Intermediate Oral Latin Reader by Jones PDF

^iBUl'^M'M'loMal^H^
•INTERMEDIATE-
ORAL -LATIN -READER
WITH
JONES
•/-
orr m
E TTTT i
j»(o}«joi»|o •
| \° [ ?
J
£
/
./
V I
y
',.^-'-v !
7
/*?<.
CICERO
Class, ^rn-
eft-
INTERMEDIATE
ORAL LATIN
READER
BASED ON CICERO'S DE SENECTUTE, WITH
EXTRACTS FROM MARTIAL AND HORACE
BY
FRANK JONES, B.A.

Assistant Master of King- Edward's School, Aston, Birmingham
Joint-Author of "Scott and Jones's Latin Courses"
Author of "A First English Course"
BLACKIE AND SON LIMITED

50 OLD BAILEY LONCnTr'
GLASGOW AND BON BAY nD rj
Pft
Jfo5
By ERNEST H. SCOTT, B.A., and FRANK JONES, B.A.
A FIRST LATIN COURSE, is. 6d.
A SECOND LATIN COURSE. Illustrated. 2s. 6d.
A SHORTER SECOND LATIN COURSE. Alternative to

A Second Latin Course. 2s.
A FIRST LATIN GRAMMAR. To accompany and complete
Scott and Jones's Latin Course. Large 8vo, 2s.
BLACKIE & SON, Limited, LONDON, GLASGOW, BOMBAY

PREFACE
This Oral Reader is intended for pupils who have a

working knowledge of elementary accidence and syntax,
but who are not quite ready for a Latin "author" in
his entirety. To this category will belong most pupils
at the beginning of their third year.
Part I consists of an abridgment of Cicero's De
Senectute. I have followed the system adopted in our
Second Course (Scott and Jones), wherein each chapter
consists of Praeparatio, Lectio, and Interrogatio. In
almost all cases the Lectio is just as Cicero wrote it,
but for occasional omissions. The Interrogationes are
printed in full rather than left to the teacher or the
class, partly because spontaneous questions thus asked
are apt in many cases to be meagre in quality and
variety, and partly because of the great advantage of
letting the Latin enter through the eye as well as
through the ear. Many years' experience in oral Latin
teaching has convinced me that the advantages of such
a system outweigh any alleged disadvantages, such, for
example, as diminution of interest. After the set ques-
tions have been asked and answered with books open,
the same or other questions may, of coui'se, be asked and
answered with books closed, or one of the best pupils
may stand out without a book and answer questions
asked with or without book by the rest of the class.
I make no apology to lovers of Cicero's charming
treatise for having thus butchered it to make an English
textbook. The work is full of anecdote and allusion,
such as all pupils like; it gives in an interesting and
allusive manner a vivid picture of Roman life in many
3
4 PREFACE
periods; and it is admirably suited for the method of

teaching Latin by question and answer. I think, more-
over, that those pupils who in after-life come back to it
in its entirety will like it the more and not the less for
their early intimate knowledge with the easier portions.
Most of the extracts from Martial will, I think, be
found new to elementary Latin teaching. I feel sure
that they will be found eminently suitable to middle-
form work. They are short and pithy, most of them
written in quite simple Latin, and (what will be a
novelty in Latin to most pupils) almost all of them
witty. It will be something for the pupil to know that
the Roman was not always fighting, and that on occa-
sion he found time for his little joke. These extracts
should not be consumed in too great quantity, but an
occasional epigram of Martial, when the appetite is flag-
ging, should prove an admirable savoury.
Two of the passages from Horace are in the Sapphic
metre. This metre I have chosen on account of its sim-
plicity and the ease with which it can be set to modern
music. Both Sapphics will be found to go equally well
to the well-known tune of Integer Vitae.
It is hoped that the Latin footnotes will be found an
acceptable innovation. The pupil will have an imme-
diate interest in translating them; that in itself should
justify their existence.
Short exercises, each suitable for a night's home-work,
are included as an appendix.
I am indebted, once more, to Professor E. V. Arnold
for many valuable criticisms and suggestions; to
Mr. A. A. Maclardy, M.A., for considerable help with
the proofs; to the edition of Be Senectute by Professor
Reid for guidance on certain points of difficulty; and
to the invaluable Lexicon of Facciolatus and Forcellinus
for many of the Latin footnotes.
FRANK JONES.
Birmingham, December, 1914.
CONTENTS
Page
Preface 3
PAET I
EX CICERONIS DE SENECTUTE
Paragraphs. Caput.
1-3
4-6
I Cicero de senectute scribit
Cato negat senectutem sibi

.....
gravem esse
7
9
II
7-9 III Quales senes tolerabilem senectutem agunt - - 10
10-12 IV De Themistocle et Quinto Maximo - - - 12
13-15 V De Placida ac leni senectute - - - - - 14
1G-18 vi De quattuor causis cur senectus misera videatur - 16
19-21 vn De consilio, auctoritate, sentcntia senum - - 18
22-24
25-27
28-30
VIII
ix
x
De
De
De
senectute operosa
L. Metello, Nestore,
------
memoria, de Sophocle, de agricolis
M. Catone ipso
-
-
-
-
-
-
20
22
25
31-33 XI De viribus corporis et ingenl - - - - - 27

34-36 xn De tertia vituperatione senectutis - - - - 29
De
37-39
40-42
43-45
xin
xiv
XV
De
De
sermonis delectatione
otiosa senectute
agricolarum voluptatibus
......
-
-
-
-
-
-
-
- -
31
33
34
46-48 xvi De Cyrl horto 36
49-51 xvil De senectutis auctoritate • - - - - 39
52-54 XVIII De mortis timore 41
55-57
58-60
61-63
xix
xx
XXI
Mors omni
De
aetate
mortis timore -----.-

communis
De animis immortalibus hominum

est -
-
-
-
-
-
-
-
43
45
47
64-66 XXII De vita apud beatos futura - - - - - 49
5
6 CONTENTS
PAET II
E MARTIALIS EPIGRAMMATIS
Paragraphs.
67-94 Epigrammata breviora -------
--------
Page
52
95
96-97
Rumpitur invidia
Ad Caecilianurn (Cum------
-------
tibi)
56
56
98-99 Fragmentum quod vile 57
100-101 Ad Qulntum Ovidium (SI credis) 58
102-103 Ad Decianum (Ne valeam) 58
104-105 Ad Caecilianum (Mille tibi) 59
106-107 Ad Lupercum (Occurris cpuotiens) - - - - - 59
108-109
110-116 Epigrammata breviora -------
Praeco facetus (Venderet excultos) - - - - - 60
61
62
117-118 Issa
119-120 Erotion 64
EX HORATI CARMINIBUS
121-122
123-124
Dulce et decorum est
Nemo sua sorte contentus

-------
vivit - - - - -
65
66
125-126 De Avaritia (Perfidus hie caupo) - - - - - 67
127-128 De ModenitiGne (Rectius vives) 68
129-130 De otio (Otium divSs) 70
Exercises ---------
Notes on Parts I and II
......
73
79
Notes on the Illustrations 85

AN ORAL LATIN READER
Part I
EX CICERONIS DE SENECTUTE
CAPUT I
§1
1. Cicero de senectute aliquid scrlbit. 2. Ad Atticum
id conscrlpsit. Onere senectutis
3. levari eum vult.
4. Atticus tamen senectutis onus modice ac sapienter tulit.
5. Ciceroni cum de senectute aliquid vellet scrlbere,

Atticus occurrebat. Uterque eorum eo libro usus est.
6.
7. Ciceroni libii confectio iucunda erat. 8. Omnes senec-
tutis molestias abstersit. 9. Hunc libruin Cicero ad
Atticum misit. 10. Omnem sermonem M. Catoni sen!

tribuit. 11. Sic maiorem auctoritatem habuit oratio.
12. Laelius et Scipio admlrantur quod Cato tarn facile
senectutem ferat. 13. Non opus est dlcere plura. 14.
Catonis sermo Ciceronis sententiam de senectute explicat.
§ 2 CICERO DE SENECTUTE SCRIBIT

Nunc visum 1 est mihi de Senectute aliquid ad te 2
conscrlbere. Hoc enim onere, quod mihi tecum commune
est aut iam urgentis aut certe adventantis senectutis, et
1 = visum est bonuin, i.e. mihi placuit.
2 = ad Titum Pomponium Atticum qui sexagensimum annum agebat.
7
AN ORAL LATIN READER [$s
te et me ipsum levari volo; etsl te quidem id modice ac

sapienter, sicut omnia, et ferre et laturum esse certo scio.
Sed mihi, cum de senectute vellem aliquid scribere, tu
occurrebas, dignus eo munere, quo uterque nostrum com-
muniter uteretur. Mihi quidem ita iucunda huius librl
confectio fuit, ut non modo omnes absterserit senectutis
molestias, sed efiecerit mollem etiam et iucundam senec-
tutem. Sed de ceteris et diximus multa et saepe dlce-
mus: hunc librum de senectute ad te mlsimus. Omnem
autem sermonem tribuimus M. CatonI senl, quo maiorem
auctoritatem haberet oratio: apud quem Laelium et
Sclpionem facimus admirantes quod is tam facile senec-
tutem ferat, eisque eum respondentem. Sed quid opus
est plura? lam enim ipsius Catonis sermo explicabit
nostram omnem de senectute sententiam.
§3 INTERROGATIO
vfiMMffiUBfr
1. Cul visum est aliquid
de senectute scribere? 2.
Quo onere Atticum levari
vult? 3. Quo se levari?
4.Quomodo Atticus senec-
tutem fert? 5. Quando
Atticus Ciceroni occurre-

bat? 6. Quo munere
uterque eorum utl poterat?
7. Qualis erat confectio
huius librl? 8.Quid ab-
stersit? 9. Cul Cicero
omnem sermonem tri-
buit? 10. Cur Laelius

Marcus Porcius Cato et Sclpio admlrantur ?
11. Quid explicabit Cice-
ronis de senectute sententiam ?
$ 4, 5] EX CICERONIS DE SENECTUTE 9
CAPUT II
§4
1. Multls senibus senectus odiosa est. 2. M. Catonl
haud gravis est.Quis onus Aetna gravius sustinere
3.
potest? 4. Sclpio admiratur quod senectus Catonl haud
gravis sit. 5. Res haud difficilis est. 6. M. Catonl
multum in se opis est ad beate vivendum. 7. Omnia

bona a se ipse petit. 8. El nihil malum videtur quod
natura afferat. 9. Omnes ut senectutem adiplscantur
optant. 10. Alii earn adipiscuntur et cum adept! sint

earn accusant. 11. Quam cito senectus obrepsit! 12.
Falsum putas. 13. Pueritiae adulescentia obrepit. 14.
Quotum annum age bat Cato? 15. Annum octogensimum
agebat. 16. "Utinam", inquit Cato, "sapientia mea
digna esset opinione vestra". 17. Natura est dux
optima eamque sequor. 18. Naturae pareo. 19. Poeta
iners aliquando extremum actum neglegit. 20. Mors
sapientl molliter ferenda est.
§ 5 CATO NEGAT SENECTUTEM SIBI GEAVEM ESSE
Sclpio. Saepe numero admirari soleo cum hoc C. Laelio,

M. Cato, quod numquam senectutem tibi gravein esse
senserim, quae plerisque senibus sic odiosa est ut onus
se Aetna gravius dicant sustinere.
Cato. Rem haud sane difficilem, Sclpio et Laeli, ad-
mirari videmini. Quibus enim nihil est in ipsis opis ad
bene beateque vivendum, els omnis aetas gravis est; qui
autem omnia bona a se ipsi petunt, eis nihil potest malum
videri, quod naturae necessitas afferat. Quo in genere
in piimls est senectus; quam ut adipiscantur omnes
optant, eandem accusant adeptam. Tanta est stultitiae
inconstantia atque perversitas. Obrepere aiunt earn
citius quam putavissent. Primum, quis coegit eos i'alsum
10 AN ORAL LATIN READER [§§ 6, 7
putare ? Qui 1 enim citius adulescentiae

2
senectus, quam
pueritiae adulescentia obrepit? Deinde, qui minus gravis
esset els senectus, si octingentensimum annum agerent
quam octogensimum ? Quocirca si sapientiain meam
si
admirari soletis (quae utinam digna esset opinione vestra,

nostroque cognomine 3 !) in hoc sumus sapientes quod
naturam optimam ducem, tamquam deum, sequimur,
elque paremus: a qua non verisimile est, cum ceterae
partes aetatis 4 bene descriptae sint, extremum actum
tamquam ab inertl poeta esse neglectum. Sed tamen
necesse fuit esse aliquid extremum quod ferendum est
molliter sapient!.
§ 6 INTEREOGATIO
1. Quis nunquam senectutem sibi gravem esse sensit?
2. Qualis est senectus plerisque senibus? 3. Quod onus
Aetna gravius est? 4. Quibus omnis aetas gravis est?
5. Quibus nihil potest malum videri? 6. Quid omnes
optant? 7. Quid, senectute adepta, faciunt? 8. Quid
senectutem fecisse dlcunt? 9. Quid pueritiam sequitur?

10. Quid adulescentiam? 11. Qui sapientiam Catonis
admirati sunt? 12. Quod cognomen Catoni erat? 13.
Quam ducem secutus est? 14. Cul paruit? 15. Quid

facit poeta iners?
CAPUT III
1. Laelius sperat se senem futurum esse. 2. Rogat

quibus facillime rationibus senectutem ferre possit. 3.
1
= quomodo.
2
Usque ad annum septimum homo est Infdns ; a septimo usque ad septimum
decimum puer; adulescens usque ad tricensimum; iuvenis usque ad quadra-
gensimum quintum; deinde senior et senex. Hie adulescentia iuvenMtem com-
prehendit. 3 Cato Sapiens appellatus est. 4 = vitae.
1
§ 8] EX C1CER0NIS DE SENECTUTE 1
Ingravescens aetas Catoni haud gravis est. 4. Utrique

iuvenuin sermo Catonis gratus est. 5. Quam longa est
ea via quam omnibus ingrediendum est! 6. Qualis est
is locus, Cato, quo pervenistl? 7. Saepe interfui querellis
senum. 8. Alii voluptatibus iuventutis carent; alii dl-
cunt se sperm. 9. Accusa, Laeli, quod accusandum est.
10. Libido ut vinculum vincit. 11. Senes libidinum vin-
culis laxati sunt. 12. Id senes molliter ferre debent.
13. Non omnes senes a suis despiciuntur. 14. Modera-
t5rum senum senectus tolerabilis est.
§ 8 QUALES SENES TOLEKABILEM SENEC-

TUTEM AGUNT?
Laelius. Atqui, Cato, gratissimum nobis feceris, si,
quoniam speramus, voltimus quidem certe, senes fieri,
multo ante a te didicerimus, quibus facillime rationibus

ingravescentem aetatem ferre possimus.
Cato. Faciam vero, Laell: praesertim si utrique ves-
trum, ut dlcis, gratum futurum est.
Laelius. Volumus sane, nisi molestum est, Cato (tam-
quam longam aliquam viam confeceris, quam nobis
quoque ingrediendum sit), istuc, quo pervenistl videre
quale sit.
Cato. Faciam ut potero, Laell. Saepe enim interfui

querellls aequalium meorum (pares autem vetere pro-
verbio cum paribus facillime congregantur). Alii de-
plorare solebant quod voluptatibus carerent (sine quibus
vltam nullam putarent), alii quod spernerentur ab els a
quibus essent coll soliti. Qui mihi non id videbantur
accusare, quod esset accusandum. Multos senes cognovi
sine querella qui se et libidinum vinculis laxatos esse
non moleste ferrent, nee a suis despicerentur. Sed
omnium istiusmodi querellarum in moribus est culpa,
non in aetate. Moderati enim senes tolerabilem senec-
tutem aount.
12 AN ORAL LATIN READER [§§ 9-11
§ 9 INTERROGATE)
1.Quid sperant Laelius et Sclpio? 2. Quid a Catone
discere volunt? 3. Quid respondet Cato? 4. Quae est
ilia longa via quam utrique iuvenum ingrediendum est?
5. Die mihi illud Catonis vetus proverbium. 6. Quibus

(ut alii dicunt) series carent? 7. Quid alii de senibus
dicunt? 8. Ubi est culpa eiusmodi querellarum ? 9.

Qualem senectutem agunt senes moderati?
CAPUT IV
§ 10
1. Aliis propter opes, aliis propter dignitatem tolera-
bilior senectus videtur. 2. Themistocles Atheniensis
clarus erat qui magnum splendorem assecutus est. 3.
Si ille civis parvae urbis f'uisset clarus non fuisset. 4.
In sumrna inopia senectus etiam sapient! gravis est.
5. Insipienti etiam in summa copia senectus non est levis.
6. Q. Maximus senex Catonem iuvenem amavit. 7. Con-
sule Q. Maximo, Cato ad Capuam profectus est. 8. Hanni-

balem cunctando vicit Maximus. 9. Tarentum summa
vigilantia summoque consilio recepit. 10. Salinator,
amisso oppido, in arcem fugit. 11. Tarentum a Sallna-
tore amissum recepit Maximus. 12. Ille in toga ut in
armis praestans fuit. 13. Cumaugur esset: "optimis
auspiciis " inquit " ea geruntur quae pro republica
geruntur ".
§ 11 DE THEMISTOCLE ET QUINTO MAXIMO

Laelius. Est ut dicis, Cato. Sed fortasse tibi propter
opes et copias et dignitatem tuam tolerabilior senectus
videtur; id autem non potest multis contingere.
HANNIBAL
§ 11] EX CICERONIS DE SENECTUTE 13
1
Cato. Est istuc quidem, Laeli, aliquid; sed nequaquam
in isto sunt omnia. Themistocles fertur Seriphio 2 cuidam
respondisse cum ille dixisset non eum sua, sed patriae
gloria splendorem assecutum: "Nee hercule " inquit "si
ego Seiiphius essem, nee tu, si Atheniensis esses, clarus
umquam fuisses". Quod eodem modo de senectute pot-
est dici. Nee enim in summa inopia levis esse senectus
potest, ne sapient! quidem nee insipienti etiam in summa
:
copia non gravis.

Ego Q. Maximum, eum, qui Tarentum recepit, adules-
cens senem dilexl. Anno post consul primum fuerat,
quam natus sum; cumque eo consule adulescentulus miles
ad Capuam profectus sum quintoque anno post ad Taren-
tum. Hie et bella gerebat ut adulescens, cum plane
grandis esset, et Hannibal em iuveniliter exsultantem 3
patientia sua molliebat: de quo praeclare familiaris
noster Ennius:
Unus homo nobis cunctando restituit rem. 4

Non enim rumores ponebat ante salutem
Ergo postque magisque viri nunc gloria claret.
Tarentum vero qua vigilantia, quo consilio recepit!

Salinator qui, amissd oppido, fugerat in arcem, glorians
ita dixit: " Mea opera, Q. Fabi, Tarentum recepisti".
"Certe", inquit Q. Maximus ridens: "nam nisi tu amis-
isses, numquam recepissem ". Nee vero in armis prae-
stantior, quam in toga, qui augur cum esset, dicere ausus
est " optimis auspiciis ea geri quae pro reipublicae salute
gererentur; quae contra rempublicam ferrentur, contra
auspicia ferri ".
1 = est aliquid in eo quod dlcis.

2
Serlphus est Insula parva et ignobilis maiis Aegael.
3 4
utequus. rempublicam.
§ 12 INTEEEOGATIO
1. Cur Catonis senectus fortasse tolerabilis videtur?
2. Quid Serlphius quidam Themistocli dixit? 3. Quid
Themistocles respondit? 4.Quando senectus sapient!
levis esse non potest? 5. Quando msipienti? 6. Quis
Tarentum recepit? 7. Quis, eo consule, ad Capuam pro-
fectus est? 8. Quis cunctando rem restituit? 9. Quis
Tarentum amisit? 10. Quo fugerat ille? 11. Quid
Fabio dixit? 12. Quid ille respondit? 13. Quae res
optimis auspiciis geruntur? 14. Quae res pessimis au-
spiciis geruntur?
CAPUT V
§13
Multa de Maximo dico ne putes miseram fuisse
1.
talem senectutem. 2. Non omnes possumus Maximl
esse. 3. Non omnes possumus pugnas, bella, triumphos
recordari. 4. Sed omnes quiete et pure et eleganter

agere vltam possunt. 5. Omnes placidam ac lenem
senectutem habere possunt. 6. Talis fuit Platonis
senectus. 7. nonagensimo anno
Isocrates librum quarto
scripsit. 8. Cato ipse quinque et sexaginta annos natus
legem suasit. 9. Magister eius etiam plures annos com-

plevit. 10. Vis-ne tu tamdiu esse in vita? 11. Ennius
equi victoris senectuti senectutem suam comparat. 12.

Ennium bene meminl. 13. Ennius LXX annos vixit.
14. Paupertas et senectus maxima onera sunt.
§ 14 DE PLACIDA AC LENI SENECTUTE

Quorsum igitur haec tam multa de Maximo? Quia
profecto videtis nefas esse dictu miseram fuisse talem
senectutem. Nee tamen omnes possunt esse Maximl ut
§15] EX CICERONIS DE SENECTUTE 15
urbium expugnationes, ut pedestres 1 navales-ve pugnas,

ut bella a se gesta, ut triumphos recordentur. Est etiam
quiete et pure atque eleganter actae aetatis placida ac
lenis senectus: qualem accepimus Platonis (senectutem)
qui uno et octogensimo anno scrlbens est mortuus;
qualem Isocratis (senectutem) qui librum quarto nonagen-
simo anno scrlpsisse se dixit, vixitque quinquennium
postea: cuius magister Leontlnus Gorgias centum et
septem complevit annos; neque umquam in suo studio
atque opere cessavit. Qui cum ex eo quaereretur, cur
tamdiu vellet esse in vita: "nihil habeo" inquit "quod
accusem senectutem ". Praeclarum responsum et docto
homine dignum!
Quid dixit Ennius?
Sicut fortis equus, spatio qui saepe supremo
Vicit Olympia, nunc senio confectus quiescit.
EquI comparat suam (senec-

fortis et victoris senectutl
tutem). Quern quidem probe meminisse potestis. Annos
LXX natus (tot enim vixit Ennius) ita ferebat duo, quae
maxima putantur onera, paupertatem et senectutem ut
els paene delectarl videretur.
§15 INTERROGATIO
1. Cur Cato tam multa de Maximo dicit? 2. Miserane
est talis senectus? 3. Quas res a se gestas recordatur?
4. 5. Quoto ann5 mortuus

Qualis fuit eius senectus?
est Plato?Quoto anno Isocrates librum scrlpsit?
6.
7. Quot annos postea vixit? 8. Quot annos complevit
Gorgias? 9. Quid ex eo quaesltum est? 10. Quid res-

pondit? 11. Quam legem Cato suasit? 12. Quomodo
suasit? 13. Cul Ennius senectutem suam comparat?
14. Qnot annos vixit? 15. Quae onera tiilit?
1 = terrestres.
16 AN ORAL LATIN READER [g 16. "
CAPUT VI
16
1. Cur senectus misera videtur?
2. Quattuor reperi-
mus causas.Senectus nos a rebus gerendis abstrahit.

3.
4. Corpus facit lnfirmum. 5. Nos privat voluptatibus.
6. Haud procul abest a morte. 7. Multae res iuventute
geruntur; multae infirmis corporibus ammo administran-

tur. 8. Talia agebat Q. Maximus. 9. L. Paul us socer
erat fill mei. rempublicam consilio et

10. Ceterl senes
auctoritate defenderunt. Appius Claudius caecus erat.
11.
12. Sententia senatus ad pacem inclinabat. 13. Cum
Pyrrho foedus facere volebant. 14. Mentes Romanorum
stare rectae solebant.
DE QUATTUOE CAUSIS
CUR SENECTUS
MISERA VIDEATUR
Etenim, cum con-
templor animo, quat-
tuor reperio causas ci"ir
senectus misera videa-

tur: unam, quod abstra-
hat a rebus gerendis;
alteram, quod corpus
faciat infirmius; ter-
tiam, quod privet omni-
bus fere voluptatibus;
quartam, quod haud
procul absit a morte.
Earum, si placet, causa-
rum quanta quamque sit
iiista unaquaeque videa-

mus.
Pyrrhua A rebus gerendis
(C737)
:
senectus abstrahit. Quibus? An els, quae iuventute

geruntur et viribus? Nullaene igitur res sunt seniles,
quae mfirmis corporibus amnio tamen adminis-
vel
trentur? Nihil ergo agebat Q. Maximus, nihil L.
Paulus pater tuus, socer optimi virl fill mei? Ceteri
senes, Fabricii, Curii, Coruncanii, cum rem publicam
consilio et auctoritate defendebant, nihil agebant? Ad
Appi Claud! senectutem accedebat etiam ut caecus esset;
tamen is, cum sententia senatus inclinaret ad pacem cum
Pyrrho foedusque faciendum, non dubitavit dicere ilia,
quae versibus persecutus est Ennius:
quo vobis inentes, rectae quae stare solebant

antehac, dementes sese flexere viai ?
ceteraque gravissime. Notum vobis carmen est et ipsius

Appi exstat oratio. Atque haec ille egit septendecim annis
post alterum consulatum, cum inter duos consulatus anni
decern interfuissent censorque 1 ante superiorem consula-
tum fuisset, ex quo intellegitur Pyrrhi bello grandem
sane fuisse, et tamen sic a patribus accepimus,
§ 18 INTEREOGATIO
1. Quot causas Cato cur senectus misera
repperit
videretur? 2. A quibus rebus senectus
Recita eas. 3.
viros abstrahit? 4. Qualia sunt corpora senum ? 5. Qu6-
modo senex rem publicam defendere potest? 6. Quid

ad Appi Claudi senectutem accedebat? 7. Quo inclinavit
sententia senatus?
2. res gerendae, corpus, voluptates, mors.
1
Qui censum populi agit. Censores quinto quoque anno creabantur
clvesque sic notabant ut senatorem qui in moribus deliquisset senatu eice-
rent. Pertinebat etiam ad censores legere senatum, tuerl urbis templa,
leges condere aut abrogare.
(0 737)
CAPUT VII
§19
Senectus in re gerenda non versatur. 2. Nihil-ne
1.
2
gubernator 1 in navigando agit? 3. Alii nautae malos
4
scandunt, alii per f oros cursant, alii sentlnam exhauriunt.
3
4. Sed gubernator quietus m

puppi 5 sedens clavum 6 tenet.
5. Iuvenes multa faciunt; gubernator maiora et meliora
facit. 6. Consilium, auctoritas, sententia sunt maiora
quam vires, velocitates, celeritas corporum. 7. Viribus,

velocitatibus, celeritate corporum senectus orbari solet.
8. Consillo, auctoritate, sententia senectus auger! solet.

9. Carthago iam diu bellum cogitat. 10. Ego Carthagini
bellum iam diu denuntio. 11. Spero illam excisum Iri.
12. Apud Lacedaemonios el qui magistratum gerunt
"senes" nominantur. 13. Oratores novi, stulti adules-
centuli rem publicam saepe anuserunt.
§20
DE CONSILIO, AUCTOEITATE, SENTENTIA SENUM
Nihil igitur afferunt qui in re gerenda versari senec-
tutem negant; similesque sunt ut si qui gubernatorem
in navigando nihil agere dicant, cum alii malos scandant,
alii per foros cursent, alii sentlnam exhauriant, ille
autem clavum tenens quietus sedeat in puppi. Non

facit ea quae iuvenes: at vero multo maiora et meliora
facit. Non viribus aut velocitatibus aut celeritate cor-
porum res magnae geruntur, sed consilio, auctoritate,
sententia; quibus non modo non orbari, sed etiam augerl
1 gubernator est is qui navem regit.
2 malus est arbor quae mala fert. In nave malus vela sustinet.
3
locus in nave qui iter navem perambulantibus praebet.
4 (a) fundus navis quo aquae sordidae confluunt ;
(b) aqua sordida ipsa
quae ima in nave est.

6
puppis est pars navis posterior ubi sedet gubernator.
6
clavus est ea navis pars qua gubernator navem regit.
senectus solet. Nisi forte ego vobis, qui et miles et tri-
bunus et legatus et consul versatus sum in vario genere

bellorum, cessare nunc videor cum bella non gero. At
Senatui quae sint gerenda prae-
scribo et quomodo: Carthagini
male iam diu cogitanti bellum
multo ante denuntio, de qua
vererl non ante desinam quam
illam exclsam esse cognovero.
Apud Lacedaemonios quidem
el, qui amplissimum magistra-
tum gerunt, ut sunt, sic etiam Navis Komaua
nominantur " senes ".
CedS 1 qui 2 vestram rem publicam tantam amisistis tam cito?
sicenim interrogant in Naevi poetae Ludo. 3 Respon-

dentur et alia et hoc in primis:
proveniebant oratores novi, stulti adulescentuli.
§21 INTEEEOGATIO
1. Quae nautae scandunt? 2. Quo cursant? 3. Quid
exhauriunt? 4. Quid tenet gubernator? 5. Ubi sedet?
6. Quibus res magnae geruntur? 7. Quibus orbatur
senectus? 8. Quibus non orbatur? 9. Quid senatul
Cato praescrlpsit? 10. Quid Carthagini denuntiavit?

11. Quando de Carthagine non verebitur? 12. Qui apud
Lacedaemonios senes nominantur? 13. Quid in Ludo
interrogatum est? 14. Quid responsum est?
1
= die mihi. 2
= quomodo ?
3 nomen comoediae a Naevio scriptae.
20 AN ORAL LATIN READER [§22
CAPUT VIII
§22
1. Senis memoria, nisi exercetur, minuitur. 2. Themis-
toclis memoria nullo modo minuta est. 3. Num quis-
quam illo memoriam
meliorem habuit? 4.
Non solum te sed
etiam patrem tuum et
avum novi. 5. Quis
senex thesauri oblitus
est? 6. Multi mihi
debent; ego multis
debeo. 7. Propter
scribendl studium
Sophocles rem negle-
gere familiarem vide-
batur. 8. Patres male
rem gerentes in iudi-
cium vocati sunt. 9.
Sophoclem tamen a
re familiar! non re-
moverunt iudices.
10. Poeta Oedipum
Coloneum iudicibus
recitavit. 11. "Num
illud carmen", quae-
slvif'desipientis vide-
tur?" 12. Senibus
Sophocles
absentibus f ructus nee
seruntur, nee percipiuntur, nee conduntur. 13. Omnes
senes se annum putant posse vivere. 14. Multa a maio-

ribus accepi, multa etiam posteris prodere volo.
§ 23 DE MEMORIA, DE SOPHOCLE, DE AGRICOLIS

At memoria minuitur. Credo, nisi earn exerceas aut
si sisnatura tardior. Themistocles omnium clvium per-
ceperat nomina. Equidem non modo eos novl qui sunt,
sed eorum patres etiam et avos. Nee vero quemquam
senem audlvl oblltum quo loco thesaurum 1 obruisset.
Omnia quae curant meminerunt; qui sibi, cul ipsl
debeant. Sophocles ad summam senectutem tragoedias

fecit:quod propter studium cum rem neglegere familia-
rem videretur, a fllils in iudicium vocatus est ut, quem-
admodum nostro more male rem gerentibus patribus
bonis interdlcl solet, sic ilium quasi desipientem a re
familiar! removerent iudices. Turn senex dlcitur earn
fabulam quam in manibus habebat et proxime scrlpserat,
Oedipum Coloneum, recitasse iudicibus quaeslsseque,
num illud carmen desipientis videretur. Quo recitato
sententils iudicum est llberatus.
1
acervus rerum (praesertim pecuniae, auri, argontl) iu futuros usus
recondltarum.
Possum nominare ex agro Sabino rusticos Romanos,

viclnos et familiares meos, qui bus absentibus numquam
fere ulla in agro maiora opera fiunt, serendls, non
non
percipiendis, non condendis fructibus. Quamquarn in
aliis minus hoc mlrum est, nemo enim est tam senex qui
se annum non putet posse vivere; sed idem in eis elabo-
rant, quae sciunt nihil ad se omnino pertinere:
serit arbores, quae alter! saeclo prosint,
ut ait Statius noster. Nee vero dubitat agricola, quamvls

sit senex, quaerenti cui serat respondere :
" dis immor-
talibus, qui me non accipere modo haec a maioribus
voluerunt, sed etiam posteris prodere".
§ 24 INTEREOGATIO
1. Minuitur-ne memoria? 2. Quid Themistocles per-
cepit? Quos Cato novit?

3. 4. Quid nemo senex
obliviscitur? 5. Quae propter Sophocles neglegere rem
familiarem videbatur? 6. Re vera neglexit? 7. Cur
in iudicium vocatus est? 8. Quid proxime scripserat?
9. Quid quaesivit? 10. Fabula recitata quid evenit?

11. Quae opera in agro fiunt? 12. Quid omnes senes
putant? 13. Quid di immortales voluerunt?
13. non modo bona accipere . . .
CAPUT IX
§25
1. Haud sentio me tibi esse odiosum. 2. Hie adules-
cens bona indole praeditus est. 3. Ego tuis praeceptls
gaudeo. 4. Ego vobis iucundus sum, tu mihi iucundus
es. Senectus non languida est sed operosa. 6. Senex

5.
semper agit aliquid et molltur. 7. Solon cotldie aliquid

addidicit. 8. Cato Graecas litteras senex didicit. 9.
Cato Graecarum litterarum sitim explevit. 10. Adules-

cens taurl aut elephant! vires non desiderat. 11. Nee
ego vires adulescentis desidero. 12. Quidquid agis age
pro viribus. 13. Milo athletas se exercentes spectabat.
14. " Lacertl mel " illacrimans dixit " mortui iam sunt."
15. Milo numquam ex se sed ex lacertis nobilitatus est.
§ 26 DE SENECTUTE OPEROSA
Quam vitiose scrlbit Caecilius de senectute!
Turn equidem in senecta hoc deputo miserrimum,

Sentire ea aetate ipsum esse odiosum alter!.
Iucundum potius quam odiosum. Ut enim adulescen-

tibus bona indole praeditis sapientes senes delectantur,
Puerl in ludo discunt
leviorque eorum senectus qui a iuventute coluntur et

fit
diliguntur, sic adulescentes senum praeceptis gaudent

quibus ad virtutum studia ducuntur. Nee minus intel-
lego me vobis quam mihi vos esse iucundos. Sed videtis
ut senectus non modo languida atque iners non sit, verum
etiam sit operosa et semper agens aliquid et moliens.

24 AN ORAL LATIN READER [§ 27
Solonem versibus gloriantem videmus, qui se cotldie

aliquid addiscentem dicit senein ut ego feci qui
fieri:
Graecas litteras senex 1 didicl, quas quidem sic a vide
arripul quasi diuturnam sitim explere cupiens, ut ea ipsa

mihi nota essent quibus me nunc exemplls utl videtis.
Nee nunc quidem vires desldero adulescentis, is enim
erat locus alter de vitils senectutis, non plus quam adules-

cens taurl aut elepbantl deslderabam. Quod est, eo decet
utl et quidquid agis agere pro vlribus. Quae enim vox
potest esse contemptior quam Milonis? 2 Qui cum iam
3
senex esset atbletasque se exercentes in curriculo videret,
aspexisse lacertos suos dlcitur illacrimansque dlxisse, " at
hi quidem mortul iam sunt". Non vero tam isti, quam
tu ipse, nugator, neque enim ex te umquam es nobili-
4
tatus, sed ex lateribus et lacertls tuls.
§ 27 INTEEROGATIO
1. Quid apud Caecilium in senectute miserrimum est?
2. Quid de ea sententia dicit Cato ? 3. Qualibus adules-
centibus senes delectatl sunt? 4. Quorum praeceptls gavlsl
sunt adulescentes ? 5. Quis semper agit aliquid et moll-
tur? 6. Quid Solon de se dixit? 7. Quid Cato senex
didicit? 8. Quomodo Graecas litteras arripuit? 9.
Cuius vires non deslderabat Cato? 10. Quorum vires
non deslderant iuvenes? 11. Quando Milo dixit lacertos
suos mortuos esse? 12. Quern Cato nugatorem appellat?
13. Unde Milo nobilitatus est?
1
ego . . . senex = ego cum senex essem.
2
Milo athleta praeclarus fuit Graecorum. Tantae fortitudinis fuit ufc
taurum in Olympico certamine ictu nudae dextrae occiderit, et per stadi
spatium supra humeros portaverit, totumque eo die comederit.
8
curriculus est locus in quo athletae se exercent.
*homo stultus qui nugas dicit.
§§ 28, 29] EX CICERONIS DE SENECTUTE 25
CAPUT X
§28
1. Series adulescentulos docent, Instituunt, instruunt.
2. Multi series comitatu nobilium iuvenum fortunatl sunt.
3. Vires seimm consenuerunt atque defecerunt. 4. Beat!
tamen putandl sunt Defectio vlrium adulescentiae
illi. 5.
vitiis saepe Meministi-ne Luci Metelli? 7.

efficitur. 6.
L. Metellus vigintl et duos annos sacerd5tio praeerat.

8. L. Metellus extremo tempore aetatis optimis viribus
erat. 9. Saepissime Nestor de virtutibus suis praedic-
abat. 10. Non verebatur ne aut insolens aut loquax

videretur. 11. Nullis egebat corporis viribus. 12. Non
dubium est quln melle dulcior fluxerit oratio Nestoris.
13. Agamemnon optavit ut brevi tempore Troia perlret.
14. Cato negat se els esse viribus quibus bello Punico
fuerit.
§ 29 DE L. METELLO, NESTORE, M. CATONE

IPSO
An ne eas quidem vires senectuti relinquemus ut

adulescentulos doceat, Instituat, ad omne offici munus
Instruat? Quo quidem opere quid potest esse praeclarius?
Mihi vero Cn. et P. Scipiones et avi tul duo, L. Aemilius
et P. Africanus, comitatu nobilium iuvenum fortunatl
videbantur; nee ulli bonarum artium magistrl non beat!
putandl, quamvis consenuerint vires atque defecerint.
Etsi ista ipsa defectio vlrium adulescentiae vitiis efficitur
saepius quam enim et intemperans
senectutis; libidinosa
adulescentia efFetum
corpus tradit senectuti. Ego L.
Metellum memini puer, qui cum quadriennio post al-
terum consulatum Pontifex Maximus factus esset vigintl
etduos annos ei sacerdotio praefuit, ita bonis esse viribus
extremo tempore aetatis ut adulescentiam non requlreret.
apud Homerum saepissime Nestor 1 de

Videtisne, ut
virtutibus suis praedicet? Tertiam enim aetatein homi-
num videbat, nee erat el verendum ne vera praedicans
de se nimis videretur aut insolens aut loquax. Etenim,
ut ait Homerus, ex eius lingua melle dulcior fluebat
oratio; quam ad suavitatem nullis egebat corporis viri-
bus. Et tamen dux ille Graeciae nusquam optat ut
Aiacis similes habeat decern, sed ut Nestoris, quod si
sibi acciderit, non dubitat quin brevl sit Troia peritura.
Sed reded ad me. Quartum ago annum et octogen-
simum: hoc possum dlcere, non me quidem els esse
viribus, quibus aut miles bello Punico 2 aut quaestor
eodem bello aut consul in Hispania fuerim aut quad-
riennio post, cum tribunus militaris depugnavl apud
Thermopylas M'. Glabrione consule; sed tamen, ut vos
videtis, non plane me enervavit, non afflixit senectus:
non curia vires meas desiderat, non rostra, 3 non amid,
non clientes, non hospites.
§ 30 INTERKOGATIO
1. Quas vires senectuti relinquemus? 2. Quo senes
illi fortunati vlsi sunt? 3. Qua re defectio virium saepe
efficitur? 4. Quale corpus tradit senectuti libidinosa
adulescentia? 5.Quando L. Metellus Pontifex Maximus
f actus est? 6. Quot annos ei sacerdotio praefuit? 7.
Qualibus viribus fuit? 8. Quis saepe de virtutibus suis
praedicavit? verendum non erat? 10. Quid
9. Quid el
de eo dixit Homerus? 11. Quid ille ubique optavit?
12. Quid non dubitavit? 13. Quando Cato quaestor
1
Graecus praeclarissimus et sapientissimus. Consilio tantum Graecorum
rebus profuit, ut Agamemnon non dubitaret brevi se Ilium expugnaturum
si decern sibi contigissent Nestores.
i.e. cum Poenis facto.

2
8
(a) os, quo aves cibum capiunt (dlcitur etiam de hominibus sed modo
in sermone familiar! et per contemptum); (b) pars navis in proraprominens;
(c) pulpitum, unde oratores in publico dicere solebant.
humerus
fuit? 14. Ubi fuit consul? 15. Ubi tribunus militaris?
16. Quibus auxilium dare poterat?

1. ut + docere, instituere, Instruere. 5. post ... 13. bellum.
15. apud Ther.
CAPUT XI
§31 PREPARATIO
1. Ego minus habeo vlrium quam tu. 2. Tantum
quantum potest quisque niti debet. 3. Magnas vires
Olympia
non Mild stadium ingressus humeris sustinuit

desidero. 4.
bovem vivum. 5. Milo vires corporis, Pythagoras vires
ingenl habuit. 6. Masinissa abhinc nonaginta annos

natus est. 7. Sed saepe magnum iter pedibus ingreditur.
8. Aliquando in equum ascendit. 9. Numquam capite
operto est. 10. Masinissa aliquid pristinl roboris con-
servavit. 11. Appius caecus et senex nee languescebat
nee senectuti succumbebat.
§ 32 DE VIEIBUS COEPOEIS ET INGENI

At minus habeo virium quam vestrum utervis. Ne
vos quidem T. Pontil centurionis vires habetis: num
idcirco est ille praestantior ? Moderatio modo virium
adsit, et tantum quantum potest quisque nitatur; ne ille
non magno desiderio tenebitur virium. Olympiae per
stadium ingressus esse Milo dlcitur, cum humeris sus-
tineret bovem vivum. Utrum igitur has corporis 1 an
Pythagorae tibi malls vires ingeni darl? Denique isto
bono utare dum adsit; cum absit ne requiras. Audire
te arbitror, Scipio, hospes tuus avitus 2 Masinissa 3 quae
faciat hodie nonaginta natus annos: cum ingressus iter
pedibus sit, in equum omnino non ascendere; cum equo,
ex equo non descendere; nullo imbri nullo frigore adduci
ut capite operto sit. Potest igitur exercitatio et temper-
antia etiam in senectute conservare aliquid pristini roboris.
Quattuor robustos filios, quinque filias, tantam domum,
tantas clientelas Appius regebat et caecus et senex. In-
tentum enim animum tamquam arcum habebat, nee
languescens succumbebat senectuti. Tenebat non modo
auctoritatem sed etiam imperium in suos: metuebant
servi, verebantur liberi, carum omnes habebant: vigebat
in ilia domo mos patrius et disciplina.
§ 33 INTERROGATIO
1. Uter plus virium habet, Cato an Laelius? 2. Quan-
tum quisque niti debet? 3. Quid Milo humeris sustinuit?
4. Quando viribus uti quisque debet? 5. Quando vires
requlrere non decet? 6. Quid Masinissa iter pedibus

1
has corporis = vires corporis Milonis.
2
Publius Scipio Africanus, avus nostri Scipionis, Masinissae amicissimus
fuit.
3
rex Africanus, hostis primum capitalis populiRomani, deinde usque ad
fineui vitae ei amicissiums. [capitalis: ad caput seu vitam pertineas.]
P. SCIPIO AFRICANUS
7. Quae in senectute pristmum robur

ingressus fecit?
conservant? Quot liberos habuit Appius? 9. Qui
8.
eum metuerunt? 10. Qui eum veriti sunt? 11. Quae

res in ilia domo viguerunt?
2. tantuni. 4. dum. 5. cum. 6. equus.
CAPUT XII
§34
1. Tertia vituperatio senectutis est quod omnibus volup-
tatibus caveat. 2. Itaque senectus aufert id quod in
adulescentia vitiosissimum est. 3. Haec oratio mihi
tradita est cum adulescens essem. 4. Nulla pestis capi-
talior quarn corporis voluptas est. 5.Hinc patriae pro-
ditiones nascuntur. 6. Nihil est tam pestiferum quam
voluptas. 7. Ad omnia scelera suscipienda libido volup-
tatis impellit. 8. Voluptas saepe omne animi lumen
exstinguit. 9. L. Flaminmus e senatu eiectus est. 10.

Securl percussit aliquem eorum qui in vinculis erant.
11. Mortuus rel capitalis damnatus erat. 12. L. Flaminini
libido cum probro privato coniunxit imperi dedecus.
§ 35 DE TERTIA VITUPERATIONE SENECTUTIS

Sequitur tertia vituperatio senectutis quod earn carere
dlcunt voluptatibus. O praeclarum munus aetatis, si
quidem id aufert nobis quod est in adulescentia vitio-
sissimum! Accipite enim, optimi adulescentes, veterem
orationem Archytae 1 Tarentini, magni in primis et prae-
clari viri, quae mihi tradita est cum essem adulescens
Tarenti cum Q. Maximo: "Nullam capitaliorem pestem
quam corporis voluptatem hominibus " dicebat " a natura
1
Archytas praestantisaimus astrologua et Platonis amicus fuit. Horatius
eum appellat " maris et terrae numeroque carentis harenae mensorem ".
datam. Hinc patriae proditiones, hinc rerum publicarum

eversiones, hinc cum hostibus eland estlna colloquia nascl;
nullum denique scelus, nullum malum facinus esse, ad
quod suscipiendum non libido voluptatis impelleret.
Quocirca nihil esse tarn detestabile tamque pestiferum
quam voluptatem, si quidem ea, cum maior esset atque
longior, omne animl lumen exstingueret."
Invltus feci ut fortissiml virl T. Flaminini fratrem, L.
Flaminlnum, e senatu eicerem septem annis post quam
consul fuisset, sed notandam putavl libidinem. Ille enim
cum esset consul in Gallia exoratus in convivio a
femina
est ut secuii feriret
aliquem eorum qui in vinculis essent,
damnati rei capitalis. Hie, Tito f'ratre suo censore, qui
proximus ante me fuerat, elapsus est, mihi vero et Flacco
haudquaquam probari potuit tarn flagitiosa et tarn per-
dita libido, quae cum probro piivato coniungeret imperl
dedecus.
§ 36 INTEKROGATIO
1. Quae est tertia vituperatio senectutis? 2. Cur
Cato senectutem praeclarum munus appellat? 3. Qualis
fuit Archytas? 4. Ubi adulescens Cato habitavit?
5. Quae ex voluptate nascuntur? 6. Quid nos ad
7. Quid volup-
scelera et facinora suscipienda impellit?
tas saepe exstlnxit? Quern Cato e senatu eiecit?
8.
9. Quando hoc fecit? 10. Quis Flaminlnum exoravit

ut captlvum securl feriret? 11. Cuius rei damnatus
est? 12. Quid cum probro prlvato coniunxit Flaminini
libido?
1. quod ea . . . 7. lumen. 9. vii ann. postquam.
CAPUT XIII
§37
1. Senectus voluptates nullas desiderat. 2. Senibus
nee epulae nee exstructae mensae nee frequentia pocula

cara sunt. 3. His omnibus caret senectus. 4. Caret
etiam vlnulentia et cruditate. 5. Homines voluptatibus

capiuntur ut hamo pisces. 6. Itaque Plato voluptatem
" escam malorum " appellat. 7. Non est facile blanditiis
Cena
voluptatis obsistere. 8. Modicis epulis cum sodalibus
epulabar. Aetate progrediente omnia fiunt mitiora.

9.
10. Nunc etiam conviviis delector. 11. Sermonis avidi-

tatem auget senectus; cibi aviditatem tollit. 12. Bellum
voluptati non indicam. 13. In potionis et cibi volup-
tatibus non caret omni sensu senectus.
§ 38 DE SEEMONIS DELECTATIONE
Quorsum igitur tam multa de voluptate? Quia non
modo vituperatio nulla, sed etiam summa laus senectutis
est quod ea voluptates nullas magno opere desiderat.
1
At caret epulis exstructlsque mensls, et frgquentibus
poculls. Caret ergo etiam vlnulentia 2 et cruditate 3 et
Insomnils. Sed si aliquid dandum est voluptati, quoniam
sius blanditiis non facile obsistimus, divine enim Plato —
''
escam malorum " appellat voluptatem, quod ea videlicet
homines capiantur ut hamo pisces, quamquam immode- —
ratls epulis caret senectus, modicis tamen conviviis potest
delectari. C. Duilium, qui Poenos classe primus devic-
erat, redeuntem a cena senem saepe videbam puer;
delectabatur crebro funali et tiblcine quae sibi nullo
exemplo privatus sumpserat: tantum licentiae dabat
gloria. Sed quid ego alios? Ad me ipsum iam revertar.
Prlmum babul semper sodales. Epulabar cum sodalibus
omnlno modice, sed erat quldam fervor aetatis, qua pro-
grediente omnia flunt in dies mltiora.
Ego vero propter sermonis delectationem tempestlvls
quoque conviviis cum aequalibus solum, qui
delector, nee
paucl admodum restant, sedcum vestra etiam aetate
atque voblscum, habeoque senectutl magnam gratiam,
quae mihi sermonis aviditatem auxit, potionis et cibi
sustulit. Quod si quern etiam ista delectant (ne omnlno
bellum indlxisse videar voluptati, cuius est fortasse
quldam naturalis modus), non intellego ne in istls quidem
ipsls voluptatibus carere sensu senectutem.
§ 39 INTERROGATIO
1. Quid summa laus senectiitis? 2. Quibus rebus
est
ea caret? Quibus malls caret? 4. Quibus rebus non
3.
facile obsistimus? 5. Quo nomine Plato voluptatem

appellat? 6. Cur? 7. Qualibus conviviis senectus delec-
tatur? 8. Quis primus Poenos classe devlcit? 9. Qui-

buscum epulabatur Cato? 10. Quam ob rem conviviis
1
mensae multis cibis cumulatae.
3 3
stomachl morbus ex nimiia cibis ortus.
ebrietate.
delectatur? 11. Quid auget senectus? 12. Quid tollit?
13. Indlcitne bellum Cato voluptatl?
1. quod. 2. mensae, pocula. 3. vinulentia &c.
CAPUT XIV
§40
1. Multls voluptatibus bona aetas fruitur. 2. Non-
nullls non abunde potitur. 3. Sed his ipsis n5n onmlno

caret. 4. Nihil est otiosa senectute iucundius. 5. C.
Gallus caelum et terrain senex dinietiebatur. 6. Saepe
aliquid describere ingressus totam noctem laboravit.
7. Saepe defectiones solis praedixit. 8. Livius sex
aunis ante quam natus sum fabulam docuit. 9. Quid
de eo loquar? 10. Multi studiis flagrabant senes. 11.
M. Cethegus " Suadae medulla" appellatus est. 12.
Quanto studio exercebatur in dicendo etiam senex!
13. Hae voluptates cum epularum voluptatibus non
sunt comparandae.
§41 DE OTIOSA SENECTUTE

Quod si istis ipsis voluptatibus adulescentia fruitur
libentius, prlmum parvulls fruitur rebus, ut diximus;
deinde quibus senectus, si non abunde potitur, non
els
omnino caret. Si vero habet aliquod tamquam pabulum
studl atque doctrlnae, nihil est otiosa senectute iucundius.
Mori videbamus in studio dlmetiendl caell atque terrae
C. Galium familiarem patris tul, Sclpio. Quotiens ilium
lux noctu aliquid describere ingressum, quotiens nox
oppressit, cum mane coepisset! Quam delectabat eum
defectiones solis et lunae multo nobis ante praedlcere!
Vldl etiam senem Llvium, qui, cum sex annls ante
quam ego natus sum fabulam docuisset, Centone Tudi-
(0 737) 3.
tanoque consulibus, usque ad adulescentiam meam pro-

cessit aetate. Quid de P. LicinI CrassI clvllis iuris studio
loquar? aut de huius P. Sdpionis qui his paucls diebus
Pontifex Maximus 1 factus est? AtquI eos omnes quos
commemoravl his studils flagrantes senes vidimus. M.
vero Cethegum quern recte "Suadae medullam" 2 dixit
Ennius, quanto studio exerceii in dicendo videbamus
etiam senem! Quae sunt igitur epularura aut ludorum
voluptates cum his voluptatibus comparandae?
§ 42 INTEREOGATIO
1. Qualibus rebus fruitur adulescentia? 2. Senectus-
ne eis potitur? Quo in studio C.
3. Gallus mortuus
est? 4. Quando lux eum oppressit? 5. Quando nox?
6. Quae praedlcebat? Qui sexto anno ante quam

7.
Cato natus est consules fuerunt? 8. Quo nomine

Ennius M. Cethegum appellabat? 9. Quae voluptates
cum his non sunt comparandae?
2. Si non abunde. 4, 6. cum.
CAPUT XV
§43
1.Ego voluptatibus agricolaium incredibiliter delector.
2. Hae voluptates ad sapientis vltam proxime accedunt.
3. Terra numquam sine usura reddit id quod accepit.
4. Saepe maximo cum faenore reddit. 5. In agricolae
vita M' Curius extremum tempus aetatis consumpsit.
6. Eius villa a me longe non abest. 7 Curius ad focum
sedebat cum Samnltes ad eum venerunt. 8. Magnum
aurl pondus ad eum attulerunt. 9. Aurum habere prae-
1
= iudex maximus rerum quae ad sacra efc religiones pertinent.
2
id quod est in ossibus animalium.
CURIO, MAGNUM AURI PONDUS SAMNITES CUM
ATTULISSENT REPUDIATI SUNT
clarum non est. 10. Els qui habent aurum imperare

praeclarum est. 11. ArantI Cincinnato nuntiatum est
eum dictatorem esse factum. 12. Qui senatores arcessunt
"viatores" appellantur. 13. Nulla vita beatior agricolae
vita potest esse.
§44 DE AGKICOLAETJM VOLUPTATIBUS

Venio nunc ad voluptates agricolarum, quibus ego in-
credibiliter delector,quae nee ulla impediuntur senectute
et mihi ad sapientis vltam proxime videntur accedere.
Habent enim rationem cum terra, quae numquam recusat
imperium nee umquam sine usura reddit quod accepit,
sed alias minore, plerumque maiore cum faenore; quam-
quam me quidem non fructus modo, sed etiam ipslus
1
terrae vis ac natura delectat. In hac vita M' Curius,
cum de Samnltibus, de Sablnis, de Pyrrho triumphavisset,
consumpsit extremum tempus aetatis; cuius quidem ego
vlllam contemplans, abest enim non longe a me, admlrarl
satis non possum vel hominis ipslus continentiam vel
temporum disciplinary Curio ad focum sedentl magnum
aurl pondus Samnltes cum attulissent, repudiatl sunt;
non enim aurum habere praeclarum sibi viderl dixit, sed
els qui haberent aurum imperare. Poteratne tantus
animus efficere non iucundam senectutem? Sed venio
ad agricolas, ne a me ipso recedam. In agrls erant turn
senatores, id est senes, si quidem arantl L. Qulnctio
Cincinnato 2 nuntiatum est eum dictatorem esse factum.
A villa in senatum arcessebatur et Curius et ceterl senes,
ex quo qui eos arcessebant "viatores" nominatl sunt.
1
ter consul factua, anno ducentensimo nonagensimo, anno ducentensimo
septuagensimo quinto, anno ducentensimo septuagensimo quarto ante Iesum
Christum natum.
2
Cincinnatus bis dictator factus est
;
primum anno quadringentensimo
qmnquagensimo octavo ante Christum natum, deinde anno quadringen-
tensimo tricensimo nono.
36 AN ORAL LATIN READER [% 45, 46
Num igitur horum senectus miserabilis fuit, qui se agrl

cultione oblectabant? Mea quidem
sententia haud scio
an nulla beatior possit esse. Semper boni assidulque
domini referta cella vlnaria et olearia 1 est, vlllaque toba
2
locuples est: abundat porco, haedo, agno, galllna, lacte,
caseo, melle. lam hortum ipsl agricolae succidiam 3
alteram appellant.
§ 45 INTEKKOGATIO
Quorum voluptatibus Cato delectabatur? 2. Cuius
1.
vita opmione Catonis ad sapientis vitam proxime accessit?

3. Quanto faenore id quod accipit reddit? 4. Qua in
vita M' Curius extremum tempus aetatis consumpsit?

5. Ubi erat eius villa? 6. Quid admiratus est? 7. Ubi
sedebat Curius? 8. Quid fecerunt Samnltes? 9. Quid

ei praeclarum visum est? 10. Quid non praeclarum?
11. Qui "viatores" nominati sunt? 12. Quo Curius se
oblectabat? 13. Quid est in cella vlnaria? 14. Quid in
cella olearia? 15. Quae animalia in villa sunt? 16. Quo
nomine agricolae hortum appellant?
5. non longe aberat ... 9. els imperare . . .
CAPUT XVI
§46
1. Lege, quaeso, Xenophontis libros. 2. Multas ad res
perutiles sunt. Multum in eo libro agrlculturam
3.
laudat. 4. Xenophonti nihil tam regale quam agricultura

visum est. 5. Lysander Sardes venit. 6. Sardibus
habitabat Cyrus. 7. Omnibus in rebus communis erga
1
ubi agricola vinum et oleum condit.
2
Romani multis nominibus quae ad animfilia pertinent sensu collectivo
singulariter uti solebant.
3
succldia = caro porci sale durata.
Lysandrum fuit rex. 8. Cyrus agrum consaepserat. 9.
Eum diligenter arboribus conseverat. 10. Turn Lysander:

Quam diligens et sollers est is qui illud fecit! 11. Quam
purl et suaves sunt florum odores! 12. Cyrus praestans
erat et ingenio et imperi gloria. 13. Cyrus omnia ilia
dimensus erat. 14. Multas illarum arborum severat.
15. Lysander regis purpuram intuetur. 16. Quam beatus

erat Cyrus cuius cum virtute 1'ortuna coniuncta est!
§47 DE CYEI HOETO

Multas ad res perutiles Xenophontis libri sunt, quos
legite, quaeso, studiose, ut facitis. Quam copiose ab eo
agricultura laudatur in eo libro qui est de tuenda re
l
familiar!, qui " Oeconomicus" Inscribitur! Atque ut in-
tellegatis nihil el tam regale viderl quam studium agri
colendi, in eo libro hanc historiam narrat. Cyrus minor,

1
ad rectam rel familiaris curam pertinens.
rex Persarum, praestans ingenio atque impeii gloria, cum

Lysander Lacedaemonius, vir summae virtutis, venisset
ad eum Sardes elque dona a socils attulisset, et ceteris in
rebus communis erga Lysandrum atque humanus fuit,
et el quendam consaeptum agrum diligenter consitum
ostendit. Cum autem admiraretur Lysander et proceri-
tates arborum et humum puram et suavitatem odorum
qui afflabantur e floribus, turn dixit mirari se non modo
dlligentiam sed etiam sollertiam eius a quo essent ilia
dimensa atque discripta. Cui Cyrus respondit: AtquI
ego omnia ista sum dimensus; mei sunt ordines, mea
discriptio; multae etiam istarum arborum mea manu
sunt satae. Turn Lysander intuens purpuram eius et
nitorem corporis ornatumque Persicum multo auro mul-
tisque gemmis dixit: "recte vero te, Cyre, beatum ferunt,
quoniam virtutl tuae fortuna coniuncta est ".
§ 48 INTERROGATIO
1. Cuius libri legend! sunt? 2. Quo in libro agri-
cultura laudatur? 3. Quod sttidium ei regale visum est?
4. Quis fuit Cyrus? 5. Qualis fuit? 6. Ubi erat?
7. Quo Lysander iit? 8. Quid quibus?
attulit? 9. A
10. Quid Cyrus Lysandro ostendit? 11. Quales eranfc
arbores? 12. Quales erant ordines? 13. Qualis erat
humus? 14. Quales erant florum odores? 15. Quid
Lysander miratus est? 16. Quis ilia dimensus est? 17.
Quis discripsit? 18. Quis arbores severat? 19. Quid
Lysander dixit?
11-14. Use adjectives. 15. non modo . . . sed etiam. 19. Use
passive of appello and quSniam clause.
CAPUT XVII
§49
Aetas non impedifc quominus multa studia teneamus.
1.
2. M. Valerius Corvus ad centensimum annum agri

colendl studium perduxit. 3. Acta iam aetate agros
coluit. 4. Memento me non omnem senectutem laudare.
5. Valerl senectus fundamentls adulescentiae constituta
est. 6. Superior eius aetas honeste acta erat. 7. Sic

modo fructus auctoritatis extremos capere potuit. 8.
De via el iuvenes decesserunt. 9. Eum salutaverunt,

appetierunt, consuluerunt. 10. Saepe iuvenes eum ad
Curiam deducebant. Senatu habito, eum domum re-
11.
ducebant. 12. Athenis Atheniensis quidam grandis natu
in theatrum venit. 13. Nusquam el locus datur a suis
clvibus. 14. Lacedaemonil autem omnes consurgunt et
senem recipiunt. 15. Athenienses sciunt quae recta sint
sed facere nolunt.
§ 50 DE SENECTUTIS AUCTOEITATE
Hac igitur fortuna frui licet senibus; nee aetas impedit
quo minus et ceterarum rerum et in primis agri colendl
studia teneamus usque ad ultimum tempus senectutis.
M. quidem Valerium Corvum accepimus ad centensimum
annum perduxisse, 1 cum esset acta iam aetate in agris
eosque coleret; cuius inter primum et sextum consulatum
sex et quadraginta anni interfuerunt. Atque eius ex-
trema aetas hoc beatior quam media, quod auctoritatis
plus habebat, laboris minus. Apex 2 est autem senectutis
auctoritas.
Sed in omnl oratione mementote earn me senectutem
laudare, quae fundamentls adulescentiae constituta sit.
1
sc. agri colendl studia.
8 = summitas rei. Hie est : suniraa dignitas et quasi fastigium.
Non canl 1 nee rugae 2 repente auctoritatem arripere pos-

sunt, sed honeste acta superior aetas fructus capit auctori-
tatis extremos. Haec enim ipsa sunt hondrSbilia, quae
videntur levia atque communia, salutari, appeti, decedl, 3
assurgi, 4 deduci,5 reduci, consul!.
Lysander Lacedaemonius dicere solitus est Lacedae-
Theatrum
monem 6 esse honestissimum domicilium senectiitis; nus-

quam enim tantum tribuitur aetatl, nusquam est senectus
honoratior. Quin etiam memoriae proditum est, cum
Athenis ludis quldam in theatrum grandis natu venisset,
in magno consessu locum nusquam el datum a suis clvi-
1
dicitur de capillis qui senectute albescunt.
2
qua aratrurn ducitur; ruga est quasi sulcus in cute
sulcus appellator
senum. 8 ab aliquo qui el obviam est.
4
ex sellis cum senex intrat. 6
ad Curiam a iuvenibus.
6
urbem Spartam. Sparti diet! sunt a Graecis homines armati quos
repente e terra exstitisse fabulantur ex dentibus anguis Cadmi manu
satis.
bus, cum autem ad Lacedaemonios accessisset, qui, legati

cum essent, certo in consurrexisse
loco consederant,
omnes dicuntur et senem recepisse; quibus cum a
ill!
cuncto consessu plausus esset multiplex datus, dixisse

ex eis quendam Athenienses scire quae recta essent, sed
facere nolle.
§ 51 INTERROGATTO
Quid aetas non impedit?
1. 2. Quotum ad annum
vixit Corvus? 3. Acta aetate quid fecit? 4. Cur ex-

trema eius aetas tam beata erat? 5. Quo nomine Cato
auctoritatem appellat? 6. Qualis superior aetas auctori-
tatem capit? 7. Quae sunt honorabilia? 8. Ubi maximus
honor aetati tributus est? 9. Quis in theatrum venit?
10. Qui ei locum dederunt? 11. Qui non dederunt?
12. Ubi illi sedebant? 13. Cur ibi sedebant? 14. Quid
dixit spectator quidam?
1. quominus. 7. Passive infinitives. 14. Give speaker's own words.
CAPUT XVIII
§52
1. Senes sunt morosi et anxii. 2. Sed morositas et
anxietas sunt vitia morum. 3. Non sunt vitia senectutis.

4. In moribus est culpa non in senectute. 5. Haec
omnia vitia aliquid excusationis habent. 6. Aliquando
senes contemnuntur, despiciuntur, illuduntur. 7. Hae
omnes offensiones odiosae sunt. 8. In "Adelphis" sunt
duo fratres quorum alter durus, alter comis est. 9. Non
omne vinum vetustate coacescit. 10. Modicam severi-
tatem in senectute probo, acerbitatem nullo modo probo.
11. Quid sibi vult avaritia in senectute? 12. Quo, stul-
tissime, minus viae restat, eo plus viatici quaeris! 13.
Timor mortis nostram aetatem angit. 14. Mors aut

neglegenda aut optanda est. 15. Neglegenda est si
animum exstinguit. 16. Optanda est si aliquo dediicit
ubi sit futurus aeternus.
§ 53 DE MOETIS TIMORE
At sunt morosl et anxii et Iracundl et difficiles senes.
Si quaerimus, etiam avari: sed haec morum vitia sunt
non senectutis. Ac morositas tamen et ea vitia quae
dlxl habent aliquid excusationis: contemn! se piitant,
despicl, illudl: praeterea in fragili corpore odiosa omnis
offensio est. Quae vitia tamen omnia dulciora fiunt et
moribus bonis et artibus; idque cum in vita turn in scena
intellegi potest ex els fratribus qui in "Adelphls" sunt.
Quanta in altero duritas, in altero comitas! 1
Sic se res
habet; ut enim non omne vlnum, sic non omnis aetas
vetustate coacescit. Severitatem in senectute probo, sed
earn slcut alia modicam; acerbitatem ntillo modo. Ava-
ritia vero senilis quid sibi velit non intellego. Potest
enim quidquam esse absurdius quam quo minus viae
2
restat eo plus viaticl quaerere?
Quarta restat causa, quae maxime angere atque solli-
citam habere nostram aetatem videtur, appropinquatio
mortis, quae certe a senectute non potest abesse longe. O
miserum senem, qui mortem contemnendam esse in tarn
longa aetate non vlderit! Quae aut plane neglegenda
est, si omnlno exstinguit animum, aut etiam optanda,
si aliquo eum deducit ubi sit futurus aeternus. AtquI

tertium certe nihil invenlrl potest. Quid igitur timeam,
si aut non miser post mortem, aut beatus etiam futurus
sum?
1
Sic Demea de se et f ratre suo loquitur : Ille suam egit semper vitam
in otio, in conviviis ; ego . . . saevus, tristis, parcus, truculentus, tenax.
2
quidquid itineris agendi causa necessarium est sive cibus, sive pecunia,
sive vestis.
§§ 54-56] EX CICERONIS DE SENECTUTE 43
§ 54 INTERROGATE
1. Die mihi tria vitia senum. 2. Quid excusationis
habet morositas? 3. Iusta-ne est ilia? 4. Quale est
senis corpus? 5. Quales erant duo fratres? 6. Quo-
modo aetas vino similis est? 7. Cur senex avarus ab-

surdus est? 8. Quid maxime aetatem angit? 9. Cur
appropinquatio mortis aut neglegenda aut optanda est?

10. Cur Cato non timuit?
2. Putant se + three inf. pass. 6. ut . . . sic . . . 7. quo minus . . .
9. neglegenda est si . . . 10. Quia aut . . . aut . . .
CAPUT XIX
§55
1. Mors oranl aetatl communis est. 2. Senex diu se
vlcturum sperare non potest. 3. Adulescens Insipienter

sperat. 4. Quid est turpius quam falsa pro verls nunti-
are? 5. Quid speras, senex? 6. Non habeo quod
sperem. 7. Es multo beatior quam adulescens. 8. Ille

vult diu vlvere, tu diu vlxistl. 9. Cuique satis temporis
datur. 10. Tota fabula bono histrionl peragenda est.
11. Agricolae autumnum venisse non dolent. 12. Au-
tumno agricolae fructus demetunt et percipiunt. 13.
Felix est is senex qui multa bona peperit. 14. Non est
secundum naturam iuvenibus morl. 15. Ex arboribus
poma cruda avulsa sunt. 16. Poma matura ex arboribus
deciderunt. 17. Quo propius mortem accedo, videor in
portum esse venturus.
§ 56 MOES OMNI AETATI COMMUNIS EST

SensI ego in optimo fllio, tu in fratribus, 1 Sclpio,
1
Hi fratres, alter duodecim, alter quattuordecim annos natus, § vita
excesserunt.
mortem omnl aetati esse communem. At sperat adules-

cens diu se victurum, quod sperare idem senex non potest.
Insipienter sperat; quid enim stultius quam incerta pro
certls habere, falsapro veris? At senex ne quod speret
quidem habet. At est eo meliore condicione quam adules-
cens, quoniam id quod ille sperat hie consecutus est: ille
vult diu vivere, hie diu vixit. Horae quidem cedunt et
dies et menses et anni, nee praeteritum tempus umquam
Quod cuique
revertitur, nee quid sequatur sciri potest.
temporis ad vivendum datur, e5 debet esse contentus.
Neque enim histrioni, ut placeat, peragenda fabula est;
modo in quocunque fuerit actu probe tur: nee sapient!
" "1
usque ad veniendum est. Breve enim tempus
plaudite
aetatis satis est longum ad bene honesteque vivendum.
Sin processeris longius, non magis dolendum est quam
agricolae dolent, praeterita verni temporis suavitate,
aestatem autumnumque venisse. Ver enim tamquam
adulescentiam signiticat, ostenditque fructus futuros:
reliqua tempora demetendis fructibus et percipiendis
accommodata sunt. Fructus autem senectutis est, ut
saepe dixi, ante partorum bonorum memoria et copia.
Omnia vero, quae secundum naturam fiunt, sunt habenda
in bonis. Quid est autem tam secundum naturam quam
senibus emori ? quod idem contingit adulescentibus adver-
sante et repugnante natura. Quasi poma ex arboribus,
si cruda sunt, vi avelluntur; si matura, decidunt: sic
vitam adulescentibus vis aufert, senibus maturitas; quae
quidem mihi tam iucunda est ut, quo propius ad mortem
accedam, quasi terrain videre videar aliquandoque in
portum ex longa navigatione esse venturus.
§ 57 INTERKOGATIO
1. Quid sperat adulescens? 2. Quid sperat senex?
3. Quomodo senex meliore condicione est? 4. Quid
1
extrema vox histrionum in theatro, peracta fabula.
numquam revertitur? 5. Quid sequitur? 6. Quo tem-

pore quisque esse contentus debet? 7. Quid stulti
agricolae Quid ostendit ver?
dolent? 8. 9. Quibus
reliqua tempora accommodata sunt? 10. Quid senec-

tutis fructus est? 11. Quid senibus secundum naturam
est? 12. Quid adulescentibus? 13. Qualia poma ex
arboribus vl avelluntur ? 14. Qualia decidunt? 15. Qui-
bus vis vltam aufert? 16. Quibus maturitas?
3. quSniam hie. 5. non sciri potest ... 7. ace. + inf. constr.
CAPUT XX
§58
Hie senex recte vivit quia munus offiei exsequitur
1.
et tuetur. 2. Mors senibus non appetenda, vita non
deserenda est. 3. Miles de statione discedere non debet.
4. Solonis mors dolore amicorum non vacavit. 5. Ennius
noluit quemquam se mortuum lacrimis decorare. 6. De

hac re longa disputatione non opus est. 7. Brutus
L.
in liberanda patria interfectus est. 8. M. Atllius ad
supplicium est profectus ut fidem host! datam conser-
varet. 9. Duo Scipiones iter Poenis corporibus suis
obstruxerunt. 10. L. Paulus morte sua temeritatem

collegae luit. 11. M. Marcelli corpus sepultura non
caruit. 12. Legiones nostrae saepe proficiscuntur in
eum locum unde numquam sunt rediturae.
§ 59 DE MORTIS TIMORE
Senectutis nullus certus est terminus, recteque in ea
vivitur, quoad munus offiei exsequi et tueri possit. Ita
fitut illud breve vltae reliquum nee avide appetenduin
senibus, nee sine causa deserendum sit: vetatque Pytha-
1
goras iniussu imperatoris, id est Dei, de praesidio et
statione vltae discedere. Solonis 2 quidem sapientis
elogiuin est quo se negat velle suam mortem dolore
amicorum et lamentls vacare. Vult (credo) se esse carum
suls; sed haud scio an melius Ennius: 3
Nemo me dacrumis decoret neque funera fletu

Faxit.
Moriendum certe est, et incertum an eo ipso die. Mortem

igitur omnibus horis impendentem timens qui poterit
animo consistere?
De qua non ita longa disputatione opus esse videtur
cum recorder non L. Brutum, 4 qui in liberanda patria est
interfectus, non duos Decios, 5 qui ad voluntariam mortem
cursum equorum incitaverunt, non M. Atllium, 6 qui ad
supplicium est prof ectus ut fidem hostl datam conservaret,
non duos Sclpiones, 7 qui iter Poenls vel corporibus suls
obstruere voluerunt, non avum tuum L. Paulum, qui
morte luit collegae in CannensI 8 ignominia temeritatem,
non M. Marcellum, 9 cuius interitum ne crudelissimus 10
quidem hostis honore sepulturae carere passus est, sed
legiones nostras, in eum locum saepe profectas alacrl
1
philosophus praestantissimus qui docuit animas post mortem de corpori-
bus in corpora transire et animas hominum quandoque in bestias mitti.
2
Solon fuit vir Graecus qui Atheniensibus leges dedit, annumque ordin-
3
avit ac menses. poeta Romanus vetustissimus.
4
L. Brutus singular! certamine cum Arunte, filio Tarquini Superbi, inter-
fectus est.
B
pater et fllius, ambo consules, qui pro patria telis hostium certaeque
morti se obtulerunt. 6
i.e. Regulum.
7
Publius, pater Africani, ab Hannibale victus anno ducentensimo duo-
decimo ante Christum natum interfectus est. Eodem anno Cnaeus, frater
eius, in Hispania periit. Vocabulum Scipio vult dicere baculus. Qui
primus ita appellatus est inde cognomen duxisse dicitur quod patrem
caecum pr5 baculo regebat.
8 ad Cannas
pertinenti. Cannae fuerunt vicus Apuliae, in Italia, ubi
Hannibal ingenti caede Romanos fudit.
9
ab Hannibale summo cum honore sepultus.
10
re vera Hannibal hoc verbum non meruit.
animo et erecto, unde se redituras numquam arbitrarentur.

Quod igitur adulescentes, et el quidem non solum indocti
sed etiam rusticl contemnunt, id docti senes extimescent?
§ 60 INTERROGATE
1. Quamdiu recte in senectute vivitur? 2. Appetenda-
ne senibus senectus est? 3. Quid vetat Pythagoras?

4. Quid Solon de sua morte dicit? 5. Quid Ennius? 6.
Quoraodo L. Brutus interfectus est? 7. Cur M. Atilius

ad supplicium est profectus? 8. Quid duo Sclpiones
voluerunt? 9. Quid L. Paulus morte sua luit? 10. Cur
Cato legiones Romanas recordatus est? 11. Quales
adulescentes mortem contemnunt? 12. Quales senes earn
non extimescunt?
1. Quoad senex possit ... 2. nee . . . nee ... 4. negat.
CAPUT XXI
§61
1. Die nobis quid de morte sentias. 2. Non video cur
id vobis dicere non audeam. 3. Quo propius ad mortem
accedo, eo melius cerno. 4. Di immortales animos in
corpora humana spargunt ut sint qui terras tueantur.
5. Sapientes rerum caelestium ordinem imitantur. 6.
Philosophorum nobilitas me impellit ut ita credam. 7.
Mihi persuasi non posse animos talium hominum mortales
esse. 8. Homines sciunt pleraque antequam nati sunt.
9. Celerrime puerl artes diflBciles discunt, facile res in-
numerabiles arripiunt. Multorum reminiscuntur,
10.
paucorum obliviscuntur. Dormientium animi remissi
11.
et llberi sunt. 12. Mox animus se corporis vinculis re-
laxabit.
§ 62 DE ANIMIS IMMOETALIBUS HOMINUM

Non enim
video cur quid ipse sentiam de morte non
audeam vobis dlcere, quod eo melius mihi cernere videor
quo ab ea propius absum. Ego vestros patres, P. Scipio,
tuque, C. Laell, viros clarissimos uiihique amicissimos
vivere arbitror, et earn quidem vitam quae est sola vlfca
nominanda. Credo deos iminortales sparsisse animos in
corpora humana ut
essent qui terras tuerentur, quique
rerum caelestium ordinem contemplantes eum imita-
rentur. Nee me solum ratio ac disputatio impulit ut
ita crederem, sed nobilitas etiam summorum philoso-
phorum et auctoritas. Sic mihi persuasi, sic sentio, cum
tanta celeritas animorum sit, tanta memoria praeteri-
torum futurorumque prudentia, tot artes, tantae scientiae,
tot inventa, non posse earn naturam quae res eas con-
tineat esse mortalem: magnoque esse argumento homines
scire pleraque ante quam nati sint quod iam pueri, cum
artes difficiles discant, ita celeriter 1 res innumerabiles
arripiant ut eas non turn primum accipere videantur,
sed reminlscl et recordari.
Apud Xenophontem autem moriens Cyrus maior haec
dicit: Nolite arbitrari, o mihi carissimi filii, me cum a
vobis discessero nusquam aut nullum fore. Nee enim
dum eram vobiscum animum meum videbatis, sed eum
esse in hoc corpore ex eis rebus quas gerebam intellege-
batis. Eundem igitur esse creditote, etiam si nullum
videbitis. Mihi quidem numquam persuaderi potuit
animos dum in corporibus essent mortalibus vivere, cum
exissent ex els emori.
Iam vero videtis nihil esse morti tarn simile quam
somnum. AtquI dormientium animi maxime declarant
dlvmitatem suam: multa enim cum remissi et liberl sunt
1
Ex his verbis intellegT potest Ciceronem numquara ludi magistrum.
fuisse.
futura prospiciunt. Ex quo intellegitur quales futurl

sint cum se plane corporis vinculls relaxaverint.
§ 63 INTERROGATIO
1. Quid Cato dicere ausus est? 2. Quando mors qualis
esset melius intellexit? 3. Quis P. Scipio fuit? 4. Quis
C. Laelius? Qui animos in corpora humana spargunt?
5.
6. Cur hoc faciunt? 7. Quid homines imitantur? 8.
Quomodo imitantur? 9. Quid Catonem impellit ut ita

credat? 10. Quid magno arguments est homines scire
pleraque antequam natl sint? 11. Quid non videbant
CyrI fllil? 12. Quare animum esse in corpore intellege-
bant? 13. Quid Cyro persuaderl non potuit? 14. Quid
morti simile est? 15. Quid dormientium animl pros-
piciunt? 16. Quid ex eo intellegitur?
1. Dep. ques. 2. eo melius . . . quo. 9. non solum ... 13. dum . . .
CAPUT XXII
§64
1. Hi praestantes virl multa conatl sunt quae ad
posteritatis memoriam 2. Ad nos omnes
pertinebant.
pertinet posteritas. 3.Cur tantos labores doml mili-
tiaeque suscepit Cato? 4. Cur otiosam aetatem non
traduxit? 5. Patres vestros colo et dlligo. 6. Efferor

studio eos videndl. 7. Cursor a carceribus 1 ad calcem 2
decurrit. 8. Me vlxisse non paenitet. 9. Commoratur
fortasse viator paucos dies in hospitio, sed doml habitat.
10. Nemo filio meo melior natus est. 11. Corpus eius
a me crematum est. 12. Decuit corpus meum ab illo
cremarl. 13. Animus eius me non deseruit; ego quoque
1
Career est locus in quo fures detinentur. Praeterea career vel carceres
appellatur is locus quo clauduntur equi unde ad cursum emittuntur. Vide
paginam quinquagensimam.
2
Calx erat linea ducta ex cretii alba eo loco ubi cursus finis erat.
(0 737) 4
illuc veniam. 14. Fortasse errore delector. 15. Sed

nemo hunc errorem mihi extorquebit. 16. Nonnulli
philosophl censent mortuos nihil sentlre. 17. Non
vereor ne ill! me irrideant. 18. Nam si recte dlxerunt
non sentiam.
§ 65 DE VITA APUD BEATOS FTJTURA

Nemo umquam mihi, Scipio, persuadebit aut patrem
tuum Paulum, aut duos avos Paulum et Africanum, aut
Spectatores
Spina
I jDMeta
Alba
Linea
Spectii tores
Circus Romanus
AfricanI patrem, aut patruum, aut multus praestantes

viros quos enumerare non est necesse, tanta esse conatos
quae ad posteritatis memoriam pertinerent, nisi animo
cernerent posteritatem ad se pertinere. An censes, ut
de me ipso aliquid more senum glorier, me tantos labdres
diurnos nocturnosque doml mllitiaeque suscepturum
fuisse, si elsdem flnibus gloriam meam quibus vltam
essem terminaturus? Nonne melius multo fuisset otio-
sam aetatem et quietam sine ullo labore et contentione
traducere? Equidem efferor studio patres vestros quos
colul et dllexl videndl; neque vero eos solum con venire
cupio quos ipse cognovl, sed illds etiam de quibus audlvl
et legl et ipse conscrlpsl. Quo quidem me proficlscentem
haud sane quis facile retraxerit, nee vero velim, quasi
decurso spatio, ad carceres a calce revocari.
Non libet enim mihi deplorare vltam, quod multl et
el doctl me vlxisse paenitet, quoniam

saepe fecerunt, neque
ita vlxl, ut non frustra me natum exlstimem, et ex vita
ita discedo tamquam ex hospitio, non tamquam e domo;
1
commorandl enim natura deversorium 2 nobis, non habi-

tandi dedit. O praeclarum diem cum in illud dlvlnum
animorum concilium proficiscar cumque ex hac turba
discedam! Proficiscar enim non ad eos solum viros, de
quibus ante dixi, verum etiam ad Catonem meum, quo
nemo vir melior natus est, nf3mo pietate praestantior;
cuius a me corpus est crematum, quod contra decuit ab
illo meum, animus vero non me deserens sed respectans,
in ea profecto loca discessit quo mihi ipsi cernebat esse
veniendum. Quod si in hoc erro, quod animos hominum
immortales esse credam, libenter erro; nee mihi hunc
errorem, quo delector, dum vivo extorqueri volo. Sin
mortuus, ut quid am philosophi censent, nihil sentiam
non vereor ne hunc errorem meum mortui philosophi
irrideant. Haec habui de senectute quae dicerem, ad
quam utinam perveniatis, ut ea quae ex me audistis re
experti probare possitis!
§ 66 INTEREOGATIO
1. Cur Scipionis pater et reliqui praestantes viri tanta
conati sunt? Quales labores Cato ipse susceperat?
2.
3. Quo studio est? 4. Quos etiam con venire

elatus
volebat? 5. Quae volunt dicere vocabula: career, car-
ceres, calx, hospitium? 6. Quomodo ex vita excessit
Cato? 7. Ad quos proficiscetur Cato? 8. Cuius corpus

a Catone crematum est? 9. Quid contra decuit? 10.
Quid de animis hominum credebat Cato? 11. Quid
quidam philosophi censebant? 12. Cur Cato non vere-
batur ne hunc errorem philosophi irrlderent?
1. Quia cernebant ... 6. tamquam . . .
1
locus ubi hospites accipiuntur.
2 tempus devertimus
locus ubi ad itineris causa.
Part II
E MARTIALIS EPIGKAMMATIS
§67
Non amo te, Sabidi, nee possum dicere quare.
Hoc tantum possum dicere: non amo te.
§68
Difficilis, facilis, iucundus, acerbus es idem;
nee tecum possum vivere, nee sine te.
§69
Cur non mitto meos tibi, Pontiliane, libellos?
Ne mihi tu mittas, Pontiliane, tuos.
§70
Numquam se cenare domi Philo iurat: et hoc est.
1
Non cenat quotiens nemo vocavit eum.

§71
Sit tibi terra levis 2 mollique tegaris harena,
ne tua non possint eruere ossa canes.
§72
Tristis es, et f elix ; sciat hoc Fortuna, caveto. 3
Ingratum dicet te, Lupe, si scierit.
§73
Ut recitem tibi nostra rogas epigrammata. 4 Nolo.
Non audire, Celer, sed recitare cupis.
1
= est verum.
2
Litterae S.T.T.L., i.e. sit tibi terra levis, saepe in inscriptionibus sepul-
chrorum inveniuntur. 3
Cave ne hoc Fortuna discat.
4
Cuius epigrammata Celer recitare cupivit ?
52
§§ 74-82] E MAKTIALIS EPIGRAMMATIS 53
§74
Semper eris pauper, si pauper es, Aemiliane;
dantur opes nulll nunc, nisi divitibus.
§ 75 FALX EX ENSE
Pax me certa ducis placidos curvavit in usus;
agricolae nunc sum, militis ante fui.
§76
Sunt bona, sunt quaedam mediocria, sunt mala plura,
quae legis hie. Aliter non fit, Avite, liber.
§77
Quem recitas meus est, o Fidentine, libellus.
Sed male cum recitas, incipit esse tuus.
§78
Scribere me quereris, Volox, epigrammata longa.
Ipse nihil scribis: tu breviora facis.
§79
Carmina Paulus emit; recitat sua carmina Paulus.
Nam quod emas, possis dicere iure x tuum.
§80
2
Das numquam, semper promittis, Galle, roganti.
3
Si semper fallis, iam rogo, Galle, nega.
§81
5
Quid mihi reddat 4 ager, quaeris, Line, Nomentanus?
Hoc mihi reddit ager: te, Line, non video.
§82
Esse nihil dlcis quidquid petis, improbe Cinna.
Si nil, Cinna, petis; nil tibi, Cinna, nego.
1 = rite, recte.
2
polliceris.
3
decipis.
4 "Reddere " dicitur terra quae sementem sparsum raesse refundit.
6
Nomentum erat oppidum in Sabinis situm, ubi Martialis fundum habe-
bat.
§83
Non cenat sine apro noster, Tite, Caecilianus.
Bellum convivam Caecilianus habet.
§84
Exigis, ut nostros donem tibi, Tucca, libellos.
Non faciam; nam vis vendere, non legere.
§85
Omnia vis belle, Matho, dicere: die aliquando
et bene; die neutrum; 1 die aliquando male.
§86
Omnia promittis 2 cum tota nocte bibisti;
,
mane nihil praestas 3 Postume, mane bibe.

;
§ 87 PRAEPARATIO
Rufus Naeviam magnopere amat. Quidquid Rufus
agit,Naevia semper in mente est. Rufus quidquid agit,
semper de Naevia loquitur. Heri epistolam ad patrem
suum misit. In animo habuit " Pater carissime " scrlbere.
Re vera (nam Naevia, ut semper, in mente erat) senpsit
"Naevia, lux mea! Naevia, lumen meum!"
§88
Quidquid agit Rufus, nihil est nisi Naevia Rufo;
4
Si gaudet, si flet, si tacet , hanc loquitur.
5
Scrlberet hesterna patrl cum luce salutem
" Naevia lux " inquit " Naevia lumen, ave ".
1 2
i.e. nee benS, nee male. polliceris. 3 fidem non praestas.
4
quia amorem Naeviam gestu significat.
ergji
5
epistolam qua patrem suum salvum esse optavit. Roman! litteris S.D.
vel s.D. p. pro exordio epistolarum uti saepe solebant. Hae litterae signifi-
cant "salutem dicit (pluriaiam) ", i.e. salutat, e.g. Cicero s.d.p. Caesari.
§§ 89-94] E MARTI ALIS EPIGRAMMATIS 55
§89
Aera x doml non sunt. Superest hoc, Regule, solum,
2
ut tua vendamus munera; numquid emis?
§90
Semper agis causas 3 et res 4 agis, Attale, semper:
Est, non est 5 quod agas, Attale, semper agis.
,
Si res et causae desunt, agis, Attale, mulas.

Attale, ne quod agas desit, agas animam.6
§91
Nubere vis Prised; non mlror, Paula; sapistl.
Ducere te non vult Piiscus, et ille sapit.
§92
Uxorem quare locupletem 7
ducere nolim
Uxoii nubere nolo meae.
quaeritis?
Inferior matrona suo sit, Prisce, maiito.
Non aliter fuerint femina virque pares.
§93
Triginta toto mala sunt epigrammata libro:
si totidem bona sunt, Lause, liber bonus est.
§94
Iactat inaequalem Matho me fecisse libellum.
Si verum est, laudat carmina nostra Matho.
Aequales scrlbit libros Calvinus et Umber.
Aequalis liber est, Cretice, qui malus est.
1 = pecunia.
2
Quanta audacia Martialis hos versus scrlpsit ! Non solum Reguli dona
vendere vult sed etiam Regulo.
3 4
in iudicio. e.g. in seniltu vel in foro.
6 6
sive est aliquid slve non est. emitte spiritum extremum.
7 i,e, multa possidentem, divitem.
§95
Rumpitur invidia quidam, carissime lull,
quod me Roma legit, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia, quod turba semper in omnl
monstramur digito, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia quod rus mihi dulce sub urbe
1
est
parvaque in urbe domus, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia, quod sum iucundus amlcls,
quod conviva frequens, rumpitur invidia.
Rumpitur invidia, quod amamur, quodque probamur.
Rumpatur, quisquis rumpitur invidia.
§ 96 PEAEPAEATIO
Olim Caecilianus haud divitissimus erat. Sex milia
modo sestertium habebat. Turn
hexaphoro
ingentl
vehebatur. " Hexaphorum " est verbum Graecum quod
vult dicere " lectica quam sex servi portant ".
: Sed Dea
caeca (i.e. Fortuna) el benigna est. Caeciliano vlciens
(i.e. vlciens centena milia sestertium) tribuit. Nummi
sinum eius rumpunt. Non iam hexaphoro vehitur. Fit
pedes. Quid poeta Caeciliano optat? Legendo poema
invenies.
§97
Cum tibi non essent sex milia, Caeciliane,
ingentl late vectus es hexaphoro.
Postquam bis deciens tribuit Dea caeca, sinumque
ruperunt nummi: f actus es, ecce, pedes.
Quid tibi pro meritis, et tantis laudibus optem?
'Oi reddant sellam, Caeciliane, tibi.
1
fundus vel villa.
98, 99] E MARTIALIS EPIGRAMMATIS 57
PRAEPARATIO
Fragmentum navis antiquae vides. Fortasse vile et
inutile lignum id putas. Sed olim clarissima fuit haec
carina. Nam hoc est fragmeutum navis Argus. Olim
Fragmentum navis antiquae
in maria ignota earn gubernator dlrexit. Hanc navem

nee scopuli nee procellae frangere potuerunt. Tempus
autem vicit. Annis cessit. Sanctior tamen salva rate
est haec parva tabella.
§99
Fragmentum l quod vile putas et inutile lignum,
haec fuit ignoti prima carina maris.
Quam nee Cyaneae 2 quondam potuere ruinae
frangere, nee ScythicI Lristior Ira freti.
Saecula vlcerunt: sed quam vis cesserit annis,
Sanctior est salva parva tabella rate.
1
Fortasse fragmentum illius navis Argus tempore Martialis Romae
exstabat.
2
Cyaneae erant duae scopulosae insulae prope ostium Ponti Euxinl sitae.
§ 100 PEAEPAEATIO
Quintus Ovidius Kalendis Aprilibus natus est. Mar-
Kalendis Martiis natus est. Utraque dies f elix
tialis ipse
erat. Alter Martial! vitam, alter amicum dedit. Dies

felices candidis lapidibus, dies Infelices nigris lapidibus
signati sunt. Martialis dicit utramque diem lapidibus
candidis signandam esse.
§101
Si credis mihi, Quinte, (quod mereris)
natales, Ovidi, tuos Apriles
ut nostros amo Martias Kalendas.
Felix utraque lux, diesque nobis
signandi melioribus lapillis!
Hie vitam tribuit, sed hie amicum.
x
Plus dant, Quinte, mihi tuae Kalendae.
§102 PEAEPAEATIO
Deciane, totis diebus et totis noctibus tecum esse volo.
Sed domus tua duo milia passuum abest. Bis bina sunt
quattuor. Sic quattuor milia passuum ambulare necesse
est. Saepe domi non es. Saepe, cum domi sis, servus
negat te vacare. Vel causis tantum vacas. Te tamen
ut videam duo milia ire non piget. Ut te non videam
quattuor ire piget.
^103
Ne si non totis, Deciane, diebus,
valeam,
ettecum totis noctibus esse velim.
Sed duo sunt, quae nos distinguunt, milia passum 2 ;
quattuor haec fiunt, cum rediturus earn.

Saepe domi non es: cum sis quoque, saepe negaris;
vel tantum causis, vel tibi saepe vacas.
1
quia amicitia vitae anteponenda est.
2
passum = passuum.
§§ 104-106] E MARTIALIS EPIGRAMMATIS 59
Te tamen ut videam, duo mllia non piget Ire;
ut te non videam, quattuor ire piget.
§104 PEAEPARATIO
Caecilianus a Martiale nummos petit. Dicit se sexto
aut septimo die pecuniam redditurum. Martialis se
pecuniam habere negat. Turn Caecilianus amlci ad-
ventum causatur. 1 Ad Martialem redit et lancem 2 pauca-
que vasa rogat. Sed Martialis nee lancem nee vasa el
dat.
§ 105
Mille tibi nummos hesterna luce roganti
in sex aut septem, Caeciliane, dies
"Non habeo" dixi: sed tu causatus amlci
adventum, lancem paucaque vasa rogas.
Stultus es? An stultum me credis, amice? Negavi
mille tibi nummos 3 mllia quinque dabo?
:
§ 106 PEAEPAEATIO
Lupercus quotiens Martial! occurrit, " Quando puerum
mittam " inquit " cui librum tuum tradas ? Ubi eum
legero tibi remittam." Martialis autem libros vendere
vult, eos commodare 4 nonvult. Itaque respondet: "Noli
puerum vexare. Domus mea procul abest, et scalae
multae et altae sunt. Propius librum petere poteris.
Contra Caesaris forum est taberna. Tabernae dominus
" Atrectus" appellatur. Illinc omnes poetas emere poteris.
Illinc me pete. In piimo alterove nido 5 librum meum
1
affert tamquani causam.
2
= vas latum in quo cibi reponuntur et niensae inferuntur.
3
mille nummos = sestertium, i.e mille sestertios.
4
Commodare dare aliquid utendum ad tempus sine mercede,
significat
et dicitur de iis rebus quae reddendae sunt.
5 "
Nidus " est domicilium avium. Nidi dicuntur in quibus merces in
tabernis separatim servantur. Merx est ea res quae emitur aut venditur.
invenies. Eum denarils qulnque emere poteris." " Tanti

non sum", inquit Lupercus. "Sapis, Luperce", respondet
Martialis.
§ 107
Occurris quotiens, Luperce, nobis:
" Vis mittam puerum " subinde dicis
" cui tradas epigrammaton 1
libellum,
lectum 2
quem tibi protinus remittam?"
Non est quod puerum, Luperce, vexes.
Longum est si velit ad Pirum 3 venire
et scalis habito tribus sed altis.
Quod quaeris propius petas licebit.
Contra Caesaris est forum taberna.
Illinc me pete. Nee roges Atrectum
(hoc nomen dominus gerit tabernae):
de primo dabit alterove nido
denaris tibi quinque Martialem.
Tanti non es, ais? Sapis, Luperce.
§ 108 PEAEPARATIO
4
Praeco facetus colles excultos atque agros pulchros
vendebat, "Haec pulchra iugera" inquit "Mario sunt.
Necesse non est el vendere. Nil multam immo
debet;
pecuniam habet. Faenerat 5 etiam." Cur igitur ven-
"
dere vult?" aliquis interrogat. "Quia servos ibi omnes

et pecus et fructus perdidit. Sic locum non am at."
Nemo servos et pecora et fructus perdere volebat, itaque
nemo pretium fecit. Sic ager noxius Mario haeret.
1 2
Greek gen. pi. i.e. cum eum legero.
3
Nomen qua habitabat Martialis.
regionis in
4
Vir qui in auctionibus pretium rerum pronuntiabat et ad emendum
laudando invitabat.
6
Pro mercede, sub faenere commodat.
§§ 109-113] E MARTIALIS EPIGRAMMATIS 61
§109
Venderet excultos colles cum praeco facetus,
atque suburban! iugera pulchra soli:
" Errat ", ait " si quis Mario putat esse necesse
vendere: nil debet; faenerat iramo magis".

" Quae ratio est igitur?" " Servos ubi perdidit omnes
et pecus et fructus, non amat inde locum."

Quis faceret pretium, nisi qui sua perdere vellet
omnia? Sic Mario noxius haeret ager.
§110 PEAEPAKATIO
Andragoras apud Martialem commorabatur. Primum
lotus est, turn hilaris cenavit. Valere viclebatur. Nemo
putavit eum aegrotare. Sed mane inventus est mortuus.
Faustinus causam tam subitae mortis requirit. Martialis
respondet eum medicum vidisse.
§111
Lotus noblscum est, hilaris cenavit; et idem
inventus mane est mortuus Andragoras.
Tam subitae mortis causam, Faustlne, requiris?
In somnis medicum vlderat Hermocratem.
§112
Scaevola, tu cenas apud omnes, nullus apud te;
alterius siccas pocula, nemo tua.
Aut tu redde vices,
1
aut desine velle vocarl:
dedecus est semper sumere nilque dare.
§113
Gellius aedificat semper: modo limina ponit,
nunc foribus 2 claves 3 aptat, emitque seras 4 ;
J 2
Cf. vice versa. ianuTs exterioribus aediura.
3
mstrumenta ferrea quibus ianuae clauduntur et aperiuntur.
4 ea quae clausls foribus opponuntur.
nunc has, nunc illas mutat, reficitque fenestras.

Dum tamen aedificet, quidlibet ille facit.
Orantl nummos ut dlcere possit amico
ununi illud verbum Gellius :
" Aedifico ".
§114
Orbus 1 es, et locuples, et Bruto 2 consule natus:
esse tibl veras credis amicitias?
Sunt verae, sed quas iuvenis, quas pauper habebas.
Qui novus 3 est, mortem dlligit 4 ille tuam.
§115
Ad cenam nuper Varus me forte vocavit;
ornatus dives, parvula cena fuit.
Auro, non dapibus, oneratur mensa: ministri

apponunt oculls plurima, pauca gulae.
Tunc ego "non oculos sed ventrem pascere 5 venl;
aut appone dapes, Vare, vel aufer opes".
§116
Rure morans quid again responded pauca rogatus:
luce Deos oro; famulos, post arva revlso.
Hinc oleo corpusque frico, molllque palaestra
stringo libens, animo gaudens, ac faenere liber
prandeo, poto, cano, ludo, lavo, ceno, quiesco.
§117 PRAEPARATIO
Issa est canis parvula Publl. Canis parvula " catella "
vocatur. Issa Publl deliciae est. Issa si queritur, loqul

videtur. Collo dominl nltitur dormitque. Susplria eius
sentlrl non possunt. Issam Publius tabella plcta ex-
pressit. In ea tabella plcta Issam tarn similem videbis
1 "orbus " dlcitur de eo qui sine parentibus vel (ut hie) sine filiis est.
2
Martia,lis hyperbolice scrlbit ; Brutus primus consul fuit.
3
i.e. novus amicus.
4
sperat te mox moriturum esse. 5
= ut pascerem.
§118] E MARTIALIS EPIGRAMMATIS 63
ut Issa ipsa tam similis sibi non sit. Si ponis Issam

cum tabella, iudicarl non potest utra sit picta, utra sit
vera.
118
1
Issa est passere nequior Catulll.
Issa est purior osculo columbae.
Puer cum cane ambulans
Issa est blandior omnibus puellis.

Issa est deliciae catella Piibli.
Hanc tu, si queritur, loqui putabis.
Sentit tristitiamque gaudiumque.
Collo nixa cubat, capitque somnos,
ut suspiria nulla sentiantur.
Hanc ne lux rapiat suprema 2 totam
1
Cf. Passer iuortuus est meae puellae,
passer, deliciae meae puellae,
quern plus ilia oculis suls amabat.
2
lux suprema = ultimum vitae tempus, i.e. mors.
!
picta Publius exprirait tabella,

in qua tam similem videbis Issam
ut sit tam similis sibi nee ipsa.
Issam denique pone cum tabella:

aut utramque putabis esse veram
aut utramque putabis esse pictam.
119 PRAEPARATIO
Erotion, filia Frontonis et Flaccillae, vernula erat.
Earn amabat Martialis. Puella parvula Martialis " oscula"
et " deliciae " erat. Eheu
mortua est. Poeta vernulam
parentibus commendat. Timet
ne parvula Erotion umbras
Tartar! nigras horrescat.
Timet ne Cerberum horrescat.
" Cerberus " appellatur ille
canis qui portas Tartar! cus-

todit. Angues caput eius
cingunt. Tria capita habet.
Erotion paene sex annos
impleverat. Sex annos im-
Cerberus plevisset, si sex dies diutius
vixisset. " Ludat " inquit
Martialis "puella lasciva inter tam veteres patronos.
Blaeso ore nomen meum garriat. Levis caespes ossa
mollia tegat. Sit illi terra levis, nam terrae ilia levis
fuit."
§ 120
Hanc Fronto pater, genetrix Flaccilla, puellam
tibi,
oscula commendo
deliciasque meas:
parvula ne nigras horrescat Erotion umbras
oraque Tartarei procligiosa canis.
§§ 121, 122] EX HORATI CARMINIBUS 65
Impletura f uit sextae modo f rigora brumae l

vixisset totidem ni minus ilia dies.
2
Inter tara veteres ludat lasciva patronos
3
et nomen blaeso garriat ore nieum.
Mollia nee rigidus caespes tegat ossa; nee illi,
terra, gravis fueris: non fuit ilia tibi.
EX HORATI CARMINIBUS
§121 PRAEPARATIO
Puer robustus pauperiem libenter pati condiscat.
Acris militiae usu atque exercitatione laboris tolerantiam
condiscat. Eques Parthos feroces vexet. Sub love
frigido et trepidls in rebus vitam agat. Ilium ex
moenibus hostium uxor tyranni conspicit. Conspicit
etiam tyranni filia et timet. Timet ne sponsus militiae
imperltus ilium leonem lacessat. Dulce et decorum est
pro patria mori. Mors et fugacem virum persequitur
neque fugientl parcit.
§122
Angustam amice 4 pauperiem pati
robustus acri militia puer
condiscat et Parthos feroces
vexet eques metuendus hasta
vitamque sub divo et trepidls agat
in rebus. Ilium ex moenibus hosticis
matrona bellantis tyranni
prospiciens et adulta virgo
suspiret: eheu, ne rudis agminum
sponsus lacessat regius asperum
1
Tempus annl cum dies brcvissimi sunt. Tempus a, bruma ad brumam
annus vocatur. Saepe (ut hie) a poetis accipitur pro ipso hieme.
2
Parentes.
3 " Blaesus " vocatur qui linguam irnpeditam habet, et aliquam litterara
ut R pronuntiare non potest. 4 Tamquam pauperies arnica sit.
(0737) 5
tactu leonem, quern cruenta

per medias rapit Ira caedes.
Dulce et decorum est pro patria mori:
mors et fugacem persequitur virum,
nee parcit imbellis iuventae
poplitibus * timidove tergo.
§123 PRAEPARATIO
Nemo quam sortem fors obiecit ilia contentus vivit.
Semper sortes aliorum laudat. Miles gravis annis est.
Multo labore membra fractus est. Putat mercatores
fortunatos esse. Auster mercatoris navem iactat. Turn
ait mercator "Militia est potior; ad arma concurritur;
cita mors aut victoria laeta venit". Iurisconsultus iuris
legumque peritus est. Sub galll cantum, dum ille dormit,
consultor ostia pulsat. Turn iurisconsultus exclamat:
" Agricultura est potior". Agricola tarn en se vadem pro
amicodat. Rure in urbem extractus est. Clamat agricola:
" Qui in urbe habitant soli felices sunt ". Si quis deus
dicat " Quod vultis id iam faciam. Tu qui modo miles
eras, mercator eris. Tu qui modo consultus eras, agricola
eris. Partibus mutatis, hinc discedite," nolint. AtquI
beatl esse possunt.
§124
Qui fit, Maecenas, ut nemo, quam sibi sortem
seu ratio dederit seu fors obiecerit, ilia
contentus vlvat, laudet dlversa sequentes?

"O fortunatl mercatores!" gravis annis
miles ait multo iam fractus membra labore.
Contra mercator, navem iactantibus Austrls:
2
"militia est potior. Quid enim? Concurritur: horae
1
Fugam significat, poplites enim fugientium cernuntur quemadmodum
terga. Poples est ea cruris pars quae genu opposita est.
2
in proelio hostes concurrunt.
§ 125] EX HORATI CARMINIBUS 67
momento cita mors venit aut victoria laeta."

Agricolam laudat iuris legumque perltus,
sub galll cantum consultor ubi ostia pulsat.
Ille datls vadibus qui rure extractus in urbem est,
solos fellces vlventes clamat in urbe.
Si quis deus " en ego " dlcat

"iam faciam quod voltis: eris tu, qui modo miles,
mercator; tu consultus modo, rusticus: hinc vos,
vos hinc mutatis discedite parti bus. Heia!
quid statis?", nolint. AtquI licet esse beatls.
§125 PEAEPARATIO
Perfidus l
caupo, miles, nauta aiunt sese laborem ferre
ut senes in otia tuta re-
cedant. Slcut parvula
formica 2 quodcumque po-
test ore trahit atque acervo
addit. Simul autem hiems
adest nusquam prorepit,
sed quae antea quaeslvit
illls utitur. Maximum
disciimen est inter te et
formlcam. Nee fervidus
aestus, nee hiems, nee ignis,
nee mare, nee ferrum, te
lucro demovet. Alterum
te dltiorem esse nonvls.
Quid te iuvat immensum
pondus argentl et aurl ii liwiiffTfini inirr^'H* * ii
terra defossa deponere ? Caupo aquam cum vino miscet

"At si id aurl pondus",
inquit avarus, "expendendd minuam, paulatim usqno ad
1
quia caupones aquam cum vino saepe miscebant.
2
exieuum animal sed admlrabilis sollertiae.
assem consumetur. Sic egenus atque inops fiara." " At

ni id fit", respondet poeta, "quid pulchii habet con-
structs acervus tuus?" Etiara si area tua centum
rallia frumentl triverit, non eo venter tuus plus quani
meus accipiet.
§126
Perfidus hie caupo, miles nautaeque per omne
audaces mare qui currunt, hac mente laborem
sese ferre, senes ut in otia tuta recedant
aiunt, cum sibi sint congesta cibaria: slcut
parvula — —
nam exemplo est magnl formica laboris
ore trahit quodcumque potest atque addit acervo
quern struit, haud ignara ac non incauta futurl.
Quae, simul inversum contrlstat Aquarius annum, 1
non usquam prorepit et illls utitur ante

quaesltls patiens; cum te neque fervidus aestus
demoveat neque hiems, ignis, mare, ferrum,
lucro,
nil obstet tibi, dum ne sit te dltior alter.
Quid iuvat, immensum te argentl pondus et aurl
furtim defossa timidum deponere terra?
" Quod si comminuas, vllem redigatur ad assem.
At ni id fit, quid habet pulchrl constructus acervus?"

Mllia frumentl tua triverit area centum,
non tuus hoc capiet venter plus ac meus. . . .
§127 PEAEPARATIO
Licinius, homo turbulentus atque ambitiosus coniura-
tionem contra Augustum fecit. Initls AugustI occldendl
consilils, ilsque detectls, reus factus est. Exsilio dam-
natus paulo post necatus est A.U.C. dccxxxi. Licinium
poeta ad moderationem exhortatur.
1
Nomen eius sign! in caelesti Zodiaco in quod Sol mense Ianuario
intrreditur.
§ 128] EX HORATI CARMIN1BUS 69
Nauta cautus neque in altum mare semper navem

dirigit,neque Htus semper premit. In aperto marl pro-
cellas, prope Htus scopulos horrescit. Eodem modo
sapientissimus quisque mediocritatem, quae est inter
nimium et parum, diligit. Sic et tectum obsoletum pau-
perum et aulam invidendam divitum vitat. Pinus in-
gentes saepius quam minores arbores vento agitantur.
Turres regum graviore casu quam pauperum tabernae
Nautae vela contrahunt
decidunt. Fulgura summos montes feriunt. Sapiens

adversis rebus alteram sortem sperat; secundis rebus
alteram sortem metuit. Iuppiter hiemes reducit; idem
eassummovet. Non si nunc male est, et semper sic erit.
Aliquando Apollo cithara musam tacentem suscitat. Non
semper ille arcum tendit. 1 Rebus angustls animosum
atque fortem te monstra. Vento nimium secundo vela
contrahe. Nam aliquando ventus qui initio quidein
secundus videtur crescit et navem tandem submergit.
128
Rectius vives, LicinI, neque altum
semper urgendo neque, dum procellas
1
Arcum cum tendit Infensus Apollo, pestem atque mortem hominibus
minatur.
cautus horrescis, nimium premendo

lltus inlquum.
Auream quisquis inediocritatern
tutus caret obsoleti
dlligit,
sordibus tecti, caret invidenda

sobrius aula.
l
Saepius ventis agitatur ingens
pinus, et celsae graviore casu
decidunt turres, feriuntque summos
fulgura montes.
Sperat mfestis, metuit secundis
alteram sortem bene praeparatum 2
pectus. Inf ormes 3 hiemes reducit
Iuppiter, idem
summovet. Non si male nunc, et olim
sic erit: quondam cithara tacentem
suscitat musam, neque semper arcum
tendit Apollo.
Rebus angustls animosus atque
fortis appare; sapienter idem
contrahes vento nimium secundo
turgida vela.
§129 PEAEPARATIO
In marl Aegaeo navigat nauta cum subito tempestas
oritur. Atra nubes lunam condidit neque sidera fulgent.
Turn nauta deos otium rogat. Thraces bellicosi et Parthi
pharetris decori otium rogant. Sed otium neque gemmis
neque auro emere possumus. Non emitur aut venditur
ullo pretio ilia animi pax et tranquillitas. Beate vlvitur
ab eo cui nihil deest, etsi dlvitias non possideat. Parvo
bene vlvit is, cuius in mensa salinum 4 paternum splendet.
1
quam minores pinus. 2
sapientia instructum.
3 quae deformant gratum terrarum aspectum.
4
id quod sal continet.
§ 130] EX HORATI CARMINIBUS 71
Huic neque timor neque cupldo somnum aufert. Sed

cura naves aeratas scandit neque turmas equitum relin-
quit. Nautas terrent procellae, venti, scopuli; milites
angit vel praedae cupldo vel mortis timor. Ocior cervis,
ocior Euro est cura. Ne curet futura laetus animus;
lento risu amara temperet. Nihil est in rebus humanis
omnino beatum. Tu, Grosphe, 1 centum greges ovium
habes. Circum te mugiunt Siculae vaccae. Mihi Parca
tenax verl 2 parvos agros dedit. Dedit etiam vulgus
spernere.
§130
Otium divos rogat in patent!
prensus 3 Aegaeo, simul atra nubes
condidit lunam neque certa fulgent
sidera nautis;
otium bello furiosa Thrace, 4
otium Medl pharetra decori,
Grosphe, non, gemmis neque purpura ve-
nale neque auro.
Vivitur parvo bene, cul paternum
splendet in mensa tenui salinum,
nee leves somnos timor aut cupldo
sordidus aufert.
Scandit aeratas vitiosa naves
cura, nee turmas equitum relinquit,
ocior cervis et agente nimbos
ocior Euro. 5
Laetus in praesens animus quod ultrast 6
oderit curare et amara lento
1
Grosphus, eques Romanus, Horati amicus fuit.
2
cuius decreta certum semper habent exitum.
8 cum tempestate
occupatur.
4
terraEuropae ubi incolunt Thraces, populus ferus et bellicosus.
5
ventus splrans ab oriente sole et meridie.
6 = ultra est.
temperet risu: nihil est ab omnl

parte bgaturn.
Te greges centum Siculaeque circum
mugiunt vaccae: mihi parva rura 1
Parca non mendax dedit, et malignum
spernere vulgus.
1
Horatius fuudutu parvum in Sabinls habuit.
NOTES
§ 2. eo mttnere, i.e. libro, a gift we might enjoy in common.

fuit . . . abstersit = has been so . . . that it has wiped away.
tribuimus = I put in the mouth of.
facimus, I represent them wondering.
§ 5. nihil opis, no resource.

a se themselves from themselves.
ipsl, The Stoics tried to be indepen-
dent of their surroundings.
adeptam. Note that this generally deponent verb is here used as a
non-deponent with passive meaning.
obrepere, steal upon them.
putavissent, subjunctive because of oratio oUiqua.
qui, adv. = quomodo.
esset . . . agerent, subjunctive of "rejected" clauses.
".
nostro cognomine, " The Philosopher
§ 8. senes fieri, dep. on volumus rather than sperdmus. Cf. volumus
senes speramus nos senes futuros esse.
fieri ;
quibus rationibus, on what principles.

istuc quo: istuc = pronoun, the time of life you have reached.
quam ingrediendum sit. Note use of obj. governed by ingredicndum
for more usual quae ingrcdicnda sit.
facillime, most readily.
carerent, &c, subjunctive of "virtually oblique narration"; 'because
they said they lacked '.
qui ferrent, subjunctive of consequence, men of such a kind as to . .'. '
.
§ 11. opes, copias, dignitatem, resources, wealth, social position.

ad Capuam, to the camp at Capua. ' To Capua would' require no pre-
position.
cum esset, concessive, 'though'.
augur cum esset, concessive, 'although*.
§ 14. spatio supremo, at the last lap.

vicit Olympia, won the prize at the Olympic games. The neut. pi. is
used as an object.
73
74 AN ORAL LATIN READER
§ 17. abstrahat, subjunctive of " virtually oblique narration ". The
reasons are quoted, not those of Cato.
a rebus gerendis, from public life.
persecutus est, has followed out, well expressed.

quo . . . vial (old gen. = viae), whither in your course.
mentes . . . dementes, noni., oxymoron :
'
your senseless senses '.
haec . • . egit, he made this speech.
tamen, indeed.
§ 20. nihil afferunt, they bring forward no argument.
versari, to be occupied with.
fords, gangways.
§ 23. tardior, slower, duller (than usual).

perceperat, has mastered.
quemquam senem, anyone when he grew old.
patribus bonis interdici solet, it is the custom to prohibit (impersonal

passive) fathers from managing their property.
§ 26. videtis ut, you see how.

ea ipsa quibus exemplis . . . utl, those very things which I have been
quoting as examples.
locus alter, a second point, head.
vox, remark.
pro viribus, in proportion to your strength.
§ 29. ad omne offici munus, for every task of duty.

cum depugnavi, at the time when I fought through the battle. Cum
+ indie, is purely temporal.
§ 32. moderatio virium, 'a right application of strength', not 'a moderate
amount'.
ne (ille), assuredly. This affirmative ne must not be confused with the
negative ne of final clauses or with ne quidem = not even.
utare . . . ne requiras. Commands and prohibitions may be expressed
by pres. subj. when general.
adsit . . absit, strictly temporal
. — subjunctives due to principal verbs
being in that mood.
§ 35. Tarenti, locative for 1st and 2nd decl. sing. = gen.; for 3rd decl.
and all plu. =
abl., e.g. Carthaginc, Athenis.
capitaliorem, more deadly,

si quidem, if indeed = since.
§ 38. magno opere = magnopere, greatly.

licentiae, contempt of custom.
gloria = fame,
tempestlvis = protracted,
natttralis modus = a limit assigned by nature,
sensu = perception, appreciation.
— ;
NOTES 75
§ 41. parvulls = paltry.

dimetiendi, measuring up.
describere = draw, contract. Cf. On describe the triangle AB ABO.
aliquid describere — to draw some astronomical chart or other.
fabulam docuisset = produced a play.
processit aetate = lived, i.e. continued to live. Cf. e vita excedere =
to die.
fiagrantes = aglow. For the metaphor cf. Mod. Eng. flagrant, fervid,
ardent. Cf. also flagrante delicto = red-handed.
§ 44. rationem, reckonings, settling-up.

flsura, interest rather than usury, which in modern English has a bad
sense.
§ 47.Oeconomicus. Translate " The Domestic Economist ".

ad eum Sardes, two accusatives: visited him at Sardis.
communis = affable, treating as an equal.
consaeptum agrum = park.
dimensa, deponent participle used as passive. Cf adeptam, § . 5.
§ 50. cum esset = when he lived.

comniunia = commonplace.
legati = ambassadors.
illl, dat. sing, in his honour.
§ 53. AdelphI, " The Brothers ", a play of Terence.
quid sibi velit = what it means.

sollicitam habere = to keep in anxiety.
quid timeam, what (why) am I to fear? Deliberative subjunctive.
§ 56. at senex . . ., but, you will argue, an old man . . .
ne quod speret quidem habet = has nothing to hope for.
§ 59. munus offici = the tasks imposed by duty.

ita fitut + subj., thus it comes about that.
haud scio an, I am inclined to think, probably.

Solonis elogium est — there is a couplet of Solon's.
dacrumis, old form of lacrimls. Note alliteration.
faxit, &c, old perf. subj. of facio (fac-sit) = nee quisquam funera (cum)
fletu fecerit. The line ends Cur? Volito vivus per ora virum. Note
alliteration.
incertum an = perhaps, possibly. Cf. haud scio an (above).
§ 62. vivere arbitror, I think they are still living.

reminlsci. Compare Wordsworth's Ode
" Our birth is but a sleep and a forgetting
Trailing clouds of glory do we come
From God who is our home ".
nullum videbitis = you see nobody. This use is rare, and is probably
due to the nullum used above, q.v. Here nullum almost = non.
;

§ 65. retraxerit, future perf.
§ 67. Hos versus, mutato nomine, optiine vertifc, Anglus nescio quis:
" I do not like thee, Dr. Fell,
The reason why I cannot tell
But this indeed I know full well,
I do not like. thee, Dr. Fell".
§ 68. difficilis. Cf. the similar use of Fr. difficile.
§ 86. tota nocte. The omission of the preposition with totus is very
common. Cf. tota urbe, tota Gallia.
nihil praestas = you don't keep your bargain, you don't pay up.
§ 90. est non est quod agas — whether you've got anything to do or
not.
§ 91. nubere (alicul), lit. to veil oneself for: can only be used of a woman.
A man is said duccre feminam in mdtrimonium.
§ 92. Uxori nubere. See note above. Translate: to be my wife's wife.

Note the clever paradox of the last two lines.
§ 93. toto libro. Cf. tota nocte, § 86.
§ 94. Iactat = is conceited enough to say.

§ 95. rus, farm, country seat.
§ 96. sestertium. The sestertius was a small silver coin, value about Id.
Scstertium (orig. gen. pi. 'of sesterces') was the sum of 1000 sesterces.
Hence duo sestertii = 4 sesterces, but duo (or bina) scstertia = 2000 ses-
terces. How much (in English money) had Caecilianus when he was poor,
and how much when he was rich ?
§ 102. totis diebus. Cf. notes §§ 86, 93.

causis tantum, i.e. Decianus will only see clients about their cases in
the law-courts.
§ 106. denariis. A
denarius was 4 sestertii, i.e. 8d. =
It is from =
this word that we get the d. in £, s. d. £ from libra, a pound ; s. from —
solidus (solid), a gold coin, at first =
25 denarl, afterwards about half that
amount. From solidtis we get '
soldier ' = mercenary.
§ 107. Non est quod.
Notice that this phrase takes a subjunctive.
Translate: there's no need to trouble the boy.
scalls tribus, up three flights of stairs,
nidi = shelves, drawers ; cf. pigeon-holes,
denarls quinque = 3s. id. English money.
tanti, genitive of price. Translate: You say you're not worth so much ?
§ 114. pauper habebas, you had when you were poor.
§ 122. rudis agminum. For genitive cf. imperitus, inscius, Insuetus,

i'jndrus.
§ 124. si quis dlcat nolint, if any god were to say

. . . they would . . .
be unwilling. Subjunctive of rejected (i.e. here improbable) conditional

clause.
§ 126. hac mente . . . ut — hoc consilio . . . ut.

NOTES 77
ignara + gen. Cf. rudis, § 122.

inversum annum. The seasons are represented as moving in a cycle.
cibaria = cibi.
formica, whence '

formic ' acid.
dum ne . . . alter.
premendS litus, by hugging the coast.

§ 128.
auream mediocritatem, the golden mean.
Infestis . . . secundis. Datives dependent on alteram.
olim, some day, always (olim refers to the future as well as to the past).
§ 130. vivitur (ei) cul, impersonal + dat.: he lives well for whom.
oderit, subj. (cf. temperer), let it scorn to be anxious about.
quod ultrast = id quod idtra est, object of curare. Not dependent
question, which would require subjunctive.
te greges, &c. The last four lines have been abridged from eight in the
original.
EXERCISES
[The numbers of the Exercises correspond to the paragraphs on
which they are based.]
1. Give nom. and gen. sing, of: aliquid, te, hoc onere, uterque,
huius libri.
2. Principal parts of: conscribere, ferre, occurrebas, uteretur,

absterserit, effecerit, misimus.
3. Give fut. indie. 3rd pi. of each of the above verbs.
4. Parse: vellem, absterserit, dicemus, haberet, ferat. Ex-
plain use of subj. where used.
5
1. Give nom. and gen. sing, of: hoc C. Laelio, rem difficilem,
quo genere, opinione vestra, optimam ducem, inerti poeta.

2. Principal parts of: senserim, sustinere, petunt, adipls-
cantur, obrepere, coegit, sequimur.
3. Explain cases of: Aetna, opis, opinione, eique, sapient!.
4. Parse: senserim, videmini, ferendum.
5. Explain use of subjunctives : dicant, adipiscantur, agerent,
utinam esset, descriptae sint.
8
1. Give dat. and abl. sing, of: ingravescentem aetatem, utrique,
longam aliquam viam, aequalium meorum, tolerabilem senec-
tutem.
2. Principal parts of: fieri, confeceris, ingrediendum, potero,
cob, ferrent, agunt.
79
3. Explain cases of: multo, vestrum, nobis, querelas, vinculis.

4. Explain mood of: possimus, (quale) sit, spernerentur
ferrent.
5. Parse: confeceris, istuc, vinculis.
11
1. and gen. sing, of: Seriphio cuidam, Hannibalem
Give nom.
exsultantem, unus homo, mea opera, reipublicae.
2. Principal parts of: contingere, assecutum, prafectus, fu-
gerat, recepisti, ausus, geri.
3. Explain mood of: dixisset, fuisses, grandis esset, amisisses.
4. Translate: Maximus had been a young man he
If Q.
would not have been a braver soldier. Although he was an
old man he easily recovered Tarentum.
14
1. Give nom. and gen. sing, of: talem senectutem, actae aetatis,
suo opere, fortis equus.
2. Principal parts of: recordentur, accepimus, quaereretur,
vellet, vicit, vicleretur.
3. Give mood and tense of verbs in question 2, and explain the
use of the subjunctives.
4. Explain the use of the cases in : dictu, anno, docto, senectuti.
17
1. Parse: gerendls, infirmius, voluptatibus.
2. Principal parts of: abstrahat, accedebat, flexere, intel-
legitur, accepimus.
3. Explain the use of the following subjunctives: privet, sit,
vide inns, caecus esset, interfuissent.
20
1. Give 1st pers. sing. fut. indie, of: afferunt, gerenda, negant,
dicant, scandant, cursent, exhauriant, tenens, sedeat.
2. Give 3rd pi. perf. indie, of the same verbs.
3. Explain subjunctives: sedeat, sint gerendae.
4. Parse: gerenda, multo, cogitanti, desinam, quam.
EXERCISES 81
23
1. Give principal parts of: perceperat, oblitum, interdici,
quaesisse, serendis, prodere.
2. Distinguish eos qui sunt novi and qui sint novi.
3. Parse: queniquam.
4. Explain use of subjunctives: sis, obruisset, debeant, remo-
verent, videretur, prosint, serat.
5. Translate: patribus bonis interdici solet.
26
1. Give principal parts of ': coluntur, gaudent, intellego, didici,
explere, cupio, exercentes.
2. Give nom. and gen. sing, of: indole, studia, aliquid, sitim.
isti, ipse, lateribus.
3. Translate : semper agens aliquid et moliens. quod est eo
decet uti. a iuventute coluntur et diliguntur.
4. Make a list of verbs in § 26 followed by ace. and inf. con-
struction.
2<\
1. Give principal parts of: relinquemus, Instruat, tradit,

requlreret, verendum, fuerim, depugnavi.
2. Parse
ivoirls in question 1, giving reason for use of each form.
3. Give nom. and gen. sing, and gender of: senectuti, artium,
effetum, corpus, melle.
4. Explain: curia, rostra, clientes, hospites.
32
1. Give nom. and gen. sing, and gender of: virium, utervis,
quisque, bovem, corporis, pedibus, imbri, roboris, mos.
2. Principal parts of: ingressus, utare, verebantur.
3.Translate: ne vos quidem illius vires habetis. ne ille
non magno desiderio tenebitur virium. cum absit ne requiras.

4. Explain use of subjunctives adsit (2), requiras,
: faciat.
5. Parse: vestrum, utare, adduci, imbri.
( 737 ) 6
35
1. Compare sentence 1 of % 35 with sentence lof§34* Which
is the more logical, and why I
2. Translate: accipite, quae mihi tradita est, cum essem
adulescens Tarenti, si quidem exstingueret, notandam putavl
libidinem.
3. Parse: nobis, Tarenti, proditiones, suscipiendum, rei
capi talis. What is the case of each word, and why?

4. What English words are derived from : munus, adulescentia,
tradita, clandestina, pestiferum, lumen, convlvio?
5. Principal parts of: aufert, exstingueret, elapsus.
38
1. Parse, with reason for case used: epulis, blanditiis, escam,
puer, funali, licentiae, progrediente, si quern, voluptatl.
2. Translate: quorsum, epulis exstructls, escam, hamo, so-
dalibus, tempestlvls convlvils, nattiralis modus sensu.

3. Principal parts of: caret, devlcerat, revertar, auxit, in-
dlxisse.
4. Give meaning of English words : caret, blandishment, pisca-
torial, sodality, convivial, potion, voluptuary.
41
1. Parse with nom. sing, and reason of case used: voluptatibus,
aliquod, iucundius, dlmetiendl, ingressum, multo, consulibus,
diebus, quern, senem.
2. Translate: mane, mane.
3. What do you notice peculiar about the i in potitur ?
4. Translate: Quod tamquam pabulum,
si, parvulls rebus,
fabulam docuisset, flagrantes, Suadae medullam, dlcendo.
A4
1. Principal parts of : accedere, consumpsit.
2. Parse: ipslus, sedentl.
3. Translate: rationem, cum faenore, terrae vis ac natura,
admlrari.
EXERCISES 83
4. Explain use of subjunctives: attulissent, haberent, recedam,

possit.
5. Explain use of infinitives : admlrarl, esse factum.
47
1. Principal parts of \ tuenda, attulisset, satae.
2. Parse: tuenda, quendam, ornatum, virtuti.
3. Translate: regale, Oeconomicus.
4. Explain use of subjunctives intellegatis, venisset.
:
5. Explain case of: ingenio, virtutis, Sardes.

6. Explain difference in mood between attulisset and fuit, and in
use between dimensa and dimensus.
50
1.Parse with reason for use of case: fortiina, Corvura, omni,
mementote, aetati, Athenis, illi, quendam, quae.
2. Translate : levia atque communia, decedl.
3. Principal parts: accepimus, coleret, assurgl, consul!.
4. Explain use of subjunctives: teneamus, venisset, cum essent,
recta essent.
5. Explain use of infinitives : perduxisse, consurrexisse, nolle.
53
1. Parse with reason of case used: aliquid, absurdius, eo,
senem, aliquo.
2. Principal parts: intellegi, velit.
3. Explain use of subjunctives : velit, viderit, timeam.
4. Translate: difficiles, comitas, sic se res habet, coacescit,
quid sibl velit.
5. Explain meaning of: morose, contemn, probation, option.
56
1. Translate: He hopes to live long. He wishes to live long.
2. Explain the case of: eo meliore, histrioni, natura, quo
proprius, adulescentibus.
3. Explain use of subjunctives : sequatur, videar.
4. Parse: peragenda, vivendum, demetendis, secundum.

5. Principal parts of: partorum, contingit.
6. Translate: partorum bonorum memoria, secundum na-
ttiram, quo propius ad mortem accedam.
5(\
1. Parse (giving nom. sing.) with reason of case used: senibus,

lamentis, impendentem, eo ipso die, disputatione, Brutum,
honore.
2. Principal parts of: exsequi, consistere, profectas, redituras,
extimescent.
3. Parse verbs in question 2.
4. Explain use of subjunctives deserendum sit, conservaret.

:
5. Translate: recte in ea vivitur; Solonis elogium est.
62
1. Explain use of subjunctives: sentiam, tuerentur, crederem,
contineat, videantur in corporibus essent, futuri sint.
2. Translate: eo melius quo propius, prudentia, nusquam
aut nullam fore.
3. Parse: nominanda, quique, argumento, discessero, fore,
relaxaverint.
4. 67we the reason of the case of: deos, naturam, morti, vin-
culis.
65
1. Explain use of infinitives: esse conatos, pertinere, con-
venire, revocari.
2. Explain use of subjunctives: cernerent, velim, irrideant,
veniatis.
3. Principal parts of verbs in questions 1, 2.
4. Translate: posteritatem ad ipsos pertinere; nee vero velim

a calce revocari; quod si in hoc erro.
NOTES ON THE ILLUSTRATIONS
Frontispiece. Cicero : from a bust in the Capitoline Museum.

The features are almost certainly those of Cicero.
p. 8. Marcus Porcius Cato : from a bust in the Vatican.
Facing p. 12. Hannibal: from a bust found at Capua, and

preserved in the Naples Museum; identified as Hannibal, from
its likeness to the medallion portrait.
p. 16. Pyrrhus: from a statue in the Capitoline Museum,

believed to represent Pyrrhus. The right hand originally
held a long spear.
Facing p. 16. Appius Claudius in curiam deducitur: from

the fresco by Professor Maccari in the Palace of the Senate,
Rome.
p. 19. Navis Bomana: from an antique gem. The galley

is running with the wind; at the stern is a circular lantern;
the trident is ornamental, and above it is the picta puppis, a
winged figure of Victory, giving its name to the ship. The
pilot is in the stern, managing a pair of steering oars; and a
sailor, pulling at a halyard, shifts the sheets (pedes) of the
primitive sail.
p. 20. Sophocles: from a marble statue, of more than life

size, in the Lateran. Behind the right foot is a scrinium, or
cap sa, (a modern restoration) containing rolls of manuscript.
85
Agricola et aratrum: from a Roman relief at Arlon

p. 21.
in Luxembourg. The oxen draw the plough not by a yoke,
but by bands across their foreheads.
p. 23. Pueri in ludo discunt : from a vase painting. Lessons

are being given in the flute and in writing (or drawing ?). The
man with a stick may be a master or a parent. On the wall
hang a basket, a satchel, and other objects.
Facing p. 26. Homerus: from a bust in the Naples Museum.

Ancient legend tells us that the poet was blind, as this bust
represents. The portrait is of course imaginary.
p. 27. Olympia: imaginary reconstruction by R. Bohn,

showing Temple of Zeus in foreground, and in the background
the hill of Cronus. The Stadium lay behind the buildings
shown in the picture.
Facing p. 28. P. Scipio Africanus: from a bronze bust at

Naples, which was disinterred at Herculaneum.
p. 31. Cena: from a vase in the British Museum. It will

be noticed that the guests are reclining on couches.
Facing p. 33. Plato: from a bronze bust in the Naples

Museum.
Facing p. 34. Curio . . . repudiati sunt : from a fresco by
Professor Maccari in the Palace of the Senate, Rome.
p. 37. Cyrus venatur : Compte-rendu de la Commission archiol.,

1866. PI. IV.
p. 40. Theatrum: ruins of the Theatre of Dionysus,

Athens. Partly built and partly dug out of solid rock, this
theatre could accommodate the whole body of Athenian citi-
zens, and was reputed to be the most beautiful theatre in the
world.
Facing p. 48. M. Atilius Regulus ad Africam redit from :
the fresco by Professor Maccari in the Palace of the Semite,

Rome.
NOTES ON THE ILLUSTRATIONS 87
p. 50. Circus Romanus: modern athletes will be struck by

the awkward corner at each meta, the cause of frequent
accidents.
p. 57. Fragmentum navis antiquae: bronze figure-head

in the British Museum, dredged up at Actium. The illustra-
tion does not, of course, represent a fragment of Jason's ship.
p. 63. Puer cum cane ambulans: young Athenian walking

with Melitsean dog. This kind of dog, not unlike a Pome-
ranian, is often found depicted upon vases. Vase-painting
from Ann dell' 1st, 1852 T.
p. 64. Cerberus: a small bronze, from Egypt (?). It is

thought by some to represent the Egyptian god Serapis; but
the figure is very like that of a three-headed Cerberus sitting
at the feet of the Vatican statue of Pluto (Hades), a picture of
which is given in Smith's Class. Did.
p. 67. Caupo aquam cum vino miscet: from a cippus, or
tombstone, in the Bourges Museum.
p. 69. Nautae vela contrahunt: merchant vessel at sea,

from a on a grave at Pompeii.
relief
VOCABULARY
CC737)
VOCABULARY
a, ab (prep. + ail.), by, from. adipiscor, adipisci, adeptus sum

A. U. C. = anno urbis conditae, (dep. ), get possession of, gain.
from the foundation of the city, administr-o, -are, &c, assist, per-
abhinc, hence, ago. form.
ab-rogo, -rogare, &c, annul, repeal, admirabil-is, -is, -e, adj. admirable.
absens, absentis, adj. absent. admiror, -mlrari, -miratus sum
abs-tergo, -tergere, -tersi, -tersum, (dep.), wonder at.
wipe away, admodum, adv. consideralily.
abs-traho, -trahere, -traxi, -trac- ad spicio, -spicere, -spexi,-spectum,
tum, draw away. look at.
ab-sum, -esse, -fui, he absent, dis- ad-sum, -esse, -fui, be at hand.
tant, adulesc-ens, -entis, m. young man.
absurdus, adj. absurd, adulescenti-a, -ae, /. early manhood.
abunde, adv. abundantly. adulescentulus, m. youth, young-
abund-6, -are, &c, abound. man.
ac, conj. and. adultus, adj. growu up, adult.
ac-cedo, -cedere, -cessi, -cessum, advent-6, -are, &c, approach.
approach, advent-us. -us, m. arrival.
ac-cedo ad, &c, be added to. ad-versor, -versari, -versatus
ac-cido, -cidere, -cidi, happen. (dep.), oppose.
ac-cipio, -cipere, -cepl, -ceptum (I), adversus, adj. opposite res adver-
;
receive, learn, take to mean. sae, adversity.

ac-commod 6, -are, &c, fit. aedes, aedis, /. building.
ac-cus-6, -are, &c, accuse, blame, aedific-6, -are. &c, build.
acer, acris. acre, adj. sharp, swift, Aegaeus, adj. Aegean (name given
keen, to Grecian Archipelago).
acerbi-tas, -tatis, /. bitterness. aegrot-o, -are, &c, be ill.
acerbus, adj. bitter, Aemilianus, m. Aemilianus.
acervus, m. heap, aequal-is, -is, -e, adj. equal, even,
act-us, -us, in. act of a play. contemporaneous.
ad (prep. + ace), to. aeratus, adj. brazen.
ad-disco, -discere, -didicl, to learn aes, aeris, n. copper, brass (pi. =
also, money).
addo, addere, addidi, additum = aestus, aestus, rra.heat, tide, heaving
add. of the sea.
ad-dOco, -ducere, -dtlxl, -ductum, aetas, aetatis, /. age, life.
to induce. aeternus, adj. everlasting.
Adelp-I, -orum, m. the Brothers Aetna, -ae, /. volcano in Sicily.
'Greek). affero, -ferre,attuli,allatum, bring
ad-fero. See affero. to, forward.
01
af-fligS, -fligere, -flixi, -fllctum, angu-is,-is, m. and/, snake,
afflict, bring down, angustus, adj. narrow; resangustae,
af-flo, -flare, &c, breathe on. poverty, straitened circumstances.
Africanus, adj. of Africa. anima, /. soul.
Agamemnon, Agamemnonis, prop. animal, animalis, n. animal,
noun, Agamemnon, animosus, adj. full of courage,
ager, agri, in. field, district. animus, rn. mind, soul.
agit-6, -are, &c, toss, blow about, annus, m. year.
agmen, agmin-is, n. an army on the ante (adv. and prep. + ace), before.
march, antea., adv. before,
agnus, agnl, m. lamb, antehac, adv. before (this),
ago, agere, egi, actum, act, do, antequam, conj. before,
spend, drive, antiquus, adj. ancient, of times past,
agricol-a, -ae, m. farmer, anxie-tas, -tatis, /. anxiety,
agricultur-a, -ae, /. agriculture. anxius, adj. anxious.
Aiax, Aiacis, m. prop, noun, Ajax. aper, apri, m. wild boar,
aio (ais, ait, aiunt), defective verb,
. . . aperio, aperire, aperui, apertum,
say. open,
alacer, alacris, alacre, adj. brisk, apex, apicis, m. highest point.
lively. Apoll-o, -inis, m. the god Apollo,
albgsco, albescere, become white. ap-pareo, -parere, -parui, -paritum,
albus, adj. white, appear, show oneself.
alias, adv. at other times, ap-pell-6, -are, &c, call, name,
aliquando, adv. sometimes, at length. ap-peto, -petere, -petivi, -petitum,
aliqui, aliqua, aliquod, adj. some, make for.
aliquis, aliquis (qua), aliquid, Appius, m. prop, noun, Appius.
pron. someone, something, ap pono, -ponere, -posui, -positum,
aliquo, adv. (to) somewhere. place near, sujjply.
aliter, adv. otherwise, in another appropinquatio, -nis, /. approach.
manner, April-is, -is, the month of April
alius, alia, aliud, adj. other, (orig. adj.).
alter, altera, alteram, adj. the apt-o, -are, &c, fit on.
other (of to,
econd. apud [prep. + ace), among, at the
altus, adj. high, deep, house of, according to.
amarus, adj. bitter. Apulia, /. prop, noun, Apulia, a
ambitiosus, adj. ambitious. province in Lower Italy.
ambo, ambae, ambo, adj. both, aqua, /. water.
ambul-o, -are, &c, walk, Aquarius, the Water Bearer (one
amice, adv., in a friendly manner, of the signs of the Zodiac),
gladly, aratrum, n. plough,
amicitia, friendship,
/. arbitror, arbitrari, arbitratus,
amicus, m. friend, think.
amicus, adj. friendly, arbor, arbSris, /. tree arbor ntlda,
;
amisit. See amitto. tree devoid of leaves,

a-mittS, -mittere, -misi, -missum, ar-cesso, -cessere, -cessivl, -cessi-
lose. tum, summon.
am-5, -are, &c, love, Archytas, Archytae, ire. prop, noun,
amplus, adj. ample, honourable. Archytas.
an, inter, particle, whether, or. arc-us, -tls, m. bow.
Andragoras, m. prop, noun, Andra- area, /. vacant space, threshing-
goras. floor,
ango, angere, anxi, anxum, to cause argentum, n. silver. [ship.
pain to. Arg o, -us, /. the name of Jason's
VOCABULARY 93
argumentum. re. argument. Augustus, ire. prop, noun, Augustus.

arrn-a, orum, n.pl. arms. aula, /. court, hall, palace.
armatus, adj. armed. aureus, adj. golden.
ar-o, -are, &c, plough. aurum, n. gold.
ar-ripio, -ripere, -ripul, -reptum auspicium, n. auspice, omen.
(I), snatch, seize. aaster, austri, m. south wind.
ars, artis, /. art pi. accomplish-
;
ausus. See audeo.
ments. aut, conj. or (aut...aut = either...
Aruns, Aruntis, m. prop, noun, or).
Aruns. autem, conj. but, however.
arvum. n. field. autumnus, m. autumn.
arx, arcis, /. citadel. auxilium, n. help.
as, assis, m. an as (originally 1 lb. avaritia, /. avarice.
of copper, value about Sd.). avarus, adj. greedy.
as cendo, -cendere, -cendl, -ceusuin, a vello, -vellere, -vulsi, -vulsum,
ascend. tear away.
aspectus, aspectus, m. aspect. avide, adv. eagerly.
asper, aspera, asperum, adj. rough. avidi-tas, -tatis. /. greed, eagerness
aspicio. See ads-. for.
as-sequor, -sequi, -sectltus {dep.), avis, avis, /. bird.
catch up attain. avitus. adj. belonging to a grand-
assiduus, adj. diligent. father (avus).
as-surgo, -surgere, -surrexi, -sur- Avitus, prop, noun, Avitus.
rectuin, to rise in the presence of avus, m. grandfather.
another.
astrologus, in. astronomer. baculum, n. stick, staff.
at, conj. but. beatus, adj. happy, blessed, fortu-
ater, atra, atrum, adj. black. nate.
Atheniens-is, -is, -e, adj. Athenian. belle, adv. prettily, finely.
athlet a, -ae, in. athlete. bellicosus, adj. warlike.
Atilius, ire. prop, noun, Atilius. bell-6, -are, &c, make war.
atque, conj. and. be Hum, n. war.
atqui, conj. and yet. bellus, adj. fine, pretty.
Atrectus, in. prop, noun, Atrectus. bene, well.
Attalus, m. prop, noun, Attalus. benignus, adj. kind.
Atticus, m. prop, noun, Atticus. bestia, bestiae, /. beast.
attulerunt. See affero. bibo, bibere, bibi, drink.
auctio, auctionis, /. auction, sale. bln-i. -ae, -a, adj. two at a time.
auctori-tas, -tatis, /. authority, in- bis, adv. twice.
fluence. blaesus, adj. lisping, stammering.
audacia, /. boldness, impudence. blandus, adj. (comp. blandior,
audax, audacis, adj. bold. blandius), flattering, charming.
audeo, audere, ausus (semi-dep.), bona, orum, n.pl. goods, property.
dare. bonum, re. a good thing.
audio, audire, audivi, auditum, bonus, adj. good.
hear, bos, b6vis, in. ox.
aufero, auferre, abstuli, ablatum, brevior, brevius, comp. adj. shorter.

remove, take away, brev-is, -is, -e, adj. short.
augeo, augere, auxi, auctum (ac- brevissimus, superL adj. shortest.
tive), increase, brtlma [from brevissima], /. winter.
augur, auguris, m. augur a priest ; Brutus, m. prop, noun, Brutus.
who foretold events by means of
birds. Cadmus, m. prop, noun, Cadmus.
Caecilianus, m. prop, noun, Caecili- caveo, cavere, cavl, cautum, be-
anus. ware.
Caecilius, m. prop, noun, Caecilius. cedo, cedere, cessi, cessum, depart,
caecus, adj. blind, yield.
caed-es, -is, /. slaughter, cedd, interj. here! say! tell me!
caelest-is, -is, -e, adj. heavenly, celer, celeris, celere, adj. swift.
caelum, n. heaven, sky. Celer, Celeris, Celer (lit. the Swift).
Caesar, Caesaris, m. prop, noun, celeri-tas, -tatis, /. quickness.
Caesar. celerrime, adv. most quickly.
caesp-Ss, -itis, m. sod of turf. cella, /. chamber, cellar.
Callistratus, in. prop, noun, Callis- celsus, adj. lofty.
tratus. cena, /. supper.
Calvinus, m. prop, noun, Calvinus. cen-6, -are, &c, dine, sup.
calx, calcis, /. chalk, censeo, censere, censui, think.
candidus, adj. white. censor, -oris, m. a censor.
can-is, -is, m. and /. dog. census, census, in. reckoning, census.
Cannae, Cannarum, f.pl. Cannae centen-i, -ae, -a (distributive adj.), a
(town in Apulia, Italy). hundred each.
Cannens-is, -is, -e, adj. pertaining centensimus, adj. hundredth.
to Cannae, Cento, -nis, m. prop, noun, Cento.
cano, canere, cecinl, cantum, sing, centum, indecl. a hundred.
play, centurio, -nis, m. centurion.
cantus, canttis, m. singing, crowing, Cerberus, m. the three-headed mon-
canus, adj. white. ster Cerberus.
capillus, in. hair. cerno, cernere, crevl, cretum, per-
capid, capere, cepl, captum (1), ceive.
seize, hold, contain, certamen, certaminis, n. struggle,
capital-is, -is, -e, adj. fatal, deadly contest.
{caput). certe, adv. certainly, at least.
captivus, m. prisoner. certo, adv. for certain.
Capua, /. prop, noun, Capua, a city certus, adj. fixed, certain.
of Italy, cervus, m. stag.
caput, capitis, head,
n. cess-6, -are, &c, cease, do nothing.
career, carceris, m. prison, stall, ceter-i, -ae, -a, adj. the others.
careo, carere, carui (+ all.), lack, Cethegus, prop, noun, Cethegus.
in.
be without, Christus, Christ.
in.
carina, /. keel, boat, ship, cibaria, cibariorum, n.pl. food, pro-
carissimus, superl. adj. dearest. visions.
carmen, carminis, n. song, poem, cibus, in. food.
caro, carnis, /. flesh. Cicero, Ciceronis, m. pi-op. noun,
Carthago, Carthaginis, prop, noun, Cicero.
/., Carthage, a city in Africa, Cincinnatus, in. prop, noun, Cincin-
carus, adj. dear, natus.
caseus, m. cheese, cingo, cingere, cinxi, cinctum, sur-
casus, -us, in. falling, round.
catella, /. little dog. Cinna, m. prop, noun, Cinna.
Cato, -nis, m. prop, noun, Cato. circum, prep. + ace. ai-ound.
Catullus, in. prop, noun, Catullus, cithara, /. lute, guitar (stringed
caupo, -nis, m. innkeeper, instrument).
causa, /. cause, lawsuit. citius, adv. more quickly.
caus-or, -ari, &c, dep. offer as ex- citd, adv. quickly.
cuse, plead, citus. adj. quick. [to citizens.
cautus, adj. cautious. clvil-is, -is, -e, adj. civil, belonging
VOCABULARY 95
m. citizen.
civis, -is, commQniter, adv. in common.
cl&mo, clamare, &c, call out, cry comoedia,/. play, comedy.
out. compar-6, -are, &c, collect, com-
clandestlnus, adj. secret, pare.
clareo, clarere, clarui, shine, be compleo, complere, complevi, com-
famous, pletum, fill.
clarissimus, superl. adj. most cele- com-prehendo, -prehendere, -pren-
brated, di, -prensum, grasp, understand,
clarus, adj. celebrated, include.
classis, -is, /. fleet. concilium, n. council.
Claudius, m. prop, noun, Claudius. con-curro, -currere, -currl, -cursum,
claudo, claudere, clausi, clausum, run together.
shut, shut in. condicio, -nis, /. condition, terms.
clav-is, -is, /. key. con-disco, -discere, -didici, learn
clavus, m. tiller. thoroughly.
clien s, -tis, m. client, condo, condere, condidi, conditum,
clientela, /. body of clients. found, make, store up, conceal.
Cnaeus, prop, noun, Cnaeus.
in. confectio, -nis, /. a making, com-
cSacesco, coacescere [inceptive verb), position.
begin to turn sour, con-ficio, -ficere, -feci, -fectum (1),
coepi, coepisse (per/, with pres. finish.
meaning), begin, con-fiuo, -fiuere, -fiuxi, flow to-
cogito, cogitare, &c, think about. gether.
cog-nSmen, -nominis, n. surname. con gero, -gerere, -gessi, -gestum,
cognQscd, cognoscere, cognovi, cog- carry together, collect.
nitum, learn, know. [pel. congreg-or, -ari, &c. (dep.), assemble.
cogo, cogere, coegl, coactum, com- con iungo, -iungere, -iunxi, -iunc-
collectivus, adj. collective, tum, join.
collega, -ae, in. colleague, coniuratio, -nis, /. conspiracy.
collis, -is,m. hill, con-or, -ari, &c. (dep.), attempt.
colloquium, n. conversation, con - saepio, -saepire, -saeptum,
collum, n. neck, hedge in.
colo, colere, colul, cultum, cultivate, con-scrib5,-scribere, -scripsl, -scrip-
court. turn, write, levy (troops).
Coloneus, adj. belonging to Colonus con-senesco, -senescere, -senui (wi-
in Greece. ceptive), grow old.
columba, /. dove. cou-sequor, -sequi, -secutus (dep.),
com-edo, -edere, -edl, -esum, eat up. follow, obtain.
comis, comis, come, adj. courteous, con-sero, -serere, -sevi, -situm, sow.
affable, con serv-6, -are, &c, preserve.
comi-tas, -tatis, /. politeness. consess-us, -us, m. assemblage.
c6mitat-us, -Cb, m. society. con sldo, -sldere, -sedi, -sessum,
com-memfiro, -are, &c, bring to take one's seat, sit down.
mind, consilium, n. advice, plan.
com-mend-o, -are, &c, entrust, com- con-sisto, -sistere, -stiti, -stitum,
mit to one's care. stand, pause.
com-minuo,-minuere,-minuI,-minu- con spicio, -spicere, -spexl, -spec-
tum, lessen, diminish. turn (I), look at, observe.
commod-o, -are, lend. constantia, /. firmness.
com-moror, -morari, &c. (dep.), stay con-stituo. -stituere, -stitul, -stittl-
(on a visit). tum, fix, found.

communis, -is, -e, adj. common, con stru5, -struere, -struxl, -Btruc-
universal, polite. tum, heap up, build.
c6ns-ul, -iilis :
m. consul, creta, /. chalk.
consulat-us, -us, m. consulship. Creticus, m. prop, noun, Creticus.
con-sulo, -sulere, -sulul, -sultum, crudel-is, -is, -e, adj. cruel.
consult, crudi-tas. -tatis, /. indigestion.
consultor, consultoris, m. client, crtldus, adj. raw, unripe.
con-sumo, -stlmere, sumpsi, -sump- cruentus, adj. bloody.
tum, use up. crus, cruris, n. leg. [down.
con-surgo, -surgere, -surrexl, -sur- cubo, cubare, cubul, cubitum, lie
rectum, rise together. culpa, /. blame.
con-temno, -temnere, -tempsl cultio, -nis, /. cultivation.
-temptum, despise. cum (prep. + abl.), with.
contempl-or, -ari, &c. (dep.) con cum, when.
conj.
template, cum . turn, both
. . and. . . .
contemptus, adj. despicable, cumulo, cumulare, &c. heap (cumu-

contemptus, contemptus, m. despis lus).
ing, contempt. cunctor, ctlnctari, &c, delay.
contentio, -nis, /. contention, ri cGnctus, adj. entire, universal.
valry. cupido, cupidinis,/. love, desire, lust.
contentus, adj. content, cupio, cupgre, cupii, cupitum (1),
con tineo, -tinere, -tinui, -tentum desire.
contain, hold. cur, adv. why?
con-tingo, -tingere, -tigi, -tactum ciira, /. care, anxiety.
touch, happen, fall to one's lot senate house.
cfiria, /.
( + dat.). Curius, m. prop, noun, Curius.
contra (prep. + ace), against, oppo ctlr-6, -are, &c, cure, care for.
site. curriculum, n. racecourse.
contra, adv. on the other hand. curro, currere, cucurrl, cursum,
con-traho,-trahere,-traxI,-tractum run.
bring together, take in (sail). curs-o, -are, &c, run.
con trlsto, -trlstare, &c, make sad cursor, -oris, m. runner.
darken, curs-us, -us, m. course, running,
con-venio, -venire, -venl, -ventum period.
assemble, meet. curv-6, -are, &c, bend, curve.
conviva, -ae, m.f. table-companion custodio, custodlre. custodivi, cus-
guest. toditum, guard, defend.
convivium, n. feast. cutis, cutis, /. skin.
copia, /. supply, abundance; pi Cyaneus, adj. Cyanean, belonging
forces, means. to two rocky islands near the en-
copiose, adv. largely, plentifully. trance to the Black Sea.
corpus, -6ris, n. body. Cyrus, prop, noun, Cyrus.
Coruncanius, m. prop, noun, Corun
canius. dacruma = lacrima, /. tear.
Corvus, m. prop, noun, Corvus. damn-6, -are, &c, condemn,
cotidie, adv. daily. [daps], gen. dapis, /. feast, meal,
Crassus, m. prop, noun, Crassus. de (prep. + abl.), concerning.
creber, crebra, crebrum, adj, dea, /. goddess.
crowded, frequent. debeo, debere, debui, debitum, I
credo, credere, credidi, creditum owe, ought.
believe. de-cedo, -cedere, -cessi, -cessum,
crem-o, -are, &c, burn, cremate, depart, make way for.
creo, creare, &c, create, make. decern, indecl. adj. ten.
cresco, crescere, crevi, cretum dficet, decere, decuit (impersonal),
grow. it befits.
VOCABULARY 97
Decianus, m. prop, noun, Decianus. de ser5, -serere, -serui, -sertum,

de-cido, -cidere, -cidi, fall down. desert. [miss.
deciens, adv. ten times. de-sider-6, -are, &c, feel loss of,
decimus, adj. tenth. de-sino, -sinere, -sil, cease.
de-cipio, -cipere, -cepi, -ceptum, de-sipiens, -sipientis, adj. foolish.
deceive. de spicio, -spicere, -spexi, -spec-
Decius, m. prop, noun, Decius. turn (I), despise.
de-claro, -are, &c, declare. de-sum, -fui, -esse, fail, be wanting.
d6cdr6, decorare, &c, adorn, beau- de-tego, -tegere, -texi, -tectum,
tify. uncover, reveal.
dgcorus, adj. seemly, elegant. detestabil-is, -is, -e, adj. detestable,
decretum, n. decree, decision. abominable.
de curro, -currere, -currl, -cur sum, de-tineo, -tinere, -tinul, -tentum,
run down, through. detain, keep in.
de decus, -dec&ris, n. disgrace. deus, ni. god.
de-duco, -ducere, -duxl, -ductum, dfcversorium, n. inn, lodging.
conduct. de vertd, -vertere, -verti, -versum,
defectio, -nis, /. failing, eclipse (of turn aside.
sun). de-vinco, -vincere, -vici, -victum,
de-fendo, -fendere, -fendi, -fensum, conquer completely.
defend. dextra, /. right hand.
de-ficio, -ficere, -feci, -fectum (1), Di, pi. of Deus.
fail. dico, dicere, dlxi, dictum, say,
de-fodio -fodere, -fodi, -fossum (I), speak.
dig deep. dictator, -oris, m. dictator.
de-formo, -formare, &c, disfigure. didici. See disco.
deinde, thereupon, afterwards. dies, diei, m.f. day.
delectatio, -nis, /. delight. difficil-is, -is, -e, adj. difficult, ill-
delect-o, -are, &c, delight. humoured.
delici-ae, -arum, /. delight, sweet- digitus, m. finger.
heart, darling. digni-tas, -tatis, /. rank, dignity.
de-linquo, -linquere. -liqul, -lictum, dignus, adj. worthy.
commit a fault, transgress. dlligenter, adv. diligently.
Demea, in. prop, noun, Demeas. dlligentia, /. diligence.
de-mens, -mentis, adj. mad. di-ligo, -ligere, -lexi, -lectum, love.
de-meto, -metere, -messul, -mes- dl-metior, -metiri, -mensus, mea-
sum, reap. sure, plan.
de-moveo, -movere, -movi, motum, di-rigo, -rigere, -rexl, -rectum,
move. straighten, arrange in a line, steer.
denarius, m. a silver coin worth dis-cedo, -cedere, -cessl, -cess-um,
about a franc. depart.
denique, adv. finally. disciplina, /. discipline.
dens, dentis, m. tooth. disco, discere, didici, learn.
de nunti-o, -are, &c, denounce. di scribo, scribere, -scripsi, -scrip-
de-ploro, -are, &c, deplore. turn, plan.
de pono, -ponere, -posul, -positum, discrimen, discriminis, n. distinc-
place down, deposit. tion, difference.
de-pugno, &c, fight.
-are, discriptio, -nis, /. arrangement.
de-puto, -putare, &c, think. disputatio, -nis,/. discussion.
de-scendo, -scendere, -scendi, -scendi-stinguo, -stinguere, -stinxi,
sum, descend, dismount. -stinctum, separate.
de-scribo, -sciibere, -scripsi, scrip- ditior, dltius (compar. of dives),
turn, draw, compose. richer, wealthier.
! !

diu, adv. for a long time. egenus, adj. needy.
diurnus, adj. daily, by day. egeo, egere, egui, need.
diutius, adv. longer. egd, pron. I.
diuturnus, adj. lasting a long while. eneu (exclamation), alas
diversus, adj. different, opposite. eicio, eicere, eieci, eiectum (I),
dives, divitis, adj. rich. throw out.
divine, adv. divinely, as one in- e-labor, -labl, -lapsus (dep.), glide
spired. away.
divlni-tas, -tatis, /. divinity. elabor-o, -are, work hard,
divlnus, adj. divine. eleganter, adv. elegantly,
dlvitiae, divitiarum, f.pl. riches. elephantus, in. elephant,
divitissimus, adj. very rich. eldgium, n. saying, inscription,
divus, m. god. e-mitto, -mittere, -misl, -missum,
do, dare, dedi, datum, give. send out.
doceo, docere, docui, doctum, teach. 6mo, emere, eml, emptum, buy.
doctrlna, /. learning. e-morior, -morl, -mortuus (dep.),die.
doctus, adj. learned. en, interjection, lo
doleo, dolere, dolul, grieve. enerv-5, -are, &c, enervate,
dolor, -oris, m. pain, grief. enim, conj. for.
domi {locative o/dom-us, -us,/.), at Ennius, m. prop, noun, Ennius, a
home. very early Roman poet,
domicilium, n. dwelling. ens-is, -is, in. sword.
dominus, m. master. e-numer-6, -are, &c, enumerate.
dom-us, -us (also 2nd decl. forms), eo, ire, Ivi or ii, itum (irreg.), go.
house.
/. eo, adv. there, thither, on that ac-
don-o, -are, &c, to present. count,
donum, n. gift, present. epigramm-a, -atis, n. epigram, short
dormio, dormire, dormii, dormi- witty saying (Greek gen. pi. =
tum, sleep. epigrammaton).
dubito, -are, &c, doubt. epistola, /. letter.
ducentensimus, adj. two hundredth. epul-ae, -arum, /. feast.
duco, ducere, dttxl, ductum, lead, epulor, -ari, &c. (dep.), feast.
marry, derive. equSs, equitis, m. horseman, knight.
Duilius, m. prop, noun, Duilius. equidem, adv. at all events,
dulc-is, -is, -e, adj. sweet. equus, m. horse,
dum, conj. while; + subj. (negative erectus. See erigo.
ne), so long as. ergo, therefore. [erect.
du6, duae, du6, two. erigo, -rigere, -rexl, -rectum, raise,
duodecim, indecl. adj. twelve. Erotion, Eroti, ». prop, noun, Ero-
duodecimus, adj. twelfth. tion (girl's name).
duri-tas, -tatis, /. hardness. err-o, -are, &c, err, wander.
duro, durare, &c, harden, preserve. error, -oris, m. wandering, mistake.
durus, adj. hard. e-ru5, -ruere, -rui, -rutum, dig out.
dux, ducis, m.f. guide. esca, /. bait,
et, conj. and.
e, ex (prep. + out of, from.
abl.), etenim, conj. for indeed,
ebriStas, ebrigtatis, /. drunkenness, etiam, adv. even, also,
ecce, interjection, see behold ! ! etsl, conj. although, even if.
effero, efferre, extuli, elatum, elate, eum, ace. sing, of is.
enrapture, Europa, /. Europe.
effetus, adj. worn out. Eurus, in. the south-east wind.
ef ficio -ficere, -feci, -fectum (1), Euxinus (Pontus), adj. the Black
render, make. Sea (lit. hospitable).
VOCABULARY 99
5-venio, -venire, -veni, -ventum, ex-torqueo, -torquere, -torsi, -tor-

happen, result. turn, twist off, wrench away.
eversio, -nis, /. overthrow. ex-traho, -trahere, -traxi, -tractum,
ex-cedo, -cedere, -cessi, -cessum, draw out.
depart, extremus, adj. extreme, last.
ex cldo, -cidere, -cidi, -cisum, cut
down, Fabius, m. prop, noun, Fabius.
ex-elamo, -clamare, &c, exclaim, Fabricius, m. prop, noun, Fabricius.
ex-cultus, adj. highly cultivated, fabula, /. story, play.
well kept, fabulor, fabulari, &c. [dep.), say,
exctlsatio, -nis, /. excuse, relate.
exernplum, n. example, precedent. facetus, adj. fine, witty.
ex erceo, -ercere, -ercul, -ercitum, facil-is, -is, -e, adj. easy.
exercise, facillime, adv. very easily.
exercitatio, -nis, /. exercise. facin-us, -oris, n. crime.
ex haurio, haurire, -hausi, -haus- facio, facere, feci, factum (1), do,
tum, draw out. make.
ex hort-or, -ari, &c. (dcp.), exhort. factum, deed.
n.
ex-igo, -igere, -egl, -actum, demand, faener-o, -are, &c, lend money.
claim, faen-us, -oris, n. interest.
exiguus, adj. small, fallo, fallere. fefelli, falsum, deceive.
exitus, exitus, m. a going forth, falsus, adj. false.
conclusion, termination, falx, falcis, /. sickle.
exordium, n. beginning. familiar-is, -is, -e, adj. intimate;
exoro, -orare, &c, pray, beseech. res familiaris = private property.
ex-pendo, -pendere, -pendi, -pen- famulus, m. servant.
sum, weigh out, pay out. fastigium, n. top of a gable, summit.
ex-perior, -perlri, -pertus {dcp.), Faustinus, m. prop, noun, Faustinus.
experience. faxim, old per/, of facio.
ex-pleo, -plere, -plevl, -pletuni, fill felix, felicis, adj. happy, fortunate.
up. femina, /. woman.
ex-plico, -plicare, -plicui, -plicitum, fenestra,/, window.
unfold, explain. fere, adv. nearly.
ex-primo, -primere, -pressi, -pres- ferio, ferire, strike.
sum, squeeze out, mould, express. fero, ferre, tuli, latum, carry, re-
ex-pugnatio, -nis, /. taking by port.
storm. ferox, ferocis, adj. fierce.
ex-pugno, -pugnare, &c, take by ferreus, adj. of iron.
storm, ferrum, n. iron.
ex-sequor, -sequi, -secutus (dep.), ferus, fierce.
follow, catch up. fervidus, adj. glowing.
exsilium, n. exile, ferv-or, -oris, m. heat, fervour.
ex-sisto, -sistere, -stitl, -stitum, Fidentinus, m. prop, noun, Fiden-
appear, exist, tinus.
exstinguo, exstinguere, exstinxi, fides, -el, /. good faith.
exstinctum, extinguish, filia, /.daughter.
ex-sto, -stare, to l>e extant, survive, fllius, m. son.
ex-strtlctus, adj. built up, piled up. finis, finis, m. end.
ex-sulto, -sultare, &c, leap, boast, fio, fieri, factus (irreg.), become,
exterior, exterius, corap. adj. ex- be made.
terior, outside, Flaccilla, /. prop, noun, Flaccilla.
ex-timesco, -timescere, -timul, be- Flaccus, in. prop, noun, Flaccus.
gin to fear. flagitiosus, adj. wicked.
flagr-o, -are, &c, burn. fun-us, -eris, n. funeral,
Flamininus, m. prop, noun, Flam- fur. furis, m. thief,
ininus. furiosus, adj. raging, furious.
fleets, flectere, flexl, flexum, bend. furtim, adv. secretly.
fleo, flere, flevl, fletum, weep, cry. futurum, n. the future.
flet-us, -us, m. weeping.
flexere. See flccto. Gallia, /. Gaul, France.
flos, floris, in. flower. gallina, /. hen.
fluo, fluere, fluxi, fluctum, flow. gallus, m. cock.
focus, in. hearth. Gallus, rn. prop, noun, Gallus.
foed-us, -eris, n. treaty. garrio, garriie. garrii, garritum,
for-is, -is, /. door. chatter, prate,
formica, /. ant. gaudeo, gaudere, gavisus sum
fors, fortis, /. chance, luck. (semi-dep.), rejoice,
fortassS, adv. perhaps. gaudium, n. joy.
forte, adv. by chance. gavisus. See gaudeo.
fort is, -is, -e, adj. strong, brave. Gellius, m. prop, noun, Gellius.
fortitudo, fortitudinis, f. strength, gemma, /. jewel,
bravery. genetrix, genetricis, /. mother,
fortuna, /. fortune. genu, genus, n. knee,
fortunatus, adj. fortunate. gen-us, -eris, n. kind, class.
forum, n. market-place. gero, gerere, gessi, gestum, bear,
forus, m. gangway. carry on, transact,
weak, frail.
fragil-is, -is, -e, gestus, gestus, m. gesture.
fragmentum, fragment.
n. Glabrio, -nis, in. Roman surname,
frango, frangere, iregi, fractum, gloria, /. glory, reputation,
break. glorior, gloriaxl, &c. (dep.), boast.
fra-ter, -tris, m. brother. Gorgias, Gorgiae, m. prop, noun,
fr6quens, frgquentis, adj. frequent. Gorgias.
fret-us, -us, m. (also n. fret-um, -I), Graecus, adj. Greek,
strait. grand-is, -is, -e, adj. heavy, old.
fric5, fricare, fricul. frictum, rub. gratia, /. grace, favour, thanks,
frigidus, adj. cold. gratus, adj. pleasant,
frlgus, -6ris, n. cold. grav-is, -is, -e, adj. heavy; comp.
Fronto, Frontonis, m. prop, noun, gravior.
Fronto. grex, gregis, /. flock.
fruct-us, -us, m. fruit. Grosphus, in. Grosphus, a friend of
frumentum, n. corn. Horace,
fruor, frui, fructus, enjoy. gubernat-or, -oris, m. pilot, helms-
frustra, adv. in vain. man,
fuga, flight. gula, /. throat.
fugax, fugacis, adj. fleeing.
fugio, fugere, fugi, fugitum (I), flee. habeo, habere, habul, habitum,
fulgeo. fulgere, fulsl, flash, shine. have.
fulg-ur, -uris, n. lightning, thunder- habit-6, -are, &c, inhabit,
bolt. haedus, m. kid.
funal-is, -is, -e, adj. connected with haereo, haerere, haesi, haesum,
a cord ; neut. — torch. stick,
fundamentum, n. bottom, founda- hamus, in. a hook.
tion. Hannibal, Hannibalis, in. prop.
fundo, fundere, fudi, fusum, pour, noun, Hannibal.
overthrow. harena, f. sand,
fundus, m. bottom, farm. hasta, /. spear.
!
VOCABULARY 101
haud {neqative particle), not. ignarus, adj. ignorant, unmindful.

haudquaquam, adv. by no means. ignis, ignis, m. fire.
haud sciQ an, I am inclined to think, ignobilis, -is, -e, not noble, insig-
beia! (interjection), lo! nificant.
Hercle (Hercule !) by Hercules
! ignominia, /. disgrace.
heri, adv. yesterday. ignotus, adj. unknown.
Hermocrat-es, -is, m. prop, noun, Ilium, Ilii, n. Troy.
Hermocrates. illacrini-o, -are, &c, weep, bewail.
hestern-us, -a, -urn, adj. yesterday's, ille, ilia, illud (demonstr. pron. and
hexaphorum, n. a litter borne by adj.), that.
six. illinc. adv. thence, from that place.
hie, adv. here, il-ludo, -ludere, -lusi, -lusum, de-
hie, haec, hoc (demonstr. pron. and ceive, mock.
adj.), this, imbell-is, -is, -e, adj. peaceful, non-
hiems. Menus, /. winter. combatant.
hilar-is. -is, -e, adj. cheerful, merry, ini-ber, -bris, m. rain, shower.
hinc, adv. hence. imitor, imitari, &c. (dep.), imitate.
Hispania, /. Spain. immensus, adj. immeasurable, huge,
histdria, /. story. immense.
histrio, -nis, m. actor. imm6, adv. on the contrary, rather.
hodie, adv. to-day. immoderatus, adj. excessive.
Homerus, m. prop, noun, Homer. immortal-is, -is, -e, adj. immortal.
hdm6, hominis, m. and f. man, im-pedio, -pedlre, -pedivl, -peditum,
human being, hinder.
honeste, adv. honourably, im pello, -pellere, -puli, -pulsum,
honestus, adj. honourable, drive, urge on.
honor, oris. m. honour. im-pendeo, -pendere, hang over
honorabil is. -is, -e, adj. honourable. (intrans.), threaten.
h6ra, /. hour, time. imperat-or, -oris, emperor.
Horatius, m. prop, noun, Horace, imperitus, adj. unskilled ( + gen.).
horresco, horrescere, horrui, shake, imperium, n, power, empire.
tremble, shudder at. imper-6, -are, &c, command.
hortus, garden. im pleo, -plere, -plevl, -pletum, fill.
hosp-6s, -itis, in. and f. guest. imprdbus, adj. wicked.
hospitium, n. inn. imus, adj. bottom (superl. of in-
hosticus, adj. belonging to an enemy, ferior).
hostis, hostis, m. enemy, in (prep. + ace), into; ( + abl.) in
humanus, adj. human, polite, (in sex dies = for 6 days).
humerus, m. shoulder. in aequal-is, -is, -e, adj. uneven,
hyperbolice, adv. in an exaggerated unequal.
manner, in a hyperbole. incautus, adj. heedless, improvident.
incertus, adj. uncertain.
iacto, iactare, &c, boast, throw. in-cipio, -cipere, -cepi, -ceptuni (I),
iam, adv. now. begin.
iam dill, for a long time now. incit-o, -are, &c, urge on.
ianua, /. door. inclin-6, -are, &c., incline.
Ianuarius, adj. of January. inconstantia, /. inconstancy, fickle-
ibi, adv. there. ness.
ictus, ictus, m. blow. incredibiliter, adv. incredibly, un-
idcirco, adv. therefore. believably.
Idem, eadem, idem, adj. same. inde, adv. thence, from that place.
Iesus. Iesu, prop, noun, Jesus. in-dico, -dicere, -dixi, -dictum, pro-
igitur, conj. therefore. claim.
indoles, -is,/, character, disposition. inter-ficio, -ficere, -feci, -fectum,
in-eo, -Ire, -ii, -itum, enter, enter kill,
upon. interful. See intersum.

in-ers, -ertis, adj. inactive. interit-us, -Us, m. death,
Infans, infantis, m.f. infant. inter- rogo, -rogare, &c, ask.
Infelix, infelic-is, adj. unfortunate, inter-sum, -esse, -fui, be present.
unhappy. intro, intrare, &c, enter.
Infensus, adj. hostile, enraged. in-tueor, -tueri, -tuitus {dtp.), be-
inferior, -is, adj. lower, inferior. hold,
In-fero, -ferre, -tull, illatum, carry in-util-is, -is, -e, adj. useless.
on to, wage. in-venio, -venire, -veni, -ventum,
infestus, adj. unquiet, unsafe. discover, find out.
in-firmus, adj. weak, infirm. inversus, adj. turned upside down,
inform-is, -is, -e, adj. unshapely, invidendus, adj. enviable.
horrid. invidia, /. envy, ill-will,
ingenium, n. intellect. invito, -vltare, &c, invite.
ingens, ingentis, adj. huge. Iovis. See Iuppiter.
in-gratus, adj. ungrateful. ipse, ipsa, ipsum, emphasizing adj.
in-gravesco, -gravescere {inceptive), and pron. himself, &c.
grow heavy. Ira, /. anger.
in-gredior, -gredi, -gressus (I, dep.), iracundus, adj. bad-tempered.
enter. Ire. See eo.
iniquus, adj. unfair, hurtful. ir-rideo, -rldere, -rlsi, -risum, laugh
initium, n. beginning. at.
iniussu, without command. is, ea, id {pron. and adj.), this.
innumerabil is, -is, -e, adj. innumer- Isocrates, Isocratis, m. prop, noun,
able. Isocrates.
in&pia, /. need, poverty. Issa, /. prop, noun, Issa.
inops, inopis, adj. destitute, poor. istic, istaec, istuc, pron. whom,
inquam, inquis, inquit, defective what you mention,
verb, say. istdc, adv. in your direction,
in-scrlbo, -scribere, -scripsi, -scrip- ita, adv. so.
turn, inscribe. Italia, /. Italy,
inscrlptio, Inscriptionis, /. inscrip- itaque, accordingly, and so.
tion. iter, itineris, n. journey,
Insipi-ens, -entis, adj. foolish. iucundus, adj. pleasing,
insipienter, adv. foolishly. iudex, iudicis, m. judge.
insol-ens, -entis, adj. contrary to iudicium, n. judgment, trial,
custom, insolent. iudico, itidicare, &c, judge.
Insomnium, n. sleeplessness. iGger-um, -i, n. an acre (in plural
in-stituo, -stituere, -stitui, -stitu- according to 3rd decl.).
tum, instruct. Iulius, m. prop, noun, Julius.
instrumentum, n. instrument. Iuppiter, Iovis, m. Jupiter,
in-struo, -struere, -struxi, -strtlc- iure, adv. rightly.
tum, instruct. iuris consultus, m. lawyer.
Insula, /. island. iuro, iurare, &c, swear,
intel-lego, -legere, -lexi, -lectum, ius, iuris, n. right, law.
understand. [perate. iustus, adj. just,
intemper-ans, -antis, adj. intem- iuvat, impersonal verb, it profits,
intentus, adj. intent, stretched. pleases,

inter, prep. + ace. between. iuveniliter, adv. like a young man.
inter dic5, -dicere, -dixl, -dictum, iuven-is, -is, m. young man.
interpose. iuvent-a, -ae,/. youth (- iuventus)
VOCABULARY 103
iuvent-tls, -Otis, /. youth. libet, libuit, libitum est (imper-

sonal), it pleases.
Kalend-ae, -arum, /. Calends, first libldinos-us, adj. licentious.
of the month. libido, -inis, /. lust.
licentia, /. licence, dissoluteness.
lab-or, -oris, m. labour, sorrow. licet, licuit, licitum est (imper-
lac, lactis, n. milk. sonal), it is allowed.
Lacedaemonius, adj. Lacedae- Licinius, m. prop, noun, Licinius.
monian, Spartan. lignum, n. wood.
lacertus, m. upper arm. llmen, liminis, n. threshold.
lacesso, lacessere, lacessivi, laces- linea, /. line.
sltum, provoke, attack. lingua, /. tongue, language.
lacrima, /. tear. Linus, m. prop, noun, Linus.
Laelius, m. prop, noun, Laelius. littera, /. letter.
laetus, adj. glad, litter-ae, -arum, /. literature.
lamentum, n. lamentation, litus, litoris, n. shore.
languesco, languescere (inceptive), Livius, m. prop, noun, Livy.
become feeble. locupl-es, -etis, adj. rich.
languidus, adj. languid. locus, ire. place, topic (plur. -a or -I).
lanx, lancis, /. dish, plate. longe, adv. by far, far off.
lapillus, m. little stone. longus, adj. long.
lapis, lapidis, m. stone. loqu-ax, -acis, adj. talkative, garru-
lasclvus, adj. playful, frolicsome, lous.
late, adv. widely, far and wide, loquor, loqul, loctltus (dcp.), speak.
laturus. See fero. lotus. See lavo.
lat-us, -eris, n. side. lucrum, n. gain, profit.
laud-6, -are, &c, praise. ludo, ludere, lusi, lusum, play.
laus, laudis, /. praise (pl. = merits). ludus, m. game, school.
Lausus, m. prop, noun, Lausus. lumen, -inis, n. light.
lavo, lavare, lavi, lotum, wash, luna, /. moon.
bathe, wash out, atone for.
luo, luere, lui,
lax-o, -are, &c, loosen, Lupercus, m. prop, noun, Lupercus.
lectlca, /. Utter. Lupus, w.. prop, noun, Lupus (lit.
legatus, m. lieutenant, ambassador. the Wolf).
legio, -nis, legion [from 4200 to 6000 lux, lucis, /. light, daylight.
men]. Lysander, Lysandri, m. Lysander.
lego, legere, legi, lectum, choose,
read, Maecenas, Maecenatis, a patron of
len-is, -is, -e, adj. gentle, Horace, hence in general a patron.
lentus, adj. slow, easygoing, calm. magis, adv. rather, more.
leo, leonis, m. lion, magister, magistrl, m. schoolmas-
lev-is, -is, -e, adj. light. ter.
lSvo, -are, &c, lighten. magistrat-us, -us, m. magistracy,
lex, legis, /. law. office.
libellus, m. a little book (liber). magnus, adj. great.
libens, libentis, adj. glad, willing mai-or, -oris, adj. great, older, an-
(libet). cestor.
libenter, adv. gladly. male, adv. badly.
libentius, adv. more gladly, more malignus, adj. ill-disposed, spiteful.
readily. malo, malle, malui, prefer.
liber, libera, liberum, adj. free, malum, n. apple, orange, peach, &c.
liber, libri, m. book, malus. adj. Kid.
liber-d, -are. &c, set free, acquit. malus, -i, apple-tree,/.; mast, m.
mane, adv. in the morning. meritum, n. desert, merit, reward.
maneo, manere, mansi, mansum, merx, mercis, /. goods, merchan-
stay, remain. dise.
man-us, hand.
-us, /. messis, messis, /. harvest, harvest
Marcellus, to. prop, noun, Marcellus. time.
mare, maris, n. sea. meta, the turning-post in a Roman
maritus, m. husband. circus, the goal.
Marius, to. prop, noun, Marius. Metellus, m. prop, noun, Metellus.
Martial-is, -is, m. prop, noun, Mar- metuo, metuere, metul, fear.
tial. me-us, -a, -um, adj. my, mine.
Martius, adj. belonging to Mars, mini, dat. of ego.
warlike, martial, of the month milgs, mllitis, m. soldier.
March. milia, ncut. pi. of mille, thousands.
Masinissa, m. prop, noun, Masinissa. militar-is, -is, -e, adj. military.
mater, -tris, /. mother. militia, /. military service.
Matho, Mathonis, m. prop, noun, militiae (locative), on service, abroad.
Matho. mille, adj. indecl. a thousand ;
pi.
matrona, /. matron, wife. milia.
maturi-tas, -tatis, /. ripeness. Mild, Milonis, to. prop, noun, Milo.
mattlrus, adj. ripe. minis ter, -trl, to. servant.
maxime, adv. chiefly. minor, minus, gen. minoris, adj.
Maximus, to. prop, noun, Maximus. less, smaller.
maximus, adj. greatest. minor, minari, &c. (dep.), threaten.
Medi, pi. Medes (also Persians). minuo, minuere, minui, minfltum,
medicus, m. physician, doctor. diminish, make smaller.
mediocr-is, -is, -e, adj. moderate, minus, adv. less.
tolerable, indifferent. minutus, adj. small, insignificant.
mediocrit-as, -atis, /. moderation, miror, mirari, miratus (dep.), won-
the golden mean. der at.
medius, adj. middle. mirus, adj. wonderful.
medulla, /. marrow (medius). misceo, miscere, miscui, mixtum,
meipsum, myself. mix.
mel, mellis, n. honey. miser, -era, -erum, adj. wretched.
mel-ior, melius, gen. -ioris, adj. miserabil-is, -is, -e, adj. pitiable,
better. wretched.
membrum, n. limb, part of body. mit-is, -is, -e, adj. gentle.
memento, -tote {imperative), re- mitto, mittere, mlsi, missum, hurl,
member. throw, send.
memin-I, -isse (perf. ivithpres. mean- moderatio, -nis, /. moderation.
ing), remember. moderatus, adj. reasonable.
memoria, /. memory. modice, adv. with moderation.
mendax, mendacis, untruthful. modicus, adj. moderate.
mens, mentis, /. mind, design, plan. modo, adv. only, lately.
mensa, /. table. modus, in. manner, bound.
mens-is, -is, m. month. moenia, moenium, n.pl. fortification,
mensor, mensoris, m. measurer. ramparts.
mentior, mentiri, mentitus (dep.), moleste, adv. with dislike.
lie, deceive. molestia, /. trouble.
merca-tor, -toris, m. merchant. molestus, adj. troublesome.
merces, mercedis, /. reward. molior, molirl, molltus (dep.), at-
mereor, mereri, meritus (dep.), de- tempt.
serve. mollio, mollire. mollii, mollitum,
meridies, merldiei, m. south. soften.
VOCABULARY 105
moll-is, -is, -e, adj. soft, easy. necessi-tas, -tatis, /. necessity.

molliter, adv. softly, gently. nec-o, -are, &c, slay.
momentum, n. moment. nefas, n. indecl. unlawful.
mons, montis, m. mountain. neg-lego, -legere, -lexi, -lectum,
monstro, monstrare, &c, show. neglect, be negligent.
morbus, m. disease. neg-o, -are, &c, deny, say... not,
morior, mori, mortuus (1), dep. die. refuse.
mor-6r, -ari, &c. {dep.), delay, stay. nemo, neminis, m. nobody.
morosi-tas, -tatis, /. ill-temper. nequam, indecl. adj., coinpar. ne-
morosus, adj. ill-tempered. quior, worthless, naughty.
mors, mortis, /. death. nequaquam, adv. by no means.
mortal-is, -is, -e, adj. mortal, sub- neque, conj. neither, nor.
ject to death. Nestor, Nestoris, m. prop, noun,
mortuus, adj. dead. Nestor.
m5s, moris, m. custom, manner. neuter, neutra, neutrum, adj.
mox. adv. soon. neither.
mugio, mflgire, milgivi, mflgitum, ni = nisi {negative conditional par-
low, bellow. ticle), unless, if not.
mula, /. she-mule. nidus, m. nest, drawer, shelf.
multiplex, -plicis, adj. manifold, niger, nigra, nigrum, black.
oft-repeated. nihil (nil), n.indecl. nothing.
multo, adv. by much. nil =
nihil.
multus, adj. much [ad multam nimbus, m. thunder-cloud.
noctem = far into the night]. nimis, adv. too much.
munio, munire, munivi, munitum, nimi-us, -a,-um, adj. excessive, too
fortify. much ; noun, nimium.
mtln-us, -eris, n. gift, duty. nisi (see ni), unless, if not.
mOsa. /. muse (one of the nine god- nitor, niti, nisus (nixus), dep. at-
desses of poetry, &c). tempt, rest on.
mut5, mutare, &c, change. nitor, oris, m. brightness, splen-
dour.
Naevia, /. prop, noun, Naevia. nixus. See nitor.
Naevius, m. prop, noun, Naevius. nobil-is, -is, -e, adj. noble, famous.
nam, conj. for. nobili-tas, -tatis, /. fame.
narro, narrare, &c, tell. nobilito, -are, &c, make famous.
nascor, nascl, natus {dep.), be born. nobis. See nos.
natal-is, -is, -e, adj. natal, birthday nocturnus, adj. nocturnal, belong-
(m. birthday), ing to the night.
natura, /. nature, nolo, nolle, nolui {irreg.), be un-
natural-is, -is, -e, adj. natural, of willing.
nature, nfim-en, -inis, n. name, noun.
natus. See nascor. Nomentanus, adj. belonging to No-
nauta, rn. sailor. mentum.
navigatio, -nis, /. sailing, voyage, Nomentum, n. a town in Italy.
navigo, navigare, &c, sail, nomin-6, -are, &c, name.
navis, -is, /. ship. non, adv. not.
ne +
subjunctive), lest, not.
(conj. nonagensimus, adj. ninetieth.
ne...quidem, not... even. nonaginta (indecl. adj.), ninety.
ne ( = nae), adv. truly. nonus, adj. ninth.
-n§, interrogative suffix, norat = noverat.
nee, conj. neither, nor. nos, pron. we, us.
necessarius, adj. necessary, nosco, noscere, novl, nOtum, know.
necesse est, it is necessary. noster, nostra, nostrum, adj. our.
(0 737)
ndto, notare, &c, know, mark, bring octavus, adj. eighth,
charge against, denounce. octingentgnsimus, adj. eight-hun-
novi, perf. of nosco = I know. dredth,
n&vus, adj. new. octogensimus, adj. eightieth.
nox, noctis, /. night. oculus, m. eye.
noxius, adj. hurtful. 5dl, odisse [perf.ivithpres. meaning),
nubes, ntlbis, /. cloud. hate.
nflbo, nubere, nupsi, ntlptum, to Sdiosus, adj. hateful, odious.
take the veil, marry (+ dat.). Odor, odoris, m. smell, odour, scent.
nudus, adj. naked, bare. Oecononricus, m. the Economist.
nugae, nugarum, f.pl. trifles, jokes, offensio, -nis, /. offence.
nonsense. of-fero,-ferre, obtuli, oblatum, offer,
ntlgat-or, -oris, m. a trifler. expose,
nullus, adj. no, none, worthless. officium, n. duty, business,
num (interrogativeparticle), whether. olearius, adj. of olives,
Humerus, m. number. oleo, olere, olul, emit smell,
nummus, m. coin, money. oleum, n. oil.
numquam (nunquarn), adv. never. olim, adv. once upon a time (past),
num-quis, -quis, -quid, pron. any- some day (fut.).
one? anything? Olympicus, adj. Olympic.
nunc, adv. now. Olympius, adj. Olympic,
nunti-o, -are, &c, announce. omnino, adv. altogether, at all.
nuper, adv. lately. omn-is, -is, -e, adj. all, every.
nusquam, adv. nowhere. oner-6, -are, &c, load, burden.
6nus, oneris, n. burden,
O, interjection, ! oper-a, -ae, /. work, trouble, pains,
ob-icio, -icere, -ieci, -iectum (I), operosus, adj. hard-working, busy,
throw in the way of. opertus, adj. covered.
oblect-6, -are, &c, delight, opinio, -nis, /. opinion,
obliviscor, obliviscl, oblitus (dep.), oppidum, n. town.
forget. op-pono, -ponere, -posul, -positum,
ob-repo, -repere, -repsi, -reptum, place against.
creep up. oppress!. See opprimo.
ob-ruo, -ruere, -rui, -rutum, hide, op primo, -primere, -pressl, -pres-
cover. sum, crush, surprise.
ob-sisto, -sistere, -stlti, -stitum, ops, opis, /. power, help pi. wealth, ;
oppose, resist. optimus, adj. best, very good,

obsoletus, adj. worn out, in ruins. opto, optare, &c, choose, wish,
ob-sto, -stare, -stiti (+ dat), stand dpus, operis, n. work, need.
in the way of. oratio, -nis, /. speech,
ob-stru5, -struere, -strtlxi, -struc- orator, -oris, m. orator, public
tum, block, obstruct, speaker,
obtulerunt. See offero. orbo, orbare, &c, bereave (of parents,
obviam, adv. in the way, coming to &c), deprive,
meet. orbus, adj. bereaved.
oc cido, -cidere, -cidi, -clsum, kill, ordino, ordinare, &c, arrange.
slay. ordo, ordinis, m. rank, row.
occupo, occupare, &c, seize. orior, oriri, ortus, dep. arise note ;
oc-curro, -currere, -curri, -cursum, the form oritur,

occur, come to one's mind meet ; ornat-us, -us, in. adornment,
( + dat.). oro, orare, &c, pray, beseech.
ocior, ocius, comp. adj. swifter, 6s, oris, n. mouth ;
pi. = darling.
quicker. 6s, ossis, n. bone.
VOCABULARY 107
Osculum, n. kiss. pauperi-es, -el, /. poverty.

fistium, n. door, entrance, mouth pauper-tas, -tatis, /. poverty.
(of river, &e.). pax, pacis, /. peace.
Ctiosus, adj. leisurely. pectus, pectoris, breast, heart, soul.
Otium, n. ease, leisure. pecunia, /. money.
Ovidius, m. prop, noun, Ovid, pec-us, -oris, n. herd.
ovis, ovis, /. sheep. ped8s, peditis, m. foot soldier, pedes-
trian.
pabulum, n. food, fodder. peperit. See pario.
paen§, adv. almost. per (prep. + ace), through.
paenitet, paenitere, paenituit, per ago, -agere, -egl, -actum, per-
impcrs. repents, displeases one.
it form (a play) to the end.
pagina, /. page (of book), per ambulo, -ambulare, &c, walk
palaestra, /. wrestling-school, exer- through.
cise, per cipio, -cipere, -cepi, -ceptum.
par, paris, adj. equal. gather, perceive.
Parca, /. one of the Fates. perditus, adj. lost, wicked.
parco, parcere, pepercl, show mercy, perdo, perdere, perdidl, perditum,
spare ( + dat.). lose.
parcus, adj. sparing, frugal. per-duco, -dQcere, -duxi, -ductum,
parens, parentis, m.f. parent. lead through, continue.
pared, parere, parui, + dat. appear, per-eo, -ire, -il, -Itum (irreg.), go
obey. through, die, perish.
pario, parere, peperl, partum (I), perfidus, adj. sly, faithless.
bring forth, beget. periturus. See pereo.
pars, partis, /. part, role. perltus [adj. + gen.), skilled in.
Parth -i, -orum, m. Parthians. per-sequor, -sequl, -secutus, follow,
parum, indecl. noun and adv. too follow out, express well.
little. Persi. Persorum, pi. the Persians.
parvulus, adj. very little. Persicus, adj. Persian.
parvus, adj. small. per-suadeo, -suadere, -suasi, -sua-
pasco, pascere, pavi, pastum, feed, sum (+ dat.), persuade.
support, per-tineo, -tinere, -tinui, belong to,
passer, passeris, m. sparrow, have to do with.
pass-us, -us, in. step, pace (e.g. per-util-is,-is, -e, adj. very useful.
twenty paces), per venio, -venire, -venl, -ventum,
pateo, patere, patui, lie open, be arrive.
open, perversi-tas, -tatis, /. perversity,
pater, patris, in. father, folly.
paternus, adj. belonging to a father, p^s, pedis, m. foot.
patiens, patientis, adj. patient. pesti-fer, -fera, -ferum, adj. disease-
patientia, /. patience, endurance. bearing, pestilent.
patior, patl. passus (1 dcp.), bear, pest-is, -is,/, pest, disease.
suffer, undergo, peto, petere, petil, petltum, make
patria, /. fatherland, country, for, go for, seek.
patronus, in. protector, patron, pharfitra, /. quiver.
patruus, m. uncle (father's brother). Phil6, Philonis, in. prop, noun, Philo.
pauc i, orum, m. few. philosophus, in. philosopher.
Paula, /. prop, noun, Paula, pictus. See pingo.
paulatim, little by little. pie tas, -tatis, /. dutifulness, filial
paulo, adv. a little. affection.
Paulu3, in. prop, noun, Paul, piget, pigere, piguit (irnpers. + ace),
paup er, -eris, m.f. poor. it vexes, annoys.
pingS, pingere, pinxl, pictum, paint. posteri-tas, -tatis,/. posterity, those
pinus, /. pine-tree. who come after us.
pirus, piri, /. a pear-tree. posterus, adj. coming after.
pise -is, -is, m. fish. postquam, conj. after.
placeo, placere, placul, placitum, Postumus, in. prop, noun, Postumus.
please, potio, -nis, /. drinking.
placet, placuit {impers.), it is pleas- pdtior, potM, potitus, gain posses-
ing ( + dat.). sion of.
placidus, adj. pleasant, peaceful, p6tior, adj. more powerful, prefer-
plane, adv. plainly. able.
PlatS, Platonis, m. prop, noun, potius, adv. rather.
Plato, p6to, potare, potavi, potatum or
plaudo, plaudere, plausi, plausum, potum, drink.
applaud. praebeS, praebere, praebui, prae-
plaus-us, -Us, m. applause. bitum, furnish, offer.
plerlque, pleraeque, pleraque, pi. praeceptum, n. precept, advice.
adj. most, very many. praeclarus, adj. celebrated, splen-
plerumque, adv. for the most part, did.
generally. praeco, -nis, m. herald.
plurimus, adj. most; pi most, very praeda, /. booty, spoil.
many, prae-dicS, -dicare, &c, speak out.
plus, pluris, adj. more, prae-dico, -dlcere, -dixi, -dictum,
poculum, n. cup. to predict.
poema, poematis, n. poem. praeditus, adj. endowed with.
Poen-i, -orum, m. Carthaginians. praeparatus, adj. prepared before-
poeta, m. poet. hand.
polliceor, polliceri, pollicitus, dcp. prae-scrlbS, -scribere, -scripsi,
promise. -scrlptum, write out, lay down
Pomponius, m. prop, noun, Pom- (as a rule).
ponius. praesens, praesentis, adj. present.
p6mum, n. fruit, praesertim, adv. especially.
pondus, ponder-is, n. weight. praesidium, n. garrison, protection.
pono, ponere, posui, positum, place. prae-stans, -stantis, adj. standing
ponti-fex, -ficis, m. a priest, pontifex out, eminent.
(lit. bridge -builder). prae sto, -stare, -stiti, -stitum or
Pontilianus, m. prop, noun, Pon- -statum, stand out, excel, fulfil,
tilianus. pay up.
pontus, m. sea, the deep {Pontus = prae-sum, -esse, -ful, be in com-
Black Sea). mand of.
poples, poplitis, m. hough. praeterea, adv. moreover.
populus, m. nation, people. praeteritus, adj. gone by, past.
porcus, m. pig. prandeo, prandere, prandi, pran-
porta, /. gate. sum, take breakfast, eat.
porto, portare, &c, carry, prfi hendo, -hendere, -hendi, -hen-
portus, -us, m. harbour, sum, lay hold of, take by surprise.
possideo, possidgre, possedi, pos- premo, premere, pressi, pressum,
sessum, possess. press, hug (shore).
possum, posse, potul, be able. prensus. See prehendo.
p6st {prep.+ ace), behind, after pretium, n. price.
{adv. =
afterwards). prlmum, adv. in the first place.
postea, adv. afterwards. primus, adj. first (in prlmis = espe-
posterior, posterius, comp. adj. cially).
hinder. Prlscus, m. prop, noun, Priscus.
VOCABULARY 109
pristlnus, adj. pristine, ancient, Publius, m. prop, noun, Publius.

early. puella, /. girl.
privatus, a private citizen, one not puer, pueri, m. boy.
holding office. pueritia, /. childhood.
privS, prlvare, &c, deprive, take pugna, /. fight, battle.
away. pulch-er, -ra, -rum, adj. beautiful,
pro (prep. + abl.), on behalf of, in fine.
proportion to. pulpitum, n. pulpit.
probe, adv. rightly, well. pulso, pulsare, &c, knock, stamp.
prfibo, probare, &c, prove, approve. Punicus, adj. Punic, Carthaginian.
probrum, n. disgrace. pupp-is, -is,/, stern of a ship.
pro cedo, -cedere, -cessl, -cessum, pure, adv. with purity.
advance. purpura, -ae, /. purple, purple gar-
prdcella, /. storm. ment.
proceri-tas, -tatis, /. tallness. purus, adj. pure, clean comp. ;
pr6cul, adv. far off. purior, purius.

prSdigiosus, adj. marvellous, won- puto, putare, &c, think.
derful. Pyrrhus, m. prop, noun, Pyrrhus.
proditiS, -nis, /. betrayal, treason. Pythagoras, Pythagorae, m. prop,
pro do, -dere, -didi, -ditum, betray, noun, Pythagoras.
hand over, hand down.
proelium, n. battle. qua, adv. where.
pr&fecto, adv. certainly, immedi- quadragensimus, adj. fortieth.
ately. quadraginta, indecl. adj. forty.
prdfectus. See prdficlscor. quadrennium, n. period of four
pro ficiscor, -ficisci, pr6fectus (dep.), years.
set out, depart. quadringentensimus, adj. four hun-
profuit. See prosum. dredth.
prominens, prominentis, adj. jut- quaer5, quaerere, quaesivi, quae-
ting out. situm, seek, ask, enquire.
pro mitto, -mittere, -misi, -mis- quaeso, quaesere, quaesivi, beg,
sum, send forward, promise. pray. [master.
pro-nuntio, -nuntiare, &c, call out. quaes-tor, -toris, m. quaestor, pay-
prdpe (prep. + ace), near. qual-is, -is, -e (rel. and inter, adj.),
prdpius, adv. nearer. of what kind.
propter (prep. + ace), on account quam (after comparative), than.
of. quamquam, conj. although.
prora, /. prow. quamvis, conj. and adv. although,
pro repo, -repere, -repsi, -reptum, however much.
creep out. quando ? adv. when ?
pro-spicio, -spicere, -spexl, -spec- quandoque, sometimes.
tum, look forward to. quantum, adv. how much.
pro-sum, prod-esse, pro-ful, be of quantus, adj. how great.
advantage to. quire? adv. why?
protinus, adv. right on, forthwith, quartus, adj. fourth.
continuously. quasi, adv. and conj. as if.
pro-venio, -venire, -veni, -ventum, quattuor, indecl. adj. four.

come forward. quattuordecim, fourteen.
proverbium, n. saying, proverb. -que (enclitic), and.
proximo, adv. next, nearest, last. quemadmddum, adv. as, how.
prudentia, /. prudence, foreknow- querella, /. complaint.
ledge. queror, queri, questus (dep.), com-
publicus, adj. public. plain.
qui, quae, quod (rel. pron.), who; re-cipio, -cipere, -cepi, -ceptum (I),
(rel. and inter, adj.), which. receive, retake,
qui? inter, adv. how? re -cits, -citare, &c, read aloud,
quia, conj. because. re-condo, -condere, -condidl, -con-
qul-cumque, quae-, quod-, whoso- ditum, lay up, conceal.
ever, whatsoever. re-cordor, -cordarl, &c. (dep.), re-
quid? adv. why? [tain. member,
qui-dam, quae-, quod-, pron. a cer- recte, adv. rightly; comp. rectius.
quidem, adv. indeed, rectus, adj. right, upright, proper,
quiesco, quiescere, quievl, qui§tum, re-cuso, -cusare, &c, refuse.
keep quiet, rest. red do, -dere, -didi, -ditum, give
quiete, adv. quietly. back, restore, bring in.
quietus, adj. quiet, red-eo, -Ire, -ii, -ltum, irreg. vb. go
qullibet, quae-, quid- (adj. quod-), back.
pron. anyone you like. red-igo, -igere, -egl, -actum, bring
quln (conj. + subj.), but that. back, reduce,
qulnquagensimus, fiftieth. rediturus, fut. part, o/redeo.
quinque, indecl. adj. five. re dtlco, -ducere, -duxl, -ductum,
quinquennium, n. a period of five lead, bring back.
years. re fercio, -fercire, -fersi, fertum,
quintus, adj. fifth. fill, stuff.
Quintus. m. prop, noun, Quintus. re-ficio, -ficere, -feci, -fectum (I),
quis, quis, quid, pron. (inter.), who? repair, make

again.
(indef.), anyone, re fundo, -fundere, -fudi, -fusum,
quisquam, quisquam, quicquam pour, give back,
(quid-), pron.anyone at all. regal-is, -is, -e, adj. royal, regal,
quisque, quaeque, quidque or quic- regius, adj. royal, regal,
que (adj. quodque), each. rego, regere, rexl, rectum, guide,
quis-quis, quae quae, quid-quid rule.
(adj. quod-quod), whoever, what- Regulus, m. prop, noun, Regulus.
ever. re-laxo, -laxare, kc, loosen,
quo, adv. (interrog. and rel.), whither, religio, religionis, /. religion,
whereby, where. re-linquo, -linquere, -HquI, -lictum.
quoad, adv. as long as. leave behind,
quo-circa, adv. on which account. reliqu-um, -I, n. remainder,
quod, conj. because. reliquus, adj. left (= relictus).
quominus, conj. by which the less, reminiscor, reminlscl, remember
that... not. (dep. +
gen. and ace).
quomodo, adv. how. remissus, adj. released,
quondam, adv. formerly, re-mitto, -mittere, -mlsl, -mlssum,
quoniam, conj. since. send back.
qu6que, adv. also. re-m6veo, -movere, -movl, -motum,
quorsum? adv. to what end? remove,
qu&tiens, adv. how often, as often repente, adv. suddenly,
as. reperio, reperlre, repperi, reper-
qudtus, adj. what (number). tum, find out.
re pono, -ponere, -posui, -positum,
rapid, rapere, rapul, raptum (I), place, place back.
seize. re-pudio, -pudiare, &c, reject.
ratio, -nis, /. reason, method. re-pugno, -pugnare, &c, fight
rat-is, -is, /. raft, boat. against.
re-cedo, cedere, cessi, cessum, re- re-quiro, -qulrere, -quisivi, -quisl-
tire, withdraw. tum, seek for, look for.
;
VOCABULARY 111
res, rei, /. thing. saepfc, adv. often ; comp. saepius

res familiaris, f.sing. private pro- (quam).
perty. saep6numero, adv. often in number,
res gerendae, f.pl. business. saepissime, adv. very often,
re-specto, -spectare, &c, look back. saevus, adj. cruel, harsh,
re-spondeo, -spondere, -spondl, sal, salis, m.n. salt.
-sponsum. repty, answer. Sallnat-or, -oris, m. Roman sur-
res-publica, rei-ptlblicae,/. republic, name,
state. sallnuni, n. salt -cellar,
re stitud, -stituere, -stitui, -stitu- salt-us, -us, ?/i. leaping,
tum, restore. salus, saltltis, /. safety,
re-sto, -stare, -stitl, remain over. saldto, salutare, &c, salute,
re-traho, -trahere, -traxl, -tractum, salvus, adj. safe.
drag back. Samnites, Samnltium, m. pi. the
reus, adj. accused, condemned. Samnites, a people of Italy,
re-vertor, -verti, -versus (dep.), re- sanctior, sanctius, comp. adj. more
turn. sacred,
re-viso, -vlsere, see again, revisit. sanctus, adj. holy, sacred,
re-voco, -vocare, &c, recall, call sane, adv. certainly (haud sane
;
back. = not at all),

rex, regis, king. sapiens, sapientis, adj. wise noun, ;
rideo, ridere, risl, risum, laugh, a philosopher; superl. sapientis-

laugh at. simus.
rigidus, adj. hard.
stiff, sapienter, adv. wisely,
risus, rlsfls. m. laugh, laughter. sapientia, /. wisdom.
rlte\ adv. duly, rightly. sapio, sapere, sapivl (I), have a
robur, roboris, n. oak, strength. flavour, have sense, be wise.

robustus, adj. strong, robust. Sardes, Sardium, f.pl. Sardis, capi-
rogo, rogare, &c, ask. tal of Lydia, in Asia Minor,
Roma, /. Rome. satis, adv. enough,
Romanus, adj. Roman. scaena, /. scene, stage.
rostrum, n. beak, prow, pulpit. Scaevola, ire. prop, noun, Scaevola.
rud-is, -is, -e, adj. untitled, rude, scala, /. ladder, staircase,
ignorant. scando, scandere, scandi, scansum,
Rufus, m. prop, noun, Rufus. climb,
ruga, /. wrinkle. scelus, sceleris, re. crime,
rulna. /. downfall, ruin. scientia, /. knowledge.
rOmor, -oris, m. rumour. sci6. scire, sclvi, scltum, know.
rumpo, rumpere, rtlpi, ruptum, Sclpio, -nis, m. prop, noun, Scipio.
break, burst. scopulosus, adj. rocky,
rus, rUris, n. the country (opp. scopulus, m. rock,
to city), country-seat, farm. scribo, scrlbere, scripsi, scrlptum.
rusticus, adj. connected with the write.
country. Scythicus, adj. Scythian.
se,7-eflc.c. pron. m.f.n. himself, &c.
Sabidius, Sabidius, a famous Ro- secundum (prep. +

ace), according
man glutton. to.
Sabln-I, -orum, the Sabines, a secundus, following, favourable

people near Rome. res secundae, prosperity.
sacer, sacra, sacrum, adj. sacred. secur-is, -is, / axe.
Bacerdotium, n. priesthood. secutus. See sequor.
saeclum. See saeculum. sed, conj. but.
Baeculum, n. generation, age. sedeo, sedSre, sedl, sessuui, sit.
sella, /. seat. signum, n. sign.
semen, sementis, n. seed. simil-is, -is, -e, adj. like.
semper, adv. always. simul, adv. at the same time ; conj.
senator, -tSris, m. senator. = simul ac, as soon as.
senat-us, -us, m. senate. sin, conj. but if.
senect-a, -ae, /. old age. sine {prep. + abl.), without,

senec-ttls, -tutis, /. old age. singular-is, -is, -e, adj. single,
senex, sSnis, m. adj. old man. singulariter, adv. in the singular
BSnil-is, -is, -e, adj. of an old man. (number).
senior, comparative of senex. sinS, sinere, sivi, situm, allow,
senium, n. old age. sin-us, -us, 7n. fold (of toga), bosom,
sens-us, -tls, m. sense, feeling. purse,
sententia, /. opinion, vote. siquis (si quis), if anyone,
sentina, /. bilge water. sit-is, -is, /. thirst,
sentio, sentlre, sensi, sensum, per- situs, adj. situated,
ceive, feel. sive, conj. whether,
separatim, adv. separately. sobrius, adj. sober, moderate,
sepeliS, sepellre, sepelivi, sepultus, socer, soceri, m. father-in-law.
bury. socius, m. companion, ally, cautious,
septem, indecl. adj. seven. sodal-is, -is, m. club-mate, com-
septendecim, indecl. adj. seventeen. panion,
Septimus, adj. seventh. sol, sSlis, in. sun.
septuagensimus, adj. seventieth. soleo, solere, solitus (semi-dep.), be
sepulchrum, n. tomb. accustomed,
sepultura, /. burial. sollers, sollertis, adj. skilled,
sepultus. See sepelio. sollertia, /. skill,
sequor, sequl, secQtus {dep.), follow. sollicitus, adj. full of anxiety.
sera, /. bar to a door. SSlon, SolSnis, a famous Greek
Serlphius, in. a dweller in Seriphus. legislator.
Serlphus, n. Seriphus (an island). sol-um, -i, n. ground, land.
sermS, -nis, in. conversation, speech, sSlum, adv. only,
style. solus, adj. alone,
sero, serere, sevi, satum, sow, plant. somnus, m. sleep.
servo, servare, &c, keep, preserve. Sophocles, Sophoclis, m. pi-op. noun,
servus, in. slave. Sophocles.
sese = se, himself, themselves. sordes, -is, /. filth, squalor,
sestertius, m. sesterce (small silver sordidus, adj. unclean, dirty, squalid.-
coin). base.
seu...seu, conj. either... or. sors, sortis, /. lot.
severi-tas, -tatis,/. severity, gravity. spargS, spargere, sparsl, sparsum,
sex, indecl. adj. six. scatter.
sexagensimus, adj. sixtieth. sparsum. See spargo.
sexaginta, indecl. adj. sixty. Sparta, /. Sparta (in Greece).
sextus, adj. sixth. Spartus, n. and adj. Spartan.
si, conj. if. spatium, n. space,
sibi. See se. spectator, -Sris, in. looker-on.
sic, adv. thus. spernS, spernere, sprevi, spretum,
sicc-S, -are,&c, dry, drain. spurn.
Siculus, adj. Sicilian, of Sicily. sperS, sperare, hope, hope for.
sicut, conj. just as. spina, /. thorn, the low wall in the
sidus, sideris, n. star. middle of a Roman circus,
signified, significare, &c, mean. spirit-us, -us, m. spirit.
signo, -are, &c, mark. spirS, splrare, &c, breathe, blow.
VOCABULARY 113
splendeS, splendere, shine, be bright. sus tineo, -tinere, -tinui, -tentum,

splendor, -oris, m. glory. support,
spoils us, -I, m. betrothed, bride- sus-tuli. See tollo.
groom. suus, sua, suum, rejl. adj. his own,
stadium, n. race-course. &c.
statio. -nis, /. station, post.
Statius, m. prop, noun, Statius. tabella, a small board.
statum, stand.
sto, stare, steti, taberna, /. hut, tavern, shop.
stomachus, m. stomach. taceo, tacere, tacui, taciturn, be
stringo, stringere, strinxi, strictum, silent.
draw. tactus, -us, m. a touching.
struo, struere, strtlxi, strtlctum, talis, -is, -e, adj. such.
pile up, erect. tarn (adv. of degree), so much, so.
studiose, adv. eagerly. tamdiu = tarn diu.
studium, n. zeal, study. tamen, adv. nevertheless, however.
stultitia, /. folly. tamquam, adv. as though.
stultus, adj. foolish. tandem, adv. at length.
suada, /. persuasion. tango, tangere, tetigl, tactum,
suadeo, suadere, suasi, suasum, touch.
persuade, speak in support of. tantum, adv. only.
suavi-tas, -tatis, /. sweetness. tantus, adj. so great.
sub (prep. +abl. and ace), under; tardus, adj. slow.
(of time), within, just before. Tarentum, a city in Italy.
sub-inde, adv. just afterwards, there- Tarquinius, m. prop, noun, Tar-
upon. quinius.
subito, adv. suddenly. Tartareus, adj. of Tartarus.
subitus, adj. sudden, unexpected. Tartarus, m. Tartarus, the infernal
sub-mergo, -mergere, -mersi, -mer- regions.
sum, dip under, overwhelm. taurus, m. bull.
suburbanus, adj. near the city, sub- tectum, n. roof, building, dwelling.
urban. tecum, with you.
succldia, /. flitch. tego, tegere, texi, t§ctum, cover.
suc-cumbo, -cumbere, -cubui, -cubl- telum, n. missile.
tum, give way to. temeri-tas, -tatis, /. rashness.
sulcus, m. furrow. temperantia, /. temperance.
sum, esse, fui, irreg. am, be. tempero, temperare, &c, to mix
summitas, summitatis, /. height, one thing with another, temper,
summit. allay.
sum-mdveo, -movere, -movl, tempestas, tempestatis, storm, tem-
-motum, drive off, dispel. pest.
summus adj. highest. tempestlvus, adj. timely.
sumo, sumere, sumpsi, sumptum, templum, n. temple.
take, assume. tempus, tempfiris, n. time.
superbus, adj. proud. tenax, tenacis, holding fast, tena-
super-sum, -esse, -fui, survive. cious, tight-fisted.
supplicium, n. punishment, torture. tendo, tendere. tetendl, tensum
supra, adv. and prep, above. (tentum), stretch, bend (bow).
supremus, adj. last. teneo, tenere, tenui, tentum, hold.
sus-cipio, -cipere, -cepl, -ceptum, tenuis, -is, -e, slender, thin, poor,
undertake. mean.
sus-cit-6, -are, &c, lift up, arouse. ter, adv. thrice.
suspirium, n. sigh. tergum, n. back.
su spiro, -spirare, &c, sigh. termino, terminare, &c, limit.
terminus, to. boundary, limit. Tucca, in. prop, noun, Tucca.
tero, terere, trlvl, tritum, rub, Tuditanus, m. prop, noun, Tudi-
thresh. tanus.
terra, /. earth, land, district. tueor, tuerl, tuitus (dep.), defend,
terreo, terrere, terrui, territum, watch, keep in order,
frighten. tulit. See fero.
terrestr-is, -is, -e, adj. land (terra). turn, adv. then,
tertius, adj. third. tunc, adv. then,
theatrum, n. theatre. turba, /. crowd.
Themistocles, Themistoclis, to. turbulentus, adj. restless, seditious,
prop, noun, Themistocles. turgidus, adj. swollen, filled (with
Thermopylae, -arum, /. pi. Ther- wind).
mopylae (Greece). turma, /. troop, squadron,
thesaurus, m. treasure. turpis, turpis, turpe, adj. foul,
Thrace, Gk. gen. Thraces, Thrace. shameful.
Thrax, Thracis, a Thracian, inhabi- turr is, -is, /. tower,
tant of north of Greece. tutus, adj. safe.
tibicen, tlbicinis, m. flute player. tuus, adj. thy.
timeo, timere, timui, fear. tyrannus, m. tyrant.
timidus, adj. timid.
timor, timoris, to. fear. ubi, adv. and conj. when, where,
Titus, m. prop, noun, Titus. ullus, adj. any (after negative).
t6ga, /. toga, outer garment of a ultimus, adj. last,
Roman. ultra, adv. and prep, beyond.
tolerabil-is, -is, -e, adj. bearable. Umber, Umbri, m. pi-op. noun,
tolerantia, /. endurance. Umber,
tollo, tollere, sustuli, sublatum, umbra, /. shade, shadow,
take away. umquam (unquam), adv. ever,
totidem, indecl. adj. an equal num- unde, adv. whence.
ber. unus, adj. one.
totus, adj. whole. unus-quisque, una quaeque, unum-
trado, tradere, tradidi, traditum, quidque, pron. one at a time,
hand over, down. urbs. urbis, /. city.
tragoedia, /. tragedy. urgeo, urgere, ursl, urge, press, ply
traho, trahere, traxi, tractum, (the deep).
draw. usquam, adv. anywhere, in any way,
tranquilli-tas, -tatis, /. quietness. at all.
trans- ed, -Ire, -ii, -itum, cross, pass. usque ad (adv. usque +
prep, ad),
trepidus, adj. anxious, alarmed. right up to.
tres, tres, tria, adj. three. usura, /. interest, usury,
tribunus, in. tribune of the people. us-us, -us, m. use.
tribtlnus militaris, a military officer. ut, conj. and adv. that, so that, in
tribuo, tribuere, tribul, tributum, order that, as, how?
give, pay, grant. uter que, utra-que, utrum-que, adj.
trlcensimus, adj. thirtieth. both, each (of two),
trlginta, indecl. adj. thirty. titer-vis, utra-vfs. utrum-vis, adj.
trlstior, tristius, comp. adj. sadder. which you wish.
trlst-is, -is, -e, adj. sad. iltinam, adv. would that (to express
tristitia, /. sadness. wishes).
triumphus, m. triumph. tltor, utl, usus (dcp. + abl.), use,
Troia, /. Troy. enjoy,
truculentus, adj. fierce, stern. utrum, inter, adv. whether.
tfl, pron. thou. uxor, uxoris, /. wife.
VOCABULARY 115
vac6, vacare, &c, be without, have vicis (gen., no now.), f. change.

leisure. victor, -oris, m. conqueror.
valeo, valere, valul, to be strong, victoria, /. victory.
well. victus. See vinco.
Valerius, Valeri, m. prop, noun, vlcus, vici, 77i. village.
Valerius. videlicet (videre licet), adv. that
varius, adj. various. is to say, of course.
Varus, 77!. prop, noun, Varus. video, videre, vidi, visum, see.
vas, vadis, m. bail, surety. videor, videri, visus (dep.), seem.
vas, vasis, n. vessel, dish. vigeo, vigere, vigui, flourish.
-ve (enclitic), or. vigilantia, /. vigilance, watchful-
veho, vehere, vexi, vecturn, carry ness.
(vehor = ride). viginti, indecl. adj. twenty.
vel, even, or. vil-is, -is, -e, adj. cheap, paltry.
veloci-tas, -tatis, /. swiftness. villa, /. country house.
velum, 77. sail. vlnarius, adj. of wine.
venal-is, -e, purchasable, to be
-is, vincio, vincire, vinxi, vlnctum, bind.
bought. [sell. vinco, vincere, vici, victum, con-
vendo, vendere, vendidi, venditum, quer.
venio, venire, veni, ventuni, come. vinculum, n. chain.
venter, ventris, m. belly. vinulentia, /. intoxication.
ventus. 7/i. wind. vinum, n. wine.
ver, -is, n. spring. vir, vir-I, in. man.
verbum, word.
n. virgo, virginis, /. maid.
vereor, vereri, veritus (dep.), fear, vir-ttls, -tutis, /. valour, virtue.
respect. vis (vim, vi vires, vlrium), /. sing.
;
veri-simil-is, -is, -e, adj. probable. violence, force pi. strength.

;
vernul a, /. little slave. visum. See video.

vermis, adj. spring (ver). vita, /. life.
vero. adv. truly (ita vero yes). = vitiosus, adj. vicious, poor (e.g. of
versor. versari, &c. (dep.), be en- argument).
gaged, occupied with. vitium, 77. vice.
vers-us, -Qs, m, verse, line of poetry. vit-o, -are, &c, avoid.
verto, vertere, verti, versum. turn. vituperatio, -nis, /. abuse.
verus, true; (veri-simile =
adj. vivo, vivere, vlxl, victum, live.
likely) re vera, really, in truth.
;
vivus, adj. alive.
vester, vestra, vestrum, adj. your. vocabulum, m. word, noun.
vestis, vestis, /. garment. voco, vocare. &c, call, invite.
veto, vetare, &c, forbid. volo, velle, volui, anom. vb. wish.
vetus, veter-is, adj. old. Volox, Volocis. in. prop. noun, Volox.
vetus-tas, -tatis, /. old age. voltis = vultis. See void.
vetustissimus, superl. adj. oldest. voluptas, voluptatis, /. pleasure.

vexo, vexare, &c, annoy, trouble. vox, vocis, /. voice, word.
via, /. path, road, journey. vulgus, vulgl, n. rabble, mob.
viaticum, n. food, provision for a
journey. Xenophon, Xenophontis, m. prop,
viator, -oris, m. traveller, mes- noun, Xenophon.
senger.
viciens, adv. twenty times. Zodiacus. m. Zodiac.
vicinus, m. neighbour. Zoilus, 77i. prop, noun, Zoilus.
A BRIEF LIST OF
CLASSICAL BOOKS
PUBLISHED BY BLACKIE & SON, Limited
Blackie's Illustrated Latin Series

General Editor—Prof. R. Y. TYRRELL, Litt.D.
Fellow of Trinity College and late Regius Professor of Greek in the University
of Dublin
The volumes in this new series are provided with an interesting Introduction,
Explanatory Notes, and Appendices. They are beautifully illustrated with
Maps, Plans, and authentic Drawings from Coins, Gems, Statues, and other
objects of ancient art. With or without Vocabularies.
The Cambridge Review says " Takes a high place on the ground of artistic merit.
:
The illustrations are well chosen and tastefully produced, the type is clear, and intro-
ductions and notes are to the point, and, Best of all, not too full."
CAESAR— Gallic War, Books LIVY— Books XXI and XXII.

I, II, V, VI, and VII.
III, IV, Edited by G. G. Loane, M.A.
Edited by Professor John Rankine 25. 6d. each.
Brown, M.A. Books I, II, III, The Second Macedonian War.
and IV, is. 6d. each. Books (From Livy XXXI-XXXIII.)
V, VI, and VII, 2s. each. Edited by W. J. Hemsley, M.A.,
—
CICERO The Catiline Ora- and J. Aston, B.A. is. 6d.
tions. Edited by Professor C. H. OVID— Metamorphoses I. Ed.
Keene, M.A. Complete. 2s. 6d. by Ernest Ensor, B.A. is. 6d.
First Oration separately, is. 6d. OVID — Metamorphoses II. Ed-
CICERO— De Senectute. Ed- ited by F. R. G. Duckworth,
by G. H. Wells, M.A. 2S.
ited M.A. 6d.
—
CICERO De Amicitia. Ed. OVID— Tristia
is.
I. Edited by G.
by Rev. F. Conway, M.A. 25.
H. Wells, M.A.
—
CICERO Philippics V, VI, PLAUTUS — Captivi.
is. 6d.
Ed. by
and VII. (No Vocabulary.)
the Rev. J. Henson. M.A. 2s.
Edited by T. K. Brighouse,
M.A. 2s. 6d.
QUINTUS CURTIUS RU-
CICERO — Pro Lege Manilla. FUS — History of Alexander
the Great. Book IX. Chapters
Edited by W. J. Woodhouse,
M.A. 2s.
1-5 (Alexander in the Punjab).
EUTROPIUS- -Booksl and II. Ed. by II. B. Cotterill, M.A. is.
Edited by W. Cecil Laming, S ALL ST —
U The Catiline
M.A. is. 6d. Conspiracy. Edited by the Rev
HORACE— The Odes. Books W. A. Stone, M.A. is. 6d.
I, II,and IV.
III, Edited by TACITUS — Agricola. Edited
Stephen Gwynn, B.A. u.6a'.each. by Professor W. C. Flamstead
Complete (no vocabulary). 5*. Walters, M.A. is. 6d.
LIVY— Book I. Edited by Prof. TERENCE — Phormio. [No
John Rankine Brown, M.A. 2s. 6d. Vocabulary.) Edited by W. Cecil
LIVY— Books and VI. Ed- V Laming, M.A. 2s. 6d.
ited by W. Cecil Laming, M.A. VIRGIL— AeneidlandVI. Ed.

2s. 6d. each. by H. B. Cotterill, M.A. 2s. each.
1181
VIRGIL— Aeneid II and III. VIRGIL— Georgics I, II, III,
Edited by Professor Sandford, and IV. Edited by S. E. Win-
M.A. II, 2s. ; III, is. 6d. bolt, M.A. is. 6d. each.
B/ackie's Illustrated Greek Series

General Editor— Prof. R. Y. TYRRELL, Litt.D.
Fellow of Trinity College and late Regius Professor of Greek in the University
of Dublin
This new and highly artistic series is similar in aim and general arrange-
ment to Blackie's Illustrated Latin Series.
AESCHYLUS— Eumenides. HOMER— Iliad XVIII. Edited

Edited by L. D. Barnett, M.A., by Professor Piatt. is. 6d.
Litt.D., formerly Scholar of Trin- PLATO— Crito. (No Vocabulary.)
ity College, Cambridge. 35. 6d. Edited by A. S. Owen, M.A.
EURIPIDES— Medea. Edited 2s. 6d.
by H. Williamson, M.A. 2S. XENOPHON — Anabasis II

and IV. Edited by the Rev. G.
EURIPIDES— Cyclops. Edited
H. Nail, M.A. 2s. each.
by the Rev. J. Henson, M.A., of
Reading School, i*. 6d. XENOPHON — Anabasis III.
Ed. by A. C. Liddell, M.A. 2s.
EURIPIDES— Alcestis. Edited
by A. J. Tate, M.A. 2s.
THEOPHRASTUS — Char-
HOMER — Odyssey I. Edited acters. Edited by J. Maxwell
by the Rev. E. C. Everard Owen, Edmonds, M.A., and G. E.
M.A., Harrow School. 2s. Vaughan Austen, M.A. 4s. 6d.
Blackie's Latin Texts

General Editor— W '. H. D. ROUSE, Litt.D.
Head-master of the Perse School, Cambridge
Authoritative Texts with brief introductions and textual notes.
EUTROPIUS. Edited by W. VIRGIL— Georgics. Books I to
H. M.A.
S. Jones, 8d. net. IV. Edited by S. E. Winbolt,
HORACE— Odes. Books I, II, M.A. 6d. each net.
III, IV. Edited by W. H. D. CAESAR — De Bello Gallico,
Rouse, Litt.D. 6d. each net. Books I to VIII. Ed. by W.H.D.
CICERO— De Amicitia. Edited Rouse, Litt.D. 6d. each net.
by Prof. J. S. Reid, Litt.D. 6d. net. LIVY— Books VandVI. Edited
CICERO — De Senectute. Ed. by E. Seymer Thomson, M.A.
by Prof. J. S. Reid, Litt. D. 6d. net. Sd. each net.
VIRGIL— Bucolics. Edited by Selections from Tibullus and
S. E. Winbolt, M.A. 6d. net. others. Edited by Prof. J. P.
VIRGIL— Aeneid. Books I to Postgate, Litt.D. 6d. net.
XII. Edited by S. E. Winbolt, NEPOS — De Excellentibus
M.A. 6d. each net. Ducibus and De Latinis His-
Ilias Latina. Edited by W. H. S. toricis. Edited by W. H. S.
Jones, M.A. 6d. net. Jones, M.A. Complete, 8d. net.
VOCABULARIES
A General Vocabulary to Caesar and to Virgil. 2 vols., is. each-
Blackie's Shilling Classics
CAESAR— The Gallic War. A FIRST VIRGIL. Contain-
Edited by Professor John Rankine ing easy selections from the works
Brown. Illustrated. Books I, of Virgil, with very brief notes.
II, III, IV, V, and VI. is. each. Edited by George Yeld, M.A.,
CORNELIUS NEPOS.— Se- Senior Assistant Master in St.
lections. Edited by Alfred W. Peter's School, York. Illustrated,
Carver, M.A. is. With vocabulary, is. gd.
QUINTUS CURTIUS— Alex- XENOPHON— Anabasis I.
ander the Great. Book IX.
Edited by C. E. Brownrigg, M.A.
Chapters I-V. Edited by H. B.
Cotterill, M.A. PHAEDRUS— Selections from
VIRGIL— Aeneid I. Edited by Books I and II. Edited by
Rev. A. J. Church, M.A. S. E. Winbolt, M.A.
Latin and Greek Texts

CAESAR— Invasions of Bri- HORACE— Historical and Po-
tain. (Parts of Books IV and V litical Odes. Edited by the
of the Gallic War.) By John Rev. A. J. Church, M.A. 2s. 6d.
Brown, B.A. is. 6d.
CICERO— Stories from Cicero.
OVID— Stories from Ovid.
Edited by A. H. Allcroft, M.A.
Edited by A. C. Liddell. is. 6d.
15. 6d.
CORNELIUS NEPOS — Se-
lect Biographies. Edited by VIRGIL— The Storyof Aeneas,
from Virgil's Aeneid. Edited by
J. E. Melhuish, M.A. is. 6d.
A. H. Allcroft, M.A.
CORNELIUS NEPOS— Lives 2s.
of Miltiades and Epami- EURIPIDES— Medea. Edited

nondas. Edited by J. E. Mel- by P. B. Halcombe, M.A. Illus-
huish,M.A. Paper, 8d. trated, is. 6d.
Readers, Composition, &c.

A First Greek Reader. By. A Shorter Second Latin Course.
R. A. A. Beresford, M.A., and R. By the same authors. 2s. Alter-
N.Douglas, M.A. Illustrated. 2s. native to A Second Latin Course.
A First Greek Course. By W. H. A First Latin Grammar. To
D. Rouse, Litt.D. 2s. 6d. net. accompany and complete Scott &
A Greek Reader. To accompany Jones's Latin Course. By E. H.
the above. By W. H. D. Rouse, Scott, B.A., and Frank Jones,
Litt.D. 2s. 6d. net. B.A. 2s.
A Greek Boy at Home. A story Excerpta Brevia. By W. H. S.
written in Greek by W. H. D.
Jones and R. Parker Smith, B.A.
Rouse, Litt.D. For use with Dr.
With Vocabulary, is. 6d.; Inter-
Rouse's Greek Reader, y. 6d. net.
leaved for Teachers' Notes (no
The "Regular" Latin Book. vocabulary), is. 6d.
For Beginners. By R. A. A.
M.A. is. 6d.
Beresford, Latin Elegiac Verse-Writing.
A First Latin Reader. By R. Modelled upon Ovid. With
A. A. Beresford, M.A. i j. 6d.
numerous Exercises and Vocab-
A First Latin Course. By ularies. By W. J. Hemsley, M.A.,
Ernest H. Scott, B.A., and and John Aston, M.A. 2s. 6d. net.
Frank Jones, B.A. is. 6d The Latin Hexameter.
A Second Latin Course. By Hints for Sixth Forms. By S. E.
the same authors. 2s. 6d. Winbolt, M.A. Interleaved. 2s.
Discernenda Latina. A col- Latin Prose. ByW. C. Flam-
lection Latin Phrases and
of stead Walters, M.A. 2s. Key,
Idioms that will be useful in com- 2s. 6d. net.
position. By J. R. Howell. 6d. Damon. A Manual of Greek
Synthetic Latin Vocabularies. Iambic Composition. By J. Her-
Arranged in Related Groups for bert Williams, M.A, and W. H.
Memorizing. A preparation for D. Rouse, Litt.D. 2s. 6d. net.
sight translation. Compiled by Hints and Helps in Continuous
Rev. Hedley V. Taylor, Greek Prose. By W. C. Flam-
B.A.(Oxon), M.A. is. stead Walters, M.A. 2s. 6d.
A Latin Vocabulary. By A. C. A Classical Compendium.
Price, M.A., and C. Norwood, Being a Handbook of Greek and
M.A. 4d. Latin Constructions, &c. By C.
A Junior Latin Syntax. By E. Brownrigg, M.A. 2s. 6d.
J. A. Stevens, B.A. Sd. Latin Prose of the Silver Age

Elementary Latin Grammar. —Selections. Edited by C. E.
For Junior Classes, is. Brownrigg, M.A. 45. 6d.
First Steps in Continuous Latin The Teaching of Latin. By W.
Prose. By W. C. Flamstead H. S. Jones, M.A. is. net.
Walters, M.A. is. Key, 2s. 6d. The Teaching of Grammar.
net. English and Elementary Latin.
Hints and Helps in Continuous By L. W. Wilsden. is. net.
History, &c.
The Moral Stand-point of Eu- Rome. By the Rev. E. C.
ripides. Containing an index of Everard Owen, M.A. With
references to moral questions in the maps 35. 6d. In two volumes,
works of Euripides. 2s. 6d. net. Greece. Rome. 2s.
2s.
Greek Morality. In relation to History of Greece and Rome.
Institutions. An Essay. By W. By Edgar Sanderson, M.A. 2s.
H. S. Jones, M.A. 5J. net. The Empires of the Old World.
Myths and Legends of Greece To the Fall of Rome. By M.
and Rome. By E. M. Berens. Bramston, S.Th. 35-. 6d.
Illustrated. 2s. 6d. The Story of Israel and Judah.
Sketches of the Greek Dramatic From the Call of Abraham to the
Poets. By Prof. C. H. Keene. Death of Nehemiah. By the Rev.
M.A. y. 6d. H. J. Chaytor, M.A. 5-r. In
A Brief History of Greece and two Parts, y. each.
Unseens, &c.
Graduated specimens of prose and verse selected mainly from Examination
Papers.
Latin Unseens. Elementary, 3d., Latin Grammar Papers. For
cloth, 4d. Junior, 3d., cloth, qd.;
;
Middle Forms. Selected by A.
Intermediate, &,d. cloth,, 6d.; C. Liddell, M.A. is. Key, p. 6d.
Senior, 6d., cloth, 8d. net.
Greek Unseens. Junior, 4^., GreekGrammarPapers. Selected
cloth, 6d. ; Intermediate, 6d., and arranged by A. C. Liddell,
cloth, 8d. ; M.A. U. 6d. Key, 4s.
Senior, 8c/., cloth, lod. 6d. net.
Little Play for Acting or Class Reading
Dona Reginae, and other Scenes. By B. Orange. 4d.
Complete detailed Catalogue of Classics on Application
BLACKIE & SON, OLD BAILEY, LONDON,

Limited, 50 E.C.
GLASGOW AND BOMBAY
PA Jones, Frank
2095 Intermediate oral Latin
J o5 reader
PLEASE DO NOT REMOVE

CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET
UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

Intermediate Oral Latin Reader by Jones PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Intermediate Oral Latin Reader by Jones PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Intermediate Oral Latin Reader by Jones PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

^iBUl'^M'M'loMal^H^

FRANK JONES, B.A.

BLACKIE AND SON LIMITED

By ERNEST H. SCOTT, B.A., and FRANK JONES, B.A.

A FIRST LATIN COURSE, is. 6d.

A SECOND LATIN COURSE. Illustrated. 2s. 6d.

A SHORTER SECOND LATIN COURSE. Alternative to

BLACKIE & SON, Limited, LONDON, GLASGOW, BOMBAY

This Oral Reader is intended for pupils who have a

periods; and it is admirably suited for the method of

Cato negat senectutem sibi

7-9 III Quales senes tolerabilem senectutem agunt - - 10

10-12 IV De Themistocle et Quinto Maximo - - - 12

13-15 V De Placida ac leni senectute - - - - - 14

1G-18 vi De quattuor causis cur senectus misera videatur - 16

19-21 vn De consilio, auctoritate, sentcntia senum - - 18

31-33 XI De viribus corporis et ingenl - - - - - 27

46-48 xvi De Cyrl horto 36

49-51 xvil De senectutis auctoritate • - - - - 39

52-54 XVIII De mortis timore 41

mortis timore -----.-

De animis immortalibus hominum

98-99 Fragmentum quod vile 57

100-101 Ad Qulntum Ovidium (SI credis) 58

102-103 Ad Decianum (Ne valeam) 58

104-105 Ad Caecilianum (Mille tibi) 59

106-107 Ad Lupercum (Occurris cpuotiens) - - - - - 59

Nemo sua sorte contentus

125-126 De Avaritia (Perfidus hie caupo) - - - - - 67

127-128 De ModenitiGne (Rectius vives) 68

129-130 De otio (Otium divSs) 70

Notes on the Illustrations 85

4. Atticus tamen senectutis onus modice ac sapienter tulit.

5. Ciceroni cum de senectute aliquid vellet scrlbere,

7. Ciceroni libii confectio iucunda erat. 8. Omnes senec-

tutis molestias abstersit. 9. Hunc libruin Cicero ad

Atticum misit. 10. Omnem sermonem M. Catoni sen!

Catonis sermo Ciceronis sententiam de senectute explicat.

§ 2 CICERO DE SENECTUTE SCRIBIT

te et me ipsum levari volo; etsl te quidem id modice ac

Atticus Ciceroni occurre-

buit? 10. Cur Laelius

potest? 4. Sclpio admiratur quod senectus Catonl haud

gravis sit. 5. Res haud difficilis est. 6. M. Catonl

multum in se opis est ad beate vivendum. 7. Omnia

natura afferat. 9. Omnes ut senectutem adiplscantur

optant. 10. Alii earn adipiscuntur et cum adept! sint

§ 5 CATO NEGAT SENECTUTEM SIBI GEAVEM ESSE

Sclpio. Saepe numero admirari soleo cum hoc C. Laelio,

putare ? Qui 1 enim citius adulescentiae

admirari soletis (quae utinam digna esset opinione vestra,

optant? 7. Quid, senectute adepta, faciunt? 8. Quid

senectutem fecisse dlcunt? 9. Quid pueritiam sequitur?

Quam ducem secutus est? 14. Cul paruit? 15. Quid

1. Laelius sperat se senem futurum esse. 2. Rogat

Ingravescens aetas Catoni haud gravis est. 4. Utrique

§ 8 QUALES SENES TOLEKABILEM SENEC-

quoniam speramus, voltimus quidem certe, senes fieri,

multo ante a te didicerimus, quibus facillime rationibus