Isang Reaksyon sa Wikang Filipino bilang

kasangkapan sa kultura tungo sa pagkakakilanlan

Isang Rekwarment sa Mf6

(Ugnayan ng wika, kultura at lipunan)

Unang Semestre 2019-2020

Ipinasa ni: Kyla May Trinidad Andrade

Ipinasa kay: Anita D. Laserna. Ph.D.

Instruktor
I. Introduksyon
II. Sanaysay
III. Reaksyon
IV. Rekomendasyon
V. Implikasyon
 INTRODUKSYON

Ang wikang Filipino, tulad ng alinmang wika sa daigdig, ay may sinilangang lugar. Sa lugar na ito,

gumamit ang mga tao ng wikang magbubuklod sa kanila. Sa wikang ito naipahayag ang nabuo nilang

karunungan, paniniwala, sining, batas, kaugalian, pagpapahalaga, at iba pang kaangkinang panlipunan.

Ang mga ito, na kultura sa kabuuan, ay nagpasalin-salin sa bawat henerasyon sa pamamagitan din ng

wikang yaon.

Sa patuloy na pag-unlad ng wika, sa patuloy na pagyabong nito, bunga ng pakikisalamuha ng mga

katutubo sa mga dayuhan-mananakop o kaibigan na may naiibang kultura—ang wikang ginagamit na

kasangkapan sa pakikipamuhay ay yumaman sa salita. May mga salitang hiram at ligaw na ganap nang

inangkin. Sa paggamit sa mga katawagang ito sa mga pahayag na may kayarian o kaanyuang katutubo,

kasama ang mga likas na katawagan, ang mga inangking salita ay nagkaroon na rin ng katangiang

Pilipino, nagkaroon ng kulay at karakter na Pilipino, at naging kasangkapan na sa pagpapahayag ng

kulturang Pilipino.

Ingles man ang salita, o Kastila kaya, sa sandaling gamitin iyon ng isang Pilipino, ang magiging

pagpapakahulugan ay atas ng kulturang katutubo sa kanya. Kapag nagbabasa tayo ng akdang Ingles na

sinulat ng isang dayuhan, madalas na nalilimutan nating ipinahayag ang mga kaisipan at mga pangyayari

nang batay sa kulturang dayuhan. Kung nagkagayon, inuunawa natin iyon nang sunod sa ating kultura,

kaya maaaring magbunga iyon ng maling pagpapakahulugan.

SANAYSAY

WIKANG FILIPINO BILANG KASANGKAPAN SA PAGLINANG NG PAMBANSANG

KULTURA TUNGO SA PAGKAKAKILANLAN (Sanaysay)

 Ano ba ang kaugnayan ng wika sa kultura? Ang wika ay nalilinang dahil sa kultura, ang kultura ay

nalilinang dahil sa wika at ang wika ay ang kultura mismo. Maari natin itong ituring bilang batayang

gabay sa matibay na kaugnayan ng wika at kultura bilang mabisang kasangkapan sa pagtataguyod ng

pagkakakilanlan nating mga Pilipino.

Ang wika ay nalilinang dahil sa kultura. Ayon kay Walt Whitman, ang wika ay hindi abstraktong

nilikha ng mga nakapag-aral o ng bumubuo ng diksyunaryo, kundi ito ay isang bagay na nalikha mula sa

mga gawa, pangangailangan, kaligayahan, panlasa ng mahabang talaan ng henerasyon ng lahi at

nagtataglay ito ng malawak na batayang makamasa (Peña et. al 2012). Malinaw na ang wika ay

nalilinang at napagtitibay sapagkat ang kultura ang nagbibigay katuturan sa ipinapahayag na kaisipan ng

wika. Ginagamit ang wika dahil ito ay daluyan ng komunikasyon upang magpasimula ng isang tiyak na

pagkilos o paggawa. Ito rin ay pangangailangan ng tao sa pakikipag-ugnayan sapagkat siya ay

itinuturing na may pangangailangang sosyal. Ang wika ay nakapagpapahayag din ng iba’t ibang

damdamin at natutukoy din dito ang pananaw sa iba’t ibang bagay napagpapasiyahan kung ano ang

magiging kalugod-lugod sa atin, ang pagpapasiyang mayroong impluwensiya mula sa ating kapuwa at

ng kabuuan ng lipunang ating kinabibilangan.

Gayunpaman, maari ring sabihin na ang kultura ay nalilinang at napagtitibay din ng wika. Binigyang

kahulugan ni Virgilio Almario ang wika bilang katutubong halagahan o value para sa marangal na buhay

ng ating mga ninuno, isang dakilang pamantayang nararapat sundin saanman at kailanman tungo sa

wastong pakikipagkapuwa-tao, isang banal na tuntuning kailangang tupdin upang hindi ‘maligaw ng

landas’. Hindi mapasusubalian na ang ating sariling wika ang siyang midyum na ginamit ng ating mga

ninuno sa pagpapahayag ng mga itinakdang batas at pamantayan sa lipunan pasalita man o pasulat. Sa

batas ni Maragtas at Kalantiaw, malinaw na nakapaloob sa kaisipang ipinapahayag ng wikang ginamit

ang pamantayang itinakda ng batas na ito na siya namang pinagbabatayan ng pamumuhay at pagkilos ng

isang mamamayang Pilipino sa lipunan na kaniyang kinabibilangan. Matagumpay ding naipabatid at

naipasa sa bawat henerasyon ang mga paniniwala at pamamaraang Pilipino bunga ng sabi-sabi o ‘word

of mouth’. Samakatuwid, natutukoy ang mga pamantayan gayon na rin ang kultura ng lipunang Pilipino

gamit ang wika sa diskursong pasalita at pasulat.

Ang kultura ay nalilinang dahil sa wika. Ang wika ay daluyan ng komunikasyon at sa pagkakaroon

ng komunikasyon ay naisasakatuparan ang ugnayan ng isang tao sa kaniyang kapuwa. Sa pagkakaroon

naman ng ugnayan ay maaring bumuo ng pagkakasunduan at dahil ang tao ay tunay na isang sosyal na

nilalang, ang pagkakasunduang ito ang maghahantong upang magpasya upang makisama sa kapuwa at

ang pagkakabigkis na ito ay nagkakaloob sa mga tao upang magtaguyod ng isang lipunan. Ang isang

lipunan ay may tiyak na kultura na nakasalig naman sa napagkasunduang katotohanan. Ito ay nabuo

sapagkat may pagkakasundo bunga ng komunikasyon na mauugat naman sa katangian ng wikang

maging daan na nag-uugnay ng mga kaisipan.

Ang isang partikular na kaisipan na bahagi ng kultura ay ganap na nagiging bahagi ng kultura kung

ito ay naipakikilala at naitataguyod. Kung wala ang wika bilang panuluyan ng mga ideyang bumubuo sa

kultura tungo sa kaisipan ng mga tao sa isang lipunan ay magiging imposible ito. Sapagkat ayon sa

Encyclopedic Supplement, Living Webster Dictionary of the English Language, ang mga ideya ay

nabubuhay dahil sa wika, ito ay katulad ng pagbibigay-katawan sa kaluluwa (Bernales et. al 2011).

Kaugnay nito, maaring bigyang patotoo na may kakanyahan ang wika na maging ina ng karunungan

ayon kay Krank Kruas (Peña et. al 2012) Samakatuwid, pinangatwiranan ng librong Social Dimensions

of Education, ang pagkatuto ng isang kultura ay sa pamamagitan ng wika. Mula dito ay nagkakaroon

tayo ng kolektibong alaala tulad ng mga alamat, pabula, salawikain at iba pa na naaayon sa ating
kaalaman sa kultura, gayundin ang pagsulat, sining, at kung anu-ano pang mga midya na humuhubog sa

kamalayan at makapag-ipon at makapagbahagi ng kaalaman

Ang wika ay ang kultura mismo. Kung pagbabatayan naman natin ang winika ng karakter na si

Simoun ng El Filibustersimo ni Dr. Jose Rizal na ang wika ay paraan ng pag-iisip ng tao, samakatuwid

tinatanggap natin na ang wika ay ang kultura mismo. Dahil nga ang kultura ay pamamaraan ng pagkilos

at pamumuhay ng isang tao ay nakabatay sa kaniyang pag-iisip, ito ang pangunahing pinagmumulan ng

kaisipan ng kultura.

Paano nga ba magagamit ang wika upang malinang ang pambansang kultura?

Ang wika ay may kakayahan upang sumisid sa pinakamalalim na kaalamang bayan, liparin ang

pinakamatayog na karanasan upang maibalik sa lupa at maipatalas ng ibayong talastasan at praktikang

panlipunan (Bernales, et al. 2011). Ang ating wika ang nagkanlong at nagtago ng hiwaga, kasaysayan, at

mayamang kaalaman ng ating bayan kung saan nahubog ang katauhan ng ating lahi na bumubuo sa ating

pagkakakilanlan bilang isang Pilipino. Nakapaloob sa kaalamang ito ang dakilang nagawa ng magigiting

nating mga ninuno. Sa paggamit ng wika ay mapagtitibay ang mga kaalamang ito sa kaisipan na isang

mabisang sangkap upang maiwaksi ang kolonisadong pag-iisip sapagkat natatamnan ito dahil sa

pagpapatibay ng pamamaraang Pilipino. Binigyang-diin nga ni Samuel Johnson na ang wika ang

nagdadamit sa ating kamalayan, samakatuwid ito ang magbibihis sa atin ng pagkakakilanlan, ang

magkakaloob ng isang tatak na siyang tatak ng ating lahi.

Hindi nagtatapos sa paglikha ng bagong pananaw ang paglilinang ng wikang Filipino tungo sa

paglinang din ng pambansang kultura tungo sa pagkakakilanlan, o hindi nga maaring sang-ayunan pa

ang paglikha lamang ng isang bago at wastong pananaw bagkus ang pagsasangkot ng sariling wika sa
pagkilos ng sariling dila. Ang wika ay maari ring itulad sa isang pirasong papel na ang kabilang mukha

ay ang kaisipan at ang kabila ay ang tunog ayon kay Ferdinand de Saussure. Hindi maaring sa paggupit

ng papel, mahahati ang kaisipan at ang tunog. Anumang bahagi ng putol, magtataglay kapuwa ang mga

ito ng kaisipan at tunog. At ang pagtataglay ng wika na kaisipan at tunog ay kakanyahan nito (Peña et. al

2012). Bigyan ng higit na pansin na ang kaisipan at tunog ay hindi mapaghihiwalay sa wika. Kung

nakapaloob sa wika ang kaisipan ng kultura at ang wika ay mamumutawi sa ating dila, hindi ba’t

mamumutawi rin naman ang kultura sa atin at sa pagkaalam ng kultura ay matutukoy natin ang ating

pagkakakilanlan? Kaya naman, nararapat na ang wikang Filipino ay higit na nararapat maunawaan higit

sa mababaw na pagkaunawa lamang upang nararapat na magkaroon tayo ng kritikal na pag-unawa sa

ating kultura.

Walang anumang pagsasanay ang makalilikha ng pinakamainam at pinaka-epektibong pagkatuto at

pag-unawa ng isang wika kung hindi ang mismong paggamit at pagpapadaloy nito sa sariling dila.

Pinapatotohanan ng aklat na Social Dimensions Of Education na ang wika ng isang nilalang ay ang

repleksyon ng kaniyang pagkatao at ang pamamaraan at pagkilos na inaasahang aasalin niya. Dagdag pa,

ang wika ay ang susi sa tagumpay ng pag-usbong ng isang lahi sa paglikha at pagpapanatili ng kultura

sapagkat kung walang wika, ang kakayahan upang makabuo ng mga kaisipan at tradisyon ay hindi

makatotohanan.
 REAKSYON

Sang-ayon sa sanaysay dahil para sa akin totoo ang lahat na nakasulat doon. Tulad ng “Ang wika

ay nalilinang dahil sa kultura” dahil matalik na magkaugnay ang wika at kultura kaya nga naririnig natin

na magkabuhol ang wika at kultura. Hindi maaaring paghiwalayin ang wika at kultura. Ang pagkawala o

pagkamatay ng isang wika ay nangangahulugan din ng pagkamatay o pagkawala ng isang kultura. Ang

wika ang siyang pagkakakilanlan ng isang kultura.

Ang kulturang Pilipinas o kalinangan ng Pilipinas ay pinaghalong impluwensiya ng mga

katutubong tradisyon at mga kultura ng mga unang mangangalakal at mananakop nito noon.

Samakatuwid, ang ating kulturaang siyang nagbuklod at gumabay sa ating mga Pilipino.

Ang mga kulturang mayroon ang mga Pilipino ay kulturang masasabi nating maaari nating

maipagmalaki sa buong mundo kaya kailangan natin itong ipagmalaki dahil walang anumang

pagsasanay ang makalilikha ng pinakamainam at pinaka-epektibong pagkatuto at pag-unawa ng isang

wika kung hindi ang mismong paggamit at pagpapadaloy nito sa sariling dila.

Kung walang wika, walang bansa sapagkat hindi tayo nakakapagusap o wala tayong

komunikasyon sa kadahilanang walang naguugnay sa bawat tao sa isang bansa, walang pagkakaisa at

higit sa lahat walang mabubuong kultura. Ang wika ay ang tagapagbigkis ng isang lipunan.

Ang simpleng paggamit at paggalang sa wika at kultura ay isang pagpapakita ng pagpapahalaga. Ating

gamitin ang sarili nating wika at bumuo ng isang kultura na kagalang-galang o ginagalang ng lahat at

tayo’y makakabuo ng isang bansang may pagkakaisa at higit sa lahat may tiwala sa isa’t-isa.
 Sa pangwakas, ang wika ay balangkas ng pinili at isinaayos na set o kabuuan ng silasalitang

tunog sa paraang arbitraryo upang magamit sa pagpapahayag ng damdamin, kaisipan, kaugalian at uri ng

pamumuhay o kultura ng isang pangkat sa isang bansa o lipunan.

 REKOMENDASYON

1. Wika, ay pagyamanin at mahalin

2. Ipagmalaki ang sariling wika at kultura

3. Hayaan ang kultura na ilinang an gating sariling wika

4. Mahalin ang kultura upang lalong mapayaman ang wikang Filipino

5. Pag-aral ang kultura kung saan mas makakatulong upang mas mapayaman ang wika
 IMPLIKASYON

Bilang isang guro makakatulong upang mas mapalinang ang wika at kultura sa Pilipinas sa

pagturo ng sa aking mga mag-aara ang kahalagan ng mga ito sa atin pagkapilipino. Dahil ang mga ito ay

Mahalaga sa isang bayan, dahil ito ay ang anumang binibigkas o isinulat ng tao upang maipahayag ang

kanyang saloobin. Ang wika ang siyang nagbibigay pagkakataon para sa mga tao sa iba’t-ibang lugar

upang makapag-usap, upang magkaintindihan at upang makabuo ng pagkakaisa.