie świadomości: Media mogą kształtować poglądy na
kwestie społeczne, polityczne i ekologiczne.
➔ Wpływ na samoocenę: Porównywanie się z nierealistycznymi
obrazami prezentowanymi w mediach często obniża samoocenę
młodzieży.
➔ Kształtowanie tożsamości: Media wpływają na proces budowania
tożsamości, szczególnie w okresie dojrzewania.

d) Wychowanie medialne jako środek przeciwdziałania

➔ Krytyczne myślenie: Edukacja medialna uczy młodzież świadomego
i krytycznego odbioru treści.
➔ Bezpieczne korzystanie z mediów: Wychowanie medialne
koncentruje się na promowaniu zdrowych nawyków korzystania z
mediów i unikania ich negatywnego wpływu.

29. Wymień zagrożenia psychospołeczne związane z mediami:

- Uzależnienia od mediów społecznościowych i gier;
- Dezinformacja i wpływ fake newsów, czyli rozprzestrzenianie fałszywych
informacji;
- Cyberprzemoc;
- Obniżenie zdolności komunikacyjnych;
- Presja społeczna związana z kreowaniem nierealistycznych standardów.

30. Edukacja medialna polega na uświadamianiu zagrożeń i korzyści płynących z

mediów oraz na kształtowaniu krytycznego myślenia w odbiorze treści medialnych.