Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • 813 views

    Latin Reader For Lo 00 Hard Rich

    Uploaded by

    Jamie Decker
    1. Hannibal tricks his elephants into crossing a deep river by wounding the most ferocious elephant under its ear and having the man who wounded it jump into the river and swim across. The wounded elephant chased the man across the river, followed by the rest of the elephants. 2. Pyrrhus, king of Epirus and descendant of Achilles, aids the people of Tarentum against Rome. He defeats the Romans in battle with the help of his elephants, which frighten the unfamiliar Romans. 3. After several battles, the Roman admiration for Pyrrhus grows so great that he is able to negotiate a peace agreement allowing him to retain part of Italy, though the Romans refuse

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd

    Latin Reader For Lo 00 Hard Rich

    Uploaded by

    Jamie Decker
    813 views208 pages
    1. Hannibal tricks his elephants into crossing a deep river by wounding the most ferocious elephant under its ear and having the man who wounded it jump into the river and swim across. The wounded elephant chased the man across the river, followed by the rest of the elephants. 2. Pyrrhus, king of Epirus and descendant of Achilles, aids the people of Tarentum against Rome. He defeats the Romans in battle with the help of his elephants, which frighten the unfamiliar Romans. 3. After several battles, the Roman admiration for Pyrrhus grows so great that he is able to negotiate a peace agreement allowing him to retain part of Italy, though the Romans refuse

    Original Title

    Latin Reader for Lo 00 Hard Rich

    Copyright

    © Attribution Non-Commercial (BY-NC)

    Available Formats

    PDF, TXT or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    1. Hannibal tricks his elephants into crossing a deep river by wounding the most ferocious elephant under its ear and having the man who wounded it jump into the river and swim across. The wounded elephant chased the man across the river, followed by the rest of the elephants. 2. Pyrrhus, king of Epirus and descendant of Achilles, aids the people of Tarentum against Rome. He defeats the Romans in battle with the help of his elephants, which frighten the unfamiliar Romans. 3. After several battles, the Roman admiration for Pyrrhus grows so great that he is able to negotiate a peace agreement allowing him to retain part of Italy, though the Romans refuse

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Download as pdf or txt
    813 views208 pages

    Latin Reader For Lo 00 Hard Rich

    Uploaded by

    Jamie Decker
    1. Hannibal tricks his elephants into crossing a deep river by wounding the most ferocious elephant under its ear and having the man who wounded it jump into the river and swim across. The wounded elephant chased the man across the river, followed by the rest of the elephants. 2. Pyrrhus, king of Epirus and descendant of Achilles, aids the people of Tarentum against Rome. He defeats the Romans in battle with the help of his elephants, which frighten the unfamiliar Romans. 3. After several battles, the Roman admiration for Pyrrhus grows so great that he is able to negotiate a peace agreement allowing him to retain part of Italy, though the Romans refuse

    Copyright:

    Attribution Non-Commercial (BY-NC)
    Download as PDF, TXT or read online from Scribd
    Download as pdf or txt
    of 208
    At a glance
    Powered by AI
    The text appears to be about Latin stories and passages for students to read. It includes introductory stories, Latin stories, and an appendix.

    The main subject of the text is a Latin reader containing stories and passages for students to read.

    Places mentioned include Rome, Greece, Asia Minor, France, Spain, Italy and others.

    illatt

    JCattn Ht

    UC-NRLF

    *B 253 17?

    -OWER FORMS

    IN

    SCHC

    H. J,

    Hardv

    ISHi /fr-i-i
    ^*

    UNIVERSITY OF CALIFORNIA.
    FROM THE LIBRARY OF

    DR.

    MARTIN KELLOGG.
    B.

    GIFT OF MRS. LOUISE

    KELLOGG.

    A LATIN

    READER

    A LATIN READER
    FOR THE

    LOWER FORMS

    IN SCHOOLS

    BY

    H.

    J.

    HAEDY,

    M.A.

    ASSISTANT- MASTER IN WINCHESTER COLLEGE

    *^BRA)f> or THE
    UNIVERSITY
    }

    bonbon

    MACMILLAN AND
    AND NEW YORK

    CO.

    1889

    First Edition, 1888

    Second Edition, July 1889

    A. 8.

    ITA

    DOCENTI

    UT DOCERE NON VIDEATUR

    126129

    PREFACE
    THOSE teachers of Latin who
    are

    content with the

    existing provision will resent the appearance of a fresh

    Eeader

    those

    who

    are dissatisfied

    may

    perhaps read

    these few words of explanation.

    The main part


    stories,

    of

    the

    work

    consists
    less

    of

    Latin

    taken partly from more or

    well-known

    Latin authors, partly from a great variety of other


    sources.

    An

    attempt

    has

    been

    made

    to

    gather

    compact and

    intelligible stories,

    the subjects of which

    may

    be expected to interest the average schoolboy.


    stories are

    These

    intended for the ordinary reading of

    boys not yet sufficiently far advanced to read Latin


    authors continuously
    ;

    they conclude with some pieces

    taken directly from the authors which will naturally

    form the next stage

    otherwise

    all

    the stories are of

    much

    the same difficulty.


    of the

    To the main part

    book have been prefixed a

    few introductory stories taken from Eutropius and the

    Vlll

    PREFACE.

    well-known

    German schoolbooks

    has been placed at the end (for


    is

    and an appendix which no vocabulary


    ;

    provided) consisting of a selection from the dialogues


    It
    is

    of Erasmus.

    suggested

    that

    they should be
    viva voce
    or

    used for unseen


    paper, and
    it

    translation

    either

    on

    is

    hoped that they may be of value in

    bringing before the minds of those

    who

    use them the


    :

    language as a living vehicle of thought


    of expression

    the facility

    and sprightliness of manner will comfrom


    strictly classical

    pensate for the slight deviations


    style.

    In conclusion, the author would wish to thank

    many kind

    friends for their help

    and criticism

    if

    the

    book has any merit in spite


    '

    of its faults,

    he would

    like to refer to the apologue of Saadi

    with regard to

    the scented clay


    earth
    rose,
    ;

    was indeed a despicable piece of but I was some time in the company of the
    :

    and the quality of


    to

    my
    Any

    sweet companion was


    fragrance,
    therefore,

    communicated

    me.'

    which may be detected, must be set down company of ancient authors and kind friends
    :

    to

    the

    for the

    faults the author

    is

    entirely responsible.

    Sept.

    1888.

    CONTENTS
    PAGE

    INTRODUCTORY STORIES
    LATIN STORIES

    ...
    .

    /
    .
    .

    ...
    .
    .

    11

    APPENDIX

    123

    NOTES

    142
    145

    YOCAEULARY

    INTRODUCTORY STORIES
    1.

    THE INNOCENT TRUMPETER.


    "
    inquit,
    inter-

    Tubicen ab hostibus captus, " nolite me,"


    ficere
    ;

    nam

    inermis

    sum neque quidquam habeo


    sis

    praeter

    hanc tubam."

    At

    hosfces,

    "propter hoc ipsum," inquiunt,


    imperitus,

    alios

    "te interimemus, quod, cum ipse pugnandi ad pugnam incitare soles."

    2.

    FOOLISH SERVANTS.

    ancillas suas

    Mulier vidua, quae texendo vitam sustentabat, solebat de nocte excitare ad opus, cum primum galli
    audivisset.

    cantum

    At

    illae

    diuturno labore fatigatae

    statuerunt gallum interficere. Quo facto deteriore condicione quam prius esse coeperunt nam domina, de hora
    :

    noctis

    incerta,

    nunc

    famulas

    saepe

    iam

    prima

    nocte

    excitabat.
    3.

    THE DONKEY AND THE HORSE.


    equum
    rogavit, ut aliqua parte
    vellet.

    Asinus onustus sarcinis


    oneris se levaret,
    si

    se

    vivum videre

    Sed

    ille

    asini

    Paulo post igitur asinus labore conpreces repudiavit. sumptus in via corruit et efflavit animam. Turn agitator

    LATIN READER

    oinnes sarcinas, quas asinus portaverat, atque insuper etiam pellem asino detractam in equum imposuit. Ibi ille sero

    priorem superbiam deplorans, "0 me miserum," inquit, "qui parvulum onus in me recipere noluerim, cum nunc
    cogar tantas sarcinas ferre una cum pelle comitis mei, cuius preces tarn superbe contempseram."

    4.

    DEATH.

    Senex in
    redire coepit.

    silva ligna ceciderat, iisque sublatis

    domum

    aliquantum viae progressus esset, et onere et via defatigatus fascem deposuit, et secum aetatis
    et inopiae

    Cum

    quae ipsum ab omnibus his malis

    mala contemplatus, Mortem clara voce invocat, liberet. Turn Mors senis

    precibus auditis subito adstitit et quid vellet percunctatus " est. At Senex quern iam votorum poenitebat, nihil," inquit, "sed require, qui onus paululum allevet, dum ego rursus
    *

    subeo."
    5.

    HANNIBAL'S TRICK.

    Hannibal cum elephantos compellere non posset ut praealtum flumen transirent neque rates haberet, quibus eos traiceret, iussit ferocissimum elephantorum sub aure vulnerari et

    cum

    qui vulnerasset se in flumen conicere illud-

    Turn elephas exasperatus ad persequendum que tranare. doloris sui auctorem tranavit amnem et reliqui quoque eum
    secuti sunt.
    6.

    THE GAULS INVADE EOME.

    ad urbem venerunt, et victos Romanos undecimo milliario a Eoma apud flumen Alliam secuti,
    Galli Senones

    LATIN READER

    etiam urbem occuparunt; neque defend! quidquam, nisi Quod cum diu obsedissent, et iam Capitolium, potuit.

    Eomani fame
    exsulabat,
    sunt.

    laborarent, a Camillo, qui in vicina civitate

    superventum est, gravissimeque victi Postea tamen, accepto etiam auro, ne Capitolium obsiderent, recesserunt sed secutus eos Camillus ita cecidit,
    Gallis
    :

    ut et aurum, quod his

    datum

    fuerat, et omnia,

    quae cepe-

    rant, militaria signa revocaret.

    7.

    THE STORY OF PYRRHUS.

    Tarentini Pyrrhum, Epiri regem, contra Romanos auxilium poposcerunt, qui ex genere Achillis originem trahebat. Is mox ad Italiam venit, tumque primum Eomani cum

    transmarino hoste dimicaverunt.

    Missus est contra

    eum

    consul P. Valerius Laevinus, qui, cum exploratores Pyrrhi cepisset, iussit eos per castra duci, ostendi omnem exercitum,

    tumque

    dimitti, ut renuntiarent Pyrrho,

    quaecunque

    a Eomanis agerentur.

    8.

    PYRRHUS.

    Commissa mox pugna, cum iam Pyrrhus fugeret, elephantorum auxilio vicit, quos incognitos Eomani expaverunt; sed nox proelio finem dedit. Laevinus tamen per noctem fugit. Pyrrhus Eomanos mille octingentos cepit,
    Quos eosque summo honore tractavit; occisos sepelivit. cum adverso vulnere et truci vultu etiam mortuos iacere
    vidisset,

    tulisse

    ad caelum manus

    dicitur,
    si

    cum hac voce

    se totius orbis

    dominum

    esse potuisse,

    tales sibi milites

    contigissent.

    LATIN READER

    9.

    PYRRHUS
    sibi

    Postea Pyrrhus, iunctis

    Samnitibus, Lucanis, Brut-

    omnia ferro ignique vastavit, tiisque, est, atque ad Praenestem venit Campaniam depopulatus
    perrexit,
    milliario ab

    Eomam

    urbe octavo decimo.

    Mox

    terrore exercitus,
    se
    recepit.

    qui

    cum

    consule sequebatur, in

    Campaniam

    Legati ad Pyrrhum de redimendis captivis


    honorifice suscepti sunt
    ;

    missi,

    ab eo
    misit.

    captivos sine pretio

    Eomam
    sic

    Unum
    est, ut,

    ex

    legatis

    Eomanorum, Fabricium,

    admiratus

    cum eum pauperem

    esse cognovisset, quarta parte

    regni promissa, sollicitare voluerit,

    ut ad se transiret

    con-

    temptusque a Fabricio est


    10.

    PYRRHUS.

    Quare cum Pyrrhus ingenti Eomanorum admiratione

    pacem aequis condicionibus Cineam nomine, ita ut Pyrrhus peteret, praecipuum virum, armis iam occupaverat, obtineret. partem Italiae, quam Pax displicuit, remandatumque Pyrrho a senatu est, eum cum Eomanis, nisi ex Italia recessisset, pacem habere non Turn Eomani iusserunt captivos omnes, quos posse.
    teneretur, legatum misit, qui

    Pyrrhus reddiderat, infames haberi, quod statum potuissent, nee ante eos ad veterem
    si

    armati
    reverti,

    capi

    quam

    binorum hostium occisorum

    spolia retulissent.

    11.

    PYRRHUS.
    quo cum quaereret dixit Cineas regum comperisset,
    est.
    :

    Ita legatus Pyrrhi reversus

    Pyrrhus, qualem
    se

    Eomam
    ;

    patriam

    vidisse

    scilicet tales

    illic

    fere omnes,

    qualis

    LATIN READER unus Pyrrhus apud Epirum


    Missi sunt contra
    et

    Pyrrhum duces

    reliquam Graeciam putaretur. P. Sulpicius et Decius

    Mus, consules.
    est,

    elephant! interfecti,

    Certamine commisso Pyrrhus vulneratus XX millia caesa hostium, et ex


    quinque
    millia.

    Eomanis
    fugatus.

    tantum

    Pyrrhus Tarentum

    12.

    REGULUS.
    ducem,
    quern
    ceperant,

    Carthaginienses
    petierunt, ut

    Regulum

    Romam
    venisset,

    proficisceretur, et

    pacem a Romanis
    faceret.
    Ille

    impetraret,

    ac

    permutationem captivorum

    Romam cum
    Romanus

    inductus in senatum, nihil quasi

    egit, dixitque, se ex ilia die, qua in potestatem Afrorum venisset, Romanum esse desiisse. Itaque et uxorem a complexu removit, et senatui suasit,.ne pax cum
    fieret.

    Poenis

    13.
    Illos

    REGULUS.
    :

    enim, fractos tot casibus, spem nullam habere se esse, ut tot millia captivorum propter unum se, et et senem, paucos, qui ex Romanis capti fuerant, redderentur.
    tanti

    non

    Nam Afros, pacem petentes, nullus Itaque obtinuit. admisit ; ipse Carthaginem rediit, offerentibusque Romanis, ut eum Romae tenerent, negavit, se in ea urbe mansurum,
    in qua,

    postquam Afris
    est.

    servierat, dignitatem honesti civis

    habere non posset.


    suppliciis exstinctus

    Regressus igitur ad Africam, omnibus

    14.

    DEATH or POMPEY.

    Nunquam adhuc Romanae


    maiores,

    copiae in unum neque neque melioribus ducibus, convenerant, totum

    LATIN READER
    facile subacturae, si

    terrarum orbem
    rentur.

    contra barbaros duce-

    Pugnatum tamen

    est ingenti contentione, victusque

    f ugatus

    ad postremum Pompeius, et castra eius direpta sunt. Ipse Alexandriam petiit, ut a rege Aegypti, cui tutor a
    senatu
    datus
    fuerat
    qui,

    propter

    iuvenilem

    eius

    aetatem,

    acciperet

    auxilia;

    fortunam magis quam amicitiam


    ;

    secutus, occidit
    misit.

    Pompeium

    caput eius et annulum Caesari

    15.

    DEATH OF CAESAR.
    orbe compositis, Eomam contra consuetudinem

    Inde Caesar,

    bellis civilibus toto

    rediit; agere insolentius coepit, et

    Romanae
    se

    libertatis.

    Cum

    ergo et honores ex sua voluntate

    praestaret, qui a populo ante deferebantur, nee senatui ad

    faceret,

    venienti assurgeret, aliaque regia ac paene tyrannica coniuratum est in eum a LX. vel amplius senatori-

    bus equitibusque Romanis. Praecipui fuerunt inter coniuratos duo Bruti, ex eo genere Bruti, qui primus Romae
    consul fuerat et reges expulerat, C. Cassius et Servilius Casca. Ergo Caesar, cum inter ceteros venisset ad curiam,

    XXIII. vulneribus confossus

    est.

    16.

    DEATH OF ANTONY.
    civile

    Antonius ingens bellum

    commovit, cogente uxore

    Cleopatra, regina Aegypti, dum cupiditate muliebri optat etiam in urbe regnare. Victus est ab Augusto navali pugna clara et illustri apud Actium, qui locus in Epiro est, ex qua
    fugit in

    Aegyptum; et desperatis rebus, cum omnes ad Augustum transirent, ipse se interemit Cleopatra sibi
    :

    aspidem admisit, et veneno eius exstincta est. Aegyptus per Octavianum Augustum imperio Romano adiecta est,

    LATIN READER
    praepositusque
    ei

    On. Cornelius Gallus.

    Hunc primum

    Aegyptus Komanum

    iudicem habuit.

    17.

    CLAUDIUS INVADES BRITAIN.

    Britanniae bellum Claudius intulit,

    quam

    nullus

    Eoman-

    attigerat, eaque devicta per Cn. Sentium et A, Plautium, illustres et nobiles viros, triumphum

    orum post lulium Caesarem


    egit.

    celebrem

    Quasdam

    insulas etiam, ultra Britanniam in

    Oceano

    Orcades, filioque
    ^iyilis^

    imperio addidit, quae appellantur suo Britannici nomen imposuit. Tarn autem circa quosdam amicos exstitit, ut etiam
    positas,

    Komano

    Plautium, nobilem virum, qui in expeditione Britannica

    multa egregie fecerat, triumphantem ipse prosequeretur, et conscendenti Capitolium laevus incederet. Is vixit annos IV. et LX. imperavit XIV.

    18.

    VESPASIAN.
    factus

    Vespasianus
    perator;

    successit,

    princeps

    obscure

    apud Palaestinam imquidem natus, sed optimis

    comparandus; privata vita illustris, ut qui a Claudio in Germaniam, deinde in Britanniam missus, tricies et bis cum
    hoste
    conflixerit,

    duas validissimas gentes,

    XX.

    oppida,

    insulam Vectam, Britanniae proximam, imperio Eomano Eomae se in imperio moderatissime gessit adiecerit.
    pecuniae tantum avidior
    ;

    fuit,

    ita

    ut

    earn nulli iniuste

    auferret quam cum omni diligentiae provisione colligeret, tamen studiosissime largiebatur, praecipue indigentibus. Nee facile ante eum cuiusquam principis vel maior est
    liberalitas comperta, vel iustior.

    LATIN READER

    19.

    ATALANTA.

    Schoeneus
    habuisse,

    quae

    Atalantam, filiam formosissimam, dicitur cursu viros superabat. Haec quum a

    pluribus in coniugium peteretur, pater eius condicionem


    proposuit, ut, qui earn ducere vellet, prius cursu

    cum

    ea

    contenderet;

    si

    victus esset, occideretur.

    Multos quum
    victa est.

    superasset et interfecisset,

    tandem ab Hippomene

    Hie enim a Yenere


    runt,

    tria

    mala aurea acceperat.

    Dum

    cur-

    horum unum post alterum


    tardavit.

    cursum

    Nam dum
    Huic

    proiecit, iisque Atalantae mala colligit, Hippomenes ad

    metam
    dedit.

    pervenit.

    igitur

    Schoeneus filiam uxorem

    Quam quum

    in patriam duceret, oblitus Veneris

    beneficio se vicisse, grates ei

    non

    egit.

    Hanc ob causam

    Hippomenes mutatus

    est in leonem, Atalanta in leaenam.

    20.

    MELEAGER.

    Althaea, Thestii filia, ex Oeneo peperit Meleagrum. Ei Parcae ardentem titionem dederunt, praefantes, Meleagrum tarn diu victurum, quam diu is titio foret incolumis.

    Hunc

    igitur Althaea diligenter in area


    irata, quia sacra

    clausum

    servavit.
    fecerat,

    Interim Diana, Oeneo


    vastaret.

    annua non

    aprum mira magnitudine


    Graecia
    convocatis,

    misit,

    qui

    Quern Meleager, fortissimis


    Cui

    agrum Calydonium iuvenibus ex omni

    interfecit, pellemque eius Atalantae fratres pellem eripere vellent, Althaeae quum ilia Meleagri auxilium imploravit, qui avunculos occidit. Turn Althaea, gravi ira in filium commota, titionem ilium

    donavit.

    fatalem
    sorores

    in
    eius,

    ignem

    coniecit.

    Sic

    Meleager

    periit.

    At
    aves

    dum

    fratrem

    insolabiliter

    lugent,

    in

    mutatae sunt.

    LATIN READER

    21.

    ACHILLES.
    sciret Achillem, filium

    Thetis, Pelei coniux,


    cito

    quum

    suum,

    periturum

    esse,

    si

    Graecoram exercitum ad Troiam

    sequeretur, misit

    commendavit.
    servabat;

    Ille

    eum in insulam Scyron regique Lycomedi eum muliebri habitu inter filias suas
    rex Ithacae,

    Ulixes autem,
    ibi

    quum

    audivisset,

    Achillem

    occultari, in regio vestibule

    munera feminea

    in calathiscis posuit simulque clipeum et hastam, mulier-

    esque advocari iussit. subito tubicen cecinit


    arripuit.

    Quae dum omnia contemplantur, quo sono audito, Achilles arma Unde eum virum esse intellectum est.
    ;

    22.

    THE ARTFUL WOLF.

    Serpens ingenti saxo oppressus rogavit virum praetereuntem, ut a se onus amoliretur, pollicitus ingentem
    thesaurum,
    fecisset,
    si

    hoc

    faceret.

    Quod quum
    non
    ita
    solvit,

    vir

    iste

    mitis

    non modo promissa


    conatus
    transiret.
    est.

    sed

    hominem
    accidit

    occidere

    Dum

    contendunt,
    electus,

    ut

    vulpes
    inquit,

    Qui

    arbiter

    "non possum,"

    " tantas lites inter vos componere, nisi videro prius,


    fuerit."

    quomodo serpens saxo oppressus serpenti saxum imposuisset, dixit

    Quum

    igitur vir

    vulpes,

    "ingratum animal

    sub saxo relinquendum esse censeo."

    23.

    THE SILLY

    STAG.

    Cervus,

    quum

    sitiret,

    ad fontem

    aqua imaginem conspiciens,


    avit,

    accessit, et suam in cornuum magnitudinem laud-

    crura vero uti nimis

    advenit.

    Quo

    exilia vituperavit. Ecce leo viso cervus aufugit, ut ei nullum periculum

    10

    LATIN READER
    esset.

    immineret, donee in planitie


    celeritate uti

    Quum

    vero in silvam

    venisset, inter virgulta cornibus adhaesit, et a leone captus


    est,

    quod pedum

    "

    me

    non poterat. Turn moriturus, " in cui ea displicerent, quae me desipientem," quit,

    conservarunt, placer en t autem quae

    me

    perdiderunt."

    24.

    STORY OFALCESTIS.
    filiam
    se

    Alcestim
    peterent,

    Peliae

    cum

    multi in

    matrimonium
    daturum, qui
    Is

    Pelias promisit

    filiam ei esse

    feras currui iunxisset.

    Admetus, qui earn perdite amabat,


    hoc negotio adiuvaret.
    ille

    Apollinem rogavit ut

    se in

    cum ab
    aprum

    Admeto, dum ei
    ei

    serviebat, liberaliter esset tractatus,


    iunxit,

    et

    leonem currui

    quibus
    si

    Alcestim avexit.
    accepit,

    Idem

    gravi ut praesens

    morbo

    implicitus

    munus ab Apolline
    quis sponte

    periculum effugeret,

    pro eo

    moriturus

    esset.

    Jam cum neque


    voluisset,

    pater
    se

    neque mater
    Alcestis

    Admeti pro eo mori


    obtulit,

    uxor

    morti

    eripuit et

    quam Admeto

    Hercules

    forte

    adveniens

    Orci manibus

    reddidit.
    25.

    MIDAS.

    Bacchus exercitum in Indiam duceret, Silenus ab agmine aberravit. Quern Midas, rex Mygdoniae, hospitio liberaliter accepit eique ducem dedit qui eum ad Bacchum
    reduceret.

    Cum

    beneficium Bacchus Midae optionem Ille petiit, ut dedit, ut quidquid vellet a se peteret.

    Ob hoc

    Quod cum impetrasset, quidquid tetigisset aurum fieret. primo gavisus est hac virtute sua non intellexit nihil ipsi hoc perniciosius esse. Namque etiam cibus et potio in aurum Cum iam fame cruciaretur, petiit a Baccho ut mutabatur.
    :

    donum suum

    revocaret.

    LATIN STORIES
    1.

    NOT AT HOME.

    Komani interdum sermone parum affabili inter se uti Nasica enim quum ad Ennium poetam venisset, ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset domi non eique
    solebant.
    esse, sensit illam

    domini iussu dixisse

    et ilium intus esse.

    Faucis post diebus quum ad Nasicam venisset Ennius et eum a ianua quaereret, exclamat Nasica se domi non esse.
    " Turn Ennius Quid ? Hie Nasica, tuam."
    te

    Ego non

    "

    "
    inquit,

    cognosce,

    vocem
    tu

    "Homo

    es

    impudens.

    Ego quum
    esse,

    quaererem, ancillae tuae credidi te domi non mihi non credis ipsi."
    2.

    DEATH OF EPAMINONDAS.

    Epaminondas quum mortifero vulnere ad Mantineam percussus esset, delatus in tentorium adhuc vivus, Dio-

    phantum
    Comites
    dicunt.

    arcessere voluit, ut eum ducem declararet. autem circumstantes ilium virum occubuisse Deinde rogat ut lolaidam cito vocent quum
    :

    vero ilium etiam


    persuasit ut bello
    facerent.

    mortuum esse certior esset factus, suis cum hostibus composito amicitiam statim

    "Nullus enim vir," inquit Epaminondas "inter Thebanos relinquitur, qui nostro exercitui praesit."

    12

    LATIN READER

    3.

    THE CUNNING FROG.


    :

    Sapiens sane est Aegyptiarum genus ranarum

    namque

    ob callidum
    possunt.
    inciderit,

    pericula saepe effugere Si enim in hydri os, qui in Nilo versatur, rana frustum arundinis demorsum obliquum tarn

    ingenium maxima

    strenue tenebit ut hydrus earn

    cum

    ipsa arundine siinul

    hydri enim os non satis amplum est quod tantum, quantum extenditur arundo, complecti possit. Itaque incolumis in extreme ore, dum in loco arundinem
    devorare nequeat:
    retinere potest, insidet rana
    vis sit ingens,

    hydrorum

    cuius prudentiae robur, quamcedere necesse est.


    :

    4.

    DEATH THE BROTHER OF

    SLEEP.

    Poetae
    solebant
    :

    antiqui

    somnum

    fratrem mortis esse fingere

    hoc commemoravit Gorgias Leontinus in extrema Ad quern infirmitate vita positus et senio bene confectus.

    correptum atque in

    somnum

    e necessariis invisendi causa accessit et


    quaesivit.

    paulatim prolapsum quidam quomodo se haberet

    Gorgias autem quum mortem sibi adesse sentiret nee lugubri usus est querela neque ullam exhibuit formidinem sed haec tranquilla voce dixit, " lam me somnus
    incipit suo fratri tradere."

    5.

    PRIDE HUMBLED.

    modo philosophum sapientem sed hominem etiam prudentem semper se praestare solebat.
    Socrates Athenis non

    Quum

    igitur

    Alcibiadem videret propter divitias inflatum

    et de agris gloriantem, adduxit

    eum

    in locum,

    in

    quo

    LATIN READER
    tabula

    13
    erat

    quaedam ut totum orbem terrarum ostenderet


    et

    reposita,

    Atticam

    ibi

    Alcibiades' invenisset,

    iussu

    requirere Socratis
    ei

    iussit.

    Quam quum
    oculis

    suos fundos

    investigare conabatur.

    At

    atque
    est

    illos

    dit Socrates

    nusquam esse "In iis qui nulla

    per longum tempus scrutanti pictos tandem confitenti, responpars terrae sunt

    non dubium

    quin

    gloriari sit

    ineptissinmm."

    6.

    THE CONTENTED MIND.

    Epaminondas unum habebat pallium idque sordidum; si-quando illud in fullonis officinam miserat, ipse se domi Sed quamvis pauper esset, ob inopiam continebat.
    Thebanis praeclarum praebebat argumentum se nee
    felicem nee
    in-

    avarum in victu tarn tenui fieri. Quum enim Artaxerxes Persarum rex magnum auri pond us misisset, Epaminondas non modo non accepit sed hanc edidit sen" tentiam haudquaquam indignam Equidem meis rebus contentus exiguis rege Persarum, quamvis sit opulentus,
    :

    me

    feliciorem arbitror."

    7.

    SACRILEGE.
    e

    Puer aureum folium, quod

    Dianae corona deciderat,


    ludices
    igitur,

    secum

    sustulit,

    nee vero

    latuit.

    utrum

    quale scelus commisisset puer intelligent necne, decernere conati, ei hie crepundia et talos, illic folium illud aureum
    Ille vero in iudicium introductus proposuerunt. primo lacrimas effundebat, deinde, auro iterum captatus, hoc illis rebus puerilibus anteposuit quo facto a iudicibus inter
    :

    reos sacrilegii

    Itaque neque aetati veniam dabant, neque sceleris inscitiam attribuebant, sed ut sacrileest.

    relatus

    gum nocentem propter

    id

    quod fecerat

    capitis

    damnaverunt.

    14

    LATIN READER

    8.

    THE

    PIGS'

    REVENGE.

    Quum praedones ad Tyrrhenain terrain navem piraticam appulissent, ex hara permultos sues furto abactos in navem imposuerunt funibus, quibus religata erat, solutis
    :

    Suarii praesentibus piratis silentium tenebant, quoad e portu illi se eripuissent, et e terra abessent tantum spatii quantum vox clamantis audiri
    turn demum consueta voce utentes sues retroposset Porci ut primum clamorem versurn ad se revocabant.
    :

    ad navigandum incubuerunt.

    sublatum audiverunt, statim in


    earn everterunt.

    unum

    navis latus collecti

    Itaque piratae malefici naufragio


    :

    mox

    ad

    unum

    perierunt

    sues vero incolumes ad suos enatarunt.

    9.

    DANCING HORSES.
    institutos ut inter

    Equos inter Sybaritas tradunt esse epulas ad tibiarum numeros saltarent.

    Quod quum

    Cro-

    toniatae cognovissent, bello adversus eos incepto,

    tubarum

    sonitum aliosque, qui ad arma animos excitarent, clamores


    tibias vero et tibicines secum in acie iam hostes propius adessent, produxit adductos, quum Crotoniates dux iisque imperavit ut numeros ad saltandum
    silere

    iusserunt

    aptos

    canerent.

    Quibus

    auditis,

    Sybaritarum equi tan-

    quam
    et

    in mediis conviviis versati equitibus excussis saltare


    et,

    tripudiare inceperunt

    confuso Sybaritarum ordine,

    stragis cladisque causa fuerunt suis dominis.

    10.

    WHERE WILL THE STONE FALL?


    omnium natura
    disceptent et sapientes
    facile

    li,

    qui de rerum

    inter

    homines

    habeantur, interdum

    decipiuntur.

    LATIN READER
    Accidit ut Florus vivido

    15
    ingenio ac sapientes

    praeditus

    cupidus promitteret se iis rem difficilem Qui ad hanc rem explorandam intent! propositurum esse. Florum diligenter exaudiebant rogantem, quamobrem lapis
    dolo

    captandi

    de

    summo malo

    demissus

    in

    undas,

    quae navis puppi


    professi se

    alludant, praecipitetur.

    His

    dictis

    omnes

    rem

    tarn spinosam accurate esse scrutaturos ad studia philoso-

    phorumque doctrinam repetendam

    se contulerunt.

    11.

    Faucis post diebus reversi alii de oceano, alii de nave, de aere, sermones reconditos et exquisitos habuerunt. " mecum navem Turn demum Florus " Si
    alii

    quis," inquit,
    ,

    conscendere et de malo lapidem deicere vult, facile intelliget lapidem re vera non undas contingere sed iuxta ipsum malum transtra inter impingi. Quae quum audivissent
    sapientes, cum Floro navigare noluerunt, veriti ne quid in navigio detrimenti caperent; sed se ab eo deceptos esse
    rati,

    moesti omnes

    domum

    regressi sunt.

    12.

    THE STORY OF DATAMES.

    Artaxerxe regnante Datames cum maximi consilii turn animi fortissimi, primum erat militum numero eorum qui regiam tuebantur deinde rex, quod Datamis laudem male
    :

    eum gerebat. Sed tandem quod implacabile odium in Datamen susceperat, postquam bello eum opprimi non posse animadvertit, insidiis interferebat, diu

    bellum adversus

    ficere studuit

    quas

    ille

    plerasque vitavit

    sicut,

    cum nunrecipi-

    tiatum

    quosdam sibi numero (de quibus, quod


    esset,

    insidiari, qui in

    amicoram erant
    neque

    inimici detulerant,

    16

    LATIN READER

    endum neque negligendum putavit), experiri voluit verumne an falsum esset relatum.

    13.

    Itaque eo profectus est quo itinere futuras insidias dixerant; sed elegit corpore et statura simillimum sui eique vestitum suum dedit atque eo loco ire quo ipse consue verat
    iussit.

    Ipse autem ornatu vestituque militari inter

    At insidiatores, posteum locum agmen pervenit, decepti ordine atque vestitu in eum faciunt impetum, qui suppo situs erat. Praedixerat autem his Datames cum quibus iter faciebat,
    corporis custodes iter facere coepit.

    quam

    in

    ut parati essent facere, quod ipsum vidissent. Ipse, ut concurrentes insidiatores animadvertit, tela in eos coniecit.

    Hoc idem cum

    eum

    uoiversi fecissent, priusquam pervenirent ad quern aggredi volebant, confixi ceciderunt inimici.

    14.

    Hie tamen tarn callidus vir in extremo tempore captus


    est dolo Mithridatis, qui per insidias persuasit

    Datami

    se

    infinitum adversus regem suscepisse bellum. Turn demum Datamen certiorem fecit tempus esse maiores exercitus
    parari,

    bellum

    cum

    ipso

    rege suscipi

    de qua

    re,

    si

    ei

    colloquium veniret. Probata re, colloquendi tempus sumitur locusque quo conveniretur. Hue Mithridates cum uno, cui maximam habebat fidem,
    videretur,

    quo loco

    vellet, in

    ante

    aliquot dies venit compluribusque locis separatim Ipso autem gladios obruit, eaque loca diligenter notat. colloquendi die utrique servos qui locum explorarent miserunt.

    LATIN READER

    17

    15.

    Deinde
    loquio

    ipsi

    sunt congress!.
    et

    Hie cum aliquamdiu in coldiscessisent

    fuissent
    abesset,

    diversi

    Datames

    eum

    iamque procul Mithridates revocavit simulans se


    Interim telum quod
    veste texit ac

    quiddam

    in colloquio esse oblitum.

    latebat protulit

    nudatumque vagina

    Datami

    venienti ait digredientem se animadvertisse locum quendam, qui erat in conspectu, ad castra ponenda esse idoneum.

    Quern cum digito demonstraret et


    ferro transfixit, priusque
    interfecit.

    ille

    conspiceret,

    aversum

    quam quisquam

    posset succurrere,

    Ita vir qui multos consilio,

    neminem

    perfidia

    ceperat, simulata captus est amicitia.

    16.

    FAITHFUL DOG.

    Sacrilegus quidam media nocte, quum iam sacerdotes somnus artissimus esset complexus, in Aesculapii templum
    ingressus

    permulta sacra clam surripuerat.

    Quern canis

    excubitor sacerdotibus, qui noctu in aede vigilias agebant, multo diligentior insecutus, commissum sacrilegium horribili

    quam maxime
    scelerisque
    ;

    poterat fremitu

    praedicabat.
    facta

    autem

    socii

    magna
    latrare

    lapidatione

    Fur canem
    pane

    appetebant

    deinde

    cum

    non

    desisteret, offis et

    objectis, ilium

    demulcere conabantur.

    At

    canis nee lapideo

    imbri deterritus nee dulcibus seductus illecebris custos incorruptus permansit.


    17.

    Sive enim fur


    exierat, canis ei

    domum,

    ubi habitabat, evaserat, sive inde


    :

    implacabilem inexpiabilemque se praebebat


    est

    itaque

    tandem

    latrabat, esset,

    unde canis, qui semper nee multo post animadversum est quae ornaintellectum

    18

    LATIN READER

    inenta templo deessent. Quo facto, is, qui tale furtum in Atheniensium admiserat, suspicionem adductus et tor-

    mentis craciatus totam rem exposuit. Denique e lege hie cani vero, capite damnatus extremo supplicio affectus est
    :

    ut sacerdotibus pari custodi, cibus publice datus maxirnam

    meritamque gloriam praebebat.

    18.

    FRENCH IMPOSTOR.
    paternas
    consumpsisset,
    iniit.

    Mantacius

    quum

    divitias

    ut

    pecuniam colligeret hoc consilium dolosum


    callidus

    Hie homo
    re-

    rerumque sagax, professus

    se

    homines mortuos

    portaturum, cives Lutetienses decipere conabatur.

    Idcirco

    ut hoc manifestum exhibeat, promittit se post quindecim dies ad sepulcra iturum, ut omnes illic iacentes restituantur.

    Interea fama tarn vulgaris exoriebatur, ut multi cives medicum tanta praeditum arte adire vellent. Hinc non modo

    magnam
    batur.

    gloriam sed etiam aliquantum pecuniae conseque-

    19.

    facto atque ut aufugeret

    iam appropinquante servo penitus obstupeadmonenti respondit Mantacius eum ignorare quanta esset stultitia hominum. Quod quum
    die

    Tandem

    vix dixisset, accurrit nuntius, quern miserat civis ditissimus,


    ut promitteret se septera sestertia medico

    daturum
    se

    sibi

    enim
    orare

    fuisse

    coniugem

    violentam
    sibi

    et

    effrenatam;
    :

    si

    ea

    revertisset,

    maximum

    dolorem illaturam

    idcirco

    Mantacium ne

    sestertiis persolutis

    illam pestem reportaret. Septem Mantacius promisit se iis quae petiisset


    esse,

    obsecutum, nulla arte usurum yitam redigeret.

    ut

    illius

    coniugem

    in

    LATIN READER

    19

    20.

    Mox

    duo iuvenes opulent!

    et prodigi,

    dum medicum

    obsecrant ne patrem avarum, cuius divitias ipsi acceperant, in vitam redigeret, sestertia octo praebebant. Deinde vidua
    " Mihi," inquit, pedibus medici deiecta " nubere viro alter! miserae volo, quod equidem parce f acere non potero, si vir prior per tuas artes in vitam redac-

    etiam formosa

    tus erit."

    Ex his aliisque
    est,

    civibus, qui

    timebant,

    magnam quum

    hanc miram potestatem accepisset pecuniam, Mantacius

    Lutetia egressus

    ut divitias aliunde exquireret.

    21.

    THE STRENGTH OF

    ASSOCIATION.

    Eex
    ut

    quidam

    habuisse dicitur.
    saepissime

    Britannorujn iracundam matrem puer Apud quam tanta in offensa erat iuvenis,

    verberatus

    poenas

    gravissimas

    dederit.
    virgis

    Mater enim mulier ferox atque impotens non modo


    utebatur.

    ulmeis sed etiam longis candelis, quibus filium verberaret,

    Eex tandem,

    puerili

    aetate

    peracta,

    patrio

    potitus regno dolorem, quo ipse affectus erat, in memoria tarn acriter retinuit, ut iuberet ne unum quidem ex iis, qui
    in

    regia versabantur,

    candelis
    in

    uti.

    Itaque tota
    essent
    regi

    domus

    taedis illuminata,

    quanto
    solita est.

    odio

    candelae,

    omnibus exhibere

    22.

    GHOST STORY.

    Erat Athenis spatiosa et capax domus, sed infamis et Per silentium noctis sonus ferri et, si attenderes pestilens.
    acrius, strepitus

    reddebatur

    mox

    vinculorum longius primo, deinde e proximo apparebat idolon, senex macie et squalore

    20

    LATIN READER
    :

    confectus, promissa barba, horrent! capillo

    cruribus coin-

    pedes,

    manibus catenas gerebat quatiebatque.

    Inde ab

    inhabitantibus tristes diraeque noctes per metum vigilabantur; vigiliam morbus et crescent! formidine mors sequebatur. Nam interdiu quoque, quamquam abscesserat imago,

    memoria imaginis oculis inerrabat. Deserta inde et damnata domus totoque illi monstro relicta: proscribebatur tamen
    seu quis emere seu quis conducere ignarus tanti mali vellet.

    23.

    Venit Athenas philosophus Athenodorus, legit titulum auditoque pretio, quia suspecta vilitas, percunctatus, omnia docetur ac nihilo minus, immo tanto magis conducit. Ubi coepit advesperascere, iubet lectum sterni sibi in prima

    domus

    parte, poscit pugillares, stilum,

    lumen

    suos omnes
    oculos,

    in interiora dimittit, ipse

    ad scribendum animum,

    manum

    intendit,

    ne vacua mens audita simulacra

    et inanes

    sibi metus fingat. Initio, quale ubique, silentium noctis, dein concuti ferrum, vincula moveri: ille non tollere oculos, non remittere stilum, sed offirmare animum turn crebres:

    cere fragor, adventare, et

    iam ut

    in limine,

    iam ut

    intra
    sibi

    limen audiri
    effigiem.

    respicit,

    videt agnoscitque

    narratam

    24.

    Stabat imago innuebatque digito similis vocanti


    contra, ut

    hie

    rursusque ceris ilia scribentis capiti catenis insonabat et stilo incumbit respicit rursus Athenodorus nee moratus tollit lumen et Ibat ilia lento gradu, quasi gravis vinculis ; sequitur.

    paulum

    exspectet,

    manu

    significat

    postquam

    deflexit in

    aream domus, repente dilapsa

    deserit

    LATIN READER

    21

    desertus herbas et folia concerpta signum loco die adit magistrate, monet ut ilium locum Postero ponit. Inveniuntur ossa inserta catenis et implieffodi iubeant.
    :

    comitem

    cita,

    quae corpus aevo terraque putrefactum nuda et exesa


    :

    reliquerat vinculis

    collecta publice sepeliuntur.

    25.

    BOUNDARY COMMISSION.

    Q. Fabius Labeo, arbiter a senatu finium const! buendorum

    Nolanos et Neapolitanos date, cum in rem praesentem venisset, utrosque separatim monuit, ut omissa
    inter

    cupiditate

    regredi,

    quam

    progredi mallent.

    Quod cum
    aliquantum in

    utraque pars, medio vacui agri relictum est

    mota

    viri auctoritate, fecisset,


    :

    constitutis deinde finibus

    Eomano

    ut ipsi terminaverant, quidquid reliqui soli fuit, populo adiudicavit. At sententia secundum ipsorum
    dicta,

    demonstrationem

    nee Nolani nee Neapolitani queri


    praestigiis

    potuerunt; improbis tamen usus civitati illos fines Labeo adiunxit.

    Eomanae

    26.

    THE PURSUIT OF KNOWLEDGE.


    omnium

    Is,

    quern Britanni sapientissimum arbitrantur,

    rerum naturam causasque tanta diligentia exquirebat, ut hominum coetum solitosque mores saepius negligeret. Cuius quum amicus ad cenam invitatus nil nisi duos pisces
    appositos invenisset, hospitem, qui philosophorum doctrinae

    operam dabat neque alias res recordabatur, diu exspectabat ; primo unum, deinde alterum edit. Quibus consumptis atque conviva egresso, reversus philosophus, qualis cena
    sed dum patellam cibo vac; uamaspicit, "Equidem", inquit, "iamcenavi;" studiisenim penitus intentus re vera est oblitus utrum cenasset necne.
    esset apparata, animadvertit

    22

    LATIN READER

    27.

    ANCIENT CANNIBALS.
    orientis parti bus

    Ferunt Indorum barbaram gentem in


    Si quis civium

    habitare solere, qui Padaei vocati hoc institute uterentur.

    morbo laborabat, sive mulier sive vir erat, maxime familiares occidebant, professi eum si morbo consumptus esset non ad edendum fore idoneum. Ille autem negabat se aegrotare hi vero non assentientes
    tune virum vivi
    ;

    illo

    interfecto epulabantur.

    Si

    quando mulier aegrotabat,

    pariter mulieres

    eadem

    faciebant.

    Ex

    his facile intelligen:

    dum
    sin

    haud multos ad senectutem pervenire potuisse autem id accidit, senis ad aram deorum mactati carne
    est,

    vescebantur.
    28.

    THE MILLER.
    tandem ad provinciam arma sumpserant,

    Homines quidam,
    missis, ut multos,

    seditione ac discordia concitata, in

    diversas partes discedunt.

    Militibus

    oppresses

    qui contra regem trucidarent, rex imperavit.

    At quum ab

    iis

    Balatro, qui pistrino multisque servis praeerat, praecipue

    peteretur, servo quern fidelissimum habuit, ut simularet se


    esse

    Balatronem,
    :

    delituit

    Itaque Balatro ipse tecto persuasit. servus autem a militibus oppressus excruciatusque,

    se esse

    "

    Tu

    merito supplicium pateris


    morieris
    ;

    Balatronem magna voce negavit. Cui respondit dux si enim es Balatro, ut


    :

    homo nequam

    sin

    autem nos
    dictis

    conaris decipere,

    His mendacii poenam dabis." domino Balatrone est suspensus.


    29.

    servus infelix pro

    WASTE OF WORDS.

    Samii Spartam venerunt, ut opem a Lacedaemoniis Introducti ad magistratus, sollicitis animis multa peterent.

    LATIN READER
    verba
    faciebant.
    Illi

    23

    autem, primo constitute concilio,

    Samiis responderunt se ea, quae prima dixissent, oblitos esse ; ea, quae secuta essent, non intelligere. Posthac iterum
    admissi Samii,

    dum saccum

    offerunt, nihil aliud dicunt nisi

    haec verba "Saccus farina

    Quibus Spartani indiget." responderunt eos vocabulum "saccus" omittere potuisse. Nee tamen Samiis auxilium praestare noluerunt, sed mag-

    num apparatum navalem


    30.

    mittere decreverunt.

    OUT OF FRYING PAN INTO THE

    FIRE.
    pascit
    :

    Bubulcus vitulum,

    dum gregem armentorum

    amissum, per omnes solitudines diu vagatus quaerebat quern ubi nusquam invenire potuit, lovem precatus promisit, si furem, qui

    in sacrificio se oblaturum.

    vitulum abstulisset, ostendisset, hoedum Deinde in quercetum progressus


    igitur
    et

    leone vitulum

    humi

    demissus

    devoratum cognovit. Trepidus manibus ad caelum sublatis,

    "
    ait,

    luppiter, promisi me tibi hoedum daturum esse, si furem nunc autem taurum tibi me sacrificaturum invenissem
    :

    polliceor, si istius

    morsum

    leonis incolumis effugerim."

    31.

    UNPOPULAR VATINIUS.
    non modo propter urbanitatem
    et

    Casellius iurisconsultus
    facetias sed

    ob dicendi licentiam laudem


    seriis ioca

    maximam

    conse-

    cutus est
    noluit.

    neque enim cum

    interdum coniungere

    propter corporis deformitatem et vitae turpitudinem omnibus in odio erat, dum gladiatorium munus edit, ab omni parte lapillis est ita petitus, ut gravi
    Vatinius, qui

    dolore afficeretur.
    effecit

    Quo

    facto,

    quum ad

    aediles accessisset,

    edicerent, ne cui in arenam nisi pomum demittere liceret. Haud multo post Casellium ab amico

    ut

    ii

    24

    LATIN READER

    consultum utrum nux pinea pomum habenda esset necne, respondisse ferunt, "Si in Vatinium missurus es, pomum
    est."

    32.

    COMPULSION OR PERSUASION 1

    Sol et ventus Aquilo olim certabant uter esset fortior. Itaque inter eos convenit ut vires in viatore experirentur

    e quibus qui amictum homine excussisset, palmam ferret. Viator igitur nimbo horribili et stridenti aquilone oppressus amictum adhuc diffusum ad se adduxit. Quum autem sol

    nimbo paulatim

    evicto radiare inciperet, et viator magis magisque aestuaret, ob calorem progredi non potuit sed abiecto amictu in nemore, ut frigus captaret, resedit.
    :

    Itaque

    soli,

    ut homine victo, victoria contigit.

    33.

    CROCODILE HUNTING.
    multis
    :

    Crocodilorum
    Aegyptios

    venatio
    est

    et

    variis

    modis inter

    memoratu dignus

    hamo
    ferit.

    qui maxime Suis exponam. tergus pro esca insertum in medium flumen demittit venator ipse
    instituta

    quorum

    eum,

    videtur,

    in ripa fluminis

    vivum habet porcellum, quern vehementer


    :

    sonum
    devorat

    accurrit
    :

    Crocodilus autem, voce porcelli audita, ad eius in tergus vero suis ubi incidit, illud

    mox

    in terram detrahitur.

    Postquam
    :

    in terram
    :

    extractus
    facto

    reliqua administrat sin autem illi id faciat, non sine labore res conficitur. obstatur, quominus

    est, primum admodum facile

    oculos eius luto oblinit venator

    eo

    34.

    EOMAN NAMES.

    " Asina "


    est,

    " inquit hie quod viro non mediocri cognomen velim dicas unde contigerit ; quum hoc nomen contume-

    LATIN READER
    liae

    25

    quam honor! propius videatur." Turn respondit ille Neque honor neque iniuria sed casus cognomina eiusmodi fecit. Namque iis, qui nomine gentili Corneliis usi sunt, cognomen Asina est additum, quoniam quum ab homine quodam Corneliae gentis principe, fundum empturo, sponsores solemniter poscerentur, subito asinam cum onere
    :

    "

    pecuniae

    in

    forum

    productam,

    quasi

    pro

    sponsoribus

    pignus praesens, Cornelii iussu servi afferebant. De quo casu in posterum ad nomen gentile hoc cognomen accessit."

    35.

    THE INDUSTRY OF CLEANTHES.


    f uerat
    :

    Cleanthes primo pugil

    sed

    quum Athenas ad

    Zenonem

    se

    contulisset,

    acerrime incubuit.
    ut laboris studio
    esset,

    philosophorum doctrinam Zenonis decreta discere adeo voluit, Qui


    in

    sit

    celebratus

    pecuniae colligendae

    esset

    quippe qui cum pauper valde appetens; noctu

    enim in aquis ex hortis exhauriendis, die vero in sermonibus exercebatur. Ferunt eum in iudicium abductum esse, ut
    rationem redderet, unde tarn opimo corporis habitu praeditus victum sibi quaereret quern et horti custode apud quern exhauriebat, et pistore apud quern farinam molebat,
    :

    testibus productis, iudicio liberatum esse.

    36.

    A VALUABLE PILLOW.

    Accidit ut eques Komanus ex aere alieno tarn graviter laboraret, ut amplius ducenties HS. deberet. Quum hanc
    tarn

    grandem pecuniam persolvere nequiret, ad hoc celandum lam tandem maximam, dum vivit, adhibebat curam. mortem et bona sub hasta essent quum obiisset, vendenda,

    quantum

    esset aes

    alienum undique renunciatur.

    Quod

    26

    LATIN READER
    principem allatum esset, uni e libertis, auctionem properaret et culcitam cubicu-

    quum ad Augustum
    ut statira ad

    larem equitis iam mortui emeret, imperavit. Maecenati autem aliisque sodalibus hoc praeceptum mirantibus haric
    rationem reddidit Augustus
    ;

    illam culcitam

    maximi

    esse

    aestimandam, in qua securus dormire posset.

    is,

    qui tantum pecuniae deberet,

    37.

    HEADS AND

    TAILS.

    A
    classe

    Eomanis

    scriptoribus traditur fabula in

    magna

    beneficia

    deum Saturnum

    contulisse. et

    regem lanum Quern ubi

    pervectum rex hospitio exceperat,

    ab eo edoctus

    quo modo

    agri iuste essent colendi, pro rudi victu fruges

    nuper inventas acceperat, Saturno semper maximam gratiam habebat. Idcirco quum primus quoque aera signaret, eius rei memoriam in posterum tradidit. Saturnum adeo
    venerabatur
    ut,

    quoniam

    ille

    nave

    fuisset avectus,

    ex una

    ex altera navis exprimerequidem tur. Aere igitur ita signato, dum Romani pueri aieam " " ludunt, denarios in sublime iactant et capita aut navim
    parte sui capitis effigies,

    exclamant.
    38.

    FALSE FRIENDSHIP.
    iter facientibus ursa
    fit

    Duobus
    e quibus

    amicis

    una
    se

    obviam

    unus

    perterritus, ut

    periculum evitaret, arborem

    conscendit, alter,
    vellet,

    cum
    iri

    superatum

    intelligeret,

    tuum

    esse simulabat.

    imparem ursae fore et, si pugnare humi deiectus, se inorUrsa vero, ut accessit, aures et os

    iacentis et spiritum continentis contrectat, tune

    eum

    cadaver

    esse rata abit.

    descendit

    qui inter frondes arboris latuerat, cui percunctanti quidnam in aure eius iacentis
    alter,

    Mox

    LATIN READER
    dixisset ursa respondit amicus

    27
    se monuisse,

    ursam

    ne

    post-

    ea

    cum

    istiusmodi amicis iter faceret.

    39.

    DEAR

    EGGS.

    Eex quidam quum


    ulo constitit, ut se
    qualis cena
    sibi

    inter Batavos iter faceret, in oppidreficeret; cui roganti,

    suumque equum

    comparari posset, respondit caupo, qui agresti hospitio praefuit, se libenter regi ova gallinarum praestiturum. Imperavit rex ut quam celerrime ea apponeret
    :

    quae apposita

    quum

    cupide edisset, quanti constarent

    scisci-

    tatus, cognovit

    quingentos sestertios sibi esse persolvendos. "Edepol," inquit rex obstupefactus, "inter Batavos rara et infrequens avis gallina esse videtur, si quidem tria ova quin-

    gentis sestertiis veneunt."


    et gallinarum et

    Cui respondit caupo:

    ovorum

    est satis

    magna

    copia, reges

    "Nobis autem

    baud frequenter

    in hoc hospitio excipimus."

    40.

    THE BITER

    BIT.

    Philosophos quidem per indignationem in cavillationes

    Nam cum Antigoni humili ex et ad novas divitias servitio regis libertus, turpi ad convivium nuper erectus, philosophos congregasset,
    nonnunquam
    incurrisse negare nequeo.

    multa

    et

    minuta

    sciscitatus

    iis

    irridere conatus est.

    Tandem

    scire se velle dixit, cur

    unius coloris edatur.


    "
    ferret,

    ex nigra et alba faba pulmentum Aridices philosophus quum hoc aegre


    " hanc
    loris

    At tu,"
    albis

    inquit,

    rem ambiguam
    similes

    fac ut resolvas,

    cur de

    et

    nigris

    maculae gignantur."

    Quibus verbis

    auditis, libertus, qui servus olim verberibus

    saepius est affectus, subito obstupefactus, nee philosophos neque alios posthac unquam cavillari conabatur.

    28

    LATIN READER

    41.

    KEPROOF.

    Mercurius cognoscendi cupidus quanti apud homines esset, statuarii domum in hominis speciem transformatus ivit et visa lovis statua, statuarium rogavit quanti earn drachmae/ risu Mercurius dixit, "Quanti lunonis statua constatT' "Pluris," alter. Tune statuam deus suam ipsius respondit conspica-

    emere posset.

    Quum autem

    dixisset

    "

    tus, ac sui

    ut nuntii deorum et quaestuosi

    summam
    si

    rationem

    homines habere ratus; "Die mihi,"

    inquit,

    "nonne haec
    hasce alias

    maximi

    constat pretiiT'

    "Minime: nam

    emeris, libenter hanc gratuitam adiciam."

    42.

    A USEFUL

    DONKEY.
    saluti erat,

    C.

    Mario ominis observatio quondam


    est.

    quo

    tern-

    pore hostis a senatu iudicatus in


    custodiae causa deductus
    ei

    domum

    Fanniae Minturnas

    Animadvertit enim asellum,

    neglecto quod

    aquam procurrentem. venturae signum habendum esse ratus, alioquin religionum interpretandarum peritissimus, a multitudine,

    obiciebatur pabulo, ad

    Quod

    rei

    quae ad opem f erendam confluxerat, impetravit ut ad mare Protinus naviculam conscendit, in qua in perdiiceretur. Africam pervectus arma Sullae victricia eflregit.

    43.

    CYRUS AND HIS SOLDIERS.

    (Jbi omnes milites convenerunt, Cyrus, ut quam primum ab Astyage, rege Medo, desciscerent, hoc usus est consilio. Illos Persicae regionis tractum spinis obsitum iussit uno die

    purgare proposito labore iam tandem Persis periisdem functis, Cyrus praedixit ut in posterum diem loti
    f alcibus
    :

    LATIN READER
    adessent
    :

    29

    unum

    interim caprarum oviumque greges omnes in ubi postridie congregates interfecit paravitque
    :

    Persae convenerunt, discumbere per herbam iussos lautis Deinde postquam a cena surrexerant, ex iis epulis recepit.
    quaesivit Cyrus,

    utrum potiora viderentur quae

    pridie an

    quae ipso die passi essent.

    44
    Multum
    se
    illi

    interesse responderunt

    pridie

    enim omnia

    bus

    esse. Qui" ita res se habet si " Viri me Persae," inquit, sequi vultis, his et plurimis aliis bonis certe fruemini ; sin autem regi Astyagi obsequemini, labores, quales erant
    dictis,
    :

    mala habuisse, deinde omnibus bonis fructos

    hesterni, habebitis perpetuos.

    Persae

    igitur,

    qui iam pridem

    Medorum imperium
    usus adiutoribus et
    effuseque donabat.

    aegre ferebant, ducem tandem nacti, libenter in libertatem se vindicaverunt Cyrus autem his
    :

    Medorum

    regno potitus,

    iis

    praemia large

    45.

    WHY
    e

    ARE FROGS DUMB AT SERIPHUS?

    Seriphii de suis ranis gloriantur eas strepentes Persea,

    quum magno
    esceret,

    certamine adversus

    Medusam commisso
    lacum fessus requi:

    rediret et longo itinere peracto prope

    ne

    somnum

    caperet,

    interpellasse

    idcirco

    eum

    molestia affectum a love patre deprecatum esse, ut ranae

    quominus clamarent impedirentur.


    ditis,

    Quibus precibus exausuo gratificatum ranas illius loci incolas silentii perpetui damnavisse. Theophrastus autem homo sagacissimus non modo hanc fabulam explodit, sed Seriphios

    patrem

    filio

    gloriantes redarguit

    frigidis

    enim

    aquis,

    non Persei

    in-

    somniis ranarum silentium esse imputandum.

    30

    LATIN READER

    46.

    PATRIOTIC MULE.

    Mulus Atheniensis quidam iam vetulus, quamvis ab omni


    onere vehendo tandem immunis factus
    liberatus
    esse noluit.
    esset, studio

    laborum

    Namque

    ubi Athenienses Parthe-

    nonem Minervae templum aedificabant, nulla re onustus sua sponte cum mulis adolescentibus, qui de Pentelico marmor portabant, tanquam ad iter faciendum socius et
    hortator ambulabat, et iuniores ipse aetate confectus ultro Quod quidem ut citroque progressus incitare conabatur.

    iussit,

    populus Atheniensis intellexit, per praeconem declarari ne a frumento neve ab hordeo prohiberetur ; itaque

    decretum

    est ut

    pretium iustum

    ei,

    sicut athletae

    iam rude

    donato, ex aerario penderetur.


    47. A.

    CONVENIENT ACCIDENT.

    entem modo non vivum mira arte reddiderat.

    Protogenes pictor egregius equum ab exercitatione veniCuius tamen

    spumam anhelantis se exprimere potuisse non iudicavit, quum in reliqua parte tabulae omni, quod difficillimum
    erat, sibi ipsi satisfecisset.

    Cum

    enim spuma

    pingi,

    non ex

    ore nasci videretur, anxio animi cruciatu colores saepius


    absterserat, saepe penicillum mutaverat.

    Postremo

    indig-

    natione

    accensus

    corripit

    spongiam,

    omnibus

    imbutam

    coloribus, forte iuxta se positam et veluti corrupturus opus

    suum

    tabulae

    illisit.

    Quae ad
    ;

    ipsas nares equi directa forte


    et

    desiderium pictoris explevit


    valuit, casus imitatus est.

    quod

    ars

    adumbrare non

    48.

    THE DEATH OF THE TYRANT JASON.


    satis
    sit

    Utrum
    absumptus

    iusta ultione

    lason Thessalus tyrannus


    est.

    necne, incertum

    Taxillo enim gymnasi-

    LATIN READER
    archo, a

    31
    se conquesto, per-

    quibusdam iuyenibus pulsatum

    misit ut aut tricenas ab his drachmas exigeret aut denas

    luvenes autem quum iustis plagas singulis imponeret. verberibus essent caesi, et poenae modum animi, non corporis dolore aestimarent, ad lasonem ulciscendum consilium inibant. E quibus alii in Taxillum ut crudelem et immanem

    animadvertere volebant,

    alii

    antem a

    lasone,

    quod

    iniuriae

    Haud multo auctor fuisset, poenas repetendas censebant. post lason dum faciles aditus privatorum ad se admittit,
    ab his septem iuvenibus interfectus iniquam potestatem
    expiavit.
    49.

    KALID'S SAGACITY.

    praeclarus,

    Kalidus inter Persas ob animum providum et sagacem quondam sub incauto duce ad hostes vincendos
    est.

    legatus missus

    Quum autem

    dux, ut se recuperaret,
    deserto effugiunt

    agmen

    constituisset, subito

    damarum grex e

    Quae dum videt Kalidus, atque inter milites discurrunt. statim ducem admonet, ut milites extemplo arma expedire Dux autem respondet, " Quid vis 1 " " Hostes iubeat.
    " damae enim natura ferae in praesto sunt," inquit Kalidus, nostra castra ab exercitu hostili se immittere coactae sunt."

    His

    dictis

    quum iam

    milites

    vix in
    :

    equos insiluissent,

    agmen hostile adesse omnes vident undique acclamatum se unumquemque ad Kalidi prudentiam vitam suam et salutem
    debitam
    referre.

    50.

    ADDITION OF FRACTIONS IN THE EAST.


    moriturus quidam equos septendecim inter tres Qui quidem alius in alium se

    Homo
    filios

    dividendos reliquerat.

    iustum praestandi alioquin cupidi,

    equos tamen in eas

    partes, quas pater descripserat, dispertire nequeunt.

    Nam

    32
    ille

    LATIN READER
    dimidiam, tertiam, nonam partem singulis pro sua aetate Fratres ergo rei difficultate devicti ad
    et

    iusserat distribui.

    iudicem se contulerunt,

    cum unus causam

    accurate

    exposuisset, se patris voluntati obsequi velle, sed

    quomodo

    septendecim equos iuste possent dividere, nisi nonnullos discidissent, rationem habere non posse, iudex silentio facto

    rem disceptandi diem differre decrevit, ut paucis post diebus suam cuique partem iustam ipse distribueret.

    51.

    Septem autem diebus peractis, ad certum tempus fratres apud iudicem iterum accedentes, quid consilii iniisset roga" quibus respondit iudex, Vultisne ampliorem quam debitam partem de haereditate accipere T' " Immo vero,"

    verunt

    illi

    libenter responderunt.

    Iudex

    igitur eos in

    agrum

    duxit,

    in

    quo non modo septendecim

    equi, sed

    quern ipse immiserat, pascebantur ; imperavit ut partem dimidiam, secundo ut partem tertiam, natu minimo ut partem nonam reciperet. Itaque primo

    equus etiam alius, et fratri natu maximo

    novem, secundo

    sex,

    tertio

    parte distributis, integritatem, sed etiam benevolentiam


    verat,

    iudex

    duobus equis pro sua cuique ipse, postquam animi non modo
    tali iudicio

    monstra-

    equum suum domum

    reducit.

    52.

    DEMOCRITUS AND THE HONEY.

    Democritum Abderitem ob taedium senectutis quotidiano cibo aliquid detrahendo mortem sibi Sed instantibus iam Thesmophoriis consciscere decrevisse.
    est

    Fama

    de

    eum

    ne per id celeberrimum tempus eo mortuo illos solemnes et festos moreretur, quippe quae
    ancillae rogaverunt,

    LATIN READER
    dies agere

    33
    igitur, et,

    non possent.

    Hie anmrit

    quum

    mellis

    vas sibi propius admoveri iussisset, vitam multos dies mellis odore et halitu continuatam sic prorogavit. Thesmophoriis

    autem tandem

    delectatus peractis, ac melle asportato, quo illis servae baud invitus Democritus exspiravit; fuerat, fructae diebus alium dominum aliamque familiam quaerere

    moestae cogebantur.
    53.

    BIRD-CATCHING.

    Haec
    fieri

    Otos ex Libya vicina Alexandriam transire tradunt. avis imitatrix est eorum, quae praecipue ab hominibus
    videt
    ;

    quidquid enim aucupem f acientem cernit, idem Stantes igitur ex adverse aucupes oculos ipsa agere coepit. suos medicamento quodam oblinunt; dum aliud, quod

    oculorum

    cilia glutinet,

    non procul a
    ungentes

    se in patellis apposi-

    tum

    oti conspicati idem in oculos iniecto medicamento itaque extemplo hostes cohaerentibus neque aufugere aspicere neque ciliisque

    habent.

    Quos

    sese

    faciunt;

    Aucupes igitur has aves facillime deceptas possunt. sine risu secum auferunt.

    non

    54.

    THE ARTFUL ELEPHANT.

    Pictor elephantum esse providum animal ex hac clade

    Elephantum enim, dum proboscidem alte sublatam retinet, per imaginem exhibere voluit ; itaque puero imperavit ut poma in os illius iniceret. Quo poma iniciente
    certe intellexit.

    diu elephas proboscidem extollebat ; at, quum iam ilia defuissent, nee quid sibi esset faciendum sciret puer, re vera
    ei

    illudens

    poma

    se offerre simulabat.

    Idcirco animal id

    non modo proboscidem demisit sed puerum impudentem ultum est imaginem enim
    sagax,

    quum

    nihil in ore reciperet,

    34

    LATIN READER

    paene confectam, peracutis dentibus totam pertusam, pessum dedit puerumque invicem ludibrio affecit.

    55.

    AMASIS AND HIS THEFTS.


    in serias res

    Amasis privatus nullo modo


    debat sed

    animum

    inten-

    cum

    scurris et

    compotoribus aetatem degebat;

    ubi autem potanti necessaria defecerant, furto alien a auferre solebat. Ab iis autem, qui eum sua bona habere amrmabant,
    accusatus ad proxima quaeque templa deducebatur, et modo condemnatus modo absolutus decedebat Amasis. Postquam

    autem

    regno

    potitus

    est,

    quicumque

    Di

    furti
    iis

    criminis

    bat,

    negligebat, neque quippe qui nullius essent momenti neque oracula veridica exhiberent. Qui vero furti arguerant, his, ut vera dicenti-

    absolverant,

    eorum templa

    sacra facie-

    bus,

    praecipuam curam praestabat.

    56.

    AN

    INCURABLE.

    Traditur Carlinus, comoedus inter Patavinos praeclarus,


    Illo tempore lepide et iocose partes agere solitus esse. homo vultu tristi et capite demisso tabernam medici, qui

    propter

    maximam consecutus erat, petit, morbum gravissimum remedium eumque adhibeat se enim aegrum animi esse. Quae quum audivisset medicus, dixit opus esse eum ad theatrum ventitare,
    artem laudem
    obsecrat, ut ad
    ;

    ut,

    dum
    hoc

    Carlinum

    histrionem

    observat, laetitiam concipere possit. " Carlinus me admones


    alter,
    :

    iocose partes agentem " Frustra," respondit

    iocos et ludicra

    delecto,

    Quae quum
    bilis,"

    ita sint,

    dum alios per dolore afficior. ipse gravissimo hie morbus mihi videtur esse insanaego

    sum

    LATIN READER

    35

    57.

    THE GREATEST

    LIAR.

    Quum
    incidit.

    augur ob priscam severitatem praeter ceteros

    praeclarus pedibus ibat, in sutores sordidos et incultos forte Quos quum animadvertisset tarn clare exclamantes

    ut omnibus praetereuntibus molestiam gravem adhiberent,


    rogavit,

    se

    Illi respondit unus e sutoribus vultis*?" vino plena potitos decernere velle, quis ea amphora

    "Quid

    dignus

    esset.

    Ad

    id perficiendum se
    ei,

    omnes mendacia quam


    esset,

    impudentissime dicere, ut

    qui

    maxime mentitus
    :

    amphora

    daretur. Quibus dictis obstupefactus augur

    monuit

    pessimi esse exempli tantis et tot mendaciis uti

    se

    autem

    "At tibi danda est amphora," nunquam mentitum esse. conclamant omnes ; " tu maximo usus mendacio hanc merito
    accipies."

    58.

    POPULAR TASTE.

    Polycletus, cuius signa mira arte perfecta fuerunt, duo simulacra uno eodem tempore, alterum multitudini obsecutus, alterum de artis norma, olim confecit. Primum enim

    ex sententia singulorum, qui intrabant, finxit alia parte commutata, alia reformata, ut praecepto uniuscuiusque diligentissime obediret; alterum autem maxima usus arte ipse
    solus perfecit. in

    Utrumque ergo tandem hoc modo expolitum

    ex quibus sane alterum in admiratione ; Hoc iudicio accepto Polyomnibus, alterum erat ludibrio. cletus, "At hoc," inquit, quod vituperatis, vos fecistis,
    proposuit
    "

    medium

    illud

    quod admiramini, ego argumento, quantum illius ars et popularemque sensum superaret.
    vero,
    :

    quod maximo
    disciplina

    f uit

    vulgarem

    36

    LATIN READER

    59.

    GHOST STORY.

    Chrysippus refert, apud Megaream tabernam Atheniensem quendam zonam auro plenam secum ferentem devertisse.
    Ilium vero caupo, apud quern vesperi deverterat, quum pecuniam avide respiceret, ex insidiis obtruncat; deinde caesum atque in plaustro, in quo fimus vehebatur, abscondi-

    tum
    et a

    extra

    urbem portare
    alii

    vult.

    At Atheniensis
    adstitit, et,

    ita trucidati

    anima Megarensi
    quo
    et
    esset,

    noctu

    quid factum esset

    quomodo

    et

    enarravit.

    Ille

    quas per portas corpus exportandum vero quum ea audivisset, haud

    iniectis e fimo

    segniter prima luce exsurgit observatoque plaustro manibus cadaver eruit. Quo facto hie quidem sepul-

    turae, ille vero supplicio datus est.

    60.

    PERSIAN STRATAGEM.

    Persae postquam obsidione urbem Barcam cinxenmt,


    et cuniculis, quibus in

    urbem

    intrarent, usi sunt, et validos

    impetus fecerunt. Quibus rebus quum multum temporis tereretur, et multi utrinque caderent, pedestrium Persarum dux, ratus Barcaeos non vi sed dolo vinci posse,
    in

    murum

    hanc rationem

    iniit.

    Noctu latam
    esset.

    fodit fossam, cui ligna

    parum

    solida instravit, et super ligna

    humum

    ita ingessit,

    ut reliquae terrae aequalis

    colloquium

    invitati,

    illi

    libenter

    Ut illuxit, Barcaei, ad morem gesserunt denique


    ;

    omnibus placuit a bello utrumque discedere.


    positis,

    His com-

    super occultam fossam utrique sacrificant, his " condicionibus pacem conciliant quamdiu haec terra ita
    :

    dum

    manebit, integrum manebit iusiurandum."

    LATIN READER

    37

    61.

    Barcaei promittunt mulctam se regi soluturos


    se nihil porro contra Barcaeos novaturos.

    Persae,

    omnibus urbis portis


    intra

    apertis,

    Feeder e peracto, Barcaei Persis adeo confide-

    bant, ut et ipsi urbe egrederentur, et hostium quicunque

    muros

    vellet ingredi paterentur.

    ponte disrupto in
    fecerant,

    urbem

    irruebant.

    At Persae occulto Pontem autem, quern

    ob hanc causam interruperunt, ut iureiurando se liberarent, quo cum Barcaeis obstricti erant ; tamdiu ratum
    fore foedus,

    quamdiu
    esset.

    terra in eo statu,

    quo tune

    fuisset,

    permansura

    Itaque dolo

    devicti

    Barcaei Persis

    concedere coacti sunt.


    62.

    VALUABLE LESSON.

    Adolescens quidam Eretricus Zenonis domum, qui multos


    discipulos ad sapientiam adipiscendam colligebat,

    longum

    tempus

    Reversum vero pater homo frequentaverat. subrusticus et incultus interrogavit, quid tandem sapientiae
    didicisset.
    Ille

    apud Zenonem
    pollicitus est
    :

    vero re ipsa se id ostensurum

    pater autem, haec dicta


    scilicet inerti

    maxime

    multa verbera
    f erebat

    nugatori intentabat.

    indignatus, Interea

    adolescens quietem agebat neque haec omnia impatienter


    ;

    hoc ipsum enim


    patris

    ait se

    ab Zenone

    didicisse,

    non

    modo iram
    dignam

    sustinere
    :

    sed

    iniustum non aegre ferre


    praestabat.
    63.

    tali

    convicium etiam idque modo se Zenonis doctrina

    BEEF OR PASTRY ?

    Lysandro Spartiatae, quum in loniam venisset, hospites, qui loniam colebant, inter alia bovem et placentam dono

    38
    miserunt.
    Ille

    LATIN READER
    vero placentam intuitus nuntium rogabat,

    quidnam
    esse,

    esset id

    quod

    offerret.

    Cui

    quum is,

    qui attulerat,

    respondisset, id e melle, caseo, aliisque nonnullis confectum

    idemque omnibus, lonibus gratissimum, "At illud," " date servis Helotibus non enim liberi inquit Lysander,
    :

    civis cibus est."

    iussit et

    Bovem autem ad patrium morem maxima cum voluptate ipse cenavit


    :

    apparari

    autem, utrum

    placenta Helotes fruerentur necne, pro incerto haben-

    dum

    est.

    64.

    AN ANCIENT

    LUNACY.

    batur.

    Thrasyllus inusitata quadam dementia quondam afficieUrbe enim Athenis relicta, in Piraeum migravit
    ibi

    atque

    habitans omnes naves ad


    et

    eum

    appulsas suas esse


    referebat
    :

    putabat
    salvis in

    in

    rationes

    suas

    accurate

    quibus

    Quern multos annos hoc morbo implicitum f rater e Sicilia reversus medico tradidit, ut sanaretur. Itaque ab hoc morbo tandem

    portum

    reversis supra

    modum

    gaudebat.

    liberatus

    vitam in amentia actam saepissime recordabatur

    negavitque se unquam gaudium percepisse tantum, quantum tune ex navibus illis, quae ad se nihil pertinerent,
    servatis percipere solitus esset.

    65.

    DYED HAIR.
    :

    quern gloriosum ostentatorem senectutis pudebat ideoque crines, Hie qui natura cani erant, tinctura dissimulare conabatur.
    :

    Ceus quidam, iam senex, Lacedaemonem venit

    autem hac arte dolosa usus, quum in contionem Lacedaemoniorum prodiisset, negotium, de quo apud Lacedaemonios venerat, coram populo exposuit. Quibus expositis conArchidamus rex et ad cives conversus interrogat, surgit

    LATIN READER
    "

    39

    in

    Quid Ceus hie sani consilii dicere potest, quippe qui non animo tantum sed etiam in capite mendacium circumf erre

    videatur

    ex

    iis,

    Hoc dicto obedientes cives, dum ingenium Cei quae videndo cognoscere possunt, redarguunt, ea,
    1

    "

    quae proponit, strenue reiciunt.

    66.

    THE FIGHTING HABITS OF THE MAGNETES.


    accolae

    Magnetes
    se

    gerentes reputare videbantur


    ipsos facere.

    Maeandri bellum contra Ephesios ea, quae per alios facerent, Singuli enim equites non modo canem
    etiam
    iaculatorem

    venaticum
    proelium
    canes

    sed

    servum

    secum
    et

    ad
    in

    ducebant.

    Quum
    quoniam

    vero
    erant

    concurrendum
    visu terribiles

    esset,

    prosilientes,

    aciem hostium saepe turbabant. Deinde servi ante dominos iaculati, postquam iam acies per

    occursu minime mites,

    impetum cariinum

    erat turbata, ad victoriam

    consequendam
    loco

    auxilium ferebant.

    Turn

    demum

    tertio

    Magnetes

    equites in hostem et per canes et per servos inclinantem


    ipsi

    invadebant.

    67.

    TRUE FRIENDSHIP.
    amicitiam iunx-

    Damon
    erunt, ut,

    et Phintias tarn fidelem inter se

    quum

    interficere vellet,
    periret,

    alterum ex his Dionysius Syracusanus atque is tempus ab eo, quo, priusquam

    domum

    alter

    vadem se pro Igitur omnes et in


    rei

    profectus res suas ordinaret, impetravisset, reditu eius tyranno dare non dubitavit.
    priinis

    Dionysius novae atque ancipitis

    exitum speculabantur.

    Appropinquante deinde definita

    die

    neque illo redeunte, dum unusquisque stultitiae tarn temerarium sponsorem damnat, is nihil de amici constantia

    40
    se

    LATIN READER

    Cum autem ad diem alter se recepmetuere praedicat. admiratus amborum animum tyrannus supplicio remisso petivit, ut se ad amicitiam tertium ascriberent.
    isset,

    68.

    THE MEETING OF BROTHERS.


    castris

    Miles, qui

    in

    quum

    Sertorianum militem acrius

    On. Pompeii stipendia merebat, sibi in acie instantem


    spoliaret, fratrem

    cominus interemisset, iacentemque

    ger-

    manum

    esse cognovit.

    Accidit enim ut in diversas partes


    Is

    nonnunquam

    fratres distracti essent.

    autem multum
    insecutus,

    ac diu convicio deos ob impiae victoriae

    donum

    cadaver prope castra translatum et pretiosa veste opertum

    rogo imposuit. Ac deinde, subiecta face, protinus eodem gladio, quo ilium interemerat, pectus suum transverberavit
    :

    seque super corpus

    fratris

    prostratum communibus flammis

    cremandum

    tradidit.

    69.

    THE DEVICE OF EUMENES.


    Eumenem hostem cum ex fumo Eumenem hostem apsit

    Antigonus, dux rei militaris peritus, se

    imprudentem oppressurum

    esse sperabat;

    castrorum eius allata est suspicio ad Conveniunt duces quaeritur quid opus propinquare.
    :

    facto.

    Intelligebant omnes tarn celeriter copias ipsorum contrahi non posse, quam Antigonus adfuturus videbatur. Hie omnibus titubantibus et de summis rebus desperantibus, Eumenes ait, si celeritatem velint adhibere et imperata nam facere, quod ante non f ecerint, se rem expediturum se effecturum, ut non minus quinque dierum spatio hostis
    ;

    retardaretur
    traheret.

    quare circumirent, suas quisque copias con-

    LATIN READER

    41

    70.

    Antigoni autem impetum refrenandum tale cepit Certos mittit homines ad infimos montes, qui obvii erant adversariorum itineri; bisque praecipit ut
    consilium.

    Ad

    prima nocte, quam latissime possint, ignes faciant quam maximos, atque hos secunda vigilia minuant, tertia perexiguos reddant
    ;

    et,

    assimulata castrorum consuetudine, sus-

    picionem iniciant hostibus, his locis esse castra ac

    de eorum

    adventu praenuntiatum

    idemque
    diligenter

    postera nocte faciant.

    Quibus

    imperatum

    erat,

    praeceptum
    :

    curant.

    Antigonus tenebris obortis


    traxisse copias.

    ignes conspicatur suo adventu esse auditum et adversarios illuc suas con-

    credit de

    Hie

    igitur dolo victus

    mutat consilium.

    71.

    HANNIBAL'S CRAFT.
    Cretam ad G-ortynios veniret, ut Vidit autem vir omnium
    quid providisset
    pecuItaque tale
    :

    Accidit ut Hannibal
    ibi,

    quo

    se conf erret, consideraret.

    callidissimus

    magno

    se fore periculo, nisi


    :

    propter avaritiam Cretensium

    magnam enim secum


    famam.

    niam portabat, de qua


    consilium capit
    :

    sciebat exiisse

    amphoras complures complet plumbo Has, praesentibus prinoperit auro et argento. simulans se suas forcipibus, deponit in templo Dianae tunas illorum fidei credere. His in errorem inductis,

    summas

    statuas aeneas,

    quas secum portabat, omnes sua pecunia

    complet easque in propatulo domi abicit. Gortynii ternplum magna cura custodiunt non tarn a ceteris quam ab
    Hannibale,
    duceret.

    ne

    ille

    pecuriiam secreto auferret secumque

    42

    LATIN READER

    72.

    LION'S DEVICE.
    leonis latebras custode

    Ursam tradunt

    in

    Pangaeo monte

    vacuas invasisse eiusdemque catulos, quia adhue parvuli erant nee se tueri poterant, interemisse. Quum autem leo
    et leaena alicunde

    ex venatu revertissent et caedem catu-

    lorum factam

    vidissent, acerrimo, ut par erat, dolore affecti

    ursam insequebantur ; haec vero metu perculsa, quantum pedibus poterat, in arborem conscendit ibique eorum insidias evitare conata consedit. Quum autem illi viderent
    se

    earn ulcisci

    non

    posse,

    leaena quidem custodiam non

    intermisit, sed insidias ursae moliens

    ad arboris truncum

    morata

    est

    leo vero quasi inops consilii et

    moerore pertur-

    batus instar hominis angebatur.

    73.

    Tandem in montibus diu vagatus hominem arbores secantem ofiendit; cui, quum timore perculso securis e manu decidit, leo faciem blande lingua permulsit. Quamobrem homini paulatim fiduciam habenti non permisit ut securim relinqueret, sed ut earn tolleret pede suo indicabat at, cum hoc indicium homo non intelligent, leo
    :

    porrexit, ipsumque in latebras leones ab ursa iniuria agricola perduxit. affectos esse intellexisset, quanta vi poterat, arborem ex-

    securim in ore exceptam

    illi

    quibus

    cum

    scindebat

    qua e versa ursam in terram praecipitem


    THALES' KEVENGE.
    fluvium
    transmittebatur
    ;

    dilani-

    averunt leones.
    74.

    Mulus

    sale

    onustus

    forte

    evenit ut lapsus sarcinas demergeret et salem aqua per-

    LATIN READER

    43

    fusum
    et

    Mulus, magna laetitia ex eo quod iam liquefaceret. ab on ere solutus esset accepta, quum quantum inter laborem

    otium interesset cognovisset, in reliquum tempus idem, quod semel invitus fecerat, ex industria iterare constituit.

    Hoc igitur quum Thales intellexisset, per sapientiam illius malitiam ulciscendam arbitratus, spongiis et lana pro sale Mulus insidiarum sibi instructarum onerari mulum iussit.
    ignarus e consueto more cecidit
    sed, quum aqua repletum onus gravius esse sensisset, ex eo tempore nunquam delapsus salem integrum trans flumen transportabat.
    :

    75.

    THE VALUE OF A SCOLDING WIFE.


    satira,

    Varro in
    vitia uxoris

    quam de maritorum

    officio scripsit, dixit


    :

    aut tollenda aut ferenda esse

    virum tollendo

    vitia

    uxorem commodiorem praestare, ferendo sese meliorem facere. De quibus baud dissidet Socrates philosophus,
    cuius Xantippe adeo

    morosa

    et
    se

    per diem perque noctem viro

    maligna fuisse traditur, ut molestissimam praeberet.

    Cuius intemperiem Alcibiades discipulus miratus, Socratem interrogavit, quaenam ratio esset, cur mulierem tarn acerbam

    domo non

    exigeret.

    "Insuesco enim," inquit Socrates,


    patior,

    "dum

    illam

    domi talem

    externorum quoque

    foris

    petulanti am

    et iniuriam facilius ferre."

    76.

    WHOM

    DID ALEXANDER MEET FIRST?

    Cum Alexander Macedonum rex, sorte divina monitus, ut eum, qui sibi porta egresso primus occurrisset, interfici iuberet, asinarium forte ante omnes obviam factum vidisset,
    ut ad

    mortem

    abriperetur imperavit.

    Sciscitatus

    quidnam

    immeritus capitali supplicio addiceretur,

    cum ad factum

    44

    LATIN READER

    suum excusandum oraculi praeceptum rex retulisset, asinarius " Si ita est," inquit, " rex, alium sors morti destinavit namque asellus, quern ego ante agebam, prior tibi occurrit."
    :

    Delectatus Alexander et

    illius tarn callido dicto et

    quod ab

    errore revocatus erat, occasionem expiandae religionis in aliquanto viliore animali rapuit, atque asinario libenter
    pepercit.
    77.

    THE PHILOSOPHER.
    et cogitata

    Ingenium omnium

    cum rebus

    externis

    miram

    coniunctionem interdum habere


    qui ad hominum mentes

    solent.

    Philosophus enim,

    et cogitationes explorandas

    omnem
    et,

    curam

    conferebat,

    in horto quotidie ambulabat,

    cum

    advesperasceret, nescio quid meditatus oculos in

    summum
    mentem
    quo, ut

    templi cuiusdam propinqui fastigium defigebat, ut quoque ea contentione in proposito detineret.

    mos

    erat,

    meditante fastigium templi conspici non potuit,


    factae prospectum

    quod arbores iam paulatim grandiores


    interruperunt.

    Quamobrem
    Quo

    philosophus
    facto

    graviter

    com-

    motus amicum, cuius erant arbores


    illorum capita decuteret.

    interiectae, oravit ut

    ad solitum meditandi

    morem

    libenter se contulit.

    78.

    CYRUS AND THE IONIANS.

    lones per legates a Gyro invitati, ut a Croeso Lydorum rege desciscerent, non paruerunt conf ectis autem rebus et Croeso
    :

    a Cyro devicto, ut iisdem legibus, quibus antea, uterentur, a Cyro petebant. Quibus rogantibus hanc f abulam Cyrus Fuit olim tibicen, qui, pisces ira commotus proposuit.
    conspectos in mari in terram ad sonitum egressuros esse Turn, ubi spe depulsum se vidit, ratus, tibia canebat

    LATIN READER
    retibus usus

    45

    ingentem piscium numerum inclusum extraxit.

    Quos ubi

    vidit palpitantes, "Desinite" inquit

    "mine

    saltare,

    quum me tibia canente egredi et saltare nolueritis." Quae quum audiissent legati et se piscibus in terra palpantibus a
    Gyro comparari
    intellexissent,

    domum

    re infecta redierunt.

    79.

    THE PRISONER

    FOILED.

    Servilius, in carcere inter

    Ambianos detentus, tantum

    aufugiendi studium concepit, ut consilium caperet, quo in feretro impositus sub specie cadaveris per custodes ferretur.

    At dux,

    qui castello praeerat, de

    illo

    consilio certior factus

    quominus per ilium modum aufugeret. Itaque quum forte Servilio obviam esset, rogavit "Audi vis" tine quot cives ab inimicis veneno sint absumpti ? Negavit
    constituit ei obstare,

    se

    audiisse

    Servilius.

    "At
    sit

    ego,"
    in

    inquit

    dux,

    "idcirco

    medicos
    aperire,

    iussi

    omnia

    cadavera

    castello

    mortuorum

    ut manifestum
    sint mortui."

    utrum veneno an per aliam


    Servilius intellexisset,

    causam

    Quae quum

    maluit in carcere permanere, quam pro mortuo cadavere medicis, ut concideretur, se concedere.

    80.

    EARLY HISTORY OF MANKIND.


    origin e

    De prima hominum
    auctoribus referuntur.
    lovis
    nisi

    multa

    et di versa a Graecis

    Sunt qui narrent Vulcanum iussu

    Pandoram

    formasse, deinde e

    magno

    diluvio

    neminem

    Deucalionem Pyrrhamque esse superstitem. Haec atque alia huiuscemodi declarant poetae, qui de antiquis temporibus canunt apud quos non elegantior exstitit fabula
    :

    quam ea quae materiem, e qua comparata sunt hominum Lutum, ut haec fama est, e quo concorpora, dempnstrat.

    46

    LATIN READER

    formata erant cetera animalia, aqua pluviali madefactum erat at ad homines comparandos, ut taedium vitae in:

    finitumque dolorem passuros, lacrimae cum materie lutea sunt commixtae. quo initio homirmm vita posterorum

    haudquaquam
    81.

    discrepat.

    WHICH

    is

    THE OLDEST NATION?


    regem
    Aegyptiorum, quum homines reperire
    hoc

    Ferunt

    Psammetichum
    et

    quinam

    essent primi

    antiquissimi
    esse.

    vellet, talia

    machinatum
    qui

    Duos pueros nuper natos

    pastori tradidit,

    eos inter greges


    illis

    modo

    aleret

    ullam vocem ederet, ad quos praecipit, ut nemo coram Haec praecepit iustis temporibus caprae adducerentur. Psammetichus, ut cognosceret, quam vocem post obscures infantium vagitus primam essent edituri. Postquam

    autem duos annos mandatis obsecutus ianuam atque intranti ambo pueruli
    porrigentes

    erat pastor, aperienti

    allabentes et

    manus

    "becos" clamabant.
    et

    Quod

    ubi ipse Psam-

    metichus

    cognoverat,

    sciscitando
    significari,

    Phrygas eo vocabulo panem

    compererat apud Phrygibus concessit

    eos esse Aegyptiis antiquiores.

    82.

    SCHOOLMASTER'S TRICK.

    E
    erat.

    Nam, quum

    plurimis pueris quis furtum commisisset, incertum nescio quid cupediarum esset consumptum,

    erat
    esse.

    omnibus manifestum

    unum

    alterumve delicto obnoxium

    At, ne innocentes cum nocentibus in uno crimine Dixit opus coniungeret, ludi magister hoc comparavit.
    esse

    omnes per atrium


    :

    caligine
    eo,

    offusum deductos gallum


    esse.

    manu mulcere
    cente,

    deinde

    qui id facinus admisisset, mul-

    gallum statim cantaturum

    Qua

    re simulata,

    LATIN READER
    ipse iussit galli

    47

    pennas atro circumfundi pulvere, ut puerorum manus sordidae fierent. His comparatis pueri per
    atrium deducti, pro, se quisque magistri iussu galli pennas mulsit, veritus ne forte id temporis gallus cantaret.

    83.

    ullo

    Sed quum omnes per atrium ambulasse visi essent, neque mulcente cantum edere gallus voluisset, pueri, ut
    rati

    solent,

    aut cunctos esse innocentes aut id consilium

    At ille, neque irritum fuisse, magistro taciti irridebant. enim iracundus fuit neque insulsus, in alium locum coactis
    Quo facto iis, imperavit ut manus suas quisque aspiceret. sordidae atro manus unus, absolutis, erant, pulvere quorum
    qui

    manus Candidas

    ostendit, furti incusatus, et confessus se

    facinoris admissi

    conscium et veritum, ne gallus cantando in illud atrium non ivisse, poenas reum declararet, ipsum
    meritas persolvit.
    84.

    THE ELEPHANT'S EEVENGE.

    Elephantum

    iure haberi inter Indos animal sagacissimum,

    est. Mane praeter malum tabernam sutrinam deducto elephanto quotidie aliud ve

    hoc documentum memoriae traditum

    pomum

    Sed accidit ut sutor, forte sutor ipse dare solebat. propter iniuriam nuper acceptam iratus, elephanti proboscidi praetereuntis adeo non, ut solebat, pomum praeberet,
    ut subulam acutam
    offerret.

    Quo

    facto

    elephas

    magno

    dolore affectus, quum ad paludem pervenisset atque aqua turbida proboscidem complevisset, ad tabernam reversus

    supra sutoris caput aquam coenumque profusum demisit; scilicet ut demonstraret se, iniuriae baud immemorem,

    sutorem inhumanum

    ulcisci velle.

    48

    LATIN READER

    85.

    ANDROCLUS AND THE LION.


    venationis
    ibi

    In populo

    circo

    maximo amplissimae Eomano dabatur. Multae

    apparatus
    ferae,

    apparebant
    :

    sed praeter magnitudine excellent! et ferocia inusitata alia omnia unus leo corporis impetu et fremitu terribili,
    toris comisque cervicum fluctuantibus, animos oculosque spectantium in se converterat. Ad pugnam bestiarum viri consularis servus, cui nomen Androclus fuit, inter com-

    plures ceteros introductus* erat


    vidit, ,repente

    hunc ubi
    stetit,

    ille

    leo procul

    quasi

    admiratus

    ac

    deinde sensim
    :

    atque placide ad hominem tanquam agnitum accessit turn caudam more adulantium canum clementer et blande mo vet; deinde crura et manus prope iam metu exanimati leniter Androclus autem inter ilia tarn atrocis ferae demulcet. blandimenta amissum animum receperat; paulatim oculos ad contuendum leonern refert.

    86.

    Tandem, postquam homo vitam priorem recordatus leonem laetus agnoverat, inter maximos populi clamores ad
    id excitatos, a Caesare arcessitus Androclus interrogatusque

    causam, cur ille leonum atrocissimus uni pepercisset, hanc rem mirificam narrasse fertur. " Quum provinciam Africam proconsulari imperio meus dominus obtineret, ego ibi
    iniquis eius et quotidianis verberibus

    ad fugam coactus,
    latebrae
    :

    ut mihi a domino, terrae


    forent, in

    illius praeside, tutiores

    camporum
    cibus,

    et

    arenarum solitudines concessi

    ac

    si

    defuisset

    consilium fuisset

    mortem

    aliquo

    pacto
    in

    Turn sole medio quaerere. earn me recondo."

    specum quandam nactus,

    LATIN READER

    49

    87.

    Neque multo post ad eandem specum venit hie leo claudus uno et cruento pede, atque illic prime quidem conSed postquam spec tu advenientis territum animum habeo.
    ingressus leo, ut re ipsa apparuit, in suum latibulum me procul delitescentem vidit, mitis et mansuetus accessit ac

    sublatum pedem ostendere et porrigere quasi opis petendae


    gratia

    visus

    inhaerebat,
    expressi,

    spinam ingentem, quae pedi conceptamque saniem vulnere intimo accuratiusque sine magna iam formidine cruorem
    revelli, Ille

    est.

    Ibi ego

    penitus siccavi atque detersi.


    in

    tune

    mea opera
    :

    levatus

    manibus meis posito recubuit et quievit e quo die pede triennium totum ego et leo in eadem specu eodemque victu
    viximus.
    sole

    Namque earum, quas venabatur meridiano tosta edebam.

    feras,

    membra

    88.

    Sed, ubi
    in

    me

    vitae illius ferinae

    venatum

    profecto,

    specum

    reliqui

    iam pertaesum est, leone et viam ferme tridui


    :

    permensus, a militibus visus apprehensusque ad dominum ex Africa Eomam sum deductus.

    sum, atque

    Qui statim
    curavit.

    me

    damnandum dandumque bestiis Hunc quoque leonem a me tune separatum atque ab


    rei

    capitalis

    homini-

    bus captum nunc etiam pro beneficiis gratiam mihi referre Quibus dictis, Androclus dimissus cunctis peintelligo."
    tentibus poena solvitur et leone populi suffragiis donatur. Postea ferunt Androclum et leonem loro tenui revinctum

    urbe tota circum tabernas


    floribus spargi
    1

    ire

    donari aere Androclum,


    fere ubique obvios dicere

    leonem

    omnes
    E

    hie est leo hospes hominis, hie est

    homo medicus

    leonis.'

    50

    LATIN READER

    89.

    MYCERINUS PROVES THE ORACLE FALSE.

    Mycerino regi ex oppido Buto est allatum oraculum sex tantum annos eum victurum esse, septimo autem vitam Turn Mycerinus, qui hoc aegrius f erebat, finiturum.
    .

    dixisse traditur,

    se,

    qui deos coluerit, indigna et iniusta

    pati.

    Alterum
    esse.

    responsum editur eum certe moriturum Quibus auditis, quum sententiam Deorum iam contra
    igitur
    iussit lucernas, iisque

    se

    dictam cognovisset, multas parari

    quotidie ingruente nocte accensis potabat voluptatibusque nee die nee nocte ulla intermissis indulgebat. Per loca

    Aegypti amoena et nemorosa vagatus, hoc

    consilio utebatur,

    ut oraculum mendacii argueret; quippe qui, noctibus in dies conversis, non sex tantum annos sed duodecim victurus
    esset.

    90.

    EXAMPLE

    is

    BETTER THAN PRECEPT.

    est quin Spartiatae f ortitudinis et patientiae mira omnibus Neque tamen a ceteris exempla praebuerint.

    Non dubium

    Graecis amabantur, quod saepius se fastidio et superbia neque placebant Helotibus plenos praestare solebant
    :

    (quorum origo de
    ephori corpore
    usi

    incolis

    primo

    devictis deducta esse dici-

    tur) quippe qui multa


    et

    et gravia perpessi sint.

    Quos

    si

    numero valentes
    :

    viderant, eos

    secretis
    is

    modis interficiebant
    ebrius
    est
    factus,

    sin autem,

    quam

    ridiculus esset

    qui

    volebat,

    pueris Spartiatis Heloti tantum vini ofierre solitus

    exhibere
    est,

    pater

    ut

    mox

    Cui turpiter et indecenter " se gerenti puerum obviam latum pater monebat Noli, mi in ludibrium te inter haec si fieri enim ebrius feceris, fili,
    ebrius in ludibrium incideret.
    : :

    sodales adduces."

    LATIN READER

    51

    91.

    SYLOSON'S

    BED CLOAK.

    e patria

    Syloson, ut Aegyptiorum regiones et mores exploraret, Samo eiectus, Memphide pallio indutus coccino

    in foro forte

    ambulabat

    quern ubi conspexit Darius, qui in

    stipendia merebat, adipiscendi Cambysis Quern pallium cupidus Sylosontem adiit ut mercaturus. quum videret Syloson vehementer cupidum, casu secundo

    exercitu

    tune

    Equidem hoc pallium nullo pretio vendere volo at Quo response delectatus, pallium Darius libenter accipit Syloson autem se propter nimiam animi
    ait
    :

    "

    tibi id gratis do."


    :

    benevolentiam pallium perdidisse existimat.


    interiecto
    est.

    Haud multo

    potitus

    tempore Darius, Cambyse mortuo, regno Persico Syloson igitur, quum Susa ascendisset, in aedium

    regiarum vestibulo sedebat et praedicabat se de Dario bene

    meritum

    esse.

    92.

    Quod ubi

    audiverat unus e satellitibus et regi nuntiaverat,


    :

    Darius secum colloquebatur " Quis tandem Graecus est qui bene de me meritus sit 3 Fac ut intro deducatur, ut sciam
    ille velit." Sylosontem a ianitore introductum atque medio stantem interpretes interrogant, quis sit, quove facto bene de rege meritum esse dicat. Cui, tota re exposita,

    quid

    in

    " respondit rex Tu ergo habenti donum dedisti.

    ille es,

    qui mini nullam potestatem poeniteat beneficii in " me auro et Syloson, Samos a tyranno est occu-

    Pro quo ingens auri argentique

    pondus

    tibi

    Darium

    collati.

    reddo, ne te "
    7

    unquam
    inquit

    Noli,'

    argento donare
    :

    patria

    enim mea

    pata hanc, quaeso, mini da a caedibus et servitute liberatam." Quae petita non recusat Darius sed exercitum ad
    :

    Samum

    liberandam statim

    mittit.

    52

    LATIN READER

    93.

    AN ARTFUL

    IMPOSTOR.

    Astrologus mendax idemque impudens amicum, quern Ludovicus rex Gallorum praecipue diligebat, mox mori-

    turum
    ille

    esse

    palam praedicabat.
    sit

    Hand multo
    :

    post accidit ut
    audiisset

    amicus morbo

    consumptus

    quod quum

    rex, sine

    mora
    "

    servis imperavit ut astrologum arcesserent.

    Quum

    is

    apud regem praesto


    obibis
    "
    ]

    Ludovicus,

    esset, "quando tu," inquit qui te res venturas praedicere posse simulas,

    diem supremum

    Astrologus autem, quum, quo in

    periculo esset, intelligent neque

    tamen vocem neque animum

    demitteret, respondit, "Tertio ante die quam ipse moriere." Quo response perterritus rex servos iussit summam curam
    facere,

    ne astrologo palatium incolenti victus neu cetera


    deessent.

    commoda

    94.

    THE MISSING

    LINK.

    quidam pusillo erat cormaximas tamen divitias consecutus erat. Hie autem, quum imaginem suam pingendam curavisset, et picturam iam confectam attulisset pictor, avaram mentem Cui minorem quam quae constituta erat pecuexhibuit. niam praebuit, idque aegre ferenti respondit, "Ni hanc
    pore et deformato,

    Inter Athenienses Democritus

    pecuniam

    ista pictura nullum tibi commodum tu erras; hanc enim maioris pretii, si consequetur." " Die tu reieceris, facile vendarn." mini, quemadmodum id iste enim vultus mihi neque ulli alii consifacturus sis

    acceperis,

    "At

    milis est."

    "

    adiecero, simiae imago

    Haec sunt vera sin autem caudam corpori non hominis omnibus videbitur."
    :

    Quae quum

    audiisset Democritus, pretium constitutum ex-

    templo persolvit.

    LATIN READER

    53

    95.

    EHAMPSINITUS' TREASURE-HOUSE

    Rhampsinitus rex tantas opes tantamque argenti vim


    habuit, ut

    nemo inter posteros divitiis ei exaequari posset. tuto reponeret, conclave e lapidibus aedificanut in Quae
    curavit
    :

    dum
    est
    ;

    cuius aedificii

    spectaret, structor, cui opus


    e lapidibus

    quum unus paries extrorsum mandatum erat. hoc machinatus


    ut e pariete a duobus vel

    unum

    ita parare, facile

    etiam ab uno nomine


    tempore,

    quum

    eximi posset. Qui, interiecto finem vitae esset, duobus filiis ad se prope

    advocatis exposuit, quo pacto lapide illo extracto regiis opibus frui possent. Cui iam vita functo obsecuti, lapide noctu extracto, multum pecuniae identidem extulerunt. Eex au-

    tem,

    quum

    forte conclave aperuisset et

    pecuniam diminutam
    impressa

    videret, miratus haerebat, integra manerent.

    quum
    96.

    signa iannae

    Laqueos ergo

    confici

    pecunia, collocari iussit.

    quorum unus quum Idem fratri imperavit ut capitur.

    et circa vasa, in quibus inerat Deinde, ut antea, ventitant fures irrepsisset et ad vasa accessisset, laqueo
    :

    statim irreperet sibique

    caput abscideret, ne ille etiam secum esset male periturus. Alter autem, probato fratris consilio, caput abscisum abstulit
    et lapide reposito
    factus,
    ut, si

    domum abiit. Ubi illuxit, rex obstupecadavere muro urbis suspense, custodibus imperavit quern deplorantem vidissent, prehensum ad se adduInterea tarn graviter ferebat furis mater filii alterius pati, ut filio superstiti imperaret ut cadaver

    cerent.

    cadaver indigna
    fratris nollet,

    regem

    recuperatum domum afferret; quod si perficere se adituram atque eum, ut illius pecuniae

    spoliatorem, delaturam minabatur.

    54

    LATIN READER
    97.

    Asinos igitur utribus vino plenis instmctos per viam

    publicam agitabat

    quum
    :

    prope locum, ubi erant custodes

    cadaveris, venisset, utres clam solvit et vino effluente in-

    gentem

    edidit clamorem custodes autem, quum vinum effusum viderent et avide colligerent, dum vehementer se iratum simulat, maledictis lacerabat. Deinde, quum unus
    e

    custodibus facete
    :

    esset cavillatus,

    donum
    secum
    :

    iis

    unum

    ex
    im-

    utribus dedit

    custodes autem

    quum
    ut

    id libenter accepissent

    atque

    eum manu prehensum

    maneret

    tandem tanta usi sunt potione, ut vino mersi somnoque oppressi eodem loco, Turn demum nocte iam ubi potaverant, obdormiverint. multum progressa, custodum dextras genas in contumeliam
    petrassent, potandi causa discumbebant
    rasit et

    cadaver fratris solutum asinisque impositum

    domum

    incolumis retulit.
    98.

    THE INTELLIGENT

    Ass.

    Thebanus quidam, qui Athenas nuper venerat, ad cenam ab hospite invitatus asinum conducendum curaverat,
    Asinus autem, quern, ut propositum iter satis maturaret. ut sibi auxilio esset, comparavit, inimicos et malignos mores mox exhibebat namque Thebanum artis equitandi
    :

    Hoc minime peritum excutere conatus, saepe constitit. modo in via progressus maximos spectantium risus Thebanus movebat inter quos ut eum vidit qui asinum
    :

    elocaverat, vehement! ira incensus magna voce clamavit, " Hetis tu, scelus, nonne vides quanta sit istius asini malig-

    Cui respondit ille "At tu nostrorum asinorum nitasV mores non intelligis hie enim, quum te peregrinum esse
    ;

    cognosset, saepe constitit, ut templa aliaque aedificia perscrutari posses."

    LATIN READER

    55

    99.

    A VALUABLE

    CROW.

    Augusto post Actiacam victoriam Eomam reverse inter gratulantes occurrit opifex quidam cum corvo, quern instituerat ad hoc dicendum, "Ave, Caesar, victor Imperator."

    Quam avem officiosam miratus Caesar nummorum emit neque picam neque
    :

    viginti

    millibus

    locutos

    emere

    noluit.

    Haec

    autem

    psittacum eadem sutorem quendam


    saluta-

    pauperem

    excitavere, ut alium
    :

    corvum ad parem

    qui impendiis exhaustus, quotiens avem non respondentem obiurgabat, dicebat "opera et impensa Quum iam corvus salutationem dictatam dicere periit."

    tionem institueret

    coepisset et Augustus respondisset "Satis domi salutatorum talium habeo," adeo subvenit corvo memoria, ut et
    ilia,

    "

    quae dominum querentem audire solebat, subtexeret, opera et impensa periit." Turn Caesar arrisit, avemque

    tanti emit quanti

    nullam adhuc emerat.

    100.

    THE SERVANT AND THE

    FISH.

    Celer homo dicax et lepidus omnes in cavillando longe superare existimabatur accidit autem ut etiam Celer a servo quodam homine non insulso devinceretur. Hie enim
    :

    servus,

    solebat

    quamvis ingenium acre haberet, illud dissimulare itaque piscibus, quos identidem dominus ad
    et

    Celerem mittebat, ad incultum


    in

    agrestem

    morem

    deiectis

    mensam, statim

    domum

    abiit.

    Quae quum

    ita fuerint,

    Celer iratus semel ostendere voluit,

    quern dominus
    Idcirco

    illius misisset, in

    quemadmodum piscis, mensam esset deponendus.


    quo usus servus

    exemplum

    praestare constituit,

    piscem in postremum decenter offerret. Itaque servum, pisce ut mos erat deiecto, domum digressurum Celer
    monuit, ut
    ea,

    quae ipse docere

    vellet, disceret.

    56

    LATIN READER

    101.

    Ad hoc perficiendum Celer servi


    in

    partes acturus calathum,

    quo erat
    :

    in triclinio
    sint fausti

    sustulit servus autem in loco Celeris " " Di tibi reclinabat. Salve," inquit Celer
    piscis,
    :

    imperabat mihi dominus ut hunc piscem tibi Haec locutus apportarem et te bene valere iuberem."

    piscem in mensam sollicitus deposuit servus autem vafro consilio adhibito hoc quoque Celerem docere constituit.
    :

    "

    Heus

    tu," respondit

    "fac ut gratias maximas tuo domino


    Celeri

    pro

    me

    agas et ipse

    hanc mercedem accipias."


    dat.

    enim

    quinquaginta quomodo decenter piscem offerre posset, docebat, turn invicem servus, quomodo Celer se mumficum posset praestare, demonstrabat.
    Itaque
    102.

    nummos

    cum

    Celer servum,

    SCYTHIAN PRESENTS.

    Persae, qui sub duce Dario fines

    magna incommoda
    diutius in

    Scytharum invaserant, tandem redire volebant at, quo Scythia manerent et penuria rerum omnium
    passi
    ;

    premerentur, pecoribus nonnullis cum pastoribus Scythae in alium locum paulatim se recipiebant.

    relictis,

    Persae

    quidem, quoties impetum facerent, pecoribus captis exsultabant. Quum autem id saepius fieret, ad extremum Darius,
    quid
    consilii

    caperet,

    incertus

    haerebat.

    Quod
    ad

    ubi

    Scytharum
    sagittas

    reges

    animadverterant,

    praeconem

    eum

    miserunt, qui dona


    ferret.

    avem et murem et ranam et quinque Haec adferentem dona interrogaverunt

    Ille respondit Persae, quid esset mittentium consilium. nihil aliud sibi mandatum fuisse nisi ut, illis datis, quam

    primum

    abiret.

    LATIN READER

    57

    103.

    Deinde, dum nuntius monuit ipsos,


    erat Scythas
    colligebat,

    inter
    si

    se

    colloqmmtur Persae, abiturus sapientes essent, quidnam ista doDa


    Darii autem regis sententia aquam ipsi tradere id inde
    :

    significarent, facile cognituros.

    sese et terrain et

    habitaret, avis

    quod mus autem


    signum

    in terra viveret, rana vero


    similis esset equo,
    esset.

    aquam

    denique tela quasi

    dediti imperii

    Cui opposita erat sententia

    Gobryae, militis inter primes egregii, qui diverse usus " Nisi aves consilio ad hunc modum rem explicare voluit.
    facti,

    Persae, in caelum evolaveritis, aut in mures con-

    versi terram subieritis, aut ut ranae in


    salvi hinc

    paludem

    insilueritis,

    non revertemini, sed

    sagittis confixi
    iis,

    moriemini."

    Ita accidit ut

    Gobryae verba ab baud discreparent.


    104.

    quae postea evenerunt,

    A
    "

    BET.
    et

    Discipulus

    quum Xanthum philosophum ebrium


    praeceptor," inquit,

    temulentum
    quis

    esse videret,

    "num.

    mare
    "

    Xanthus,

    "Immo vero," respondit potesU" at si hoc enim ipse ebibere possum ego
    ebibere
    :

    non potuero, totam


    depositis
    anulis,

    meam domum

    tibi

    tradam."

    Itaque

    ut

    pactum confirmarent,
    heri

    discesserunt.

    Postridie

    Xantho

    interroganti, ubi esset annulus, respondit

    servus

    Aesopus eum
    esse,

    ebrium

    gloriatum

    et

    in

    pacto

    mare ebibere posse annulum eius deposuisse.

    "At

    te

    nunc

    oro, ut praesto sis et

    opem

    porrigas, ut aut
    tibi

    vincam aut pacta dissolvam."

    " Vincere

    quidem haud

    Cum hodie rursus licet, sed, ut pacta solvas, ipse efficiam. in unum convenerint amici, ne tuo proposito destiteris,
    neve
    ea,

    quae facere volebas ebrius, te sobrium facere nolle

    dixeris."

    58

    LATIN READER

    105.

    Igitur iussit lectos et

    mensam

    in litore poni et pueros

    ad aquam marinam porrigendam cum poculis paratos. Cum autem Xanthus omnem turbam ad spectaculum
    concurrisse
    vidisset,
    :

    ipse

    discumbens

    marl

    poculum

    quo accepto, omnibus audientibus rogavit impleri iussit " " Ei respondit unus ex Quaenam foedera apud vos inivi 1
    amicis,
    dictis

    quit.

    "Tu mare ebibere posse gloriatus es." Quibus Xanthus ad populum conversus, "Viri Samii," in" vos scitis, quot et quanti fluvii in mare perrumpant
    :

    ego autem fore ut mare solum ebiberem pollicitus sum. Hie igitur prius flumina omnia coerceat, deinde statim

    mare solum ebibam."


    victum
    se confessus,

    Quum
    eum

    haec Xanthus dixisset, amicus

    obsecravit ut pacta dissolveret.

    106.

    POLYCRATES AND HlS ElNG.

    Polycratis, tyranni Samii, ita res auctae sunt, ut per

    universam Graeciam gloriam

    maximam
    latebat,

    consequeretur.

    At
    res

    Amasin regem amicum non


    adversam fortunam Di invidi

    quam secundae

    Polycratis essent; qui veritus, ne ei ingenti uso felicitate


    inferrent,

    eum admonuit
    ;

    ut,

    quodcunque

    ei

    maximi

    esset pretii, id abiceret

    quo facto

    Deorum

    invidos animos placaturus esset.

    Is igitur, post-

    quam anulum e smaragdo lapide auro devinctum delegerat et navem ipse conscenderat, nautas in altum navigare iussit quum procul ab insula abessent, annulum de manu detractum cunctis conspicientibus in mare proiecit. Piscator
    :

    autem,
    crati

    quum ingentem pulchrumque piscem cepisset, Polyeum voluit dono dare itaque in regia illo oblato ait
    :

    se velle in Polycratis

    conspectum venire.

    LATIN READER

    107.

    Tandem

    pisce

    postquam ego venalium esse ferendum


    et

    " Hunc piscem, o rex, deposito dixit in iudicavi forum rerum non ceperam,
    :

    sed quamvis sim


    te

    homo pauper

    manu mea victum quaeram, indignum eum affero. His verbis


    hunc

    tuoque imperio haud

    delectatus Polycrates in

    "Kecte fecisti; duplicem tibi respondit te igitur ad cenam orationis et doni causa gratiam reddo
    :
    :

    modum

    invitamus."

    Piscator

    domum

    abiit

    laetus

    famuli vero

    piscem concidunt, in Quern ut viderunt, protinus correptum, animis gaudio perfusis, ad Polycratem deferunt, nuntiantcratis reperiunt.

    dum

    ventre repositum anulum Poly-

    que quo pacto


    venit

    sit

    repertus.

    Turn

    rex, cuius in

    mentem

    rem

    esse

    divinam, ne male vitam esset finiturus,


    postea accidit.

    verebatur.

    Quod quidem

    108.

    BLOWING HOT AND COLD.

    Homo quidam cum


    quern

    quum

    Satyro amicitiam habuit. Apud edendi causa homo sederet, exorta coeli tem-

    pestate,

    manus ad os admotas anhelitu refovere conabatur. At Satyro id intuenti et roganti, quamobrem faceret, reDeinde spondit id facere, ut manus frigidas calefaceret.
    apposita mensa, in fervidam pultem
    inflabat,

    ubi, exstructo foco,

    magis

    etiam
    "

    quid

    vellet.

    "Ut
    1

    pultem," inquit

    admiratus Satyrus sciscitatus est ille, "mmium ferventem

    halitu ref rigerem.

    "Quid audio

    ?"

    inquit,

    Tune Satyrus, dum a mensa surgit, "Tune eodem ex ore pariter et


    ?

    calidum et frigidum halitum emittere potes enim tecum posthac amicitiam exercebo."

    Yale

    neque

    60

    LATIN READER

    109.

    Two

    SIDES TO
    in

    EVERY QUESTION.
    via simul progrediuntur, et

    Leo

    et

    homo dum

    eadem

    vario sermone inter se utuntur,


    erat incisus leo ab
    leoni ostendit,

    homine
    sit

    suffocatus.

    columnam vident, in qua Hanc ubi homo


    et

    "Hie

    videre," inquit, "licet, quanto leonibus

    ferisque "

    omnibus

    homo

    praestantior

    valentior."

    " Quis autem," rogavit leo, ea, quae homo gessit, in hac columna inciditl" Subridet ille et respondet scilicet
    perfecisse.

    hominem opus

    At
    ii

    leo

    "
    :

    Sin autem inter leones


    sculpere,

    essent, sicut inter homines,

    qui

    marmor possent

    plures a leonibus homines quam ab hominibus leones suffocatos sculpi videres." Quo response homo subito com-

    motus, veritus ne ipse exemplo


    diremit, et

    esset,

    cum

    leone colloquium

    domum quam
    110.

    celerrime aufugit.

    ALCMAEON AND THE GOLD.

    iensi

    Croesus rex Lydorum, beneficiis ab Alcmaeone Athenacceptis, eum ad se Sardes invitavit eundemque
    :

    tanto auri pondere,


    posset, se

    quantum suo corpore asportare semel


    esse promisit. in

    donaturum

    Tune Alcmaeon ad
    paratus accessit
    erat
    sinus,
    :

    hoc

    donum accipiendum
    maximos
    Ibi

    hunc

    modum
    amplior

    grandi ornatus tunica,


    cothurnis, quos

    in

    qua
    in

    et

    repererat, indutus in

    thesaurum

    deductus

    est.

    quum

    aurea ramenta incidisset,


    auri cothurni capere pote-

    primum

    circa crura,

    quantum

    rant, infersit,

    deinde toto sinu repleto et corna ramentis conspersa, denique aliis in os sumptis, thesauro egressus Cuius os auro est, cuivis alii quam homini consimilis.

    obseratum
    continuit
    :

    et

    nee

    omnia turgid a Croesus conspicatus non risum modo ea, quae ferebat, sed alia etiam baud

    minora

    adiecit.

    LATIN READER
    ^^.
    *>
    -

    61
    OXi\^^^^

    111.

    WHOSE

    is

    THE SHADOW

    Mercator,

    quum

    per deserta Libyca


    :

    asinum conducendum curavit


    in

    quocum Aegyptius,

    progredi vellet, cuius

    erat asinus, iter pedibus faciebat.

    Quibus compositis,

    quum

    asinum

    ascendisset,

    loca deserta et arida

    cum Aegyptio ex urbe egressus At ubi sole fervente adeo petebat.

    sunt calefacti, ut vix super siccam arenam progredi possent, mercator asini tergo impositus laborabat, Aegyptius autem

    ad fervorem vitandum,
    ambulabat.
    et

    et sessoris et asini

    umbra

    protectus,

    Quum autem

    hoc mercator

    vidisset, descendit

    de asini umbra cum Aegyptio strenue contendit. Hie enim asinum ipsum, neque umbram se locasse asseveravit At dum ille autem se cum asino umbram conduxisse.
    :

    rixantur, asinus aufugit

    quo facto neuter umbra

    potitur.

    112.

    PERSIAN JUSTICE.

    Xerxes, in proelio apud Salamina commisso devictus, in Asiam mare transmittebat. Turn, quum magis fureret tempestas et nimis onerata esset navis, magno Persarum numero
    invecto, rex timore perculsus e gubernatore quaesivit, ecqua
    salutis esset spes.

    spem, pars amoveretur.

    nisi

    Cui gubernator respondit non aliam esse de numero multorum hominum in nave vectorum
    "

    regem

    Viri Persae," inquit Xerxes, " ecquis esse sibi curae ostendere vult 1 namque in vobis mea

    salus posita esse videtur."

    adorassent, in
    salva in

    Quibus auditis, illi, quum regem mare prosiluere e nave, quae, hoc modo levata, Asiam pervenit. Xerxes vero simul atque in

    terram erat expositus, aurea corona gubernator em donavit, quod regis ipsius vitam conservasset, deinde, quod magnum

    Persarum numerum

    perdidisset, caput ei praecidi iussit.

    62

    LATIN READER

    113.

    STORY OF AN EARLY SAINT.

    Spyridio sacerdos ob priscam severitatem moresque integros multos inter homines praeclarus, Cypro relicta, per Asiam quam celerrime se contulit, ut conventu apud Nicaeam
    Alii autem sacerab imperatore constitute mature adesset. dotes, qui tarn insipientes erant, ut mirae sanctitatis illius

    immemores

    habitum

    incultum contemnerent,
    Itaque,

    in

    eodem

    Spyriitinere dione libenter colloqui videntur, detinere possent, secreto consilium parabant. Namque, dum eadem taberna et Spyridio et alii sacerdotes pernoctant, hi

    itinere progrediebantur.

    cum quomodo eum in


    aperte

    dum

    media nocte
    bantur.

    experrecti, cibo arrepto, foras se emittere incip-

    iebant, et Spyridioni,

    quominus sequeretur, obstare cona-

    114.

    quibus unus, qui socios retinuerat, rogavit, quamobrem

    tanta celeritate

    domum

    relinquerent

    respondebant omnes
    et

    se id facere, ut sine Spyridione

    homine inculto

    immundo

    reliquam

    itineris

    partem

    perficerent.

    Quibus autem per-

    suadebat, ut, priusquam e taberna exirent, subtili consilio "Abscisis mulorum eius," inquit, "capitibus, uterentur.

    non modo

    ipsi

    Nicaeam

    securi vos conferetis, sed Spyridipoteritis.

    onem, ne sequatur, impedire


    accepto,

    Hoc

    consilio libenter

    quum mulorum

    alterius

    candidi, alterius spadicis

    Spyridio capita decidissent, maxima celeritate aufugerunt. autem prima luce experrectus servos ad mulos inveniendos
    statim demisit, qui,
    facti tacebant.

    cum

    sine

    mora

    rediissent,

    primo stupe-

    LATIN READER

    63

    115.

    Dominus autem
    paratos invenistis

    "

    Nonne mulos,"

    inquit,

    "in stabulo
    "sed

    "Immo

    vero," responderunt,

    homines

    Ille improbi capita iis detraxerunt." autem neque hilarem deposuit vultum, neque irato utebatur animo ; sed servis, ut mulos adducerent, imperavit. Quibus

    scelesti et

    quum

    in

    tabernam adductis mira quadam arte capita adhuc

    decisa reposuisset, in

    Asiam statim
    vera

    contendit.

    Quo

    facto,

    additum
    perf ecisse

    est

    etiam detrectantibus
    re

    maximum argumentum,
    tarn
    difficile

    sacerdotem ilium
    :

    hoc

    miraculum

    namque, quia sub incerta luce colores nullo modo distinguere potuerat, capita invicem mutata candido
    spadix, spadici

    candidum

    forte reposuit.

    116.

    THE FATE OF LAMPSACUS.


    in

    Ad

    vafrum consilium Anaximenis, qui

    omni dicendi

    ratione clarissimus erat, urbis Lampsaci salus est referenda. Nam cum ad excidium urbis summo studio Alexander

    progressumque extra moenia Anaximenem praeceptorem suum vidisset, quia manifestum erat futurum ut preces suas irae eius opponeret et ad dissuadendum ore
    ferretur,

    eloquenti usurus esset, id se non facturum, quod petiturus Tune Anaximenes tarn acrem exhibuit esset, rex iuravit.

    extemsagacitatem, ut Alexandri etiam ingenium vinceret " Peto ut diruas." His enim Lampsacum plo respondit dictis rex obstrictus iureiurando et Anaximenis voluntati
    : :

    obsecutus,

    urbem vetusta

    nobilitate

    inclitam

    exitio,

    cui

    destinata erat, subtraxit.

    64

    LATIN READER

    117.

    THE DEATHS OF AESCHYLUS,

    EURIPIDES, SOPHOCLES.

    Poetarum tragicorum quantum inter se distarent mortes, Moenibus Gelae urbis, in cognoscere operae pretium est.
    qua morabatur, Aeschylus egressus aprico in loco
    Super quern
    capitis (erat
    illisit,

    resedit.

    aquila,

    quae testudinem ferebat,


    elusa, ei

    enim calvum)
    mortuus
    :

    splendore perinde ac lapidi onus


    ictu

    ut carne vesceretur.
    est

    Quo

    occisus

    extemplo

    Aeschylus ciorem finem passus est. cena domum repetit, canum

    Euripidis autem aliquanto atroDum enim ab Archelai Macedonis

    morsibus

    laniatus

    obiit.

    Sophocles vero extremae iam senectutis, cum in certamine fabulam docuisset, ancipiti sententiarum eventu diu sollicitus,

    denique tamen una sententia victor, causam mortis


    habuit.

    gaudium

    118.

    DIFFICULT CASE.

    Protagoras sophista acerrimus cum Evathlo discipulo simultatem gessit super pacta mercede inter eos haec lis Evathlus dives adolescens, eloquenerat et controversia.
    :

    tiae

    dicendae orandarumque causarum cupidus, in discip-

    linam Protagorae se dedit, seque daturum promisit grandem


    cuius mercedem, quantam pecuniam Protagoras petiisset dimidium tune statim, priusquam disceret, dedit, pepigitque ut alterum dimidium daret, quo die causam apud iudices
    :

    Postea quum diu Protagorae auditor assentatorque fuisset et in studio facundiae abunde se promovisset, causas tamen non reciperet, tempusque iam
    orasset et vicisset.

    longum
    noluit.

    praeteriret,

    reliquam

    mercedis

    partein

    solvere

    LATIN READER

    65

    119.

    Protagoras autem, consilio quod turn astutum existimabat inito, ab Evathlo pactam mercedem petiit: lite cum

    Evathlo contestata,

    quum ad

    iudices

    ad causam
    sic

    diiudiest.

    candam utrique
    "Disce," inquit,

    venissent,

    Protagoras

    exorsus

    "o
    si

    adolescens stultissime, sive contra te

    sive pro te iudices sententias dixerint, fore ut reddas id

    quod

    peto.

    Nam

    contra te constitutum

    erit,

    mercedem
    :

    mihi e iudicum sententia debebis, quia ego vicero sin autem secundum te iudicatum erit, mercedem mihi ex
    nostro pacto debebis, quia tu viceris." Cui respondit " Evathlus Huic tuae tarn ancipiti captioni obviam ire possem, si verba non ipse f acerem atque alio patrono uterer.
    ;

    Sed maiorem mihi voluptatem


    in causa

    victoria afferet,

    si

    te

    non

    modo

    sed in isto argumento quoque vicero.

    120.

    "Disce igitur tu quoque, o magister sapientissime, utrocunque modo sit constitutum, id, quod petis, te non consecuturum esse, sive contra me, sive pro me sit pronuntiatum.
    tibi e

    Nam si iudices pro causa mea senserint, nihil iudicum sententia debebo, quia ego vicero sin autem
    :

    contra

    me

    quod non
    sua,

    pronuntiaverint, nihil tibi e nostro pacto debebo, vicero." Turn iudices hoc spinosum esse et

    inexplicabile,

    quod utrinque dictum


    in

    esset, rati,

    ne sententia

    utramcunque

    deret,

    partem esset dicta, ipsa sese rescinre integra relicta, causam in longinquum tempus
    Itaque Evathlus argumentum, quo usus erat eum conversum ita retulit, ut discipulus

    distulerunt.

    Protagoras, contra

    magistrum

    devicerit.

    66

    LATIN READER

    121.

    AN

    INFAMOUS HORSE.
    auctores

    Cn. Seium scribunt


    habuisse,

    Eomani

    equum Argis natum


    cervicibus
    aliis

    qui

    magnitudine

    inusitata,

    arduis,

    colore phoeniceo, comanti iuba,

    omnibusque

    equorum

    laudibus longe praestabat; at tali usus est fortuna, ut quisquis eum haberet cum omni domo, familia, fortunis, funditus deperiret. Itaque, quum Seius capitis damnatus

    miserando supplicio esset affectus, Dolabella in Syriam profectus istius equi f ama adductus est, ut Argos deverteret et
    sestertiorum centum milibus

    eum

    emeret.

    At

    bello civili

    Dolabella in Syria obsesso atque interfecto, C. Cassius, qui Dolabellam obsederat, equum abduxit idem, exercitu suo
    :

    fuso,

    miseram mortem

    oppetiit.

    Hinc

    illud

    de hominibus

    calamitosis
    habe.t."

    ortum dicique solitum,

    "ille

    Seianuni

    equum

    122.

    THE SINGER AND THE CRICKET.


    iniit,

    Fidicen quidam, qui certamen canendi


    fidibus canere tanta arte incepit, ut

    et voce et
    cir-

    non modo amicos

    cumstantes sed eos etiam,


    disceptabant,
    delectare

    qui peritius
    e

    de arte canendi

    posset.

    At dum hac iucunda


    septem
    fidibus,

    voluptate omnes fruuntur, subito una

    quibus lyra est comparata, interrumpitur,

    quam

    ita inter-

    ruptam

    Huic aegre canenti fidicen f rustra tentat attingere. cicada auxilium praestat, quae per artem singularem pro
    nervo iam deficiente suam vocem tarn iuste praebet, ut praeter ipsum fidicinem illius nervi proprium sonitum

    nemo

    deesse intelligat.

    Turn
    nee

    demum

    ille victor,

    domum
    ad lyrae

    rediit:

    tamen

    ingratus,

    sui

    praemio accepto, imaginem de

    marmore faciendam, et cicadae tanquam fides apponendam curavit.

    adiutricis effigiera

    LATIN READER

    67

    123.

    ANTIGONUS AND HIS HORSES.

    Antigonus in castello Phrygiae, quod Nora appelet vereretur, ne uno loco manens circumsederetur latur,
    equos militares perderet, quod spatium non esset agitandi, callidum fuit eius inventum, quemadmodum stans iumen-

    Cum

    tum

    calefieri

    uteretur,

    et

    exercerique posset, quo libentius a corporis motu non removeretur.

    et

    cibo

    Altius

    substringebat caput loro

    quam
    :

    ut prioribus pedibus plane

    terram posset attingere.


    exsultare et calces

    Deinde post verberibus cogebat remittere qui motus non minus sudorem
    in spatio decurreret.

    excutiebat

    quam

    si

    Quo factum

    est,

    quod omnibus mirabile visum est, ut iumenta aeque nitida ex castello educeret, cum complures menses in obsidione
    fuisset, ac si in

    campestribus ea

    locis habuisset.

    124.

    EOMAN EULE.

    Eefert Cicero L.

    aper ingens ad
    quis

    eum

    Domitium praetorem in Sicilia, quum allatus esset, admiratum requisivisse

    eum eum ad se

    percussisset.

    Quum
    :

    audisset

    pastorem

    fuisse,

    vocari iussisse

    ilium cupide ad praetorem quasi


    :

    ad laudem et ad praemium accurrisse quaesivisse Domitium, quomodo tantam bestiam percussisset ilium respon:

    disse,

    venabulo.

    Statim deinde iussu praetoris in crucem

    De quo intellegendum esse maluisse Domitium crudelem in animadvertendo quam in praetermittendo


    esse sublatum.

    dissolutum videri.
    telo

    Nobis autem hoc edictum, ne quis cum

    servus

    esset,

    quo Domitius utebatur, baud

    civile,

    supplicium, quo pastor est affectus,

    inhumanum

    videtur.

    68

    LATIN READER

    125.

    JUSTICE AND MERCY.

    Zaleucus,

    si

    quis alius sapiens et ad rempublicam geren-

    dain sagax,

    urbem Locrensium
    :

    saluberrimis et utilissimis
    aliis

    legibus munivit

    quas ut confirmaret,

    sceleribus alias

    His compositis, quum filius eius crimine damnatus secundum ius ab ipso constitutum utroque
    poenas iuste assignavit.
    oculo
    carere deberet,
    adolescentuli

    ac

    tota civitas in

    honorem

    patris

    aliquamdiu repugnavit. Turn demum precibus populi devictus, suo prius, deinde filii oculo effosso, usum videndi utrique reliquit. Ita
    remitteret,

    poenam

    debitum

    supplicii

    modum

    legi

    reddidit

    quo facto cum

    civem iustum turn patrem misericordem

    se praestitit.

    126.

    FAT

    MAN

    IN LONDONDERRY.
    obsessa, cives cuncti tanta

    Urbe quadam Hibernica diu


    fame

    afficiebantur, ut etiam canes, equos, alia animalia consumere cogerentur. Panis enim in paucis locis idemque

    mucidus inveniri poterat


    mortui ante oculos
    nisi

    et nocte et interdiu cives

    undique
    tanta
    inter

    omnium

    iacebant

    omnes

    intellexerunt,

    virtute

    auxilium sine mora adveniret, fore ut urbs, defendissent, ab hostibus caperetur.


    et

    quam At

    macie corruptos unus pinguis propter corporis magnitudinem invidiam patiebatur: ad-

    homines fame confectos

    mirati enim ilium tarn


    turi

    pinguem esse multi paene devoraautem omnis facinoris praeter videbantur. ut esurientium et mortem minantium obesitatem innocens, Turn demum, manebat. domi perterritus aspectum vitaret,
    Ille
    ei

    urbe obsidione liberata, id quod ludibrio solum postea fit.

    maximo

    periculo fuerat,

    LATIN READER

    69

    127.

    CUSTOMS OF THE MAORIES.

    Saevi mores et crudeles inter eos, qui nee iura divina

    nee

    humana cognoverunt, referuntur. At permulta, quae nobis absurda et plane ridicula videntur, nonnunquam e Maoriconsilio neque insulso neque imprudent! sunt orta.
    enses enim, qui partem orbis terrarum regioni nostrae oppositam colunt, cum moribus quibusdam bonis et honestis
    usi turn disciplinas artesque

    multam laudem merentur.


    aliquantum
    humanitatis

    baud despiciendas prosecuti, Sed, quamvis in aliis modis


    id
    :

    exhiberent,

    quondam

    solebant.

    Neque
    illis

    homines comedere tamen faciebant ferocitate


    sed,

    adducti neque ulciscendi cupidi

    quum

    perpauca, quae

    consumere possent, in

    insulis invenissent, ut

    carnem

    humanam
    ut,

    praegustarent, sibi persuadebant.

    Eo accedebat

    mirae opinioni obsecuti, se omnibus et corporis et animi virtutibus eius quern comederent potituros, se corrigere et

    emendare per

    illas

    epulas vellent.

    128.

    BUILDING OF ATHENS.

    Post Persas apud Salamina devictos Lacedaemonii, postquam audierunt muros Atheniensium instrui, legatos Athenas

    His praesentibus desierunt miserunt, qui id fieri vetarent. Athenienses ac se de ea re legatos ad eos missuros dixerunt.

    Hanc legationem
    fectus est
    satis
    :

    reliqui legati ut turn exirent,

    suscepit Themistocles et solus primo procum altitudo muri


    :

    magna

    videretur, praecepit

    ut interim omnes servi

    atque liberi opus facerent neque ulli loco parcerent, sive Themistocles autem ut Lacesacer esset sive profanus.

    daemonem

    venit,

    aclire

    ad magistratus

    noluit,
    :

    et

    dedit

    operam ut quam longissimum tempus duceretur enim interposuit, se collegas exspectare.

    causam

    70

    LATIN READER

    129.

    Cum

    Lacedaemonii quererentur opus nihilominus

    fieri

    eumque in ea re conari fallere, interim reliqui legati sunt secuti ; a quibus cum audiisset non multum superesse munitionis,

    apud Ephoros Lacedaemoniorum


    :

    accessit

    et con-

    quare aequum nobilesque viros mittere, quibus fides haberetur, qui


    explorarent ;
    interea se obsidem retinerent.
    legati

    tendit, falsa iis esse delata

    esse illos bonos

    rem
    ei

    Gestus est

    mos:
    ficisci

    tresque

    summis

    functi

    honoribus Athenas

    missi sunt.

    Cum

    his collegas suos Themistocles iussit pro-

    eisque praedixit, ut ne prius Lacedaemoniorum Hos postlegates dimitterent quam ipse esset remissus.

    quam Athenas

    pervenisse ratus

    est,

    apud Ephoros liberrime


    muris urbem
    saepsisse.

    professus est Athenienses suo consilio

    130.

    TIMOLEON IN

    SICILY.

    Timoleon post

    res

    vitae fuit, privatus vixit.

    optime gestas Syracusis, quod reliquum Nullus honor huic defuit ; neque

    postea res ulla Syracusis gesta est publice, de qua prius sit decretum quam Timoleontis sententia cognita. Nee tamen Is enim, cum propter hanc rem ad superbiam est elatus.

    quidam nomine Demaenetus


    gestis

    in contione populi de rebus

    eius detrahere coepisset,


    dixit

    ac multa

    inveheretur in

    Timoleonta,

    nunc

    demum

    se voti esse

    damnatum;
    liceret,

    namque hoc
    quo
    vellet,

    a Diis immortalibus semper precatum, ut talem

    libertatem restitueret Syracusanis, in qua cuivis

    de

    impune

    dicere.

    Hie cum diem supremum

    obiisset,
    Sicilia,

    publice a Syracusanis in gymnasio, tota celebrante


    sepultus
    est.

    LATIN READER

    71

    131.

    AN EASTERN

    PREACHER.

    Arabas olim erant sacerdotes qui in contionem populum advocare solerent ; e quibus unus insolitum serInter

    monem habuit. Utrum eos qui audiebant dolore afficere, an domum quam celerrime redire voluerit, incertum est.

    "Num

    scitis," inquit,

    "quae sim hodie dicturusf


    "nil

    Omnes

    mihi prodest "Idcirco," respondit ille, negabant. Postinsulsos doc earn. ut tarn homines tempus consumere,
    ridie

    tribunal ascendisset, rogavit, utrum ii qui Se scire audiebant, quae esset dicturus, scirent necne.

    quum ad
    ;

    responderunt
    Tertio
    erunt,
    alios

    dixit

    ille,

    nil igitur

    opus esse se

    ilia

    narrare.

    tandem

    die

    sacerdoti
    alios

    ilia scire,

    idem interroganti respondQuibus autem ad ignorare.

    respondendum

    paratus "ii qui sciunt," inquit, "ignorantes

    faciant certiores."

    132.

    THE ARTFUL HANNIBAL.

    Ad Eumenem regem Komanis amicissimum interficiendum Hannibal talem iniit rationem. Classe paucis diebus
    erant decreturi.

    Superabatur Hannibal navium multitudine.

    Dolo
    Hie

    igitur erat
    iussit

    pugnandum, cum par non


    fictilia

    esset armis.
    colligi

    quam

    plurimas venenatas serpentes vivas


    conici.

    easque in vasa

    Harum cum

    confecisset

    magnam

    multitudinem, die ipso, quo facturus erat navale proelium, classiarios convocat bisque praecepit, omnes ut in
    regis concurrant
    scirent, se

    unam Eumenis
    si

    navem

    rex autem in qua


    illis

    nave veheretur, ut
    praemio
    fore.

    facturum promittit; quern

    aut cepissent, aut interfecissent,

    magno

    pollicetur

    72

    LATIN READER

    133.

    Tali cohortatione militum facta, classis ab utrisque in

    proelium deducitur.

    Quarum acie constibuta, priusquam signum pugnae daretur, Hannibal ut palam faceret suis,
    quo loco Eu.menes esset, tabellarium in scapha cum caduceo raittit ; qui, ubi ad naves adversariorum pervenit, epistolam
    ostendens,
    se

    Eumenem
    unde

    deductus

    regem professus est quaerere. Statim ad est, quod nemo dubitabat quin id de

    pace esset scriptum. Tabellarius, ducis nave declarata, eodem,


    ierat, se recepit.

    At Eumenes,

    soluta epistola, nihil in

    ea reperit, nisi quod ad irridendum pertinet;

    cuius etsi

    causam mirabatur (neque reperiebat), tamen proelium statim committere non dubitavit. Horum in concursu Bithyni
    Hannibalis praecepto universi

    navem Eumenis

    adoriuntur.

    134.

    petiit

    Quorum vim cum rex sustinere non posset, fuga salutem quam consecutus non esset, nisi intra sua praesidia
    ;

    quae in proximo litore erant collocata. Beliquae Pergamenae naves cum adversaries premerent acrius, repente in eas vasa ilia fictilia, de quibus mentionem supra
    se recepisset,
    f ecimus,

    conici coepta sunt


    nee,

    tibus

    excitarunt,

    iacta initio risuin pugnan; quae quare id fieret, poterat intellegi.

    Postquam autem naves completas conspexerunt


    nova re
    perterriti,

    serpentibus,

    cum, quid potissimum vitarent, non viderent, puppes averterunt, seque ad sua castra nautica reSic Hannibal consilio arma Pergamenorum tulerunt.
    superavit
    :

    neque turn solum sed saepe

    alias

    pedestribus

    copiis pari prudentia pepulit adversarios.

    LATIN READER

    73

    135.

    WHAT

    is

    IN THE

    BAG?

    In Libycis desertis vagatus Arabs tandem,

    quum nullum

    cibum diu consecutus

    esset,

    paene fame consumebatur.

    Lacum autem
    isset,

    subito aspicit, apud quern aquationis causa, ut bibant cameli, viatores consistunt ; ad quem quum pervenin arena deiectum

    culeum

    vidit,

    quem ut distentum

    sensit, "Grates Dis immortalibus ago maximas,"inquit, "hunc enim culeum aut palmulas aut nuces continere pro certo

    habeo

    iucundis epulis frui potero quanta commoda ; quam diu optata mini contingent!" quibus dictis animo elato, dum
    !

    cibum
    quae
    "

    sibi esurienti

    futurum

    sperat,

    culeum

    aperit.

    lis vero,
    :

    ibi

    Yae

    conduntur, expositis, magnum concipit dolorem mihi misero," inquit, "nihil inest praeter margaritas

    inutiles."

    136.

    ALEXANDER'S DOCTOR.
    Tarsum
    venisset,

    Quum
    amoenitate

    Alexander
    in

    captus

    Cydni

    praefrigidam undam se proiecit. Turn tantus eius occupavit rigor, ut nulla spes nervos repente At unus erat ex medicis nomine remedii inveniretur.
    Philippus qui solus remedium pollicebatur ; sed ilium epistola a Parmenione pridie missa suspectum faciebat, qui ignarus Alexandri infirmitatis monuerat, ut a Philippo

    medico caveret;
    esse.

    nam corruptum
    quam

    ilium a Dario ingenti

    pecunia fidei medici credere,

    Tutius tamen est ratus Alexander dubiae se

    indubitate morbo perire. Accepto medico tradidit ; itaque inter bibenigitur poculo, epistolam dum oculos in vultum legentis intendit. Ut securum
    conspexit, laetior factus sanitatem quarta die recepit.

    74

    LATIN READER

    137.

    THE DERVISH.

    Philosophus ingenio praeditus subtili et rerum omnium peritus, per Sericas partes vagatus, quum ad oppidum

    Balcam

    hospitio habuit, forte

    quod pro publico Postea omnia, quae palam erant exposita, conspicatus, stragulo, ut mos est, humi Cui haec molienti obviam se deposito requiescere voluit.
    iniit.

    pervenisset, in regis palatium,

    ferebat unus e custodibus, qui


    vellet.

    eum

    rogavit, quid facere

    Eespondit philosophus se in illo hospitio deveresse.

    surum

    "At," inquit

    ille iratus,

    "haec domus revera

    regis palatium est,

    non publicum hospitium." Dum haec aegre ferebant custodes, accidit ut rex ipse haud procul
    ambularet atque eos disceptantes exaudiret.

    138.

    Qui quum errori philosophi innocentis arrisisset, rogavit eum haud immiti usus voce, quamobrem tarn insulsus
    esset,

    ut nullum discrimen inter hospitium et palatium

    intellegeret.

    "Da

    mihi petenti veniam," respondit philo-

    Quis primus cupio enim te pauca interrogare. sophus ; hanc domum iam aedificatam incolebat?" Eex respondit
    incoluisse avos, tune autem suum patrem, " Se ipsum. " Quis tandem hodie incolit ? autem Quis Filium suum iuvenem. mortuo succedet?" tibi At

    "

    primo suos
    "

    Ea domus, quae incolas saepissime mutet neque eosdem hospites retinere possit, mihi quidem hospitium, non palatium videtur."
    respondit philosophus

    "

    LATIN READER

    75

    139.

    THE NOBILITY OF

    IPHICRATES.

    Iphicrates Atheniensis non tarn magnitudine rerum Fuit gestarum quam disciplina militari nobilitatus est. enim tails dux, ut non solum aetatis suae cum primis compararetur, sed

    ne de maioribus natu quidem quisquam

    Multum vero in bello versatus saepe anteponeretur. exercitibus praefuit nusquam culpa sua male rem gessit semper consilio vicit tantumque eo valuit, ut multa in re
    : :

    militari

    partim nova
    ille

    attulerit,

    partim

    meliora

    fecerit.

    Namque

    imperatorem

    pedestria arma mutavit, cum ante ilium maximis clipeis, acribus hastis, minutis
    Ille e contrario

    gladiis uterentur.

    ut ad motus concursusque essent leviores.


    duplicavit
    ;

    peltam pro parma fecit, Hastae modum

    gladios longiores fecit.

    140.

    nullae

    Apud Corinthum unquam in

    tanta severitate exercitui praefuit, ut

    neque magis consuetudinem adduxit,


    peratore esset
    terent,

    Graecia neque exercitatiores copiae, in eamque dicto audientes fuerint duci


    :

    ut

    proelii signum ab imdatum, sine ducis opera sic ordinatae consissinguli ab peritissimo imperatore dispositi
    ut,

    cum

    viderentur.

    Hie autem a sutoribus originem traxit

    quod

    quum

    opprobrio obiecisset

    et scelestus, qui inter

    homo nobilis quidem sed turpis avos Harmodium iactavit, respondit


    quae
    a

    Iphicrates,

    "Ista

    nobilitas,

    ad

    te

    devenit,

    illico

    evanescit

    mea autem, quae

    me

    est exorta, in posteros

    progredietur."

    76

    LATIN READER

    141.

    AN

    IDLE BOY. Ludi autem magister curam enim adhibebat

    Tres pueri ad ludum ventitabant.


    eos multa et utilia docere voluit
    :

    non modo ut Latine


    et

    et Graece loquerentur, sed et ea, quae mathematici scripserant, intellegerent. At, geometrae quura tres menses haec didicissent, ludi magister experiri

    utrum ea quae docuisset in memoria retinerent "Die mihi, sodes," inquit ille, " orbisne terrarum necne. circum solem movetur an sol circum orbem terrarum vol" Pueri autem quid respondere possent nesciebant vitur ? primus igitur respondit orbem terrarum circum solem moveri, secundus autem rem contrarie dispositam esse
    voluit,
    :

    affirmavit.

    die

    "

    " tertius in diversas partes distractus, Uno " sol circum orbem terrarum, altero orbis terinquit

    Sed

    rarum circum solem movetur."


    142.
    C.
    isset,

    A EOMAN GENTLEMAN
    quum
    se

    OUTWITTED.
    se Syracusas contul-

    Canius eques Eomanus,


    dictitabat

    hortulos

    aliquos

    emere

    velle,

    quo
    se

    invitare

    amicos et ubi se oblectare posset.

    Quod quum
    quidem

    percrebruisset, Pythius ei

    quidam

    dixit venales

    hortos non habere, sed licere uti Canio, si vellet, ut suis; et simul ad cenam hominem in hortos invitavit in posterum

    diem.
    se

    Quum

    ille

    promisisset, turn Pythius piscatores ad


    iis

    convocavit et ab

    petivit,

    ut

    ante suos hortulos

    Ad postridie piscarentur dixitque, quid eos facere vellet. cenam tempore venit Canius. Opipare a Pythio apparatum convivium; cymbarum ante oculos multitudo; pro se
    quisque quod ceperat afferebat
    abiciebantur.
    ;

    ante pedes Pythii pisces

    LATIN READER

    77

    143.

    Turn Canius, "Quaeso,"

    inquit,

    "quid est hoc, Pythil

    " Et ille " Quid Tantumne piscium 1 tantumne cymbamm 1 mirumT' inquit; "hoc loco est, quicquid Syracusis est

    piscium."

    Incensus Canius cupiditate contendit a Pythio,

    ut venderet.

    Quid multa ? impetrat.


    Pythius
    :

    Emit homo cupidus


    Invitat Canius

    et locuples tanti, quanti

    voluit.

    postridie

    f amiliares

    suos

    venit

    ipse

    mature ;

    ne

    feriae

    quidem quaedam piscatorum essent, quod eos nullos videret. "Nullae, quod sciam," inquit, "sed hie piscari nulli solent.
    Stomachari Canius

    piscatorem videt.

    Quaerit ex proximo vicino

    unum num

    Itaque heri mirabar, quid accidisset." sed quid f aceret 1

    144.

    THE ERUPTION OF VESUVIUS.

    Irrumpit cubiculum
    quiesceret, excitaturus.

    meum

    mater surgebam invicem, si Ecce amicus avunculi mei, qui


    :

    nuper ad eum ex Hispania venerat, ut me et matrem sedentes, me vero etiam legentem videt, illius patientiam,

    meam
    tibus

    securitatem corripit.
    in

    lam hora
    :

    dubius et quasi languidus dies


    tectis,

    diei prima et adhuc iam quassatis circumiaceu-

    quanquam
    :

    aperto loco,

    magnus

    et certus ruinae metus.

    Turn

    demum

    angusto tamen, excedere

    oppido visum multa ibi miranda, multas formidines patimur. Nam vehicula, quae produci iusseramus, quanquam in pianissimo campo, in contrarias partes agebantur ac ne
    lapidibus

    quidem

    fulta in

    eodem

    vestigio quiescebant.

    78

    LATIN READER

    145.

    Praeterea mare in se resorberi et tremore terrae quasi Certe processerat litus multaque anirepelli videbamus.
    malia maris
    siccis arenis detinebat.

    Nee multo
    :

    nubes descendere in
    hortari, iubere

    terras,

    operire maria

    post ilia turn mater orare,

    se et annis et

    quoquo modo fugerem; posse enim iuvenem; corpore gravem bene morituram, si mihi causa

    mortis non adfuisset.

    Ego contra salvum me


    eius
    se,

    nisi

    una non

    futurum

    dein

    manum
    :

    Paret aegre incusatque

    amplexus addere gradum cogo. quod me moretur. lam cinis,


    densa caligo tergis imminebat,

    adhuc tamen rarus


    quae nos torrentis

    respicio,

    infusa terrae sequebatur. Tandem ilia caligo tenuata quasi in fumum nebulamve discessit mox dies verus, sol etiam effulsit lurid us tamen, qualis esse,
    :

    modo

    cum

    deficit, solet.

    146.

    CATCHING A TARTAR.

    Viator per loca deserta saltusque devios profectus, quia


    argenti pondus secum portabat, ne latrones ex inopinato incurrerent, accuratius vigilabat. Cui multa pericula et graves labores perpesso, quum fere finem itineris

    magnum

    attigisset, subito

    obviam

    irruit

    homo

    ferox et robustus, et

    tanta vi oppressit, ut
    iaverit.

    mox omnibus

    rebus viatorem exspol-

    At ille, quern vicerat latro impetu repentino, ad amissam pecuniam recuperandam animum applicabat cui reputanti manifestum videtur doloso utendum esse
    :

    consilio.

    Propterea ad

    latronem
    :

    conversus

    "Invitus,"

    inquit, "divitias tibi concessi

    mei enim amici aegre ferent


    tibi praestiterim."

    me tantum

    argenti pondus amisisse et obiurgabunt quod


    et

    hominem ignavum

    timidum me

    LATIN READER

    79

    147.

    Quum

    latro subrideret,

    respondit

    ille

    "
    :

    Mihi quidem

    iniquum videtur tionem eodem die


    in hoc ligno

    non modo pecuniam


    perdidisse.

    sed etiam existima-

    Quare

    fac ut digitum, quern

    deponam, gladio abscidas, quo absciso facile hoc argumentum omnibus praebebo me re vera pro mea pecunia dimicasse." Viatori haec loquenti quum respondisset latro, se libenter digitum in ligno depositum abscisurum, gladium e vagina extractum in digitum viatoris magna vi deiecit. At ille, subito motu manu de ligno

    subducta et gladio ligno inhaerente, latronem correptum


    loro constrinxit.

    Itaque non modo pecuniam recuperavit, sed inter homines vir fortis et impavidus est relatus.

    148.

    THE LUCKLESS ATYS.


    filii

    Erant Croeso regi Lydorum


    poris vitio laborabat
    ;

    duo
    :

    quorum

    alter cor-

    erat

    enim mutus
    cui

    alter inter aequales

    omnibus
    ictu

    rebus
    in

    praestantissimus,

    nomen
    est

    erat

    Atys.

    Hunc Croeso
    exercitui

    somnio significatum
    :

    ferreae cuspidis

    esse quare ille experrectus Atyn, qui praeesse solitus erat, militia abesse iussit iacula vero et hastas et alia tela, quibus viri ad bellum

    moriturum

    Lydo

    utuntur, ne quid in pariete suspensum in nlium


    deret,

    suum

    inci-

    amovenda
    venisti
    :

    curavit.

    Interim advenit Sardes vir


    "

    cala-

    mitate obstrictus, qui Croeso roganti, " Quis es tu, homo, et

    unde
    films

    "
    1

    respondit,

    rex,

    Adrastus Gordiae sum


    ;

    f ratrem

    meum
    quod

    occidi invitus

    quamobrem

    a patre

    eiectus

    et

    rebus omnibus desti tutus hie adsum."


    et inops et

    Cuius
    ;

    regem

    miseruit,

    maestus videbatur

    prop-

    terea in aedibus tutus Adrastus vitam agebat.

    80

    LATIN READER

    149.

    Haud multo post in Olympo exstitit mira magnitudine aper ; qui ex illo monte descendebat et arva Mysorum vastabat Mysi autem, saepe egressi, nihil mail inflixerant
    :

    magnam cladem ab illo acceperant. Quamobrem venerunt ad Croesum Mysorum legati, oratum ut rex
    sed
    et iuvenes canesque selectos ad Mysiam mitQuibus Croesus ea recordatus, quae in somnio erant " Lydorum iuvenum manum et omnia praedicta, respondit,

    filium
    teret.

    suum

    venatoria instrumenta libenter offeram, ut


    issime beluam
    e

    quam promptsummoveant."

    vestra

    terra

    venatores

    Quae quum audiisset Atys, patrem vehementius est obtestatus ut ad aprum devincendum ipse demitteretur. "Tibi,"
    inquit,

    "in somnio significatum


    :

    moriturum
    cuspis

    at

    quam

    est me ferrea cuspide sunt manus, quae ferrea apro quaenam Hoc modo Croesus evictus tu timeas ?"
    1

    veniam exeundi

    filio

    baud

    libenter dedit.

    150.

    Deinde Atys cum iuvenibus canibusque selectis profectus, ubi Olympum pervenit, beluam indagant et in-

    ventam

    iaculis incessunt.
    illo

    Ibi Adrastus hospes, vibrato in

    aprnm iaculo, quod ab


    qui cuspide ictus statim

    aberrat, Croesi filium traicit


    obiit.

    mortem
    ferunt,

    Atys autem,

    dum
    :

    cadaver

    domum

    Lydi

    pone secutus,

    Croeso se

    tradidit atque

    eum

    oravit ut se super cadavere mactaret

    Quibus auditis, rex neque enim esse sibi vivendum. " Satis poenae a te repeto Adrastum miseratus, ait quoniam ipse te capitis condemnas, neque tu tamen huius
    :
    :

    LATIN READER
    mali auctor
    es,

    81

    sed nescio quis deus, qui mihi iam pridem


    significavit."

    hoc futurum

    Itaque Croeso

    filium

    iuste

    sepeliendum curante, Adrastus idem et


    filii

    fratris sui et regis

    interfector

    se

    omnium hominum

    infelicissimum esse

    ratus, ubi circa sepulcrum silentium erat, super busto se

    ipse iugulavit.

    151.

    WAS SHE CURED?

    ad

    Anus, quae diuturnam lippitudinem patiebatur, medico se curandum arcessito, certum praemium se daturam
    si

    esse promisit,

    morbum

    sanasset
    esse.

    sin

    autem non dolore

    liberata esset, nihil ei

    daturam

    Medicus vero, quoties

    anum curandam veniebat, toties aliquid supellectilis domo clam exportabat. Mulier autem, oculorum dolore tandem sanato, cum nihil suarum rerum domi prospiceret,
    ad
    e

    medico pactam mercedem petenti solvere nolebat.

    Quam:

    obrem

    in iudicium vocata ea esse pacta


    esse, id

    non negat

    sed se

    sanatam

    infitiatur.

    "Ego

    enim," inquit,
    dictitat, nihil

    "dum
    :

    caeca eram,

    domum

    multa

    supellectile refertam

    videbam

    nunc cum video, ut medicus quidam rerum domi prospicio."


    152.

    earum

    THE HUNT OF THE

    PRIEST.

    Eex

    Childebertus sacerdotis Egidii voluntati obsecutus

    pacem cum hoste conciliare voluit. Exercitus autem noctu commotus undique vociferabatur, "Tollantur ii, qui regnum Childeberti venundant et populum alterius ditioni
    tradere volunt."

    Dum

    mane apprehenso armorum apparatu ad

    haec et his similia palam exclamant, regis tentorium

    accedebant, scilicet ut Egidium vi oppressum et verberibus afficerent et gladiis trucidarent. Quibus compertis, sacerdos
    in

    fugam

    se

    dedit

    et,

    quum

    in

    equum

    ascendisset,

    ad

    82

    LATIN READER

    iter intendit. At populus ille magno cum clamore prosecutus et lapides post eum proicit et convicia evomit. Attamen lassatis sociorum equis solus conteodit

    urbem propriam

    Egidius tanto timore perterritus, ut

    unam

    elapsam colligere
    conclusit.

    non curaret

    sic inter

    caligam de pede muros Rhemisios se

    153.

    JUPITER AND THE BEE.


    diis

    oblato luppiter ei concedi iussit. delectatus, quodcunque ipsa postularet, " omnium " hominum et deorum, rex," inquit, Apis igitur
    obtulit.

    quum quondam, ut accessisset, lovi mellis donum


    Apis

    sacra faceret,

    Olympum

    Quo

    ancillae tuae

    hoc concedere

    velis, ut,

    quicunque in alvearium
    simul ac pupugerim

    ad mella diripienda
    continuo moriatur."

    accesserit,

    ille

    Quum de hoc rogato diu haesitaret luppiter, quoniam genus mortalium praecipue amabat, api "Sit tibi satis, quod, quicunque petenti tandem respondit
    :

    in alvearia ad mella rapienda accesserit,


    et in

    si

    eum

    pupugeris

    pungendo stimulum

    dimiseris, continuo ipsa moriaris."

    Unde

    accidit ut stimulo in vulnere demisso apes continuo

    pereant. 154.

    CLEOBIS AND BITO.


    lunonis
    erant

    Quum

    festus

    dies
    filii

    Argis ageretur, oportebat


    Cleobis
    et

    sacerdotem,

    cuius

    Biton,

    adesse.

    Itaque, quum illam ad sollemne et statum sacrificium curru vehi ius esset satis longe ab oppido ad fanum, moraren-

    turque iumenta, tune iuvenes

    ii,

    quos

    modo nominavi,

    veste posita corpora oleo perunxerunt et ad iugum accesIta sacerdos in fanum advecta, quum currus esset serunt.

    ductus a

    filiis,

    precata a deo dicitur, ut

    illis

    praemium pro
    :

    pietate daret,

    quod maximum homini

    dari posset a deo

    LATIN READER

    83

    ferunt post epulatos cum matre adolescentes somno se mane inventos esse mortuos. dedisse Quum igitur
    :

    omnium

    oculi in

    eos

    converterentur, optimus

    iis

    obtigit

    vitae exitus.

    155.

    QUEEN

    NITOCRIS.

    Nitocris Babylonis regina eximia

    monumenta

    aedificasse

    quae super porta urbis celeberrima sepulcrum sibi exstrui iussit; cui " si quis sepulcro hanc sententiam inscribendam curavit erunt me Babylonis, pecunia indigueorum, qui post reges
    :

    eademque hunc dolum machinata traditur:

    erit,

    sumat."

    hoc sepulcrum aperiat et, quantum pecuniae velit, Id sepulcrum intactum perstitit, donee regnum ad
    pervenit.

    Darium
    ilia

    Dario autem res indigna esse videbatur,

    pecuniam, quae ibi deposita esset se etiam invitaret, auferre. Igitur sepulcrum ipsa atque ullam reperit pecuniam sed cadaver aliaque aperuit neque
    :

    porta non

    uti nee

    inscripta verba
    inhiares,

    " Nisi animo esses insatiabili et turpi lucro

    defunctorum loculos non aperuisses."

    156.

    DEBATABLE GROUND.

    Accidit olim ut Lacedaemonii cum Argivis de loco, cui nomen Thyre, contentionem haberent. Lacedaemonii enim Thyren, quam suam esse Argivi profitebantur, vi ademptam tenebant quum igitur Argivi ad opem ferendam accurrissent, in colloquium ibi cum Lacedaemoniis convenerunt
    :

    pactique sunt, ut trecenti utrinque pugnarent et


    regio
    foret

    qui

    superiores

    exstitissent

    eorum reliquus autem

    utrorumque exercitus
    si

    domum

    discederet, scilicet ea causa

    ne, adessent, parti succumbenti auxilium sui ferrent. Quibus compositis atque exercitibus digressis, selecti ex

    84

    LATIN READER
    :

    utrisque relicti certamen inierunt qui quum aequo Marte ex pugnassent, ex sexcentis tres omnino reliqui fuere
    :

    Argivis Alcernas et Chromius, e Lacedaemoniis Othryades.

    157.

    Hi quum interveniente nocte

    superessent,

    duo Argivi,

    ut victores, cursu Argos repetierunt: Lacedaemonius vero Othryades spoliatis Argivorum cadaveribus armisque in sua
    castra delatis in

    statione mansit.

    Postridie utrique

    re
    :

    audita advenere

    ac statim se vicisse utrique contendebant

    Argivi, quod suorum plures superfuissent, Lacedaemonii autem illos profugisse demonstrantes, suum vero perstitisse
    et cadavera

    tentione ad

    Argivorum spoliasse. Ad extremum ex conarma concurrunt, pugnam capessunt et multis


    :

    utrinque caesis Lacedaemonii victores discedunt Othryaden autem superstitem aiunt pudore retentum, ne occisis commilitonibus Spartam rediret, illic apud Thyren mortem
    sibi conscivisse.

    158.

    ARISTIDES THE JUST.


    adeo excellebat abstinentia, ut
    Justus
    sit
    ilia,

    Aristides Atheniensis

    unus

    post

    hominum memoriam cognomine


    a Themistocle

    appellatus ; quae ostracismus vocabatur, exilio decern


    tus

    tamen

    collabef actus testula

    annorum mulcta-

    est. Qui quidem cum intellegeret reprimi concitatam multitudinem non posse, cedensque animadverteret quendam

    scribentem ut patria pelleretur, quaesivisse ab eo dicitur, quare id f aceret 1 aut quid Aristides commisisset, cur tanta poena dignus duceretur 1 Cui ille incultus quidem et rerum
    inscius
    placere,

    respondit se ignorare

    Aristidem;

    sed

    sibi

    non

    quod

    tarn cupide elaborasset ut praeter ceteros Justus

    LATIN READER
    appellaretur.
    pertulit
    :

    85

    Hie decem annorum legitimam poenam non nam, postquam Xerxes in Graeciam descendit, ut

    civibus suis esset auxilio, in patriam restitutus est.

    159.

    HONESTY

    is

    THE BEST POLICY.

    Lignatoris iuxta flumen deo Mercuric dedicatum tigna caedentis securis casu in flumen decidit. Quo multa tristitia
    affecto et iuxta fluminis

    cordia motus

    ripam considente, Mercurius miseriapparuit, lacrimarumque causam rogavit;


    ilia

    quam
    esset

    simul ac didicerat, securi aurea delata, utrum


    amisisset, sciscitatus est.

    Se autem pauperem quam non eiusmodi securim habere respondit. Deinde aliam

    quam quoque ubi lignator Mercurius postremo ligneam praebuit. Illam suam esse homini affirmanti Mercurius, quoniam eum
    suam
    esse negavit,

    argenteam Mercurius detulit;

    iustum piumque esse cognoverat, omnes dono dedit.

    160.

    Lignator autem ad socios reversus omnia, quae sibi acciderant, aperuit ; e quibus unus, ut eadem experiretur, quum

    ad flumen

    accessisset,

    securim in

    aquam

    deiecit

    deinde

    flens in ripa consedit.

    Quern flentem Mercurius conspicatus, ac malisne moribus an bonis esset cognoscendi cupidus,
    securim
    ei,

    ut

    alteri,

    auream

    attulit et rogavit,

    utrum

    earn

    quam

    ipse afferret amisisset, necne.

    Quam

    ubi suam esse

    mendacio atque auream impudentia, neque neque ligneam praebere voluit. Itaque securi lignea amissa, non modo improbus sed etiam stultus omnibus videbatur.
    affirmaverat, Mercurius, cognito hominis

    86

    LATIN READER

    161.

    BOUNDARY QUESTION.
    magna
    ;

    Qua tempestate
    potiti erant,

    Carthaginienses

    Africae parte

    Ager mons

    Cyrenenses quoque magni atque opulent! fuere. medio arenosus, una specie neque flumen neque erat, qui fines eorum discerneret. Postquam utrinque
    in

    legiones,

    item

    .classes

    saepe

    fusae
    veriti,

    fugataeque,

    et

    alteri

    alteros

    aliquantum attriverant,

    ne

    mox

    victos victor-

    esque defessos alius aggrederetur, sponsionem fecerunt, ut


    certo die legati obvii f uissent,

    domo

    proficiscerentur.

    Quo

    in loco inter se

    communis utriusque populi finis haberetur. Igitur Carthagine duo fratres missi, quibus nomen Philaenis
    is

    erat, iter

    maturavere

    Cyrenenses tardius

    ivere.

    Id socor-

    diane an casu accident,

    parum cognovi

    162.

    Postquam Cyrenenses aliquanto tardiores se esse vident ob rem corruptam domi poenas metuunt, criminantur Carthaginienses ante diem domo egressos, conturbant rem, denique omnia facere malunt quam victi abire. Sed cum
    et

    Poeni alteram contionem, dummodo aequa esset, peterent, Cyrenenses hanc iis obtulerunt, vel illos in iis finibus, quos
    peterent, vivos obrui, vel sese, quern in
    suros.

    locum vellent, proces-

    Poenos iuvenes praeclari habebantur, condicione probata seque suamque vitam reipublicae
    Philaeni, qui inter

    condonavere;
    Philaenis

    ita vivi obruti.

    Carthaginienses in eo loco
    aliique
    illis

    fratribus

    aras

    consecravere,

    domi

    honores sunt

    instituti.

    LATIN READER

    87

    163.

    THE REWARD OF
    si

    PIETY.

    Simonides, musicae

    quis alius peritus, inter convivas


    Hie,

    carmina hand iniucunda canere solebat.


    epulantur, cipiebat, in
    verat.

    dum omnes

    cantum, ut

    mos erat, numerosum edere inDeorum hominumque consocialaudem quo

    Qui,

    quum iam eum peregisset,


    "
    :

    praemii

    soliti

    parte

    non

    data, rogavit,

    quamobrem dimidiam partem

    recepisset.

    Nos quidem earn pretii partem, Eesponderunt convivae iuste praestitimus. Di ipsi tibi eos collaudquam debemus, Haec autem impia dicta anti alteram partem persolvant."
    Decs non fefellerunt. Hand enim multo post unus e servis Simonidem fecit certiorem duos iuvenes insigni forma et
    pulcliritudine divina pro foribus stare.

    164.

    ripuisset,

    At Simonides iuvenum iussu arcessitus, cum foras se promox Deorum beneficium percepit; illos quidem
    vidit,

    non

    sed

    magno exaudito
    conspexit.
    et convivae,

    strepitu

    atrium,

    quo

    excesserat,

    dilapsum

    Tectum

    enim

    subito

    corruit;

    et servi

    una strage

    correpti, tignis,

    tegulis, lapidibus

    reversus,

    cum

    opprimebantur. Turn demum Simonides convivas inter pocula iam mortuos aspexisset,

    hoc

    intellexit,

    Deos non modo

    suis laborantibus subvenire

    solere, sed
    ipsi

    etiam ab impiis poenas sumere. Traduntur enim Dioscuri eo devenisse, qui Simonidem, ut Deorum cul-

    torem, ex impendente ruina extraherent.

    88

    LATIN READER

    165.

    THE PATRIOTIC CODRUS.


    Codrus,

    Eex Atheniensium
    rentur,
    diffidentia

    quum

    ingenti hostium ex-

    ercitu regiones Atticae debilitatae ferro atque igne vasta-

    humani

    auxilii

    ad Apollinis Delphici
    est,

    oraculum confugit, perque legates sciscitatus modo illud tarn grave bellum discuti posset.
    deus finem
    ei fore, si ipse hostili

    quonam

    Eespondit

    manu

    occisus esset.
    castris sed

    Quod
    etiam

    quidem non solum in


    quis

    totis
    :

    Atheniensium

    in hostilibus percrebruit

    ideo factum est ut ediceretur, ne

    Codri corpus vulneraret.

    depositis imperii insignibus,

    Id postquam famularem cultum


    :

    cognovit,
    induit, ac
    falce

    pabulantium hostium globo se obiecit percussum in caedem suam compulit. Athenae occiderent, effectum est.

    unum
    Cuius

    ex his

    interitu,

    ne

    166.

    DOUBTFUL COMPLIMENTS.

    Anus quaedam, Syracusanis omnibus Dionysii tyranni exitum propter nimiam morum acerbitatem atque intolerabilia onera expetentibus, sola quotidie matutino tempore
    deos, ut incolumis ac sibi superstes esset, orabat.
    is

    Quod

    ubi

    cognovit, non debitam

    sibi

    admiratus benevolentiam,
    faceret, interrogavit.

    arcessivit earn, et, cur ita


    ilia,

    hoc

    Turn
    eo

    "Certa

    est," inquit, "ratio propositi mei.

    Ego enim
    carere

    puella,

    cum gravem tyrannum


    :

    haberemus,

    cupiebam
    occupavit.

    quo

    interfecto,

    aliquanto tetrior alter

    arcem

    cupiebam

    Eius quoque finiri dominationem magnopere tertium te superioribus importuniorem habere


    Itaque quia vereor ne,
    si

    coepimus rectorem.

    tu fueris

    absumptus, deterior in locum


    pro tua salute devoveo."

    tuum

    succedat, caput

    meum

    LATIN READER

    89

    167.

    FORGIVING SLAVE.

    Antius Eestio proscriptus a triumviris

    in rapina et praeda detentos videret fuga,

    cum omnes servos quam maxime

    se penatibus suis intempesta nocte Cuius furtivum egressum servus, ab eo vinculorum poena coercitus atque inexpiabili literarum nota

    poterat,

    dissimulata,

    subduxit.

    per

    summam

    oris

    contumeliam inustus,

    curiosis speculatus

    hue atque ad latus comes subsecutus,


    oculis ac vestigia

    illuc errantis

    benevolo studio

    arrepsit.

    cupidos

    sanguinis

    milites

    supervenire,
    se

    Mox, ut sentit amoto domino,

    rogum
    inicit.

    exstruit eique

    senem a

    Interrogantibus

    comprehensum et occisum deinde militibus ubinam esset


    intentata,
    ibi

    Antius,

    manu

    in

    rogum
    voci

    ilium, datis

    sibi

    crudelitatis
    erat,

    piaculis, uri

    respondit.
    fides
    :

    habita

    est

    Quia Antius autem

    verisimilis res

    incolumis

    effugiebat.

    168.

    THE DEVICE OF
    voluntaries

    SCIPIO.

    Scipio Africae petendae cupidus


    venit,

    postquam
    collegit.

    in Siciliam

    multos

    milites

    Quum

    ex

    peditibus Eomanis trecentorum equitum numerum complere vellet, neque tarn subito eos posset infortissimis
    struere, temporis angustiis
    est.

    exclusus, consilio

    sagaci usus
    Sicilia

    Namque

    ex

    iis

    iuvenibus, quos

    secum ex tota

    nobilissimos sed inermes habebat, trecentos speciosa atque electos equos quam celerrime expedire iussit:

    arma
    tan-

    quam

    eos continue

    secum ad oppugnandam Carthaginem

    Gravis ea militia procul domo terra marique multos labores magna pericula allatura videbatur, neque
    aversurus.
    ipsos
    dies,

    modp

    quae dicta erat, advenit,

    sed parentes cognatosque ea cura angebat. Ubi arma equosque ostenderunt.

    90

    LATIN READER

    169.

    Turn Scipio renuntiari


    equites

    sibi

    tanquam gravem

    et

    dixit quosdam Siculorum duram horrere earn militiam.

    Si qui ita animati essent, malle eos

    iam turn

    fateri

    quam
    rei-

    postmodo querentes
    publicae esse.

    segnes
    iis

    Ubi ex

    atque inutiles milites unus ausus est dicere se, si


    :

    sibi
    ei,

    utrum
    "

    vellet daretur, prorsus nolle militare


    igitur, adolescens,

    turn Scipio

    Quoniam

    quid sentires non dissimulasti,

    vicarium tibi expediam, cui tu anna equumque et cetera instrumenta militiae tradas, et tecum hinc extemplo domum
    ducas, exerceas,

    docendum

    cures equo armisque."

    Laeto

    condicionem accipienti
    habebat, tradit.

    unum

    ex

    trecentis,

    quos inermes

    Quod ubi
    Siculis

    ceteri viderunt, se quisque ex-

    cusare et vicarium accipere.

    Ita a Scipione sine publica

    impensa trecentis
    170.

    Eomani

    equites sunt substituti.

    THE PARABLE OF

    SERTORIUS.

    dux Lusitanorum
    enim

    Sertorius corporis robore atque animi consilio eximius, factus, cum eos oratione flectere non

    ad suam sententiam perduxit. Duos eorum constituit equos, alterum validissimum, alterum innrmissimum ac deinde validi caudam
    posset, vafro consilio

    in conspectu

    ab imbecillo sene paulatim carpi, infirmi a iuvene eximiarum virium universam convelli iussit. Imperio obtemperatum est. Sed dum adolescentis dextra irrito se labore
    fatigat, senio conf ecta

    manus ministerium

    exsequitur.

    Tune

    barbarae contioni, quorsum ea res tenderet, cognoscere " Equi caudae consimilis est noster cupienti, hoc exposuit
    :

    exercitus, cuius partes quivis aggrediens opprimere potest

    universum conatus prosternere, victoriam non tarn occupaverit

    quam

    tradiderit."

    LATIN READER

    91

    171.

    THE SKILL OF DEMOSTHENES.


    ancillae

    Mirifica

    Demosthenis ars
    depositam
    ut
    a
    illam

    quae
    erat

    pecuniam
    ea

    cuidam succurrit, duobus hospitibus accepsimul


    utrisque
    redderet.

    condicione

    Quorum quum
    abstulisset,

    alter interiecto tempore,

    socio, squalore obsitus,

    ab ancilla

    tanquam mortuo decepta omnes nummos

    supervenit alter et depositum petere coepit. Haerebat misera in maxima pecuniae penuria iamque de laqueo et suspendio cogitabat sed opportune Demosthenes
    :

    ei

    patronus
    "

    aderat,

    qui,

    ut

    auxilio

    venit,

    "Mulier,"
    :

    inquit,

    parata est depositos

    nummos

    solvere

    sed, nisi

    sociam adduxeris, id facere non potest, quoniam haec dicta est lex, ne pecunia alteri sine altero numeretur. Quae

    quum

    audiissent iudices, id
    rati,

    quod Demosthenes subiecerat

    iustum esse

    ancillam absolverunt.

    172.

    THE TREACHERY OF TARQUIN.

    Sex. Tarquinius, quum aegre ferret quod patris viribus Gabii non expugnarentur, armis valentiorem excogitavit

    oppidum Eomano imperio Inopinatus enim, tanquam parentis saevitiam et verbera fugeret, quae sua sponte perpessus erat, Gabios se
    rationem, qua interceptum illud
    adiceret.

    contulit

    ac paulatim uniuscuiusque benevolentiam

    fictis

    et compositis blanditiis

    adeo consecutus, ut apud omnes plurimum posset, familiarem suum ad patrem misit indicaturum, quemadmodum cuncta in sua manu haberet, et ab

    Nuntium autem, cui eo, quidnam fieri vellet, quaesiturum. parum fidei haberet, quum nullo dato response in hortum seduxisset, maxima quaeque et altissima papaverum capita
    baculo decussit.

    92

    LATIN READER

    173.

    Interrogando exspectandoque responsum nuntius fessus,


    ut re imperf ecta, redit Gabios quae dixerit, quaeque viderit refert seu ira, seu odio, sen superbia ingenio insita nullam earn vocem emisisse. Sexto ubi, quid vellet parens quidque
    :

    praeciperet

    tacitis

    ambagibus,

    patuit,
    alios

    criminando

    alios

    apud populum,

    primores civitatis sua sponte ipsos

    invidia opportunos interemit.

    Multi palam, quidam, in quibus minus speciosa criminatio erat futura, clam interf ecti. Patuit quibusdam volentibus fuga, nonnulli in exsilium
    sunt,

    acti

    absentiumque bona iuxta atque interemptorum


    Largitiones inde praedaeque
    :

    divisa fuere.

    et dulcedine

    privati

    commodi sensus malorum publicorum

    adimitur,
    sine

    donee orba consilio auxilioque Gabina res regi


    ulla dimicatione in

    Eomano

    manum

    traditur.

    174.

    THE PRIEST AND THE Cow.


    dicitur

    Bos in Sabinis nata esse cuidam patrifamilias

    miranda magnitudine ac specie; et cecinere vates, cuiuscunque urbis civis earn Dianae immolasset, ibi fore imperium ; idque carmen pervenerat ad antistitem fani Dianae.
    Sabinus, ut prima apta dies sacrificio visa actam deducit ad fanum Dianae et ante
    antistes
    est,

    bovem Eomam
    statuit.

    aram

    Ibi

    Eomanus, quum eum magnitudo victimae celebrata fama movisset, memor responsi ita Sabinum alloquitur.
    "

    Quidnam tu,

    hospes, paras 1" inquit, "vis sacrificium Dianae

    facere?

    Quin tu ante vivo perfunderis flumine? infima

    valle praefluit Tiberis."

    Eeligione tactus hospes, quippe qui omnia, ut prodigio responderet eventus, rite facta cuperet, extemplo descendit ad Tiberim interea Eomanus Dianae
    :

    bovem immolat.

    Id mire gratum regi atque

    civitati fuit.

    LATIN READER

    93

    175.

    THE DEATH OF ARCHIMEDES.

    Captis Syracusis Marcellus machinationibus Archimedis Eximia tamen diu victoriam suam inhibitam senserat.

    hominis prudentia delectatus, ut capiti illius parceretur, edixit quia non multo minoris Archimedis salutem quam
    :

    Syracusarum expugnationem habuit. At dum, animo et oculis in terrain defixis, formas describit, militi, qui praedandi gratia in
    gladio quisnam

    domum

    irruperat strictoque super caput

    esset interrogabat,

    Archimedes, propter

    ni-

    miam suum

    quod requirebat, non potuit; sed protecto manibus pulvere, "Noli," inquit, "istum circulum disturbare." Qui, quod
    indicare

    cupiditatem investigandi, id

    nomen

    imperium

    victoris neglegere videbatur, obtruncatus sanguine suo operis sui lineamenta confudit.

    176.

    A DREAM

    COMES TRUE.

    Tradunt Aterium Eufum equitem


    singulari

    Eomanum
    :

    somnio

    admonitum esse de rebus futuris qui, cum gladiatorium munus Syracusis ederetur, in somno retiarii manu
    se

    confodi

    ravit.

    cum

    vidit idque postero die consessoribus narAccidit deinde ut proximo ab Aterio loco retiarius mirmillone introduceretur ; cuius cum f aciem vidisset,
    :

    dixit idem, ab illo se retiario trucidari putasse, protinusque

    inde discedere voluit.


    discusso,
    in

    causam

    exitii

    Illi autem, metu eius sermonibus misero attulerunt. Eetiarius enim,

    eum locum compulso

    mirmillone et abiecto,

    dum

    iacentem

    ferire conatur, traiectum gladio

    Aterium

    interimit.

    94

    LATIN READER

    177.

    THE POETRY OF

    EURIPIDES.

    quantum

    Euripides poeta sui fiduciam eiusmodi exhibebat, quae, inter modestiam et insolentiam interesset, facile

    declarare posset.

    tragoedia

    quandam
    se,

    Atheniensibus enim postulantibus ut ex sententiam tolleret, progressus in


    ut
    eos
    doceret,

    scenam dixit
    ceret,

    non ut

    ab

    iis

    dis-

    fabulas componere solere.

    Haud multo

    post idem

    tragico poetae responsum non indignum dedit. quern quum quereretur Alexis, quod ille triduo non ultra tres versus maximo impenso labore deducere potuisset, " Sed atque ipse se centum perfacile scripsisse gloriaretur ; hoc/' inquit Euripides, "interest, quod tui versus in tri-

    Alexidi

    Apud

    duum tantummodo, mei


    178.

    vero in

    omne tempus

    sufficient."

    THE IMPIETY OF DAPHITAS.


    erat,

    Daphitas eius studii


    vocantur,

    quod qui profitentur sophistae


    :

    mordacis opinationis itaque hie irridendi causa consuluit, an equum Apollinem Delphicum Cuius ex invenire posset, quum omnino nullum habuisset.
    ineptae et
    oraculo reddita vox
    est,

    homo

    equo ipso perturbatus quasi delusa sacrarum sortium


    lacessitum, incidit

    eum inventurum equum sed ut Deinde quum iocabundus, periret.


    fide,

    reverteretur, in
    dictis

    Attalum, saepenumero a se contumeliosis


    :

    regem absentem

    cuius iussu saxo, cui

    nomen

    erat Equi,

    praecipitatus, facinoris impii iustas poenas solvisse fertur.

    179. ODATIS.

    In
    bat

    iis

    provinciis,

    quae

    ultra

    Tanain

    iacent

    Omartes.

    Cuius

    filiae

    Odatidi

    auctores

    regnatradunt

    LATIN READER

    95

    imaginem Zariadrae, qui inter Caspias portas fluviumque Tanain dominabatur, dormienti apparuisse; Zariadrae autem imaginem eodem modo ab Odatide visam esse. Quum
    tarn pulchram vidisset Zariadra Odatidemque esse audivisset, ad Omartem nuntios formosissimam ipsam sibi Odatidem poscerent. Eenuit autem uxorem misit, qui

    imaginem

    Omartes, quod ipse filiis careret, et cuidam ex suis familiaribus earn collocare decrevisset. Haud ita multo post convocatis regni optimatibus et amicis et cognatis, illi ut viro nuberet imperavit rex, nee tamen cui uxorem daturus esset

    prius indicavit
    accita

    Quum ergo ferveret temulentia, ad epulas " vi vis omnibus auscultantibus, con Odatide, Nos,"
    nunc facimus."

    inquit Omartes, "nuptias tuas

    180.

    "Odati circumspice, auream phialam vini plenam ei, quemcunque maritum optas, tua manu trade illius esse
    :

    coniugem te proclamabimus." Patri obsequens filia, etsi Zariadram suum videre maxime cupiebat, omnes contuebatur ac flens circumibat.
    Zariadra autem, nuntio
    allato,

    auriga solo comite, fluvium se traiecerat, et


    circiter octingenta stadia

    magna

    celeritate

    permensus tandem prope vicum,


    :

    in

    quo nuptiae fiebant, accesserat qui Scythica vestitus stola atque in aulam regium ingressus iam Odatidem suam
    inter lacrimas

    morantem conspexit.
    dictis

    "

    Adsum,"

    "
    inquit,
    tibi,

    Odati

    quibus quum eum peregrinum esse eundemque similem illi, quern in somnio viderat, intellexisset, phia:

    "

    lam in

    manum

    dedit.

    Ille accepit

    raptamque Odatidem

    in

    currum perduxit

    et sine

    mora

    aufugit.

    96

    LATIN READER

    181.

    BOY'S CUNNING.

    Mos

    antea senatoribus Eomanis fuit in curiam


    filiis

    cum
    esset,

    praetextatis

    introire.

    Cum

    patres de re maiore qua-

    darn consulerent, eaque in posterum diem prolata

    placeretque ne quis hanc rem, quam tractavissent, prius enuntiaret quam decreta esset, mater Papirii pueri, qui cum parente suo in curia fuerat, filium percunctatur, quid-

    nam
    esse,

    in senatu patres egissent.

    Puer respondit tacendum

    neque

    id dici licere.
    :

    violentius instabat
    festivi

    Mulier facta audiendi cupidior, turn puer, matre urgente, lepidi atque
    cepit.

    mendacii consilium

    Acturn enim in senatu


    esse,

    dixit, magisque e republica virum duas uxores habere an mulierem duobus viris

    utrum videretur

    utilius

    esse

    nuptam.
    trepidans
    audierat.

    Hoc

    ilia

    ut audivit, animo timore perculso


    :

    domo
    quod

    egreditur

    ad

    ceteras

    matronas

    defert

    182.

    Pervenit ad senatum postero die matrumf amilias caterva lacrimantes atque obsecrantes orabant, ut potius duobus viris mulier nuberet, quam ut vir duas uxores haberet. Senatores in curiam ingressi, quid ilia
    et quid istaec postulatio vellet, mirabantur.

    mulierum intemperies Puer autem

    progressus, quid mater audire matri respondisset, totam rem, sicuti cupiisset, quid ipse

    Papirius in

    mediam curiam
    denarrat.

    Patres, pueri fide ingenioque consultum faciunt, ne posthac pueri undique collaudato, cum patribus in curiam praeter ilium unum Papirium introfuerat,

    palam

    eant eique puero propter loquendi tacendique prudentiam cognomen Praetextatus inditum est.

    LATIN READER

    97

    183.

    WHERE ARE YOU GOING

    studiosus iocorum prope pontem, quo flumen multi transibant, omnes, quicunque custodi falsa respondissent,

    Kex

    de arbore suspendere constituit.


    torem, sive dives sive

    Unumquemque enim

    via-

    pauper erat, custos hoc interrogabat,

    Ille autem de omnibus rebus prudens quo iturus esset. et sagax, utrum falsum an verum respondissent, mox dis-

    cernere potuit.

    Quae quum
    iri.

    ita sint, viator

    quidam,

    cum

    pontem

    se traiecisset, custodi illud, ut

    mos

    erat,

    quaerenti

    respondet se suspensum dum sit incertus, diu


    "

    Itaque alter quid


    turn,

    sibi facien-

    silet:

    "Equidem,"

    inquit,

    dolore

    afficior

    si

    viatorem suspendero, in eum, ut vere


    ;

    locutum, iniuste animadvertam

    sin

    autem incolumem

    di-

    misero, vereor ne ipse, mandatis regiis neglectis, poenam daturus sim." Cui haec reputanti viatorem, dolosa quidem
    arte usum, absolvere

    tamen

    iustius videbatur consilium.

    184.
    Alii

    BURIAL OF ALARIC.
    sepulturis utuntur.
    ceperat,

    homines

    aliis

    Alaricus,

    qui

    Honorio imperatore
    subito
    in vita ferocem et
    dissimili

    Eomam

    morbo confectus in Italia audacem se


    funere

    haud multo postea mortuus est. Quern, cum semper praestitisset, haud
    honestavere.

    mortuum

    comites

    Apud

    enim Consentiam, Busentino

    fluvio e solito cursu interrupto

    spoliisque magnificis in alveo dispositis, sepulcrum tali viro

    dignum comparatum est. sepeliendum iam parata

    Itaque,
    essent,

    cum omnia ad regem


    in

    imo

    alveo

    cadaver

    depositum neque unquam ab amicis clisiciendum, exsequiis


    runt.

    post illud

    tempus ab hostibus vel

    Turn

    servi, qui illud

    consummatis, reliqueopus inceperant, iidem aquam

    rite

    98
    in

    LATIN READER

    alveum iterum immiserunt

    tarn sacratum ostenderent,

    quo facto, ne ilium locum promiscua caede ad unum ab


    :

    immitibus Gotonibus sunt trucidati.

    185.

    SPANISH PENANCE.

    Hispani duo, qui pariter multa et nefaria facinora commisissent, rationem,

    quomodo

    ilia

    flagitia

    expiare possent,
    pisis in calceos

    iamdudum
    evenit, ut

    frustra petebant.

    quibus uni forte in somnio


    conficeret.

    ad sacrum quoddam templum,

    duris impositis,

    socio communicaverat,

    iniecerunt

    Quod ubi cum ambo in calceos dura et siccata pisa Hie atque eodem itinere mane sunt profecti.

    magnum

    iter

    maximo

    labore et mirabili diligentia usus propositum iter


    :

    nusquam neglexit sed, dum die tandem fatigatus est.

    iratus usque progreditur,


    Ille

    medio autem non modo hilarem

    praebebat vultum, sed sine ullo dolore tarn celeriter festinavit, ut socium propter aestatis calorem laborantem longe
    superaret.
    186.

    Deinde multis diebus exactis


    detritis,

    alter,

    cum iam pedibus


    :

    maximo

    abesset,
    itineris

    quod petebat, longe umbrosas inter arbores requiescit at subito longi baud immemor ad aedem contendit cui de pro:

    affectus dolore, templo,

    posito

    desperanti
    libenter

    alter,

    qui

    templum

    viserat,

    idemque

    domum

    tu," inquit ille, ac redire potes ? iam detritos vix " Tu duris usus

    "Heus regrediebatur, obviam occurrit. " tanta celeritate quomodo progressus ire
    Equidem adeo
    fatigatus sum, ut pedes

    promovere possim."
    siccatis

    Eespondit alter

    dolorem

    pisis atque magnum ego autem curavi, ne pisa in meos calceos prius imponerem, quam ea decocta emollivissem."
    :

    perpessus es

    LATIN READER

    99

    187.

    Two WAYS

    OF LOOKING AT THE SAME THING.

    facetissime cavillatum esse ferunt.

    Hannibalem Carthaginiensem apud regem Antiochum Ei enim ostendebat

    Antiochus in campo copias ingentes, quas bellum populo Eomano facturus comparaverat et exercitum insignibus
    :

    argenteis et aureis florentem convertebat.

    Currus etiam

    cum
    et

    falcibus, elephantos

    cum

    turribus,

    equitatumque frenis
    contemplatione tanti
    aspicit et,
    satis esse

    praefulgentem inducebat.

    Ibi

    rex

    tam

    ornati exercitus gloriatus,

    Hannibalem

    "Putasne," inquit "conferri posse ac Turn Poenus, haec omnia credisT'


    pretiose

    Eomanis

    dum

    militum eius

    armatorum ignaviam et imperitiam eludit, " Satis " satis esse Eomanis haec omnia credo, plane," inquit, Nihil prorsus neque tam lepide etiamsi avarissimi sunt." dici tam acerbe rex de numero exercitus potest neque
    :

    sui

    cum Eomanis comparando

    quaesierat,

    de

    praeda

    respondit Hannibal.
    188.

    THE GATES OF THE TEMPLE OF JANUS.


    est,

    Templi, quod Eomae lano dedicatum Cuius urbem conditam clausae sunt.
    narratur.

    fores ter post

    rei

    haec

    causa

    Bello

    contra

    Sabinos

    orto,

    claudere festinabant, quia in ipsam hostes

    Eomani portam irruebant. Mox,


    :

    cum autem clausa, sponte patefacta est iterum ac tertio idem contigisset, plurimi armati pro limine, At cum ex quia claudere nequibant, custodes steterunt.
    postquam erat
    altera urbis parte acerrimo proelio certaretur, subito
    est allata a rege

    fama

    Sabino Eomanos

    fusos.

    Quam

    ob causam
    :

    Eomani, qui hunc aditum tuebantur, territi fugerunt in Sabinos autem per portam patentem irrupturos ex aede

    100
    lani

    LATIN READER
    per hanc portam

    magnam vim

    ferunt,

    multasque hostium catervas

    torrentium erupisse aut fervent! aqua

    exustas, aut rapida voragine oppressas deperiisse.

    Ex

    ea

    re placitum est, ut aedis fores, per quas auxilio urbis lanus


    proficisceretur, civibus

    Komanis bellum gerentibus

    resera-

    rentur.

    189.

    FAITHFUL SLAVES.
    obsidione premeretur, servi quinque ; qui ab hostibus libenter
    alacres

    Cum Grumentum
    relicti

    domina

    transf ugerunt

    accept! ad

    Grumentum expugnandum
    :

    animos exlocis

    hibere videbantur
    cives,

    hostes igitur

    edocti,

    quibus in

    qui earn defenderent, praecipue deficerent,

    baud multo

    post

    Grumentum

    facile

    urbem impetum
    dant, servi hoc
    celeriter

    f aciunt,

    ceperunt. Itaque, dum milites in incendiis atque praedaeque operam

    unum

    curant, ut

    domum dominamque quam

    petant.

    Ibi

    cum
    :

    pervenissent, palam vocifera-

    bantur iam tandem

    copiam datam esse, illam tarn crudelem dominam puniendi cui domo extractae et quasi ad supplicium abreptae gravia minati, secreto omnia amisibi

    citiae officia praestabant.

    Ilia

    enim,

    quam

    singularis fidei

    exemplum

    servi exhibuissent, in salutem deducta et peri-

    culis liberata, plane intellexit.

    190.

    AN AUGURY.

    libertatem vindicaret.

    Aesopus servus dominum Xanthum oravit ut se in Cui Xanthus respondit " Id facere
    :

    nolo

    sed tu e

    domo

    egressus speculare

    ac

    si

    duas cornices
    ;

    videris, fac ut hoc mihi renunties,

    bonum enim augurium

    sin

    autem unam

    videris, erit

    malum."

    Cum

    autem

    exiisset

    LATIN READER

    101
    vidisset,

    Aesopus

    et

    duas cornices forte in arbore sedentes

    Exeunte Xantho, ut imperatum erat, id remmtiavit. altera sola autem Xantho, altera ex his evolavit qui, visa,
    :

    ait

    "Nonne mihi

    dixisti, scelus, te

    duas vidisse

    ?"

    "Immo

    lubet respondit Aesopus, "at altera evolavit." igitur Xanthus eum, ut mendacem, denudatum verberari.
    vero,"

    At dum

    verberatur,

    amico, qui iam accesserat,

    Xanthum

    ad cenam

    invitante, inter verbera


    ;

    " Hei mihi misero

    exclamavit Aesopus ; ego enim, qui duas vidi cornices, ver:

    beror

    vanum

    tu autem, qui unam tantum, in convivium abis sane et falsum evenit augurium." Xanthus autem

    sollertiam eius admiratus iubet verberantes plagis desistere.

    191.

    THE DESTRUCTION OF EOME.


    Romana
    potestate, imperator factus

    Honorius, inclinante
    est.

    Hie autem summo loco minime dignus non modo omnia munia non obibat, sed inanibus rebus se devovebat
    :

    cum enim puer


    labore uti
    lictis

    arcum intendere, alioque virili primo didicisset, adolescens his omnibus reequitare,

    gallinariis

    est deditus.

    ceterisque rebus huiuscemodi penitus Principatu quindecim annos ita negligenter

    functus, subito nuntium, qui res afferret, ad palatium adfuisse certior factus est
    iussit statim adduci.
    :

    quern

    maximum
    magno

    inter
    "

    tumultum
    sine

    Nuntius,

    affectus dolore atque


    periisse

    itinere continuo defatigatus, "

    Romam

    mora

    denuntiavit.
    :

    Honorius autem his

    dictis lacrimas

    copiose

    effudit putabat enim gallinam Romam vocatam eandemque carissimam periisse. Sed plura sciscitatus, non illam gallinam esse mortuam, sed Romam urbem a Gotonibus captam
    intellexit
    :

    itaque

    dolore

    remoto rursus hilarem vultum

    moresque

    solitos recepit.

    102

    LATIN READER

    192.

    BURIED ALIVE.
    vir gen ere haud ignobili, mos apud Gallos est, retinere At Cautinus, qui alienis divitiis

    Turn temporis Anastasius,


    avitas

    possessiones,

    ut

    studio cupiebat. avarius inhiabat, Anastasium primo blande et suppliciter rogabat, deinde gravia minatus eidem imperavit ut hanc

    maximo

    possessionem
    iniuriis
    Ille
    affici

    sibi

    concederet;

    quod
    se

    nisi

    dedisset,

    eum

    et

    fame necari

    iussurum esse promisit.

    autem, quum virili animo repugnaret neque id amittere vellet, Cautino respondit satius sibi ad tempus inedia
    putrescere,
    dereliquisse.

    quam sobolem suam

    in posterum miseram Turn iussu Cautini custodibus traditus est,

    ut, nisi eius voluntati

    obsecuturus

    esset,

    fame necaretur.

    Erat enim crypta antiqua et abdita, ubi erat sepulcrum magnum e marmore Pario constructum, in quo grandaevi cuiusdam hominis corpus positum videbatur.

    193.

    In hoc sepulcrum super sepultum Anastasium vivum ita immittunt, ut lapide operiatur, et ad ostia custodes constiqui igne accenso, ut graviorem hiemis vim susvino Quid plura ? Manu tineant, sopiti calido obdormiunt. dextra extrusa, vectem divinitus repertum paulatim ita

    tuunt;

    commovebat, ut lapidem superiectum amoveret. Deinde ubi ita remotus fuit, ut caput foras Anastasius educeret, maiorem, per quern totus egrederetur, exitum liberius patefecit
    ;

    et,

    cum iam

    accessit,

    quod

    claustris validis

    advesperasceret, ad aliud cryptae ostium non adeo erat obstrictum, ut

    inter tabulas prospicere

    homo nequiret

    Ad

    hunc aditum

    LATIN READER

    103

    capita apposito, viatorem praetereuntem voce usus exigua

    ad

    se

    vocat.

    Nee mora

    viator

    sudes ligneas,

    quibus

    claustra continebantur, securi incidit;

    exituque patefacto
    est.

    cum

    eo

    domum

    incolumis Anastasius regressus

    194.

    CLEOPATRA'S WAGER,

    Antonius, quidquid mari aut terra aut etiam aere satiandam ingluviem suam natum existimaret, ad gigneretur, Cleopatra, quae vinci a Eomanis etiam luxuria indignum
    arbitrabatur, per sponsionem est professa se in

    Cum M.

    unam

    ce-

    nam

    sestertium centiens insumere posse. Id Antonio mirum visum nee moratus facta sponsione contendit ad Munatium
    :

    Plancum, qui tarn honesti certaminis arbiter

    eligeretur.

    Postridie Cleopatra, ut Antonium pertentaret, sumptuosam sane cenam paravit, sed quam non miraretur Antonius
    :

    quippe qui omnia, quae apponebantur, esse e quotidianis

    Turn regina arridens phialam poposcit, opibus agnosceret. in quam aceti nonnihil acris infudit atque item unionem ex
    aure altera
    ei

    demptum
    est,

    demisit

    natura

    absorbuit.

    quern mature dissolutum, ut Quo facto, manum ad alteram


    :

    aurem

    pariter admovisset, nisi


    sine

    Numantius Plancus
    pronuntiasset.

    arbiter

    superatum Antonium

    mora

    195.

    THE SWEETS OF FREEDOM.

    Cani perpasto macie confectus lupus Forte occucurrit dein salutans, invicem
    :

    Ut

    restiterunt

    "
    :

    Unde

    sic,

    quaeso, nites

    Aut quo cibo f ecisti tantum corporis ? Ego qui sum longe fortior pereo fame."

    104

    LATIN READER
    Canis simpliciter " Eadem est condicio tibi, Praestare domino si par officium potes." " " " Gustos ut sis liminis, Quod 1 inquit ille.
    :

    A furibus tuearis,
    "Ego
    vero

    et noctu,
    :

    domum."

    sum

    paratus

    nunc patior nives

    Imbresque, in

    silvis asperam vitam trahens. Quanto est facilius mihi sub tecto vivere, Et otiosum largo satiari cibo." "Veni ergo mecum."

    196.

    Dum procedunt, aspicit a catena collum detritum cani. Lupus "Unde hoc, amice ?" "Nihil est." "Die, quaeso, tamen." " Quia videor acer, alligant me interdiu,
    Luce ut quiescam,
    et vigilem,

    nox cum venerit

    Crepusculo solutus, qua visum est, vagor. Affertur ultro panis de mensa sua
    ;

    Dat ossa dominus frusta iactat familia, Et quod fastidit quisque pulmentarium.
    ;

    Sic sine labore venter impletur meus."


    si quo abire est animus, est licentia?" "Fruere quae laudas, Canis. plane est," inquit. Regnare nolo, liber ut non sim mihi."

    "Age,

    "Non

    197.

    FAMOUS PAIR OF DOGS.

    Indiam petenti Alexandro Magno rex Albaniae dono


    dederat inusitatae magnitudinis canem, cuius specie delectatus iussit ursos, mox apros, et deinde damas emitti. E

    LATIN READER
    quibus
    tanti

    105

    cum ne unum quidem


    ofFensus
    :

    canis vellet consequi, segnitia

    corporis

    Alexander

    interimi

    eum

    iussit.

    Nuntiavit hoc fama regi itaque alterum mittens addidit mandata, ne in parvis experiri vellet, sed in leone elephantove
    ;

    duos

    sibi fuisse,

    hoc interempto praeterea nullum

    fore.

    Alexander leonemque fractum protinus Neque vidit. Postea elephantum iussit induci, haud alio magis
    id distulit

    horrentibus quippe per totum corpus villis, ingenti primum latratu, intonuit canis moxque hinc et illinc assultavit, donee belluam assidua rotatam vertigine
    spectaculo laetatus
    :

    afflixit

    itaque elephas, tellure

    ad casum concussa, pro-

    lapsus

    est.

    198.

    NULLA DIES SINE

    LINIA.

    Protogenes Ehodi vivebat, quo quum Apelles annavigasset avidus cognoscendi opera eius fama tantum sibi Aberat ipse, sed tabulam cogniti, continuo officinam petiit.

    amplae magnitudinis in machina aptatam una custodiebat anus haec foris esse Protogenen respondit interrogavitque " " ab a quo quaesitum diceret hoc inquit Apelles, arrep; ;

    toque penicillo liniam ex colore duxit


    per tabulam
    indicavit.
    ;

    summae

    tenuitatis

    et reverse Protogeni,

    quae gesta erant, anus

    Ferunt artificem protinus contemplatum subdixisse


    venisse,
    ilia

    tilitatem

    Apellen tenuiorem liniam in ipsa


    cepisse,
    si

    ipsumque

    alio

    colore

    redisset
    ;

    ille,

    duxisse abeuntemque praeostenderet adiceretque hunc esse


    ;

    quern quaereret

    atque

    ita evenit

    revertit

    enim Apelles

    et

    tertio colore linias ita secuit ut

    nullum amplius

    subtilitati

    locum

    reliquerit.

    106

    LATIN READER

    199.

    OVID

    is

    BANISHED FROM EOME.

    Cum

    subit illius tristissima noctis imago,

    Cum

    Quae mihi supremum tempus in Urbe fuit. repeto noctem, qua tot mihi cara reliqui, Labitur ex oculis nunc quoque gutta meis.
    aderat,

    lam prope lux

    qua

    me

    discedere Caesar

    Finibus extremae iusserat Ausoniae.


    aliter stupui, quam qui lovis ignibus ictus Vivit et est vitae nescius ipse suae. Ut tamen hanc animo nubem dolor ipse removit;

    Non

    Et tandem sensus convaluere mei

    Alloquor extremum maestos abiturus amicos Qui modo de multis unus et alter erant.

    200.

    GAULS ATTACK CAESAR'S CAMP.

    geratur,

    Caesar idoneum locum nactus, quid quaque ex parte submittit. laborantibus auxilium cognoscit
    :

    Utrisque ad animum occurrit, unum illud esse tempus quo maxime contendi conveniat Galli, nisi perfregerint muni:

    de omni salute desperant ; Romani, si rem obtinueMaxime ad rint, finem laborum omnium exspectant. alii tela coniciunt, alii superiores munitiones laboratur
    tiones,
    :

    testudine facta subeunt


    dunt.

    defatigatis in
    in

    vicem integri succeet

    Agger ab

    universis
    et
    ea,

    munitionem coniectus

    ascensum dat

    Gallis,
    ;

    quae in terra occultaverant

    Romani, contegit nee iam anna nostris nee vires suppetHis rebus cognitis Caesar Labienum cum cohortibus unt. sex subsidio laborantibus mittit imperat, si sustinere non
    :

    possit,

    deductis cohortibus, eruptione pugnaret

    id

    nisi

    necessario,

    ne

    faciat.

    LATIN READER

    107

    201.

    Caesar adit reliquos

    cohortatur ne labor! succumbant

    omnium superiorum dimicationum fructum


    hora docet consistere.
    Galli, desperatis

    in eo die atque
    locis

    campestribus

    praerupta ex propter magnitudinem munitionum, Hue ea, quae paraverant, conferunt ; ascensu tentant. multitudine telorum ex turribus propugnantes deturbant;
    loca

    aggere et cratibus fossas explent, aditus expediunt ; falcibus vallum ac loricam rescindunt. Mittit primo Brutum adolescentem cum cohortibus Caesar, post cum aliis. C.

    Fabium legatum; postremo


    naretur, integros
    repulsis

    ipse,

    cum vehementius
    Eestituto

    pug-

    subsidio adducit.
    eo,

    proelio ac

    quo Labienum miserat, contendit; ex cohortes quattuor proximo castello deducit, equitum circumire exteriores munitiones, et ab par tern sequi, partem
    hostibus,

    tergo hostes adoriri iubet.

    202.

    Labienus, postquam neque aggeres neque fossae vim hostium sustinere poterant, coactis undequadraginta cohortibus, quas ex proximis praesidiis deductas fors obtulit,

    Caesarem
    existimet.

    per nuntios facit certiorem, quid faciendum Accelerat Caesar, ut proelio intersit. Eius
    proeliis

    adventu ex colore vestitus cognito, quo insigni in


    uti consuerat,

    turmisque equitum et cohortibus visis, quas se sequi iusserat, ut de locis superioribus haec declivia et devexa cernebantur, nostri proelium committunt. Utrinque
    clamore sublato, excipit rursus ex vallo atque omnibus munitionibus clamor. Nostri omissis pilis gladiis rem
    gerunt.

    Repente post tergum equitatus cernitur

    cohortes

    108
    aliae appropinquant.

    LATIN READER
    Hostes terga verterunt
    fugientibus

    equites occurrunt

    fit

    magna

    caedes.

    203.

    THE GOLDEN AGE.

    Aurea prima
    Sponte

    sata est aetas, quae vindice nullo,

    fidem rectumque colebant. Poena metusque aberant nee verba minacia fixo Aere legebantur nee supplex turba timebant
    sua, sine lege,
    : :

    ludicis ora sui

    sed erant sine vindice

    tuti.

    Nondum

    caesa suis, peregrinum ut viseret orbem, Montibus in liquidas pinus descenderat undas
    :

    Nullaque mortales, praeter

    sua, litora norant.


    :

    Nondum praecipites cingebant oppida fossae Non tuba directi, non aeris cornua flexi, Non galeae, non ensis, erant sine militis usu
    :

    Mollia securae peragebant otia gentes.

    204.
    Inter
    et

    LAKE TRASIMENE.
    tres f erme horas

    Eomanos Poenosque
    atrociter.

    pugnatum est
    et ipse

    ubique

    Circa consulem tamen acrior infestioret robora

    que pugna
    ferebat

    est

    eum

    virorum sequebantur
    suos,

    quacunque in parte premi ac laborare senserat


    :

    impigre

    opem insignemque armis et hostes summa vi petebant et tuebantur cives, donee Insuber eques Ducario
    facie quoque noscitans consulem "En," inquit, u hic est," popularibus suis, "qui legiones nostras cecidit
    !

    nomenerat

    agrosque et urbem est depopulatus iam ego hanc victimam " Manibus peremptorum foede civium dabo subditisque calcaribus equo per confertissimam hostium turbam impetum
    :

    facit

    obviam

    obtruncatoque prius armigero, qui se infesto venienti obiecerat, consulem lancea transfixit.

    LATIN READER

    109

    205.
    partis fnga inde
    et

    Magnae
    lacus nee

    primum
    :

    coepit

    iam nee

    montes pavori obstabant

    per omnia arcta prae-

    ruptaque velut coeci evadunt, armaque et viri super alium Pars magna, ubi locus fugae deest, per alii praecipitantur. prima vada paludis in aquam progress!, quoad capitibus

    humerisque exstare possunt, sese immergunt fuere, quos inconsultus pavor nando etiam capessere f ugam impulerit
    :

    ii

    aut deficientibus

    animis hauriebantur gurgitibus, aut

    fessi vada retro aegerrime repetebant, atque ab ingressis aquam hostium equitibus passim trucidaSex milia ferme primi agminis per adversos hostes bantur.

    nequicquam
    ibi

    impigre facta ignari agerentur, ex saltu evasere.


    eruptione

    omnium, quae

    post

    se

    206.

    THE FATE OF DAEDALUS AND


    collis,

    HIS WINGS.

    Monte minor

    campis erat

    altior aequis

    Hinc data sunt miserae corpora bina fugae. Et movet ipse suas et nati respicit alas
    Daedalus
    :

    et cursus sustinet

    usque suos.

    lamque novum

    delectat iter, positoque timore

    Icarus audaci fortius arte volat.

    Cum

    puer, incautis nimium temerarius ausis Altius egit iter, deseruitque ducem.
    :

    Vincla labant, et cera deo propiore liquescit Nee tenues ventos brachia mota tenent.

    110

    LATIN READER

    207.

    Territus e

    summo
    :

    despexit in aequore caelo

    Nox
    Et

    oculis pavido v#nit oborta

    metu

    Tabuerant cerae

    nudos quatit

    ille

    lacertos,

    trepidat, nee,

    quo

    sustineatur, habet.

    Decidit atque cadens, "Pater, O pater, auferor," inquit, Clauserunt virides ora loquentis aquae. At pater infelix, nee iam pater, " Icare," clamat,
    "Icare," clamat, "ubi es? quove sub axe volas?"

    "Icare," clamabat

    pennas aspexit in undis


    ;

    Ossa tegit

    tellus

    aequora nomen

    habent.

    208.

    THE NEWS OF TRASIMENE AT EOME.


    cladis

    Komae ad primum nuntium


    terrore ac

    eius

    cum

    ingenti
    :

    tumultu concursus in forum populi


    esset,
    solis

    est factus

    matronae vagae per


    fortuna
    exercitus

    vias, quae repens clades allata quaeve

    obvios

    percunctatur

    tandem

    haud multo ante


    "Pugna,"
    inquit,
    nihil certius

    occasum M. Pomponius praetor


    victi
    est,

    "magna

    sumus:"
    alius

    et

    quanquam
    alio impleti

    ex eo auditum

    tamen

    ab

    rumoribus referunt, consulem cum magna parte copiarum caesum, superesse paucos aut fuga passim per Etruriam

    Senatum praetores per dies sparsos aut captos ab hoste. solem in curia retinent, ad occidentem ab orto usque aliquot
    consultantes,

    quonam duce aut

    copiis quibus resisti vie tori-

    bus Poenis posset.

    LATIN READER

    111

    209.

    HANNIBAL ON THE ALPS.


    iumentis atque hominibus fatigatis

    Tandem nequicquam
    tantum
    nivis

    ipsum loco purgato, fodiendum atque egerendum fuit. Inde ad rupem muniendam, per quam unam via esse poterat, milites ducti, cum caedendum esset saxum, arboribus circa immanibus
    deiectis
    faciunt,
    esset,

    castra in iugo posita, aegerrime a^ id

    detruncatisque struem ingentem lignorum eamque, cum et vis venti apta faciendo igni coorta succendunt ardentiaque saxa infuso aceto putre-

    Itaque torridam incendio rupem ferro pandunt, molliuntque anfractibus modicis clivos, ut non iumenta solum sed elephanti etiam deduci possent. Quadriduum
    faciunt.
    circa rupem consumptum iumentis prope fame absumptis nuda enim fere cacumina sunt et, si quid est pabuli, obruunt
    ;

    nives.

    210.

    POETRY LASTS FOR EVER.

    Ergo cum

    silices,

    cum dens

    patientis aratri,

    Depereant aevo, carmina nocte carent. Cedant carminibus reges, regumque triumphi,

    Cedat et auriferi ripa beata Tagi. Vilia miretur vulgus. Mihi flavus Apollo
    Pocula Castaliae plena ministret aquae Sustineamque coma metuentem frigora myrtum Atque a sollicito multus amante legar.
    :

    Pascitur in vivis Livor

    Cum

    suus ex merito

    quemque tuetur

    post fata quiescit, honor.

    Ergo etiam, cum me supremus adederit ignis, Vivam, parsque mei multa super stes erit.

    112

    LATIN READER

    211.

    SIEGE.

    Mitescente iam hieme educto ex hibernis milite Casi-

    linum Hannibal redit


    cessatum
    erat,

    obsidio

    ubi, quanquam ab oppugnatione tamen continua oppidanos prae-

    sidiumque ad ultimum inopiae adduxerat. Quod aegre patiens Tib. Sempronius Gracchus qui castris Romanis
    praeerat, farre ex agris circa undique convecto,

    quum com-

    plura dolia complesset,


    misit,

    nuntium ad magistratum Casilinum

    ut exciperent dolia quae anmis deferret. Insein nocte intentis ac omnibus flumen ab nuntio quenti spem Romano factam, dolia medio missa amni defluxerunt,

    Id postero aequaliterque inter omnes frumentum divisum. die mittebantur ac tertio factum et et est nocte quoque
    :

    perveniebant, eo custodias hostium fallebant.

    212.

    Imbribus deinde continuis

    citatior solito

    amnis transverso

    vertice dolia impulit ad ripam quam hostes servabant ; ibi haerentia inter obnata ripis salicta conspiciuntur nuntiatumque Hannibali est, et deinde intentiore custodia

    cautum ne quid falleret in amni Vulturno ad urbem missum. Nuces tamen fusae ab Romanis castris, quum medio amni ad Casilinum defluerent, cratibus excipiebantur.
    Postremo ad id veritum inopiae
    est, ut lora detractasque mollissent scutis pelles, ubi fervida aqua, mandere conarabstinerent et omne animali entur. Nee muribus aliove

    herbaram radicurnque genus aggeribus


    rent.

    infimis

    muri erue-

    LATIN READER

    113

    213.

    Cum
    murum
    "Eone sum 1 "

    hostes obarassent quidquid herbidae terrae extra ut Hannibal erat, raporum semen iniecerunt,

    usque,

    dum

    ea nascuntur, ad
    et,

    Casilinum

    sessurus

    exclamaret,

    admiserat, turn

    demum

    qui nullam antea pactionem auribus agi secum est passus de redemptione

    liberorum capitum. Septunces auri in singulos pretium convenit fide accepta tradiderunt sese donee omne aurum
    :

    persolutum est, in vinculis habiti, turn remissi


    fide.

    Cannas cum

    Casilinum oppidum redditum Campanis est, firmatum septingentorum militum de exercitu Hannibalis praesidio,
    ne, ubi

    Poenus inde

    abscessisset,

    Komani oppugnarent.

    214. NUTS.

    Nux

    ego iuncta viae,


    ista solet

    cum sim

    sine crimine vitae,

    A populo
    Obruere
    Publica

    saxis praetereunte petor.

    manifestos poena nocentes,


    capit ira

    cum lentam non


    :

    moram.

    Nil ego peccavi

    nisi si peccasse vocatur,

    Annua
    At

    cultori

    poma

    referre suo.

    prius arboribus turn,

    cum

    meliora fuere
    :

    Tempora, certamen Cum domini memores

    fertilitatis erat

    sertis

    ornare solebant

    Agricolas, fructu proveniente, deos.

    Saepe suas igitur, Liber, miratus es uvas Mirata est oleas saepe Minerva suas.

    114
    215.

    LATIN READER

    SECOND INVASION OF BRITAIN.

    Caesar noctu progressus millia passuum circiter duodeIlli cim hostium copias conspicatus est. equitatu atque essedis ad flumen progress! ex loco superiore nostros prohibere,
    et

    proelium

    committere coeperunt.

    Eepulsi ab

    abdiderunt, locum nacti egregie et natura et opere munitum, quern domestici belli, ut videbatur, causa iam ante praeparaverant ; nam crebris arboriequitatu se in silvas

    bus succisis omnes introitus erant praeclusi. Ipsi ex silvis rari propugnabant, nostrosque intra munitiones ingredi
    prohibebant.
    et aggere

    At

    milites legionis septimae, testudine facta

    ad munitiones adiecto, locum ceperunt, eosque


    expulerunt, paucis vulneribus acceptis.
    longius

    ex

    silvis

    Sed eos

    fugientes

    Caesar

    prosequi

    vetuit,

    et

    quod

    loci

    naturam ignorabat,

    et quod,

    magna

    parte diei

    consumpta,

    munition! castrorum tempus relinqui volebat.


    216.
    tripertito milites equitesque in ut eos qui fugerant persequerentur. expeditionem misit, His aliquantum itineris progressis, cum iam extremi essent

    Postridie eius diei

    mane

    Caesarem venerunt, qui nuntiarent superiore nocte maxima coorta tempestate prope omnes naves afflictas atque in litore eiectas esse, quod neque ancorae funesque subsisterent, neque nautae gubernatoresque vim tempestatis pati possent; itaque ex eo
    in prospectu, equites a Q. Atrio ad
    esse incommodum acceptum. Caesar cognitis, legiones equitatumque revocari desistere itinere iubet, ipse ad naves revertitur atque

    concursu navium

    magnum

    His rebus

    eadem

    fere,

    quae ex nuntiis
    ut,

    litterisque cognoverat, coram

    perspicit,

    sic

    amissis

    circiter

    reliquae tamen

    refici

    posse

    magno

    quadraginta navibus, negotio viderentur.

    LATIN READER

    115

    217.

    Itaque ex legionibus fabros


    arcessi iubet
    ;

    deligit, et

    ex continent!

    alios

    quam plurimas posset, iis sunt instituat. naves eum, Ipse, etsi apud legionibus, quae res erat multae operae ac laboris, tamen commodissimum
    scribit,

    Labieno

    ut

    esse statuit

    omnes naves subduci


    In his rebus

    et

    cum

    castris

    tione coniungi.

    circiter dies

    una munidecem consumit,

    ne nocturnis quidem temporibus ad laborem militum interSubductis navibus castrisque egregie munitis, missis.
    copias, quas ante, praesidio navibus reliquit ipse Eo cum venisset, eodem, unde redierat, proficiscitur. maiores iam undique in eum locum copiae Britannorum convenerant; summa imperii bellique administrandi com:

    easdem

    muni

    quern nostro adventu Britanni toti bello permoti imperioque praefecerant.


    consilio permissa Casivellauno
    :

    218.

    AENEAS.
    et aethere

    lamque rubescebat radiis mare, Aurora in roseis fulgebat lutea

    ab alto

    bigis

    posuere, omnisque repente resedit Flatus et in lento luctantur marmore tonsae.

    Cum venti
    hie

    Atque

    Aeneas ingentem ex aequore lucum

    Prospicit.

    Hunc

    inter fluvio Tiberinus amoeno,

    Verticibus rapidis, et multa flavus arena,

    In mare prorumpit. Variae circumque supraque Assuetae ripis volucres et numinis alveo

    Aethera mulcebant cantu, lucoque volabant.


    Flectere iter sociis terraeque advertere proras Imperat, et laetus fluvio succedit opaco.

    116

    LATIN READER

    219.

    WIVES AND HUSBANDS.


    quod
    res nulla successerat, postero

    Omnia

    expert!

    G-alli,

    die consilium ceperunt ex oppido profugere, hortante et

    iubente Yercingetorige.

    Id silentio

    noctis

    conati

    non

    magna

    iactura

    suorum

    sese effecturos sperabant, propterea

    quod neque longe ab oppido


    et palus,

    castra Yercingetorigis aberant,

    dum

    tardabat.

    quae perpetua intercedebat, Eomanos ad insequenlamque hoc facere noctu apparabant, cum

    matresfamiliae repente in publicum procurrerunt, flentesque


    proiectae ad pedes
    se et

    suorum omnibus precibus

    petierunt, ne

    communes liberos hostibus ad supplicium dederent, quos ad capiendam fugam naturae et virium infirmitas Ubi eos in sententia perstare viderunt, quod impediret.
    plerumque in summo periculo timor misericordiam non recipit, conclamare et significare de fuga Romanis coeperunt.

    Quo timore

    perterriti Galli consilio destiterunt.

    220. SLEEP.

    Omnia, quae sensu volvuntur vota diurno,


    Pectore sopito reddit arnica quies
    :

    Yenator def essa toro cum membra reponit, Mens tamen ad silvas et sua lustra redit.
    ludicibus
    lites,

    aurigae somnia currus,

    Yanaque nocturnis meta cavetur equis. Furto gaudet amans permutat navita merces Et vigil elapsas quaerit avarus opes.
    :

    Blandaque largitur frustra sitientibus aegris

    Me

    Irriguus gelido pocula fonte sopor. quoque Musarum studium sub nocte silenti

    Artibus assuetis

    sollicitare solet.

    LATIN READER

    117

    221.

    THE PASSAGE OF THE THAMES.

    Caesar ad flumen Tamesim in fines Casivellauni exerci-

    tum duxit

    ; quod flumen uno omnino loco pedibus atque hoc aegre transiri potest. Eo cum venisset, animum advertit ad alteram fluminis ripam magnas esse copias

    hostium instructas.
    fixisque

    Eipa autem erat acutis sudibus prae-

    munita, eiusdemque generis sub aqua defixae His rebus cognitis a captivis sudes flumine tegebantur. perfugisque, Caesar, praemisso equitatu, confestim legiones
    subsequi
    ierunt,
    iussit.

    Sed ea

    celeritate atque eo

    cum

    capite solo ex

    impetu milites aqua exstarent, ut hostes imsustinere

    petum legionum atque equitum


    ripasque dimitterent
    launus,

    non

    possent,
    Casivel-

    ac

    se

    fugae mandarent.

    omni deposita spe contentions,

    dimissis ampliori-

    bus

    copiis, millibus circiter

    itinera nostra servabat,

    quattuor essedariorum relictis, paulumque ex via excedebat, locis-

    que impeditis ac silvestribus sese occultabat.


    222.

    VOYAGES OF DISCOVERY.

    Inventa secuit qui primus nave profundum Et rudibus remis sollicitavit aquas ; Qui dubiis ausus committere flatibus alnum,

    Quas natura negat, praebuit arte


    Tranquillis

    vias

    trepidus se credidit undis, Litora securo tramite summa legens

    primum

    Mox

    longos tentare sinus et linquere terras, Et leni coepit pandere vela Noto.

    Ast ubi paulatim praeceps audacia crevit

    Cordaque languentem dedidicere metum

    lam vagus

    exsultat pelago, caelumque secutus

    Aegaeas hiemes loniasque domat.

    118

    LATIN READER

    223.

    THE TRICK OF THE


    et

    BESIEGED.

    Ubi Aduatici mover!


    runt,

    appropinquare moenibus vide-

    nova atque inusitata specie commoti, legates ad Caesarem de pace miserunt. Ad haec Caesar respondit se
    :

    magis consuetudine
    servaturum,
    dedidissent
    :

    sua,

    si

    prius

    quam merito eorum, quam murum aries

    civitatem conattigisset

    se

    sed deditionis nullam esse condicionem nisi

    armis

    traditis.

    Re

    facere dixerunt.

    Armorum magna

    nuntiata ad suos, quae imperarentur, multitudine de muro in

    fossam, quae erat ante oppidum, iacta, sic ut prope summam mini aggerisque altitudinem acervi armorum adaequarent, et

    tainen circiter parte tertia, ut postea perspectum est, celata atque in oppido retenta, portis patefactis, eo die pace sunt usi. Sub vesperum Caesar portas claudi militesque ex oppido
    exire iussit, ne
    acciperent.

    quam noctu

    oppidani ab militibus iniuriam

    224.

    ante inito, ut intellectum est, consilio, quod, Illi deditione facta, nostros praesidia deducturos aut denique indiligentius servaturos crediderant, partim cum his, quae
    retinuerant et celaverant, armis, partim scutis ex cortice factis aut viminibus intextis, quae subito, ut temporis
    exiguitas postulabat, pellibus induxerant, tertia vigilia, qua

    minime arduus ad nostras munitiones ascensus videbatur, omnibus copiis repentino ex oppido eruptionem fecerunt.
    Celeriter, ut ante
    facta,

    Caesar imperarat, ignibus significatione


    castellis

    ex proximis

    eo concursum est

    pugnatumque

    ab hostibus
    salutis,

    ita acriter est,

    ut a viris fortibus in extrema spe

    iniquo loco, contra eos, qui ex vallo turribusque tela


    Occisis

    iacerent, pugnari debuit,


    salutis consisteret.

    cum in una hominum

    virtute omnis spes

    millibus

    quattuor,

    reliqui in

    oppidum

    reiecti sunt.

    LATIN READER

    119

    225. EAIN.

    Postremo, pereunt imbres, ubi eos pater Aether In gremium matris Terrai praecipitavit
    :

    At

    nitidae surgunt fruges, ramique virescunt


    ;

    Arboribus

    crescunt ipsae fetuque gravantur.

    Hinc Hinc

    alitur porro

    nostrum genus atque ferarum


    florere

    videmus, puerum Frondif erasque novis avibus canere undique silvas

    laetas urbes

    Hinc

    fessae pecudes pingues per pabula laeta

    Corpora deponunt et candens lacteus humor Uberibus manat distentis hinc nova proles
    :

    Artubus infirmis teneras lasciva per herbas Ludit, lacte mero mentes perculsa novellas.

    226.

    CAESAR LANDS IN BRITAIN.

    Barbari, concilio
    et essedariis,

    Eomanorum

    cognito, praemisso equitatu


    proeliis uti consue-

    quo plerumque genere in

    runt, reliquis copiis subsecuti nostros navibus egredi prohi-

    bebant.

    Erat ob has causas

    summa

    difficultas,

    propter magnittidinem, nisi in


    gravi onere

    alto, constitui

    quod naves non poterant ;

    militibus autem, ignotis locis, impeditis manibus,

    magno

    et

    armorum
    fluctibus
    ;

    oppressis, simul et de navibus desilien-

    dum

    et in

    consistendum

    et

    cum

    hostibus

    erat

    pugnandum
    progressi,

    cum

    illi,

    aut ex arido aut paulum in aquam


    expeditis,

    omnibus

    membris

    notissimis

    locis,

    audacter tela conicerent et equos insuefactos incitarent. Quibus rebus nostri perterriti, atque huius omnino generis

    pugnae imperiti, non eadem

    alacritate

    ac studio,

    quo

    in

    pedestribus uti proeliis consuerant, nitebantur.

    120

    LATIN READER

    227.

    Quod

    ubi Caesar animadvertit, naves longas,

    quarum

    et

    species erat barbaris inusitatior et

    motus ad usum expeditior,

    paulum removeri ab

    onerariis navibus et remis incitari et

    atque inde fundis, tonnentis hostes ac summoveri iussit quae sagittis, propelli res magno usui nostris fuit. Nam et navium figura et
    :

    ad latus apertum hostium constitui,

    remorum motu
    Atque
    nostris

    et inusitato genere

    tormentorum permoti,

    barbari constiterunt ac

    paulum modo pedem retulerunt. militibus cunctantibus maxime propter

    altitudinem maris, qui decimae legionis aquilam ferebat, contestatus deos, ut ea res legioni feliciter eveniret,
    "Desilite,"

    "
    inquit,
    :

    commilitones,
    certe

    nisi

    vultis

    aquilam
    atque

    hostibus

    prodere

    ego

    meum

    reipublicae

    imperatori
    dixisset, se

    officium

    praestitero."
    proiecit.

    Hoc cum voce magna

    ex navi

    228.

    CONTENTMENT.

    Divitias alius fulvo sibi congerat auro

    Et teneat

    culti iugera

    multa

    soli,

    Quern labor assiduus vicino terreat hoste, Martia cui somnos classica pulsa fugent

    Me mea

    Dum

    paupertas vitae traducat inerti, meus assiduo luceat igne focus.

    Ipse seram teneras maturo tempore vites Eusticus et facili grandia poma manu. Nee spes destituat sed frugum semper acervos
    :

    Praebeat et pleno pinguia musta lacu. Nam quodcunque mihi pomum novus educat annus,

    Libatum

    agricolae ponitur ante deo.

    LATIN READER

    121

    229.

    CAESAR AND THE Swiss.

    Helvetii cum omnibus suis carris secuti impedimenta in unum locum contulerunt ipsi confertissima acie, reiecto
    ;

    phalange facta, sub primam nostram aciem successerunt. Caesar primum suo, deinde omnium ex conspectu remotis equis, ut aequato omnium periculo
    nostro
    equitatu,

    spem fugae

    tolleret,

    cohortatus suos proelium commisit.

    Milites e loco superiore pilis missis facile hostium phalangem Ea disiecta, gladiis destrictis in eos impetum perfregerunt.
    f ecerunt.

    Gallis

    magno ad pugnam
    scutis

    erat impedimento,

    quod

    pluribus
    gatis,

    eorum

    uno

    ictu pilorum transfixis et colli-

    cum ferrum
    impedita

    se

    inflexisset,

    neque evellere
    ;

    neque

    commode pugnare poterant multi ut diu iactato brachio praeoptarent scutum manu emittere et nudo corpore pugnare. Tandem vulneribus defessi et pedem referre, et, quod mons suberat circiter mille passuum,
    sinistra
    satis

    eo se recipere coeperunt.
    230.

    THE COBBLER TURNED DOCTOR,


    sutor, inopia deperditus,

    Malus cum

    Medicinam ignoto facere coepisset loco, Et venditaret f also antidotum nomine ;


    Verbosis acquisivit
    sibi

    famam

    strophis.

    Hie cum jaceret morbo confectus gravi

    Eex

    urbis, eius experiendi gratia

    Scyphum

    poposcit

    fusa dein simulans aqua

    Antidoto miscere

    illius se

    toxicum,

    Combibere

    iussit

    ipsum posito praemio.


    turn confessus
    est,

    Timore mortis

    ille

    Non artis ulla medicae se prudentia, Verum stupore vulgi factum nobilem.
    Eex advocata
    contione haec edidit
    :

    122

    LATIN READER

    Quantae putatis esse vos dementiae, Qui capita vestra non dubitatis credere, Cui calceandos nemo commisit pedes.
    231.

    THE SIEGE OF SALONAE.


    loci

    Est oppidum et
    celeriter cives

    natura et colle munitum.


    turribus,
    his

    Sed
    sese

    Romani,

    ligneis efFectis

    et, cum essent infirmi ad resistendum propter paucitatem hominum, crebris confecti vulneribus, ad extremum auxilium descenderunt, servosque omnes puberes

    munierunt

    liberaverunt et
    efFecerunt.

    praesectis

    mulierum

    crinibus

    tormenta

    Octavius quinis castris oppidum circumdedit, atque uno tempore obsidione

    Quorum

    cognita

    sententia,

    et

    parati,

    oppugnationibus eos premere coepit. II li omnia perpeti maxime a re frumentaria laborabant. Longo inter-

    posito spatio,

    cum

    Octavianos

    effecisset, in

    diuturnitas oppugnationis negligentiores proxima Octavii castra irruperunt.


    tertia

    His expugnatis eodem impetu altera sunt adorti, inde


    et quarta et deinceps reliqua
    :

    hie fuit oppugnationis exitus.

    232.

    THE ORIGIN OF WAR.


    ?

    Quis

    fuit,

    Quam

    f erus et

    horrendos primus qui protulit enses vere ferreus ille fuit


    !

    Tune caedes hominum

    generi, tune proelia nata

    Turn brevior dirae mortis aperta via est. At nihil ille miser meruit nos ad mala nostra
    :

    Yertimus, in saevas quod dedit ille feras. nee bella fuerunt, Divitis hoc vitium est auri ante dapes. cum adstabat scyphus Faginus
    :

    Non

    arces, non vallus erat somnumque petebat Securus varias dux gregis inter oves. Tune mini vita foret, vulgi nee tristia nossem
    :

    Arma

    nee audissem corde micante tubam

    APPENDIX
    CONVEESATIONS FROM ERASMUS
    THE RETURNING WARRIOR.
    (Hanno, Thrasymachus.)

    Ha.

    Unde
    1

    redis

    nobis

    Vulcanus,

    qui Mercurius hinc

    abieras nobis

    Th. Quos Yulcanos aut quos Mercuries mihi n arras 1 Ha. Quia alatus videbare quum abires, mine claudicas.
    Th. Sic a bello rediri solet.

    Ha. Quid

    tibi

    cum

    bello,

    homo

    quovis

    dama
    ?

    fugacior

    Th. Spes praedae reddiderat fortem.

    Ha. Multum igitur refers manubiarum Th. Immo zonam inanem.

    Ha. Tanto minus gravare


    Th.

    sarcina.

    Atqui Ha. Gravis perfecto sarcina,


    Th. Plus
    illic

    sceleribus onustus redeo.


    si

    verum

    dicit Propheta,

    qui peccatum appellat plumbum.

    scelerum et
    vita.

    vidi, et patravi,

    quam unquam

    antehac in omni

    Ha. Ecquid igitur arridet vita militaris

    neque scelestius, neque Ha. Quid igitur in mentem venit

    Th. Nihil

    calamitosius.
    istis,

    qui

    nummo

    cou

    124

    LATIN READER
    ad bellum, non
    aliter

    ducti, nonnulli gratis, currunt

    quam
    agi

    ad convivium
    Th.

    Ego

    nihil aliud coniectare possim,

    quam

    illos

    malis
    visse.

    furiis, seseque totos

    malo daemon! ac miseriae devo-

    Ha. Ita quidem videtur. Nam ad res honestas vix ullo Sed expone nobis, quomodo gestum pretio conduci queunt.
    sit

    proelium, et utro sese inclinarit victoria.


    Th. Tantus
    erat strepitus,

    tumultus, tubarum

    bombi,

    tonitrua, hinnitus equorum, clamor virorum, ut videre neque potuerim, quid gereretur adeo ut vix scirem ubi essem ipse.

    cornuum

    Ha.

    Unde

    igitur ceteri, qui

    ex bello veniunt,

    sic

    depin-

    gunt singula, quid quisque dixerit aut gesserit, quasi nus-

    quam non

    adf uissent otiosi spectatores ? Th. Ego credo, istos mentiri splendide.
    sit,

    In tentorio

    meo quid gestum


    Ha.
    catio
    1

    scio

    quid in proelio, prorsus ignoro.


    scis,

    An

    ne hoc quidem

    unde

    tibi

    venerit claudi-

    Th. Vix, ita me Mavors posthac male amet aut saxo, aut equi calce laesum genu.

    suspicor

    Ha. At ego scio. Th. Scis 1 an tibi narravit aliquis Ha. Non, sed divino.
    Th. Die igitur.

    Ha.
    silicem.

    Quum

    fugeres pavidus, collapsus

    humi

    offendisti in

    Th. Dispeream, nisi


    est,

    rem acu

    tetigisti.

    Adeo

    verisimile

    quoad divinasti. Ha. Abi domum,

    et uxori narra tuas victorias.

    LATIN READER

    125

    A HALF

    HOLIDAY.

    (Nicolaus, Hieronymus, Codes, Paedagogus.)

    Ni.

    lamdudum

    et animus, et caelum, et dies invitat

    ad

    ludendum.
    Hi. Invitant

    quidem haec omnia, sed


    orator

    solus praeceptor

    non

    invitat.

    Ni. Subornandus
    queat.

    quispiam,

    qui veniam

    extor-

    Hi.

    Apte quidem dictum, extorqueat.

    Nam

    citius cla-

    vam

    extorseris e

    manu

    Herculis,

    quam ab hoc

    ludendi

    veniam.
    Ni.

    At olim illo nemo fuit ludendi avidior. Yerum sed iam olim ille oblitus est,
    ;

    se
    :

    f uisse

    puerum.
    cissimus,

    Ad

    verbera facillimus est et liberalis

    hie par-

    Hi.

    idemque difficillimus. Attamen protrudendus


    verecundae
    frontis,

    est aliquis legatus,


    illico

    non

    ad-

    modum

    quern non

    protelet suis

    saevis dictis.

    Ni. Eat, qui volet

    Hi.

    Nemo

    ego carere malo, quam rogare. magis accommodus ad hanc legationem, quam
    :

    Codes.
    Ni.

    Nemo
    I,

    profecto.

    Nam

    perfrictae

    frontis

    est,

    ac

    bene linguax.
    Hi.
    tiam.
    Co.
    serit,

    Deinde sensum hominis pulchre callet. Codes, ab omnibus nobis magnum initurus grasedulo.

    Equidem experiar
    :

    Yerum

    si

    non

    succes-

    ne conferte culpam in orator em vestrum. Hi. Bene ominare si te satis novimus,


    orator, redibis exorator.

    impetrabis.

    Abi

    Co.

    Eo.

    Bene fortunet legationem

    meam

    Mercurius.

    Salve praeceptor.

    126
    Pae.
    Co.

    LATIN READER

    Quid

    sibi vult

    nugamentum hominis
    Satis

    Salve praeceptor observande.


    civilitas.

    Pae. Insidiosa
    velis.

    iam

    salveo.

    Die quid

    Co.

    Pae. Nihil aliud


    Co.

    Totus discipulorum tuorum grex orat ludendi veniam. quam luditis, etiam absque venia.
    Scit

    tua prudentia,

    moderate

    lusu,

    quemadmodum
    iis,

    vigorem ingeniorum excitari nos docuisti ex Quintiliano.

    Pae. Sane ut istuc tenes,

    quoad pro

    te

    facit.
    :

    Laxa-

    mento opus

    est

    qui

    vehem enter

    labor ant

    vobis, qui
    est,

    segniter studetis, et acriter luditis, fraeno magis opus quam laxatis habenis.
    Co.

    Adnitimur pro
    est,

    viribus.

    Et

    si

    quid hactenus

    ces-

    satum

    post diligentia sarcietur.


    sartores
    1
    !

    Pae.

    Oh
    Ego

    Quis

    erit

    fideiussor

    aut sponsor,
    esse sponsor.
    ;

    istuc f uturum
    Co.

    capitis

    mei periculo non dubitem

    quam non sit tutum tibi credere tamen hie Si dederis verba, periculum faciam, quam sis bonae fidei. Ludant, sed gregatim posthac nequicquam mecum egeris.
    Pae. Scio,
    in campis.

    Mature

    se recipiant

    domum
    aegre.

    ante

    solis

    occu-

    bitum.
    Co.

    Fiet.

    Exoravi,

    quamquam
    !

    Hi.
    Co.

    lepidum caput omnes amamus te plurimum. Sed interim cavendum, ne quid peccemus alioqui
    ;

    de

    meo

    tergo

    nomine.

    dependendum foret. Fidei ussi vestro omnium Quod si quid accidat, non est, quod me posthac
    Sed quod lusus genus potissimum placet hoc in campo consultabimus.
    1

    utamini legato.
    Hi. Cavebitur.
    Co.

    De

    LATIN READER

    127

    GOING TO SCHOOL.
    (Sylvius, loannes.)

    Sy.
    lo.

    Cur adeo curris, loannes ? Cur lepus, ut aiunt, pro canibus 1


    Quid hoc proverbii
    nisi

    Sy.
    lo.

    est

    adfuero in tempore ante recitatum cataQuia de pelle mea. est actum logum,
    Sy.

    Hac quidem ex

    parte

    nihil

    est

    periculi.

    Modo

    praeterita est quinta.


    attigit
    lo.

    Inspice

    horologium, manus nondum

    punctum, quod horam ab hora aequis spatiis dirimit. At ego vix habeo fidem horologiis ; mentiuntur non-

    nunquam.
    Sy.
    lo.

    At mini

    fide,

    qui campanae

    vocem

    audivi.

    Quid loquebatur

    Sy.
    lo.

    Horam
    Sed
    est

    esse quintain.

    est et aliud,

    unde magis etiam timeam.


    lectio, satis prolixa.

    BedVereor
    vix

    denda

    memoriter hesterna

    ut possim.
    Sy.

    Commune
    Et

    periculum narras.

    Nam

    et

    ipse

    satis teneo.
    lo.

    nosti praeceptoris saevitiam.


    est.

    Omnis

    illi

    noxia

    capitalis

    Nee magis
    is

    parcit

    nobis

    quam

    si

    corium

    esset

    bubulum.

    Sy.
    lo.

    Verum

    non aderit

    in ludo.

    Quern igitur vicarium constituit 1 Sy. Cornelium. Vae nobis. Is vel Orbillio plagolo. Strabum ilium?
    sior est.

    Sy.

    Verum

    dicis

    et ideo

    non raro sum

    illius

    bracbio

    precatus paralysin.

    128
    To.

    LATIN READER

    Non

    est pium, imprecari praeceptori.

    Nobis potius

    cavendum, ne incidamus in illius tyranni manus. Sy. Reddamus inter nos vicissim, altero recitante, altero
    codicem inspiciente. lo. Pulchre mones.
    Sy.
    riae.
    To.

    Fac praesenti
    Facile

    sis

    animo.

    Nam
    si

    metus

    officit

    memo-

    deponerem pavorem,

    At

    in tanto discrimine quis possit esse securus


    Sy.

    non adesset periculum. animo 1


    capite, sed

    Fateor

    attamen non agitur de

    de parte

    diversa.

    THE ABBOT AND THE LADY.


    (Antronius, Magdalia.)

    An. Ma.

    Quam hie ego supellectilem An non elegantem


    1

    video

    An. Nescio quam elegantem;


    puellae et matronae.

    certe

    parum decoram

    et

    Ma.

    Quam

    ob rem

    An. Quia librorum plena sunt omnia. Ma. Tu, tantus natu, turn abbas et
    vidisti libros in aedibus

    aulicus,

    nunquam

    heroinarum
    scriptos
    :

    An. Yidi, sed Gallice


    Latinos.

    hie video Graecos et

    Ma. An soli Gallice scripti libri docent sapientiam ? An. Sed decet hoc heroinas, ut habeant quo delectent
    otium.

    Ma. An solis heroinis licet sapere et suaviter vivere ? non An. Male connectis, sapere et suaviter vivere
    :

    est muliebre sapere

    heroinarum est suaviter vivere.


    est

    Ma. Nonne omnium

    bene vivere

    LATIN READER

    129

    An. Opinor. Ma. Qui potest autem suaviter vivere, qui non vivat bene 1 An. Immo qui potest suaviter vivere, qui vivat bene 1

    Ma. Ergo tu probas eos, qui vivunt male, modo suaviter ? An. Arbitror illos bene vivere, qui vivunt suaviter. Ma. Sed
    trariis,

    ista

    suavitas
    ?

    unde

    proficiscitur

    e rebus ex-

    an ex animo

    An.

    rebus extrariis.
    !

    subtilem abbatem, sed crassum philosophum Die mini, quibus rebus tu metiris suavitatem 1 An. Somno, conviviis, libertate faciendi quae velis,
    pecunia, honoribus.

    Ma.

    Ma. Verum,

    si

    istis
    ?

    rebus Deus addiderit sapientiam,

    num

    vives suaviter

    An. Quid appellas sapientiam 1 Ma. Hoc est, si intelligeres hominem non
    nisi bonis

    esse felicem,

    animi

    opes, honores,

    genus neque feliciorem

    reddere neque meliorem. An. ^aleat ista quidem sapientia. Ma. Quid si mini suavius sit legere

    bonum
    ;

    auctorem,

    quam

    tibi venari,

    potare, aut ludere aleam


    1

    non videbor

    tibi suaviter

    vivere

    An. Ego non viverem. Ma. Non quaero, quid


    deberet esse suave.

    tibi

    sit

    suavissimum, sed quid

    An. Ego nolim meos monachos frequentes esse in libris. Ma. At meus maritus hoc maxime probat. Sed quam ob rem tandem non probas hoc in monachis tuis 1 An. Quoniam experior illos dicto minus audientes
    :

    responsant ex Petro, ex Paulo.

    Ma. Imperas igitur quae pugnant cum Petro et Paulo 1 An. Quid illi doceant, nescio sed tamen non amo
    :

    130
    talem
    sapere,

    LATIN READER

    monachum
    quam ego
    sapias.

    neque velim quenquam meorum plus


    possib, si tu des

    sapiam.

    Ma. Istud

    ita vitari

    operam, ut

    quam

    plurimum
    An.

    Non
    Qui

    est otium.
    sic
    ?

    Ma. An. Ma. An. Ma. An.

    Quia non vacat.

    Non
    Non.

    vacat sapere

    Quid obstat ?
    Prolixae preces, cura rei domesticae, venatus, equi,
    ista tibi

    cultus aulae.

    Ma. Itane

    sunt potiora sapientia


    si

    An. Nobis sic usu venit. Ma. lam illud mini dicito,
    tatem
    tibi daret,

    quis lupiter hanc potes-

    ut posses et monachos tuos et te ipsum vertere in quodcunque animal velles, num illos in porcos
    verteres, te

    ipsum in equum ? An. Nequaquam. Ma. Atqui sic vitares, ne quis plus te uno saperet. An. Mea non magni referret, quod genus animantis

    essent monachi,

    modo

    ipse

    essem homo.

    Ma. Ad hominem esse censes, qui nee sapiat nee velit sapere ?
    An. Mihi
    sapio.

    Ma. Et

    sibi

    sapiunt sues.

    An. Videre mini sophistria quaepiam. Ma. Non dicam quid tu mihi videaris.
    displicet supellex
    1

    Sed cur haec

    An. Quia fusus et colus sunt arma muliebria. Ma. Nonne matron ae est, adrninistrare rem domes ticam,
    erudire liberos
    ?

    An. Est

    LATIN READER

    131

    Ma.

    An rem
    1

    tantam existimas administrari posse sine

    sapientia

    An. Non

    arbitror.
    libri.

    Ma. At hanc sapientiain decent me

    HORSEDEALING.
    (Aulus, Phaedrus.)

    Ph.

    Nuper

    incidit

    mihi

    iter,

    quum

    satis

    prolixum, turn

    Adeo Hippoplanum, quern dixisses ems generis minime malum; et intercedebat mihi cum nomine nonnihil etiam amicitiae. Narro, mihi rem esse
    etiam accelerandum.
    seriam
    se
    sic

    mihi

    opus esse praestrenuo equo si unquam praebuisset bonum virum, nunc praestaret. Hie pollicetur, sese mecum acturum, ut ageret cum fratre suo carissimo.
    ;
    :

    Au. Fortassis et fratri impositurus. Ph. Inducit in stabulum, iubet ut eligam ex omnibus equis

    quemcunque

    vellem.

    Tandem unus

    plus ceteris arridebat.

    Hie probat iudicium meum, deierans, eum equum frequenter se eum maluisse servare amico a multis expetitum esse
    ;

    singulari,

    quam

    ignotis addicere.
    :

    Conventum

    est

    de pretio

    numeratur pecunia praesens


    gestiebat equus in egressu
    ;

    conscendo.

    Mira

    alacritate
    :

    dixisses feroculum esse

    nam

    erat obesulus et pulchellus.

    horam,
    posse.

    sensi,

    Ubi iam equitassem calcaribus quidem lassum ne plane

    sesqui-

    impelli

    insignes,

    Audieram, tales ab illis ali, quos e specie iudicares ceterum laboris impatientissimos. Ego continuo
    Captus sum.
    Age, par pari referam, ubi rediero

    mecum
    domum.

    Au. Quid hie consilii capiebas ? Ph. Id quod res dabat ; deflexi in
    illic

    proximum vicum

    clam apud quendam mihi notum deposui equum et

    132
    conduxi alterum

    LATIN READER
    :

    profectus

    sum quo destinaram


    :

    reversus

    sum, reddo conductitium equum, reperio meum sophistam, ut erat, obesum et pulchre requietum eo vectus redeo ad

    Hippoplanum
    repetiero.

    rogo ut in stabulo suo alat dies aliquot, donee

    Percunctatur, quam commode me gesserit. Ego vero deiero per omnia sacra, me nunquam in vita conscendisse

    tergum equi

    felicioris

    volasse potius

    quam

    ambulasse,

    nee
    pilo

    tarn longo itinere

    unquam

    sensisse lassitudinem, nee

    factum ob laborem macriorem.

    Haec quum

    illi

    per-

    suasissem esse vera, tacitus

    secum

    cogitabat,

    equum
    :

    ilium

    hactenus suspicatus esset. Itaque priusquam abirem, rogabat num mihi venalis esset equus primo negabam ; quodsi incideret iter denuo, non facile fore nan-

    alium

    esse,

    quam

    cisci

    similem
    esset

    attamen nihil esse mihi tarn carum, quod


    pretio
    largo,

    non

    venale

    etiamsi

    quis

    me ipsum

    cuperet emptum. Au. Ne tu pulchre Cretensem agebas cum Cretensi. Non dimittit ne, nisi pronuntiata Ph. Quid multis
    1

    1 equi indicatura.

    Indicavi non paulo pluris,

    quam emeram.
    :

    Digressus ab homine mox suborno, qui mihi partem agat huius fabulae, pulchre instructum atque edoctum is ingressus domum inclamat locatorem ait sibi opus esse insigni
    :

    equo et laboris egregie

    patienti.

    Alter ostendit multos, et

    pessimum quemque maxime


    praedicaveram, non laudat.
    ille

    praedicat ; solum ilium, quern mihi vendiderat, quoniam existimabat vere talem qualem

    At

    alter illico rogat,


    illi

    num

    et

    venalis esset

    nam

    locum indicaram.

    descripseram equi, et Locator primum obticescere, atque alios

    formam

    ambitiose praedicare.

    Quum iste ceteris utcunque probatis uno de Plane illo, tandem locator apud se semper ageret fefellit me iudicium de illo equo, siquidem hie peregrinus
    :

    Value.

    LATIN READER

    133

    tandem
    reberis.

    statim agnovit hunc inter omnes. Quum instaret ille, sed Venalis est, inquit; hie, pretio fortasse deter-

    magnum pretium, si rei digIndicavit aliquanto pluris, quam indicaram ipsi, captans et hoc lucri. Tandem convenit de pretio, datur, arrha satis magna, nempe regalis aureus, ne
    est,
    :

    Non

    inquit

    ille,

    nitas respondeat

    indica.

    qua supicio incideret simulatae emptionis.


    equo dari

    Emptor

    iubet
    :

    pabulum

    se

    mox

    ait

    rediturum, et

    abducturum

    dat etiam stabulario drachmam.

    pactionem esse firmam, sic ocreis et calcaribus armatus redeo ad locatorem; anhelus Adest ille; rogat quid velim. clamo. Illico, inquam, adornetur equus meus nam e vestigio proficiscendum est
    :

    Ego simul atque cognovi ut rescind! non posset, rursus

    ob rem maxime seriam.


    aliquot dies

    Atqui modo, inquit, mandabas, ut equum tuum. Verum, inquam; sed praeter exspectationem obiectum est negotium, idque reHie ille: eliges gium, quod nullam patitur dilationem.
    alerem

    ex omnibus, quern voles; tuum habere non potes. Eogo, quam ob rem ? Quoniam venditus est, inquit. Ibi ego
    simulata

    quod

    dicis.

    magna perturbatione Prohibeant, inquam, superi Hoc obiecto itinere non vendam eum equum,
    :

    etiamsi quis

    numeret quadruplum.

    Incipio rixam, clamo


    inquit, his

    me perditum. Tandem incaluit et ille. Quid opus,


    1

    equum, ego vendidi si numero pretium. iurgiis nihil habes quod mecum agas ; sunt in hac urbe leges ad exhibendum equum me non potes compellere. Quum diu
    Indicasti
    :
    :

    clamassem, aut

    tus numerat' pretium.


    viginti sex.
    se
    :

    equum exhiberet, aut emptorem, tandem iraEmeram quindecim aureis, aestimaram


    aestimarat triginta duobus.

    Ille

    Cogitabat apud
    reddere.

    praestat hoc lucrifacere,

    quam equum

    Abeo

    dolenti similis, ac vix placatus etiam data pecunia. Sic est Habet nullius impositum equum Hippoplano. pretii.

    134

    LATIN READER

    Exspectat ut, qui arrham dedit, veniat numeratum pecuAt nemo venit, nee unquam venturus est. niam.

    STORIES.

    Maccus quum venisset in civitatem quae dicitur Leydis, ac vellet novus hospes innotescere ioco quopiam
    Po.

    (nam
    quid
    siles,

    is

    erat homini mos) ; ingressus est officinam calcearii


    Ille

    salutat.

    vellet.

    cupiens extrudere merces suas, rogat, numMacco coniiciente oculos in ocreas ibi pen-

    Annuente Macco, rogat sutor, num vellet ocreas. quaerit aptas tibiis illius; inventas alacriter protulit, et, Ubi iam Maccus esset eleganter ut solent, inducit illi.
    ocreatus,

    Quam

    belle, inquit,

    congrueret his ocreis par

    cal-

    ceorum
    annuit.

    duplicatis soleis.

    Kogatus an

    et

    calceos vellet,

    Keperti sunt, et additi pedibus.

    Maccus laudabat

    ocreas, laudabat calceos.

    Calcearius tacite gaudens, suc-

    cinebat

    illi laudanti, sperans pretium aequius, posteaquan. emptori tantopere placeret merx. Et iam erat nonnulla Die mihi, inquit, Hie Maccus contracta familiaritas.
    :

    bona

    fide,

    nunquamne usu

    venit

    tibi,

    ut,

    quern

    sic ocreis

    ad cursum armasses, quemadmodum nunc armasti me, abierit non numerato pretio? Nunquam, ait ille.
    et calceis

    Atqui

    si

    forte,

    inquit, veniat usu,

    quid tu turn facias

    Turn Maccus, Consequar, inquit calcearius, fugientem. Plane serio, inquit alter, Serione ista dicis, an ioco?
    loquor
    ;

    et serio facerem.

    Experiar, ait Maccus.

    calceis praecurro,

    tu cursu sequere.

    En pro Simulque cum dicto


    est,

    coniecit se in pedes.

    Calcearius e vestigio consecutus

    quantum poterat; clamitans, Tenete furem, tenete furem. Ad hanc vocem quum cives undique prosiliissent ex aedibus, hoc commento cohibuit illos Maccus, ne quis manum

    LATIN READER
    miiceret

    135

    ridens

    ac

    vultu
    ;

    placido,

    Ne

    quis,

    inquit, recervisiae.

    moretur cursum nostrum


    Itaque iam

    certamen est de cupa


    sese

    omnes praebere

    certaminis

    spectatores.

    gere,

    finSuspicabantur autem, calcearium dolo clamorem eum Tandem calcearius ut hac occasione anteverteret.

    cursu victus, sudans et anhelus


    tulit

    domum

    rediit

    Maccus

    brabeum.

    Ge.

    Maccus

    iste effugit

    quidem calcearium,

    at

    non

    effugit

    furem.
    Po.
    Ge.

    Quam

    ob rem

    Quia furem ferebat secum. Po. Forte turn non erat ad manum pecunia, quam postea
    resolvit.

    Ge.

    Po.

    Verum erat actio furti. Ea quidem post intentata


    Quid Quid
    Qui
    attulit
    attulit

    est.

    Sed iam magistrati-

    bus aliquot innotuerat Maccus.


    Ge.

    Maccus 1
    1

    Po.

    rogas

    in causa tarn vincibili

    Magis

    periclitatus est actor


    Ge.
    sic
    1

    quam

    reus.

    Po. Quia gravabat ilium actione calumniae, et intendebat

    legem Ehemiam, quae


    si

    dictat, ut, qui


    ferat,

    crimen intenderit, quod


    laturus erat reus,

    probare non possit, poenam


    convictus fuisset.

    quam

    Negabat

    se contrectasse

    rem alienam
    men-

    invito domino, sed ultro deferente, nee ullam pretii

    tionem
    cursus
    ;

    intercessisse.

    Se provocasse calcearium ad certamen ilium accepisse conditionem ; nee habere quod

    queratur,
    Ge.

    quum

    esset cursu superatus.

    Haec actio non multum abest ab umbra asini. 1 Quid tandem 1 Po. Ubi satis risum est, quidam e iudicibus vocavit
    1

    Vide

    p. 61.

    136

    LATIN READER
    cenam,
    et

    Maccum ad
    Simile

    numeravit
    Daventriae

    calceario

    pretium.

    Erat quiddam puero. lanii, illud, quo regnant piscatores, frigent tempus Quidam adstabat ad fenestram fructuariae, sive Graece
    accidit

    me

    mavultis,

    oporapolidis,

    feminae

    vehementer

    obesae,
    ;

    oculis intentis in ea,

    quae proposita
    :

    venum

    erant

    ilia

    ex

    more

    invitavit, si
    ficis
    :

    quid vellet
    ait,

    et
    ?

    quum

    videret

    hominem

    intentum

    Vis,

    ficos

    sunt perquam elegantes.


    :

    Quum

    ille

    annuisset, rogat quot libras vellet


    ?

    Vis, inquit,
    efFudit

    quinque

    libras

    Annuenti,
    ilia

    tantum ficorum
    ille

    in

    gremium.
    cursu,
    vidit

    Dum

    reponit lances,

    se subducit,

    non

    sed placide.

    Ubi
    :

    prodisset acceptura

    pecuniam,

    emptorem
    Ille

    abire

    insequitur

    maiore

    voce,
    ;

    quam
    tandem
    Ibi in

    cursu.

    dissimulans

    pergit quo coepit ire

    multis ad feminae

    vocem concurrentibus,
    :

    restitit.
    :

    emptor negapopuli corona agitur causa risus oboritur bat se emisse, sed quod ultro delatum fuisset accepisse si
    :

    vellet experiri
    Ge.

    apud compariturum. Age, narrabo fabulam tuae non admodum dissimilem fortasse, nee inferiorem, nisi quod haec non habet auctorem perinde celebrem atque est Maccus. Pythagoras

    iudices, se

    totum

    mercatum
    alii

    dividebat

    in

    tria

    hominum
    alii

    genera:

    quorum
    : :

    prodiissent

    ut venderent,
    aiebat

    ut

    esse, genus proinde nee f elix alios non ob aliud venire in forum, quam hos ut spectent quid illic proferatur, aut quid agatur solos esse felices, quod vacui curis gratuita voluptate frue:

    emerent

    hoc utrumque

    sollicitum

    rentur.

    versari in hoc

    Atque ad hunc modum dicebat philosophum mundo, quemadmodum illi versarentur in

    mercatu.

    Verum

    in nostris emporiis

    quartum hominum

    genus obambulare
    otiosi

    solet, qui nee emunt, nee vendunt, nee contemplantur, sed observant sollicite, si quid possint

    LATIN READER
    involare.

    137

    Atque

    in hoc genere reperiimtur

    quidam mire
    Convivator

    dextri

    dicas esse

    Mercuric favente natos.

    dedit fabulam

    cum

    coronide; ego dabo cum prooemio.

    quod nuper accidit Antverpiae. Sacrificus quidam receperat illic mediocrem summam pecuniae, sed Id Batavus quidam animadverterat. Adiit argenteae.
    accipite,

    Nunc

    sacrificum, qui gestabat in zona

    dam

    salutat civiliter

    narrat, sibi

    crumenam nummis turgidatum negotium a suis,


    pallium sacrum, quae

    ut amico cuidam mercaretur

    novum

    summa
    ad
    eos,

    vestis est sacerdoti


    sibi

    rem divinam

    hac in re commodaret

    peragenti. Eogat, tantillum operae, ut secum iret


    pallia,

    qui vendunt huiusmodi

    quo

    videlicet

    ex

    modo

    corporis ipsius sumeret maius aut minus ; nam sibi videri staturam ipsius cum illius magnitudine vehementer

    congruere.

    Hoc

    officium,

    quum

    leve videretur, facile polli-

    citus est sacrificus.

    Adeunt aedes cuiusdam.

    Prolatum
    mire con-

    est pallium, sacrificus induit, venditor affirm at

    gruere.

    Batavus
    esset

    quum nunc
    sacrificum,

    templatus
    causatus

    satis

    a fronte, nunc a tergo conprobavit pallium ; sed


    Ibi venditor,
    pallii vitium,

    quam par esse. ne non procederet negotium, negat id esse


    est,

    a fronte brevius

    sed

    crumenam turgidam

    efficere,

    ut ea parte offenderet
    :

    brevitas. Sacrificus deponit crumenam Quid multa 1 denuo contemplantur. Ibi Batavus averso sacrifice crumenam arripit, ac semet in pedes conicit. Sacerdos cursu

    Sacriinsequitur ut erat palliatus, et sacrificum venditor. ficus clamat, Tenete furem venditor clamat, Tenete sacri:

    ficum

    Batavus clamat, Cohibete sacrificum furentem ; et creditum est, quum viderent ilium sic ornatum in publico
    :

    currere.
    effugit.

    Itaque

    dum

    alter alteri in

    mora

    est,

    Batavus

    Eu. Ludovicus, Galliarum rex, eius nominis undecimus,

    138

    LATIN READER
    rebus domi turbatis peregrinaretur apud Burgun-

    quum

    diones, occasione venationis nactus est familiaritatem

    cum

    Conone quodam homine


    sinceri.

    rustico,

    sed animi

    simplicis ac

    Nam hoc genus hominibus delectantur monarchae. huius aedes frequenter diverterat rex ex venatu ; et, ut plebeiis rebus nonnunquam delectantur magni principes,
    Ad
    apud eum magna cum voluptate vescebatur rapis. ubi Ludovicus restitutus iam rerum potiretur apud
    submonuit Cononem uxor, ut regem veteris
    monefaceret;
    adiret ilium,
    et

    Mox
    Gallos,

    hospitii

    comilli

    rapas aliquot insignes


    est

    dono

    afferret.
    :

    Tergiversatus

    talia officia. operam principes enim non Sed vicit uxor. Deligit Conon rapas aliquot insignes; Verum ipse per viam captus illecebra accingitur itineri.
    cibi,

    Conon, meminisse

    se

    lusurum

    paulatim devoravit omnes, una dumtaxat excepta

    in-

    signiter

    magna.

    Ubi Conon

    prorepsisset in aulam,

    qua rex
    Ille

    erat iturus, statim agnitus est a rege, et accersitus.

    magna cum
    critate

    alacritate detulit

    munus

    rex maiore

    cum

    ala-

    accepit,

    mandans cuidam
    ea,

    e proximis, ut diligenter

    Cononem quae haberet carissima. iubet secum prandere a prandio egit Cononi gratias ; et cupienti repetere rus suum iussit pro rapa numerari mille
    reponeretur inter
    :

    coronatos aureos.
    regis

    Huius

    rei

    fama quum, ut

    fit,

    per omnes

    famulos esset

    pervagata,

    quidam ex

    aulicis

    dono

    dedit regi

    equum non

    inelegantem.

    Rex

    intellegens, ilium,

    provocatum benignitate quam praestiterat Cononi, captare praedam, vultu maiorem in modum alacri accepit munus, et
    convocatis primoribus consultare coepit, quo
    saret

    munere pen-

    tamque pretiosum. Interim, qui donarat equum, spes opimas animo concipiebat, sic cogiSi sic pensavit rapam donatam a rustico, quanto tans
    :

    equum

    tarn bellum,

    munificentius

    pensaturus est

    equum talem oblatum ab

    LATIN READER
    aulico
    2

    139
    consultant! alius
    esset captator
    illi
    \

    Quum
    :

    regi veluti de re

    magna

    aliud respond ere t, diuque

    vana spe lactatus


    dixit

    tandem rex
    et accersito
    afferret
    id,

    Yenit, inquit, in

    mentem, quod

    donem

    ex

    (simulque locum Adfertur rapa obvolutum. diligenter design at) manu donat sua ut rex erat aulico, addens, earn, obvoluta,

    quod

    proceribus quopiam, reperiret in cubiculo

    in aurem,

    ut

    serico

    sibi videri

    bene pensatum equum praemio, quod


    Digressus aulicus
    reperit

    sibi constitollit

    tisset

    mille coronatis.

    dum

    lin-

    teum,

    pro
    ille

    thesauro

    rapam iam subaridam.


    omnibus.

    Ita

    captator

    captus, risui fuit

    EARLY EISING.
    (Nephalius, Philypnus.)

    Ph.

    Altum dormiebam.

    Ne. Quid aisl


    sol

    Atqui iam praeterierat octava, quum hoc mense surgat ante quartam. Ph. Per me quidem soli liberum est vel media nocte
    Ne.

    surgere,

    modo mihi liceat ad satietatem usque dormire. Verum istuc utrum casu accidit, an consuetudo est 1

    Ph. Consuetudo prorsus. Ne. Atqui rei non bonae consuetudo pessima est. Ph. Immo nullus est somnus suavior, quam post ex-

    ortum solem. Ne. Qua tandem hora

    soles

    lectum relinquere

    Ph. Inter quartam et nonam. Ne. Satis amplum spatium vix tot horis comuntur Sed unde veiiisti in istam consuetudinem ? reginae.
    :

    Ph. Quia solemus convivia, lusus et iocos in multam


    prof err e noctem ; id dispendii matutino somno pensamus. Ne. Vix unquam vidi hominem te perditius prodigum.

    140

    LATIN HP]ADER

    Ph. Mini parsimonia videtur magis, quam profusio. Interim nee candelas absumo, nee vestes detero. Ne. Praepostera sane parsimonia, servare vitrum, ut per-

    das gemmas.

    Aliter

    sapit

    ille

    philosophus, qui rogatus,

    quid esset pretiosissimum, respondit,

    Tempus.

    Porro

    quum

    constet, diluculum esse totius diei partem optimam, tu quod

    in re pretiosissima pretiosissimum est, gaudes perdere.

    Ph.
    Ne.

    An

    hoc

    Imo

    perit, quod datur corpusculo 1 detrahitur corpusculo, quod turn suavissime

    maximeque vegetatur, quum tempestivo modersomno reficitur, et matutina vigilia corroboratur. atoque Ph. Sed dulce est dormire.
    afficitur,

    Ne. Quid esse potest dulce nihil sentienti 1 Ph. Hoc ipsum dulce est, nihil sentire molestiae.
    Ne. Atqui isto nomine f eliciores sunt, qui dormiunt in
    pulcris.
    se-

    Nam dormienti nonnunquam insomnia molesta sunt.


    Eecte

    Ph. Aiunt, eo somno maxime saginari corpus. Ne. Ista glirium sagina est, non hominum.
    :

    saginantur animalia quae parantur epulis homini quorsum attinet accersere obesitatem, nisi ut graviore sarcina onustus incedaf? Die mini, si famulum haberes, utrum

    obesum

    malles,

    an vegetum et ad omnia munia habilem


    officiis

    Ph. Atqui non sum famulus. Ne. Mihi sat est, quod ministrum

    aptum

    malles,

    quam bene
    Ne.

    saginatum. Ph. Plane mallem.

    At

    Plato dixit,

    corpus nihil aliud esse

    Tu

    certe fateberis,

    animum hominis hominem esse, quam domicilium aut instrumentum. opinor, animum esse principalem ho-

    minis portionem, corpus animi ministrum. Ph. Esto, si vis.


    Ne.

    Quum

    tibi nolles

    ministrum abdomine tardum, sed

    LATIN READER

    141

    agilem malles et alacrem, cur animo paras ministrum igna-

    vum

    et

    obesum

    Ph. Yincor veris.

    Ne.

    lam

    aliud

    praestat corpori, ita

    ut animus longe dispendium accipe fateris, opes animi longe praecellere


    :

    bona

    corporis.
    dicis.

    Ph. Probabile

    Ne. Sed inter animi bona primas tenet sapientia. 1 Ph. Fateor.
    Ne.

    Ad

    diluculum,
    affert

    quum

    hanc parandam nulla diei pars utilior, quam sol novus exoriens vigorem et adacritatem

    rebus omnibus, discutitque nebulas quae mentis domicilium solent obnubilare. Ph. Ne.

    Non

    repugno.
    supputa,
    illis

    Nunc mihi

    parare possis quattuor


    perdis.

    horis,

    quantum eruditionis tibi quas somno intempestivo

    Ph. Profecto multum. Ne. Expertus

    sum, in

    studiis

    plus
    ;

    effici

    una

    hora

    matutina,

    quam

    tribus pomeridianis

    idque nullo corporis

    detrimento.

    Ph. Audivi.
    Ne. Deinde illud reputa,
    in
    si

    singulorum dierum iacturam

    summam

    conferas, quantus sit futurus cumulus.

    Ph. Ingens profecto. Ne. Qui gemmas et


    habetur,
    et

    aurum temere

    profundit, prodigus

    qui perdit, Ph. Sic apparet,


    1

    tutorem accipit; haec bona tanto pretiosiora nonne multo turpius prodigus est 1
    si

    rem

    recta ratione perpendimus.


    est praecellere.

    Supple paries.

    Primas partes, hoc

    NOTES TO INTKODTJCTOKY STOEIES.


    6.
    8.

    Invasion of

    Rome by

    the Gauls,

    B.C. 390.

    Pyrrhus, B.C. 280. Regulus, B.C. 255. tanti " of such great value."
    ;

    12.

    13.

    obtinuit
    14.

    ' '

    ' '

    prevailed.

    death of Pompey, B.C. 48. 15. death of Caesar, B.C. 44.


    16.

    battle of Actium, B.C. 31.

    23. uti

    nimis exilia

    "for being too slight/'

    NOTES TO LATIN STOEIES.


    7.

    capitis
    "
    to
    .

    damnaverunt
    "
    .
    .

    "condemned
    .

    to

    death;"

    cp. 130, voti,

    12.

    cum

    pay his vow. turn; "not only


    sibi insidiari "
    ;

    but also."
    friends, were

    quosdam
    31.

    "that some, who were

    plotting against him.

    34.

    gladiatorium munus ; a show of gladiators given to the people by Roman magistrates in gratitude for their election. Roman names praenomen, e.g. Lucius ; nomen (of the gens), e.g. Cornelius cognomen, e.g. Asina and sometimes agnomen, e.g.
    :

    Macedonicus.
    36.

    HS.=IL, and S.=semis


    sestertii

    HS. = sestertius, about 2d. 1000 (|) about 8. When such numeral adverbs as di(enties are used, centena millia is to be supplied.
    :

    = sestertium,

    A gladiator received a "rudis" (a staff) on his rude donatus, "honourably discharged." from discindo. 50. discidissent
    46.

    rude donate.
    discharge
    ;

    52.

    Thesmophoria

    festival of

    Demeter

    at Athens.

    NOTES
    63.

    143

    Helotes

    see 90.
    .

    67.
    67.

    tempus dare non


    .

    dubitarit

    quo; "time in which." "he did not hesitate


    ;

    to give
    ;

    "
    ;

    (1)

    dubito =

    "

    I hesitate," is

    usually followed by

    inf.

    but

    (2)

    non dubito

    quin = I do not doubt that.


    69. 80.

    facto

    perf. part, pass., abl.

    Sunt qui

    ; (1) with subj., in a general indefinite sense ; (2) with Sunt qui non habeant, ind., of particular definite persons. est qui non curat habere. Hor., Ep. ii, 2, 182.

    85.

    Circus Maximus, built by Tarquinius Priscus between the Aventine and Palatine hills it was the scene of all sorts of
    ;

    public spectacles. 90. There were three classes in Lacedaemonia

    (1)

    the Spartans,

    living in Sparta ; (2) Perioeci, who were free, but had no share in the government ; (3) Helots, serfs, bound to the soil.
    99.

    nummorum
    480.

    i.e.

    sestertii, v.

    note on 36.
    B.C.

    112. Battle of Salamis,

    where Xerxes was defeated by the Greeks,

    117.

    instruct the actors in their parts, and hence to produce a play on the stage. " " an action having been set on foot (by call119. lite contestata

    fabulam docuisset

    ing witnesses).
    121. sestertiorum.

    See note on 36.

    bello

    The war between Pompey and Julius Caesar was continued between Antony and Octavian, and concluded in B.C.
    civili.

    31 by the battle of Actium.


    128. Battle of Salamis (v. 112), B.C. 480.
    130.
    132.

    sententia cognita ; abl. abs. voti, cp. 7. ut scirent se facturum ; "that he would manage that they " should know.
    ;

    133.
    140.

    non dubitavit Harmodius and


    ;

    v. 67.

    Aristogiton murdered Hipparchus, son of Pisistratus; the other son, Hippias, was banished from Athens, B.O. 510.
    great eruption of Vesuvius took place A.D. 79. modo ''like a torrent."
    ;

    144.

    The

    torrentis
    167.

    a triumviris

    Octavian, Antony, Lepidus were appointed to

    regulate public affairs, B.C. 43.

    144
    173.
    . .

    NOTES
    " when it was clear to Sexto ubi Sextus." patuit ; Tarquinius and his son Sextus were banished from Rome B.C. 509. invidia opportunos "easy victims owing to their unpopularity. "
    . ;

    174. 175.

    quintu; "why not?"


    capture of Syracuse

    by Marcellus,
    It

    B.C. 212.

    176. retiarius, mirmillo.

    was very common to

    set a gladiator

    with
    a

    net

    trident to fight against another Gallic helmet having a fish as crest.


    (rete)

    and

    armed with

    184. Alaric, king of the Goths, took


    194. centies

    Rome

    A.D. 410.

    sestertium

    sc.

    centena millia = 10,000,000 sesterces,

    80,000.
    198. eius

    fama tantum
    ;

    sibi cogniti

    "of him known

    to

    him only

    by report."
    199.

    extremum

    for the last time.


    . . .

    200. 204.
    209.

    i.e. pitfalls and other ea quae in terra Battle of Lake Trasimene, B.C. 217,
    ;

    obstacles.

    211. intentis
    river

    Hannibal crossed the Alps B.C. 218. omnibus " while all were
    ;

    turning attention to the

    212. 213. 214.

    and the hope "... cautum " care was taken that
    ;

    "
    . . .

    septunces auri
    domestici
    with an
    belli

    septunx = ^

    of libra, 7 ounces.

    noncapit; "cannot endure."


    ;

    215.

    prohibebant ingredi
    inf.

    depend on causa. prohibeo and veto are usually constructed


    ;

    224.

    nostros praesidia deducturos withdraw our troops."


    ;

    "that we (the Romans) would


    matris agrees with
    it.

    225. Terrai

    the early form of terrae


    ;

    puemm
    228.

    contracted for puerorum.

    pulsa; "blown." traducat " bring me


    ;

    to a quiet life."
    .

    229. suo,

    deinde
    ;

    omnium
    i.e.
    ;

    equis

    suo, sc. equo.

    ea disiecta
    232.

    the phalanx.
    " " which he gave to serve against wild beasts.

    quod dedlt ille Tune mini vita

    foret.

    " If

    had

    lived then."

    VOCABULARY
    N.B.
    a, ab, abs, prep,

    This does not apply

    to the

    Appendix.

    accurate, adv. carefully from, ly accurro, ere, curri, cursum, v. run to abdo, ere, idi, itum, v. hide abduco, ere, xi, ctum, v. lead away accuse, are, avi, atum, v. accuse abeo, ire, ivi (ii), itum, v. go away acer, cris, ere, adj. (1) sharp, (2) aberro, are, avi, atum, v. wander fierce, (3) eager

    away
    abicio,
    ere, ieci,

    acerbitas,
    iectum, v. throw

    atis,

    f.

    bitterness
    bitter

    away
    abigo,
    ere, egi, actum, v. drive away abripio, ere,ui, eptum, v. drag away abscedo, ere, essi, essum, v. depart abscido, ere, Idi, isum, v. cut off abscondo, ere, idi, itum, v. hide

    acerbus, acervus,

    a,
    i,

    um, adj. m. heap

    acetum,
    acies,
    battle
    ei,

    i,
    f.

    n. vinegar
    (1) point,

    (2) line of

    ere, sivi, situm, v. gain acriter, adv. keenly

    acquire,

    absolve, ere, vi, uturn, v. (1) free acutus, a, um, adj. sharp ad, prep, to, near from, (2) acquit absorbeo, ere, bui, ptum, v. swallow adaequo, are, avi, atum,

    v.

    make

    up

    equal, be equal

    abstergeo, ere, rsi, rsum, v. wipe off addico, ere, xi, ctum, v. assign to addo, ere, idi, itum, v. add abstinentia, ae, f. abstinence abstineo, ere, ui, entum, v. abstain adduce, ere, xi, ctum, v. draw to adedo, ere, edi, esum, v. eat up from absum, esse, fui, v. be absent adeo, adv. so Jar absumo, ere, mpsi, mptum, v. con- adeo, ire, ivi (ii), itum, v. go to sume adhaereo, ere, si, sum, v. stick to absurdus, a, um, adj. absurd, adhibeo, ere, ui, itum, v. (1) apply, foolish (2) employ

    abunde, adv. fully ac, conj. and


    accedo,
    accelero,
    ere,
    essi,

    adhuc, adv.
    adicio, ere,

    hitherto

    ieci,

    iectum,

    v. (1)

    throw

    essum,

    v.

    (1)

    to, (2)

    add
    ere,

    approach, (2) be added


    are, avi,

    adimo,

    emi,

    emptum,

    v. take

    atum, v. hasten away accendo, ere, di, sum, v. set on fire adipiscor, i, eptus, v. reach to, get v. accido, ere, idi, aditus, us, m. approach happen accio, ire, ivi, itum, v. fetch adiudico, are, avi, atum, v. adjudge v. receive accipio, ere, epi, eptum, adiungo, ere, xi, ctum, v. join to acclamo, are avi, atum v. shout at adiutor, oris, m. helper accola, ae, c. dweller adiutrix, icis, f. helper

    146

    LATIN READER
    aestas,
    atis,
    f.

    adiuvo, are, uvi, utum, v. help administro, are,avi, a turn, v. manage admiratio, onis, f. wonder admiror, ari, atus, v. wonder at, admire admitto, ere, si, ssum, v. (1) admit (2) commit, (3) apply
    ;,

    summer

    aestimo, are, avi, atum, v. reckon aestuo, are, avi, atum, v. (1) boil,
    (2) be

    warm

    aetas, atis, f. age aether, eris, m. upper air aevum, i, n. length of time
    affabilis, e, adj. polite affero, afferre, atttili, allatum,
    v.

    admodum, adv. very admoneo, ere, ui, itum, v.


    admoveo,

    warn

    ere, vi, turn, v. bring to

    bring

    to

    adolescens, entis, m. young man afficio, ere, eci, ectum, v. treat, adolescentulus, i, m. dim. very affect; e.g. cruciatuafficere, torture affirmo, are, avi, atum, v. asseverate young man adorior, iri, ortus, v. attack affligo, ere, xi, ctum, v. (1) dash down, (2) damage adoro, are, avi, atum, v. worship adsto, are, stiti, v. stand by ager, agri, m. land adsum, esse, fui, v. be present agger, eris, m. mound, earthwork adulor, ari, atus, v. flatter aggredior, i, gressus, v. (1) go to, adumbro, are, avi, atum, v. sketch (2) attack adveho, ere, xi, ctum, v. carry to agitator, oris, m. driver advenio, ire, ni, ntum, v. come to agito, are, avi, atum, v. (1) drive, advento, are, avi, atum, v. approach (2) discuss agmen, inis, u. band, army marching adventus, us, m. coming m. agnosco, ere, ovi, itum, v. recognise adversarius, i, enemy adversum, (or us), prep, against ago, ere, egi,actum,v.(l) drive, lead, adversus, a, um, adj. opposite to (2} do, (^} deal with, (4) pay adverto, ere, ti, sum, v. turn to agrestis, e, adj. of the country, wild advesperascit, ere, v. evening comes agricola, ae, m. husbandman advoco, are, avi, atum, v. summon aio, aiebam, v. say aedes, is, f. (1) sing, temple, (2) pi. ala, ae, f. wing
    alacer, eris, ere, adj. brisk alacritas, atis, f. briskness albus, a, um, adj. white aedilis, is, m. aedile, magistrate in alea, ae. f. gambling alias, adv. at another time charge of roads, buildings, etc. alicunde, adv. from some place aeger, ra, rum, adj. sick alienus, a, um, adj. of others; with aegre, adv. with difficulty
    n. building aedifico, are, avi, atum, v. build

    house

    aediflcium,

    i,

    aegroto, are, avi, atum, v. be sick aes, debt aeneus, a, um, adj. of copper alioquin, adv. otherwise aequalis, e, adj. (1) equal, (2) of aliquamdiu, adv. for some time the same age aliquantum, aliquanto, adv. some what aequaliter, adv. equally as adv. aliquis, aliquid, pron. some aeque, just aequo, are, avi,'atum,v. make equal aliquot, adj. some aequor, oris, n. (1) marble, (2) sea aliunde, adv. from another place alms, a, ud, adj. other aequus, a, um, adj. equal, just
    aer, aeris,

    m. air
    i,

    aerarium,

    treasury aes, aeris, n. copper, bronze

    n.

    allabor, i, lapsus, v. glide to allevo, are, avi, atum, v. (1) up, (2) lighten

    lift

    VOCABULARY
    alligo, are, avi, attim, v.
    tie to

    147

    alloquor, i, locutus, v. address alludo, ere, si, sum, v. dash upon alnus, i, f. (1) alder, (2) ship alo, ere, alui, altum, v. rear alter, era, erum, adj. the other (oftwo} altitude, inis, f. height, depth
    altus,
    a, urn, adj.

    annuo, ere, ui,utum,v. nod to,consent annus, i, m. year annuus, a, um, adj. yearly ante, adv. and prep, before
    antea, adv. before

    antepono,
    before

    ere, sui,

    situm, v. place

    alvearium, i, n. alveus, i, m. (1) of a ship

    ambages,
    riddle

    is,

    ambiguus, a, ambo, ae, o, num. both ambulo, are, avi, atum,


    amentia,
    amicitia,
    ae, ae,
    f.
    f.

    antidotum, i, n. antidote antiquus, a, um, adj. old, former river-bed, (2) hold antistes, stitis, m. high-priest anulus, i, m. ring f. (1) winding, (2) anus, us, f. old woman anxius, a, um, adj. anxious aper, pri, m. boar um, adj. doubtful
    high, deep
    bee-hive
    v.

    walk

    aperio, ire, erui, ertum, aperte, adv. openly


    apis,
    is,
    f.

    v.

    open

    'madness

    bee

    friendship

    amictus, us, m. garment amicus, a, um, adj. friend


    amitto,
    ere,
    is, si,

    apparatus, us, m. equipment appareo, ere, ui, itum, v. be clear apparo, are, avi, atum, v.make ready
    appello,
    drive to
    ere,

    ssum,

    v. lose

    puli,

    pulsum,

    v.

    m. river amo, are, avi, atum, v. love amoenitas, atis, f. charm amoenus, a, um, adj. pleasant amolior, iri, itus, v. remove amoveo, ere, movi,motum,v. remove amphora, ae. f. jar amplector, i, xus, v. embrace amplius, adv. more amplus, a, um, adj. large

    amnis,

    appello,

    appeto,
    to,

    are, avi, atum, v. call ere, ivi (ii), itum, v. (1)

    go

    (2) assail, (3) long for applico, are, ui, itum, v. (1) fasten,
    (2)

    apply
    ere, sui,

    appono,
    apporto,

    situm,
    table

    v.

    (1)

    put
    to

    near, (2)

    put on

    are, avi,

    atum,

    v.

    bring

    an, conj. in alternative question, or anceps, ipitis, adj. doubtful approach ancilla, ae, f. maid-servant apricus, a, um, adj. sunny ancora, ae, f. anchor apto, are, avi, atum, v. Jit aptus, a, um, adj.^ anfractus, us, m. curve ango, ere, xi, ctum, v. vex apud, prep, near, in presence of angustia, ae, f. narrow place aqua, ae, f. water angustus, a, um, adj. narrow aquatio, onis, f. getting water anhelitus, iis, m. panting aquila, ae, f. eagle anhelo, are, avi, atum, v. pant aquilo, onis, m. north wind

    apprehendo, ere, di, sum, v. seize appropinquo, are, avi, atum, v.

    anima, ae, f. (1) breath, (2) life animadverto, ere, ti, sum, v.

    ara, ae,
    (1)

    f.

    altar
    i,

    aratrum,

    n.

    plough

    consider, (2) punish (mwith ace.) animal, alis, n. animal

    arbiter, ri, m. judge arbitror, ari, atus, v. think

    animatus, a, um, adj. minded animus, i, m. (\}mind, (^purpose,


    (3)

    courage
    are, avi,

    annavigo,

    atum,

    v. sail to

    arbor, oris, f. tree area, ae, f. chest arcesso, ere, ivi, itum, arcus, us, m. bow

    v.

    fetch

    148
    ardeo, ere, arduus, a,
    area, ae, f. ing floor
    si,

    LATIN READER
    sum,
    v.

    urn, adj. steep (1) open space, (2) thresh-

    ere, evi, etum,v. accustom assulto, are, avi, atum, v. jump at assurgo, .ere, surrexi, surrectum,

    assuesco,

    v. rise

    up

    arena, ae, f. (1) sand, (2) scene of ast, conj. but combat astrologus, i, m. astrologer arenosus, a, um, adj. sandy astutus, a, um, adj. clever argenteus, a, um, adj. of silver at, conj. but argentum, i, n. silver ater, ra, rum, adj. black argumentum, i, n. proof athleta, ae, m. athlete arguo, ere, ui, utum, v. (1) prove, atque, conj. and atrium, ii, n. hall (2) convict atrociter, adv. fiercely aridus, a, um, adj. dry
    aries,
    etis,

    m. ram
    tools

    atrox,

    ocis, adj. flerce

    arma, orum, n. (1) arms, (2) armatus, a, um, adj. armed

    attamen,

    attendo, ere
    attero, ere,

    armentum,
    armiger,

    i,

    n. cattle

    conj. nevertheless endi, entum, strain, (2) direct


    trivi,

    v.

    (1)

    era, erum, adj. (1) armed, (2) subst. m. armour-bearer ere, arrepo, psi, ptum, v. steal to

    tritum,

    v. (1)

    rub

    against, (2)

    weaken

    arrideo,

    ere,

    arripio, ere, ars, artis, f. skill, art artifex, icis, m. artist, craftsman

    attingo, ere, tigi, tactum, v. reach sum, v. smile on attribuo, ere, ui, utum, v. bestow ripui, reptum, v. seize auceps, cupis, m. birdcatcher
    si,

    artus, a, um, adj. narrow, tight artus, uum, m. limbs

    auctio, onis, f. auction auctor, oris, m. (1) author, (2) leader auctoritas, atis, f. authority

    arundo,

    inis,
    i,

    f.

    reed

    audacia, ae, f. boldness audacter, adv. boldly

    arvum,
    arx,

    n.
    f.

    land
    stronghold

    arcis,

    audax, audeo,

    audio, ascendo, ere, di, sum, v. go up ascensus, us, m. ascent auditor, oris, m. listener ascribe, ere, psi, ptum, v. (1) attri- aufero, ferre, abstuli, ablatum,
    bute, (2) enrol

    acis, adj. bold ere, ausus, v. dare ire, ivi, itum, v. hear

    v.

    carry
    little

    away
    ere, fugi, v. flee

    asellus, i, m. dim. donkey asina, ae, f. she-ass m. ass-driver asinarius, i, asinus, i, m. ass

    aufugio,

    away

    m. augur augurium, ii, n. augury

    augur,
    aula,

    uris,
    f.

    ae,

    court, hall

    aspectus, us, m. asper, era, erum,

    sight
    adj.

    aureus,
    rough
    auriga,
    auris,

    adj. golden aurifer, era, erum, adj. gold-bearing


    a,

    um,

    aspicio, ere, exi, ectum, v. look at aspis, idis, f. viper asporto, are,avi, atum,v. carry away

    ae,

    m. charioteer
    ear

    is, f.

    aurora,

    aurum, assentator, oris, m. flatterer ausculto, assentio, ire, si, sum, v. agree to assevero, are, avi, atum, v. assert ausum, i,
    strongly

    ae, f. i, n. gold

    dawn
    v. listen

    are, avi,

    n.

    atum, daring deed

    autem,

    conj. but

    assiduus, a, um, adj. perpetual auxilium, ii, n. help assigno, are, avi, atum, v. mark out avaritia, ae, f. greediness assimulo, are, avi, atum, v. pretend avarus, a, um, adj. greedy

    VOCABULARY
    aveo, ere, v. be joyful aveho, ere, exi, ectum, v. carry off averto, ere, ti, siim, v. turn away avide, adv. eagerly avidus, a, um, adj. eager
    avis,
    is, f.

    149

    calamitosus, a, um, adj. miserable calathus (or iscus), i, m. basket


    calcar, aris, n. spur calceo, are, avi, atum, v. shoe calceus, i, m. shoe calefacio, ere, feci, factum,

    bird

    v.

    um. adj. ancestral avunculus, i, m. uncle avus, i, m. ancestor axis, is, m. (1) axle, (2) sky
    avitus,
    a,

    make warm calidus, a, um,

    adj.

    warm

    baculum,
    barba, ae, barbarus,
    (2)

    i,
    f.

    n. stick

    beard

    caliga, ae, f. boot caligo, inis, f. mist, darkness callidus, a, um, adj. cunning calor, oris, m. heat calvus, a, um, adj. bald
    calx, calcis,
    f.

    a,

    um,

    adj. (1) foreign,

    heel

    wild
    n.
    f.

    bello, are, avi, atum, v.

    bellum, i, belua, ae,

    war
    beast

    camelus, i, m. camel make war campester, tris, tre, adj. of the plain campus, i, m. plain
    candela,
    ae,
    f.

    candle

    bene, adv. well beneficium, ii, n. kindness benevolentia, ae, f. good-feeling benevolus, a, um, adj. kind
    beo,
    are, avi,

    candens, entis, adj. shining candidus, a, um, adj. (1) white,


    (2)

    shining
    a,
    is,

    atum,

    v. bless

    bestia, ae, f. beast bibo, ere, bibi, v. drink bigae, arum, f. two-horse chariot bini, ae, a, num. two each
    bis,

    num.

    twice
    i, n. flattery flattery

    blande, adv. soothingly

    um, adj. of the dog m. dog cano, ere, cecini, cantum, v. sing canto, are, avi, atum, v. sing cantus, us, m. song canus, a, um, adj. hoary capax, acis, adj. spacious capesso, ere, ivi, itum, v. take in
    caninus,
    canis,

    blandimentum,
    blanditia,
    ae,
    i.

    hand
    capillus, i, m. hair capio, ere, cepi, captum, v. take capitalis, e, adj. affecting life

    blandus, a, um, adj. soothing bonus, a, um, adj. good bos, bovis, c. ox, cow

    capra,

    ae,

    f.

    she-goat
    f.

    brachium,
    brevis,
    e,

    ii,

    n.

    arm

    captio, onis,

    puzzle

    adj. short
    i,

    bubulcus,

    bustum,

    i,

    m. ploughman n. tomb

    cacumen,

    inis, n. top

    captivus, i, captive capto, are, avi, atum, v. catch caput, itis, n. (1) head, (2) life career, eris, n. prison careo, ere, ui, itum, v. be without
    inis, n. song caro, earn is, f. flesh carpo, ere, psi, ptum, v. pluck carrus, i, m. waggon car us, a, um, adj. dear caseus, i, m. cheese castellum, i, n. fort

    m.

    cadaver, eris, n. corpse cado, ere, cecidi, casum, v.fall caduceus, i, m. herald's staff caecus, a, um, adj. blind caedes, is, f. slaughter caedo, ere, cecidi, caesum,v. (1) cut,
    (2) kill

    carmen,

    caelum,

    i,

    n. heaven
    atis,
    f.

    calamitas,

    misfortune

    castrum, camp

    i,

    n. (1) sing, fort, (2) pi.

    150

    LATIN READER
    circum, prep, and adv. round circumdo, dare, dedi, datum, v. put round circumeo, ire, ivi, circuitum, v. go round circumfero, ferre, tuli, latum, v. carry round circumfundo, ere, fudi, fusum, v. pour round circumiaceo, ere, ui, v. lie round circumsedeo, ere, edi, essuin, v. sit round circumspicio, ere, exi, ectum, v. look round circumsto, are, steti, v. stand round circus, i, m. (1) circle, (2) race-course citatus, a, um, adj. rapid
    cito, adv. quickly citro, adv. hither
    civilis,
    e,

    casus, us, m. chance, disaster catena, ae, f. chain caterva, ae, f. band catulus, i, m. puppy cauda, ae, f. tail caupo, onis, m. inn-keeper causa, ae, f. (1) cause, reason, (2) case caveo, ere, cavi, cautum, v. beware, shun
    cavillatio, onis, f. banter cavillator, oris, m. one who banters caviller, ari, atus, v. banter cedo, ere, cessi, cessum, v. (1) go away, (2) yield

    celeber, bris, bre, adj.


    (2)

    (1) populous,
    v.

    famous
    are,

    celebro,

    avi,

    atum,

    (l)fre-

    quent, (2) celebrate celer, eris, e, adj. swift celeritas, atis, f. swiftness celeriter, adv. swiftly celo, are, avi, atuin, v. conceal

    adj.

    pertaining

    to,

    be-

    fitting

    citizen, civil

    cena, ae, f. supper ceno, are, avi, atum, v. sup censeo, ere, ui, censum,
    reckon, (2) think, (3) vote

    civis,
    v.

    is, c.

    citizen
    f.

    civitas, atis,
    (1)

    (1) citizenship, (2)

    state

    centies, num. hundred times

    clades, is, f. disaster clam, adv. secretly

    centum, num. hundred


    cera,
    ae, tablets
    f.

    (1) sing,

    wax,

    (2) pi.

    cerno,

    ere, crevi,

    cretum,

    v. see

    certamen, inis, n. contest certiorem facio, v. inform


    certo, certe, adv. assuredly certo, are, avi, atum, v. strive certus, a, um, adj. certain, fixed cervix, icis, f. neck

    clamo, are, avi, atum, v. shout clamor, oris, m. shout clarus, a, um, adj. bright, clear classiarius, i, m. marine classicum, i, n. trumpet
    classis,
    is,

    f. fleet

    claudo, ere, si, sum, v. shut claudus, a, um, adj. lame

    cervus,

    i,

    m. stag
    (1)
    loiter,

    cesso, are, avi, atum, v.


    (2) cease

    claustrum, i, n. barrier clementer, adv. kindly clipeus, i, m. shield clivus, i, m. slope coccinus, a, um, adj. scarlet

    ceterus, a, um, adj. the rest cibus, i, m. food cicada, ae, f. tree-cricket cilium, ii, n. eyelid cinis, eris, m. ashes cingo, ere, nxi, nctum, v. surround

    coenum,
    coepi,

    i,

    n.

    mud

    begin coerceo, ere, ui, itum, v. restrain


    us, m. meeting cogitatio, onis, f. thinking cogito, are, avi, atum, v. think

    isse, v.

    coetus,

    cognatus,
    circulus,
    i,

    a,

    um,
    inis,

    cognomen,
    in. circle

    adj. related n. surname

    v.

    n.

    on 34

    VOCABULARY
    itum, v. learn coactum, v. (1) collect, (2) compel cohaereo, ere, si, sum, v. stick to cohors, rtis, f. company, about 300

    151
    are,
    v.

    cognosce, cogo, ere,

    ere, ovi,

    compare,

    coegi,

    avi, atum, compare comparo, are, avi, atum, v.

    (1)

    unite, (2)

    (1) get
    v.

    ready, (2) procure

    compello,

    ere,

    puli,

    pulsum,

    men
    cohortatio, onis, f. encouragement cohortor, ari, atus, v. encourage

    (1) collect, (2)

    force

    comperio, ire, i, turn, v. find compes, edis, f. fetter complector, i, exus, v. embrace collabeflo, fieri, factus, v. totter collaudo, are, avi, atum, v. praise compleo, ere, evi, etum, v. Jill up complexus, us, m. embracing collega, ae, m. colleague colligo, are, avi, atum,v. tie together complures, ium, adj. several
    colligo, ere, egi, ectum, v. collect
    collis,
    is,

    compono,
    arrange

    ere, ,(2)

    m.

    hill avi,

    sui, situm, v. (1) compose, (3) settle

    colloco,

    are,

    atum,

    v.

    (1)

    station, (2) give in marriage colloquium, ii, n. conversation

    compotor, panion

    oris,

    m. drinking comdi,

    comprehendo, ere,

    sum,

    v. seize

    colloquor, i, locutus, v. talk together concede, ere, essi, essum, v. (1) give up, grant, yield, (2) withdraw collum, i, n. neck colo, ere, ui, cultum, v. (1) culti- concerpo, ere, ptus, v. pluck concido, ere, idi, v. fall vate, (2) worship concldo, ere, idi, isum, v. cut up color, oris, m. colour concilio, are, avi, atum, v. (1) win columna, ae, f. column over, (2) arrange coma, ae, f. (1) hair, (2) foliage concilium, ii, n. council combibo, ere, bibi, v. drink up comedo, ere, edi, esum, v. devour concipio, ere, cepi, ceptum, v. re-

    comes, itis, c. companion cominus, adv. hand to hand

    ceive, feel

    concito,
    v.

    are, avi,

    commemoro,
    recall

    are,

    avi,

    atum,

    conclamo,
    together

    are, avi,

    atum, v. rouse atum, v. shout

    commendo,
    entrust, (2)

    are,

    avi,

    atum,

    v. '(1)

    recommend commilito, onis, m. fellow -soldier commisceo, ere, scui, xtum, v.


    mingle

    conclave, concludo, concurro,

    is,

    n. hall

    ere, si, Bum, v. confine,


    ere,

    end
    v.

    curri,

    cursum,

    run together concursus, us, m. assembly


    concutio,

    committo,

    ere,

    si,

    ssum,

    v.

    (1)

    unite, (2) commit, (3) entrust commodus, a, urn, adj. suitable

    condemno, demn
    v.

    ere, cussi,cussum,v. shake are, avi, atum, v. conf.

    commoveo,
    communico,
    impart

    ere,

    movi, motum,
    avi,

    (\).remove, (2) disturb, (3) stir


    are,

    up
    v.

    condicio, onis, terms

    (1) situation, (2)

    atum,

    condono,

    are,

    avi,
    xi,

    atum, ctum,

    v.
    v.

    (1)
    (1)

    give, (2) forgive


    e,

    communis,
    general

    adj.

    shared

    together,

    conduce,
    confercio,

    ere,

    collect, (2)

    hire

    commuto,
    como, como,
    (2)

    are, avi,

    are, avi,
    ere, psi,

    atum, v. alter atum, v. be hairy ptum,v. (1} arrange,

    Ire,

    fertum, v. stuff full,

    press together

    confero,
    (1)

    adorn
    i,

    comoedus,

    m. comedian

    ferre, tuli, collatum, v. bring together, (2) betake, (3) compare, (4) bestow

    152

    LATIN READER
    consisto,
    v.

    confestim, adv. at once conficio, ere, eci, ectum,


    confido, configo,

    ere,

    stiti,

    stitum, v. (1)

    (1)

    stand, (2) be posted, (3) consist of

    finish, (2) get together, (3) destroy ere, fisus, v. trust to


    ere, xi,

    xuin,v. (1) fix tight,


    avi,

    (2) pierce

    conflrmo,

    are,

    atum,

    v.

    strengthen confiteor, eri, fessus, v. confess confligo, ere, xi, ctiim, v. struggle

    consocio, are, avi, atum, v. unite conspectus, us, m. sight conspergo, ere, si, sum, v. sprinkle conspicio, ere, exi, ectum, v. behold conspicor, ari, atus, v. catch sight of constantia, ae, f. firmness constituo, ere, ui,utum,v. (1) place,
    (2) halt, (3) settle,

    determine

    statum, v. (1) stand firm, (2) cost; (3) constat, stab it is agreed conformo, are, avi, atum, v. fashion constringo, ere, nxi, ictum, v. tie

    confluo, ere, xi, v. flow together confodio, ere, di, ssum, (1) dig,

    consto,

    are,

    stiti,

    (2)

    confugio,

    ere, fugi, v. flee to

    tight
    v.
    v.

    confundo, ere, fudi, fusum, pour together, confuse congero, ere, gessi, gestum,
    congredior,
    i,

    construe,
    together

    ere,

    xi,

    ctum,
    etum,

    v.

    put
    be

    consuesco,
    accustomed

    ere,

    evi,

    v.

    essus, v. meet, fight

    congrego,
    conicio,

    are, avi,
    ii,

    atum,

    v. collect v.

    ere, ieci,

    iectum,
    f.

    inis, f. custom consul, ulis, m. consul throw consularis, is, m. one who has been

    consuetude,

    coniugium,
    coniunctio,

    n.

    marriage

    consul
    ere, ui, ultum, v. (I) consult, (2) consult for consulto, are, avi, atum, v. take

    connection coniungo, ere, nxi, nctum, v. connect coniuro, are, avi, atum, v. unite under oath
    onis,

    consulo,

    counsel

    coniux, ugis, c. spouse, wife conor, ari, atus, v. try conqueror, i, questus, v. complain conscendo, ere, di, sum, v. climb conscisco, ere, ivi, itum, v. (1) decree; (2) with mortem sibi, commit suicide conscius, a, um, adj. aware of consecro, are, avi, atum, v. consecrate

    consultum,

    i,

    n. decision
    v. finish

    consummo, are, avi, atum,


    consume,
    ere, psi,

    ptum,

    v. waste,

    consequor,
    conservo,
    serve

    i,

    secutus, v. pursue,
    avi,

    use up consurgo, ere, surrexi, surrectum, v. rise up contego, ere, xi, ctum, v. cover over contemno, ere, psi, ptum, v. despise contemplatio, onis,f. contemplation contemplor, ari, atus, v. consider contendo, ere, di, turn, v. (1)
    strain, (2) hasten, (3) fight, (4) urge contentio, onis, f. straining, struggle

    overtake, get
    are,
    oris,

    atum,
    sitting

    v. pre-

    consessor, considero,
    template

    m.
    avi,

    are,

    near atum, v. conv.


    sit

    contentus, contestor,
    witness

    a,

    um,

    ari,

    atus,
    f.

    adj. content v. call

    to

    ; see n.

    on 119

    consido, ere, down, settle consilium, ii, ment consimilis, e,

    sedi, sessum,
    n. (1)

    continens, tis, contineo, ere,


    tain, keep in

    mainland
    tentum,
    v. con-

    ui,

    plan, (2) judg-

    adj. like

    contingo, ere, tigi, tactum, dat. happen to, (2) come near continuo, adv. directly

    (1)

    VOCABULARY
    continuus,
    a,

    153

    urn, adj. continuous

    contio, onis, f. assembly contra, adv. and prep,


    opposite

    corvus, i, m. raven cothurnus, i, m. buskin worn by


    actors

    against,
    v.

    contraho,
    together

    ere,

    xi,

    ctum,

    draw

    crates, is, f. hurdle creber, bra, brum, adj. frequent crebresco, ere, brui, v. become
    be-

    frequent contrarie, adv. in opposite direction credo, ere, didi, ditum, v. (1) contrarius, a, um, adj. opposite lieve, (2) entrust contrecto, are, avi, atum, v. handle cremo, are, avi, atum, v. burn crepundia, orum, n. rattle controversia, ae, f. dispute

    contueor, eri, uitus, v. look at contumelia, ae, f. insult contumeliosus, a, um, adj. insulting conturbo, are, avi, atum, v. disturb convalesce, ere, ui, v. get better convene, ere, xi, ctum, v. bring
    together

    crepusculum,
    cresco,
    crease
    ere,

    i,

    n. twilight

    crevi,

    cretum,

    v.

    in-

    convello,
    tear

    ere,

    velli,

    vulsum,

    v.

    away

    convenio, ire, veni, ventum, v. (1) come together, (2) agree crudelis, e, adj. cruel crudelitas, atis, f. cruelty conventus, us, m. assembly converto, ere, ti, sum, v. turn, cruentus, a, um, adj. bloody wheel cruor, oris, m. gore crus, cruris, n. leg convicium, ii, n. abuse crux, crucis, f. cross conviva, ae, c. guest crypta, ae, f. vault convivium, i, n. feast convoco, are, avi, atum, v. call cubicularis, e, adj. of a bed cubiculum, i, n. bedroom together
    coorior, iri, ortus, v. rise up copia, ae, f. (1) sing, plenty, opportunity ; (2) pi. forces
    culcita, ae,
    f. pillow culeus, i, m. bag culpa, ae, f. fault

    inis, n. charge, crime criminatio, onis, f. accusation criminor, ari, atus, v. accuse crinis, is, m. hair crocodilus, i, m. crocodile cruciatus, us, m. torture crucio, are, avi, atum, v. torture

    crimen,

    cultor, oris, m. tiller a, um, adj. plentiful cor, cordis, n. heart cultus, us, m. (1) cultivation (2) coram, adv. and prep, in presence of worship, (3) dress comix, icis, f. crow cum, prep, together with cum (quum), conj. when, since cornu, us, n. (1) horn, (2) wing corona, ae, f. garland ; sub corona cunctor, ari, atus, v. delay vendere, sell by auction (with cunctus, a, um, adj. all cuniculus, i, m. mine chaplet on the head)

    copiosus,

    oils, n. body cupediae, arum, f. delicacies corrigo, ere, rexi, rectum, v. correct cupide, adv. greedily corripio, ere, ripui, reptum, v. (1) cupiditas, atis, f. desire seize, (2) blame cupidus, a, um, adj. desiring

    corpus,

    corrumpo,

    ere, rupi, (1) spoil, (2) bribe corruo, ere, ui, v. fall

    ruptum,

    v.

    down
    bark, cork

    cortex,

    ]cis,

    m, and

    f.

    cupio, ere, ivi, itum, v. desire cur, adv. why cura, ae, f. (1) care, (2) charge curia, ae, f. senate-house

    154
    curiosus,
    (2)
    a,

    LATIN READER
    urn, adj.
    (1) careful,

    curious

    euro, are, avi, atum, v. take care curro, ere, cucurri, cursum, v. run leave, (2) be eclipsed currus, us, m. chariot defigo, ere, xi, xum, v. fasten down cursus,us,m.(l) course, (2) running deflnio, ire, ivi, itum, v. mark out cuspis, idis, f. spike deflecto, ere, xi, xum, v. bend custodia, ae, f. watch defluo, ere, xi, xum, v. flow down custodio, ire, ivi, itum, v. guard deformitas, atis, f. ugliness custos, odis, c. guardian deformo, are, avi, atum, v. dis-

    defetigo, are, avi, atum, v. tire out defetiscor, i, fessus, v. to be faint deficio, ere, feci, fectum, v. (I) fail,

    cymba,

    ae,

    f.

    boat

    figure

    defungor,

    i,

    nctus, v. discharge
    v.

    dama, ae, f. fallow-deer dego, ere, degi, v. spend damno, are, avi, atum, v. condemn deicio, ere, ieci, iectum, down daps, pis, f. feast de, prep. (1) down from, (2) about dein, adv. then
    debeo,
    (2)
    ere,

    throw

    deinceps, adv. in turn deinde, adv. then debilis, e, adj. weak delabor, i, lapsus, v. glide down debilito, are, avi, atum, v. weaken delecto, are, avi, atum, v. delight decedo, ere, cessi, cessum, v. with- delictum, i, n. fault deligo, ere, legi, Iectum, v. choose draw, resign delitesco, ere, litui, v. lie hid decem, num. ten decenter, adv. fitly delude, ere, si, sum, v. mock decerno, ere, crevi, cretum, v. dementia, ae, f. madness demerge, ere, si, sum, v. sink (1) decide, (2) decree, (3) fight demitto, ere, si, ssum, v. send decet, ere, nit, v. it befits down, lower decide, ere, Tdi, v. fall down demo, ere, mpsi, mptum, v. take decide, ere, idi, isum, v. cut off decimals, a, um, adj. tenth away decipio, ere, cepi, ceptum, v. deceive demonstratio, onis, f. demonstration declare, are, avi, atum, v. reveal, demonstro, are, avi, atum, v. show publish demordeo, ere, sum, v. bite declivis, e, adj. slopi/ng down decoquo, ere, xi, cturn, v. boil demulceo, ere, si, sum, v. stroke,
    ui,

    itum,

    v.

    (1)

    owe,

    ought

    dawn
    decurro,
    ere, curri,

    soothe

    cursum,

    v.

    run demum, adv.


    denarius,
    9d.)
    ii,

    at length

    down
    decutio, ere, cussi, cussum, v. shake down dedico, are, avi, atum, v. dedicate dedisco, ere, didici, v. unlearn deditio, onis, f. surrender dedo, ere, didi, ditum, v. give up deduce, ere, xi, ctum, v. (1) conduct, (2) withdraw, (3) compose defendo, ere, di, sum, v. defend defero, ferre, tuli, latum, v. (1) bring down, (2) report, (3) offer

    m. denarius (about
    atum,
    v. relate

    denarro,
    deni,

    are, avi,

    num. ten each denique, adv. at length, lastly


    ae, a,

    dens,

    tis,

    densus,

    a,

    m. tooth um, adj. crowded,


    are,

    thick

    denude,
    nounce depello,

    are, avi,

    denuntio,

    atum, v. lay bare avi, atum, v. anpulsum,


    v.

    are,

    puli,

    drive off

    VOCABULARY
    deperditus, a, um, adj. ruined depereo, ire, ii, v. perish deploro, are, avi, atum, v. lament

    155
    a,

    devexus,
    devincio,

    um,

    adj.

    ere, xi,

    vinctum,

    v.

    bind

    down

    depono,

    devinco, ere, vici, vie turn, v. subdue devius, a, um, adj. out of the way devoro, are, avi, atum, v. devour devoveo, ere, vovi, votum, v. devote (2) pray against derelinquo, ere, liqui, lictum, v. dexter, tra, trum, adj. right abandon dicax, acis, adj. witty descendo, ere, di, sum, v. go down dico, ere, xi, ctum, v. say descisco, ere, ivi, itum, v. revolt dictito, are, avi, atum, v. assert describe, ere, psi, ptum, v. (1) often dicto, are, avi, atum, v. say often describe, (2) assign v. desert desero, ere, rui, rtum, dies, ei, m. and f. (pi. m.) day
    ere,
    sui,
    si turn,

    (1)

    lay

    down, (2) lay up depopulor, ari, atus, v. ravage deprecor, ari, atus, v. (1) beseech,

    desertum,
    desilio,
    ire,

    i,

    n. desert
    ii,

    differo, ferre, distuli,


    (1) scatter, (2) v. leap

    dilatum, v.
    (3) differ

    desiderium,

    n. regret

    put
    f.

    off,

    silui,

    sultum,

    difflcilis, e, adj. difficult

    down
    desino, ere, sii, situm, v. stop desipiens, tis, adj. foolish
    desisto,
    off
    ere, stiti,

    difflcultas, atis, difficulty diffidentia, ae, f. mistrust

    stitum, v. leave

    diflundo, ere, fudi, fusum, v. pour in different ways


    digitus, i, m. finger dignitas, atis, f. worth, position

    despero,

    are, avi,
    exi,

    atum,

    v.

    despair
    v.

    of despicio, ere, down on

    dignus,
    ectum,
    look

    a,

    um,

    adj.

    worthy

    destine, are, avi, atum, v. design destituo, ere, ui, utum, v. abandon dilanio, are, avi, atum, v. tear to destringo, ere, inxi, ictum, v. pieces strip off, unsheathe diligens, tis, adj. diligent be v. desum, esse, fui, diligenter, adv. diligently wanting detergeo, ere, si, sum, v. wipe off diligentia, ae, f. diligence worse deterior, us, adj. diligo, ere, exi, ectum, v. love detero, ere, trivi, tritum, v. rub diluvium, ii, n. flood deterreo, ere, ui, itum, v. frighten dimicatio, onis, f. fight detineo, ere, ui, entum, v. keep dimico, are, avi, atum, v. fight back dimidius, a, um, adj. half detraho, ere, xi, ctum, v. take diminuo (and deminuo), ere, ui,

    digredior, i, gressus, v. depart diiudico, are, avi, atum, v. decide dilabor, i, lapsus, v. melt away

    away
    detrecto,
    are, avi, atum, v. refuse detrimentum, i, n. loss, harm

    utum,
    dimitto,
    let

    v. lessen
    ere, si,

    ssum,

    v.

    send away,

    go

    detrunco,
    mutilate

    are,

    avi,

    atum,

    v.

    deturbo,

    are, avi,

    atum,

    v. thrust

    down
    deus, i, m. a god devenio, ire, veni, v. come down deverto, ere, ti, sum, v. lodge at

    a, um, adj. straight dirigo, ere, rexi, rectum, v. direct dirimo, ere, emi, emptum, v. (1) break, destroy, (2) divide

    directus,

    diripio, ere, ui, eptuin, v. ravage diruo, ere, ui, utum, v. destroy

    dirus,

    a,

    um,

    adj. terrible

    156

    LATIN READER

    discedo, ere, essi, essum, v. depart diversus, a, um, adj. different, discepto, are, avi, atum, v. discuss apart discerno, ere, crevi, cretum, v. dives, itis, adj. rich divide, ere, si, sum, v. divide separate discindo, ere, idi, issum, v. separate, divinitus, adv. luckily divide divinus, a, um, adj. divine disciplina, ae, f. training divitiae, arum, f. riches discipulus, i, m. pupil do, dare, dedi, datum, v. give disco, ere, didici, v. learn doceo, ere, docui, doctum, v. teach discord discordia, ae, doctrina, ae, f. teaching, learning v. discrepo, are, avi, atum, disagree documentum, i, n. proof discrimen, inis, n. (1) difference, dolium, ii, n. cask dolor, oris, m. grief, pain (2) danger discumbo, ere, cubui, cubitum, v. dolosus, a, um, adj. crafty lie down dolus, i, m. craft, artifice discurro, ere, curri, cursum, v. domesticus, a, um, adj. of one's run about household, of ones country discutio, ere, cussi, cussum, v. shatter domina, ae, f. mistress disicio, ere, ieci, iectum, v. disperse dominatio, onis, f. dominion dispertio, ire, ivi, itum, v. distri- dominor, ari, atus, v. rule bute dominus, i, m. master displiceo, ere, ui, itum, v. displease domo, are, ui, itum, v. subdue dispono, ere, sui, situm, v. arrange domus, us, f. house, home disrumpo (dir. ), ere, rupi, ruptum, donee, conj. while, until v. break in pieces done, are, avi, atum, v. give dissideo, ere, sedi, sessum, v. dis- donum, i, n. gift
    agree dissimilis,

    dormio,
    e,

    ire, ivi,

    itum, v. sleep
    v.

    adj. unlike dissimulo, are, avi, atum, v. conceal dissolve, ere, i, utum, v. (1) break

    drachma,
    hesitate

    ae,

    f.

    drachma (about 9d.)


    doubt,

    dubito, are, avi, atum,

    up, (2)

    pay
    a,

    dissolutus,

    um,

    adj. careless
    v.

    dubius, a, um, adj. doubtful ducenties, num. two hundred times


    ere, xi,

    dissuadeo, ere, si, sum, distendo, ere, di, turn,


    distineo,
    ere,

    dissuade duco,
    v.

    ctum,v.(l) lead, spend,

    v. stretch

    (2) think, (3) prolong, (4)

    marry

    tinui,

    tentum,

    dulcedo,
    dulcis,

    disting-uo, ere, nxi, nctum, v. distinguish disto, are, v. be distant, different

    dum,

    f. sweetness e, adj. sweet conj. while, until

    inis,

    dummodo,
    vided that

    conj. so long as, pro-

    distraho, apart distribuo,


    bute

    ere,

    xi,

    ctum,

    v.

    push duo, ae, o, num. two duodecim, num. twelve


    duplex,
    duplico,
    icis, adj.

    ere, ui,

    utum,
    atum,

    v. distri-

    double

    are, avi,

    atum,

    v.

    double

    disturbo,

    are, avi,
    f.

    v. disturb

    dux,

    ducis,

    m. leader

    ditio, onis,

    sway
    e, ex, prep, out of, according to ebibo, ere, bi, bitum, v. drain ebrius, a, um, adj. drunk ecce, interj. behold!

    diu, adv. for a long time diurnus, a, um, adj. daily diuturnitas, atis, f. length of time

    diuturnus,

    a;

    um,

    adj. lasting

    VOCABULARY
    ecquis, ecquid, pron. anyone edepol, interj. by Pollux
    !

    157
    v. soften

    emollio, ire, ivi, itum, en, interj. behold!

    edictum,

    i,

    n. edict

    edico, ere, xi, ctum, v. decree edo, ere, edidi, editum, v. give forth, publish edo, ere, edi, esum, v. eat edoceo, ere, cui, ctum, v. instruct educo, are, avi, atum, v. (1) educate, (2)

    enarro, are, avi, atum, v. explain enato, are, avi, atum, v. swim out enirn, conj. for
    ensis,
    is,

    m.

    siuord

    are, avi, atum, v. declare eo, adv. thither\ so far eo, ire, ivi (ii), itum, v. go

    enuntio,

    educo,
    efifero,

    ere, xi,

    produce ctum,

    eodem,
    v. lead out

    adv.
    i,

    ephorus,

    to the same place m. Spartan magistrate


    f.

    efferre,

    extuli,

    elatum, v.

    epistola, ae,

    letter

    lead forth, raise


    efficio, ere,
    feci,

    fectum, v.

    about
    effigies,
    ei,
    f.

    epulae, arum, f. feast bring epulor, ari, atus, v. feast eques, itis, m. horseman, knight

    shape,

    image
    v.

    equidem,

    adv. truly

    equitatus, us, m. cavalry effluo, ere, xi, xum, v. flow forth equito, are, avi, aturn, v. ride effbdio, ere, fodi, fossum, v. dig up equus, i, m. horse effrenatus, a, um, adj. unbridled erga, prep, towards effugio, ere, fugi, v. flee forth, ergo, adv. therefore escape erigo, ere, exi, ectum, v. set up effulgeo, ere, si, v. shine forth eripio, ere, ui, eptum, v. snatch effundo, ere, fudi, fusum, v. pour away erro, are, avi, atum, v. wander forth effuse, adv. lavishly error, oris, m. wandering, mistake egero, ere, gessi, gestum, v. carry erumpo, ere, rupi, ruptum, v.
    efflo, are, avi,

    atum,

    blow out

    out

    ego, pron. I egredior, i, essus, v. go out egregius, a, um, adj. excellent egressus, us, m. going out eicio, ere, ieci, iectum, v. throw out elabor, i, lapsus, v. glide out elaboro, are, avi, atum, v. work
    out

    break forth eruo, ere, ui, utum, v. pluck out eruptio, onis, f. sally esca, ae, f.food essedarius, i, m. fighter in chariot

    essedum, i, n. war Gauls and Britons


    esurio,
    ire,

    chariot

    of

    itum,

    v. be

    hungry

    elegans, tis, adj. tasteful elephas, antis and anti, m. elephant eligo, ere, egi, ectum, v. choose out eloco, are, avi, atum, v. let out eloquens, tis, adj. eloquent eloquentia, ae, f. eloquence eludo, ere, si, sum, v. (1) delude,
    elude, (2)

    et, conj. (1) and, (2) both, (3) even etiam, conj. also
    etsi, conj.

    although

    evado, ere, si, sum, v. (1) go out, (2) happen evanesco, ere, ui, v. disappear
    evello, ere, velli, vulsum, v. tear out evenio, ire, veni, ventum, v. come
    off, happen eventus, us, m.

    mock
    avi,

    result

    emendo,
    prove emitto,

    are/

    atum,
    v.

    v.

    im-

    ere,

    si,

    emo,

    ere, emi,

    ssum, einptum,

    send out
    v.

    buy

    everto, ruin evinco, quish

    ere,

    ti,

    sum,

    v.

    overturn,

    ere,

    vici, victurn, v.

    van-

    158

    LATIN READER
    exitus, us, m. (3) death
    (1) end,
    (2)

    evito, are, avi, atum, v. avoid evolo, are, avi, atum, v. fly away evomo, ere, ui, itum, pour forth

    outlet,

    exaequo,
    equal

    are, avi, are, avi,


    are,

    atum,

    v.

    make

    exordior, iri, orsus, v. 'begin exorior, iri, ortus, v. arise

    exanimo,
    exaspero,
    tate

    expavesco, ere, pavi, v. fear atum, v. "kill greatly avi, atum, v. irri- expedio, ire, ivi, itum, v. (1) setfree, (2) arrange; (3) expedit, it is useful
    go

    exaudio, ire, excedo, ere,


    out

    ivi, iturn, v. listen

    cessi,

    cessum,

    v.

    expeditio, onis, f. campaign expello, ere, puli, pulsum, v. drive


    out

    expergiscor, i, perrectus, v. awake experior, iri, pertus, v. try pass excidium, ii, n. ruin expeto, ere, ivi, itum, v. seek after excipio, ere, epi, eptum, v. (1) expio, are, avi, atum, v. atone for receive, (2) except, (3) succeed expleo, ere, evi, etum, v. fill full explico, are, ui, itum, v. (1) unexcito, are, avi, atum, v. rouse exclamo, are, avi, atum, v. shout fold, (2) arrange out explode, ere, si, sum, v. hiss off exclude, ere, si, sum, v. shut out explorator, oris, m. scout excogito, are, avi, atum, v. devise explore, are, avi, atum, v. examine v. torture expolio, ire, ivi, itum, v. polish excrucio, are, avi, atum, excubitor, oris, m. sentinel expono, ere, sui, situm, v. expose, declare excuse, are, avi, atum, v. excuse excutio, ere, cussi, cussum, v. shake exporto, are, ari, atum, v. carry
    out, off

    excellens, tis, adj. excellent excello, ere, cellui, celsuin, v. sur-

    out

    esum, v. eat up exemplum, i, n. example exeo, ire, ivi, itum, v. go out exerceo, ere, ui, itum, v. exercise exercitatio, onis, f. exercise exercitatus, a, um, adj. practised exercitus, us, m. army exhaurio, ire, si, stum, v. drain exhibeo, ere, ui, itum, v. present,

    exedo,

    ere, edi,

    exprimo,

    ere, essi,

    essum, v. press
    f.

    out, express

    expugnatio,
    storm

    onis,
    avi,

    taking
    v.

    "by

    expugno,
    by storm

    are,

    atum,

    take

    exquiro, ere, sivi, situm, v. seek for exquisitus, a, um, adj. far-fetched exscindo, ere, scidi, scissum, v.
    destroy, cut

    show
    exigo,
    ere, egi,
    atis,

    down

    actum,
    f.

    v.

    (1) take

    out, (2) exact, (3) finish

    exsequiae, arum, f. funeral rites exsequor, i, secutus, v. follow,


    carry out exsilium, ii, n.
    exsisto, ere,
    exile

    exiguitas,

    smallness

    exiguus,

    adj. small, scanty exilis, e, adj. thin, weak


    a,

    um,

    stiti,

    stitum, v. arise

    eximius, a, um, adj. fine eximo, ere, emi, emptum,

    exspecto,
    v. take

    are,

    avi,

    atum,

    v.

    wait

    for, expect

    away
    existimatio, onis,
    (2)
    f.

    exspiro, are, avi, atum,


    (1)

    v. breathe

    opinion,

    out

    reputation

    exspolio,
    out t kill

    are, avi,

    existimo, are, avi, atum, v. think exitium, ii, n. destruction

    exstinguo,

    ere, nxi,

    atum, v. rob nctum, v. put

    VOCABULARY
    exsto, are, v. stand forth, exist exstruo, ere, xi, ctum, v. build up exsulo, are, avi, atura, v. be an exile exsulto, are, avi, atum, v. jump, be
    glad

    159
    ii,

    fastidium, fastigium,

    ii,

    n. contempt n. height

    exsurgo,
    rise

    ere, surrexi, stirrectum, v.

    fatalis, e, adj. fatal fateor, eri, fassus, v. acknowledge fatigo, are, avi, atum, v. tire fatiscor, i, fessus, v. be weary fatum, i, n. fate, death

    faustus, a, um, adj. favourable extemplo, adv. immediately extendo, ere, di, turn, and sum, fax, cis, f. torch
    v. extend exterior, us, adj. outer

    felicitas, atis,
    felix, icis, adj.

    f.

    happiness

    externus,

    a, urn, adj. outside

    femineus,

    a,

    happy um, adj. of a ivoman

    fere, adv. nearly extollo, ere, v. lift up feretrum, i, n. bier extra, adv. and prep, outside extraho, ere, xi, ctum, v. draw out feriae, arum, f. holidays ferinus, a, um, adj. of a wild beast extremus, a, um, adj. last, edge
    ferio, ire, v. strike extrorsum, adv. outside ferme, adv. almost extrudo, ere, si, sum, v. push off exuro, ere, ussi, ustum, v. burn up fero, ferre, tuli, latum,

    v. (1) bear,

    faba, ae, f. bean faber, ri, m. smith fabula, ae, f. story, play facetiae, arum, f. jokes facetus, a, um, adj. witty facies, ei, f. form, face facilis, e, adj. easy facinus, oris, n. deed, crime facio, ere, feci, factum, v. do,

    bring, (2) say ferocia, ae, f fierceness


    .

    ferocitas, atis, f. fierceness ferox, ocis, adj. fierce ferreus, a, um, adj. of iron ferrum, i, n. iron
    fertilitas, atis,
    f.

    fertility

    make

    facundia, ae, f. eloquence faginus, a, um, adj. of beech


    fallo, ere, fefelli, falsum, v. deceive,

    ferus, a, um, adj. wild ferveo, ere, bui, v. be hot fervidus, a, um, adj. hot fervor, oris, m. heat

    fessus,

    a,

    um,

    adj.

    weary

    elude
    falsus, a, um, &<. false falx, cis, f. sickle, hooked pike

    fama, ae, fames, is,

    f. f.

    report,

    renown

    festino, are, avi, atum, v. hasten festivus, a, um, adj. gay festus, a, um, adj. festal fetus, us, m. progeny, produce flctilis, e, adj. earthen
    fldelis, e, adj. faithful

    hunger
    f.

    familia, ae, familiaris, friendly

    household
    adj. of the household,

    e,

    fides, fides,

    ei, f.

    faith, credit
    string, lute

    is, f.

    famula,

    ae,

    f.

    female
    adj. of

    slave,

    friend

    famularis,

    e,

    slave

    famulus,

    i,

    m. slave

    fidicen, inis, m. lute-player fiducia, ae, f. confidence figo, ere, xi, xum, v.fix figura, ae, f. shape
    filia, ae,
    f.

    fanum,

    i,

    n. temple
    f.

    daughter

    far, rris, n. spelt

    farina, ae,
    fascis,
    is,

    meal
    lictor's

    m. bundle,

    m. son flmus, i, m. dung bundle fingo, ere, nxi, ctum,


    fllius,
    ii,

    v.

    fashion,

    of rods
    fastidio,
    ire, ivi,

    make
    itum,
    v. despise

    flnio, ire, ivi, itum, v. finish

    160
    finis, is,

    LATIN READER
    m. (and
    f.)

    boundary, end

    fio, fieri, factus, v. be

    made

    firmo, are, avi, atum, v. strengthen flagltium, ii, n. crime


    f. flame m. blast flavus, a, um, adj. yellow flecto, ere, xi, xum, v. bend fleo, ere, evi, etum, v. weep flexus, us, m. bending

    frons, dis, f. foliage frons, tis, f. forehead fructus, us, m. fruit frugis, gen. f. fruit, food

    flamma,

    ae,

    frumentarius,
    visions

    a,

    um,

    adj. of pro-

    flatus, us,

    i, n. corn fruor, i, fructus, fruitus, v. enjoy frustra, adv. in vain

    frumentum,
    frustum,
    fuga,
    ae,

    i, f.

    n. piece

    floreo, ere, ui, v. to blossom


    flos, ris,

    flight

    m. flower
    toss

    fugio, ere, fugi,

    fluctuo, are, avi, atum, v. fluctus, us, m. wave

    fugo,

    are, avi,

    atum,

    v. fly v.

    fulcio,

    ire, si, turn, v.

    put prop

    to flight

    flumen,

    inis, n. river

    fulgeo,
    fulvus,

    ere, si, v. shine

    fluvius, ii, m. river focus, i, m. hearth fodio, ere, di, ssum, v. dig foede, adv. foully

    fullo, onis,
    a,
    i,

    m. fuller um, adj. yellow


    m. smoke
    f.

    fumus,
    funda,

    ae,

    sling
    v. (1
    )

    foedus, foedus, folium,

    eris, n.
    a,
    ii,

    treaty

    um, adj./owZ
    n. leaf

    funditus, adv. utterly fundo, ere, fudi, fusum,


    (2)

    pour,

    rout
    i,

    fons, tis, m. spring foras, adv. out of doors foris, is, f. door foris, adv. out of doors

    fundus, fungor,

    TO.,

    farm

    i,

    functus, v. perform

    forma, ae, f. shape, beauty formido, inis, f. terror formo, are, avi, atum, v. fashion fbrmosus, a, um, adj. beautiful
    fors, tis, f. chance forte, adv. by chance

    funis, is, m. cable fur, ris, m. thief furo, ere, ui, v. rage

    furtivus,

    a,

    furtum,
    galea,

    i,

    um, adj. secret n. theft, trick


    helmet

    ae,

    f.

    for tis,

    e, adj. brave fortitudo, inis, f. bravery

    fortuna,

    ae,
    f.

    i.

    fortune

    gallina, ae, f. hen gallinarius, a, urn, adj. of poultry gallus, i, m. cock gaudeo, ere, gavisus, v. rejoice

    forum,
    fossa,

    i,

    n. public place,

    market

    gaudium,
    gelidus,
    a,

    ii,

    n.

    joy
    adj. cool

    ae,

    ditch

    um,
    f.

    fragor, frango,

    oris,

    m. crash
    fregi,

    ere,

    fractum,

    v.

    gena, gens,

    ae,

    f.

    cheek
    clan, tribe

    ntis,
    e,

    break, defeat frater, ris, m. brother fremitus, us, m. roaring frenum, i, n. bridle frequenter, adv. frequently

    gentilis,

    genus, geometres,

    adj. of the clan, tribe eris, n. race


    ae,

    m. mathematician
    brother, sister

    germanus, a,um, adj.


    v.

    frequento, are, quent, crowd

    avi,

    atum,

    frigidus, a, um, adj. cold frlgus, oris, n. cold

    gero, ere, ssi, stum, v. (1) bear, (2) carry on, have, wage fregigno, ere, genui, genitum, v. produce gladiatorius, a, um, adj. gladiatorial

    frondiferus,

    a,

    um,

    adj. leafy

    161
    gladius, ii, m. sword globus, i, m. (1) ball,

    (2)

    band

    gloria, ae, f. glory glorior, ari, atus, v. boast gloriosus, a, um, adj. boastful

    hereditas, atis, f. inheritance heri, adv. yesterday hesternus, a, um, adj. of yesterday

    glutino,

    are, avi, atura, v. stick

    heus, interj. holloa! hiberna, orum, n. winter-quarters hibernus, a, um, adj. of winter

    gradus, us, m. step; with addo, hasten hie, haec, hoc, pron. this; hie, adv. here grandaevus, a, um, adj. old hicce, haecce, hocce, pron. this one grandis, e, adj. large, great
    grates,
    f.

    thanks
    favour, kindness, gragratia, for the sake of
    f.

    here

    gratia, ae,
    titude ;

    hiems, emis,

    f.

    winter, storm

    hinc, adv. hence


    hilaris, e, adj. cheerful histrio, onis, m. actor hodie, adv. to-day

    gratiflcor, ari, atus, v. oblige gratis, adv. freely

    gratuitus, a, um, adj. gratuitous gratulor, ari, atus, v. congratulate homo, inis, m. man gratus, a, um, adj. welcome, grateful honesto, are, avi, atum, v. honour gravis, e adj. heavy, troublesome, honestus, a, um, adj. honourable honor, oris, m. position, office, weighty honour gravo, are, avi, atum, v. weigh down honoriflce, adv. in a complimentary gremium, ii, n. lap grex, gis, m. flock way gubernator, oris, m. pilot hora, ae, f. hour, season

    m. whirlpool hordeum, i, n. barley horreo, ere, v. (1) bristle, drop gymnasiarchus, i, m. master of fear
    gurges,
    gutta,
    itis,
    f.

    ae,

    (2) tremble,

    gymnasium

    horribilis,
    ii,

    e,

    adj. terrible

    gymnasium,
    habeo,

    n.

    gymnasium

    ere, ui, itum, v. have, hold habito, are, avi, atum, v. live habitus, us, m. appearance, dress,

    habit

    hortator, oris, m. one who encourages hortor, ari, atus, v. urge hortulus, i, m. a little garden hortus, i, m. a garden hospes, itis, m. host, guest, stranger hospitium, ii, n. hospitality, inn
    hostilis,
    e,

    haedus,
    haereo,

    i,

    ere,

    m. kid si, sum,

    adj. hostile

    v.

    stick,

    be

    perplexed haesito, are, avi, atum, v. hesitate halitus, us, m. breath hamus, i, m. hook

    hostis, is, m. enemy hue, adv. hither

    humanitas,

    atis,

    f.

    kindness

    humanus, a, um, adj. human, kind humerus, i, m. shoulder


    humilis,
    e,

    hara, ae, f. stye hasta, ae, f. (1) spear,

    (2) spear,

    as

    baud,

    sign of auction adv. not

    humor, humus,
    hydrus,

    oris,
    i,
    i,

    humble, low m. moisture f. ground m. water serpent


    adj.

    haudquaquam,
    haurio,
    (2)
    ire, si,

    adv. not at all


    v.

    stum,
    f

    (1) drain,

    droivn
    f.

    hei, interj. woe

    itum, v. lie iactum, v. throw iacto, are, avi, atum, v. (1) throw,
    iaceo,
    ere, ui,

    iacio, ere,

    ieci,

    herba, ae, herbidus,

    grass,

    plant

    (2) boast

    a,

    um,

    adj. grassy

    iactura,

    ae,

    f.

    loss

    162

    LATIN READER
    immitis,
    e,

    iaculator, oris, m. javelin man iaculor, an, atus, v. throw javelin

    adj. cruel

    immitto,

    ere, si,

    ssum,

    v.

    send in

    iaculum, i, n. javelin iam, adv. now, already

    immo,
    more
    longtime

    adv. truly,
    are, avi,
    e, a,

    nay

    truly,

    nay

    iamdudum, adv. nowfor a


    ianitor,
    oris,
    f.

    immolo,

    ianua,
    ibi,

    ae,

    m. porter door

    immortalis,

    adj.

    atum, immortal

    v. sacrifice

    immundus,
    immunis,
    e,

    um,

    adj. dirty

    adv. there

    adj. free from

    ictus, us,

    m. blow

    ictus (perf. part. pass, ico), struck idcirco, adv. on that account

    impar, aris, adj. unlike impatienter, adv. impatiently impavidus, a, um, adj. fearless

    idem, eadem, idem, pron. same identidem, adv. repeatedly


    ideo, adv. therefore idolon, i, n. spectre

    impedimentum,
    (2) pi.

    i,

    n. (1) obstacle;
    v. entangle, v. drive

    baggage
    ire, ivi,

    impedio,
    impello, on

    itum,

    idoneus,

    a, urn, adj. fitting igitur, adv. therefore

    ere, puli,

    pulsum,

    ignarus
    ignavia,

    a,

    um,
    f.

    ae,

    adj. ignorant sloth

    impendeo, ere, v. overhang impendium, ii, n. expense


    impendo, impensa,
    ere, di,

    a, um, adj. slothful ignis, is, m. fire ignobilis, e, adj. obscure, ignoble ignore, are, avi, atum, v. be igno-

    ignavus,

    sum,

    v.

    expend

    ae,

    f.

    outlay

    rant of

    imperator, oris, emperor imperfectus, a, um,


    imperitia, ae,
    f.

    m.

    commander,
    i

    adj.

    ignosco, ignotus,
    ille, a,

    ere, vi, turn, v.


    a,

    pardon

    um,

    adj.

    unknown

    ud, pron. that illecebra, ae, f. enticement illic, adv. there illico, adv. on that spot, directly
    illido, ere,
    si,

    inexperience imperitus, a, um, adj. inexperienced imperium, ii, n. absolute power

    impero,

    are,

    avi,

    atum,

    v.

    order,

    command

    sum,

    v.

    illuc, adv. thither

    illucesco, ere, luxi,


    illudo, ere,
    si,

    impetro, are, avi, atum, v. procure dash against impetus, us, m. onset, attack impigre, adv. actively v. begin to dawn impingo, ere, pegi, pactum, v.

    strike against sum, v. mock atum, v. light up impius, a, um, adj. irreverent illustris, e, adj. bright, famous implacabilis, e, adj. implacable imago, inis, f. picture, image impleo, ere, evi, etum, v. fill weak imbecillus, a, um, adj. implico, are, ui, itum, v. infold, involve imber, bris, m. shower imbuo, ere, ui, utum, v. steep, stain imploro, are, avi, atum, v. implore imitator, oris, m. imitator impono, ere, sui, situm, v. place on

    illumine,

    are, avi,

    imitatrix, icis, f. imitating imitor, ari, atus, v. imitate immanis, e, adj. huge, savage

    importunus,
    some, cruel

    a,

    um,

    adj.

    trouble-

    impotens,

    tis, adj.

    without power,

    immemor,
    immergo,
    immineo,

    oris, adj.

    unmindful
    v.

    without control
    ere, pressi,

    ere, si,

    sum,

    plunge into imprimo,


    press in

    pressum,

    v.

    immeritus, a, um,
    undeserved
    ere, v,

    adj. undeserving,

    overhang

    improbus, a, um, adj. unscrupulous imprudens, tis, adj. imprudent

    VOCABULARY
    imprudence impudent f. impudentia, ae, impudence impune, adv. unpunished imputo, are, avi, atum, v. (1} reckon, (2) impute imus, a, urn, adj. lowest in, prep. (1) with ace. into, (2) with
    ae,
    f.

    163
    ari, atus, v. be
    a,

    imprudentia,

    impudens,

    tis, adj.

    indignor, indignus,

    indignant

    um,

    adj.

    unworthy

    indiligenter, adv. carelessly

    indo, ere, didi, ditum, v. put in indubitate, adv. undoubtedly induco, ere, xi, ctum, v. bring in, bring to, cover indulgeo, ere, si, turn, v. indulge in

    abl.

    in
    e,

    induo,
    adj. empty, worthless

    ere, ui,

    utum,

    v.

    put on

    inanis,

    incautus, a, um, adj. incautious incedo, ere, cessi, cessum, v. go,

    march incendium,
    incendo,

    industria, ae, f. industry ; ex industria, on purpose inedia, ae, f. fasting ineo, ire, ivi (ii), itum, v. go into,
    enter

    ii,

    n. fire

    ere, di,

    sum,

    v. set fire to

    incertus, a, um, adj. uncertain incesso, ere, ivi (or i), v. attack, reproach incido, ere, cidi, casum, v. fall into,

    ineptus, inermis,

    upon a, um,
    adj. are, avi,
    e,

    adj. foolish

    unarmed

    inerro, atum, v. wander in iners, tis, adj. inactive inexpiabilis, e, adj. not to be atoned

    happen

    for

    incido, ere, cidi, cisum, v. cut into inexplicabilis, e, adj. intricate incipio, ere, epi, eptum, v. begin infamis, e, adj. disreputable incite, are, avi, atum, v. rouse infans, tis, adj. infant v. incline, are, avi, atum, incline, infectus, a, um, adj. undone
    give away inclitus, a, um, adj.
    infelix, icis, adj.

    famous

    infercio,
    stuff

    ire,

    si,

    unhappy sum and

    turn, v.

    include, ere, si, sum, v. shut in incognitas, a, um, adj. unknown


    incola, incolo,
    ae, c.
    ere,

    in

    inhabitant ui, v. inhabit


    adj. safe i, n. misfortune
    a,

    infero, ferre, tuli, illatum, v. bring, 9 throw in, cause

    infestus,

    incolumis,

    e,

    inflmus,

    incommodum,
    incommodus,
    some inconsultus,

    um, adj. hostile um, adj. lowest inflnitus, a, um, adj. unbounded
    a,
    a,

    um,

    adj. troubleadj. not con-

    infirmitas, atis, f. weakness infirmus, a, um, adj. weak


    infltior, ari, atus, v. deny inflecto, ere, xi, xum, v. bend infligo, ere, xi, ctum, v. dash against, inflcit
    inflo, are,
    avi,

    a,

    um,
    um,

    sulted, inconsiderate

    incorruptus,
    incultus,
    a,

    a,

    um,

    incumbo,
    lean on,

    ere }

    adj. upright adj. uncultivated cubui, cubitum, v.

    atum,

    v.

    blow

    into,

    pay

    attention to

    incurro, ere, i, sum,v. run into, attack incuso, are, avi, atum, v. accuse indago, are, avi, atum, v. track inde, adv. thence indecenter, adv. unbecomingly indicium, ii, n. evidence, proof indico, are, avi, atum, v. show indigeo, ere, ui, v. need
    indignatio, onis,
    f.

    infrequens, tis, infundo, ere, fudi, fu.sum,v.pourin

    adj. rare

    ingenium,

    ii,

    n. character, talent

    indignation

    ingens, tis, adj. vast ingero, ere, ssi, stum, v. throw into ingluvies, ei, f. gluttony ingratus, a, um, adj. ungrateful ingredior, i, essus, v. walk into ingruo, ere, ui, v, attack, come on

    164

    LATIN READER

    inhabito, are, avi, atum, v. dwell in instituo, ere, ui, utum, v. make, inhaereo, ere, si, sum, v. stick in settle, determine inhibeo, ere, ui, ituin, v. restrain institutum, i, n. arrangement v. inhio, are, avi, atum, insto, are, stiti, v. stand on, jwess on gape for

    inhumanus,
    inicio,
    ere,

    a,

    um,

    adj.

    inhuman
    v.

    instrumentum,
    ere,

    ieci,

    iectum,

    throw instruo,

    in, inspire

    inimicus, a, um, adj. enemy iniquus, a, um, adj. unequal, unfair, cruel

    n. instrument ctum, v. build, draw up, arrange insuefactus, a, um, adj. trained v. insuesco, ere, evi, etum, accustom one's self
    i,

    xi,

    insula, ae, f. island unpleasant insulsus, a, um, adj. foolish iniuria, ae, f. wrong-doing insum, esse, fni, v. be in iniuste, adv. unjustly insumo, ere, psi, ptum, v. apply to insuper, adv. and prep, above iniustus, a, um. adj. unjust innocens, tis, adj. innocent intactus, a, um, adj. untouched innuo, ere, ui, utum, v. give nod to integer, gra, grum, adj. entire, spotinopia, ae, f. want less, fresh, undecided inopinatus, a, um, adj. unexpected integritas, atis, f. uprightness inops, opis, adj. needy intellego, ere, exi, ectum, v. understand inquam, v. I say insanabilis, e, adj. incurable intemperies, ei, f. storm, fury

    initium,

    ii,

    n. beginning
    a,

    iniucundus,

    um,

    adj.

    insatiabilis, inscitia, ae,

    e,
    f.

    adj. insatiable

    intempestus,

    a,

    um,

    adj.

    (nox),

    inscius, a, inscribe, ere,

    ignorance um, adj. ignorant


    psi,

    ptum,

    v.

    insequor,

    i,

    secutus,

    v.

    dead of night intendo, ere, di, turn and sum, v. inscribe (1) stretch, (2) direct, (3) purpose pursue, intento, are, avi, atum, v. (1)
    stretch, (2) threaten

    follow insero, ere, ui, ertum, v. put into insero, ere, sevi, siturn, v. plant insideo, ere, sedi, sessum, v. sit on insidiae, arum, f. ambush, plot insidiator, oris, m. plotter insidior, ari, atus, v. be in ambush
    insignis,
    e,

    inter, prep, between,

    among
    cessum,
    v.

    intercede, ere, come between


    intercipio,
    intercept
    ere,

    cessi,

    cepi,

    ceptum,

    v.

    interdiu, adv. by day interdum, adv. sometimes

    adj. distinguished ; in-

    signe, subst. n. decoration insilio, ire, ui, ultum, v. leap into

    insipiens, tis, adj. foolish insolabiliter, adv. inconsolably insolens, tis, adj. unaccustomed to, interim, adv. meanwhile interimo, ere, enii, emptum, v. kill arrogant insolentia, ae, f. arrogance interior, us, adj. inner unaccustomed insolitus, a, um, adj. interitus, us, m. death insomnia, ae, f. want of sleep intermitto, ere, si, ssum, v. leave insono, are, avi, atum, v. sound in off, ~bre,ak off, neglect
    instar, n. (after the] fashion insterno, ere, stravi, stratum, spread on
    v.

    interea, adv. meanwhile interfector, oris, m. slayer interflcio, ere, feci, fectum, v. kill intericio, ere, ieci, iectum, v. throiv between

    interpello, are, avi, atum, v. disturb interpono, ere, sui, situm, v. place between

    VOCABULARY
    infcerpres, etis,

    165

    m. interpreter

    interpreter, ari, atus, v. interpret, explain interrogo, are, avi, atum, v. ask

    irrepo, ere, psi, v. crawl in irrideo, ere, si, sum, v. laugh at irriguus, a, um, adj. wetting
    irritus,
    a,

    um,
    ere,

    adj. useless

    interrumpo,
    intersum,

    ere, rupi,

    mptum,

    v.

    irrumpo,
    burst in

    rupi,

    ruptum,

    v.

    break through, divide


    esse, fui, v. (1) be between, be different; (2) interest, it matters intervenio, ire, veni, ventum, v.

    irruo,

    ere, ui, v.

    rush on

    come between
    v. interweave innermost intolerabilis, e, adj. unbearable intono, are, ui, v. thunder intra, adv. and prep, within intro, are, avi, atum, v. enter

    pron. he, she, it, this, that iste a, ud, pron. that near you there adv. istic,
    is, ea, id,

    intexo,

    ere, xui,
    a,

    xtum,
    adj.

    intimus,

    um,

    istic, aec, oc, pron. this ita, adv. so

    itaque, conj. and so item, adv. likewise, also iter, itineris, n. journey, march itero, are, avi, atum, v. repeat intro, adv. within, inside iterum, adv. again introduce, ere, xi, ctum, v. bring in iuba, ae, f. crest, mane iubeo, ere, iussi, iussum, v. order introeo, ire, ii, itum, v. enter iucundus, a, um, adj. pleasant introitus, us, m. entry intueor, eri, itus, v. regard iudex, icis, m. judge intus, adv. within indicium, ii, n. judgment, court inuro, ere, ussi, ustum, v. burn iudico, are, avi, atum, v. judge iugerum, i, n. f of an acre inusitatus, a, um, adj. unusual inutilis, e, adj. useless iugulo, are, avi, atum,v. slay invado, ere, si, sum, v. fall on, iugum, i, n. (1) yoke, (2) ridge invade iumentum, i, n. beast of burden

    inveho,

    ere, xi, (pass.) attack

    ctum,

    v.

    carry in,
    v.

    invenio, ire, veni, ventum, investigo, are, avi, atum, v.


    out

    iungo, ere, xi, ctum, v. join iurisconsultus, i, m. lawyer find iuro, are, avi, atum, v. swear track ius, iuris, n. (human] right, law

    invicem, adv. in turn


    invideo, grudge
    larity
    ere, vidi,
    f.

    iusiurandum, iurisiurandi, iussus, us, m. command


    v. envy,

    n. oath

    visum,

    invidia, ae,

    (1) envy, (2)

    unpopu-

    iuste, adv. justly, properly iustus, a, um, adj. just, fair, full iuvenilis, e, adj. youthful

    invidus,

    a,

    um,

    inviso, ere, si, invito, are, avi, atum, v. invite invitus, a, um, adj. unwilling

    adj. envious sum, v. visit

    iuvenis, is, adj. young iuxta, adv. and prep, equally

    close

    to,

    invoco,

    are, avi,
    a,

    atum,

    v. call

    on

    iocabundus,

    um,

    adj. witty

    labo, are, avi, atum, v. totter labor, i, lapsus, v. glide, fall labor, oils, m. toil, labour

    iocosus, a, um, adj. merry iocus, i, m. joke


    ipse,
    a,

    laboro,

    um, pron.
    f.

    self

    are, avi, atum, v. toil, suffer lac, lactis, n. milk lacero, are, avi, atum, v. tear

    ira, ae,

    anger
    adj. passionate atus, v. be angry
    a,

    iracundus,
    irascor,
    i,

    um,

    lacertus, i, m. arm lacesso, ere, ivi, itum,

    v.

    provoke

    lacrima,

    ae,

    f.

    tear

    166

    LATIN READER
    leo, onis, m. lion

    lacrimo, are, avi, atuni, v. weep lacteus, a, urn, adj. milky lacus, us, m. (1) lake, (2) vat laetitia, ae, f. joy
    laetor,
    ari, atus, v. rejoice
    a, urn, adj.

    lepidus,
    levis,
    e,

    a,

    um,

    adj. witty

    adj. light levo, are, avi, atum, v. lighten

    laetus,

    glad
    left

    Liber, eri, m. god of wine langueo, ere, v. be weary liberi, orum, m. children languidus, a, um, adj. weak, weary liberalitas, atis, f. kindness, generlanio, are, avi, atum, v. mangle osity lapidatio, onis, f. throwing of stones liberaliter, adv. like a gentleman lapideus, a, um, adj. of stone libero, are, avi, atum, v. free lapillus, i, m. small stone libertas, atis, f. freedom lapis, idis, m. stone libertus, i, m. freedman (with laqueus, i, m. halter, trap reference to his master)
    largior,
    iri,

    laevus, a, um, adj. lana, ae, f. wool lancea, ae, f. lance

    lex, legis, f. law libenter, adv. willingly liber, ri, m. book


    liber, era, erum, adj. free

    itus, v. bestow
    f.

    libet, ere, uit, v. it pleases

    largitio, onis,

    distribution

    libo, are, avi,

    largus, a, um, adj. ample lascivus, a, um, adj. wanton lasso, are, avi, atum, v. tire latebra, ae, f. hiding-place
    lateo,
    notice
    ere,

    licentia, ae,
    licet, ere,

    atum, v. offer freedom uit, v. it is allowed


    f.

    lignator, oris, m. woodcutter ligneus, a, um, adj. of wood


    escape

    ui,

    v.

    lie

    hid,

    lignum,
    ]imen,

    i,

    n.

    wood

    latibulum,

    i,

    n.

    den

    inis, n. threshold, door lineamentum, i, n. line, feature

    latratus, us, m. barking


    latro, are, avi, atum, v. bark latro, onis, m. robber latus, eris, n. side latus, a, um, adj. broad

    lingua,

    ae,

    f.

    tongue
    f.

    linia (linea), ae,

    line

    linquo, ere, liqui, v. leave lippitudo, inis, f. inflammation of


    the eyes

    laudo,
    lautus,

    are, avi,
    f.

    atum,

    v.

    praise

    laus, dis,
    a,

    praise, glory um, adj. splendid, rich

    lavo, are, avi, lautum, lotum, v.

    wash
    leaena,
    ae,
    f.

    liquefacio, ere, feci, factum, make liquid liquesco, ere, licui, v. melt liquidus, a, um, adj. liquid lis, litis, f. strife, lawsuit

    v.

    lioness

    lectus, i, m. bed, couch legatio, onis, f. embassy

    littera, ae, f. (1) letter, (2) pi. letter, epistle, literature


    litus, oris, n. shore
    oris,

    legatus,

    i,

    m.
    f.

    (1)

    ambassador, (2) livor,


    to

    m. envy m. small

    lieutenant
    legio, onis, legion (from 4000

    loco, are, avi, atum, v. place


    chest loculus, i, locuples, etis, adj. rich locus, i, m. place

    6000 men) legitimus, a, um, adj. lawful lego, ere, gi, ctum, v. (1) lay, pick, read
    adj. smooth, soft leniter, adv. softly lentus, a, um, adj. slow

    (2)

    longinquus,
    long

    a,

    um,

    adj.

    distant,

    lenis,

    e,

    longus, loquor,

    a,
    i,

    um,
    f.

    adj. long

    locutus, v. speak
    breastplate, breastwork

    lorica, ae,

    VOCABULARY
    lorum,

    167

    malitia, ae, f. vice, malice i, n. thong, whip malo, malle, malui, v. prefer luceo, ere, xi, v. shine malum, i, n. evil, misfortune lucerna, ae, f. lamp n. malum, i, n. apple lucrum, i, gain malus, a, um, adj. bad luctor, ari, atus, v. struggle malus, i, m. mast lucus, i, m. grove ludibrium, ii, n. mockery, derision mando, are, avi, atum, v. order,

    ludicrum,

    i,

    n.

    show

    entrust

    ludo, ere, si, sum, v. play ludus, i, m.play, school lugeo, ere, xi, ctura, v. grieve lugubris, e, adj. sad

    mando, ere, di, sum, v. eat mane, n. morning maneo, ere, si, sum, v. remain, manes, ium, pi. souls of the dead
    manifestus,
    a,

    lumen,

    inis, n. light

    >

    um,

    lupus, i, m. wolf luridus, a, urn, adj. ghastly

    mano,

    are, avi,
    a,

    atum,

    adj. clear v. flow


    (2)

    mansuetus,
    haunt manus,

    um,

    adj.

    lustrum,
    luteus, luteus,
    a,

    i,

    n. (1) 5 years, (2)

    a,
    i,

    um, um,
    n.
    f.

    adj.

    lutum,

    mud
    f.

    adj. yellow

    lux, lucis,

    light

    muddy, of clay mare, margarita, ae, f. pearl marinus, a, um, adj. of the mar it us, i, m. husband

    us, f. (1) is, n. sea

    hand,

    tame band

    sea

    luxuria,
    lyra, ae,

    ae,
    f.

    luxury

    marmor,

    oris, n. (1) marble, (%)sea

    lute, lyre

    machina,

    ae,

    f.

    machine, easel
    f.

    machinatio,

    onis,

    machinor,
    xnacies,

    ari, atus, v.

    ei, f.

    contrivance contrive thinness

    Mars, tis, m. Mars, god of war martius, a, um, adj. warlike mater, tris, f. mother materfamilias, tris, f. mother materies, ei, f. matter mathematicus, i, m. mathemain
    tician

    macto,

    are, avi,
    ae,
    f.

    atum,

    v. offer

    sacrifice

    matrimonium,
    stain,
    ere,

    ii,

    n.

    marriage

    macula,
    moisten

    madefacio,

    fault feci, factum, v.

    maeror, oris, m. sadness maestus, a, um, adj. sad magis, adv. more magister, ri, m. master magistratus, us, m. office, magis- medicamentum, i, n. remedy, drug trate medicina, ae, f. healing magnificus, a, um, adj. splendid medicus, a, um, adj. healing, f. doctor magnitude, inis, greatness

    matrona, ae, f. matron mature, adv. early mature, are, avi, atum, v. hasten maturus, a, um, adj. ripe, early matutinus, a, um, adj. in the morning maximus, a, um, sup. of magnus

    magnopere, adv. much mediocris, e, adj. moderate, ordimagnus, a, um, adj. great nary maior (comp. of magnus), maius, meditor, ari, atus, v. meditate medius, a, um, adj. middle adj. greater
    male, adv.
    ill
    i,

    maledictum,

    n. curse

    mel, mellis, n. honey melior, comp. of bonus

    maleflcus, a, um, adj. wicked malignitas, atis, f. spite

    membrum,
    memor,
    memoria,

    i,

    n.

    limb

    oris, adj.

    remembering

    malignus,

    a,

    um,

    adj. spiteful

    ae,

    f.

    memory

    168

    LATIN READER
    are, avi, atuin, v. recall,
    lie

    memoro,
    relate

    miser, a, um, adj. wretched miseret, ere, uit, v. it excites pity mensa, ae, misericordia, ae, f. pity mentio, onis, f. mention mentior, iri, itiis, v. lie misericors, dis, adj. pitiful mercator, oris, m. merchant miseror, ari, atus, v. pity merces, edis, f. wages, reward mitesco, ere, v. grow mild mercor, ari, atus, v. buy mitis, e, adj. mild, ripe, kind mereo, ere, ui, itura, v. and mereor mitto, ere, si, ssum, v. send
    f.

    mendacium, ii, n. mendax, acis, adj. mens, tis, f. mind


    table

    miror, ari, atus, v. wonder, admire mirus, a, um, adj. wonderful misceo, ere, scui, xtum or stum,
    v.

    lying

    'mix

    v. earn, deserve (praise or blame)

    mergo,

    ere, si,
    a,

    sum,

    v. dip,

    meridianus,

    urn, adj. at

    moderatus, a, um, adj. restrained drown modestia, ae, f. modesty midday modicus, a, um, adj. moderate

    merito, adv. deservedly

    merus, a, um, adj. pure merx, cis, f. merchandise meta, ae, f. goal metuo, ere, ui, v.fear metus, us, m. fear meus, a, um, adj. mine

    modo, adv. only, just now modus, i, m. limit, manner, measure

    moenia, ium,
    molestia,
    ae,
    a,

    molestus,
    molior,
    iri,

    town walls annoyance um, adj. annoying


    n.
    f.

    itus, v. (1) struggle, (2)

    throw, (3) work at mico, are, avi, atum, v. (1) throb, mollio, ire, ivi, itum, v. soften (2) gleam migro, are, avi, atum, v. migrate mollis, e, adj. soft miles, itis, m. soldier molo, ere, ui, itum, v. grind a thoumiliarius, a, um, adj. (1) of momentum, i, n. (1) motion,
    sand, (2) subst. n. milestone militaris, e, adj. of a soldier militia, ae, f. service milito, are, avi, atum, v. serve as
    soldier

    (2)

    importance, (3) moment moneo, ere, ui, itum, v. advise

    mons, tis, m. mountain a monstro, are, avi, atum,

    v.

    show

    monstrum,

    i,

    u.

    prodigy, monster

    num. thousand minax, acis, adj. threatening minime, adv. very little
    mille, milia,

    minimus

    ministerium,

    (sup. of parvus), least ii, n. service


    v. (1)

    i, n. monument mora, ae, f. delay morbus, i, m. disease mordax, acis, adj. stinging

    monumentum,

    ministro, are, avi, atum, upon, (2) offer

    morior, mori, mortuus, v. die wait moror, ari, atus, v. delay

    minor,

    ari, atus, v.

    threaten
    adj. less lessen

    minor (corap. of parvus), minuo, ere, ui, utum, v.


    minutus,
    a,

    morosus, a, um, adj. mors, tis, f. death morsus, us, m. bite


    mortalis, mortifer,
    e, adj.

    ill-tempered

    mortal

    mirabilis,

    adj. deadly (1) custom, (2) pi. wonderful wonder character, manners; with gero, miraculum, mire, adv. wonderfully comply with mirincus, a, um, adj. extraordinary motus, us, m. motion mirmillo, onis, m. gladiator with moveo, ere, movi, motum, v. move
    adj.
    a,
    e,

    um,

    small

    um,

    adj. i, n.

    mos, moris, m.

    fish crest

    mox,

    adv. soon

    VOCABULARY
    mucidus, a, um, adj. mouldy mulceo, ere, si, sum, v. soothe mulcta, ae, f. fine mulcto, are, avi, atum, v. fine muliebris, e, adj. of a woman
    mulier, eris, f. woman multitude, inis, f. multitude multus, a, um, adj. much, many

    169
    (in indirect interrog.), or not atum, v. kill
    a,

    necne
    neco,

    are, avi,

    nefarius,

    um,

    adj.
    lexi,

    wicked
    lectum,
    v.
    v.

    neglego,
    neglect

    ere,

    nego,

    are, avi,
    ii,

    atum,

    deny

    negotium,
    c.

    n. business, trouble

    m, mule mundus, i, m. world, ornament

    mulus,

    i,

    munia, orum,
    munificus,
    xnunio,
    a,

    n. duties

    nemo, nemorosus, a, um, adj. nemus, oils, n. grove nequam, adj. worthless
    nequeo,
    nervus,
    nescio, rant
    ire, ivi, v. be

    no one

    ivooded

    um,
    f.

    adj. liberal
    v. fortify

    unable

    ire, ivi,

    itum,

    nequicquam,
    i,

    adv. in vain
    string

    munitio,

    onis,

    fortification

    m. sinew,
    ivi,

    munus,

    eris, n. (1)

    duty, (2) show,

    ire,

    itum, v. be ignoadj. ignorant

    (3) present

    murus, i, m. wall mus, muris, c. mouse musa, ae, f. muse


    musica,
    ae,
    i,

    nescius,

    a,

    um,

    neu, neve, adv. nor neuter, tra, tram, adj. neither


    ni, conj. unless

    mustum,

    muto, are, mutus, a, um, adj. dumb myrtus, i, f. myrtle

    music new wine avi, atum, v. change


    f.

    n.

    niger, gra, grum, adj. black nihil, nihilo, n. nothing nihilominus, adv. none the less nimbus, i, m. raincloud nimis, adv. too much
    a, um, adj. too nisi, conj. unless, if not niteo, ere, ui, v. shine

    nam, namque,
    nanciscor,
    naris,
    is,
    f. i,

    conj.

    for

    nimius,

    much

    nactus, v. obtain

    nostril

    narro, are, avi, atum, v. narrate nascor, i, natus, v. be born


    natio, onis,
    f.

    tribe

    natura, ae, f. nature natus, us, m. birth, age

    nitidus, a, um, adj. shining, sleek nitor, oris, m. lustre nitor, i, xus or sus, v. push, rest on nix, nivis, f. snow no, nare, navi, v. swim
    nobilis,
    e, adj.

    naufragium,

    ii,

    n.

    shipwreck

    noble

    nauta

    (navita), ae,
    a,

    m.

    sailor

    nauticus,

    um,

    adj. nautical

    navalis, e, adj. naval navicula, ae, f. boat

    nobilitas, atis, f. nobility nobilito, are, avi, atum, v. ennoble noceo, ere, ui, itum, v. hurtt do

    navigium,
    navigo, navis, is,

    n. voyage, ship are, avi, atum, v. sail


    ii,
    f.

    wrong noctu, f.

    abl.
    a,

    by night

    nocturnus,
    nolo, nolle,

    ship (longa) ne, conj. not even, that not ne, interrog. part,

    of war

    nomen, nomino,

    um, adj. nightly ui, v. be unwilling name n. inis,


    are, avi,

    atum,

    v.

    name

    nebula,

    ae,

    f.

    cloud

    non, adv. not

    nee, neque, conj. and adv. neither, nor

    nonne, adv. in answer "yes"


    nonnihil,
    n.

    questions expecting

    necessarius,
    relative

    a,

    um,

    adj. necessary,

    something
    a,

    nonnullus,
    n. adj. necessary

    um,

    adj.

    some

    necesse,

    nonnunquam,

    adv. sometimes

    170
    nonus,
    a,

    LATIN READER
    um,
    f.

    adj. ninth

    obicio, ere,

    ieci,

    iectum,

    v.

    throw

    norma,

    ae,

    rule

    before, expose to

    noscito, are, avi, atura, v. recognise nosco, ere, novi, notum, v. learn

    obiurgo,

    are, avi,

    noster, tra, trum, adj. our nota, ae, f. mark, brand noto, are, avi, atum, v.

    oblecto, are, avi, oblino, ere, levi, litum,


    cover

    atum,"v. blame atum, v. delight


    v.

    smear,

    mark,

    obliquus,

    brand notus, i, m, south wind novellus, a, um, adj. new

    obliviscor,

    obnascor, obnoxius,
    to,

    novem, num. nine


    novo, are, avi, atum, v. renew novus, a, um, adj. new nox, noctis, f. night, death nubes, is, f. cloud nubo, ere, psi, ptum, v. marry
    (a husband)

    adj. slanting itus, v. forget natus, v. grow on a, um, adj. (1) exposed (2) guilty
    a,
    i,
    i,

    um,

    oborior,

    iri,

    ortus, v. start

    up

    obruo, ere, ui, utum, v. (1) cover, (2) overwhelm obscurus, a, um, adj. obscure obsecro, are, avi, atum, v. beseech obsequor, i, secutus, v. comply
    with obsero, obsero,
    are, avi,
    ere,

    nudo, are, avi, atum, v. lay bare nudus, a, um, adj. bare, naked nu gator, oris, m. trifler nullus, a, um, adj. none

    atum,

    sevi,

    v. fasten up situm, v. (1)

    plant, (2) cover

    num,

    adv. expecting answer

    "no"

    observatio,

    onis,

    f.

    notice

    numero, are, avi, atum, v. count, observe, are, avi, atum, v. notice obses, idis, c. hostage pay numerosus, a, um, adj. (1) numer- obsideo, ere, sedi, sessum, v.
    ous, (2)

    rhythmical
    i,

    blockade

    numerus,
    tune

    m.
    m.

    (1)

    number,

    (2)

    obsidio, onis, f. blockade obsto, are, stiti, stitum, v. oppose

    nummus,
    tius

    i,

    (1) coin, (2) sester-

    nunc, adv. now

    obstringo, ere, nxi, ctum, v. tie, bind obstupefacio, ere, feci, factum, v.
    astonish
    are,

    nunquam,
    nuntio, nounce nuntius,

    adv. never
    avi,

    are,
    in.

    atum,

    v.

    an- obtempero, submit to

    avi,

    atum,

    v.

    ii,

    messenger
    f.

    obtestor,
    treat

    ari,

    atus, v. protest, entinui,

    nuper, adv.

    lately

    nuptiae, arum,

    wedding

    nusquam,
    mix,

    adv. nowhere nucis, f. nut, cone

    obtineo, ere, maintain

    ten turn,

    v.

    obtingo, ere, tigi, v. touch, happen obtrunco, are, avi, atum, v. kill

    O, interj. oh! ob, prep. O7i account of

    obviam, adv. in the way of obvius, a, um, adj. in the way


    plough up
    v.

    occasio, onis, f. occasion fall occasus, us, m. setting, death occido, ere, cidi, casum, v. fall asleep occido, ere, cidi, cisum, v. strike, obedio, ire, ivi, itum, v. obey kill obeo, ire, ivi, itum, v. (1) die, (2) occulo, ere, ui, ultum, v. conceal perform, (3) visit occulto, are, avi, atum, v. hide obesitas, atis, f. fatness

    obaro,

    are, avi,

    atnm,
    ivi,

    v.

    obdormio,

    ire,

    itum,

    VOCABULARY
    occumbo,
    fall, die
    ere, cubui,

    171

    cubitum,

    v.

    occupo, are, avi, atum, v. seize occurro, ere, (cu)curri, cursum,


    meet,

    v.

    oppidulum, i, n. little town oppidum, i, n. town oppono, ere, sui, situm, v. oppose opportunus, a, um, adj. convenient opprimo, ere, pressi, pressum, v.
    crush, surprise

    occursus, us, m. meeting oceanus, i, m. ocean octavus, a, um, num. eighth


    octingenti,
    ae,
    a,

    opprobrium,
    ops, opis,
    eight
    f.

    ii,

    n. disgrace

    help, pi. wealth


    adj.

    num.

    hundred octo, num. eight oculus, i, m. eye

    optimates, ium, m. leaders optimus, a, um, sup. of bonus,


    best

    optio, onis,

    f.

    choice
    onis,
    f.

    odium,
    odor,
    offa, ae,

    ii,

    n.

    oris,
    f.

    hatred m. smell

    oppugnatio,
    storm

    attack

    by

    atum, v. storm atum, v. choose, wish opulentus, a, um, adj. wealthy (2) blunder, (3) offend, (4) offensa, ae, f. (1) offence, (2) enmity opus, eris, n. (1) work, (2) need v. oraculum, i, n. oracle offero, ferre, obtuli, oblatum, orbis, is, m. circle, world offer orbus, a, um, adj. deprived of offlcina, ae, f. workshop, studio officiosus, a, um, adj. obliging Orcus, i, m. death offlcium, ii, n. (1) duty, (2) kindness ordino, are, avi, atum, v. arrange offlrmo, are, avi, atum, v. makefast ordo, inis, m. rank, rout oflundo, ere, fudi, fusum, v. pour, oriens, tis, m. east
    piece, bit

    oppugno,
    opto,

    are, avi,

    offendo,

    ere, di,

    sum,

    v. (1) strike,

    are, avi,

    meet

    spread
    olea, ae,
    f.

    olive

    origo, inis, f. origin, parentage orior, in, ortus, v. rise

    oleum,

    i,

    n. oil

    ornamentum,

    i,

    n.

    ornament

    olim, adv. once (in time past and ornatus, us, m. equipment, ornain time future] ment

    omen,

    inis, n.

    omen
    ssum,
    v. leave out

    omitto,

    ere, si,

    orno, are, avi, atum,v. adorn, Jit oro, are, avi, atum, v. (1) ask,
    os, oris, n. mouth, face os, ossis, n. bone

    out,

    (2)

    omnino, adv. altogether omnis, e, adj. all, every onerarius, a, um, adj. of burden
    onero, are, avi, atum, onus, eris, n. burden onustus, a, um, adj. loaded opacus, a, um, adj. thick, dark opera, ae, f. pains, care
    operio, opifex,
    ire, ui,

    v.

    load

    ostendo, ere, di, sum and turn, v. show ostentator, oris, m. boaster ostium, ii, n. door, mouth ostracismus, i, m. Athenian mode

    of banishment otiosus, a, um, adj. unemployed opimus, a, um, adj. fat, wealthy otium, ii, n. leisure, peace opinatio, onis, f. conjecture, opinion otus, i, m. horned owl opinio, onis, f. opinion ovis, is, f. sheep

    ertum,

    v. cover

    icis, c.

    workman

    opipare, adv. splendidly oportet, ere, uit, v. it is necessary oppeto, ere, ivi, itum, v. encounter

    ovum,

    i,

    n. egg
    ari, atus, v. feed, forage i, n. food, pasture

    pabulor,

    oppidanus,

    a,

    um,

    adj. townsfolk

    pabulum,

    172

    LATIN READER
    paucus, a, um, adj./cw paulatim, adv. little by little way paullulum, adv. a little time
    space

    paciscor, i, pactus, v. agree pactio, onis, f. bargain pactum, i, n. agreement, (abl. ) paene, adv. almost

    or

    palam,

    adv. openly

    palatium, ii, n. palace pallium, ii, n. cloak palma, ae, f. palm palmula, ae, f. date palpito, are, avi, atum,
    palus, udis,
    f.

    v. throb

    paulo, paulum, adv. a little pauper, eris, adj. humble, poor paupertas, atis, f. poverty pavidus, a, um, adj. terrified pavor, oris, m. terror pax, pacis, f. peace
    or
    v.

    marsh

    pando,
    pang-o,

    ere, pandi, pansum passum, v. open, spread ere,

    pepigi,

    pactum,

    (I) fasten, (2) agree

    panis,

    is,

    m. bread
    eris, n.

    papaver,

    poppy

    pecco, are, avi, atum, v. sin, err pectus, oris, n. breast, heart pecunia, ae, f. money pecus, oris, n. cattle pecus, udis, f. head of cattle pedes, itis, m. foot-soldier pedestris, e, adj. (1) on foot, on
    land, (2) prose

    par, paris, adj. equal, fair

    parco, ere, peperci, parcitum and pelag-us, i, n. sea parsum, v. spare pellis, is, f. hide parens, tis, c. parent pello, ere, pulsum, v. pepuli, pareo, ere, ui, itum, v. obey strike, drive paries, etis, m. wall of a house pelta, ae, f. small crescent-shaped
    pario, ere, peperi, partum, v. produce, bring forth pariter, adv. equally parma, ae, f. shield (round)
    shield

    penates,

    mm,
    ere,

    m. household

    (gods]

    pendeo,
    pended

    pependi, v. be sus-

    paro, pars,

    are, avi,
    tis,
    f.

    atum,

    v.

    prepare

    pendo,
    (1)

    ere,

    pependi,
    (2)

    pensum,
    i

    v.

    share, part, side


    little

    hang,

    pay
    (n.

    partim, adv. partly

    parum.

    adv. too

    penicillum and penicillus, and m.), brush, pencil

    parvulus, a, um, adj. very small parvus, a, um, adj. small pasco, ere, pavi, pasturn, v.feed passim, adv. in many directions pastor, oris, m. shepherd
    patefacio, ere, feci, factum, v. open patella, ae, f. dish pateo, ere, ui, v. lie open pater, tris, m. father paterfamilias, tris, m. father patermis, a, um, adj. of a father patientia, ae. f. patience patior, i, passus, v. endure, suffer patria, ae, f. country fatherland patrius, a, um, adj. of a father,
    ,

    penitus, adv. inwardly, utterly

    penna,

    penuria,

    iving poverty, want per, prep, through, by means of


    ae,
    f.

    ae,

    f.

    peracutus, a, um, adj. very sharp perago, ere, egi, actum, v. finish,
    pass through percello, ere,
    percipio,
    get, (2)

    culi,

    culsum,

    v. dis-

    hearten, strike
    ere,

    cepi,
    ere,

    ceptum,
    ui,

    v. (1)

    perceive
    v.

    percrebresco,
    about

    spread

    percunctor,

    ari,

    atus, v. ask

    native

    patronus,
    paucitas,

    i,

    atis,

    m. defender, advocate f. fewness

    percutio, ere, cussi, cussum, v. strike perdite, adv. desperately perdo, ere, didi, ditum, v. (1) lose,
    (2) destroy

    VOCABULARY
    perduco,
    ere,
    xi,

    173
    ere,

    ctum,
    adj.

    v.

    lead

    perspicio,
    at closely

    exi,

    ectum,

    v. look

    through, prolong

    peregrinus, pereo, ire,

    a,

    um,

    foreign
    v.
    (1)

    persto, are,
    go

    stiti,

    statum,
    si,

    v.

    stand
    perfeel
    test,

    ivi,

    iturn,

    firm

    through, (2) perish

    persuadeo,
    adj. very

    ere,

    sum,
    est,

    v.

    perexiguus,
    perfacilis,

    a,

    um,

    small

    suade

    e, adj. very easy latum, v. carry out through, perficio, ere, feci, fectum, v. finish perfidia, ae, f. treachery perfringo, ere, fregi, fractum, v. break through

    pertaedet,
    disgust

    ere,

    sum
    avi,

    v.

    perfero,

    ferre, tuli,

    pertento,
    consider

    are,

    atum,

    v.

    perterritus, frightened pertineo, ere,


    (2) belong

    a,

    um,
    v.

    adj.

    very
    to,

    ui,

    (1) reach

    perfuga, ae, m. deserter perfundo, ere, fudi, fusum, v. pour over, imbue perfungor, i, functus, v. perform pergo, ere, perrexi, perrectum, v. go periculum, i, n. danger perimo, ere, emi, emptum, v.
    destroy

    pertundo,
    perforate

    ere,

    tudi,
    avi,

    tusum,
    v.

    v.

    perturbo,
    turb

    are,

    atum,

    dis-

    perungo, perveho,
    through

    ere, xi,

    ctum,

    v.. anoint

    ere,

    xi,

    ctuin, v. carry

    perinde, adv. equally

    pervenio, ire, veni, ventum, v. come through peritus, a, um, adj. skilled permaneo, ere, si, sum, v. endure pes, pedis, m. foot permetior, iri, mensus, v. measure, pessimus, a, um (sup. of malus),
    traverse
    adj, worst
    ere, si,
    ere,

    permitto,
    rouse

    permoveo,
    permulceo,
    soothe

    ssum, v. allow movi, motum, v.

    pessum,
    pestis,

    adv.
    f.

    pestilens,
    is,

    tis,-

    ruin unwholesome plague


    to

    adj.

    ere, si,

    sum,

    v. stroke,

    peto,

    ere,

    ivi,

    itum, v.
    f.

    (1)

    go

    to,

    (2) attack, (3) ask, seek

    permultus, a, um, adj. very many permutatio, onis, f. change permuto, are, avi, atum, v. change perniciosus, a, um, adj. dangerous philosophus, i, m. philosopher pernocto, are, avi, atum, v. spend phoeniceus, a, um, adj. purple, red the night piaculum, i, n. expiation
    perpastus, well fed
    a,

    sauciness petulantia, ae, phalanx, gis, f. army in close order phiala, ae, f. drinking saucer

    um

    (perpasco), adj.
    adj. very few adj.

    perpaucus,
    perpetior,
    i,

    a,

    um,
    um,

    pessus, v. endure
    ere,

    perpetuus, perruxnpo,
    perscrutor, persequor,
    persolvo,

    a,

    rupi,

    unbroken ruptum, v.

    break through
    ari, atus, v.
    i,

    examine

    secutus, v. pursue,

    pica, ae, f. magpie pictor, oris, m. painter pictura, ae, f. picture pietas, a tis, f. affection, piety pignus, oris, n. pledge pilum, i, n. heavy javelin pineus, a, um, adj. of pine pingo, ere, xi, pictum, v. paint pinguis, e, adj. fat

    strive after, obtain


    ere, vi,

    utum,

    v. unloose,

    pay

    pinus, us, f. pine pirata, ae, m. pirate piraticus, a, um, adj. of pirates

    174
    piscator,
    piscis,
    is,

    LATIN READER
    oris, ni. fisher

    m. fish
    atus, v. fish

    piscor, pistor,

    ari,

    oris,

    m. miller
    i,

    ere, sedi, sessum,v. possess posse, potui, v. be able post, adv. and prep. (1) behind, (2) after

    possideo,

    possum,

    pistrinum,

    n.

    mill

    pisum,
    plus,
    a,

    i,

    n.

    pea
    adj. affectionate,

    um,

    postea, adv. afterwards posterus, a, um, adj. following pious posthac, adv. after this

    placenta, ae, f. cake placeo, ere, ui, itum, v. please placidus, a, urn, adj. quiet placo, are, avi, atum, v. appease plaga, ae, f. blow plane, adv. clearly, completely
    planities,
    ei, f. level

    postmodo, postquam,
    postremus,

    adv. afterwards
    conj. after that,
    a,

    when

    um,

    adj. last

    postridie, adv. next day postulatio, onis, f. demand

    surface

    planus, a, um, adj. level plaustrum, i, n. ivaggon


    plenus, a, um, adj. full plerique, aeque, aque,
    adj.

    postulo, are, avi, atum, v. demand potestas, atis, f. power, control potio, onis, f. drink
    potior, iri, itus, v. gain possession of potior, ius, adj. preferable, rather

    very poto, are, avi, atum,

    v.

    drink
    very high,
    v.
    offer,

    many
    adv. often n. lead plurimus, a, uin (sup. of multus), adj. very many plus, ris (comp. of multus), adj.wor^ pluvialis, e, adj. rainy

    praealtus,
    very deep
    i,

    a,

    um,
    ui,

    adj.

    plerumque,

    plumbum,

    praebeo,
    grant

    ere,

    itum,

    praecedo,
    before

    ere,

    ssi,

    ssum,

    v.

    go

    poculum,
    poena,
    ae,

    i,
    f.

    n.

    cup
    v. it repents

    praeceps, cipitis, adj. headlong praeceptor, oris, m. teacher

    punishment

    praeceptum,
    order

    i,

    n. (1)

    maxim,

    (2)
    off v.

    poenitet, ere, uit, poeta, ae, m. poet


    polliceor,

    eri, itus, v.

    promise

    praecido, ere, cidi, cisum, v. cut praecipio, ere, cepi, ceptum,


    teach

    pomum,
    pondus,

    i,

    n. fruit

    eris, n.

    weight

    praecipito,

    are,

    avi,

    atum,

    v. (1)

    pone, adv. and prep, behind throw, seize before, (2) rush down pono, ere, sui, situm, v. place, lay pracipue, adv. particularly down praecipuus, a, um, adj. particular pons, tis, m. bridge praeclarus, a, um, adj. famous,
    popularis, e, adj. of the people, native, popular populus, i, m. people porcellus, i, m. little pig porcus, i, m. pig porrigo, ere, exi, ectum, v. stretch,
    offer

    splendid

    praecludo, ere, si, sum, v. shut praeco, onis, m. crier, herald praeda, ae, f. booty praedico, ere, xi, ctum, v. (l)^redict, (2)

    advise

    porro, adv. further, again porta, ae, f. gate porto, are, avi, atum, v. carry portus, us, m. harbour posco, ere, poposci, v. demand possessio, onis, f. possession

    praedico, are, avi, atum, v. declare praeditus, a, um, adj. endued with praedo, onis, m. robber praedor, ari, atus, v. plunder
    praefigo, praefluo,
    praeflcio, ere,feci, fectum, v. set over ere, xi, xum, v. fasten on ere, v. flow past

    VOCABULARY
    praefor, ari, atus, v. say 'beforehand praefrigidus, a, um, adj. very cold praefulg-eo, ere, si, v. shine praegusto, are, avi, atum, v. taste praemitto, ere, si, ssum, v- send before

    175
    a,

    primus,

    um,

    adj. first

    princeps, ipis, m. chief, emperor principatus, us, m. supremacy prior, us, adj. (1) former, (2) front priscus, a, um, adj. of former
    time

    praemium, ii, n. reward praenuntio, are, avi, atum, v. announce before praeopto, are, avi, atum, v. prefer praeparo, are, avi, atum ,v. prepare praepono, ere, sui, situm, v. place
    over

    priusquam,

    coivj.

    "before

    that

    privatus, a, um, adj. private pro, prep, in front of, instead on behalf of

    of,

    probo,

    are,

    avi,
    f.

    atum,
    trunk

    v. prove,

    praerumpo,
    break
    off

    ere, rupi,

    ruptum,

    v.

    approve proboscis,

    idis,

    procedo, ere, cessi, cessum, v. walk on, go on praeseco, are, ui, sectum, v. cutoff praesens, entis, adj. present proclamo, are, avi, atum, v. proclaim praeses, idis, m. (I) guard, (2) chief praesidium, ii, n. protection, fort, proconsularis, e, adj. of a progarrison praestigiae, arum, f. tricks praesto, are, stiti, stitum, v. (1) stand before, surpass, (2) fulfil,
    consul

    procul, adv. far

    off

    show praesto, adv. ready at hand

    praesum,

    esse, fui, v. be over

    praeter, adv. except ; prep, beyond,


    past, besides

    procurro, ere, curri, cursum, v. run forth prodeo, ire, ii, itum, v. come forth prodigium, ii, n. portent prodigus, a, um, adj. lavish, rich prodo, ere, didi, ditum, v. (1)
    show, relate,
    (2)

    betray

    praeterea, adv. praetereo, ire,


    past, neglect

    besides
    ivi,

    produce,
    v.

    ere,

    xi,

    ctum,

    v.

    lead

    itum,
    si,

    go
    v.

    forth, prolong

    praetermitto,
    neglect

    ere,

    ssum,

    proelium, profanus,

    ii,

    n. battle

    a,

    um,

    adj. not sacred,


    v.

    profane praetextatus, a, um, adj. wearing profero, ferre, tuli, latum, toga praetexta (bordered with bring forth, reveal purple) proflciscor, i, fectus, v. set out praetor, oris, m. praetor proflteor, eri, fessus, v. avow precor, ari, atus, v. pray profugio, ere, fugi, v. fiee away prehendo, ere, di, sum, v. seize profundo, ere, fudi, fusum, premo, ere, pressi, pressum, v. pour forth, spend
    press, subdue, cover

    v.

    profundus,

    a,

    um,

    adj. deep

    pretiosus,

    a,

    pretium,
    prex,

    ii,

    um, adj. costly n. price, worth


    f.

    precis,

    prayer

    pridem, adv. long ago pridie, adv. the day before forth primo, adv. at first prolabor, i, lapsus, v. primores, um, m. chief men proles, is, f. offspring primum, adv. first; (with quam) as promiscuus, a, um,
    soon as possible

    progredior, i, gressus, v. march on prohibeo, ere, ui, itum, v. prevent proicio, ere, ieci, iectum, v. throw
    slip adj.

    down
    indis-

    criminate

    176
    promissum,
    promoveo,
    i,

    LATIN READER
    n.

    promise
    ssum,
    v.

    provincia,
    vince

    ae,

    f.

    government, proforeseeing

    promissus, a, promitto, ere,

    urn, adj. long


    si,

    promise provisio,

    onis,

    f.

    ere, movi, motum, v. proximus, a, um, adj. nearest advance, move on prudens, tis, adj. prudent promptus, a, um, adj. ready prudentia, ae, f. prudence pronuntio, are, avi, atum, v. pro- psittacus, i, m. parrot claim puber, eris, adj. grown up

    propatulum, i, n. open court prope, adv. and prep. (1) near,


    nearly propello, drive on
    ere,

    (2)
    v.

    publice, adv. officially, publicly publicus, a, um, B.^. public

    puli,

    pulsum,

    pudet, pudor,

    ere, uit, v. it causes


    oris,
    f.

    shame m. shame, modesty


    girl

    puella, ae,

    propero, are, avi, atum, v. hasten puer, i, m. boy propinquus, a, um, adj. near puerilis, e, adj. boyish propono, ere, sui, situm, v. (1) pro- puerulus, i, m. little boy pugil, ilis, m. boxer pose, design, (2 expose propositum, i, n. purpose pugillares, ium, m. writing -tablets proprius, a, um, adj. one's own pugna, ae, f. fight pugno, are, avi, atum, v. fight propter, prep, on account of, near propterea, adv. on that account pulcher, chra, chrum, adj. beautipropugno, are, avi, atum, v. fight ful in defence pulchritude, inis, f. beauty f. prora, ae, prow pulmentarium, ii, n. relish, food proripio, ere, ui, reptum, v. drag pulmentum, i, n. relish, food
    ,

    out

    prorogo,
    long

    are,

    avi,

    atum,

    v. pro-

    prorsus, adv. entirely

    puls, tis, f. pottage pulso, are, avi, atum, v. beat pulvis, eris, m. dust pungo, ere, pupugi, punctum,
    prick, sting

    v.

    prorumpo,

    ere,

    rupi,
    psi,

    ruptum,
    v.

    v.

    burst forth proscribe, ere,

    ptum,
    v.

    (1)

    advertise, (2) outlaiv

    punio, ire, ivi, itum, v. punish puppis, is, f. stern, ship purgo, are, avi, atum, v. clear
    pusillus,
    a,

    prosequor, pursue
    prosilio,

    i,

    cutus,

    attend,

    um,
    avi,

    puto,

    leap forth prospectus, us, m. prospect prospicio, ere, exi, ecturn, v. look out, look out for

    ire, ui, v.

    are, believe

    adj. small, atum, v.


    feci,

    mean
    think,
    v.

    putrefacio,

    ere,

    factum,

    make

    soft,

    make

    rotten

    putresco,

    ere, v.

    moulder, pine

    away

    prosterno, ere, stravi, stratum, throw before, overthrow

    v.

    quadraginta, num. forty quadriduum, i, n. four days' space quaero, ere, sivi, situm, v. seek, ask protego, ere, xi, ctum, quaeso, ere, ivi, v. beseech, beg protinus, adv. at once, forthwith provenio, ire, veni, ventum, v. go quaestuosus, a, um, adj. of gain qualis, adj. of what kind on, thrive provideo, ere, vidi, visum, v. see quam, adv. how, as, than

    prosum,

    fui,

    prodesse, v. be of use
    v. protect

    before,

    providus,

    provide before a, um, adj. provident

    quamdiu,

    conj. as long as

    quamobrem,

    adv. wherefore

    VOCABULARY
    quamvis, conj. although quando, adv. and conj. when any time

    177
    not

    at

    quominus, conj. that quomodo, adv. how

    quondam,

    adv. once, formerly

    quanquam,
    quantus,

    conj. although a, um, adj. of ivhat size,

    how much
    quare, adv. wherefore quartus, a, um, adj. fourth
    quasi, adv. as if

    quoniam, conj. since quoque, adv. also quorsum, adv. whither


    quot, adj. hoiv many quotidianus, a, um, adj. daily quotidie, adv. every day quoties, adv. how often

    atum, v. shake quassum, v. shake quattuor, num. four que, conj. and

    quasso,
    quatio,

    are, avi,

    ere,

    quotus,

    quum

    a, um, adj. of what number ? (cum), conj. when, since

    quemadmodum,
    quercetum,
    i,

    adv.

    how

    n. oaJc grove

    querela, ae, f. complaint queror, i, questus, v. complain qui, quae, quod, (1) adj. ivho ?

    radio, are, avi, atum, radius, ii, m. ray radix, icis, f. root

    v.

    shine

    rado,
    (2)

    ere, si,

    sum,
    i,

    ramentum,

    v. scrape, rub n. scrapings, dust

    rel. pron. who ramus, i, m. bough rana, ae, f. frog quia, conj. because quicunque, quaecunque, quod- rapidus, a, um, adj. fast cunque (cum), rel. pron. whoever rapina, ae, f. rapine quidam, quaedam, quoddam (quid- rapio, ere, ui, turn, v. (1) dam), pron. some one hurry rapum, i, n. turnip quidem, adv. indeed rarus, a, um, adj. rare quies, tis, f. rest

    seize, (2)

    quiesco, ere, evi, etum, v. rest quin, conj. (1) but that, that not,
    (2)

    ratio, onis,
    (3)

    f.

    (l)^to,

    (2) account,

    reason
    is, f.

    why

    not, (3) indeed

    ratis,

    quindecim, imm. fifteen quingenti, ae, a, num. five hundred quini, ae, a, num. five each quinquaglnta, num. fifty quinque, num. five quippe, adv. and conj. since, to be
    sure

    ratus,

    a,

    um

    ship
    (reor), adj. settled cessum, v. retreat

    recedo,
    recipio,

    ere, cessi, ere,

    epi,

    eptum,
    se,

    v.

    (1)

    receive,

    (2)

    with

    retreat,

    re-

    turn, (3) regain, (4) allow v. recline reconditus, a, um, adj. abstruse

    reclino, are, avi, atum,

    who ? any one quisnam, quaenam, quidnam, pron. who? quisquam, quicquam, 'pron. any
    quis, quid, pron.
    one

    recondo, ere, idi, itum, v. hide recorder, ari, atus, v. remember


    recte, adv. rightly rector, oils, m. ruler rectus, a, um, adj. right
    ere, cubui, v. lie

    quisque, quaeque, quodque (and recumbo, recupero, quidque), pron. each


    quisquis, quicquid, pron. whoever qui-vis, quaevis, quodvis (quidvis),
    pron. any one you like quo, adv. whither quoad, conj. until, as long as quod, conj. because

    down
    v.

    are,

    avi,

    atum,

    (1)

    regain, (2) refresh

    recuso,
    prove

    are, avi,
    ere,

    atum,
    ui,
    v.

    v. refuse

    redargue,
    reddo,
    ere,

    refute,

    dis-

    idi,

    itum, v. (1) give

    back, (2) represent

    178

    LATIN READER

    redemptio, ouis, f. buying back repleo, ere, evi, etum, v. fill up redeo, ire, ivi, itum, v. return repono, ere, sui, situm, v. replace, redigo, ere, egi, actum, v. (1) bring preserve back, (2) reduce reporto, are, avi, atum, v. carry redimo, ere, emi, emptum, v. buy away, back back, buy reprimo, ere, essi, essum, v. rereditus, us, m. return press, crush reduce, ere, xi, ctum, v. lead back repudio, are, avi, atum, v. reject refercio, ire, si, turn, v. stufffull repugno, are, avi, atum, v. resist refero, ferre, tuli, latum, v. (1) carry reputo, are, avi, atum, v. think back, restore, (2) report, record requiesco, ere, evi, etum, v. rest reflcio, ere, eci, ectum, v. renew, require, ere, sivi, situm, v. search refresh for, ask reformo, are, avi, atum, v. trans- res, rei, f. (1) thing, event, (2) pro-

    form
    refoveo, refreno,
    ere, fovi,

    perty, (3) cause, (tyfact

    fotum,

    v. refresh

    are, avi,

    atum,

    v.

    restrain
    v. cool

    refrigero, are, avi, atum, regia, ae, f. palace

    rescindo, ere, scidi, scissum, v. tear open resero, are, avi, atum, v. unbar resideo, ere, sedi, v. sit down,
    tarry reside, ere, sedi, v. settle resisto, ere, stiti, v. (1) withstand, (2) stand still

    regina,

    ae,

    f.

    queen

    regio, onis, f. district regius, a, uin, adj. royal

    regno,

    regmim,

    are, avi, atum, v. reign i, n. kingdom


    i,

    resolvo,

    ere,

    i,

    utum,

    v.

    untie,

    regredior,

    gressus, v. retire

    reicio, ere, ieci, iectum, v. back, reject religio, onis, f. religion, scruple religo, are, avi, atum, v. tie relinquo, ere, liqui, lietum, v. leave

    annul throw resorbeo,

    ere, v. suck back respicio, ere, exi, ectum, v. look back at, regard

    respondeo,

    responsum,

    ere, di, sum, v. i, n. answer

    answer

    reliquus,

    a,

    um,

    adj. left, avi,

    remando,

    are,

    remaining respublica, reipublicae, f. state; e atum, v. send republica, for the welfare of the
    state

    back word

    remedium,
    remitto,

    ii,

    n.
    si,

    remedy
    ssum,
    v. (1)

    restituo,

    ere, ui,

    utum,

    v. restore
    v.

    ere,

    send retardo, are, avi, atum,

    impede

    back, (2) with. calces, kick, (S)letgo removeo, ere, vi, turn, v. remove
    i, m. oar renuntio, are, avi, atum, v. announce renuo, ere, ui, v. refuse, reject

    rete, is, n. net retiarius, i, m. net-fighter

    remus,

    retineo, ere, ui, tentum, v. retain retro, adv. backwards

    retroversum, adv. backwards


    reus, i, m. accused person revello, ere, velli, vulsum, v. pull aivay revera, adv. in very truth

    reor, reri, ratus, v. think repello, ere, puli, pulsum, v. repel

    repens,

    tis, adj.

    sudden

    repent e,

    adv. suddenly
    a,

    repentinus,

    reperio, ire, i, repeto, ere, ivi (ii), itum, v. (1) go back to, (2) recall, (3) demand

    adj. sudden turn, v. find

    um,

    reverto, ere>i, \v. return and revertor, i, sus, f revincio, ire, nxi, nctum, v. fasten revoco, are, avi, atum, v. recall rex, regis, m. king
    .

    VOCABULARY
    rideo, ere, ridiculus,
    si,

    179

    sum,

    v.

    laugh

    a,

    urn, adj. ridiculous,

    funny

    salus, tis, f. safety, welfare saluto, are, avi, atum, v. sa salve, imp. of salveo, hail! good

    rigor, oris, m. coldness, stiffness ripa, ae, f. bank risus, us, m. laughter rite, adv. fitly
    rixor,
    ari, atus, v.

    day

    quarrel

    robur, oris, n. (1) strength, (2) pale robustus, a, um, adj. strong rogo, are, avi, atum, v. ask rogus, i, m. funeral-pile roseus, a, um, adj. rosy rotatus, a, um, adj. revolving rubesco, ere, ui, v. redden rudis, e, adj. untaught, wild
    rudis, is, f. foil ruina, ae, f. ruin

    salvus, a, um, adj. safe, sound sanctitas, atis, f. holiness sanctus, a, um, adj. sacred, holy sane, adv. indeed, to be sure sanguis, inis, m. blood sanies, f. poisoned gore sanitas, atis, f. health sano, are, avi, atum, v. heal sanus, a, um, adj. healthy sapiens, tis, adj. wise
    sapientia, ae, f. wisdom sarcina, ae, f. bundle, baggage satelles, itis, c. attendant
    satio, are, avi, atum, v. satisfy satira, ae, f, satire satis, adv. adj. enough

    rumor,

    oris,

    m. rumour

    rupes, is, f. rock rursus, adv. again satisfacio, ere, feci, factum, v. rus, ruris, n. country satisfy rusticus, a, um, adj. of the country satius, n. adj. better Satyrus, i, m. (goat-footed) Satyr saxum, i, n. rock, stone saccus, i, m. bag scapha, ae, f. boat sacer, era, crum, adj. holy scelestus, a, um, adj. accursed sacerdos, otis, c. priest sacriflcium, ii,-n. sacrifice scelus, eris, n. (1) crime, (2) villain sacriflco, are, avi, atum, v. sacri- scena, ae, f. stage
    fice

    scilicet, adv. of course, doubtless

    scio, ire, ivi, itum, v. know sacrilegium, ii, n. sacrilege sacrilegus, a, um, adj. guilty of sciscitor, ari, atus, v. question scribo, ere, psi, ptum, v. write sacrilege sacro, are, avi, atum, v. consecrate scriptor, oris, m. writer, author saepe, adv. often scrutor, ari, atus, v. examine sculpo, ere, psi, ptum, v. carve saepenumero, adv. often saepio, ire, psi, ptum, v. fence in scurra, ae, m. buffoon

    saevitia, ae,

    f.

    ferocity
    adj. fierce, cruel
    f.

    saevus,

    a,

    um,
    atis,

    scutum, i, n. shield scyphus, i, m. cup


    se, pron. himself, herself
    are, cui,
    a,

    sagacitas,

    sagacity

    sagax,

    acis, adj. sagacious,


    f.

    knowing seco,

    ctum,

    v. cut

    sagitta, ae,
    sal, salis,

    arrow
    plantation ofwilloivs

    secretus,

    um,

    adj. secret

    m.
    i,

    salt

    secundum,
    secundus,
    securis, is, securitas,

    salictum,

    n.

    a,

    prep, after, according to um, adj. (1) second,

    salto, are, avi, atum, v. dance

    (^favourable
    f.

    saltus, us, m. (1) leap, (2) ravine salubris, e, adj. healthy salutatio, onis, f. salutation salutator, oris, m. visitor

    axe
    f.

    atis,

    freedomfrom care

    securus,

    a,

    um,

    adj. free from care

    sed, CODJ. but

    180
    sedeo,
    sedes,
    ere, sedi, (2) settle
    is, f. seat,
    f.

    LATIN READER
    sessum,
    v. (1) sit,

    home

    seditio, onis,

    rebellion

    ere, xi, ctum, v. lead apart segnis, e, adj. sluggish segnitia, ae, f. sluggishness seligo, ere, legi, lectum, v. choose semel, adv. once

    seduco,

    sestertius, ii, m. (2^ asses), about 2d. seu, v. sive severitas, atis, f. sternness sex, num. six sexcenti, ae, a, num. six hundred
    si,

    conj. if

    sic,

    adv. thus

    semen, inis, n. seed semper, adv. always senator, oris, m. senator


    senatus, us, m. senate senectus, utis, f. old age senex, is, m. old man

    sicco, are, avi, atum, v. dry siccus, a, um, adj. dry sicut, 1
    .
    .

    -,

    significatio, onis, f. sign signiflco, are, avi, atum, v. show, make a sign

    senium, ii, n. decay sensim, adv. gradually sensus, us, m. sense


    opinion, decision v. (1) think, perceive, (2) decide separatim, adv. separately

    signo, are, avi, atum, stamp, seal

    v.

    mark,

    signum,

    i,

    n. (1)

    mark,

    (2) stand-

    sententia,
    sentio,

    ae,

    f.

    ard, (3) statue silenfcium, ii, n. silence


    sileo, ere, ui, v. be silent silex, icis, m. pebble, flint

    ire,

    si,

    sum,

    separo,
    sepelio,

    are, avi,
    ire, ivi,

    atum, v. separate ultum, v. bury

    silva, ae, f. wood silvestris, e, adj.

    simia, ae,
    similis,

    f.

    woody monkey

    septem, num. seven septendecim, num. seventeen Septimus, a, um, num. seventh septingenti, ae, a, num. seven hundred septunx, uncis, m. seven ounces sepulcrum, i, n. tomb
    sepultura, ae, f. burial sequor, i, secutus, v. follow
    serius,
    a,

    e, adj. like

    simul, adv. at the same time simulac, conj. as soon as simulacrum, i, n. likeness, pliantom simulo, are, avi, atum, v. pretend simultas, atis, f. rivalry
    sin, conj. but if sine, prep, without

    um,

    adj. earnest

    singularis, singuli, ae,

    e, adj. single,

    unique

    a,

    num. one

    each, single

    sermo,

    onis,

    m. conversation

    sero, adv. late sero, ere, ui, sertum, v. join sero, ere, sevi, satum, v. sow

    sinister, tra, tram, adj. left sinus,us, m. (I)fold, (2) bay, (3)purse sitio, ire, ivi, v. be thirsty
    sitis, is,
    f.

    thirst
    if,
    i,

    serpens,

    tis, c.
    i,

    serpent

    sive, conj. or

    ivhether

    wreath serva, ae, f. female slave servio, ire, ivi, itum, v. serve servitium, ii, n. slavery

    sertum,

    n.

    smaragdus,

    m. emerald

    sodalis, is, c. comrade sodes (si audies), if you please m. slave sol, solis, m. sun sessor, oris, m. one who sits = sestertium ( sestertiorum), 1000 soleo, ere, solitus, v. be wont 8 solidus, a, um, adj. solid sesterces, about

    servitus, utis, f. slavery servo, are, avi, atum, v. preserve

    soboles, is, f. offspring sobrius, a, um, adj. temperate socius, ii, m. companion, ally socordia, ae, f. indolence

    servus,

    i,

    VOCABULARY
    solitude,
    desert
    inis,
    f.

    181
    oris,

    (1)

    loneliness, (2)

    squalor,

    m.
    n.

    dirtiness

    sollemnis, e, adj. sollemniter, adv. solemnly

    stabulum, i, customary solemn stadium, ii,


    ',

    n. stall
    (1)

    a furlong,

    (2)

    race-course
    static, onis, f. post statim, adv. immediately statua, ae, f. statue

    sollertia, ae, f. skill sollicito, are, avi, atum, v. rouse sollicitus, a, nm, adj. anxious solum, i, n. (1) soil, (2) region solus, a, urn, adj. alone, lonely

    statuarius, a, um, adj. of a statue, statue-maker


    statuo,
    settle,

    solvo,

    ere,

    i,

    solutum,

    v.

    loosen,

    ere,

    ui,

    utum,

    v. place,

    pay, deliver

    determine

    somnium, ii, n. dream somnus, i, m. sleep


    sonitus, us, m. sound

    sonus,

    i,

    m. sound
    to sleep

    statura, ae, f. stature status, us, m. position, state sterno, ere, stravi, stratum, strew, spread, overthrow
    i, m. pen, style stimulo, are, avi, atum, stimulus, i, m. sting

    v.

    sophistes, ae, m. sophist sopio, ire, ivi, itum, v. lull

    stilus,

    v. rouse

    sopor, oris, m. sleep sordidus, a, um, adj. dirty soror, oris, f. sister
    sors, tis,. f. lot, fate sortior, iri, itus, v. cast spadix, icis, adj. "brown
    lots, allot

    stipendium,
    stola, ae,
    f.

    ii,

    n. tribute,

    pay

    sto, are, steti, statum, v. stand

    gown
    ari,

    stomachor,
    strages,

    atus, v. be

    angry

    is, f.
    i,

    overthrow

    spargo,

    ere, si,
    a,

    sum,

    v. scatter

    spatiosus,

    um,
    f.

    adj.

    roomy

    spatium,
    species,

    ii,

    n. space,
    (1) figure,

    ei,

    n. carpet, rug um, adj. active strepitus, 'us, m. noise appear- strepo, ere, ui, v. make a noise

    stragulum,
    strenuus,

    a,

    ance, (2) pretence

    strideo, ere,
    adj.

    i,

    speciosus,

    a,

    um,
    i,

    (1)

    hand- stringo,
    stropha,
    structor,
    carver

    ere,
    f.

    v. creak, whistle nxi, strictum, v. (1)

    some, (2) spacious

    grasp, graze, (2) pull off


    ae,

    spectaculum,

    n. spectacle
    v. look at

    trick

    specto, are, avi, atum, speculor, ari, atus, v. examine specus, us, m. f. n. cave spero, are, avi, atum, v. spes, ei, f. hope spina, ae, f. thorn

    oris,

    m.

    (1) builder, (2)

    strues, is, pile struo, ere, xi, ctum, v. arrange studeo, ere, ui, v. be eager for studiosus, a, um, adj. eager, devoted
    f.

    spinosus,a,um,
    spiritus, us,

    m.

    adj. thorny, obscure breath, energy

    studium,
    (2)

    ii,

    n.

    (1) zeal,

    devotion,

    study
    f.

    splendor,

    oris,

    m. brightness

    stultitia, ae,

    spoliator, oris, m. robber spolio, are, avi, atum, v. spoil

    stultus,

    a,

    um,

    folly adj. foolish


    feci,

    stupefacio,
    stupefy

    ere,

    factum,

    v.

    spolium, spongia,

    ii,

    n. spoil
    f.

    ae,

    sponge

    sponsio, onis, f. agreement sponsor, oris, m. surety

    sponte
    accord

    (sua),
    f.

    f.

    abl.

    of one's

    spuma,

    ae,

    foam

    amazed, wonder m. amazement suadeo, ere, si, sum, v. advise own suarius, ii, m. swine-herd sub, prep, under, up to subdo, ere, didi, ditum, v.jmt under

    stupeo, stupor,

    ere, ui, v. be
    oris,

    182
    subduco,
    ere, xi,

    LATIN READER
    ctum, v. raise, withdraw, lutul up ii, itum, v. come under,

    draw
    subeo,

    off,

    sumo, ere, psi, ptum, v. take sumptuosus, a, um, adj. costly

    ire,

    occur, enter

    subicio, ere, ieci, iectum, v. under, subject, suggest subigo, ere, egi, actum, v. subdue, compel subito, adv. suddenly

    supellex, ectilis, f. furniture super, adv. and prep, above, beyond throw superbia, ae, f. pride

    superbus,

    a,

    um,

    adj.

    proud

    e, adj. on high submitto, ere, si, ssum, v. put unsurpass, surmount superstes, itis, adj. surviving der, let down, despatch subrideo, ere, si, v. smile supersum, esse, fui, v. (1) remain, subrusticus, a, um, adj. clownish outlive, (2) abound subsequor, i, secntus, v. follow supervenio, ire, veni, ventum, v. come upon subsidium, ii, n. help, reserves subsisto, ere, stiti, v. stay, halt suppeto, ere, ivi, itum, v. be at hand substituo, ere, ui, utum, v. substitute supplex, icis, adj. suppliant

    sublimis,

    superiacio, ere, ieci, iectum, v. throw over superior, us, adj. higher, former supero, are, avi, atum, v. go over,

    substring, ere, tie up subsum, esse, v.


    subtexo,
    ere, xui,

    nxi, strictum, v.
    be

    suppliciter, adv, suppliantly

    supplicium,
    under xtum, v.

    ii,

    n.

    punishment
    situm, v. put
    be-

    suppono,
    affix,

    ere,

    sui,

    add

    under, apply, substitute

    subtilis, e, &d.j.fine, subtle subtilitas, atis, f. fineness, subtlety

    supra, adv. and prep, above,

    yond

    subtraho,
    draiv

    ere, xi,

    ctum,

    v. iciih-

    supremus,
    surgo,
    ere,

    a,

    um, adj. highest, last surrexi, surrectum, v.


    reptum,
    v.

    rise subula, ae, f. awl subvenio, ire, veni, ventum, v. help surripio, succedo, ere, ssi, ssum, v. go up sus, suis,
    to,

    ere, ui,
    c.

    snatch
    v. (1)

    pig

    succeed
    ere, di,

    suscipio,

    ere, cepi,

    ceptum,

    succendo,
    succido,

    sum,

    v.

    kindle

    support, (2) undertake, (3) receive

    succumbo,
    succurro,
    assist

    cisum, v. cut off cubui, cubitum, \.fall doivn, yield


    ere, cidi,

    ere,

    suspendium, ii, n. hanging suspendo, ere, di, sum, v. hang


    suspicio, ere, exi, ectum, v. look

    ere,

    curri,

    cursum,

    v.

    up

    at, suspect
    f.

    suspicio, onis,
    is, f.

    suspicion

    sudes, sudor,

    stake

    sustento,
    fectum,
    v.

    oris,

    m. sweat
    feci,

    sufficio,

    ere,

    (1)

    afford, (2) suffice suffoco, are, avi, atum, v. choke suflragium, i, n. vote .

    atum, v. support sustineo, ere, ui, entiim, v. hold up, maintain


    are,

    avi,

    suus,

    a,

    um,

    adj. one's

    own

    sum,

    esse, fui, v. be
    f.

    sutor, oris, m. cobbler sutrinus, a, um, adj. of a cobbler


    v.

    summa, ae, summoveo,


    remove

    chief part, whole

    ere,

    movi, motum,
    adj. highest,

    tabellarius,

    summus,

    a,

    um,

    best,

    ii, m. letter-carrier taberna, ae, f. shop tabesco, ere, bui, v. waste away tabula, ae, f. tablet, picture, board

    VOCABULARY
    taceo, ere, cui, citum, v. be silent tacitus, a, urn, adj. silent
    testis,
    is, c.

    183
    witness
    f.

    testudo,

    inis,

    (1)

    tortoise,

    (2)

    taeda,
    tails,

    ae,

    f.

    torch
    n. weariness

    taedium,
    is,

    ii,

    lyre, (3) shields of soldiers held over their heads

    adj.

    such

    testula, ae,
    tra,
    ere,

    f.

    voting tablet

    talus, i, tarn, adv. so tamdiu, adv. so long tamen, adv. yet, however tandem, adv. at length, pray

    m. ankle, knuckle-bone, die teter,


    texo,

    trum, adj./imZ xui, xtum, v. weave


    i,
    i,

    theatrum,
    thesaurus,
    tibia, ae,
    f.

    n. theatre

    m. treasury, treasure

    flute
    n.

    tango,

    ere, tetigi,

    tactum,

    v. touch

    tibicen, inis, m. flute player

    tanquam,
    tantum,

    conj. just as, as if

    tignum,

    i,

    beam

    adv. only tantummodo, adv. only tantus, a, um, adj. so great

    tardo, are, avi, atum, v. delay tardus, a, um, adj. sloiv taurus, i, m. lull tectum, i, n. roof, house
    tego, ere, xi, ctum, tegula, ae, f. tile
    tellus, uris,
    f.

    v. cover

    timeo, ere, ui, v. fear timidus, a, um, adj. timid timor, oris, m.fear tinctura, ae, f. dye titubo, are, avi, atum, v. stagger titulus, i, m. (1) title, (2) bill tollo, ere, sustuli, sublatum, lift, remove tonsa, ae, f. oar

    v.

    earth
    adj. heedless

    tormentum,

    i,

    n. catapult

    telum, i, n. weapon temerarius, a, um,

    templum, i, n. temple tempus, oris, n. time


    temulentia, ae, f. drunkenness temulentus, a, um, adj. drunken tendo, ere, tetendi, tensum and tentum, v. (1) stretch, (2) aim tenebrae, arum, f. darkness teneo, ere, ui, turn, v. hold tener, a, um, adj. soft, young tento, are, avi, atum, v. (1) touch,
    test, (2)

    torrens, tis, m. torrent torreo, ere, ui, tostum, v. scorch torridus, a, um, adj. scorched torus, i,yn. (1) bed, (2) muscle
    tot, adj. so many toties, adv. so many times

    totus,

    a, um, adj. whole toxicum, i, n. poison

    tracto, are, avi, atum, v. handle tractus, us, m. district trado, ere, didi, ditum, v. hand
    over, report

    assail
    ii,

    traduco,

    tentorium,

    n. tent

    ere, xi, across, lead along

    ctum,

    v.

    lead

    tennis, e, adj. slender, slight tenuitas, atis, f. thinness

    tenuo,
    slight

    are,

    avi,

    atum,

    v.

    tragicus, a, um, adj. tragic tragoedia, ae, f. tragedy make traho, ere, xi, ctum, v. draw
    traicio,
    ere, ieci, iectum, v. (1) throw, (2) take across, (3) pierce
    itis,

    tergum,

    i,

    termino, terminus,

    us, oris, n. back are, avi, atum, v. limit


    i,

    and

    trames,
    trano,
    across

    m.

    tero, ere, trivi, terra, ae, f. earth terreo, ere, ui, itum, v. frighten
    terribilis,
    e, adj. dreadful terror, oris, m. terror tertius, a, um, num. third

    end tritum, v. rub


    limit,

    are,

    m. path avi, atum,

    v.

    swim

    tranquillus, a, um, adj. trans, prep, across transeo, ire, ii, itum, v. go across transfero, ferre, tuli, latum, v. carry across

    calm

    184
    transfigo, through
    ere,
    xi,

    LATIN READER
    xum,
    avi,
    v.

    pierce
    v.

    burbidus,

    a,

    um,

    adj.

    disordered,

    muddy
    are,

    transform,
    transform transfugio,
    the sea

    atum,

    ere, fugi,
    a,

    transmarinus,
    transmitto,
    send across,

    um,
    si,

    v.fly over adj. beyond

    turbo, are, avi, atum, v. confuse turgidus, a, um, adj. swelling turma, ae, f. squadron
    turpis,
    e,

    turpitude,
    ere,

    ssum,

    v.

    (1) v.

    (2) cross

    transport,
    transport

    are,

    avi,

    atum,

    turris, is, tuto, adv. safely tutor, ari, atus, v. protect

    adj./owZ, ugly, "base inis, f. baseness f. tower

    transtrum, i, n. cross-timber, thwart tutus,


    transverbero,
    transfix
    are, avi,

    atum,

    v.

    transversus,

    um, trecenti, ae, a, num. m. tremor, oris, shaking


    a,

    adj. cross three hundred

    m. protects um, adj. safe tuus, a, um, adj. thine tyrannicus, a, um, adj. tyrannus, i, m. despot
    tutor,
    oris,
    a,

    despotic

    trepido, are, avi, atum, v. be in

    uber, uber,

    eris, n. (1)

    udder, (2) richness

    eris, adj.

    fruitful

    alarm
    trepidus,
    a,

    tres, tria, tribunal, alis, n. tribunal, platform triceni, ae, a, num. thirty each tricies, num. thirty times

    um, adj. trembling num. three

    ubi, adv. (1) where, (2) when ubinam, adv. where ubique, adv. everywhere

    ulciscor, i, ultus, v. avenge ullus, a, um, adj. any ulmeus, a, um, adj. of elm

    triclinium,

    ii,

    n. couch

    ultimus,

    a,

    um,
    f.

    adj. last

    triduum, i, triennium,

    n. space of three days n. space of three ii,

    years tripertito, adv. in three parts

    tripudio, are, avi, atum, tristis, e, adj. sad


    tristitia, ae,
    f.

    v.

    dance

    vengeance ultra, adv. and prep, beyond ultro, adv. (1) on the other side, thither, (2) of one's own accord umbra, ae, f. shade
    ultio, onis,

    umbrosus,
    atum,
    v.

    a,

    um,

    adj.

    shady

    sadness
    avi,

    triumpho,
    triumph

    are,

    una, adv. together unda, ae, f. water unde, adv. whence

    triumphus,

    i,

    m. triumph

    triumvir, i, m. triumvir trucido, are, avi, atum, v. slaughter

    undecimus, a, um, num. eleventh undequadraginta, num. thirtynine

    truncus,
    trux,

    i,

    m. trunk
    savage

    cis, adj.

    tu, pron. thou

    tuba, ae, f. trumpet tubicen, inis, m. trumpeter tueor, eri, tuitus, v. watch, protect
    turn, adv. then
    us, m. tumult tune, adv. then tunica, ae, f. tunic turba, ae, f. crowd

    undique, adv. on all sides ungo, xi, ctum, v. anoint unio, onis, m. pearl universus, a, um, adj. entire unquam, adv. at any time unus, a, um, num. one, single;
    with quisque, each one urbanitas, atis, f. politeness

    tumultus,

    urbanus,

    a,

    um,

    adj. polite

    urbs, is, f. city urgeo, ere, ursi, v. urge, beset uro, ere, ussi, ustum, v. burn

    VOCABULARY
    ursa, ae, f. she-bear ursus, i, m. bear

    185
    cis, adj.
    i,

    velox,

    swift

    velum,
    (to)

    n. sail

    usquam,

    adv. anywhere usque, adv. constantly, right up m. usus, us, use, experience ut (uti), adv. and conj. how,

    that, in order that, so that, uter, ris, m. skin, bottle uter, tra, trum, pron. which of two utercunque (cum.), pron. whichever of tivo uterque, utraque, utrumque, pron. each of two

    veluti (velut), adv. just as venabulum, i, hunting-spear venalis, e, adj. for sale as, venaticus, a, um, adj. of hunting though venatio, onis, f. hunting

    venator, oris, m. huntsman venatorius, a, um, adj. of the chase venatus, us, m. hunting vendito, are, avi, atum, v. offer for sale vendo, ere, didi, ditum, v. sell

    utor,

    utilis, e, adj. useful i, usus, v. use

    utrinque (utrimque), adv. on


    sides

    both

    um, adj. poisoned n. poison veneo, ire, ivi, itum, v. be on sale veneror, ari, atus, v. reverence
    a,

    venenatus,

    venenum,

    i,

    utrum,

    conj. ivhether

    uva, ae, f. bunch of grapes uxor, oris, f. wife

    vacuus,

    a,
    i,

    vadum,
    vae,
    vafer,

    um, adj. empty, idle n. shallow, ford


    frum, adj.
    f.

    venia, ae, f. leave, pardon venio, ire, veni, ventum, v. come venor, ari, atus, v. hunt venter, tris, m. belly ventito, are, avi, atum, v. keep coming

    interj. alas !
    fra,

    ventus,
    sly, artful

    i,

    m. wind^
    are, dedi,

    vagina, ae, vagitus, us, m. crying, squalling vagor, ari, atus, v. wander vagus, a, um, adj. wandering valde, adv. exceedingly
    valeo,
    ere,
    ui,

    sheath

    datum, v. sell verber, eris, n. (1) whip, (2) bloiu verbero, are, avi, atum, v. flog verbosus, a, um, adj. ivordy

    venundo,

    verbum,

    i,

    n.

    word

    itum, v. be strong,
    adj. strong

    be able, farewell

    validus,
    vallis,

    a,

    um,

    is, f.
    i,

    valley

    vallum,
    vallus,

    n. palisade

    i,

    m. stake

    vere, adv. really, truly vereor, eri, itus, v.fear veridicus, a, um, adj. truth-telling verisimilis, e, adj. probable vero, adv. certainly, but indeed versor, ari, atus, v. (1) dwell, (2) be engaged in

    a, um, adj. empty, vain varius, a, um, adj. various vas, vadis, m. surety vas, vasis, n. vessel vasto, are, avi, atum, v. ravage vates, is, m. bard, prophet ve, conj. or vectis, is, m. crowbar, bolt

    vanus,

    vehemens, tis, adj. eager vehementer, adv. vehemently


    vehiculum,i, n. (I) carriage, veho, ere, xi, ctum, v. carry
    vel, conj. or

    versus, us, m. verse vertex, icis, m. (1) eddy, (2) top vertigo, inis, f. dizziness verto, ere, ti, sum. v. turn verus, a, um, adj. true vescor, i, v. eat vesper, eris and eri, m. evening

    vestibulum, i, n. entrance-court vestigium, ii, n. track


    vestio, vestis,
    ire, ivi,
    is, f.

    itum, v. clothe

    robe

    186

    LATIN READER
    viridis,
    e,

    vestitus, us, m. clothing veto, are, ui, itum, v. forbid

    adj. green

    virilis, e, adj.

    manly
    f.

    vetulus, a, um, adj. old vetus, eris, adj. aged, old vetustus, a, um, adj. ancient
    via, ae, f. (1) way, path, (2) inarch viator, oris, m. traveller vibro, are, avi, aturn, v. shake

    virtus, utis,
    virtue
    vis, pi. vires,
    pi.

    excellence,

    bravery,

    f.

    sing, force, vigour ;


    v. visit

    strength
    si,

    viso, ere,
    vita, ae,
    vitis,

    sum,

    visus, us, m. sight


    f.

    vicarius, a, um, adj. deputy vicinus, a, um, adj. neighbouring victima, ae, f. victim victor, oris, m. and trix, f. conqueror victoria, ae, f. victory victus, us, m. food vicus, i, m. street, village video, ere, di, sum, v. see videor, eri, visus, v. seem, seem good

    life

    is, f.
    ii,

    vine

    n. fault, vice vito, are, avi, atum, v. avoid

    vitium,

    vitulus, i, m. calf vitupero, are, avi, atum, v. blame vividus, a, um, adj. spirited vivo, ere, xi, ctum, v. live vivus, a, um, adj. alive
    vix, adv. scarcely

    vidua,
    vigil,

    ae,

    f.

    widow

    vocabulum,
    vociferor,

    i,

    n.

    name
    cry out
    v. call

    awake, .sentinel vigilia, ae, f. watch vigilo, are, avi, atum v. watch viginti, num. twenty vilis, e, adj. cheap, paltry
    ilis,

    adj.

    ari, atus, v.

    voco,

    are, avi,

    vilitas, atis, f. cheapness villus, i, m. hair, bristle

    v. fly volo, are, avi, volo, velle, volui, v. wish volucer, cris, ere, adj. winged, bird voluntarius, a, um, adj. volunteer

    atum, atum,

    voluntas, atis, f. will, choice voluptas, atis, f. pleasure vinco, ere, vicij victtim, v. conquer volvo, ere, i, utum, v. roll vinculum (vinclum), i, n. bond, vorago, inis, f. whirlpool

    vimen,

    inis, n.

    twig

    fetter

    votum,
    icis, c. protector,

    i,

    vindex,
    vindico,
    save

    are,

    avenger avi, atum, v. claim,

    vox,

    vocis,

    n. wish, f. voice

    vow

    vulgaris,

    e,

    adj. usual,

    common

    vinum,
    vir,
    i,

    i,

    n. wine
    a,

    violentus,

    um,

    adj. violent

    m. man, husband

    viresco, ere, v. be green virga, ae, f. twig, rod

    vulgns, i, 11 people, mob vulnero, are, avi, atum, v. wound vulnus, eris, n. wound vulpes, is, f. fox, vixen vultus, us, m. (I) face, (2) look
    zona,
    ae,
    f.

    virgnltum,

    i,

    n. copse

    girdle,

    purse

    INDEX OF PLACES

    187

    INDEX OF PLACES
    Abdera, ae,f. town on Thracian coast Casilinum, i, n. town in Campania Actium, i, n. promontory on W. Caspius, a, um, adj. of the Caspian
    coast of Greece

    Aduatici, m. Belgic

    tribe

    in N. Gaul

    Aegaeus, a, um, Greece and Asia Minor Aegyptus, i, f. Egypt Afer, ri, m. an African
    Albania, ae, Caucasus Alexandria, of Egypt
    Allia,
    ae,
    f. f.

    adj. sea between

    Sea Castalius, a, um, adj. of Castalia, fountain in Phocis Consentia, ae, f. town in S. Italy Corinthus, i, f. city on the isthmus
    joining Peloponnese to N. Greece Greta, ae, f. island in E. of Mediterranean Crotoniates, ae, m. of Croton, in
    S. Italy ^

    district

    in Mount
    coast

    ae,

    f.

    town on N.

    stream eleven miles

    from Rome Ambiani, m. tribe on the in N. Gaul Arabs, is, m. an Arabian Delphicus, a, um, adj. of Delphi, in Phocis Argos, i, Argi, n. and. m. town in N.E. of Peloponnese Asia, ae, f. W. coast of Asia Minor Ephesus, i, f. city in W. of Asia Minor Athenae, arum, f. capital of Attica
    Attica,

    Cydnus, i, m. river in Cilicia Cyprus, i, f. island in the Levant Somme, Gyrene, es, f. city in N.E. Africa

    E. Greece Epirus, i, f. country in N. W. Greece Eretria, ae, f. city of Euboea on Babylon, onis, city Euphrates Etruria, ae, f. country on W. coast Barca, ae, f. town in N. Africa of Italy
    ae,
    f.

    district of
    f.

    Batavus,

    a,

    um,

    adj.

    Dutch
    Gabii, orum, m. a town twelve miles

    Britannia, ae, f. England Brutii, orum, rn. town in S. Italy Busentinus, i, m. stream in S. Italy Buto, f. town in N. Egypt

    from Rome
    Galli, orum,

    m. Gauls in France
    on S. coast of Sicily

    and

    elseivhere
    f.

    Gela, ae,

    city

    Calydonius, a, um, adj. of Caly- Gortyni, orum, m. people in Crete don, a town in Aetolia Graecia, ae, f. Greece Campania, ae, f. territory on W. Grumentum, i, n. town in S. Italy
    coast of Italy
    f. town in Helvetii, orum, m. Swiss Apulia Capitolium, ii, n. citadel of Rome Hibernicus, a, um, adj. Irish Carthago, inis, f. city in N. Africa Hispania, ae, f. Spain

    Cannae, arum,

    188
    India, ae,
    f.

    LATIN READER

    India Phryges, um, m. people of Asia m. tribe in N. Italy Minor Ionia, ae, f. district on W. coast of Piraeus, i, m. harbour of AtJiens Asia Minor Poeni, orum, m. Carthaginians Ithaca, ae, f. island off W. coast of Praeneste, is, n. town in Latium

    Insuber,

    ris,

    Greece

    Bhemisius,

    a,

    um,

    Lacedaemon,
    Lampsacus,

    onis,
    city

    f.,

    or Sparta,

    city in S. o/ Peloponnese
    i, f.

    Rhodus, i, f. island Asia Minor

    adj. of Rheims off S. coast of

    on the HellesSabini, orum, m. people of central Italy Salamis, is, f. island near Attica Salonae, arum, f. capital of Dal-

    pont Leontini, orum,


    Sicily

    m. town in E.
    adj. of
    city

    N. Africa in S. Italy Lucani, orum, m. people in S. Italy Lusitani, orum, m. people of Portugal Lutetia, ae, f. Paris

    Libycus,

    a,

    um,

    Locri, orum, m.

    matia Samnites, ium, m. people of


    tral Italy

    cen-

    Samos,

    i, f.

    island off

    W.

    coast of

    Asia Minor Lydus, a, um. adj. of Lydia, on Sardes, ium, f. capital of Lydia W. coast of Asia Minor Scyros, i, f. island in Aegean Sea
    Scythia,
    ae,
    f.

    South Russia

    Macedones, um, m.
    in N. of Greece

    people living

    Senones, um, m. people in Gallia


    Cisalpina

    Maeander, dri, m. river of Asia Serious, a, um, adj. Chinese Minor Seriphus, i, f. one of the Cyclades Magnetes, um, m. people in Lydia Sicilia, ae, f. Sicily
    Mantinea, ae, f. city of Arcadia Megara, ae and orum, f. and
    town near Athens
    n.

    Memphis,
    Egypt

    idis,

    f.

    city of

    middle

    Susa, orum, n. city E. of Babylon Sybaritae, arum, m. of Sybaris, town in S. Italy Syracusae, arum, f. city ofE. Sicily Syria, ae, f. country N. of Palestine

    Minturnae, arum, town ofLatium Mygdonia, ae, f. country in Phrygia Tagus, i, m. river in Spain Mysi, orum, m. people in N. W. of Tamesis, is, m. Thames Asia Minor Tanais, is, m. river Don Tarentum, i, n. town in S. Italy Neapolis, is, f. Naples Tarsus, i, f. city of Cilicia Nicaea, ae, f. city in Bithynia Thebae, arum, f. city of Boeotia Nilus, i, m. Nile Thessalus, a, um, adj. Thessalian Nola, ae, f. town in Campania Tiberis, is, m. Tiber, on which
    f.

    Rome
    m. range in Mysia Orcades, um, f. Orkneys

    stands
    i, f.

    Olympus,

    i,

    Trasimenus,
    Troia,
    ae,

    city
    a,

    m. lake in Etruria in N. W. of Asia


    adj.

    .Minor
    Palestina,
    ae,
    i, f.

    Palestine

    Tyrrhenus,
    Vectis,
    is,
    f.

    um.

    Etrurian

    m. range in Thrace Patavinus,a, um, adj. ofPatavium, town in N. Italy (Padua)

    Pangaeus,

    Isle of
    i,

    Vulturnus,

    Wight m. river of Campania

    THIS BOOK IS DUE ON THE LAST DATE

    STAMPED BELOW

    AN INITIAL PINE OF

    25

    CENTS

    WILL BE ASSESSED FOR FAILURE TO RETURN THIS BOOK ON THE DATE DUE. THE PENALTY WILL INCREASE TO SO CENTS ON THE FOURTH DAY AND TO $!.OO ON THE SEVENTH DAY OVERDUE.

    KB 14 mb
    -&

    LD

    U. C.

    BERKELEY LIBRARIES

    COMS'lEDISS

    You might also like