Σιδηροκαύσια: Ιστορία – Τόπος Η οθωµανική πόλη των Σιδηροκαυσίων αναπτύχθηκε την περίοδο µεταξύ 15 ου και 17 ου αιώνα στα δυτικά του οικισµού των σηµερινών Σταγείρων Χαλκιδικής. Στην περιοχή υπήρχε σηµαντική µεταλλευτική δραστηριότητα...
moreΣιδηροκαύσια: Ιστορία – Τόπος
Η οθωµανική πόλη των Σιδηροκαυσίων αναπτύχθηκε την περίοδο µεταξύ 15 ου και 17 ου αιώνα στα δυτικά του οικισµού των σηµερινών Σταγείρων Χαλκιδικής. Στην περιοχή υπήρχε σηµαντική µεταλλευτική δραστηριότητα ήδη από τους βυζαντινούς χρόνους. Η αλµατώδης ανάπτυξη της πόλης συντελέστηκε κατά τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας, όταν η οθωµανική διοίκηση επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα κοιτάσµατα αργύρου των Σιδηροκαυσίων. Με το όνοµα Siderokapsa ή Sidrekaissi αποτέλεσε έδρα του οµώνυµου nahiyesi (επαρχίας), το σηµαντικότερο αστικό κέντρο της Χαλκιδικής, όπως φανερώνει η λειτουργία νοµισµατοκοπείου και η µεγάλη έκταση των σωζόµενων ερειπίων. Στις αρχές του 18ου αιώνα, λόγω της πτώσης της παραγωγής των µεταλλείων, η πόλη παρακµάζει. Η ολοκληρωτική καταστροφή και εγκατάλειψη επέρχεται µε τον «χαλασµό» της Χαλκιδικής κατά την Επανάσταση του 1821. Ένα από τα δηµόσια κτίσµατα της πόλης, που διατηρήθηκε σε αρκετά καλή κατάσταση, είναι το οθωµανικό λουτρό. Ιδρύθηκε πιθανώς από τον Ισχάκ Πασά, µεγάλο βεζίρη και αργότερα βαλή της Θεσσαλονίκης, πριν το 1487, και αποτελούσε πρόσοδο για τη λειτουργία του Αλατζά Ιµαρέτ στη Θεσσαλονίκη, που ανήγειρε ο ίδιος. ∆ίπλα του αποκαλύφθηκε τζαµί και στα νοτιοδυτικά η λιθόστρωτη οδός (kaldırım), που συνδέει τα δύο κτίρια µε τον υπόλοιπο οικισµό.
Το Οθωµανικό Λουτρό – Εργασίες Αποκατάστασης
Το λουτρό αποτελείται από τρία λειτουργικά διαµερίσµατα σε σειρά: στα νότια ο τετράγωνος ψυχρός χώρος υποδοχήςαποδυτήρια (soyunmalîk), στη συνέχεια η επιµήκης χλιαρή ζώνη (soğukluk) και τέλος ο ευρύτερος θερµός χώρος (sîcaklîk) µε δύο τετράγωνα ιδιαίτερα διαµερίσµατα (halvet). Στη βόρεια πλευρά βρίσκεται δεξαµενή (hazna), όπου θερµαινόταν το νερό µέσω καζανιού ενσωµατωµένου στο πάτωµα. Για τη θέρµανση των χώρων διοχετευόταν κάτω από τα δάπεδα καπνός από την εστία µέσω συστήµατος υποκαύστων. Στον χλιαρό και στον θερµό χώρο οι τοιχοποιίες έφεραν δίχρωµα επιχρίσµατα µε σειρά σχηµατοποιηµένων διακοσµητικών ανθεµίων. Οι θόλοι διακοσµούνταν µε ανάγλυφους σταλακτίτες και αστερόσχηµα ανοίγµατα για τον φωτισµό. Οι εργασίες αποκατάστασης του λουτρού υλοποιήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Μακεδονία - Θράκη, 2007 2013». Το λουτρό αποκαταστάθηκε ως κλειστό κέλυφος µε εξαίρεση τον ψυχρό χώρο και τη δεξαµενή νερού. Στις τοιχοποιίες του λουτρού έγιναν στερεώσεις και ανακτήσεις. Στον ψυχρό χώρο εντοπίστηκε η είσοδος, το λιθόστρωτο δάπεδο µε µαρµάρινη βάση σιντριβανιού και τα περιµετρικά έδρανα µε κόγχες για τα προσωπικά αντικείµενα των λουοµένων. Στους θερµούς χώρους ανακατασκευάστηκαν οι θόλοι και τοποθετήθηκε ανεξάρτητο µεταλλικό πάτωµα µε ενδοδαπέδια θέρµανση. Έγινε συντήρηση - αισθητική αποκατάσταση του εσωτερικού διακόσµου και ανάδειξη των υποκαύστων και του δικτύου διανοµής θερµού - ψυχρού νερού. Τέλος, στερεώθηκαν και αποκαταστάθηκαν οι αναληµµατικοί τοίχοι του περιβάλλοντα χώρου
Sidirokausia: History – Location
The Ottoman city of Sidirokausia flourished between the 15 th and the 17 th centuries at the west side of the modern village of Stageira in Chalcidice. An important mining activity had already been conducted in this area since the Byzantine era. The swiſt growth of the town occurred during the first centu- ries of the Ottoman rule when the Sultans showed a notable interest for the silver mines of Sidirokausia. Siderokapsa or Sidrekaissi was the principal city of the homonymous nahiye- si (i.e. province) and the most important urban center as it is evidenced on the one hand from the mint and on the other hand from the spread of the ruins. At the beginning of the 18 th century, due to the fall of the mining production, the city declined. The Revolution against the Ottoman Turks, 1821, resulted to the devastation of Chalcidice and the utter destruction and abandonment of Sidirokausia. One of the public buildings of the city, which was preserved in a very good condition, is the hammam. İshak Paşa, a grand Vizier and later on a Vali of Thessalonike, founded the hammam, probably before 1487, and the income was addressed in the establishment of Alaca İmaret in Thessaloniki. Beside the bath it was unearthed a mosque along with a stone-paved street (kaldırım) on the southwest that connects these two buildings with the settlement.
Ottoman Hammam – Conservation Works
The bath consists of three lined-up functional spaces: on the south there is the square, cold, disrobing room (soyunmalîk), subsequently, the elongated tepid section (soğukluk) and in the end the spacious hot room (sîcaklîk) with two square private rooms (halvet). On the north side, there is the water tank (hazna) where the water was heated through a cauldron incor- porated to the floor. Smoke was channeled from the fireplace through the flooring with a hypocaust system to heat the rooms. In the tepid and the hot rooms the walls were covered with a bicolor coating decorated with a line of stylized anthe- mions. The domes were decorated with embossed stalactites and star-shaped openings for lighting purposes. The Ephorate of Antiquities of Chalcidice and Mt Athos carried out the conservation works at the bath in the framework of the programme ‘Macedonia-Thrace 2007-2013’. The bath was restored as an enclosed space with the exception of the cold room and the water tank. Consolidation and restoration works were done on the bath walls. The entrance, the stone-paved floor with the marble base of the fountain and the perimetric divan with niches to store the bathers’ personal belongings were found in the cold room. In the hot rooms the domes were rebuilt and an independent metal floor with underfloor heating system was placed. Conservation and aesthetical restoration works was held on the inner wall decorations and also both the hypocaust and the heating-cooling installations were highlighted. Lastly, the retaining walls of the surrounding space were consolidated and restored. The ruins of the water tank and the fire stoking space in the north side of the hammam. The hammam before the restoration works. The dome of the tepid section. Common-use hot room.
