Uczeń

Książka zawiera wyczerpujące odpowiedzi na 80 bardzo szczegółowych pytań dotyczących funkcjonowania rad rodziców w publicznych szkołach i przedszkolach. Dostępny pdf zawiera wybrane odpowiedzi (na 15 z 80 pytań), a także bibliografię oraz spis treści.

Poradnik składa się z dwóch części: w pierwszej przedstawione zostały formalności związane z uzyskaniem orzeczeń dających możliwości dziecku z niepełnosprawnością skorzystania ze szczególnych zasad edukacyjnych w szkole przewidzianych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a także z istniejących ulg i udogodnień przewidzianych przepisami prawa. W drugiej części zaprezentowana różnorodne terapie, które mogą mieć zastosowanie w przypadku dzieci z różnymi niepełnosprawnościami.

„Bez wątpienia, pomimo młodego wieku, Mikołaj Wolanin jest znawcą podejmowanej w opracowaniu tematyki. Walorami publikacji są nie tylko rzetelny przekaz informacji, lecz także dojrzałe krytyczne opinie osoby, która z rzeczywistością tworzoną przez mniej lub bardziej funkcjonalne regulacje praw ucznia konfrontuje się na co dzień. Jest to niezwykle cenny głos, który powinien być usłyszany” – z recenzji prof. dr hab. Ewy Jarosz. Uczniowie mają swoje prawa i obowiązki. Te gwarantuje im zresztą Prawo oświatowe. Co jednak ważne, nie ma jednego ustawowego czy określonego w rozporządzeniu ministra ds. edukacji katalogu tychże praw. Dlatego też autor postanowił napisać niniejszą monografię. Ma ona bowiem na celu zebranie w jednej publikacji praw ucznia, które są (lub mają być) powszechnie respektowane w polskich szkołach. Książka opisuje najpierw prawne uregulowania praw ucznia, a następnie opisuje i wyjaśnia każde z nich, tłumacząc, jak uczniowie mogą z nich korzystać. Następnie przedstawiony zostaje stan dotychczasowych badań oraz badań własnych w zakresie wiedzy o prawach ucznia wśród uczniów oraz ich przestrzegania przez osoby, które są do tego zobligowane. Temat staje się coraz bardziej aktualny. Uczniowie coraz częściej chcą tego, by ich prawa były przestrzegane (przykładami są facebookowe grupy dotyczące praw ucznia, których członkami są tysiące osób). Książka jest z tego, co wiem pierwszym w Polsce opracowaniem monograficznym o prawach ucznia i jako pierwsza wymienia katalog 13 praw, które powinny być każdemu uczniowi zagwarantowane. Książka ma na celu uświadomić jeszcze więcej osób w zakresie przysługujących im praw oraz poszerzyć wiedzę osób zainteresowanych tym tematem. Monografia jest adresowana przede wszystkim do uczniów, by uświadamiać ich w przysługujących im prawach. Poza tym stosowne treści znajdą dla siebie również nauczyciele, dyrektorzy szkół, a także wszyscy inni zainteresowani tą kwestią. Z powodzeniem z publikacji korzystać też mogą naukowcy badający instytucję praw dziecka. Dzieci w większości przypadków są bowiem również uczniami. W monografii autor konsekwentnie korzysta z obowiązującego we wrześniu 2019 r. porządku prawnego. Pomimo tego przedstawia niektóre przepisy, które funkcjonowały dla na przykład gimnazjów czy zasadniczych szkół zawodowych formalnie zlikwidowanych z dniem 31 sierpnia 2019 r. Ma to służyć pokazaniu, jakie akty mówiły o prawach ucznia w trzyetapowym systemie edukacji. Należy ponadto pamiętać, iż najprawdopodobniej podobne przepisy zostaną zapisane w aktach wykonawczych dla na przykład 8-letnich szkół podstawowych (nie wszystkie zostały jeszcze ogłoszone).

Trudno sobie dziś wyobrazić funkcjonowanie państwa demokratycznego bez trójsektorowej współpracy. Dla redaktorów publikacji najważniejsze stały się jednak te z organizacji trzeciego sektora, które skupiają swoje działania wokół dziecka i tematyki dzieciństwa. Celem powstania książki była z jednej strony społeczna potrzeba pokazania wagi i zasięgu podejmowanych przez organizacje inicjatyw na rzecz lub we współpracy z dziećmi, z drugiej potrzeba wskazania potencjału tych organizacji do tworzenie rozwiązań systemowych opartych o podmiotowe postrzeganie dziecka i jego potrzeb. Tematyka i treść artykułów została przygotowana przez specjalistów wielu dyscyplin oraz praktyków ze znaczącym doświadczeniem w pracy dla organizacji i z organizacjami pozarządowymi. W książce zostały umieszczone artykuły, które są teoretyczną inspiracją działań podejmowanych w trzecim sektorze, ale także opisem dobrych praktyk realizowanych zarówno w zakresie ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, współpracy z niepełnoletnimi wolontariuszami oraz są przykładami wykorzystania i rozwijania potencjału poszczególnych organizacji.

Poradnik składa się z trzech części: w pierwszej przedstawione zostały formalności związane z uzyskaniem orzeczeń dających możliwości dziecku z zespołem Aspergera skorzystania ze szczególnych zasad edukacyjnych w szkole, a także z istniejących ulg i udogodnień przewidzianych przepisami prawa. W drugiej części zaprezentowana różnorodne terapie, które mogą mieć zastosowanie w przypadku dziecka z zespołem Aspergera. W części trzeciej omówione zostały publikacje dot. zespołu Aspergera.

W badaniu „Sytuacja dzieci z zespołem Aspergera w Polsce” wzięli udział rodzice dzieci z zespołem Aspergera. Ankietę wypełniły 153 osoby, co oznacza, że w badaniu wzięło udział 4% całej populacji.
Dobór próby: dobór celowy.
Wielkość próby: 153.
Poziom ufności : 92%.
Błąd maksymalny: 6,5%.
Narzędzie: zestandaryzowany kwestionariusz wywiadu.
Miejsce prowadzenia badań: cała Polska.

[ENG]
A systematic collection of information about the status of the teacher’s work should be contained into the quality of the teacher’s work. There are formal methods of evaluation (formal and informal) and other – slightly more innovative and informal teacher’s evaluation tools. One of them is a students’ plebiscite for the best teacher. This plebiscite is a valuable source of feedback for the teacher and leads to thoughts about teaching efficiency.

[PL]
Współczesna rzeczywistość szkolna jest nieodłącznie związana z różnymi formami ewaluacji. W jakość nauczycielskiej pracy musi być wpisana stała wartość jej ustawicznego interpretowania, a więc systematycznego zbierania informacji o jej stanie. Obok formalnych metod ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej formami uzupełniającymi mogą stać się nieformalne, innowacyjne narzędzia ewaluacji pracy nauczyciela. Stanowi on cenne źródło informacji zwrotnej dla nauczyciela i prowadzi do refleksji nad efektywnością nauczania. Odbiorcami uzyskanych w ten sposób danych mogą być także władze administracyjne szkoły.

Raport prezentujący wybrane wyniki szerszych badań, których celem było poznanie opinii rodziców uczniów na temat nauczania zdalnego w czasie pandemii COVID-19, w szczególności na temat form edukacji zdalnej, problemów z nią związanych oraz jej dobrych stron. W ramach projektu zostały przeprowadzone 4 badania CAWI według tego samego kwestionariusza: 1) „Rodzice o miesiącu zdalnej szkoły”; 24–27.04.2020; N=8250; liczba wypowiedzi swobodnych: 2530; 2) „Rodzice o zdalnej edukacji – przed nowym rokiem szkolnym”; 27–31.08.2020; N=2880; liczba wypowiedzi swobodnych: 681; 3) „Rodzice o zdalnej szkole – jesień 2020”; 27.11–1.12.2020; N=4003; liczba wypowiedzi swobodnych: 1134; 4) „Rodzice o zdalnej szkole na koniec roku szkolnego 2020/2021”; 19–25.06.2021; N=5012; liczba wypowiedzi swobodnych: 1462.

W publicznych szkołach w Polsce przyjmowane są corocznie programy wychowawczo-profilaktyczne, zawierające opis działań wychowawczych (skierowanych do uczniów) oraz działań o charakterze profilaktycznym (skierowanych do uczniów, nauczycieli i rodziców). Programy te – zgodnie z ustawą Prawo oświatowe – uchwalane są wspólnie przez rady pedagogiczne oraz rady rodziców. W artykule zostały scharakteryzowane najważniejsze problemy z realizacją tych zapisów ustawowych w praktyce szkolnej, a także propozycje, w jaki sposób mogą być one systemowo rozwiązane.

Celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych wyzwań stojących przed dziećmi spowodowanych edukacją zdalną prowadzoną od marca 2020 r. w związku z pandemią COVID-19. Materiałem badawczym są wyniki trzech badań CAWI przeprowadzonych wśród rodziców dzieci w wieku szkolnym (6–19 lat): pod koniec kwietnia 2020 r., a więc miesiąc po rozpoczęciu edukacji zdalnej (N = 8250), w ostatnich dniach wakacji 2020 r. (N = 2880) oraz na przełomie listopada i grudnia 2020 r., tzn. po miesiącu ponownej edukacji zdalnej (N = 4003). Głównym źródłem danych do analizy było 2530 swobodnych wypowiedzi uczestników pierwszego badania. Dane te zostały zakodowane za pomocą programu MAXQDA 2020, a następnie przeanalizowane w wynikających z kodowania kategoriach. Artykuł przedstawia wybrane wyniki – te, które dotyczą bezpośrednio dzieci.

P.P.Grzybowski: Marii Dudzikowej postulat szlachetnego śmiechu uczniowskiego. [w:] „Studia z Teorii Wychowania”, tom X, nr 1 (26)/2019, s.83-102. Artykuł zawiera przegląd opinii Marii Dudzikowej o zjawisku uczniowskiego śmiechu oraz rekonstrukcję szczątkowych rezultatów przeprowadzonych przez Autorkę badań na ten temat. Zostały w nim przedstawione poglądy M.Dudzikowej oparte na poznawczej koncepcji człowieka. Dotyczą one przede wszystkim śmiechu w relacjach uczniów z nauczycielami. Zostały tu omówione wyróżnione przez Autorkę rodzaje śmiechu oraz występujące w szkole kategorie nauczycieli związane ze śmiechem. Przegląd opinii i rezultatów badań M.Dudzikowej został ukazany na tle podobnych prac innych specjalistów.
Przeglądowi towarzyszą przykłady w postaci cytatów zaczerpniętych z wypowiedzi uczniów szkół średnich w Polsce. Z uwagi na wspomnieniowy charakter tego opracowania, w przypisach przytoczono tytuły wszystkich znanych publikacji Autorki o śmiechu w szkole - zarówno akademickich opracowań, jak i tekstów o charakterze publicystycznym.

Raport prezentujący wybrane wyniki szerszych badań, których celem było poznanie opinii rodziców uczniów na temat nauczania zdalnego w czasie pandemii COVID-19, w szczególności na temat form edukacji zdalnej, problemów z nią związanych oraz jej dobrych stron. W ramach projektu zostały przeprowadzone 4 badania CAWI według tego samego kwestionariusza: 1) „Rodzice o miesiącu zdalnej szkoły”; 24–27.04.2020; N=8250; liczba wypowiedzi swobodnych: 2530; 2) „Rodzice o zdalnej edukacji – przed nowym rokiem szkolnym”; 27–31.08.2020; N=2880; liczba wypowiedzi swobodnych: 681; 3) „Rodzice o zdalnej szkole – jesień 2020”; 27.11–1.12.2020; N=4003; liczba wypowiedzi swobodnych: 1134; 4) „Rodzice o zdalnej szkole na koniec roku szkolnego 2020/2021”; 19–25.06.2021; N=5012; liczba wypowiedzi swobodnych: 1462.

Raport prezentujący wybrane wyniki szerszych badań, których celem było poznanie opinii rodziców uczniów na temat nauczania zdalnego w czasie pandemii COVID-19, w szczególności na temat form edukacji zdalnej, problemów z nią związanych oraz jej dobrych stron. W ramach projektu zostały przeprowadzone 4 badania CAWI według tego samego kwestionariusza: 1) „Rodzice o miesiącu zdalnej szkoły”; 24–27.04.2020; N=8250; liczba wypowiedzi swobodnych: 2530; 2) „Rodzice o zdalnej edukacji – przed nowym rokiem szkolnym”; 27–31.08.2020; N=2880; liczba wypowiedzi swobodnych: 681; 3) „Rodzice o zdalnej szkole – jesień 2020”; 27.11–1.12.2020; N=4003; liczba wypowiedzi swobodnych: 1134; 4) „Rodzice o zdalnej szkole na koniec roku szkolnego 2020/2021”; 19–25.06.2021; N=5012; liczba wypowiedzi swobodnych: 1462.

For a long time, didactics have been focusing attention to various factors that deter- mine the effectiveness of teaching Polish spelling. The fullest description of the determinants of spelling competence was provided by Edward Polański in the 1970s. However, due to the devel- opment of civilisation and the cultural and technological changes at the turn of the 20th and 21st century, new factors that influence the student’s correct spelling appeared (computers, smartphones, the Internet). Both linguists and educators noticed them. Therefore they postulated the need to diagnose the spelling skills of children and youth in the new civilisational-technological- -information reality. It is just the results of such empirical research that I decided to examine in this article. The analysis of the respondents’ writings proved that the computer and smartphone keyboard, and more generally — the excess of new technologies, has an impact on the student, especially on his mind.
***
Dydaktyka od dawna zwraca uwagę na różne czynniki decydujące o skuteczności nauczania polskiej ortografii. Najpełniejszego opisu uwarunkowań kompetencji ortograficznych dokonał Edward Polański w latach 70. Jednak w związku z rozwojem cywilizacji oraz przemianami kulturowymi i technologicznymi na przełomie XX i XXI wieku pojawiły się nowe czynniki wpływające na poprawną pisownię ucznia (komputery, smartfony, internet). Zauważyli je zarówno lingwiści, jak i pedagodzy. Dlatego postulowali potrzebę zdiagnozowania umiejętności ortograficznych dzieci i młodzieży w nowej rzeczywistości cywilizacyjno-technologiczno-informacyjnej. Właśnie wyniki takich badań empirycznych postanowiłem przeanalizować w tym artykule. Analiza pism respondentów wykazała, że klawiatura komputera i smartfona, a szerzej - nadmiar nowych technologii, oddziałuje na ucznia, zwłaszcza na jego umysł.

Graficzna prezentacja wybranych wyników badań, których celem było poznanie opinii rodziców uczniów na temat nauczania zdalnego w czasie pandemii COVID-19, w szczególności na temat form edukacji zdalnej, problemów z nią związanych oraz jej dobrych stron. W ramach projektu zostały przeprowadzone 4 badania CAWI według tego samego kwestionariusza: 1) „Rodzice o miesiącu zdalnej szkoły”; 24–27.04.2020; N=8250; liczba wypowiedzi swobodnych: 2530; 2) „Rodzice o zdalnej edukacji – przed nowym rokiem szkolnym”; 27–31.08.2020; N=2880; liczba wypowiedzi swobodnych: 681; 3) „Rodzice o zdalnej szkole – jesień 2020”; 27.11–1.12.2020; N=4003; liczba wypowiedzi swobodnych: 1134; 4) „Rodzice o zdalnej szkole na koniec roku szkolnego 2020/2021”; 19–25.06.2021; N=5012; liczba wypowiedzi swobodnych: 1462.

W 2020 roku w Oficynie Wydawniczej „Impuls” została opublikowana pierwsza monografia autora zatytułowana Prawa ucznia. W ostatnich dniach 2021 roku na ręce Drogiej Czytelniczki lub Drogiego Czytelnika autor oddaje natomiast swoją drugą książkową publikację – Obowiązki ucznia.

Niniejsza publikacja jest swoistym przejawem ciągłości badań nad tematyką praw i obowiązków osób uczących się, co sprawia, że Obowiązki ucznia są niejako kontynuacją Praw ucznia. Książka powstaje z uwagi na lukę na rynku naukowo-wydawniczym w tym zakresie. Do momentu wydania Praw ucznia nie było żadnego monograficznego (w rozumieniu definicji pochodzącej z właściwego rozporządzenia) opracowania tematu praw osób uczących się, podobnie jest z Obowiązkami ucznia. Autor ma zatem nadzieję, że udało mu się sporządzić w niniejszej publikacji kompletny oraz oparty na przepisach prawnych katalog obowiązków osób uczących się i tym samym przyczynić się – chociażby w najmniejszym stopniu – do rozwoju nauki w tej dziedzinie.

Monografia adresowana jest przede wszystkim do samych zainteresowanych – do osób uczących się (choć z uwagi na język publikacji raczej dla tych nieco starszych), a także ich rodziców, nauczycielek i nauczycieli, dyrekcji szkół oraz innych osób (w tym naukowczyń i naukowców), którzy zajmują się podejmowaną tematyką. Autor ufa, że książka pozwoli poszerzyć swoją wiedzę osobom, które zawodowo lub ze względu na swój status (np. ucznia/uczennicy) uczestniczą w działalności polskiego systemu edukacji.

W publikacji konsekwentnie skorzystano z obowiązującego we wrześniu 2021 roku porządku prawnego, choć – w miejscach, gdzie to stosowne – znajdują się także odwołania do regulacji już nieobowiązujących albo takich, które mają dopiero wejść w życie. Zapoznający się z publikacją mają natomiast możliwość weryfikacji treści zapisanych w kolejnych rozdziałach dzięki wskazywaniu na końcu danych wypowiedzeń, akapitów lub zespołów akapitów odpowiednich przepisów prawnych regulujących tematykę podejmowaną w danym fragmencie tekstu. Dzięki temu niniejsza monografia będzie publikacją czerpiącą z prawa, opartą na nim, analizującą je i – autor ma nadzieję – stanowiącą wkład do nauk prawnych.

W niektórych miejscach znajdują się dygresje dotyczące np. obowiązków rodziny czy rodziców (opiekunek i opiekunów prawnych, osób sprawujących opiekę nad dzieckiem…), które mają swoje uzasadnienie w analizie konkretnego obowiązującego na danym terytorium aktu prawnego czy deklaracji. Zabieg ten zastosowano z zamiarem dokonania szerokiej analizy, a nie tylko takiej skupiającej się wyłącznie na osobach uczących się. Nieprzywołanie takiego obowiązku mogłoby bowiem sprawić, że pewne ważne kwestie zostałyby pominięte, co z całą pewnością nie byłoby zarówno przez osoby zapoznające się z tą publikacją, jak i autora pożądane.

Celem niniejszej monografii jest natomiast odpowiedź na następujące pytania:
1.    Jaka jest istota obowiązku w systemie praw człowieka (naturalnym i pozytywnym)?
2.    Jak zdefiniować obowiązki osób uczących się?
3.    Jakie (konkretnie) obowiązki mają osoby uczące się?
4.    Jaki charakter mają te obowiązki, kto może je ustanawiać i czy są one powiązane z prawami człowieka w zakresie pochodzenia?
5.    Czy istnieje obligatoryjność wypełniania obowiązków oraz korelacja pomiędzy wywiązywaniem się z nich a korzystaniem z praw?
6.    Co w przypadku niewywiązywania się z własnych obowiązków?

the aim of the article is a reconstruction of a linguistic and cultural fragment of the stereotypical views of Poles — their attitude to education and schooling. the analysis uses research tools developed as part of Polish ethno-linguistic research. the corpus of the work is language data collected in a questionnaire survey in which 140 respondents took part (70 from Poland and 70 from Slovenia). the analysis of statements reflecting a different, because Polish or Slovenian, perspective reveals some discrepancies. three basic subcategories of Poles’ attitudes towards education and schooling were singled out and described in detail: 1) positive, 2) negative, 3) other. A vast majority of the excerpts contribute to the model of positive perception of Polish education and schooling.
***
Celem artykułu jest rekonstrukcja językowo-kulturowego fragmentu stereotypowych poglądów Polaków - ich stosunku do edukacji i szkolnictwa. w analizie wykorzystano narzędzia badawcze opracowane w ramach polskich badań etnolingwistycznych. korpus pracy stanowią dane językowe zebrane w badaniu ankietowym, w którym wzięło udział 140 respondentów (70 z Polski i 70 ze Słowenii). analiza wypowiedzi odzwierciedlających inną, bo polską czy słoweńską perspektywę ujawnia pewne rozbieżności. Wyodrębniono i szczegółowo opisano trzy podstawowe podkategorie postaw Polaków wobec edukacji i szkolnictwa: 1) pozytywne, 2) negatywne, 3) inne. Zdecydowana większość fragmentów wpisuje się w model pozytywnego postrzegania polskiej edukacji i szkolnictwa.

P.P.Grzybowski: Święta głupców i błaznów. Karnawałowy śmiech oporu w sferze publicznej i klasie szkolnej. [w:] M.Chutorański, J.Moroz, O.Szwabowski, (red.): Subsumcje edukacji. Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk 2017, s.295-325.

Streszczenie: Śmiech rozpatrywany jako zjawisko kulturowe jest jednym z najistotniejszych czynników integracji społecznej. Konsekwencją tej jego funkcji jest powstawanie wspólnot o rozmaitych celach i zasięgu. W przypadku zaawansowanej integracji oraz wysokiego poziomu świadomości społecznej uczestników tego procesu, wspólny śmiech może stać się środkiem kontestacji, czy wręcz narzędziem walki wymierzonym przeciwko decydentom reprezentującym system i/lub uosabiającym władzę w danym środowisku, a wspólnota śmiechu we wszelakich odmianach staje się wówczas ośrodkiem oporu przed podporządkowaniem poszczególnych jednostek, jak i grup. Zasada ta dotyczyła zarówno średniowiecznych imprez masowych, jak i relacji we współczesnym systemie oświaty. W niniejszym artykule zostały ukazanie okoliczności tych zjawisk na tle przykładów z różnych epok, a koncepcja karnawałowego śmiechu Michaiła Bachtina wskazana jako podstawa teoretyczna możliwa do analizowania przypadków śmiechu w szkole.
Zdaniem Autora, karnawałowy śmiech, którego sprawcami i uczestnikami bywają zarówno nauczyciele, jak i uczniowie, pełni w systemie oświaty funkcję katartyczną (oczyszczającą), pozwala w krótkiej lub dłuższej perspektywie (m.in. dzięki wspomnieniom jego okoliczności funkcjonującym w kronikach szkolnych, legendach, na formach internetowych itp.), odmitologizować system i uosabiających jego władzę urzędników, sprowadzających ich do rangi choćby przez chwilę wyśmianych „wielkich tego świata”. Współcześni uczniowie, jak niegdyś uczestnicy świąt głupców, przejawiają w ten sposób swój opór wobec sztywnych ram systemu, udręki w postaci nudy i zawłaszczania ich czasu wolnego przy pomocy związanych z nauką obowiązków.

Słowa kluczowe: Śmiech, opór, karnawalizacja, kontestacja, integracja, wspólnota

Praca recenzowana / Peer-reviewed paperOddajemy do rąk Czytelników monografię stanowiącą efekt międzynarodowej współpracy dwóch ośrodków akademickich: Wydziału Psychologii i Nauk Humanistycznych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy. Zaproszone do współpracy grono badaczy, w tym praktyków, reprezentujące nie tylko różne ośrodki akademickie, ale też różne subdyscypliny pedagogiczne, przez to o odmiennych zainteresowaniach naukowych, niewątpliwie łączy poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań kompetencji, kształcenia i ewaluacji, a dokładniej: kształtowania i oceny kompetencji uczniów klas niższych szkoły podstawowej.The following volume is the fruit of a number of international research projects undertaken by two academic institutions: Th e Faculty of Psychology and Humanities at the Andrzej Frycz Modrzewski Academy in Cracow, Poland, and the Faculty of Education at the Matthias Bell University in...

W artykule poruszam zagadnienie potencjału szkoły w kształtowaniu obywatelskiego nieposłuszeństwa uczniów. Wychodzę z założenia, że szkoła jako instytucja wymagająca posłuszeństwa, mimowolnie akceptuje również nieposłuszeństwo uczniów, szczególnie jeżeli przybiera ono postać obywatelskiego nieposłuszeństwa istotnego w procesie kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego. słowa kluczowe: nieposłuszeństwo obywatelskie, społeczeństwo obywatelskie, uczeń. Wprowadzenie Dziś otrzymujemy trzy wychowania rozmaite lub sprzeczne: rodziców, nauczycieli i świata. To, czego dowiadujemy się w ostatnim, obala wszystkie poglądy pierwszych. W potocznej i akademickiej dyskusji na temat szkoły nieustannie przewija się kwestia adekwatności i przystawalności nauczania w szkołach na różnych szczeblach systemu edukacji do wymogów współczesnego świata i neoliberalnego rynku. Przede wszystkim dyskusja ta zmierza w kierunku udzielenia odpowiedzi na pytania: jak (za pomocą jakich metod, instrumentów) wykształcić człowieka przygotowanego do życia w realiach tworzonych przez neoliberalne struktury ekonomiczne? Jak obszerny godzinowo powinien być zakres praktycznych zajęć studenta, aby ten stał się kompetentnym pracownikiem, który poradzi sobie w dżungli wolnorynkowego porządku? W cieniu

The review is an overview of the dissertation by Agnieszka Kulig-Kozłowska, Facebook on a school bench. Social media versus Polish language education, which deals with social media in modern Polish education. The publication is an interesting proposition from the point of view of didactic practice. The author has grounded her paper on a vast and diverse empirical material and a solid theoretical foundation, which makes it possible that the teacher whose knowledge of the subject of social media is not thorough will treat the book as a social media guide, whereas the proficient Polish language teachers who easily find their way through the media labyrinth will creatively adapt the innovative projects of the author to the needs of their own classes. Thus, the reviewer invites a potential reader to enter into a creative dialogue with the proposals included in the work by the Cracow didactic.
***
Recenzja jest przeglądem rozprawy Agnieszki Kulig-Kozłowskiej, Facebook na ławce szkolnej. Media społecznościowe a edukacja języka polskiego, która zajmuje się mediami społecznościowymi we współczesnej polskiej edukacji. Publikacja stanowi ciekawą propozycję z punktu widzenia praktyki dydaktycznej. Autorka oparła swój artykuł na obszernym i różnorodnym materiale empirycznym oraz solidnych podstawach teoretycznych, co sprawia, że nauczyciel, którego znajomość tematu mediów społecznościowych nie jest dogłębna, potraktuje książkę jako przewodnik po mediach społecznościowych, natomiast biegły Nauczyciele języka polskiego, którzy bez trudu odnajdują się w medialnym labiryncie, w kreatywny sposób dostosują nowatorskie projekty autora do potrzeb własnych zajęć. Tym samym recenzent zaprasza potencjalnego czytelnika do podjęcia twórczego dialogu z propozycjami zawartymi w pracy krakowskiej dydaktyki.

Proces edukacyjny jest procesem komunikacji, porozumiewania się nauczyciela z uczniami w celu zbudowania przez nich własnej tożsamości, określenia swojego miejsca w otaczającej rzeczywistości, przygotowania się do podjęcia nowych ról w przyszłości. W komunikowaniu się między nimi wyróżnia się zasadniczo dwa podstawowe kanały przekazu informacji: kanał językowy i ka­ nał komunikacji pozawerbalnej. Najczęściej jednak komunikowanie jest postrzegane w aspekcie posługiwania się językiem jako środkiem słownego porozumiewania, który wpływa na wzajemne relacje łączące nadawcę z odbiorcą, w tym przypadku nauczyciela z uczniami. Jednak nie bez znaczenia jest porozumiewanie się kanałem komunikacji pozawerbalnej czyli "językiem ciała", zaś w obrębie wielości elementów, z nim związanych, zwłaszcza-mimiką twarzy, gestykulaqą i postawą ciała. Przedstawione sposoby komunikowania się nauczyciela z uczniami posiadają dwojakiego rodzaju znaczenie w pracy dydaktyczno-wychowawczej. Z jednej strony mogą usprawniać lub zakłócać proces kierowania klasą szkolną podczas lekcji. Z drugiej strony, są ważnym czynnikiem decydującym o klimacie emocjonalnym w klasie, o uczuciach przeżywanych przez uczniów. Komunikowanie się werbalne i niewerbalne nauczyciela z uczniami wyznacza typ łączących ich relacji, który może być oparty na psychologicznej przemocy nauczyciela oraz lęku i posłuszeństwie ucznia bądź, typ relacji oparty na wzajemnym szacunku i zaufaniu (Jakubowska U., 1996). Nauczyciel będący rzadko świadomy swoich pozycji ciała, min i gestów mogących mówić coś zupełnie innego niż wypowiadane przez niego w tym samym czasie słowa, może wywoływać negatywne reakcje u uczniów wyrażające ich zachowanie i samopoczucie, stosunek do nauczyciela przedmiotu, którego uczy i szkoły, wpływające na proces uczenia się i myślenia uczniów podczas lekcji. Uczniowie na podstawie informacji czerpanych z pozawerbalnych komuni­ katów nauczyciela w czasie lekcji wyciągają często szereg bardzo trafnych wniosków na jego temat. Należy więc zdawać sobie z tego sprawę, że komunikacja pozawer-balna nauczyciela jest nie bez znaczenia i pozostaje zauważana przez uczniów.